258
هاتف(هنر،ادب،تاریخ،فرهنگ) پژوهش های: لسان الحق طباطبایی. از شهرستان خوروبیابانک؛ و پیوستارهایی از ایران فرهنگی. #ناگفته_ها_نانوشته_ها " #ویژه_نامه_هفتگی_مناسبت_ها " @Tabaa24
📚معرفی کتاب
#تازه_انتشارات_بهین
📕رواق و طاق معیشت
فرهنگنامه خوراک مردم شهرستان خوروبیابانک
🔸پدیدآورندگان: لسان الحق طباطبایی، با همکاری خدیجه یزدانی
🔹تصاویر: روانشادان: ابوالقاسم طغرا، و عبدالکریم حکمت یغمایی،دکتر سپهر طباطبایی، دکتر بامشاد یغمایی، داود کهن ترابی، لسان الحق طباطبایی
-قطع:وزیری، جلد: سخت،گالینگور
-ص۳۰۴، مصور ۵۰ صفحه رنگی،قیمت: ۶۵۰هزار تومان
تاریخ انتشار: ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ش،
🔶همزمان با رویداد نمایشگاه بین‌المللی کتاب،در خوربیابانک رونمایی میشود
👉A Cultural Encyclopedia of the Food of the People of Khur and Biabanak County
Authors: Lisan Al-Haqq Tabatabai, Khadijeh Yazdani
Abstract:
A part of the culture of the people in any human society is shaped by the mechanisms of eating, drinking, and the culinary practices of that society. This is a significant part of the daily and ongoing life of everyone in a community who has come together in a land, and over time, based on their wisdom, knowledge, and experiences of their ancestors, they have created their own food culture. This culture serves as a symbol of their identity, which they have shared with other peoples and lands as a part of their cultural heritage.
As the title suggests, this book focuses on this aspect of the culture of the people from all the cities and villages of the Khur and Biabanak County, located in the far east of Isfahan Province. It is based on the field research of the authors and consists of nine sections:
1. Table manners and hospitality
2. The kitchen and its equipment
3. Ingredients for foods and their sources
4. Foods and cooking
5. Customs and traditions
6. In the mirror of oral literature
7. Vocabulary and terms
8. References
9. Images
/channel/hatefTa
🌱به فراخور روز معلم؛ شعر:
ایرج میرزا
گفت استاد مبر درس از یاد
یاد باد آنچه به من گفت استاد
یاد باد آنکه مرا یاد آموخت
آدمی نان خورَد از دولتِ یاد
هیچ یادم نرود این معنا
که مرا مادرِ من نادان زاد
پدرم نیز چو استادم دید
گشت از تربیتِ من آزاد
پس مرا منت از استاد بوَد
که به تعلیمِ من اُستاد اِستاد
هرچه می‌دانست آموخت مرا
غیر یک اصل که ناگفته نهاد:
«قدرِ استاد نکو دانستن»
حیف! استاد به من یاد نداد
گر بمرده‌ست روانش پرنور!
ور بوَد زنده خدا یارش باد!
#ایرج_میرزا
🔹نقل معانی
/channel/hatefTa
📃 زبان بلوچی
🪶 ژوژف الفنبین
━━━≼🔸≽━━━
🔹 موقعیت زبان‌شناختی
🔹 الف) واج‌شناسی
🔹 زبان بلوچی در برابر /w/ ایرانی باستان خوشهٔ همخوانی /-gwa/ یا واجِ /-g/ را به کار می‌برد، و به جای /-xw/ ایرانی باستان، /w/ یا /-h/ را، و به جای گروه /šm/ و /šn/ ایرانی باستان، /mm/ و /nn/ را و به جای /fra/ ایرانی باستان، خوشهٔ /-ša/ را دارد. مثال (بلوچی / فارسی / سایر زبان‌ها):
🔹 گْوات / باد / در اوستایی: vāta
🔹 گیسْت / بیست / در اوستایی: vīsati
🔹 وَر- /خوردن/ در پارتی: wxr و در فارسی میانه: -xwr
🔹 وَسپ- / خوابیدن / در فارسی میانه: -xwafs
🔹 هێد / خوی، عرق / از اوستایی: -xacσa
🔹 چَمّ / چشم / در اوستایی: -čašman
🔹 تُونَّگ یا تُونّ / تشنه / در فارسی میانه: tyšng
🔹 شَوَشْک / فروختن / در فارسی میانه: prwxš، فروخْشْ
🔹 بعضی از این تغییرات صوتی در گویشهای دیگر نیز یافت شده اند، از قبیل تبدیل /w/ به /(w)g/ در گویش مرکزی #خوری (در دشت کویر) و نیز در زبان پراچی و اورموری که از زبان‌های ایرانی جنوب شرقی هستند. ترتیب زمانی این ابدال با وامواژهٔ gwahr «سرد» از بلوچی به vahor در خِترانی و gwač «گوساله» از بلوچی به صورت vachi سندی پدیدار میشود و نشان می‌دهد در بلوچی به هنگام اولین برخورد با این زبان‌های هندی این تبدیل /w/ به /(w)g/ وجود داشته است. ابدال /xw/ به /w/ نیز در گورانی (مثال war خوردن)؛ و ابدال /šm/ به /m/ در اورموری (مثال čim «چشم») و /hm/ در بشکردی (مثال čehm «چشم») یافت شده است. در بلوچی šiš به معنی «ول و رها» با šoš بشکردی مطابقت دارد که در سایر زبان‌های ایرانی به صورت -spiša (در فارسی «شپش») دیده میشود.
🔹 پی‌نوشت ۱: این بخش اشتباهاتی داشت که از سوی نویسنده یا مترجم بوده و بر اساس داده‌های درست، اصلاح شدند.
🔹 پی‌نوشت ۲: در برخی گویشهای بلوچی چَهْم (به معنی چشم) نیز گفته میشود.
#زبان #زبان_شناسی
📃/۹۶
💠 @balochs_history
🔸زبان بلوچی 🔸گویش خوری
🔸مأخذ: دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷،ج۴،ص۱۳۸
/channel/hatefTa
✅یک سند تاریخی مهم مربوطه به ۱۸۷ سال پیش، که نشان دهنده خویشاوندی و قرابت اهالی منطقه اردستان (عراقستان) با روستای اردیب در منطقه خورو بیابانک می باشد
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹
🔸توضیح سند: فروش یک نیمروز آب وملک روستای اردیب:
حاج علی اکبر شهرابی، فرزند مرحوم محمد عراقی (اردستانی) ، به وکالت از محمدامین خان عامری (پدرهمسر حاج علی اکبرشهرابی)، یک نیمروز اب و ملک اردیب را به آخوند ملاحسین زفرقندی (که ایشان هم داماد حاج علی اکبر بوده است) بمبلغ هشت تومان وپنج ریال در سال ۱۲۵۹ قمری فروخته است.
🔹این سند یک دست نوشته خانوادگی است اما مزین به مهر بزرگان آن زمان منطقه به شرح ذیل و نشان از قرابت آنها می باشد :
۱- قباله به خط مرحوم حاج سید میرزا موسوی ملقب به قاضی (قاضوی)، نیای پدری مرحوم استاد حبیب یغمایی می باشد .(مهرایشان در گوشه سمت چپ قباله)
۲- محمدامین خان عامری مدفون در امامزاده شهراب
۳- آخوند ملاحسین زفرقندی و فرزندش محمدرضابیک زفرقندی، مدفون در روستای اردیب
۴- حاج علی اکبر شهرابی، مدفون در امامزاده شهراب (مهر ایشان در ذیل وصدر نامه)
🔸مورد مهم دیگر آنکه در بیابانک تمام افرادی که منسوب به اردستان (عراقستان) بودند را با پسوند عراقی بیان میکردند:
۱- در این سند حاج علی اکبر شهرابی(پدر محمدتقی بیک، پدر عبدالعظیم) که فامیل عظیمی و عظیمیان به ایشان منسوبند و از بزرگان اردستان وشهراب بوده اند را در سند عراقی درج نموده اند.
۲- همینطور مرحوم ملاحسین زفرقندی و محمدرضا پسرش را در بیابانک به عراقی می شناختند.
🔹 با سپاس فروان از دوست عزیز جناب آقای عباس ثابتی (از نوادگان آخوند ملاحسین زفرقندی که در سند نام ایشان به عنوان خریدار درج شده) که این سند مهم و توضیحات مربوطه را به اشتراک گذاشته اند.🙏
@bonyadeardestan
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹
🎄نوای خوش ایرانی
غزل #عطار
آواز #علیرضا_افتخاری
به مناسبت ۲۵فروردین روزملی بزرگداشت شیخ فریدالدین عطار نیشابوری
🔹 ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش
بر در دل روز و شب منتظر یار باش
🔹دلبر تو دایما بر در دل حاضر است
رو در دل برگشای حاضر و بیدار باش
🔹دیدهٔ جان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
🔹ناحیت دل گرفت لشگر غوغای نفس
پس تو اگر عاشقی عاشق هشیار باش
🔹نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقد ساختهٔ کار باش
🔹در ره او هرچه هست تا دل و جان نفقه کن
تو به یکی زنده‌ای از همه بیزار باش
🔹گر دل و جان تو را در بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش
/channel/hatefTa
پای درس استاد پیرنیا: آب‌انبار
✍ستاره صابری‌نژاد
🔹درگذشته یکی از راههای تأمین آب در سرزمین کم‌بارش ایران، ذخیره‌ی آب حاصل از برف و باران در آب‌انبار بود. اندام اصلی آب‌انبار مخزنی استوانه‌ای‌شکل یا مکعب‌مستطیل بود که در دل زمین می‌کَندند و آب را به آن هدایت میکردند. به دلیل عمق زیاد این مخزن و حجم زیاد آب، جهت جلوگیری از فشار ناشی از آب زیاد، کف مخزن را سرب مذاب می‌ریختند. همچنین دیوارهای آن را از نوعی آجر مقاوم به نام آجر آب‌انباری (آجر قرمز به صورت نیم‌پخته و مقاوم‌شده در مجاورت ساروج) می‌ساختند و پشت دیوار مخزن را شفته‌ی پُر آهک می‌ریختند. سقف آب‌انبارها را معمولاً با گنبد می‌پوشاندند. در آب‌انبارهایی که مخزن، انباره‌ی آن به شکل مستطیل یا مربع بود، سقف آن را بر روی ستون‌های داخل مخزن قرار می‌دادند. معمولاً انباره زیر فضاهای اطراف آب‌انبار قرار می‌گرفت؛ مانند آب‌انبار میرزا مقیم در کاشان که انباره‌ی آن زیر مسجدی مجاور آب‌انبار است. برای انتقال آب تمیز و سالم به آب‌انبار ابتدا آن را از چندین حوضچه عبور می‌دادند تا گل و لای آب ته‌نشین شود. سپس آب را به سمت انباره سرازیر میکردند. جهت جلوگیری از آلودگی آب داخل مخزن نیز، بعد از پُر شدن انباره به آن آهک و نمک اضافه میکردند. این کار باعث می‌شد لایه‌ای از این ترکیب بر روی آب تشکیل شود که نشان از سلامت آب و گسیخته شدن این لایه نشان از آلودگی آب داشت. برای خنک نگه‌داشتن آب آب‌انبار نیز بر روی گنبد بادگیر می‌ساختند که تعدادشان با توجه به اقلیم و آب‌وهوای مناطق مختلف متفاوت بود. آب‌انبارهای نواحی شرقی ایران، از جمله شرق خراسان، به دلیل وزش باد زیاد، بادگیر نداشتند. این آب‌انبارها مخزنی پلکانی و پوششی گنبدی و چهار دریچه‌ی روبه‌روی هم داشتند که اولین پلکان انباره در مقابل این دریچه‌ها قرار می‌گرفت. در جنوب ایران، به دلیل میزان کم بارش، معمولاً آب‌انباری به صورت آب‌انبارهای نواحی مرکزی ساخته نمی‌شد؛ بلکه گودالی در دل زمین می‌کندند و آب حاصل از آب باران در آنجا جمع می‌شد. به این گودال‌ها برکه می‌گفتند. برکه‌ها فضایی محافظت‌شده نبودند و به همین دلیل آب آنها معمولاً غیر بهداشتی بود.
#روانشاد_استاد_کریم_پیرنیا
/channel/hatefTa
🌱۱۴ فروروین روز جهانی کتاب کودک گرامی باد
🌱اين روز به افتخار زادروز #هانس_کریستین_اندرسن، نویسنده داستان‌های کودکان نامگذاری شده است.
این روز از سال ۱۳۴۹ در ایران به رسمیت شناخته شده است و وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۵۰ روز ۱۴ فروردین هر سال را روز جهانی کتاب کودک در ایران اعلام کرده است.
/channel/hatefTa
▪️آرامگاه روانشاد استاد حبیب یغمایی
🔸این آرامگاه به مساحت ۲۶ متر مربع به صورت مدوب شکل دارای سقفی گنبدی با تزئینات نقاشی از نوع اسلیمی و رنگ های لاجوردی است.
🔸آرامگاه حبیب یغمایی در سال ۱۳۸۶ به شماره ۱۹۸۵۳ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
استاد حبیب یغمایی محقق ادبی، روزنامه نگار و شاعر ایرانی معاصر در سال ۱۲۸۰خورشیدی در خوربیابانک به دنیا آمد و در ۲۴ اردیبهشت سال ۱۳۶۳ در تهران درگذشت؛ و در زادگاهش خور و بیابانک به خاک سپرده شد.
🔸مجله یغما ، ترجمه تفسیرطبری ، تصحیح گلستان و غزلیات سعدی ، فردوسی در شاهنامه ، تصحیح گرشاسب نامه اسدی ، و قصص الانبیا از جمله آثار به یادگار مانده از استاد حبیب یغمایی است.
🔹برگرفته از: جستارهایی در تاریخ و ایران شناسی
/channel/hatefTa
داستان غم انگیز سرو کاشمر
🔴در ده کشمر(کاشمر) نیشابور درخت سرو کهنی قرار داشت که به باور مردم منطقه زرتشت پیامبر ایرانی آن را با دست خود از بهشت آورده و کاشته بود. این درخت سایه سار بزرگی داشت که شاخه های آن هزاران پرنده زندگی میکردند و در سایه آن مردم و چهارپایان می آسودند. توصیف این درخت شگفت انگیز به گوش متوکل عباسی رسید و او در تصمیمی جنون آمیز به طاهر بن عبدالله (سومین امیر سلسله طاهریان) نامه نوشت و دستور داد باید آن درخت را ببرند و بر گردون نهند و به بغداد فرستند... تا وی ببیند آنگاه در بنا (ساختمانهای شهر) به کار برند.
🟠مردم نیشابور به ویژه زرتشتیان از شنیدن این فرمان نگران شدند و به گماشتگان طاهری گفتند: «ما پنجاه هزار دینار زر نیشابوری خزانه خلیفه را خدمت کنیم درخواه تا ازین بریدن درخت در گذرد چه هزار سال زیادت است تا این درخت کاشته اند.»ولی پاسخ شنیدند: «متوکل نه از آن خلفا بود که فرمان وی بر وی رد توان کرد.» به این ترتیب امیر طاهری که نمیخواست روابطش را با خلیفه متشنج کند فرمان داد اَرّه بزرگی ساختند و با آن این درخت کهنسال را بریدند.
🟢 ابن فندق، تاریخ نویس ایرانی صحنه غم انگیز بریده شدن درخت را چنین توصیف می کند: «چون بیفتاد در آن حدود زمین بلرزید و کاریزها(قنات ها) و بناهای بسیار خلل کرد (آسیب دید) و نماز شام (عصر) انواع اصناف مرغان بیامدند چندان که آسمان پوشیده گشت و به انواع اصوات خویش نوحه و زاری میکردند بر وجهی که مردمان از آن تعجب کردند و گوسپندان که در ظلال (سایه) آن آرام گرفتندی همچنان ناله و زاری آغاز کردند.»
🔵 این گونه بود که این درخت مقدس و کهنسال ایرانی نابود شد و تنه و شاخه های آن با ۱,۳۰۰ شتر به بغداد فرستاده شدند. البته متوکل هرگز این درخت را ندید زیرا پیش از رسیدن کاروان به بغداد به دست گروهی از امیران ترک کشته شد. به گفته برخی این پیش گویی زرتشت بود که هرکس که این درخت مقدس را قطع کند کشته می شود. حکیم فردوسی در مورد این سرو مقدس می سراید:
یکی شاخ سرو آورید از بهشت
به دروازه شهر کشمر بِکشت
📚منابع
📕۱.نخستین دولت های ایرانی پس از اسلام، محسن جعفری، ۱۴۰۲، ص ۴۴ و ۴۵
📗۲.تاریخ بیهق، ابن فندق، ۱۳۶۱،تصحیح احمد بهمنیار، ص ۲۸۱ و ۲۸۲
#خواندنی_های_تاریخی
#کاشمر_ترشیز_ترشش
/channel/hatefTa
به مناسبت نوروز
نوای خوش ایرانی---ترانه بیرجندی
آواز: ستایش صادق زاده
/channel/hatefTa
بیا بیا، دلبروک مو، قربون تو شُم، دنیا دو روزه
بیا مکو شو روز مور، خورشید مو، صبح نوروزه
دیدی چطو مانند اُو یک سال بِرَ، سال نو اومه؟
یکسال چنو تندِ بِرَف که پِندَری، همی دیروزه
آی بیا که نوروزه، دنیا دو روزه
تا عَالمی، جون دلُم، چشمون خُو وَرسوزه
بینه که قد تو کمون و پشت مو قوزه.
/channel/hatefTa
🌷به خجستگی شب قدر و روز نو، سال نو فرخنده باد
🌷🌱سعدی علیه الرحمه
🌱مبارک‌تر شب و خرم‌ترین روز
🌷به استقبالم آمد بخت پیروز
🌷دهل‌زن گو دو نوبت زن بشارت
🌱که دوشم قدر بود، امروز نوروز
🌱نوروز بر شما و خانواده ارجمند فرخنده باد.با آرزوی تندرستی، شادمانی و بهین سال و روزگار و با سپاس از همراهی های همواره شما
لسان‌الحق طباطبایی
/channel/hatefTa
🔥جشن ایرانی سوری فرخنده باد.
جستجوی بیشتر: سوری
/channel/hatefTa
انتشار پژوهشی دربارۀ تاریخ و فرهنگ خور و بیابانک
♦️کتاب «خور و بیابانک در گذرگاه تاریخ» تألیف سیدعلی آل‌داود از سوی انتشارات مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) منتشر شد.
🔹رئیس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی در فرازی از نوشتار خود بر آغاز این کتاب چنین تحریر کرده است: ازجمله نقاط مهم ایران که در دل کویر، رازهای شگفت‌انگیز آن هر بیننده‌ای را خیره می‌کند، منطقۀ خور و بیابانک است که از آن در طول تاریخ بزرگانی برخاسته‌اند و در فرهنگ و تمدن ایران جایگاه خاصّی به خود اختصاص داده‌اند، از همه پرآوازه‌تر، زنده‌یاد حبیب یغمایی، شاعر و مدیر شایستۀ مجلۀ یغما که نقش آن طی سه دهه، در پاسداری از فرهنگ ایران و زبان فارسی از هر جهت قابل توجه و مایۀ سرافرازی و افتخار است.
🔸سیدعلی آل‌داود، مؤلف کتاب در بخشی از پیشگفتار خود بر این اثر نوشته است: زادگاه من ــ خور و بیابانک ــ منطقه‌ای کویری و ناشناخته است. تقریباً در مرکز ایران و در حاشیۀ کویر مرکزی قرار گرفته است. می‌گویند وقتی محمدشاه قاجار از یغمای جندقی نشانی دقیق زادگاه و موطن او را خواست و وی با بیان‌ها و گفته‌های گوناگون آنجا را معرفی کرد و در آخر افزود اگر ایران را به شیری خفته تشبیه نمایند سر آن در جلفا و دُمش در چاه‌بهار قرار گرفته و خور و بیابانک در وسط آن جای دارد.
🔸دربارۀ خور و بیابانک به سبب دوری از شهرهای مختلف و محصور بودن در کویر در کتب قدما اطلاعات زیادی دیده نمی‌شود. مسیر راههای عبور در سده‌های بعد تغییر کرد و جندق بر سر راه شمال به جنوب ایران قرار گرفت و شهرت آن از بیشتر روستاهای منطقه پیشی گرفت. چنانکه تا اواخر دورۀ قاجاریه، شخصیت‌ها و دانشمندان متعلّق به همه روستاهای خور و بیابانک، خود را جندقی معرفی میکردند. امروزه اما اوضاع تغییر کرده و منطقه از بن‌بست بیرون آمده، مسیر خور به طبس گشوده شده و راه کاروان رو جندق به سمنان اسفالته گردیده و روزانه صدها اتومبیل و اتوبوس از این مسیرها عبور می‌کنند.
🔻علاقه‌مندان برای تهیۀ کتاب «خور و بیابانک در گذرگاه تاریخ» که در ۶۸۰صفحه، با شمارگان ۵۰۰ نسخه و به‌بهای یکمیلیون و ۲۹۵ هزار تومان از هفتۀ آتی عرضه میشود، می‌توانند از راههای زیر اقدام کنند:
📍مراجعۀ حضوری به فروشگاه انتشارات مرکز به نشانی تهران، نیاوران، کاشانک، شمارۀ ۲۱۰
📍مراجعه به فروشگاه اینترنتی انتشارات مرکز به نشانی store.cgie.org.ir
📍تماس با انتشارات مرکز با شمارۀ تلفن‌های ۰۲۱۲۲۲۹۷۶۷۷ و 09123931836
@cgie_org_ir
/channel/hatefTa
🔸خوروبیابانک؛ ادبیات؛ شعر
✍احمد یغمایی(امید)
گندم به کیسه ی یقه پنهان نمی کنم
چون خود بدم ملامت شیطان نمی کنم
اندیشه های سیب زمینی گرانبهاست
دیگر هوای سیب زنخدان نمي کنم
یک کاسه دوغ و گرده ی نانی بسنده است
خود را برای غیر، نمکدان نمي کنم
وقتی که نیست زور دگرگونی ام به دست
نفرین به آفرینش و دوران نمي کنم
دیوار عرف، پر ترک از جنس نانجیب
گفتم که اعتماد به سیمان نمی کنم
اندازه ی قفس، افق دید آدمی ست
بیهوده گفت: خانه به زندان نمی کنم
دیشب امید درد دلی با طبیب کرد
گفتا بدون واسطه درمان نمی کنم
بیست و پنجم بهمن۱۴۰۳
#احمدیغمایی(امید)
T.me/khourzad
🔹برگرفته از کانال تلگرامی: میشود گفت که من هم هستم
/channel/hatefTa
🌲به مناسبت پانزدهم اسفند روز جشن درختکاری
در ایران، روز۱۵تا ۲۲اسفند ماه “هفته منابع طبیعی” نامگذاری شده است که نخستین روز این هفته ۱۵ اسفند “روز درختکاری” است.
سعدی:
به سرو گفت کسی میوه‌ای نمی‌آری؟
جواب داد که آزادگان تهی دستند!
🌲شکوه بلندترین سرو ایران در شمال استان کرمان با سن تقریبی ۱۰۰۰ سال و بلندای ۳۷ متر🔻
/channel/hatefTa
🔸🔹🔸حاج حسینقلی معلم؛ شاعر و خوشنویس خوری در طبس گلشن 🔻
/channel/hatefTa
<مرحوم حاج حسينقلی معلم خوری طبسی
(معروف به آقا معلم خوری)>
🔹🔸《 از فرهنگيان و معلمان به نام طبس بوده و در دوران خدمتش اثرات ادبی، اخلاقی و مذهبی بسيار زيادی بر دانش آموزان، فرهنگيان و آحاد مردم طبس داشته است.
🔸ايشان شاعری توانا بوده و حداقل يک کتاب با عنوان “مناقب الائمه يا شکوفه های ايمان” از مشارٌالیه در سال ۱۳۳۵ در چاپخانه خراسان به طبع رسيده است.
🔸از شعر ایشان است:
پیوسته قرین است به غم شادی دهر آمیخته انگبین کیهان با زهر
آن نوش که بی نیش بود، یاد خداست کز آن، همه آفاق برد لذت و بهر
🔹او شاعری مدیحه سرا بوده و به خط خوش و زیبا اشتهار داشته، به گفته¬ی آقای ملا هاشم رحیم زاده از اهالی سالخورده ی طبسی؛ خطوط خوشنویسی مساجد قدیم طبس به خط آقا معلم خوری نوشته شده بود؛که در زلزله ویرانگر شهریور ماه سال (۱۳۵۷هـ ش) از بین رفته است》
🔸نقل از کانال تلگرامی:"دانشنامه طبس"
رسانه تخصصی تاریخ و هویت طبس
@TabasENC
#خوربیابانک_ادبیات
#یاد_آر
/channel/hatefTa
◼️▪️▪️و ماتم از همه سو
#شروه_خوانی
حسین کشتکار بوشهری
▪️به سوگواری جان‌باختگان رویداد تلخ اسکله شهید رجایی بندرعباس
▪️گل روی تو را هر گه کنم یاد
چو بلبل بر کشم از سینه فریاد
▪️ز من مجنون‌تری نادیده لیلی
ز تو شیرین‌تری نادیده فرهاد ...
◼️▪️ایران؛ بندرعباس
/channel/hatefTa
Over 2,400 years ago, ancient Persians achieved an incredible feat of engineering by creating ice in the middle of the desert. They built a remarkable structure called a Yakhchal, or "Ice Pit," which allowed them to produce and store ice even in scorching heat. These dome-shaped structures, often made from mud bricks, were designed to keep ice cool through a combination of insulation and clever design.
The Yakhchal worked by harnessing the power of nature. During cold winter nights, water was channeled into shallow pools where it froze. The ice was then cut into blocks and stored inside the Yakhchal. The thick walls and underground storage space provided excellent insulation, keeping the ice from melting even during the hottest months. Some Yakhchals also featured windcatchers, which funneled cool air into the structure, further preserving the ice.
This ancient technology not only provided a way to store ice but also allowed Persians to enjoy chilled foods and beverages long before modern refrigeration. The Yakhchal stands as a testament to the ingenuity and resourcefulness of ancient civilizations, showcasing how they adapted to their environment with innovative solutions. Today, these structures remain a fascinating example of early engineering and a reminder of humanity's ability to overcome challenges with creativity and skills.
🔹پای درس زنده نام استاد کریم پیرنیا
ستاره صابری نژاد
#یخچال
... یخچال یکی دیگر از بناهای تأمین آب بود که آنها را بیرون و نزدیک باروی شهر می‌ساختند و با توجه به اقلیم سرد و معتدل یا اقلیم گرم و خشک به دو صورت ساخته می‌شد. یخچال‌های نواحی سرد و معتدل به یخچال‌های اصفهانی معروف بودند که حوضچه‌ای کم عمق داشتند. در زمستان آب حاصل از باران و برف را در حوضچه ذخیره میکردند. هنگامی که آب داخل حوضچه به دلیل برودت هوا یخ می‌زد، روی آن را با عایق کاه و گل می‌پوشاندند و در تابستان با برداشتن عایق، یخ‌ها را می‌شکستند و استفاده میکردند. یخچال‌های مناطق گرم و خشک مانند مناطق مرکزی ایران از سه بخش دیوار سایه‌انداز، حوضچه‌ی کم‌عمق و بنای یخچال تشکیل شده بود. در زمستان آب حاصل از بارش را در حوضچه ذخیره میکردند و به دلیل سایه‌اندازی دیوارِ کنار حوضچه، آب آن یخ می‌زد. سپس یخ را می‌شکستند و در یخچال می‌ریختند. فضای داخل یخچال نیز به صورت گودالی داخل زمین بود که دیوارهای آن را از سنگ یا چینه می‌ساختند و سقف آن گنبدی‌شکل بود. عایق‌کاری بنای یخچال نیز در برابر گرما بسیار اهمیت داشت؛ به‌طوری که گنبد را با گِل رس و دیوارها را با خاکِ زغال، خاک‌اره و خاکروبه می‌پوشاندند. کف گودال داخل یخچال را برای خروج یخ‌های آب‌شده سوراخ میکردند و آب از طریق مجرایی به چاه سرازیر می‌شد.
#پیرنیا #ستاره_صابری‌نژاد #صداهای_آسمانه
@asmaaneh
🔹بیست و پنجم فروردین روز ملی بزرگداشت شیخ فریدالدین عطار نیشابوری گرامی باد.
🔸بنابر روایت جامی درکتاب
نفحات الانس علت گرایش عطاربه عرفان وتصوف آن بودکه:
🔸روزی در دکان عطاری مشغول ومشغوف معامله بود,درویشی آنجا رسید وچندبارشی؛لله گفت. [بده درراه خدا]
وی به درویش نپرداخت.
درویش گفت: ای خواجه تو چه گونه خواهی مرد؟
عطار گفت: چنان که تو خواهی مرد.
درویش گفت: هم چون من توانی مرد؟ عطارگفت: بلی.
درویش کاسه ای چوبین داشت زیرسر نهاد وگفت: الله؛ وجان سپرد.عطار را حال متغیر شد ودکان برهم زد و به این طریق درآمد.
/channel/hatefTa
🔸🔹🔹نام شناسی
/channel/hatefTa
🔸گُلِ تلخو talxu,
نام گیاه بومادران است در لهجه فارسی رایج در خوربیابانک، به گویش خوری گل تحلو tahlu، گویند.□
🔸موسم بهار در کوهپایه و دره کوه ها می‌روید.
《گیاهی ریشه ای است؛ یعنی همه ساله می‌روید. برگ و ساقه آن شبیه گیاه آویشن است. بانوانی که بچه شیرخوار دارند،برای اینکه شیرشان سالم باشد مقداری گل آن را به هم می‌مالند و با کمک آب فرو می‌برند؛ زیرا بسیار تلخ است.گل این گیاه برای بیماری دل درد نیز به کار می‌رود.》◇
/channel/hatefTa
🔸بن مایه ها:
□تحقیقات میدانی ۱۳۷۹
◇یغمایی، طغرا: خور در آینه زمان، تاریخ مردم خوروبیابانک، تهران، انتشارات مگستان، ۱۳۸۱، ص ۳۴۸.
#خوربیابانک_زبان_گویش_خوری
#گیاهان_دارویی
/channel/hatefTa
🔹🔸🔹خوروبیابانک؛ ادبیات؛شعر:
✍احمد یغمایی
دانی که زندگی چیست؟عقلی و زور بازو
بی آن جوی نجنبد ، دهزیر تا کلاغو۱
در کرت بینوایان،جز بینوا کسی نیست
در شوره ای نروید، آلو و آلبالو
در شهر پهلوانان راهم نمی دهد کس
بر جمع ناتوانی، دارم غو و هیاهو
این آمد آن فنا شد،بغداد ماند و دجله
گیرم خلیفه باشم، آید مرا هلاگو
زاینده رود دوشم،یک مرغ نوحه می خواند:
از اصفهان بپرسید، احوال آل قاپو
در عرف نیکنامی،نیکی تبار باشد
دانم نژاده باشی، مردانه مهربانو
ما را امید باشد، بر بخشش بزرگان
بر کاشی دل خلق،ماناد نام نیکو
چهاردهم فروردین۱۴۰۴
🔸دهزیر، کلاغو: دو کشتخوان، و دو گستره شرقی و غربی شهر خوربیابانک
T.me/khourzad
🔹از کانال تلگرامی: میشود گفت که من هم هستم.
/channel/hatefTa
عمو نوروز
آواز:شهرام ناظری
موسیقی: تهمورس پورناظری
شعر:پوریا سوری
هم آوازان: سحر بروجردی؛ دنیا کمالی
کارگردان: میلاد رحیمی آبکنار
آی عمو نوروز
حال خوشت کو!
داریهْ دمبکِ
عاشق‌کشت کو؟
🔹موسیقی و هنرمندان مردمی ایران
/channel/hatefTa
🎼 ترانه دلنشین جامه نارنجی
زهره جویا، استاد حسین آرمان
محبت آتشی در جانم افروخت
که تا دامان محشر بایدم سوخت
عجب پیراهنی بهرم بریدی
که خیاط اجل می‌بایدش دوخت
بابا طاهر
/channel/hatefTa
✨✨✨✨
✍سعدی
درویشی مُسْتَجاب‌الدَّعوة در بغداد پدید آمد.
حَجّاجِ یوسف را خبر کردند.
بخواندش و گفت: دعایِ خیری بر من بکن.
گفت: خدایا! جانش بستان.
گفت: از بهرِ خدای این چه دعاست؟
گفت:
این دعایِ خیر است تو را و جملهْ مسلمانان را.
ای زبردستِ زیردست‌آزار
گرم تا کی بماند این بازار؟
به چه کار آیدت جهانداری؟
مردنت بِهْ که مردم‌آزاری
گلستان؛ باب اول
در سیرت پادشاهان
/channel/hatefTa
شعرخوانی استاد محمدعلی ابراهیمی انارکی متخلص به کویر؛ در دیدار نوروزی با استاد تاریخ، دکتر مهدی کیوان.
اصفهان یکم فروردین۱۴۰۴
باسپاس از جناب خانی برای این فرسته.
🔸۲۱مارس روز جهانی شعر گرامی باد.
/channel/hatefTa
◼️▪️▪️به مناسبت شب های قدر و شهادت امام شیعیان و مولای متقیان حضرت علی علیه السلام
«فائده درباب کلمهٔ منـاجـات از:
علّامه جلال الدّین همایی»
✅ توضیحاً کلمهٔ «مناجات» مأخوذ از «نَـجویٰ» است به معنی آهسته درگوش کسی سخن گفتن۱ و راز و نیــازکردن.
در آیهٔ شریفهٔ سورهٔ مجادله است:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ذَلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿المجادلة/۱۲﴾»۲.
و نزول این آیت درآن اوقات بود که مردمان بسیار پیش حضرت پیغمبر {صلواتُ الله علیه} می‌رفتند و با او راز می‌گفتند و نجویٰ میکردند.
🔸 خلاصه اینکه؛ « مناجات» مصدر باب مفاعلن است به معنی رازگفتـن دوکس با یکدیگر، و عملی که دراین ایّام به نام مناجات رسم شده است که بالای بامها فریـاد می‌کشند درست بر ضـدّ منـاجات حقیقـی است!
▪️ علاوه می‌کنم که در حکم صدقهٔ آیهٔ فوق ،عموم مفسّران گفته‌اند که : غیراز حضرت علی { علیه‌السّلام} هیچ‌کس به آن حکم عمل نکرد و عمل او محض برای آن بود که فرمان خدای‌تعالی اطاعت شده باشد و دیری هم نگذشت که آن آیت منسوخ گشت.۳
۱_بیت:
با شمع بگویید که مردیم ز غیرت
ما طاقت سرگوشیِ پروانه نداریم
۲_ترجمهٔ آیهٔ شریفه:
اى كسانى كه ايمان آوردهايد هرگاه با پيامبر [خدا] گفتگوى محرمانه می‌كنيد پيش از گفتگوى محرمانه خود صدقهاى تقديم بداريد اين [كار] براى شما بهتر و پاكيزهتر است و اگر چيزى نيافتيد بدانيد كه خدا آمرزنده مهربان است.
۳_دیوان طرب، بامقدّمه و تصحیح استاد جلال الدّین همایی ، تهران، انتشارات فروغی، ۱۳۴۲ه ش ، بخش مقدّمه ، ص ۱۲۱
🔻 رباعی منـاجـاتیّـه
بسمه تعالی شانه
هوالحی الذی لایموت
یارب بدر تو آمدم شرمنده
از بار گناه سر بزیر افکنده
من بنده عاصیم تو مولای کریم
عفو از تو روا بود گناه از بنده
✅ علّامه جلال‌الدین همایی
✍️خـطّاط: استاد همایی- بیست و یکم رمضان ۱۳۹۱قمری، نوزدهم آبان ماه ۱۳۵۰ هجری شمسی
/channel/hatefTa
بر درِ سرای حسن ابن علی
و اندر حکایات یافتم که اعرابیی از بادیه درآمد
او بر در سرای حسن ابن علی نشسته بود اندر کوفه. اعرابی وی را دشنام داد و مادر و پدرش را.
وی برخاست و گفت:
«یا اعرابی، اگر گرسنه‌ای تا نانت آرند و یا تشنه‌ای تا آبت آرند، یا ترا چه رسیده است؟
و وی می‌گفت: «تو چنین، و مادر و پدرت چنین.»
حسن رضی‌الله‌عنه فرمود تا یک بدرهٔ دینار بیرون آوردند و بدو دادند.
و گفت:
«یا اعرابی، معذور دار، که اندر خانهٔ ما بیش از این نمانده است والّا از تو دریغ نداریمی.»
چون اعرابی این سخن بشنید، گفت: «أَشهد أَنّکَ ابنُ رسول اللّه...»
و این صفت محقّقان مشایخ باشد –رضوان‌الله علیهم– که مدح و ذمّ خلایق به نزدیک ایشان یکسان شده باشد و به جفا متغیّر نشوند.
کشف‌المحجوب، علی ابن عثمان هجویری
به مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، صفحهٔ ۱۰۸
💠 پانزدهم رمضان زادروز دومین اختر تابناک آسمان امامت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام خجسته باد.
/channel/hatefTa
🎼نوای خوش ایرانی-لری
#زبان_گویش_نواک
/channel/hatefTa
نوای ربنا
🍀🕊
مزار استاد محمدرضا شجریان
طوس، مجموعه آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی
۱۶ اسفند ۱۴۰۳ خورشیدی
۵ رمضان المبارک ۱۴۴۶ هجری قمری
http://t.me/kheradsarayeferdowsi
✍دکتر ریچارد نلسون فرای
🔸برطبق فهرستی که در آغاز چاپ جدید برهان قاطع به تصحیح آقای دکتر محمد معین،آمده، لهجه های گوناگون در ایران هست که پاره ای از آن ها در تهران تحت مطالعه دقیق درآمده ودر پاره ای دیگر به اجمال مطالعه شده است.
/channel/hatefTa
🔸لهجه نایین به لهجه انارک بسیار شبیه ولی از لهجه نطنز و نقاط شمال آن متمایز است. نایین در کنار کویر واقع و ارتفاع آن کمتر از نطنز و اردستان است.
لهجه نایین و انارک از سوی خاور تا واحه چوپانان، و ازشمال تا اردستان و از باختر تا اردکان متداول است.در اردکان لهجه یزد جای آن را میگیرد.
نایینی به لهجه زردشتیان یزد شبیه و این خود نشانه کهنگی آن است.مثلا 《مسه》 به معنی بزرگ در گبری و نیز در زبان های اوستا و پهلوی 《مَس》 است.
دلیل شباهت لهجه نایین به یزد و تقریباً یکی بودن با لهجه انارک روشن است.
انارک واحه ای است که در آن یک چشمه آب یافت میشود و خوراک مردم آنجا از نایین و اصفهان میاید.
نایین درون دره ای واقع، و راههای کوهستانی به یزد، اصفهان و نطنز دارد، واز لحاظ جغرافیا جزو یزد بوده، ولی سال پیش به صورت شهرستان درآمده و بیابانک ضمیمه آن گردیده است.
🔹ادامه دارد.....
/channel/hatefTa
ماْخذ: یادداشت های دکتر ریچارد فرای،استاد دانشگاه هاروارد.
سفر بیابانک و سیستان و بلوچستان. مجله دانش، شماره ۱۰ و۱۱،اردیبهشت ۱۳۳۱-۱۹۵۲
🔹توضیح: بیابانک در مقاله دکتر فرای،
خوروبیابانک است.
🔸پیوست: انارک🔻
/channel/hatefTa
