تاریخ و فرهنگ بلوچستان

30 November 2025 11:41

🔹 ‌روستای هبودان - لاشار 
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

29 November 2025 13:30

🔹 ‌روستای هبودان - لاشار
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

28 November 2025 09:14

💜 گزیده‌ای از کانال‌های تلگرام
---------

🔮 بهترین نقشه‌های تاریخی و سیاسی
🟣 @Jaynegareh

🔮 مطالعات تخصصی تاریخ صفویه
🟣 @SafavidStudies

🔮 من و کتاب
🟣 @aramesh13577

🔮 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی اشکانی
🟣 @ArsacidEmpire

🔮 اینفوگرافی‌های تاریخی و سیاسی
🟣 @Infographicer

🔮 |درمان مشکلات زناشویی|
🟣 @gasedak_health

🔮 فارسیسم
🟣 @Persianissm

🔮 آرشیو بزرگ اینفوگرافیک تلگرام
🟣 @Infographicers

🔮 دلپتان (زرتشتیان صاحبدل)
🟣 @Delpatan_zarrin

🔮 دین زرتشتی
🟣 @EchoesofGATAHA

🔮 کوئیز تاریخ: پرسش و پاسخ روزانه
🟣 @HistoQuiz

🔮 آهنگ های دلی
🟣 @Ahanghayedelie

🔮 نسکخانۀ روزگاران
🟣 @nask_ruzegaran

🔮 تاریخ امپراتوری عثمانی
🟣 @HunkarName

🔮 وَراقانْ، تاریخ هویت ماست
🟣 @Varaghan

🔮 ؏الیجنابِ قلبمی تو♡
🟣 @Textlovebio

🔮 آهنگ‌های شاد و اشعار جان‌فزای پارسی
🟣 @BazmeParviz

🔮 روزگاران
🟣 @ruzegaran

🔮 « زیباترین اشـ؏ـار »
🟣 @aftabmahtabi

🔮 منابع و مآخذ تاریخ پادشاهی ماد
🟣 @TheMedes

🔮 دوسـ𝓛𝓸𝓿𝓮ــت دارم حضرت یارم
🟣 @harim1402

🔮 تاریخ و فرهنگ بلوچستان
🟣 @Balochs_History

🔮 آلبوم جنگاوران تاریخ (میلیتاریسم تاریخی)
🟣 @Marzupan

🔮 دل واژه های تنهایی
🟣 @gandomzaran

🔮 پارسی سخن بگوییم و زیبا بنویسیم
🟣 @FARZANDAN_PARSI

🔮 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی ساسانی
🟣 @Sasanian_Sources

📣 شرکت در تبادلات یا ثبت تبلیغات:
👤 @FiruzMehr

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

27 November 2025 10:30

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

25 November 2025 13:30

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 نحوه اجرای شَیئر (شعر)

💠 نحوهٔ اجرای درست «شِیئر»، به این صورت است که پس از کوک کردن و هماهنگ نمودن سازها (طبق آهنگ مورد نظر) که بیش از سه ساز یعنی، تنبورگ دوم که دست همراه او است، و ساز سوم که «سرود» (قیچک) که ساز اصلی است، و این هر دو ساز، مدام در حالت نوازندگی است، خواننده در آغازز بخش «سازینَگ» را بدون آواز اجرا می‌کنند.

💠 «سازینَگ» آن بخش از اجرای «شِیئر» را می‌گویند که با ریتم‌های ضربی (چه با آواز و چه بدون آواز) به همراه تمام سازها و مانند ترانه اجرا می‌شود.

💠 بخش دیگر را «اَلحان» می‌نامند که خواننده در آن، تنبورگ نمی‌نوازد. اما همراهان او، در برابر ریتمی که خواننده الحان می‌کند آرام آرام به نوازندگی ادامه می‌دهند. در این مرحله که شبیه «چهچهه» یا آوازهای ایرانی و کشیده است، اغلب از قطعات زهیروگ، همراه با کلمات لارو، مانند «لولاری لری لارو» و مطابق با ریتم آهنگ مورد اجرا است، استفاده می‌شود. هم در بخش الحان است که خواننده به نواهایش می‌ایستد و دست چپ را که تنبورگ در آن قرار دارد، به طرف جلو دراز می‌کند و مطابق با ریتم الحان، حرکت می‌دهد.

💠 بخش سوم در نحوه اجرای آواز «شِیئر»، «دپگال» به معنی «دکلمه» است؛ لازم به یادآوری است که موفق‌ترین خواننده کسی است که علاوه بر برخورداری از صدای گرم و شیرین و رسا، صلاحیت تشخیص درست مقام‌های «الحان»، «سازینگ» و «دپگال» را نیز به‌طور احسن داشته باشد.

#موسیقی
📃/۲۲
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

24 November 2025 09:45

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

22 November 2025 14:43

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 نحوه اجرای شَیئر (شعر)

💠 شعر که در زبان بلوچی به آن «شَیئر» می‌گویند، عبارت از آوازی است که مضمون متن آن داستان‌های حماسی، عشقی، تاریخی و رویدادهای اجتماعی است که شخصی به نام شائِر (شاعر) یا پَهلَه‌وان (پهلوی‌خوان) آن را با ساز و آواز اجرا می‌کند.

💠 شعر معمولاً در مجالس بزرگ یا محافل خوانی ارائه می‌گردد ولی استثنائاً در مراسم عروسی نیز می‌توانند خوانده شود. سازهای همراهی‌کننده عبارتند از «سرود» (قیچک) و «تَنبیرَه» (سه‌تار). همراهی شعر به وسیلهٔ سازهای دیگر فاقد اصالت است.

💠 بلوچ‌ها موسیقی مخصوص مجالس رسمی و اعیاد و جشن‌ها را «شعر» می‌نامند. در این نوع موسیقی، مضامین ترانه‌ها یا پیرامون داستان‌های شورانگیز عاشقی دور می‌زند، مثلاً داستان «شهداد و مهناز»، «لِلّٰه و گراناز»، «کیا و سَدو» و یا دربارهٔ داستان‌های حماسی است مثل «چاکر و بهرام»، «بالاچ و نکیبو». بعضی از این ترانه‌ها نیز حاوی وصف طبیعت است. هنگام اجرای «شعر»، «لوری» (خوانندهٔ شعر) سعی دارد اشعار گیرا و جالب توجهی بخواند تا مجلسیان را هر چه بیشتر به وجد آورد و «داد» بستاند.

💠 در اجرای «شعر» سه حالت مختلف معمول است که یکی از آن سه حالت، «دَپگال» نامیده می‌شود. در این حالت خواننده که معمولاً تنبیرک هم می‌نوازد، با زبان محاوره به بیان داستان می‌پردازد. «لوری» حین «دَپگال» و بازگویی داستان‌ها، ساز نمی‌نوازد. لیکن سایر همکارانش با ریتم آرام قیچک می‌نوازند. حالت دوم، به ترانه نزدیک است و آهنگ کلام ریتمیک می‌شود و خواننده، همزمان با شعرخوانی، تنبیرک را به صدا درمی‌آورد. این مرحله را «الحان» گویند. حالت دیگری که در اجرای شعر پیش می‌آید، جایی است که «لوری» به اجرای جملاتی با مضمون غمگین می‌رسد و با آوازی اندوهگین شرح ماجرا را دنبال می‌کند. این حالت را «زهیریگ» می‌نامند.

#موسیقی
📃/۲۱
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

21 November 2025 12:35

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 موتک

💠 «موتک»، که آن را «مودگ» نیز می‌گویند، به مرثیه‌ای گفته می‌شود که در متن آن، کارهای نیکوی فرد متوفی و تألمات ناشی از ترحیم متوفی ابراز گردد. موتک در زندگی بلوچ‌ها اهمیت خاصی دارد. زیرا شرکت در مراسم ترحیم، بسیار مهم است و همه مردان و زنان سعی می‌کنند در آن حضور بیابند.

💠 موقعی که کسی فوت می‌کند، زنان روستا و خویشاوندان، دست از کار می‌کشند و برای تسلیت و ترحیم، به سوی منزل متوفی می‌شتابند. آنها احساسات خود را به وسیله «موتک» (مویه) اظهار می‌دارند. آواز «موتک» بدون همراهی ساز و به‌طور گروهی، بین دو گروه از زنان به نحوی اجرا می‌گردد که یک گروه مصراع را با صدای جگرسوز می‌خواند و مصراع دوم را گروه دوم با نوای دلسوز اجرا می‌کنند و به این طریق، نه تنها اینکه با بیان صفات متوفی، آنها رنج و آلام خویش را ابراز و آشکار می‌کنند، بلکه غم‌های آن کسی را که عزیزی را از دست داده است، نیز بین خود قسمت می‌کنند.

💠 موتک‌های بلوچی، هرکدام مرثیه‌هایی هستند که در پس‌زمینهٔ آنها داستان و رخدادی نهفته است. به گونه‌ای که برخی از داغ‌دیدگان، برای عزیز از دست رفتهٔ خود، مرثیه‌ای سراییده‌اند و آن مرثیه به مرور زمان انتشار یافته است.

💠 نحوهٔ اجرای آواز «موتک» بدین‌گونه است که، ثنایات و ترجیحات متناوباً بین دو گروه از خوانندگان، با آواز تکی و گروهی، تعویض می‌شوند، اما باید اضافه نمود که «موتک» آوازِ مختص زنان و بعضی از مناطق بلوچستان است. زنانِ «موتگر» حرفه‌ای دارند که یک نفر از آنها با صدای اندوهناک و کشیده، ابیاتی را می‌خواند و بقیه اعضای گروه مصراع‌ها را به‌صورت دسته‌جمعی تکرار می‌کنند. اینها چون مویه‌گران حرفه‌ای یا نیمه‌حرفه‌ای هستند و انواع و اقسام مراثی را حفظند، بدین‌جهت مرثیه‌ای را انتخاب و اجرا می‌کنند که فراگیرنده حال متوفی باشد.

#موسیقی
📃/۲۰
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

20 November 2025 19:45

👌 گزیده‌ای از بهترین کانال‌های تلگرام!
---------
🌏 بهترین نقشه‌های تاریخی و سیاسی📍
🍏 @Jaynegareh

🔰 مطالعات تخصصی تاریخ صفویه
🍏 @SafavidStudies

🍎 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی ساسانی
🍏 @Sasanian_Sources

🍎 کتاب فرصت
🍏 @forsatbook

🍎 کلبه دانایی
🍏 @kolbe_danaee

🍎 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی اشکانی
🍏 @ArsacidEmpire

🍎 اینفوگرافی‌های تاریخی و سیاسی
🍏 @Infographicer

🍎 آموزش ترکی ‌استانبولی با سریال‌ها
🍏 @Turkish_Nazli

🍎 آلبوم جنگاوران تاریخ (میلیتاریسم تاریخی)
🍏 @Marzupan

🍎 بازخوانی تاریخ ایران‌زمین
🍏 @Khonjibook

🍎 تاریخ و فرهنگ ملل جهان
🍏 @Tarikhe_Melal

🍎 تاریخ و فرهنگ بلوچستان
🍏 @Balochs_History

🍎 منابع و مآخذ تاریخ پادشاهی ماد
🍏 @TheMedes

🍎 تاریخ آذربایجان و تُرکمانانِ ایران
🍏 @Hiistory_of_Azerbaijann

🍎 تاریخ به روایت فیلم، سریال و مستند
🍏 @Tarikh_tv

🍎 نامه باستان
🍏 @namebastan

🍎 نسکخانۀ روزگاران
🍏 @nask_ruzegaran

🍎 آگورا
🍏 @Agora_Historical_Portal

🍎 حوروس
🍏 @Huorus

🍎 روزگاران
🍏 @ruzegaran

🍎 منابع و مآخذ پژوهشی تاریخ ایران مدرن
🍏 @ModernIranBooks

🍎 وَراقانْ، تاریخ هویت ماست
🍏 @Varaghan

🍎 ترنم باران
🍏 @Taranumbaran1

🍎 آسوریگ
🍏 @Asuriig

🍎 نقد پیشه وری
🍏 @ferghe_demokrat

🍎 آهنگ‌های شاد و اشعار جان‌فزای پارسی
🍏 @BazmeParviz

🍎 تاریخ و فرهنگ دولت عثمانی
🍏 @HunkarName

🍎 اشتادان
🍏 @eshtadan

🍎 کوئیز تاریخ: پرسش و پاسخ روزانه
🍏 @HistoQuiz

🍎 ایرانبان آذری
🍏 @iranban_azari

🍎 دین زرتشتی
🍏 @EchoesofGATAHA

🍎 دلپتان (زرتشتیان صاحبدل)
🍏 @Delpatan_zarrin

🍎 « زیباترین اشـ؏ـار »
🍏 @aftabmahtabi

🍎 حکومت های اساطیری ایران
🍏 @iran_sarzamin_tamadon

🍎 گالری جنگ ها و شخصیت های بزرگ تاریخ
🍏 @Galleryofwars

🍎 فارسیسم
🍏 @Persianissm

🍎 مطالعات ایران در قفقاز و آسیای مرکزی
🍏 @DosuyeCaspian
---------
📣 شرکت در تبادلات یا ثبت تبلیغات:
👤 @FiruzMehr

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

19 November 2025 07:50

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

17 November 2025 14:33

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 کُردی

💠 مضمون آواز کردی، عیناً مثل زهیروک و لیکو، بیان تألمات ناشی از هجران و فراق است. این متن معمولاً حاوی لهجه‌ای است که در رودبار و منطقه بین ایرانشهر و کرمان متداول است. آواز کردی بیشتر در ایرانشهر و بمپور رواج دارد. احتمالاً «کُردی» تعلق این آواز را به شاخه‌ای از اکراد بلوچستان که در مگس (نام قدیمی زابلی)، روستاهای دامنهٔ کوه تفتان، مانند تمین و تمدان و سنگان و غیره، خاش و ایرانشهر مشخص می‌کند.

💠 کردی هم، به گفته گل‌محمد صالح‌زهی، مانند زهیروک، در گذشته به وسیلهٔ زنان موقع کار کردن با آسیاب‌های سنگی قدیمی که به منظور آرد کردن گندم و جو مورد استفاده قرار می‌گرفته، خوانده شده است. این نحوه اجرا دیگر امروز مرسوم نیست.

💠 نحوه اجرای کردی به این صورت است که از مقام «ئیپّ» آغاز می‌شود و پس از چهار برگَرد از «ئیپّ»، از برگرد پنجم پایین می‌آید و بعد، از طریق «زِیلّ» به «بام» تمام می‌شد. در صورتی که اجرای زهیروک که از مقام «ئیپّ» آغاز می‌شود، به تدریج تا «زِیلّ» ادامه و چند برگَرد دارد و به همین منوال از «زِیلّ» یا برگَردهای مختلف به «بام» می‌رسد و پایان می‌پذیرد. نکته مهمی که اجرای زهیروک دارد این است که تماس آن با «گور»، قدغن است.

💠 آواز کردی همانند زهیروک و لیکو، متر آزاد دارد. هرگاه در زهیروک و لیکو بیان تألمات ناشی از فراق واقعیت دارد، در کردی خاطرهٔ هجران محتوای متن را تشکیل می‌دهد.

💠 ویژگی خاص آواز کردی در این است که همراه با صدای غمناک و دلسوز و تألم‌انگیز، اشعار آن کلاً برگرفته از ابیات غزل‌ها و بالاخص از غزلیات عارفانهٔ فارسی مولوی، شمس تبریزی، حافظ، سعدی، جامی، امیرخسرو دهلوی و غیره به بلوچی و بشاگردی است.

#موسیقی
📃/۱۹
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

16 November 2025 14:31

🔹 لیکو سرحدی

#موسیقی
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

16 November 2025 07:50

🔹 ‌آبشار شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

14 November 2025 07:40

🔹 ‌شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

13 November 2025 07:32

🔹 ‌آبشار شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

29 November 2025 15:30

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 لیوا

💠 «لیوا» نیز مانند دیگر مراسم شادی‌آفرین، به مناسبت‌های مختلف جشن و سرور یا به‌طور شکرانه پس از حصول مراد، مورد اجرا قرار می‌گیرد. قابل ذکر است که این مراسم، به‌جز در مناطق ساحلی و شهرهای نزدیک به آن، در نواحی دیگر بلوچستان رواج ندارد.

💠 «لیوا» در مناطق ساحلی بلوچستان، غیر از آن «لیوا» است که در بندرعباس و حومهٔ آن وجود دارد. «لیوا» در بندرعباس به احتمال قوی، جزو موسیقی درمانی به‌شمار می‌آید. اما در بلوچستان، «لیوا» هیچ‌گونه خاصیت درمانی ندارد.

💠 حداقل ساز‌هایی که در مراسم «لیوا» شرکت دارند: یک رحمانی، یک سرنا و یک دُهل است. گاهی هم امکان دارد که تعداد «دهل‌ها» و «دُکُّرها» بیش از یکی دو تا باشد، اما تعداد رحمانی و سرنا، همان یک-یک است.

💠 نحوهٔ اجرای مراسم «لیوا» به این صورت است که در وسط یک میدان بزرگ در محله، تیر چوبی برپا می‌کنند و بالای آن، پرچم یا پرچم‌هایی از ابریشم رنگی به اهتزاز درمی‌آورند. دهل رحمانی را کنار تیر مستقر می‌کنند و مردم، در فاصلهٔ زیادی دور تا دور رحمانی، دایره‌وار جمع می‌شوند. مراسم لیوا را سرنانواز که رئیس گروه به حساب می‌آید با ریتمی ملایم آغاز می‌کند و نوازندگان دیگر، او را همراهی می‌کنند. «دُهلی» (دهل‌نواز) و «سُرنایی» (سرنانواز) ضمنِ نوازندگى، دورتادور میدان می‌گردند. در آغاز که ریتم ملایمی از آهنگ‌های دو‌چاپی یا سه‌چاپی مورد اجرا قرار می‌گیرد، سه یا چهار نفر از همراهان نوازندگان با حرکات آهسته و هماهنگ، به رقص می‌پردازند. به‌تدریج، ریتم آهنگ هر چه به تندی می‌گراید و آهنگ هر چه تندتر می‌شود، تعداد علاقه‌مندان به شرکت در رقص نیز به‌تدریج افزایش پیدا می‌کند. شادترین و تندترین آهنگ مراسم لیوا نیز «لیوا» نام دارد که در پایان هر دور از اجرا از یکی از انواع آن استفاده می‌شود. رقص‌کنندگان به‌طور دسته‌جمعی در حین رقص، هماهنگ و همصدا با ریتم‌های آهنگ سرنا، ترجیع‌بندهایی مانند: «ای‌والله - ای‌والله» و «ای‌والله - جی والله» و غیره را می‌خوانند.

💠 دهل مخصوص و پایه‌دار «رحمانی» یا «مُگرُمان» یا «شَئی پَرجا» رقص دسته‌جمعی و هماهنگی حرکات در رقص و آهنگ پرشور و نشاط‌انگیز لیوا، از ویژگی‌های خاص مراسم لیوا به شمار می‌آیند.

#موسیقی
📃/۲۵
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

28 November 2025 13:34

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 سَوت

💠 با در نظر گرفتن اوزان اشعار سوت (به هر مفاهیمی که باشند) آن را می‌توان با هر آهنگی خواند و نواخت. سوت‌هایی که در جشن عروسی و جشن ختنه‌سوران و مراسم شادمانی دیگر اجرا می‌شود، رنگ خوشی و خرمی دارد، اما سوت‌هایی که در فراق و تنهایی با مفاهیم غمناک و اندوهگین مورد اجرا قرار می‌گیرد، با وجود اینکه از مفاهیم اشعارشان مشابه «زهیروک» به نظر می‌آیند، اما نمی‌توانیم آنها را «زهیروک» نام بنهیم؛ زیرا «زهیروک» اجرای ویژه‌ای دارد با آهنگ‌های خاص و اوزان آن نیز مخصوص به خودش می‌باشند.

💠 موسیقی بلوچی در طول حیات خود چند نقش اساسی را بر حسب کیفیت بیان و نحوه اجرای آن دنبال کرده است که از آن میان یکی هم سوت است. قسمی از سوت که «وَشّیانی سوت» نام دارد عبارت است از آهنگ‌های شادی‌آور و نشاط‌انگیزی که با ترلنه و آواز همراه می‌باشد. این نوع از ترانه‌های سوت پیرامون مفاهیم عاشقانه و زیبایی‌ها و بخشش‌های طبیعت دور می‌زند و حکایت از نعمات و الطاف خداوندی، شور و شوق، نشاط شادمانی، عشق و جوانی، هجر و فراق و غیره دارد. البته هجر و فراقی که غصه‌ شیرینی دارد. ترانهٔ سوت معمولاً متنوع است و مفاهیم آن پرمعنی و بیانگر شور و حالی است که سرودهٔ طبیعت لطیف و شاعرانۀ بلوچ و انعکاس تخیلات زیبای وی می‌باشند. می‌توان گفت که در وَشّیانی سَوت (صوت‌ خوشی‌ها)، ترانه بیش از آهنگ اهمیت دارد و در بیان نیازهای روحی و در بیان نیازهای روحی و کشش‌های عاشقانه نقش مؤثر‌تری از آن دارد.

#موسیقی
📃/۲۴
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

27 November 2025 13:34

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 سَوت

💠 سوت (صوت) آوازى است بسیار متنوع که هر نوع ترانه و سرود و غزل و غیره را مى‌تواند در خود بگنجاند. در این نوع از موسیقى سنتى بلوچى انواع و اقسام ادراک، باورها، عقاید و احساسات و غیره را مى‌توان ابراز نمود. کیف و سرور، مستى و مدهوشى، خوشى و خرمی، شادمانى و کامرانى، عشق و محبت، هجر و وصال، غم و اندوه، درد و رنج و غیره هر چه باشد، مى‌توان آن را به صورت «سَوت» بروز داد.

💠 البته تشخیص نوع «سَوت» بر اساس مفاهیم اشعار آن نیست، بلکه این آهنگ و طرز موسیقى است که سوت را از دیگر انواع موسیقى سنتى بلوچى متمایز مى‌سازد. مثلاً، سروده یا منظومه‌اى که مفاهیم آن غمناک یا محزون و منطبق با «زَهیروک» باشد و اشعار آن را با طرز «زَهیروک» بخوانند و سازهاى زهى یا بادی مانند «سرود» (قیچک) یا ‹کَلَم» (نى شش‌بند) همراهى و یا آهنگى کشیده و اندوهناک بنوازند آن منظومه و سروده «زَهیروک» نامیده مى‌شود. اما اگر همین سروده را به همراه تعدادى از سازهاى گوناگون زهى، بادی، ضربى و مضرابى با هم و با آهنگى ضربى و سنگین بنوازند و بخوانند آنگاه همان منظومه با همان مفاهیمش به گونه‌ى «سوت» درمى‌آید.

💠 هیچ اشعار طرب‌انگیز و هیچ مفاهیم هیجان‌انگیزى نیست که آن را نتوان در قالب سوت گنجاند. در حقیقت سوت بر اساس وزن و موزونىِ آوازِ آهنگ و ملودى استوار است. سوت، نه نمونه و الگوی ویژه‌اى دارد و نه هم، از نظر اوزان و بحور بلوچى، وزن و بحر خاصی را می‌توان برای آن قائل شد.

#موسیقی
📃/۲۳
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

26 November 2025 08:31

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

25 November 2025 09:05

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

23 November 2025 08:03

🔹 ‌روستای آذباغ
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

22 November 2025 10:31

🔹 ‌روستای آذباغ
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

21 November 2025 07:40

🔹 ‌روستای آذباغ
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

20 November 2025 09:28

🔹 ‌روستای آذباغ
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

18 November 2025 07:31

🔹 ‌بندر گوادر

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

17 November 2025 08:00

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

16 November 2025 14:01

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 لیکو

💠 «لیکو» از آوازهای ویژه‌ای است که به وسیلهٔ ساربانان در سفرها اجرا می‌گردد. مسافرانی که بر پشت شتر نشسته و مدت زیادی را به سفر می‌پرداختند، نیک می‌دانستند که سفر در ریگستان‌های طویل و عریض و آن هم زیر پرتوی تلألو ستارگانِ درخشان، در فضای آرام و ساکت، چه اندازه سحرانگیز و روح‌پرور است. تنها صدایی که شنیده می‌شود صدای جرس‌هایی که بر گردن شترها آویخته شده، و هم‌چنین نوای آهنگِ زنگوله‌های ریزی که بر آرنج‌بندهایشان دوخته شده است.

💠 در چنین لحظاتِ الهام‌بخشی است که ساربان در اعماق افکار خود فرو می‌رود و خاطراتِ تلخِ دوری از عزیزان و دوستان را با آهنگی کشیده و غمناک بر لب می‌آورد که «لیکو» نامیده می‌شود. این آواز به مرور زمان توسط چوپانان و دامداران هم خوانده شده است و امروزه عموم مردم سرحد با آن آشنا هستند.

💠 آهنگِ لیکو نیز مانند آهنگِ زهیروک مترآزاد دارد و تا حد امکان، یک نفس خوانده می‌شود. از نظر مفاهیم متن، لیکو دارای ویژگی‌هایی همچون عشق و مهرورزی، وصال و فراق، تجلّی تصاویرِ متحرّک و پرکششِ سفر در بیابان و ریگستان و کوهستان، کیف و سرور و رنج و الم است که هر یک برای خود عالمی دارد.

💠 لیکو در واقع مختص ساربانان و چوپانان سرحد زمین بوده است، به این معنی که مترآزاد آن به علت امتداد یکنواخت و طول آن از ویژگی‌های موسیقی بلوچی سرحدزمین است و در ثانی، اشعار تمام لیکوها به گویش رخشانی است. بدین جهت آن را «لیکوی سرحدی» می‌نامند. «سرحد زمین» در بلوچستان ایران، به سه شهرستانِ خاش، زاهدان و میرجاوه اطلاق می‌شود. البته گویش رخشانی علاوه بر سرحد در بخش‌های وسیعی از شمال بلوچستان پاکستان، سیستانِ ایران، نیمروز و هلمند در افغانستان، همچنین خراسان و گلستان ایران و واحهٔ مرو ترکمنستان تکلم می‌شود. گویش رخشانی خود به چندین لهجه مانند خارانی و سرحدی و کلاتی و چاغه‌ای و رودی و سیستانی تقسیم می‌شود. مقبول‌ترین آواز این گویش، همین «لیکو» است. گفتنی است آواز لیکو علاوه بر بلوچی، به گویش رودباری هم خوانده می‌شود و به آن «لیکو رودباری» می‌گویند.


#موسیقی
📃/۱۸
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

15 November 2025 07:50

🔹 ‌آبشار شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

13 November 2025 19:39

📕سفری جذاب در میان بهترین کانال‌های تاریخی و فرهنگی و علمی!

🔰 بهترین نقشه‌های تاریخی و سیاسی
💠 @Jaynegareh

🔰 کتاب‌هایی که نمی‌خواهند بخوانیم
💠 @khorehyketabb

🔰 مطالعات تخصصی تاریخ صفویه
💠 @SafavidStudies

🔰 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی اشکانی
💠 @ArsacidEmpire

🔰 اینفوگرافی‌های تاریخی و سیاسی
💠 @Infographicer

🔰 آموزش ترکی ‌استانبولی با سریال‌ها
💠 @Turkish_Nazli

🔰 کتاب صوووتی
💠 @Audio_Books_24

🔰 تاریخ و فرهنگ بلوچستان
💠 @Balochs_History

🔰 آلبوم جنگاوران تاریخ (میلیتاریسم تاریخی)
💠 @Marzupan

🔰 بازخوانی تاریخ ایران‌زمین
💠 @Khonjibook

🔰 « زیباترین اشـ؏ـار »
💠 @aftabmahtabi

🔰 دلپتان (زرتشتیان صاحبدل)
💠 @Delpatan_zarrin

🔰 زندگی و تووو
💠 @LifeManage

🔰 اشتادان
💠 @eshtadan

🔰 مهارت عشق ورزیدن
💠 @shamdonipub

🔰 تاریخ و فرهنگ دولت عثمانی
💠 @DorreShahvar

🔰 پویش ملی‌فرهنگی سیمرغ
💠 @Pooyeshesimorgh

🔰 نسکخانۀ روزگاران
💠 @nask_ruzegaran

🔰 آگورا
💠 @Agora_Historical_Portal

🔰 وَراقانْ، تاریخ با طعم سادگی
💠 @Varaghan

🔰 پارسیکا
💠 @pars_ica

🔰 آسوریگ
💠 @Asuriig

🔰 آهنگ‌های شاد و اشعار جان‌فزای پارسی
💠 @BazmeParviz

🔰 منابع و مآخذ پژوهشی تاریخ ایران مدرن
💠 @ModernIranBooks

🔰 روزگاران
💠 @ruzegaran

🔰 حوروس
💠 @Huorus

🔰 تاریخ به روایت فیلم، سریال و مستند
💠 @Tarikh_tv

🔰 کوئیز تاریخ: پرسش و پاسخ روزانه
💠 @HistoQuiz

🔰 آوای شب_دانـلود خاطره
💠 @AVAYESHAB2024

🔰 منابع و مآخذ تاریخ پادشاهی ماد
💠 @TheMedes

🔰 توران اسواران
💠 @turan_asvarani

🔰 تاریخ و فرهنگ ملل جهان
💠 @Tarikhe_Melal

🔰 گالری جنگ‌ها و شخصیت‌های بزرگ‌تاریخ
💠 @Galleryofwars

🔰 حکومت های اساطیری ایران
💠 @iran_sarzamin_tamadon

🔰 مطالعات ایران در قفقاز و آسیای مرکزی
💠 @DosuyeCaspian

🔰 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی ساسانی
💠 @Sasanian_Sources

🔰 کتابهای صوتی، آرامش با داستان
💠 @arameshbadastan

📣 شرکت در تبادلات یا ثبت تبلیغات:
👤 @FiruzMehr

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

12 November 2025 14:02

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 زهیروک

💠 بر اساس ساخت ملودى و آهنگ و در حال حاضر بیش از بیست نوع زهیروک با اسامى گوناگون مورد استفاده قرار مى‌گیرد: گوانک، زهیروک، جدگالی زهیروک، رودبارى زهیروک، بلوچى زهیروک، قبله‌ای زهیروک، بیگمى زهیروک، اشرف درّائى زهیروک، زامُرانى زهیروک و هم‌چنین «جنوزامى (بیوه‌اى) زهیروک از معروف‌ترین و پسندیده‌ترین آنها هستند. مثلا بیگمی‌ زهیروک‌ها، ترانه‌های مشهوری هستند که توسط رباب‌نوازی معروف و عارف به نام رئیس درویش که همسر خانم بیگم بوده، خوانده شده‌اند.

💠 بیگمی زهیروک:

🔵او منی دوست، او منی ارواح
🔵چه منی زند ءَ، ترا مبات پرواه
🔵بیا که بیایاتی، سر منی قربان
🔵تو دل ءِ هر درد ءِ منی درمان
🔵گِندَگ تئی چَمّ مَنی کوران
🔵داشتگ من ءَ مرچی زیادهین زوران
🔵چه وتی دوست ءَ من غمان گاران
🔵نشتگان راه ءُ راهسران چاران
🔵آ کجام روچ بیتّ کَیت منی جاه ءَ
🔵چو دل ئِے داران ساده ءُ ارواح ءَ
🔵بے تئی دیدار ءَ مبان زندگ
🔵یاد من ءَ کاینت آ تَئی کَندگ

🔸ای دوست من، ای روح و روان من!
🔸برای عمر و زندگانی من پروا نکن
🔸بیا که امیدوارم زودتر بیایی، که سرم فدای تو باد
🔸(زیرا) درمان تمامی دردهای دل من، تویی!
🔸در آرزوی دیدنت چشمانم کور شده
🔸و درد و اندوه دوری تو دارد مرا از پای درمی‌آورد
🔸سر راه‌ها نشسته‌ام و چشم به راهت هستم
🔸کدام روز می‌رسد که تو بیایی نزد من
🔸آنگاه من همچون روح و روان خود، تو را در دل جای خواهم داد
🔸بی‌ دیدار تو زنده مبادم
🔸که لبخندهای تو هر روز برایم مرور می‌شوند

#موسیقی
📃/۱۷
💠 @balochs_history