دیالکتیک علمی

27 July 2025 22:32

🚨 این فرصت همیشگی نیست!!!

❌ لینک به زودی حذف می‌شود و دیگر باز نخواهد گشت.
🌟 «اگر ذهن تو گنج است، این لیست کلیدش است.»

📎 /channel/addlist/anUGPQTjc8MwY2Ex

دیالکتیک علمی

27 July 2025 19:54

💢شیرین‌کننده محبوب با افزایش خطر سکته ارتباط مستقیم دارد

اریتریتول در تعداد زیادی از محصولات از جمله آب‌نبات، آدامس‌های بدون قند، نوشابه، دهان‌شویه، بستنی، پروتئین‌بار و و غیره یافت می‌شود

براساس یک مطالعه جدید، یک شیرین‌کننده پرمصرف که در بعضی از خوراکی‌های کم‌کالری و بدون قند یافت می‌شود، ممکن است آن‌طور که پیش‌تر تصور می‌کردیم بی‌ضرر نباشد.

محققان دانشگاه کلرادو در بیانیه‌ای اعلام کردند که مقادیر اندک اریتریتول، که در سال ۲۰۰۱ مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفت، ممکن است به عروق مغز آسیب برساند و خطر سکته را چندبرابر کند.

اریتریتول نوعی الکل قندی است که عمدتاً از تخمیر ذرت به دست می‌آید. این ماده در شمار زیادی از محصولات از جمله آب‌نبات، آدامس‌های بدون قند، نوشابه، دهان‌شویه، بستنی، پروتئین‌بار و غیره یافت می‌شود.

در بیانیه‌ای که در روز ۱۴ ژوئیه منتشر شد، محققان اعلام کردند پس از آن‌که سلول‌های انسانیِ پوشاننده عروق مغز را به مدت سه ساعت در معرض اریتریتول موجود در یک نوشابه بدون قند قرار دادند، سلول‌ها از جوانب مختلف دستخوش تغییر شدند.

براساس این بیانیه، سلول‌ها نیتریک اکسید کمتری تولید کردند؛ ماده‌ای که موجب گشادی و شل شدن عروق می‌شود. سلول‌ها همچنین پروتئین بیشتری تولید کردند که باعث تنگ شدن عروق مغز می‌شود. به گفته محققان، سلول‌های مغز بعد از مواجهه با اریتریتول رادیکال‌های آزاد بیشتری تولید کردند که واکنش التهابی ایجاد می‌کنند و باعث پیر شدن بافت‌ها می‌شوند.

کریستوفر دسوزا، استاد فیزیولوژی تلفیقی دانشگاه کلرادو و از نویسندگان مطالعه حاضر، در بیانیه‌ای گفت که یافته‌های این مطالعه در راستای شواهد موجود نشان می‌دهد که شیرین‌کننده‌های غیرمغذی که عمدتاً بی‌ضرر تلقی می‌شدند، ممکن است سلامت انسان را به خطر بیاندازند.»

در این مطالعه که در نشریه فیزیولوژی کاربردی انتشار یافته است، از مقدار اریتریتول موجود در محصولات رایج بازار استفاده شد. این یعنی افرادی که چندبار در روز از این محصولات استفاده می‌کنند، با اثرات مخرب بیشتری روبه‌رو خواهند شد. محققان تأکید کردند که این مطالعه صرفاً در محیط آزمایشگاه و بر روی سلول‌ها انجام گرفته و انجام مطالعات گسترده در نمونه‌های انسانی ضرورت دارد.

دسوزا به مصرف‌کنندگان توصیه می‌کند که مراقب محصولات حاوی اریتریتول باشند و برچسب محصولات را کنترل کنند. محصولات مرتبط با رژیم کتوژنیک نیز اغلب حاوی اریتریتول هستند.

سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که اریتریتول «یک ترکیب غذایی نسبتاً جدید» است که به‌طور طبیعی در بعضی از خوراکی‌ها و به‌ویژه چندین نوع قارچ یافت می‌شود. استفاده از اریتریتول به‌عنوان شیرین‌کننده از سال ۱۹۹۰ آغاز شده و در کشورهایی مانند ژاپن، استرالیا، نیوزیلند، کانادا، برزیل و مکزیک مورد تأیید قرار گرفته است.

مطالعه دانشگاه کلرادو نخستین پژوهشی نیست که ارتباط بین اریتریتول و مشکلات قلبی عروقی را بررسی می‌کند.

مقاله‌ای که در مارس ۲۰۲۳ از سوی مؤسسه ملی سلامت آمریکا انتشار یافت، نشان داد که اریتریتول ممکن است با خطرات قلبی عروقی همراه باشد: «سطح بالاتر اریتریتول در خون با افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی ارتباط مستقیم دارد.» البته تأکید شده که باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام بگیرد.

در مطالعه کلینیک کلیولند در اوت ۲۰۲۴ نیز ارتباط بین مصرف اریتریتول و خطر حمله قلبی یا سکته به تأیید رسید. ده نفر به‌طور تصادفی برای شرکت در این مطالعه انتخاب شدند تا آبی بنوشند که ۳۰ گرم اریتریتول در آن حل شده بود. ده نفر دیگر نیز آبی نوشیدند که حاوی ۳۰ گرم شکر بود.

براساس این مطالعه، «اریتریتول باعث فعال‌تر شدن پلاکت‌ها (نوعی از سلول‌های خونی) می‌شود که با افزایش خطر تشکیل لخته خون همراه است. با این‌حال، شکر (گلوکز) چنین تأثیری ندارد.»

https://www.theepochtimes.com/us/popular-sugar-substitute-linked-to-higher-risk-of-stroke-5890462

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 16:40

💢بررسی یک پدیده علمی

بدون هوا، بدون اصطکاک؛ موشک در فضا چگونه حرکت می‌کند؟

همان‌طور که می‌دانید هوایی در فضا وجود ندارد و درواقع خلأ در آنجا حکمفرما است؛ پس این سؤال واقعاً جالب توجه است که موشک‌ها در چنین محیطی چطور رو به جلو می‌روند

وقتی روی سطح کره زمین قصد داریم تا چیزی را به حرکت دربیاوریم، معمولاً باید به آن فشار وارد کنیم؛ اما تا حالا برایتان این سؤال پیش آمده که موشک‌های ناسا چطور در خلأ فضا و بدون آنکه محیطی برای فشار وارد آوردن وجود داشته باشد، حرکت می‌کنند؟

ما حرکت اشیا در زمین را به‌صورت غریزی می‌فهمیم. برای اینکه چیزی به جلو حرکت کند، باید به چیز دیگری فشار وارد شود. مثلاً هنگام راه رفتن، پاهایمان به زمین فشار می‌آورند؛ هنگام شنا کردن، بدنمان را به آب فشار می‌دهیم و چرخ‌های خودرو در نتیجه اصطکاک، سطح جاده را به عقب فشار می‌دهند تا خودرو رو به جلو حرکت کند.

محیط متفاوت در فضا

اما طبق آنچه نظریه نسبیت خاص اینشتین و آزمایش میکلسون-مورلی به ما نشان دادند، فضا در واقع یک محیط خلأ است؛ یعنی هیچ چیزی در آن وجود ندارد که بتوانید به آن فشار بیاورید و حتی اگر تا می‌توانید در آن دست‌وپا بزنید هم حرکتی به جلو نخواهید داشت.

در واقع اگر در فضا دستتان را به جلو ببرید، طبق قانون سوم نیوتن که برای هر کنش، واکنشی برابر و در خلاف جهت وجود دارد، بدنتان به عقب حرکت خواهد کرد؛ اما اگر همان دست را دوباره به عقب برگردانید، حدس بزنید چه اتفاقی می‌افتد؟ بله، دوباره به نقطه شروع بازمی‌گردید.

موشک‌ها چطور در فضا حرکت می‌کنند؟

حرکت موشک‌ها در فضا با کمک قانون سوم نیوتن و قانون پایستگی تکانه (مومنتوم) صورت می‌گیرد. چون در فضا چیزی برای فشار دادن وجود ندارد (البته در این میان یک تبصره کوچک هست: حرکتتان ممکن است اندکی تحت تأثیر فشار فوتون‌ها یا اتم‌های پراکنده در فضا قرار بگیرد)، پس موشک‌ها باید برای حرکت کردن، جرمی را از خود خارج کنند.

ناسا در این رابطه توضیح داد: «وقتی موشک گازهای داغ خروجی را به بیرون پرتاب می‌کند، همان گازها به موشک برای حرکت رو به جلو نیرو وارد می‌کنند. موشک گازها را به عقب هل می‌دهد و این باعث می‌شود تا خودش به جلو به حرکت دربیاید.»

ناسا برای درک بهتر این قانون، مثال ساده‌ای می‌زند: «اگر شخصی روی یک اسکیت‌برد بایستد و یک توپ بولینگ را پرتاب کند، خود فرد و توپ در جهت مخالف یکدیگر حرکت خواهند کرد و چون وزن شخص بیشتر از توپ است، توپ مسافت بیشتری را طی خواهد کرد. موشک با موتور جت فرق دارد. موتور جت برای عملکردش به اکسیژن موجود در هوا نیاز دارد؛ اما یک موشک همه چیز مورد نیازش را با خود حمل می‌کند. به همین دلیل هم هست که موتور موشک در فضا که هوایی در آن نیست، کار می‌کند.»

سال‌هاست که انسان با بهره‌گیری از همین فناوری، به ماه و دیگر اجرام منظومه شمسی سفر می‌کند؛ هرچند که این فناوری هم کامل و بی‌نقص نیست. به زبان ساده، برای اینکه بتوانید در فضا حرکت یا مسیر خود را تنظیم کنید، به مقدار زیادی سوخت نیاز دارید که این به معنای جرم زیاد و در نتیجه هزینه خیلی زیادی است.

راه‌حل‌های جایگزین

از همین رو و برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، دانشمندان در حال بررسی روش‌های نوینی برای تأمین نیروی پیشران در فضا هستند؛ ازجمله این روش‌ها می‌توان به این دو مورد اشاره کرد:

بادبان‌های خورشیدی (solar sails)

پرتوهای الکترونی نسبیتی (relativistic electron beams)

با وجودی که آزمایش‌های اولیه این فناوری‌ها امیدبخش بوده‌اند، اما در حال حاضر ما هنوز وابسته به قانون سوم نیوتن و بیرون راندن جرم برای حرکت در فضا هستیم.

✍️ غزال زیاری 

https://www.iflscience.com/how-do-rockets-move-in-space-if-there-is-no-medium-to-push-against-80114

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 14:07

💢استرالیا ممنوعیت ۲۱ ساله واردات گوشت گاو آمریکا را لغو کرد

استرالیا به طور رسمی ممنوعیت ۲۱ ساله خود را بر واردات گوشت گاو از ایالات متحده لغو کرده است. این ممنوعیت که در سال ۲۰۰۳ پس از شناسایی بیماری جنون گاوی (BSE) اعمال شده بود، اکنون به پایان رسیده است.

این اقدام از سوی مقامات آمریکایی به عنوان یک پیروزی تجاری تحسین شده، اگرچه کارشناسان معتقدند که تأثیر ناچیزی بر قفسه‌های سوپرمارکت‌های استرالیا خواهد داشت، جایی که بیش از ۹۹.۵ درصد گوشت گاو از منابع داخلی تأمین می‌شود.

ایالات متحده که در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۲.۲ میلیون تن متریک گوشت گاو تولید کرده (که ۱ درصد کاهش نسبت به سال قبل به دلیل خشکسالی و کاهش تعداد دام بوده)، تقریباً ۱۴ درصد از گوشت گاو خود را صادر می‌کند.

در سال ۲۰۲۳، استرالیا بیش از ۲۵۰ هزار تن متریک گوشت گاو به ایالات متحده صادر کرد و به این ترتیب، تامین‌کننده اصلی این محصول برای آمریکا محسوب می‌شود. در مقابل، پیش‌بینی می‌شود گوشت گاو آمریکایی که وارد استرالیا می‌شود، به دلیل هزینه‌های بالاتر، عمدتاً در بخش فست‌فود یا صنایع غذایی فرآوری‌شده مورد استفاده قرار گیرد.

قوانین جدید همچنین اجازه واردات گوشت گاو از دام‌های آمریکایی متولد کانادا و مکزیک را می‌دهد؛ کشورهایی که بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ به طور متوسط سالانه ۲ میلیون رأس دام را به ایالات متحده عرضه کرده‌اند.

https://www.theguardian.com/australia-news/2025/jul/26/are-australians-about-to-see-us-beef-on-supermarket-shelves-and-why-is-donald-trump-celebrating

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 12:01

💢جنگنده نسل ششم چین زودتر از غرب عملیاتی می‌شود؟

مهندسان هوافضای چین اعلام کردند موفق به حل یکی از اساسی‌ترین گره‌های طراحی هواپیماهای رادارگریز (Stealth) شده‌اند؛ مشکلی که سال‌ها قبل پروژه پهپاد پنهانکار X‑47B نیروی دریایی ایالات متحده را به بن‌بست کشاند و تعطیل کرد

تیمی از مرکز تحقیقات آیرودینامیک چین به رهبری «هوانگ جیانگ‌تائو» توانسته‌اند با توسعه یک پلتفرم نرم‌افزاری نوین، هم‌زمان صدها پارامتر پیچیده طراحی، از جمله کاهش سطح مقطع راداری، بهینه‌سازی جریان هوا، کنترل پایداری و افزایش رانش موتور را به‌صورت یکجا و بدون افزایش چشمگیر هزینه‌های پردازشی بهینه‌سازی کنند.

آن‌ها برای اثبات کارایی این روش، پهپاد آمریکایی X-47B را انتخاب کردند؛ پهپادی که نماد جاه‌طلبی‌های تسلیحاتی پنتاگون در اوایل دهه ۲۰۱۰ بود، اما به دلیل ناتوانی در ترکیب هم‌زمان ویژگی‌های پروازی، مخفی‌کاری و قدرت موتور، در سال ۲۰۱۵ کنار گذاشته شد.

حل «نفرین ابعاد بالا» در طراحی هواگردها

در یک مقاله تخصصی چینی آمده است که پژوهشگران توانسته‌اند با استفاده از روشی خاص به نام «محاسبات حساسیت هندسی» و شرایط مرزی ویژه، محاسبات پیچیده طراحی را ساده‌تر کنند و از مشکلی به نام «نفرین ابعاد بالا» جلوگیری کنند؛ مشکلی که معمولاً در طراحی‌های دارای متغیرهای زیاد پیش می‌آید.

این نوآوری به مهندسان اجازه می‌دهد که صدها پارامتر طراحی، از زاویه ورودی هوا گرفته تا مواد جاذب امواج راداری (RAM)، را به‌طور هم‌زمان تحلیل و بهینه‌سازی کنند، آن‌هم بدون نیاز به ابررایانه‌های گران‌قیمت یا آزمایشگاه‌های تونل باد.

شبیه‌سازی صدها برابر سریع‌تر از قبل

در روش جدید، با مدل‌سازی یکپارچه میدان‌های الکترومغناطیسی و آیرودینامیکی، اثر پوشش‌های جاذب رادار به‌صورت مستقیم وارد معادلات طراحی شده و نتیجه آن، کاهش چشمگیر زمان و منابع مورد نیاز در شبیه‌سازی‌ است. رسانه‌ی South China Morning Post این روش را مشابه متدهای نوینی مانند DeepSeek در دنیای هوش مصنوعی توصیف کرده است.

گامی مهم در رقابت نسل ششم

این دستاورد هم‌زمان با سردرگمی و تأخیر در پروژه‌های نسل ششم جنگنده‌ها در آمریکا منتشر شده است؛ جایی که برنامه‌هایی نظیر NGAD با مشکلات مالی و فنی مواجه‌اند. چین در همین زمان با توسعه جنگنده‌های پنهانکار نسل بعدی خود نظیر J-36 و J-50، به نظر می‌رسد در حال سبقت گرفتن از غرب است.

در صورت اثبات موفقیت عملی این نرم‌افزار در طراحی واقعی، ارتش چین می‌تواند بدون نیاز به نمونه‌سازی‌های پرهزینه فیزیکی، طراحی هواگردهای رزمی پیشرفته را سرعت داده و میدان رقابت آینده را به نفع خود تغییر دهد.

https://interestingengineering.com/military/china-design-hurdle-stealth-drone

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 09:16

💢از بارداری تا سرطان، بسیاری از آزمایش‌های خانگی قابل اعتماد نیستند

این بسته‌های آزمایش خانگی تحت همان نظارت‌های سختگیرانه‌ای قرار نمی‌گیرند که برای تایید داروهای جدید لازم است

در حالی که بسته‌های آزمایش خانگی با وعده تشخیص سریع و کنترل سلامت شخصی در بازار عرضه می‌شوند، پژوهش جدید دانشگاه بیرمنگام از واقعیتی نگران‌کننده‌ درباره این بسته‌ها پرده برمی‌دارد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که دقت این آزمایش‌های خانگی پشتوانه علمی محکمی ندارند و ممکن است به دلیل اعلام نتیجه نادرست، باعث سردرگمی، اضطراب یا تاخیر در درمان شوند. 

اسکای‌نیوز گزارش می‌دهد که پژوهشگران دانشگاه بیرمنگام در سال ۲۰۲۳ تعداد ۳۰ بسته آزمایش خانگی را از فروشگاه‌های عمومی، داروخانه‌ها و فروشگاه‌های محصولات سلامت و تندرستی خریداری کردند. این آزمایش‌ها برای بررسی کمبود ویتامین، سطح کلسترول و تشخیص یائسگی و سرطان روده طراحی شده بودند و اغلب با شعارهایی مانند «تشخیص زودهنگام» و «توانمندسازی فردی» تبلیغ می‌شدند، آن هم در شرایطی که نظام ملی بهداشت و درمان بریتانیا تحت فشار شدیدی قرار دارد. 

در میان این آزمایش‌های خانگی، ۲۴ مورد ادعای «دقت» داشتند و ۱۴ مورد، یعنی چیزی نزدیک به ۶۰ درصد این موارد، مدعی «دقت ۹۸ درصدی» بودند. اما طبق مقالات منتشرشده در مجله پزشکی بریتانیا (BMJ) شواهدی برای اثبات این ادعا موجود نیست. علاوه بر این، مشخص شد که ۱۸ مورد از این آزمایش‌ها، یعنی ۶۰ درصد آنها، ایراداتی داشتند که ممکن بود به نتایج نادرست بینجامند. این موارد شامل ۱۱ نمونه نقص در تجهیزات، ۱۰ مورد اشکال در فرایند نمونه‌گیری و ۱۵ مورد ایراد در دستورالعمل‌های تفسیر نتایج بود.

در مواردی که اطلاعاتی مربوط به نوع روش‌های سنجش ارائه شده بود، حدود یک‌سوم آنها آزمایش خود را تنها با آزمایش مشابه دیگر مقایسه کرده بودند، نه با آزمایش‌های پزشکی معتبر و استاندارد. همچنین در بیشتر آزمایش‌ها توضیحی مبنی‌بر اینکه دقت این آزمایش‌ها روی چه کسانی بررسی شده، ارائه نشده بود. نکته مهم اینجاست که این بسته‌های آزمایش خانگی، تحت همان نظارت‌های سختگیرانه‌ای قرار نمی‌گیرند که برای تایید داروهای جدید لازم است. پروفسور جان دیکس، نویسنده همکار این پژوهش از دانشگاه بیرمنگام، می‌گوید که یافته‌های ما دقت و کارایی بسیاری از آزمایش‌های خانگی را زیر سوال می‌برد، چراکه در دستورالعمل بسیاری از آنها توصیه شده است که فارغ از نتیجه آزمایش (چه مثبت چه منفی)، مراجعه به پزشک ضروری است. 

آیا این آزمایش‌ها خطری به همراه دارند؟

دکتر کلر دونپورت، از نویسندگان این پژوهش، به‌رغم تایید نتیجه آزمایش خانگی بارداری، می‌گوید نمونه‌‌های دیگر مزیت‌های چندانی نداشتند و استفاده نادرست از آنها ممکن است اضطراب، تشخیص اشتباه یا تاخیر در درمان را به دنبال داشته باشد. پژوهشگران خواستار دستورالعمل‌های دقیق‌تر تولیدکنندگان و نظارت بیشتر متخصصان سلامت شدند. هرچند نمونه‌های بررسی‌شده در این پژوهش دو سال پیش خریداری شده‌اند، اما به گفته پروفسور کوین مک‌کانوِی، استاد آمار کاربردی دانشگاه اوپن، بعید است که وضعیت فعلی بازار تفاوت چندانی با قبل داشته باشد. او نتایج این پژوهش را نگران‌کننده خواند و تاکید کرد که بیشتر این بسته‌های خانگی درباره نحوه استفاده، دقت و اقدامات بعدی اطلاعات کافی ارائه نمی‌دهند.

آیا آزمایش‌های خانگی را باید مردود اعلام کرد؟

دو پژوهشگر، جسیکا واتسون از مرکز مراقبت اولیه دانشگاهی و مارگارت مک‌کارتنی از دانشگاه سنت‌اندروز، در مقاله‌ای در نشریه پزشکی بریتانیا تاکید کردند که بسته‌های آزمایش خانگی را نباید به‌طور مطلق رد کرد. آنها با اشاره به نمونه‌های آزمایش بارداری و اچ‌آی‌وی اعلام کردند که با تحقیق علمی و ادغام این آزمایش‌ها در مرکز ملی بهداشت و درمان می‌توان به نتایج موفقی رسید. 

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 07:36

💢باکتری‌های مرگبار در ساحل: خطر جدیدی که با گرمایش زمین گسترش می‌یابد

باکتری‌های “ویبریو” (Vibrio) که به‌طور طبیعی در محیط‌های ساحلی حضور دارند و در برخی گونه‌ها می‌توانند باعث بیماری‌های شدید یا حتی مرگ شوند، در پی تغییرات اقلیمی به مناطق شمالی‌تر در حال گسترش هستند. این باکتری‌ها پیش‌تر بیشتر در سواحل گرم‌سیری مانند خلیج مکزیک دیده می‌شدند، اما اکنون نشانه‌های آن‌ها تا ایالت نیویورک و حتی اسکاندیناوی گزارش شده است. افزایش دمای آب و طوفان‌های شدید احتمال رشد و شیوع این باکتری‌ها را بیشتر کرده است.

چرا این موضوع مهم است؟

تغییرات اقلیمی نه‌فقط موجب بالا آمدن سطح دریاها و خشکسالی شده، بلکه سلامت انسان‌ها را نیز در معرض تهدیدهای تازه‌ای قرار داده است. باکتری‌های ویبریو می‌توانند از طریق زخم باز، بلعیدن تصادفی آب آلوده یا خوردن صدف‌های خام وارد بدن شوند. برخی گونه‌ها مانند Vibrio vulnificus تا ۵۰٪ مرگ‌ومیر دارند و مسئول اصلی مرگ‌ ناشی از غذاهای دریایی در آمریکا هستند. پیش‌بینی می‌شود تا پایان قرن، خسارات اقتصادی ناشی از شیوع این باکتری‌ها در آمریکا تا ۸.۶ میلیارد دلار در سال افزایش یابد.

باکتری‌هایی که با گرما بیدار می‌شوند

ویبریوها در محیط‌های دریایی یا لب‌شور (بین شور و شیرین) زندگی می‌کنند و در دمای نزدیک به بدن انسان (حدود ۳۷ درجه) به سرعت رشد می‌کنند. همچنین آب‌های حاوی ذرات آلی، پلانکتون یا جلبک، محیطی مناسب برای رشد آن‌ها فراهم می‌کنند. صدف‌ها و ماهی‌ها نیز به‌عنوان میزبان طبیعی این باکتری‌ها عمل می‌کنند و صدف‌های خام می‌توانند منبع بالقوه آلودگی باشند.

روند گسترش جغرافیایی

بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹، موارد بیماری ناشی از ویبریو در آمریکا تا ۷۰ کیلومتر در سال به سمت شمال جابجا شده‌اند. در دهه ۱۹۸۰، عفونت‌های V. vulnificus بیشتر در ایالت‌های جنوبی آمریکا گزارش می‌شدند، اما در ۲۰۲۴ موارد مرگ ناشی از آن در نیویورک، رود آیلند و کنتیکت نیز ثبت شده است. در اروپا، کشورهای اسکاندیناوی نیز از ۲۰۱۴ موارد مشابهی را گزارش کرده‌اند.

طوفان‌ها و طغیان باکتری

هاریکین‌ها و طوفان‌های شدید مانند “متیو” (۲۰۱۶)، “یان” (۲۰۲۲) و “هلن” و “میلتون” (۲۰۲۴) با ایجاد سیلاب‌های گسترده، ترکیب آب شور و شیرین، و افزایش دمای آب، محیطی مناسب برای انفجار جمعیتی باکتری‌های ویبریو ایجاد کرده‌اند. پس از طوفان یان، ۱۱ نفر در فلوریدا بر اثر عفونت ویبریو جان باختند.

چگونه می‌توان هشدار داد؟

مدل‌سازی‌های پیش‌بینی‌گر مانند سامانه NOAA در آمریکا یا «نمایشگر ویبریو» مرکز کنترل بیماری اروپا می‌کوشند با استفاده از داده‌های دمای آب، شوری، کلروفیل و رفتار انسانی، احتمال خطر را پیش‌بینی کرده و هشدار دهند. نمونه‌هایی از این سیستم‌ها مانند «پیش‌بینی وبریوز» برای خلیج چساپیک در حال پیاده‌سازی است. این مدل‌ها می‌توانند مانند هشدار کیفیت هوا یا جریان‌های مرگبار دریا، پیشاپیش اطلاع‌رسانی کنند و جان انسان‌ها را نجات دهند.

تکنولوژی در خدمت پیشگیری

پژوهشگران دانشگاه‌های مریلند و فلوریدا با استفاده از روش‌های پیشرفته مانند توالی‌یابی ژنتیکی (metagenomics)، به شناسایی دقیق باکتری‌ها، ردیابی مقاومت دارویی و پیش‌بینی رفتار آن‌ها می‌پردازند. برخی از این باکتری‌ها در حالت “زنده ولی غیرقابل‌کشت” (VBNC) به‌سر می‌برند که شناسایی‌شان را دشوار می‌کند، اما با ابزارهایی مانند دستگاه‌های قابل‌حمل نانوپور (MinION)، شناسایی سریع و میدانی آن‌ها ممکن شده است.

چه باید کرد؟

مهم‌ترین راهکار، پیشگیری از تماس با آب‌های آلوده به‌ویژه در زمان‌های طوفانی، رعایت بهداشت زخم‌ها، و پرهیز از خوردن صدف خام در دوره‌های پرخطر است. آموزش عمومی درباره خطرات ویبریو و اصلاح باورهای غلط (مانند اینکه آب دریا زخم را ضدعفونی می‌کند) نیز حیاتی است. همچنین توسعه واکسن برای گونه‌های خطرناک ویبریو، که هنوز موجود نیستند، باید در اولویت باشد.

✍️ پوریا ناظمی
روزنامه نگار علم مقیم کانادا

منبع :

Scientific American, July 2025
Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
University of Maryland Environmental Health Institute
NOAA, ECDC Vibrio Map Viewer

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 19:48

💢آسیا، زادگاه باهوش‌ترین ملت‌های جهان

جدیدترین رتبه‌بندی هوشمندترین ملت‌های جهان منتشر شد

 آیا می‌توان کشوری را به عنوان «باهوش‌ترین ملت دنیا» معرفی کرد؟ چه فاکتورهایی در تعیین این جایگاه نقش دارند؟ ضریب هوشی مردم، عملکرد آموزشی، یا توانایی به‌کارگیری دانش؟ پاسخ این پرسش‌ها ساده نیست. اما پژوهش‌های مختلف سعی کرده‌اند با استفاده از شاخص‌های متنوع، به این سؤال پیچیده پاسخ دهند.

در گزارش ۲۰۲۵ worldpopulationreview، سه شاخص مهم که برای رتبه‌بندی «هوشمندترین کشورها» در جهان استفاده می‌شوند بررسی شده‌اند:

۱. میانگین ضریب هوشی ملی (IQ)

۲. نتایج آزمون بین‌المللی پیزا (PISA)

۳. شاخص سرمایه هوشی (Intelligence Capital Index - ICI)

ضریب هوشی؛ معیار جنجالی در جهان رتبه‌بندی‌ها

یکی از مشهورترین اما بحث‌برانگیزترین منابع برای اندازه‌گیری هوش ملی، پژوهش‌های ریچارد لین و دیوید بکر است. این دو پژوهشگر در کتاب «هوش ملت‌ها» (۲۰۱۹)، میانگین ضریب هوشی (IQ) شهروندان ۱۳۲ کشور را محاسبه کرده‌اند.

آزمون پیزا؛ آزمونی برای سنجش آینده‌نگری آموزشی

آزمون بین‌المللی PISA که هر سه سال یک‌بار توسط OECD برگزار می‌شود، مهارت‌های دانش‌آموزان ۱۵ ساله را در ریاضی، علوم و خواندن می‌سنجد. این آزمون معیاری برای ارزیابی توانمندی سیستم آموزشی کشورها در آماده‌سازی نسل آینده است.

سرمایه هوشی؛ وقتی فقط نمره کافی نیست

سومین شاخص، یعنی سرمایه هوشی (ICI)، تلاش می‌کند فراتر از اعداد و نمره‌ها برود و توانایی کشورها در تبدیل دانش به نوآوری و پیشرفت فناوری را بسنجد. در این رتبه‌بندی، معیارهایی مانند کیفیت دانشگاه‌ها، نرخ تحصیلات عالی، ثبت اختراعات و توسعه فناوری مد نظر قرار می‌گیرند.

جالب اینکه سنگاپور در هر سه شاخص (IQ، PISA و ICI) جزو برترین‌هاست؛ کشوری کوچک اما با سیستم آموزشی بسیار پیشرفته و سرمایه‌گذاری کلان روی فناوری و نوآوری.

با وجود آنچه در بالا ذکر شد، باید این واقعیت را پذیرفت که هوشمندی یک کشور فقط به نمره عددی خلاصه نمی‌شود. شبکه‌ای از عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و آموزشی در شکل‌گیری «هوش ملی» نقش دارد. همان‌طور که ضریب هوشی مانند دمای بدن تنها یک علامت از وضعیت سلامت است، میانگین IQ نیز تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهد. توانایی در به‌کارگیری دانش، نوآوری، و تربیت نیروی انسانی خلاق و کارآمد نیز از عناصر مهم هوشمندی یک ملت است.

✍️ نگار علی

https://worldpopulationreview.com/country-rankings/smartest-countries

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 16:59

💢پایان جهان زودتر از آنچه فکر می‌کنیم فرا می‌رسد

پژوهش جدیدی که هنوز در مرحله بررسی تخصصی است، نشان می‌دهد جهان ممکن است خیلی زودتر از آن‌چه پیش‌تر تصور می‌شد به پایان برسد. بر پایه‌ی این مدل، کیهان در حدود ۳۳.۳ میلیارد سال آینده، به حیات خود پایان خواهد داد

جهان حدود ۱۳.۸ میلیارد سال پیش با رویدادی موسوم به مه‌بانگ (Big Bang) آغاز شد. از آن زمان تاکنون، بشر توانسته مسیر تحول کیهان را تا حد زیادی درک کند، اما همچنان نمی‌دانیم که چه پایانی در انتظارش است. حال پژوهشی تازه، که هنوز تحت داوری علمی قرار دارد، احتمال می‌دهد پایان جهان زودتر از آن‌چه بسیاری تصور می‌کردند رخ دهد؛ یعنی چیزی حدود ۳۳ میلیارد سال دیگر.

انرژی تاریک، بازیگر اصلی سرنوشت جهان

همه‌چیز به یکی از اسرارآمیزترین اجزای کیهان یعنی «انرژی تاریک» بازمی‌گردد. این ماده‌ی فرضی مسئول شتاب‌گرفتن انبساط جهان است. بسته به ماهیت واقعی آن، سرنوشت جهان می‌تواند بسیار متفاوت رقم بخورد.

در یکی از سناریوهای متداول، اگر انرژی تاریک واقعا «ثابت کیهانی» باشد، انبساط جهان تا همیشه ادامه یافته و جهان به‌تدریج سردتر و بی‌رمق‌تر می‌شود؛ فرجامی که «مرگ گرمایی» (Heat Death) نام دارد. اما اگر انرژی تاریک ثابت نباشد، احتمال دارد انبساط در آینده متوقف شده و کیهان دوباره فروبپاشد؛ پدیده‌ای که با عنوان «فشار بزرگ» (Big Crunch) شناخته می‌شود.

بازگشت فشار بزرگ؟

سناریوی فشار بزرگ، از دیرباز در میان فیزیک‌دانان مطرح بوده، اما کشف انبساط شتاب‌دار جهان باعث شد بسیاری آن را کنار بگذارند. طبق مدل‌های جدید، به‌نظر می‌رسد انرژی تاریک رفتاری پیچیده‌تر از یک «ثابت کیهانی» ساده داشته باشد و شاید در آینده تغییر کند.

در مقاله‌ای تازه پژوهشگران مدلی ارائه داده‌اند که در آن انرژی تاریک ترکیبی از یک «ثابت کیهانی» و انرژی ذراتی موسوم به «اکسیون» است؛ ذراتی که احتمالاً ماده‌ی تاریک را نیز تشکیل می‌دهند. نکته جالب آنجاست که در این مدل، «ثابت کیهانی» منفی در نظر گرفته شده و همین عامل موجب می‌شود انبساط کیهان در نهایت معکوس شده و روندی واگرا به درون آغاز شود.

بر پایه‌ی این مدل، جهان تا حدود ۳۳.۳ میلیارد سال دیگر به گسترش خود ادامه می‌دهد و سپس روند معکوس شده و کیهان به پایان خود نزدیک می‌شود. بنابراین، ما هنوز در نیمه‌ی نخست عمر مفروض کیهان زندگی می‌کنیم.

پایان‌های دیگر: پارگی بزرگ، پرش بزرگ و خلاء ناپایدار

این تنها سناریوی پایان کیهان نیست. در فرضیه‌هایی دیگر، اگر انرژی تاریک قوی‌تر از مقدار فعلی باشد، ممکن است فضا-زمان را تکه‌تکه کرده و جهان را با «پارگی بزرگ» (Big Rip) نابود کند. یا شاید کیهان در چرخه‌ای بی‌پایان از مه‌بانگ و فروپاشی، بارها از نو متولد شود؛ پدیده‌ای که به آن «پرش بزرگ» (Big Bounce) می‌گویند.

در میان تمامی این نظریه‌ها، برخی فیزیک‌دانان به گزینه‌ای هولناک‌تر هم اشاره کرده‌اند: «واپاشی خلأ ناپایدار» (False Vacuum Decay) که در آن یک نوسان تصادفی کوانتومی می‌تواند در لحظه‌ای غیرمنتظره کل جهان را به نابودی بکشاند؛ آن هم بی‌هیچ هشدار قبلی.

گرچه این مقاله هنوز به‌صورت رسمی مورد داوری علمی قرار نگرفته و نتایج آن قطعی نیست، اما بار دیگر نشان می‌دهد که درک ما از سرنوشت نهایی کیهان تا چه اندازه ناپایدار و وابسته به مفاهیمی است که هنوز کاملاً رمزگشایی نشده‌اند. تا آن زمان، به نظر می‌رسد ما هنوز میلیاردها سال وقت داریم.

✍️ تینا مزدکی

https://www.iflscience.com/the-universe-might-end-sooner-than-we-thought-but-dont-worry-weve-still-got-33-billion-years-80159#

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 14:26

💢هوندا موتوری هیدروژنی با آلایندگی صفر تولید کرده است که از تمام نمونه‌های قبلی موثرتر و کوچک‌تر است و به زودی بازار خودروها را متحول و خودروهای الکتریکی را به حاشیه خواهد راند!

طراحی و ساخت این موتورهای رویایی توسط هوندا و جنرال موتورز آمریکا صورت پذیرفته و بازی خودروها را به کلی تغییر خواهد داد! دنیای حمل و نقل احتمالا در حال تجربه یک تغییر بزرگ است.

https://unionrayo.com/en/honda-hydrogen-engine-technology-toyota/

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 11:38

💢کشف ابعاد تازه‌ای از زندگی نئاندرتال‌ها در کرمانشاه

یک باستان‌شناس کرمانشاهی در حوزه پارینه‌سنگی، از کشف ابعاد جدیدی از زندگی انسان‌های نئاندرتال در زاگرس مرکزی خبر داد و گفت: این یافته‌ها با نظریه‌های پیشین درباره دلایل انقراض نئاندرتال‌ها تفاوت اساسی دارد

به گزارش دیالکتیک علمی ، سامان حیدری گوران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به مطالعات چندین ساله‌ای که در پناهگاه صخره‌ای باوه یوان استان کرمانشاه داشته، اظهارکرد: این مطالعات اطلاعات نوینی درباره جمعیت، ابزارسازی و انقراض نئاندرتال‌ها ارائه داده است.

پژوهشگر ارشد دانشگاه کلن آلمان و مدیر بنیاد پژوهش‌های پارینه‌سنگی «دیار مهر» با بیان اینکه دهه‌ها پژوهش در زمینه نئاندرتال‌ها هنوز بسیاری از زوایای زندگی آن‌ها را روشن نکرده، افزود: رفتارهای فرهنگی، تغییرات در فناوری ابزارسازی و دلایل انقراض نئاندرتال‌ها از جمله موضوعاتی هستند که تاکنون با فرضیه‌های متناقضی همراه بوده‌اند.

حیدری گوران تصریح کرد: در سه فصل کاوش باستان‌شناسی در باوه‌یوان، داده‌هایی ارزشمند به‌دست آمد که تصویری دقیق از وضعیت جمعیتی نئاندرتال‌ها در این منطقه را ترسیم می‌کند.

وی ادامه داد: بر اساس تحلیل‌های انجام‌شده، جمعیت نئاندرتال‌ها در دوره گرم میان‌یخچالی موسوم به اواخر ایزوتوپ دریایی ۵ (در محدوده زمانی تقریبی ۷۵ تا ۶۰ هزار سال پیش) نسبتا پایدار بوده و سبک زندگی آنها هم در این بازه زمانی طولانی، تقریبا مشابه بوده است. سپس دو دوره بعدتر تقریبا از ۵۸ تا ۴۵ هزار سال پیش جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. اما جالب است که مدارک باوه یوان نشان می‌دهد پس از آن در محدوده زمانی ۴۵ تا ۴۰ هزار سال پیش، یعنی درست پیش از انقراض نئاندرتال‌ها، جمعیت آنها دوباره رو به افزایش نهاده است.

این باستان شناس کرمانشاهی اضافه کرد: این یافته‌ها نظریه‌هایی را که انقراض نئاندرتال‌ها را صرفاً ناشی از بحران جمعیتی می‌دانستند، به چالش می‌کشد. بعلاوه نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که باید به دلایلی فراتر از کاهش جمعیت، مانند رقابت یا امتزاج زیستی با انسان‌های مدرن یا حوادث اقلیمی ناگهانی و ناشناخته دیگری درباره انقراض انسان‌های نئاندرتال اندیشید.

وی یادآورشد: در طول تاریخ چند صد هزار ساله اخیر، کره زمین شاهد نوسانات اقلیمی متناوبی بوده که در سرگذشت موجودات زنده و منجمله انسانها تاثیر اساسی داشته است.

گوران تاکید کرد: یافته‌های باوه‌یوان در کنار داده‌های دیگر از زاگرس می‌تواند نقشی کلیدی در بازسازی سیر فرگشت انسان و شناخت دقیق‌تری از تعامل نئاندرتال‌ها با اقلیم و انسان‌های مدرن در جنوب‌غرب آسیا ایفا کند.

وی با بیان اینکه نتایج این پژوهش به‌تازگی در یکی از نشریات معتبر بین‌المللی Quaternary Science Review منتشر شده و مورد توجه محافل علمی قرار گرفته، اضافه کرد: پناهگاه صخره‌ای باوه‌یوان، واقع در غرب زاگرس مرکزی، دارای توالی لایه‌نگاری منحصربه‌فردی از پارینه‌سنگی میانی تا فراپارینه‌سنگی است. این محوطه یکی از معدود مکان‌هایی در جنوب‌غرب آسیا و زاگرس به شمار می‌رود که بقایای فیزیکی نئاندرتال‌ها به‌همراه ابزارهای سنگی و بقایای جانوری بدون به هم ریختگی طبیعی در آن کشف و تاریخ نگاری مطلق شده است.

وی به پتانسیل‌های پناهگاه صخره‌ای باوه یوان برای ادامه کاوش‌های باستان شناسی اشاره کرد و یادآور شد: با وجود اهمیت جهانی این محوطه، متأسفانه از سال ۱۴۰۰ تاکنون، علی‌رغم درخواست‌های مکرر، مجوزهای لازم برای ادامه کاوش در آن از سوی پژوهشکده باستان‌شناسی صادر نشده است.


این بخش از صحبت های دکتر گوران در تکمیل مصاحبه ایشان با ایسنا جهت اطلاع علاقمندان به این مقاله پیوست می شود

دکتر سامان حیدری گوران :

آخرین نتایج بخش پارینه سنگی میانی پناه گاه صخره ای باوه یوان امروز در نشریه (QSR) منتشر شد. انتشاری که کمی من را خوشحال کرد، اما غم از دست دادن باوه یوان که سالها در آن با همکارانم تلاش کردیم، نگذاشت که شادی این کار به کامم بنشیند. مشکل نه از بی پولی بود و نه از کمبود دانش و نه چیزی دیگر...مشکل خود باستان شناسان بودند، آنها نگذاشتند این پروژه به پایان برسد، به هر بهانه ای که سعی کردند درست کنند....اما نمی توان جلوی این کاروان را گرفت، این کاروان بسیار طویل است ....در مورد نتایج این تحقیق در مجالی دیگر سخن خواهم گفت. مقاله باز است و قابل دسترس:

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277379125003439

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 09:57

💢محققان می‌‌گویند دلیل افسردگی و خستگی شاید نان و پاستا است

حساسیت به گلوتن در برخی افراد طیف علائم ناخوشایند مانند نفخ، اسهال، یبوست، خستگی، سردرد و درد مفاصل را ایجاد کند

پژوهش‌های فزاینده نشان می‌دهد که مصرف نان، پاستا و محصولات دیگری که از غلات به‌ دست می‌آیند، ممکن است باعث تشدید طیف گسترده‌ای از مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و حتی اسکیزوفرنی شود.

به گزارش نیویورک‌پست، پژوهشگران مشکل اصلی را به گلوتن موجود در این محصولات نسبت می‌دهند؛ پروتئینی طبیعی که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود و به‌عنوان یک چسبنده عمل می‌کند و به این محصولات در حالت پخته‌شده، ساختار و بافتی قابل جویدن می‌دهد.

گلوتن برای بیشتر افراد بی‌ضرر است، اما حساسیت به گلوتن در برخی دیگر، می‌تواند مجموعه‌ای از علائم ناخوشایند از جمله نفخ، اسهال، یبوست، خستگی، سردرد و درد مفاصل ایجاد کند. در موارد جدی‌تر، حساسیت به گلوتن می‌تواند به بیماری سلیاک تبدیل شود؛ یک اختلال خودایمنی که در آن بدن گلوتن را به‌عنوان یک مهاجم مضر، مانند ویروس، شناسایی می‌کند و پاسخ ایمنی بدن به التهاب و آسیب به روده کوچک منجر می‌شود که آثار آن ممکن است فراتر از مشکل هضم غذا باشد.

دکتر امران مایر، متخصص گوارش و عصب‌‌شناس، توضیح می‌دهد: «التهابی که در روده آغاز می‌شود، در روده باقی نمی‌ماند. این التهاب می‌تواند تاثیر مخربی بر مغز داشته باشد. در واقع وقتی سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند، سیستم عصبی واگ ارسال سیگنالی به مغز را آغاز می‌کند که می‌تواند به خستگی و رفتارهای شبیه افسردگی منجر شود. این مسئله در کودکان ممکن است به صورت تحریک‌پذیری یا علائم اختلال بیش‌فعالی و کم‌توجهی (ADHD) ظاهر شود، اما در بزرگسالان، احتمال دارد به شکل مه‌ذهنی، اختلالات خلقی یا مشکلات روانی جدی‌تری بروز کند.»

برای مثال، در حالی‌ که حدود ۸ درصد جمعیت جهان در مقطعی از زندگی به اختلال افسردگی عمده مبتلا می‌شوند، پژوهش‌ها نشان داده‌اند افراد مبتلا به بیماری سلیاک آسیب‌پذیرترند و برخی مطالعات نرخ ابتلای این افراد به افسردگی را تا ۳۰ درصد هم گزارش کرده‌اند.

بیماری سلیاک با بیشتر شدن خطر اضطراب، اختلال حمله عصبی و حتی اسکیزوفرنی هم مرتبط است. حتی این مطالعه نشان داده است که افراد مبتلا به سلیاک سه برابر بیشتر از افراد فاقد این بیماری، در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی‌اند.

تحقیقات نشان داده که گلوتن فراتر از ایجاد التهاب در روده، با آسیب به دیواره روده هم ممکن است به بروز این مشکلات روانی کمک کند. زیرا این آسیب می‌تواند جذب مواد مغذی حیاتی برای عملکرد مغز از جمله ویتامین‌های گروه ب، آهن، ویتامین دی، منیزیم و روی را مختل کند. کمبود هر یک از این مواد می‌تواند به علائم روانی گوناگونی منجر شود.

دانشمندان همچنین متوجه شدند که در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اغلب سطح بالایی از آنتی‌بادی‌های مرتبط با حساسیت به گلوتن وجود دارند که احتمال وجود ارتباط میان این دو را تقویت می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها حتی می‌توانند از جفت عبور کنند و مطالعات نشان داده‌‌اند که احتمال بروز روان‌پریشی در فرزندانی که سطح این آنتی‌بادی‌ها در بدن مادرانشان بالا است، بیشتر است.

پروفسور دیانا ال. کلی، استاد روان‌پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند که ۱۵ سال گذشته کارآزمایی‌های بالینی بسیاری در زمینه اسکیزوفرنی و بیماری‌های روانی انجام داده است، می‌گوید: «ما هنوز همه چیز را نمی‌دانیم، اما این هم گامی دیگر در جهت پیوند دادن نقاط پنهان این دو بیماری‌ است.»

آیا رژیم بدون گلوتن می‌تواند مفید باشد؟

برخی مطالعات نشان داد که رژیم بدون گلوتن می‌تواند به کاهش علائم اضطراب، افسردگی و مشکلات عصبی در افراد مبتلا به سلیاک یا حساس به گلوتن کمک کند. با این حال نتایج همه تحقیقات یکدست نیست و در برخی موارد، علائم روانی حتی پس از حذف گلوتن، ادامه یافته‌اند. 

کارشناسان بخشی از این مشکل را هم ناشی از فشار روانی ناشی از کنترل‌های غذایی این بیماری مزمن (سلیاک) می‌دانند، چرا که پیروی از یک رژیم بدون گلوتن بسیار سخت است و خود می‌تواند منبع اضطراب باشد.

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 09:56

💢تنها با افزایش ۱۴ قدم در دقیقه به سرعت پیاده‌روی، ضعف ناشی از پیری را جبران کنید

مرحلهٔ پیش‌فرسودگی دوره‌ پیش از ناتوانی کامل است که در آن فرد در معرض خطر بالای زوال شناختی، کمبودهای تغذیه‌ای، ضعف جسمی و محرومیت‌های اجتماعی قرار دارد

مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که افزایش سرعت پیاده‌روی به میزان ۱۴ قدم در دقیقه، می‌تواند به افزایش ۱۰ درصدی ظرفیت عملکردی افراد مسن‌ مبتلا به ضعف جسمانی کمک کند.

به گزارش سی‌ان‌ان، این تحقیق که در مجله پلوس وان (PLOS One) منتشر شد، بر بررسی تاثیر پیاده‌روی به‌عنوان یک مداخله فیزیکی متمرکز بود و نشان داد افراد مسنی که در مرحله پیش‌فرسودگی یا ضعف جسمانی کامل قرار دارند، می‌توانند با افزایش سرعت پیاده‌روی، میزان تحرک، استقامت و عملکرد فیزیکی‌ خود را بالا ببرند.

پیش‌فرسودگی مرحله‌ای است که قبل از ضعف جسمانی کامل رخ می‌دهد و در این دوره، فرد ممکن است با خطراتی مانند آسیب‌دیدگی بیشتر، کاهش توانایی‌های ذهنی، کمبود مواد مغذی و مشکلات اجتماعی‌ــ‌اقتصادی مواجه شود.

دکتر دنیل روبین، استاد بیهوشی و مراقبت‌های ویژه دانشگاه شیکاگو و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: «آنچه ما در نهایت یافتیم، این بود که افرادی که می‌توانستند تندتر پیاده‌روی کنند، به‌ویژه سرعتی که ۱۴ قدم در دقیقه سریع‌تر از سرعت عادی آن‌ها بود، بیشتر احتمال داشت که تحرک یا استقامت یا عملکردشان بهبود پیدا کند.»

او تاکید کرد که در این مطالعه، هدف اصلی بهبود تحرک و عملکرد فیزیکی افراد مسن‌ بود، زیرا افراد در مراحل پیش‌فرسودگی یا ضعف جسمانی کامل، معمولا از لحاظ انجام دادن امور فیزیکی محدود می‌شوند و نمی‌توانند فعالیت‌های روزمره‌شان را به‌راحتی انجام دهند.

پیری سالم و پیاده‌روی

برای یک فرد مسن، چه ضعیف شده باشد و چه مشکلی از این نظر نداشته باشد، تحرک همچنان عاملی مهم برای داشتن یک دوران کهنسالی همراه سلامتی است. کارشناسان می‌گویند با حرکات ساده مانند پیاده‌روی می‌توان قدرت بدنی را بهبود بخشید و با ضعف جسمی مقابله کرد.

افرادی که پیاده‌روی را به  روال روزانه خود اضافه می‌کنند، طول عمر بیشتری دارند و زندگی بهتری خواهند داشت. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۰، افراد مسن فعال ۲۸ درصد کمتر احتمال دارد که زمینگیر شوند و قادرند وظایف روزمره را با کمترین یا هیچ کمکی، انجام دهند.

فواید دیگر پیاده‌روی کنترل وزن، کاهش فشار خون بالا، کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و تقویت سیستم عضلانی‌ــ‌اسکلتی است.

ریان حداج، پژوهشگر دکترای سلامت عمومی در دانشگاه علوم و فناوری نروژ، هم می‌گوید: «پیاده‌روی همان نتایجی را به همراه دارد که از ورزش‌های دیگر می‌گیریم، مانند کاهش احتمال مرگ‌، کاهش خطر سرطان و بیماری قلبی و بهبود عملکرد شناختی.» او که در این مطالعه نقشی نداشت، افزود: «مزیت راه رفتن این است که ورزشی ساده، کم‌هزینه و در دسترس است که می‌توان برای کاهش بار بیماری‌ها آن را به‌طور گسترده ترویج کرد.»

افزایش سرعت پیاده‌روی می‌تواند خطر اختلالات ریتم قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را هم کاهش دهد و پیاده‌روی طولانی‌تر هم به کاهش کمردرد مزمن کمک می‌کند. 

چگونه سرعت پیاده‌روی را افزایش دهیم؟

روش‌های متداول بر سنجش سرعت مثل تست صحبت کردن یا ردیابی ضربان قلب، ممکن است برای کمک افراد مسن سخت باشد و نتوانند سرعت یا تعداد قدم‌هایشان را به‌راحتی ردیابی کند.

دکتر روبین می‌گوید ساده‌ترین روش این است که از یک اپلیکیشن «‌زمان‌سنج» (metronome) در گوشی استفاده کنید. او این کار را «علامت‌گذاری شنوایی ریتمیک‌» می‌نامند. برای شروع، به مدت ۳۰ دقیقه با سرعت معمول خودتان پیاده‌روی و آن را با زمان‌سنج زیرنظر بگیرید. وقتی ریتم آن را پیدا کردید، می‌توانید به‌تدریج سرعتتان را پنج یا ۱۰ قدم در دقیقه بیشتر کنید.

روبین اضافه می‌کند که برخی افراد برای هماهنگ کردن سرعت از موسیقی استفاده می‌کنند، اما این برای همه امکان‌پذیر نیست مگر اینکه گوش فرد ضرب را به‌خوبی تشخیص دهد.

دانا سانتاس، مربی رسمی قدرت و آمادگی جسمانی، تاکید می‌کند که افراد مسن‌ حین حفظ این سرعت، می‌توانند از تمرین تنفس آگاهانه مانند نفس کشیدن از طریق بینی هم بهره‌مند شوند. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۳، تنفس از راه بینی‌ــ دم از بینی و بازدم از دهان‌ــ می‌تواند به کاهش فشار خون و بهبود ضربان قلب کمک کند و از بروز فشار خون بالا جلوگیری کند.

فرم صحیح بدن هنگام راه رفتن مثل قوز نکردن و تکان دادن دست‌ها هم بسیار مهم است. این کار از بروز دردهای کمر جلوگیری و تنفس را راحت‌تر می‌کند و به حفظ تعادل هم کمک می‌کند.
سانتاس خاطرنشان می‌کند که پیاده‌روی ورزشی برای تمام بدن است و نباید این پایین‌تنه را درگیر کند. قرار نیست فقط قدم بردارید. تکان دادن دست‌ها بخش مهمی از مکانیک‌ پیاده‌روی است.

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

25 July 2025 18:26

💢کشف شگفت انگیز در جنوبگان ؛ احتمال وجود رشته کوهی ۵۰۰ میلیون ساله در زیر یخ های قطب جنوب

دانشمندان در پژوهشی تازه، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین زمین‌شناسی، به شواهدی از وجود رشته‌کوهی بسیار قدیمی در اعماق یخ‌های شرق جنوبگان دست یافته‌اند؛ رشته‌کوهی که قدمت آن به بیش از نیم‌میلیارد سال پیش بازمی‌گردد و می‌تواند نگاه ما به تاریخ زمین را دگرگون کند

در حالی که رشته‌کوه‌های «ترانس‌آنتارکتیک» سال‌هاست به عنوان یکی از سازه‌های زمین‌شناسی شاخص در قاره جنوبگان شناخته می‌شوند، داده‌های جدید نشان می‌دهد که در شرق جنوبگان، رشته‌کوهی ناشناخته و بسیار کهن پنهان شده است. به گفته زمین‌شناسان، این ساختار احتمالاً بیش از ۵۰۰ میلیون سال قدمت دارد و می‌تواند قدیمی‌تر از بسیاری از کوهستان‌های شناخته‌شده جهان باشد.

بر اساس پژوهش منتشرشده در ژوییه ۲۰۲۵، این رشته‌کوه با فناوری‌هایی چون بررسی امواج گرانشی، اندازه‌گیری‌های مغناطیسی، رادارهای نفوذی و مدل‌سازی‌های پیچیده، شناسایی شده‌ است. پژوهشگران دانشگاه‌های آمریکا می‌گویند این ناحیه در طول تاریخ زمین با فعالیت‌های زمین‌ساختی مهمی همراه بوده و احتمال می‌رود در دوران شکل‌گیری ابرقاره گندوانا پدید آمده باشد.

این کوه‌ها که تاکنون مستقیماً دیده نشده‌اند، نشانه‌هایی از بازسازی ساختارهای قدیمی زمین در لایه‌های یخ جنوبگان را در خود دارند. به باور کارشناسان، چنین کشف‌هایی می‌تواند در درک بهتر تغییرات اقلیمی زمین، چرخش میدان مغناطیسی و حتی بررسی لرزه‌خیزی ناشی از گرم شدن زمین نقش‌آفرین باشد.

افزون بر این، یخ‌های ضخیم قطب جنوب مانند گنجینه‌ای طبیعی، شرایط مناسبی برای حفظ این ساختارها فراهم کرده‌اند؛ شرایطی که در دیگر نقاط زمین کمتر دیده می‌شود. به همین دلیل، کشف و تحلیل این کوه‌های مدفون می‌تواند به بازنویسی بخشی از تاریخ زمین‌شناسی منجر شود.

دانشمندان امیدوارند با پیشرفت ابزارهای سنجش از دور و حفاری‌های عمیق‌تر، بتوانند در آینده‌ای نزدیک نقشه‌ای دقیق از این کوهستان اسرارآمیز ارائه دهند؛ گامی بزرگ برای شناخت بهتر گذشته زمین و پیش‌بینی آینده آن در عصر تغییرات اقلیمی.

https://evidencenetwork.ca/500-million-years-it-waited-beneath-antarctica-but-this-time-scientists-are-convinced-there-is-another-mountain-range/

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

25 July 2025 16:37

『 نظریات روان‌شناسی درباره تأثیر رفتار والدین بر فرزندان 』

🧠جان لاک تئوری «مبتنی بر تجربه»:لاک با نظریه تابلا راسا (صفحه سفید) معروف است. به گفته او، انسان‌ها در بدو تولد مانند یک صفحه سفید هستند که هیچ تجربه‌ای در آن ثبت نشده است و این تجربیات محیطی هستند که انسان‌ها را می‌سازند.

✍تأثیر رفتار والدین: در این نظریه، والدین نقشی بسیار مهم در شکل‌دهی به شخصیت فرزند دارند. رفتار والدین، به‌عنوان محرک‌های محیطی، می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر رشد اخلاقی، اجتماعی و شناختی کودک بگذارد. اگر والدین به‌طور مستمر رفتارهای مثبت یا منفی را در مقابل فرزند خود نشان دهند، این رفتارها به‌عنوان تجربیات کودک ثبت می‌شود و در رشد شخصیت او تأثیر می‌گذارد.

🍃ژان پیاژه تئوری رشد شناختی: پیاژه نظریه‌ای برای رشد شناختی و عقلانی انسان‌ها ارائه می‌دهد که بر اساس آن، کودک‌ها از طریق تعامل با محیط خود به درک و فهم جهان می‌رسند.

🧩تأثیر رفتار والدین: در نظریه پیاژه، والدین به‌عنوان منابع اصلی اطلاعات و تعامل برای کودکان هستند. اگر والدین از رفتارهای مثبت مانند تشویق و راهنمایی استفاده کنند، کودک به‌طور طبیعی می‌تواند به مراحل بالاتر شناختی دست یابد. همچنین، رفتار والدین باعث می‌شود که کودک در مراحل مختلف، به‌خصوص در مراحل رشد شناختی، به سطح بالاتری از تفکر منطقی و انتقادی برسد.

🪞 آلبرت بندورا تئوری یادگیری اجتماعی (یادگیری از طریق مشاهده):بندورا با نظریه یادگیری اجتماعی خود بر این باور بود که انسان‌ها از طریق مشاهده و تقلید از دیگران یاد می‌گیرند. در این دیدگاه، تجربه‌های محیطی، به‌ویژه رفتار والدین، نقش کلیدی دارند.

🔱تأثیر رفتار والدین: به گفته بندورا، کودکان بیشتر از گفتار والدین، از رفتارهای آنان یاد می‌گیرند. وقتی کودک رفتار خاصی از والدین خود مشاهده می‌کند (مثلاً رفتارهای پرخاشگرانه یا محبت‌آمیز)، احتمالاً این رفتارها را تقلید خواهد کرد. این پدیده در محیط‌های اجتماعی مانند خانواده و مدرسه مشهود است. برای مثال، اگر والدین به شیوه‌ای مهربانانه و صبورانه با دیگران رفتار کنند، احتمالاً کودک نیز این ویژگی‌ها را در رفتار خود الگو خواهد گرفت.

🔁 لئون ویگوتسکی تئوری ناحیه توسعه نزدیک:ویگوتسکی تأکید می‌کند که رشد شناختی فرد تحت تأثیر تعاملات اجتماعی و فرهنگی است. او مفهوم ناحیه توسعه نزدیک (ZPD) را معرفی کرد که به تفاوت میان آنچه کودک می‌تواند به‌تنهایی انجام دهد و آنچه می‌تواند با کمک دیگران انجام دهد اشاره دارد.

🌎تأثیر رفتار والدین: والدین نقش مهمی در توسعه کودک دارند زیرا می‌توانند به او در عبور از ناحیه توسعه نزدیک کمک کنند. اگر والدین با حمایت‌های دقیق و مفهومی، رفتارهای صحیح را به کودک نشان دهند، کودک می‌تواند از این حمایت‌ها برای یادگیری و رشد شناختی خود بهره ببرد. به‌طور خاص، رفتار والدین در ایجاد محیطی غنی از تعاملات اجتماعی و فرهنگی باعث رشد شناختی و اجتماعی کودک می‌شود.

💎مارتین بینزوانگر روان‌شناسی وجودی-پدیدارشناختی:بینزوانگر با رویکرد وجودی-پدیدارشناختی به تأثیرات محیطی بر فرد پرداخته و معتقد است که انسان‌ها در تعامل با محیط خود، به‌ویژه روابط بین فردی، معنا می‌دهند.

🛡تأثیر رفتار والدین: در نظریه بینزوانگر، نقش والدین به‌عنوان افرادی که به کودک احساس معنی و ارزش می‌دهند، اهمیت پیدا می‌کند. رفتار والدین می‌تواند منبع تأثیرات عمیق وجودی باشد، زیرا کودک از طریق آن‌ها به هویت و درک خود از جهان می‌رسد. به عبارت دیگر، والدین نه تنها به‌عنوان آموزگار بلکه به‌عنوان افرادی که دنیای کودک را می‌سازند و به او احساس امنیت و تعلق می‌دهند، اهمیت دارند.

💡هر یک از این نظریات، تأثیرات مختلفی از رفتار والدین بر فرزند را تبیین می‌کنند. در تمامی این نظریات، رفتار والدین تأثیر بیشتری بر رشد فرزند نسبت به گفتار آن‌ها دارد، زیرا:

🪞رفتار والدین به‌طور مستقیم به کودک منتقل می‌شود و آن‌ها از آن‌ها یاد می‌گیرند (بندورا).

🫂والدین می‌توانند به‌عنوان حامی و مشوق در رشد شناختی و اجتماعی کودک عمل کنند (پیاژه، ویگوتسکی).

💞رفتار والدین به‌عنوان منبع معنا و امنیت برای کودک عمل می‌کند (بینزوانگر).

🌱 والدین نقش اصلی در شکل‌دهی شخصیت کودک از طریق رفتار خود دارند (لاک).


┏━━━━━━━━━━━
🏛🎭📔📕@Marham_Foundation
➖➖➖➖➖➖➖➖
@IranaPsychologicalAssociation
┗━━━━━━━━━━━━

دیالکتیک علمی

27 July 2025 20:29

🧠 تو تلگرام دنبال «رشد و معنا» می‌گردی یا فقط سرگرمی و محتوا؟

🧭 عضویت در این لیست‌ها، فقط یه کلیک نیست؛
بلکه یک تصمیم برای بهتر شدنِ خودته.

🔍 اگر از محتوا، انتظار «چیزی بیشتر» داری...
🌱 خوش آمدی.

📎 /channel/addlist/anUGPQTjc8MwY2Ex
──━━⊱••• Ψ •••⊰━━──

📩 هماهنگی برای تبادل:
𝑨𝒅𝒎𝒊𝒏 𝑲𝒉𝒆𝒓𝒂𝒅𝒎𝒂𝒏𝒅

دیالکتیک علمی

27 July 2025 18:24

💢جایگزینی برای سوزن‌های دردناک؛ پژوهشگران با نخ دندان موش‌ها را واکسینه کردند

به‌زودی ممکن است «نخ دندان» نقشی فراتر از محافظت از دندان‌ها ایفا کند. پژوهشگران روشی تازه برای رساندن واکسن به بدن طراحی کرده‌اند؛ نخ دندان ویژه‌ای که می‌تواند محتویات واکسن را بدون سوزن وارد بدن و سیستم ایمنی را فعال کند

در این مطالعه، دانشمندان ترکیبات واکسن شامل پروتئین‌ها و ویروس‌های غیرفعال را روی لثه‌های موش‌ها مالیدند. نتیجه نشان داد که این روش نه‌تنها ایمنی ایجاد کرد، بلکه از موش‌ها در برابر یک سویه کشنده آنفلوآنزا هم محافظت کرد.

پژوهشگران با استفاده از «نخ دندان» آغشته به واکسن، لثه‌های ۵۰ موش را هر دو هفته یک بار و به مدت ۲۸ روز مورد آزمایش قرار دادند و به این شیوه آن‌ها را واکسینه کردند. برای انجام این کار، یکی از محققان به‌آرامی فک موش را پایین می‌کشید و دیگری نخ دندان آغشته به واکسن را بین لثه‌ها می‌کشید.

چهار هفته بعد، موش‌ها در برابر دوز مرگبار ویروس قرار گرفتند. تمام موش‌هایی که این واکسن را دریافت کرده بودند، زنده ماندند و موش‌های گروه کنترل مردند.

نشانه‌های ایمنی طولانی‌مدت بررسی‌ها نشان داد در موش‌های واکسینه‌شده، آنتی‌بادی‌های ضد آنفلوآنزا در بزاق، مدفوع و مغز استخوان ظاهر شد؛ نشانه‌ای که به گفته محققان می‌تواند حکایت از ایمنی پایدار داشته باشد.

سطح سلول‌های تی که نقش مهمی در نابودی سلول‌های آلوده به ویروس دارند نیز در ریه و طحال این موش‌ها افزایش یافت.

این یافته‌ها نشان می‌دهد واکسن «نخ دندان» نه‌فقط محافظت موضعی از دهان ایجاد می‌کند بلکه واکنش ایمنی قوی در سراسر بدن فعال می‌کند؛ قابلیتی که واکسن‌های مخاطی سنتی کمتر به آن دست یافته‌اند.

امکان استفاده برای انسان

برای بررسی قابلیت اجرای این روش روی انسان، پژوهشگران آزمایش‌هایی روی ۲۷ فرد سالم انجام دادند.

هر شرکت‌کننده با خلال دندانی که به رنگ خوراکی آغشته بود، لثه‌های خود را تمیز کرد. نتایج نشان داد که رنگ در حدود ۶۰ درصد موارد به بافت لثه رسید؛ میزانی که نشان‌دهنده ظرفیت موفق این روش است، اما برای رسیدن به دقت و یکنواختی بیشتر باید اصلاحاتی صورت بگیرد.

لثه‌ها نسبت به پوست یا بافت‌های دیگر نفوذپذیری بالاتری دارند و همین ویژگی عبور مولکول‌های واکسن را آسان‌تر می‌کند. از سوی دیگر دهان یکی از مسیرهای اصلی ورود ویروس‌ها به بدن است. با این حال ساخت واکسن‌هایی که از راه دهان یا بینی وارد بدن شود و مؤثر عمل کنند به دلیل مقاومت طبیعی بدن در این نواحی دشوار است؛ اما استفاده از نخ دندان ممکن است راهی برای عبور از این سد دفاعی باشد.

پژوهشگران نوشتند: «این یافته‌ها نشان می‌دهد واکسیناسیون با نخ دندان، روشی ساده و بدون سوزن است که نسبت به روش‌های موجود، رساندن واکسن و فعال‌سازی سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد.»

راهکاری مناسب برای دوران همه‌گیری

فراتر از میزان اثربخشی، این روش مزایای عملی هم دارد. افرادی که از سوزن می‌ترسند، احتمالا راحت‌تر واکسنی را می‌پذیرند که با نخ دندان وارد بدنشان می‌شود. این واکسن همچنین نیازی به محیط سرد برای نگهداری ندارد و توزیع آن را ساده‌تر می‌کند.

پژوهشگران می‌گویند این واکسن حتی می‌تواند در زمان شیوع بیماری از طریق پست به خانه‌ها ارسال شود؛ روشی که امکان واکسیناسیون سریع‌تر و گسترده‌تر را در دوران همه‌گیری فراهم می‌کند.

هرچند این روش هنوز در مراحل ابتدایی است اما به گفته پژوهشگران می‌تواند گامی مهم برای دسترسی آسان‌تر و کم‌تهاجمی‌تر به واکسن‌ها باشد. 

https://medicalxpress.com/news/2025-07-scientists-dental-floss-vaccines-needles.html

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 15:26

💢«ناسا» 20 درصد از کارکنان خود را تعدیل می‌کند

آژانس ملی هوانوردی و فضایی آمریکا «ناسا» شنبه، 4 مرداد، اعلام کرد که در راستای برنامه بازسازی ساختاری و به‌منظور ارتقای بهره‌وری عملیاتی، حدود 20 درصد از کارکنان این نهاد از سمت‌های خود کنار گذاشته خواهند شد

به‌گفته سخنگوی«NASA»، انتظار می‌رود تعداد کارکنانی که آژانس را ترک می‌کنند به حدود 3 هزار و 870 نفر برسد. با این حال، این رقم ممکن است طی روزها و هفته‌های آینده دستخوش تغییر شود.

طبق اعلام این مقام، پس از اجرای این طرح، شمار کارکنان باقی‌مانده در ناسا حدود 14 هزار نفر خواهد بود. این خبر را خبرگزاری «رویترز» گزارش داده است.

«ناسا» از ماه مارس نخستین موج اخراج کارکنان خود را آغاز کرده و در این میان، برخی از چهره‌های کلیدی از جمله دانشمند ارشد این سازمان نیز در فهرست تعدیل‌شدگان قرار داشته‌اند. این اقدامات در چارچوب سیاست‌های دولت فدرال آمریکا و در پی کاهش شدید بودجه‌هایی صورت می‌گیرد که دونالد ترامپ، رئیس‌ جمهوری ایالات متحده، اجرای آن‌ها را خواستار شده است.

ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، مجموعه‌ای از تدابیر را علیه نهادهای علمی اتخاذ کرده که شامل کاهش قابل‌توجه بودجه‌ها و اخراج صدها کارمند از آژانس‌های فدرال فعال در حوزه‌های اقلیم و سلامت بوده است.

آژانس فضایی ناسا نقشی کلیدی در تحقیقات مربوط به تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند. این سازمان ناوگانی از ماهواره‌های رصد زمین را اداره می‌کند، مطالعات هوایی و زمینی انجام می‌دهد و داده‌های خود را به‌صورت منبع باز در اختیار پژوهشگران و عموم مردم قرار می‌دهد.

https://www.indiablooms.com/health/nasa-to-lose-20-percent-of-its-workforce-amid-federal-workers-layoffs-under-trump-administrations-drp-move/details

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 13:08

💢میکروپلاستیک‌ها به بخش‌های مختلف بدن انسان، از جمله استخوان و مغز، نفوذ کرده‌اند

انسان‌ها امروز بیش از هر زمان دیگری با میکروپلاستیک‌ها در ارتباط هستند. این ذرات ریز راه خود را به تمام اندام‌های بدن باز کرده‌اند، اما هنوز پاسخ قطعی درباره پیامدهای دقیق حضور این ذرات بر سلامت انسان وجود ندارد

به گزارش بی‌بی‌سی جهانی، دانشمندان در مطالعه‌ای دریافتند که مصرف این ذرات از سال ۱۹۹۰ تاکنون شش برابر افزایش یافته است.

این جهش در مناطق مختلف جهان به‌ویژه آمریکا، چین، بخش‌هایی از خاورمیانه، شمال آفریقا و اسکاندیناوی مشاهده شده است.

طبق یافته‌های جدید، میکروپلاستیک‌ها در تقریبا تمام اندام‌های بدن انسان از جمله کبد، کلیه، طحال، مغز و حتی داخل استخوان‌ها یافت شده‌اند.

محققان چینی در اواخر سال ۲۰۲۴ این ذرات را در نمونه‌های استخوان و عضلات بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل قرار گرفته بودند، شناسایی کردند.

همچنین مطالعه‌ای در اوایل ۲۰۲۴ مشخص کرد میکروپلاستیک‌ها در پلاک‌های شریان کاروتید افرادی که بیماری قلبی-عروقی اولیه داشتند، وجود دارد.

نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که این افراد طی سه سال بعد، چهار و نیم برابر بیش از دیگران در معرض خطر سکته مغزی، حمله قلبی یا مرگ ناگهانی قرار داشتند.

ارتباط با زوال عقل

پژوهشگران دانشگاه نیومکزیکو دریافتند افرادی که پیش از مرگ دچار زوال عقل تشخیص داده شده بودند، تا ۱۰ برابر بیشتر از دیگران ذرات پلاستیکی در مغز خود داشتند.

متیو کمپن، استاد سم‌شناسی این دانشگاه و سرپرست این مطالعه، با اشاره به نتایج این تحقیق گفت: «ما شوکه شدیم.»

او افزود ذرات پلاستیکی ریز در گردش خون ممکن است با بهره‌گیری از متابولیسم بالای مغز و همراه شدن با چربی‌هایی که مغز برای تولید انرژی نیاز دارد، وارد سیستم عصبی مرکزی شوند.

آزمایش انسانی بی‌سابقه

در اوایل سال ۲۰۲۵، هشت داوطلب در آزمایشی تاریخی در لندن محلول میکروپلاستیک نوشیدند.

این آزمایش که نخستین مورد از نوع خود بر روی انسان به‌شمار می‌رود، با هدف بررسی نحوه جذب این ذرات در جریان خون انجام شد.

استفانی رایت، محقق ارشد این مطالعه از دانشگاه امپریال کالج لندن، گفت: «ما می‌دانیم گرما و آب داغ بدترین سناریوها برای استفاده از پلاستیک هستند.»

تیم او شرایط متداول مصرف میکروپلاستیک‌ها مانند فرو بردن کیسه چای پلاستیکی در آب داغ یا گرم کردن مایعات در ظروف پلاستیکی را شبیه‌سازی کرد.

نگرانی‌ها درباره سلامتی

رافائله مارفلا، استاد پزشکی داخلی دانشگاه کامپانیا در ناپل، معتقد است میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها می‌توانند باعث تسریع فرآیند پیری شوند.

او گفت این ذرات ممکن است از طریق ایجاد اختلال در عملکرد عروق خونی، افزایش التهاب مزمن و تولید مولکول‌های مضر که به دی‌ان‌ای آسیب می‌زنند، این کار را صورت دهند.

ورنا پیشلر، دانشیار شیمی دارویی دانشگاه وین، خاطرنشان کرد برخی ذرات پلاستیک می‌توانند سموم محیطی و فلزات سنگین را جذب کنند، در حالی که مواد شیمیایی افزوده‌شده به پلاستیک‌ها ممکن است با شبکه هورمونی بدن تداخل داشته باشند.

چالش‌های تحقیقاتی

فای کوسیرو، استاد آلودگی محیط زیست دانشگاه پورتسموث، گفت: «آن‌ها مانند آزبست نیستند. قرار نیست فورا آسیب مشخصی ایجاد کنند، اما احتمالا به سلول‌هایتان آسیب می‌زنند و باری بر سلامت عمومی وارد می‌کنند که احتمال ابتلا به بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.»

محققان اکنون می‌کوشند آستانه‌ای برای میزان تحمل بدن نسبت به میکروپلاستیک‌ها پیش از رسیدن به سطح خطرناک آسیب‌پذیری تعیین کنند.
داده‌های اولیه از مدل‌های حیوانی نشان می‌دهد قرار گرفتن مزمن در معرض ۱۰ تا ۱۰۰ میکروگرم میکروپلاستیک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز می‌تواند تغییرات التهابی و متابولیک قابل اندازه‌گیری ایجاد کند.

https://www.bbc.com/future/article/20250723-how-do-the-microplastics-in-our-bodies-affect-our-health

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 10:51

💢لخته خون بیش از تصور ما کشنده است؛ پزشکان راه نجات را تحرک می‌دانند

علائمی مانند ورم یک طرف پا، احساس گرما یا تغییر رنگ پوست بعضی اندام‌ها، درد قفسه سینه یا تنگی نفس ناگهانی هشداردهنده‌اند

هر روز، بیش از ۲۷۰ نفر قربانی عارضه‌ای می‌شوند که با اندکی تحرک و آگاهی می‌توان از آن جلوگیری کرد: لخته خون. در حالی که سالانه بیش از هزاران مورد لختگی خون گزارش می‌شود، متخصصان قلب هشدار می‌دهند که بی‌تحرکی نقشی کلیدی در این بحران خاموش دارد. این متخصصان از مردم می‌خواهند از بی‌تحرکی دست بکشند تا مانع مرگ ناگهانی و دردناک ناشی از لخته‌ خون شوند.

بی‌تحرکی قاتل خاموش گردش خون است

لخته شدن خون یکی از سازوکارهای دفاعی بدن است که هنگام خون‌ریزی فعال می‌شود، اما وقتی به دلایل غیر طبیعی و خارج از سازوکار دفاعی بدن در رگ‌ها ایجاد شود، ممکن است مرگبار باشد. پزشکان هشدار می‌دهند که زندگی کم‌تحرک، به‌ویژه در محیط‌های کار یا در سفرهای طولانی‌مدت، یکی از عوامل اصلی بروز این لخته‌های خطرناک است.

دکتر دانیل بلاردو، متخصص قلب در لس‌آنجلس، می‌گوید: «وقتی عضلات به‌طور منظم در حرکت‌اند، گردش خون فعال می‌ماند و احتمال تجمع خون در اندام‌ها کاهش می‌یابد.» در واقع، تحرک نقشی حیاتی در پیشگیری از پدیده‌ای به نام «استاز خون» (stasis) دارد. در این حالت خون در رگ‌ها راکد می‌ماند و بستر لازم برای تشکیل لخته فراهم می‌شود.

لخته‌ خون چگونه شکل می‌گیرد؟

علت تشکیل لخته بسته به محل آن متفاوت است، اما لخته‌های وریدی و شریانی که در این گزارش بررسی شده‌اند، غالبا از اختلال در جریان خون یا افزایش چسبندگی خون ناشی می‌شوند. دکتر پیتر کووی، متخصص داروشناسی بالینی، توضیح می‌دهد که برخی بیماری‌ها یا تغییرات ساختاری در رگ‌ها زمینه‌ساز این لخته‌ها می‌شوند.

علائمی مانند ورم یک طرف پا، احساس گرما یا تغییر رنگ پوست در بعضی اندام‌ها، درد قفسه سینه یا تنگی نفس ناگهانی، هشداردهنده‌اند. در موارد شدیدتر، حتی ممکن است بیمار دچار سرفه خونی یا غش شود.

چطور خطر را کاهش دهیم؟

تحرک منظم، حتی در سفر

پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که ساعت‌ّای طولانی در پروازند یا پشت میز می‌نشینند، در فواصل زمانی منظم حرکت کنند، حتی قدم زدن در راهروی هواپیما کمک‌کننده است. انجام حرکات ساده کششی یا پیاده‌روی‌های کوتاه در طول روز، به‌ویژه برای سالمندان یا افرادی که اضافه وزن دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

آبرسانی به بدن

نوشیدن آب کافی، به‌ویژه در هوای گرم، مانع غلیظ شدن خون می‌شود. دکتر کووی هشدار می‌دهد که کم‌آبی، به‌ویژه در افراد مسن، احتمال لخته‌ شدن خون را بالا می‌برد. میزان نیاز به آب بسته به شرایط جسمی هر فرد متفاوت است و بهتر است با پزشک مشورت شود.

بررسی عوامل خطر

افراد با سابقه چاقی و دیابت، افراد باردار یا افراد مسن و همچنین سیگاری‌ها، بیشتر با خطر لخته شدن خون مواجه‌اند. بنابراین مراجعه به پزشک و آزمایش دادن برای این افراد ضروری است. 

درمان زودهنگام و دارویی

پس از بروز علائم مشکوک، پزشک می‌تواند با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند سونوگرافی وجود لخته را تشخیص دهد. در این موارد مصرف داروهای ضدانعقاد خون (رقیق‌کننده) برای چند هفته یا چند ماه ضروری است تا هم از پیشرفت لخته جلوگیری شود و هم رگ آسیب‌دیده فرصت ترمیم داشته باشد.

لخته‌ شدن خون، اگرچه جزو عملکرد طبیعی بدن است، اما اگر به دلایل غیرطبیعی ایجاد شود ممکن است کشنده باشد. تحرک روزانه، نوشیدن آب کافی، شناخت عوامل خطر و مراجعه به پزشک هنگام مشاهده علائم، کلیدی‌ترین راه‌های پیشگیری از این بحران خاموش‌اند. اگر شغل یا شیوه زندگیتان با بی‌تحرکی گره خورده، اکنون زمان آن رسیده که با ایجاد تغییراتی کوچک از بروز فاجعه‌‌ای بزرگ جلوگیری کنید. 

https://www.yahoo.com/news/articles/cardiologists-begging-people-stop-doing-212500568.html

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

27 July 2025 08:34

『 واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند / چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند 』

تو می‌خواهی پاک باشی؟
پس نخست از زهدنمایان بگریز!
زهدشان را چون شلاقی ساخته‌اند
تا بر گردن دیگران زنند و خود را بالا برند.

توگویی:«این کار بد است! آن کار گناه است!»
اما چه کسی این را گفته؟
کسی که ناتوان از زیستن بوده،
و قانون آفرید تا بتواند دیگران را سرزنش کند!

محتسبِ شهر را دیدم که خر در خانۀ کعبه داشت /گفتم این چیست؟ گفت: از بهرِ تقوا می‌رود!

«انا الحق»

آزادگان، به جای توبه، آفرینش می‌کنند.
به جای زهد، شعله‌اند.
و به جای گورستان مقدسات،
در آسمان رؤیاهای خود پرواز می‌کنند.

انسان، ترس خود را خدا نامیده
و آزادی آنجاست که انسان،
خویشتن را خدای خویش می‌سازد.من شما را از خدا نمی‌ستانم تا بی‌خدا شوید،
بلکه تا خود خدا شوید.

فریدون فرخ فرشته نبود
زمشک و ز عنبر سرشته نبود

به داد و دهش یافت آن نیکویی
تو داد و دهش کن فریدون تویی


╭─ɢʀᴏᴜᴘ ┈┈┈┈┈┈•✧𝑚𝑒𝑙𝑖𝑠𝑠𝑎
🏛➛ @humanismpsychology
╰──┈•™       

دیالکتیک علمی

27 July 2025 07:35

💢هوش مصنوعی چطور به مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی رسید؟

در یکی از بزرگ‌ترین پیشرفت‌های هوش مصنوعی تاکنون، شرکت OpenAI اعلام کرده که یک مدل تحقیقاتی آزمایشی توانسته عملکردی در حد مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی (IMO) داشته باشد. این دستاورد، که مدت‌ها به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های هوش مصنوعی در نظر گرفته می‌شد، با حل پنج مسئله از شش مسئله دشوار این رقابت معتبر جهانی محقق شده است

الکساندر وی، پژوهشگر کمپانی OpenAI که در حوزه مدل‌های زبانی بزرگ و استدلال منطقی کار می‌کند، در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) اعلام کرد که مدل آزمایشی این شرکت توانسته است در المپیاد جهانی ریاضی 35 امتیاز از 42 امتیاز ممکن را کسب کند؛ سطحی که فقط حدود ۱۰ درصد از شرکت‌کنندگان انسانی به آن می‌رسند. از بین ۶۳۰ شرکت‌کننده امسال، تنها ۶۷ نفر موفق به کسب مدال طلا شدند.

در این رقابت بین‌المللی، کشورها هر سال حداکثر شش دانش‌آموز برتر خود را برای حل مسئله‌هایی در زمینه جبر و ریاضیات پیش‌دانشگاهی اعزام می‌کنند. حل این مسائل نیاز به خلاقیت، استدلال عمیق، و دقت بی‌نظیر در اثبات ریاضی دارد.

ماشین مجهز به استدلال انسانی

بر خلاف بسیاری از کاربردهای معمول هوش مصنوعی که بر تحلیل داده‌های بزرگ و انجام وظایف تکراری تمرکز دارند، حل مسائل المپیاد جهانی نیاز به تفکر انتزاعی، ساختاردهی منطقی، و خلاقیت دارد. بر اساس ادعای الکساندر وی، این مدل توانست استدلال‌هایی دقیق، خلاقانه و محکم در حد یک انسان ریاضی‌دان ارائه کند. وی می‌گوید: «ما به مدلی دست یافته‌ایم که می‌تواند استدلال‌هایی دقیق و پیچیده، در سطح انسان‌های ریاضی‌دان‌ ارائه کند.»

با اینکه عملکرد این مدل چشمگیر است، اما OpenAI اعلام کرده که قصد ندارد به این زودی‌ها آن را منتشر کند. حتی نسخه بعدی GPT یعنی GPT-5 هم که در راه است، به این سطح از توانایی ریاضی نخواهد رسید.

سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI نیز این موضوع را تأیید کرده و گفته است توسعه چنین توانایی‌هایی با دقت و تأمل انجام می‌شود، تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.

این موفقیت نشان می‌دهد که هوش مصنوعی دیگر فقط در پردازش زبان یا تولید تصویر مهارت ندارد، بلکه حالا می‌تواند در یکی از پیچیده‌ترین قلمروهای فکری بشر عملکردی در سطح نخبگان جهانی داشته باشد. این پیشرفت می‌تواند راه را برای همکاری‌های علمی انسان و ماشین در آینده باز کند، از حل مسائل اثبات‌نشده ریاضی گرفته تا طراحی الگوریتم‌های جدید علمی.

https://www.engadget.com/ai/openais-experimental-model-achieved-gold-at-the-international-math-olympiad-182719801.html

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 18:13

💢هیولای اتمی روسیه با موشک‌های مافوق‌صوت در راه دریاست!

روسیه پس از ۲۶ سال، قدرتمندترین ناو رزمی اتمی جهان را با موشک‌های هایپرسونیک و سامانه S-400 به مرحله آزمایش بازگرداند

روسیه روز جمعه گذشته، پس از بیش از دو دهه تعمیرات اساسی، دوباره یکی از عظیم‌ترین ناوهای رزمی جهان را به آب انداخت. ناو اتمی «آدمیرال ناخیموف» از کلاس معروف کیروف (Kirov-Class) که از بزرگ‌ترین ناوهای رزمی سطحی جهان به شمار می‌رود، اکنون آماده آزمایش‌های میدانی و بازگشت به خدمت فعال در ناوگان شمالی نیروی دریایی روسیه است.

فرآیند نوسازی این ناو که به دلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بحران اقتصادی پس از آن بیش از ۲۶ سال به تعویق افتاده بود، از سال ۲۰۱۳ به طور جدی آغاز شد. «آندری کوستین» رئیس شرکت دولتی کشتی‌سازی روسیه اعلام کرده که نوسازی این ناو اکنون به پایان رسیده و وارد مرحله آزمایش شده است.

هیولای اتمی روسیه؛ مجهز به سامانه‌های S-400 دریایی و موشک‌های هایپرسونیک

آدمیرال ناخیموف با وزن بیش از ۲۸ هزار تُن، سه برابر ناوشکن‌های آمریکایی کلاس «آرلی برک» است و از نظر ابعاد، با ناو هواپیمابرهای سبک ژاپنی هم‌تراز به حساب می‌آید. این شناور غول‌پیکر دارای ۱۷۶ لانچر موشکی است که شامل ۹۶ سلول برای موشک‌های ضدهوایی برد بلند (نسخه دریایی S-400) و ۸۰ سلول برای موشک‌های کروز است.

بر اساس گزارش‌ها، این ناو به موشک‌های مافوق‌صوت «زیرکُن» (Zircon) نیز مجهز شده که توانایی حمله به اهداف دریایی و زمینی را با سرعتی فراتر از ۹ ماخ و بردی بیش از هزار کیلومتر دارد؛ ویژگی‌ای که به نیروی دریایی روسیه برتری قابل توجهی در نبردهای دوربرد می‌دهد.

تنها بازمانده ناوهای اتمی روسیه

کلاس کیروف از باقی‌مانده‌های دوران طلایی نیروی دریایی شوروی است که روزگاری با آمریکا رقابت می‌کرد. از پنج ناو طراحی‌شده، سه فروند به دلیل هزینه‌های سنگین عملیاتی از رده خارج و اوراق شدند. در ابتدا قرار بود هر دو ناو باقی‌مانده، یعنی «ناخیموف» و «پیوتر کبیر» به‌روزرسانی شوند، اما در سال ۲۰۲۳ تصمیم گرفته شد که «پیوتر کبیر» بازنشسته شود و فقط ناخیموف نوسازی شود.

این ناو اکنون تنها شناور سطحی جهان است که به طور کامل با نیروی محرکه اتمی کار می‌کند و از نظر قدرت آتش، برد عملیاتی و سرعت پایدار، بی‌رقیب است.

https://militarywatchmagazine.com/article/russia-floats-world-largest-combat-ship

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 16:03

💢وقتی سفر به فضا به سرگرمی سلبریتی ها تبدیل می شود ، علم کجا می ایستد؟

سفر به فضا از رؤیایی علمی برای همه، به نمایش تجملی ثروتمندان بدل شده و آینده فضانوردی را در خطر خصوصی‌سازی کامل قرار داده است

درحالی‌که نهادهای عمومی مانند آژانس فضایی کانادا سال‌ها با بودجه عمومی در اکتشافات فضایی نقشی فعال داشته‌اند، اکنون بخش خصوصی به‌ویژه شرکت‌های میلیاردرهایی مانند جف بزوس (Blue Origin)، ایلان ماسک (SpaceX) و ریچارد برنسون (Virgin Galactic) در حال بلعیدن این حوزه‌اند. این شرکت‌ها با استفاده از زبان تنوع و فناوری، سفرهای فضایی را به نمایشی پرزرق‌وبرق تبدیل کرده‌اند که در عمل تنها به نفع سرمایه‌داران است، نه مردم. 

این روند که در ظاهر با شعارهایی چون «الهام‌بخشی به نسل آینده» همراه است، در واقع باعث کاهش دسترسی عمومی، حذف عدالت و شکل‌گیری روایتی ناعادلانه از علم شده است. سفرهای نمادین با حضور سلبریتی‌ها و چهره‌های مشهور، بیش از آن‌که خدمت به بشریت باشد، تلاشی برای کنترل آینده و سرمایه‌گذاری روی رویاهاست.

تحلیلگران هشدار می‌دهند که واگذاری تدریجی پروژه‌های فضایی به سرمایه‌گذاران خصوصی، نه‌تنها شفافیت و پاسخگویی عمومی را تهدید می‌کند، بلکه مأموریت‌های علمی و جمعی را به پروژه‌هایی نمایشی و سودمحور تقلیل می‌دهد.

نویسنده این گزارش، که خود سابقه حضور در مراحل انتخاب فضانوردی در آژانس فضایی کانادا را دارد، می‌گوید سال‌ها فعالیت در خط مقدم بحران‌های انسانی و تغییرات اقلیمی نتوانست او را به مدار برساند؛ درحالی‌که سفر ۱۱ دقیقه‌ای با حضور نامزد جف بزوس، کیتی پری و سایر چهره‌های مشهور، بدون هیچ سابقه علمی، در صدر اخبار قرار گرفت.

پیام اصلی گزارش این است: آینده فضا نباید در اختیار ثروتمندان باشد. ما باید برای بازگرداندن فضای عمومی به دست نهادهای مستقل و مردمی تلاش کنیم؛ چرا که اگر اکنون ساکت بمانیم، آن‌ها نه‌تنها ستاره‌ها، بلکه سکوت پس از آن را هم خواهند فروخت.

https://www.thetyee.ca/Opinion/2025/07/23/Billionaires-Want-Own-Space/

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 13:29

💢آیا ماه برای انسان بیش از حد مرگبار است؟

پژوهش جدید ناسا و دانشگاه جانز هاپکینز نشان می‌دهد گرد و غبار پرسرعت ماه می‌تواند سکونت‌های فضایی را تهدید کرده و مانند سلاحی مرگبار عمل کند

پژوهشگران ناسا و دانشگاه جانز هاپکینز به یافته‌ای نگران‌کننده درباره یکی از تهدیدهای جدی سکونت دائم در ماه دست یافته‌اند: گرد و غبار پرسرعت ماه می‌تواند مثل سلاحی مرگبار عمل کند.

در دهه ۱۹۶۰ و ۷۰ میلادی، فضانوردان مأموریت‌های آپولو متوجه الگوهای عجیبی در پراکندگی غبار هنگام فرود فضاپیماها شدند؛ رگه‌هایی منظم که مثل پره‌های چرخ از محل فرود تابش می‌کردند. این پدیده اخیراً در مأموریت جدید «بلو گوست» متعلق به شرکت Firefly Aerospace نیز تکرار شد.

اکنون پژوهشی جدید به سرپرستی دکتر روی نی از دانشگاه جانز هاپکینز نشان داده که علت این الگوها پدیده‌ای به نام بی‌ثباتی گورتلر (Görtler Instability) است؛ نوعی آشفتگی در جریان‌های خمیده‌ی گاز که در محیط خلأ ماه، گرد و غبار را به شکل مارپیچی پخش می‌کند.

در یک آزمایش پیشرفته در اتاق خلأ ناسا، پژوهشگران با استفاده از شش دوربین و خاک شبیه‌سازی‌شده ماه، موفق شدند مسیر ذرات پرتاب‌شده را ردیابی کنند. نتیجه حیرت‌انگیز بود: گرد و غبار ماه با سرعتی بالا می‌تواند به ابزارهای علمی، صفحات خورشیدی و حتی سکونتگاه‌های فضایی آسیب جدی وارد کند.

چرا این کشف مهم است؟

با نزدیک شدن به اجرای مأموریت‌های سکونت دائم در ماه مانند پروژه «آرتمیس» ناسا، کنترل این پدیده به یک ضرورت حیاتی تبدیل شده است. به دلیل نبود جو در ماه، ذرات ریز با سرعت بالا حرکت می‌کنند و می‌توانند به مانند گلوله‌هایی مرگبار در اطراف سایت فرود پخش شوند.

پژوهشگران هشدار داده‌اند که نادیده‌گرفتن این خطر ممکن است پیامدهای سنگینی برای پروژه‌های آینده داشته باشد. راهکارهایی مانند طراحی سکوهای فرود ضدگردوغبار یا جانمایی هوشمند تجهیزات علمی در نقاط امن‌تر، بخشی از راه‌حل‌هایی است که مهندسان در حال بررسی آن هستند.

https://www.universetoday.com/articles/when-moon-dust-becomes-a-weapon

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 11:29

💢چرا ترامپ از انویدیا ترسید و بعد عاشقش شد؟

ترامپ که زمانی خواستار تجزیه انویدیا بود، حالا به تحسین‌کننده مدیرعامل آن تبدیل شده و چراغ سبز فروش تراشه‌های پیشرفته به چین را صادر کرده است

دونالد ترامپ، ریاست‌جمهوری آمریکا، که پیش‌تر به دنبال تجزیه شرکت انویدیا (Nvidia)، غول بی‌رقیب تراشه‌های هوش مصنوعی، بود، اکنون به یکی از تحسین‌کنندگان مدیرعامل آن، «جنسن هوانگ»، تبدیل شده است.

ترامپ در سخنرانی خود در واشینگتن درباره «برنامه اقدام هوش مصنوعی» اعتراف کرد که در ابتدا حتی نام انویدیا را نشنیده بود و قصد داشت این شرکت را به دلیل سلطه کامل بر بازار، تجزیه کند. اما پس از مشورت با مشاورانش و گفتگو با هوانگ، نظر او به‌کلی تغییر کرد.

او با لحنی طنزآمیز گفت: «پرسیدم سهمش از بازار چقدره؟ گفتند صددرصد! گفتم: این دیگه کیه؟ گفتند: جنسن هوانگ از انویدیا. گفتم اصلاً این انویدیا چی هست که من نشنیدم؟» پس از آن، ترامپ به گفته خودش، متوجه شد که رقابت با انویدیا آن‌قدر دشوار است که حتی اگر بدترین مدیر ممکن هم آن را اداره کند، یک دهه زمان می‌برد تا رقبا به آن برسند.

اما نکته کلیدی در این ماجرا، چراغ سبز دولت ترامپ برای فروش تراشه‌های H20 انویدیا به چین است. با وجود محدودیت‌های شدید صادرات فناوری به چین در سال‌های اخیر، مدیرعامل انویدیا موفق شد دولت آمریکا را قانع کند که صادرات این تراشه‌ها، که «چهارمین مدل قدرتمند» این شرکت هستند، تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا نیست.

وزیر بازرگانی آمریکا در این باره گفت هدف، «وابسته کردن توسعه‌دهندگان چینی به اکوسیستم فناوری آمریکاست.»

این چرخش سیاسی در حالی رخ می‌دهد که انویدیا پیش از این نیز تحت بررسی‌های ضد انحصار دولت بایدن قرار داشت. با موضع فعلی ترامپ، بعید است که پرونده حقوقی جدیدی علیه این شرکت در کوتاه‌مدت مطرح شود.

انویدیا در حال حاضر با ارزشی بیش از ۴ تریلیون دلار، با اختلاف بزرگ‌ترین شرکت فناوری در جهان است. فروش تراشه‌های هوش مصنوعی آن، پایه اصلی شتاب‌گیری انقلاب فناوری‌های مولد مانند GPT، Sora و مدل‌های چینی محسوب می‌شود.

https://www.theverge.com/news/712753/trump-nvidia-jensen-huang-break-up-chips-ai

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

26 July 2025 09:57

💢سرمایه‌گذاری آلمان روی سوسک‌های جاسوس و ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی برای جنگ آینده

با افزایش تنش‌های ژئوپولیتیک و تردید نسبت به حمایت نظامی آمریکا، آلمان در حال توسعه سریع صنایع دفاعی نوآورانه است و شرکت‌های نوپا را به خط مقدم تحولات جنگی با فناوری‌های پیشرفته مانند سوسک‌های سایبورگ و ربات‌های خودران سوق می‌دهد

آلمان به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا در حال بازنگری بنیادین در رویکرد نظامی خود است و قصد دارد بودجه دفاعی سالانه خود را تا سال ۲۰۲۹ تقریبا سه برابر کند و به حدود ۱۶۲ میلیارد یورو برساند.

تمرکز این بودجه بر فناوری‌های نوین جنگی است که از سوی شرکت‌های نوپای دفاعی آلمانی توسعه می‌یابند.

گونبرت شرف، هم‌بنیان‌گذار شرکت هلسینگ، که با ارزش ۱۲ میلیارد دلار گران‌ترین استارتاپ دفاعی اروپا به شمار می‌رود، گفت: «اروپا امسال برای نخستین‌بار در دهه‌های اخیر بیش از آمریکا در فناوری‌های دفاعی هزینه می‌کند.»

شرکت‌های نوپایی مانند هلسینگ، آرکس روباتیکس و کوانتوم سیستم در حال توسعه فناوری‌هایی مانند ربات‌های زرهی خودران، زیردریایی‌های بدون سرنشین و حشرات سایبورگ هستند.

سوسک‌های سایبورگ شرکت اسورمز بایوتکتکیس که با کوله‌پشتی‌های مجهز به دوربین کنترل می‌شوند، از جمله پروژه‌هایی هستند که با تحریک الکتریکی کنترل می‌شوند و در میدان نبرد برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شوند.

استفان ویلهلم، مدیرعامل این شرکت، گفت: «ربات‌های زیستی ما، که مبتنی بر حشرات زنده هستند، به تحریک عصبی، حسگر و ماژول‌های ارتباطی ایمن مجهز شده‌اند و می‌توانند به‌صورت مستقل یا جمعی عمل کنند.»

رفع موانع قانونی برای مشارکت استارتاپ‌ها

دولت آلمان به‌منظور تسهیل مشارکت استارتاپ‌ها در مناقصات دولتی، در حال تصویب قانون جدیدی است که امکان پرداخت پیش‌پرداخت به شرکت‌های نوپا و محدود کردن مناقصات به شرکت‌های اروپایی را فراهم می‌کند.

دولت آلمان، هوش مصنوعی و فناوری‌های استارتاپی را محور برنامه‌های دفاعی خود قرار داده است و قصد دارد بوروکراسی موجود را کاهش دهد.

با رشد تهدیدات منطقه‌ای و تردید نسبت به تعهدات امنیتی ایالات متحده، سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز در بخش دفاعی اروپا جهش یافته و تنها در سال ۲۰۲۴ به یک میلیارد دلار رسید.

در آلمان این روند رشد بیشتری داشته است و در پنج سال گذشته استارتاپ‌های دفاعی این کشور ۱.۴ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده‌اند.

کریستین زالر، شریک شرکت سرمایه‌گذاری اچ‌وی‌ کپیتال گفت: «جامعه به این نتیجه رسیده که باید از دموکراسی‌های خود دفاع کند.»

آلمان اکنون دومین تامین‌کننده نظامی اوکراین پس از آمریکاست و روند تایید سفارش‌ها از چند سال به چند ماه کاهش یافته است.

https://www.indiatoday.in/amp/world/story/germany-bets-on-ai-robots-drones-and-bio-tech-to-lead-future-wars-glbs-2760403-2025-07-24

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

25 July 2025 19:42

💢خیز بلند چین با مدل های متن باز هوش مصنوعی برای رقابت با سیلیکون ولی

چین با تکیه بر مدل‌های متن‌باز قدرتمند، پس از محدودیت‌های OpenAI، وارد رقابتی تازه در عرصه جهانی هوش مصنوعی شده و به تهدیدی جدی برای سلطه آمریکا بدل گشته است

در حالی که OpenAI از تابستان ۲۰۲۴ دسترسی توسعه‌دهندگان چینی (حتی در هنگ‌کنگ و ماکائو) به مدل‌های GPT را مسدود کرد، اکنون چین با تکیه بر مدل‌های متن‌باز قدرتمند از جمله DeepSeek-V3 و DeepSeek-R1 وارد فاز جدیدی از رقابت جهانی شده است.

این مدل‌ها که از سوی شرکت‌هایی مانند علی‌بابا و DeepSeek توسعه یافته‌اند، با عملکردی نزدیک به مدل‌های پیشرفته OpenAI، به گزینه‌ای جدی برای توسعه‌دهندگان جهانی، به‌ویژه در کشورهای محدودشده توسط آمریکا، تبدیل شده‌اند.

برخلاف مدل‌های بسته آمریکایی، رویکرد متن‌باز چین امکان استفاده، بازتوزیع و توسعه آزاد مدل‌های هوش مصنوعی را برای همگان فراهم کرده و به گفته تحلیل‌گران، می‌تواند توازن قدرت در عرصه هوش مصنوعی را تغییر دهد.

https://www.scmp.com/tech/big-tech/article/3318747/how-chinas-open-source-ai-helping-deepseek-alibaba-take-silicon-valley

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

25 July 2025 18:16

💢پستان مانجارو؛ داروهای کاهش وزن می‌توانند توده‌های سرطانی را کوچک کنند

آزمایش روی موش‌ها نشان داد که تزریق‌ مانجارو علاوه بر کاهش وزن، حجم توده‌های سرطانی را هم کم می‌کند

به نظر می‌رسد داروهای گروه جی‌ال‌پی-۱ فقط دور شکم را کم نمی‌کنند، بلکه تومورها را هم کوچک می‌کنند. چنانچه یک مطالعه جدید روی موش‌ها گزارش می‌دهد پس از تزریق تیرزپاتاید (که به عنوان مانجارو برای دیابت و زپ‌باند برای چاقی فروخته می‌شود)، موش‌ها حدود ۲۰ درصد وزن از دست دادند و تومورهای سرطان پستان آن‌ها نیز کوچک شد.

چاقی یکی از عوامل خطر مهم در ابتلا به سرطان پستان است و نیویورک‌پست، به نقل از آماندا کوسینسکاس، دانشجوی دکترا در دانشگاه میشیگان و نویسنده این تحقیق، می‌نویسد که اگرچه این داده‌ها هنوز بسیار مقدماتی محسوب می‌شوند، مطالعات روی موش‌ها نشان می‌دهد که این داروهای ضد چاقی جدید ممکن است راهی برای کاهش خطر سرطان پستان مرتبط با چاقی یا بهتر شدن نتایج مداخلات درمانی باشد.

تیرزپاتاید بخشی از گروه داروهای مبتنی بر جی‌ال‌پی‌ــ۱ مانند اوزمپیک و ویگووی است که با الگوبرداری از تقلید عملکرد هورمون جی‌ال‌پی-۱ که بدن به طور طبیعی پس از غذا خوردن ترشح می‌کند، اشتها را کاهش می‌دهد. این دارو اثر هورمون دیگری به نام جی‌آی‌پی (‌GIP‌) را هم تقلید می‌کند. این هورمون در روده تولید می‌شود و با تحریک ترشح انسولین بر ذخیره چربی و اشتها تاثیر می‌گذارد.

محققان در این مطالعه، ۱۶ موش جوان مبتلا به سرطان پستان را با رژیم پرکالری و محیط گرم، چاق کردند. سپس به‌ مدت ۱۶ هفته، یک روز در میان، به این موش‌ها تیرزپاتاید یا دارونما تزریق کردند.

محققان دو بار در هفته حجم توده‌های سرطانی را اندازه‌گیری کردند و دریافتند هم‌زمان با کاهش وزن و چربی کبد، توده‌ها هم کوچک‌تر شدند.

سرطان پستان بعد از سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان در میان زنان در سراسر جهان است ون چاقی بنا به دلایل بسیار، یک عامل خطر مهم برای سرطان پستان محسوب می‌شود.

دکتر سو دکوتیس، پزشک متخصص کاهش وزن در نیویورک که در این مطالعه شرکت نداشت، به نیویورک پست گفت: «چاقی باعث بروز التهاب فراگیر در سراسر بدن می‌شود و تعادل رشد سلولی، سیستم ایمنی و میکروبیوم روده را به‌هم می‌زند. حتی کاهش اندکی چربی هم اثر ضدالتهابی محسوسی دارد.»

چربی اضافی در ناحیه شکم می‌تواند باعث افزایش سطح استروژن هم بشود و همان‌طور که دکوتیس اشاره می‌کند، این فقدان تعادل هورمونی زمینه‌ساز بروز سرطان پستان است.

افزون بر این، چاقی معمولا با سطح بالای انسولین در خون همراه است که می‌تواند تولید استروژن در بافت چربی را تحریک کند.

البته با وجود آنکه داروهای جی‌ال‌پی‌ــ۱ به «داروهای معجزه‌‌بخش» معرف‌اند، کاملا بی‌خطر هم نیستند. از عوارض جانبی این داروها می‌توان به ناراحتی‌های گوارشی و در موارد نادر، ریزش مو، دردهای پوستی، اختلالات رفتاری و حتی کاهش بینایی اشاره کرد. با این حال، دکوتیس خاطرنشان می‌کند که تیرزپاتاید معمولا بهتر داروهای مشابه آن تحمل می‌شود، زیرا تهوع و استفراغ کمتری دارد و در عین حال، بیشتر باعث کاهش وزن می‌شود.

در همین حال، تحقیقات در حال بررسی قابلیت‌های این داروها برای کند کردن روند بیماری آلزایمر، بهبود آپنه خواب، کاهش گرایش به الکل، درمان بیماری‌های کبدی و بسیاری اختلالات دیگر است.

🆔@ScientificDialectics

دیالکتیک علمی

25 July 2025 16:28

💢ردپای خشونت کیهانی

انفجاری بزرگ‌تر از تمام بمب‌های اتمی جهان!

تا به امروز بیش از ۹۰ درصد سیارک‌های غول‌پیکر با قطر بیش از ۸۰۰ متر که گاهی از نزدیکی زمین عبور می‌کنند، توسط منجمان شناسایی شده‌اند و برای صد سال آینده هیچ خطر شناخته‌شده‌ای از سوی این اجرام آسمانی وجود ندارد

دانستن واقعیت درباره سیارک‌های تهدیدکننده‌ای که ممکن است روزی کره زمین را نابود کنند، آن‌قدرها ترسناک نیست. گرچه صفحات زیادی در فضای مجازی با اتکا به چنین اتفاقات غیرمحتملی، ترس و وحشت ایجاد می‌کنند؛ اما دراین‌بین خبرهای دلگرم‌کننده‌ای هم به گوش می‌رسد.

تا به امروز بیش از ۹۰ درصد سیارک‌های غول‌پیکر با قطر بیش از ۸۰۰ متر که گاهی از نزدیکی زمین عبور می‌کنند، توسط منجمان شناسایی شده‌اند و برای صد سال آینده هیچ خطر شناخته‌شده‌ای از سوی این اجرام آسمانی وجود ندارد و احتمال برخورد آن‌ها با زمین در هزار سال آینده هم خیلی اندک برآورد شده است.

دانشمندان سالانه و با استفاده از تلسکوپ‌های ویژه حدود ۵۰۰ سنگ فضایی بزرگ با قطر بیش از ۱۴۰ متر را در همسایگی منظومه شمسی شناسایی می‌کنند که تا این لحظه، هیچ‌کدام تهدیدی جدی برای کره زمین به شمار نمی‌روند.

از سوی دیگر ناسا هم اولین مأموریت موفق تغییر مسیر سیارک را با موفقیت اجرا کرده و باید بدانیم که این مهارتی است که در صورت نیاز به دفع یک جرم آسمانی سرگردان به‌سوی زمین، حیاتی خواهد بود.

باقیمانده آثار خشونت کیهانی در دل زمین

بااین‌وجود آثاری از گذشته پرهیاهوی کیهانی روی پوسته زمین ثبت‌شده و زمین‌شناسان تا امروز حدود ۱۹۰ دهانه برخوردی باستانی را در سطح زمین تأیید کرده‌اند و طبیعتاً خیلی از برخوردهای اولیه هم به دلیل فرسایش سطح زمین دیگر قابل‌رؤیت نیستند.

این دهانه‌های برخوردی داستان دورانی متفاوت از گذشته زمین را روایت می‌کنند؛ زمانی که سقوط سنگ‌های آتشین از آسمان پدیده‌ای عادی بود. طبق گفته سالی دادسون رابینسون، دانشمند علوم سیاره‌ای دانشگاه دلاویر، منظومه شمسی در گذشته بسیار پرآشوب‌تر از امروز بوده است.

برخوردهای اولیه؛ دوران آشوب منظومه شمسی

در دوران ابتدایی پیدایش منظومه شمسی، ذرات ریز سنگ و یخ به یکدیگر می‌چسبیدند و اجرامی بزرگی به‌نام خرده سیاره‌ها (planetesimals) را شکل می‌دادند. این اجرام گاهی با هم برخورد می‌کردند و سیاره‌های آشنای امروزی در پی همین برخوردها پدید آمده‌اند.

اما خیلی از خرده سیاره‌ها هم هرگز به سیاره تبدیل نشدند؛ برخی به دور خورشید می‌چرخیدند و گاهی با اجرام دیگر برخورد می‌کردند که این شواهد را می‌توان در سطح پر از دهانه ماه، مریخ و دیگر اجرام آسمانی مشاهده کرد.

دادسون رابینسون ادامه داد: «شواهد دهانه‌ها نشان می‌دهند که در حدود یک میلیارد سال ابتدایی تاریخ منظومه شمسی، سیارک‌ها با نرخ ویرانگری به اجرام سیاره‌ای برخورد می‌کردند.» بازمانده‌های آن خرده سیاره‌ها در منظومه شمسی آرام امروزی، همان سیارک‌های سنگی و دنباله‌دارهای یخی هستند.

مهم‌ترین دهانه‌های برخوردی شناخته‌شده روی زمین

۱- دهانه فردفورت آفریقای جنوبی

۲- حوضه سودبری در کانادا

۳- برخورد مشهور سیارک قاتل دایناسورها

۴- دهانه شهاب‌سنگ آریزونا

۵- دهانه‌های دوقلوی دریاچه‌های کلیرواتر در کانادا

آیا باید نگران باشیم؟

شواهد موجود در دل زمین نشان می‌دهد که در دوران پرآشوب منظومه شمسی اجرام بزرگ متعددی با زمین برخورد کرده‌اند که البته در سده‌های اخیر به‌ندرت شاهد چنین برخوردهای عظیمی بوده‌ایم. جوویت از دانشگاه نوادا دراین‌باره توضیح داد: «در طول تاریخ زمین‌شناسی، چنین برخوردهایی نسبتاً نادر بوده‌اند.»

بااین‌حال، برخوردهای کوچک‌تر هر روز رخ می‌دهند و این نکات دراین‌باره جالب به نظر می‌رسد:

هر روز حدود ۱۰۰ تُن غبار و ذرات به‌اندازه شن وارد جو زمین شده و سریعاً می‌سوزند.

هرسال یک سیارک به‌اندازه یک خودرو وارد جو شده و در آسمان منفجر می‌شود.

سیارک‌هایی با قطر حدود ۱۴۰ متر هر ۱۰ تا ۲۰ هزار سال یک‌بار ممکن است به زمین برخورد کنند.

برخورد سیارکی در ابعاد سیارک "قاتل دایناسورها" تنها هر ۱۰۰ میلیون سال یک‌بار روی می‌دهد.

اما باید این را هم در نظر داشت که منظومه‌های جوان‌تر بسیار خطرناک‌ترند. مثلاً منظومه ستاره درخشان Vega به‌احتمال زیاد با برخوردهای پرتعداد و خشونت‌آمیز مواجه است.

✍️ غزال زیاری 

https://mashable.com/article/biggest-asteroid-impacts-earth?taid=684e22268e6a680001e21ad3&utm_campaign=trueAnthem%3A+Trending+Content&utm_medium=trueAnthem&utm_source=twitter

🆔@ScientificDialectics