زبان‌شناسی همگانی

02 October 2025 12:19

✅ درباره پسوند "-ار"

پسوند "-ار" در فارسی امروز به بن ماضی افزوده می‌شود و در موارد زیر به کار می‌رود:
۱. برای ساختن صفت فاعلی، مانند:
نمودار، خواستار
۲. برای ساختن اسم مصدر، مانند:
رفتار، دیدار
۳. برای ساختن صفت مفعولی، مانند:
گرفتار
این پسوند بازمانده پسوند tar- ایرانی باستان است که در ایرانی میانه غربی به صورت هایtār- و dār- در می‌آید. اما بنا به ملاحظات قواعد ایرانی میانه غربی tār- و dār- را نمی‌توانیم پسوند به‌شمار بیاوریم بلکه باید ār- را پسوند فرض کنیم چون اگر tār- و نیز dār- را پسوند به حساب بیاوریم، مجبوریم ماده‌هایی را فرض کنیم که در ایرانی میانه غربی چنین ماده‌هایی وجود ندارد.
در فارسی میانه ترفانی -buxtār به معنی "نجات‌دهنده" صفت فاعلی است از فعل buxtan به معنی 'نجات دادن'
و kištār به معنی "کشت" اسم مصدر است از فعل kištan به معنی 'کاشتن'
جالب این است که در زبان پهلوی کلمه گفتار یا guftār صفت فاعلی است به معنی 'گوینده'.
حتی در فرهنگ مکنزی برابر انگلیسی آن speaker ذکر شده است. درحالی‌که در فارسی جدید ما کلمه "گفتار" را اسم مصدر به کار می‌بریم یعنی الان معنی speaking می‌دهد نه speaker.
این پسوند در زبان پهلوی بیشتر برای ساختن صفت فاعلی به‌کار می‌رود. به همین خاطر کلمات "گفتار" و "کردار" و "رفتار" هر سه در زبان پهلوی صفت فاعلی هستند:
gufta:r = speaker گوینده
karda:r = active,worker,doer کننده
rafta:r = goer رونده

گاهی این پسوند در آخر یک کلمه در یک جمله نقش صفت فاعلی و در جمله دیگر نقش صفت مفعولی دارد:
fre:fta:r = deceiver, deceived
در پهلوی لغت "فریفتار" هم به معنی 'فریبنده، فریب دهنده' است و هم به معنی 'فریفته، فریب خورده'.
#فریبرز_کوچکی_زاد
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

29 September 2025 11:14

فحش دادن و کارکرد آن

1. نظریهٔ عصب‌ـ‌روان‌ـ‌اجتماعیِ تیموتی جی

فحش «واحدِ زبانیِ پُر‌هیجان» است: هم‌زمان هیجان را برمی‌انگیزد (برانگیختگی بدنی/اتونوم)، معنا منتقل می‌کند، و در بافت اجتماعی کارکرد دارد. بنابراین ناسزا فقط بی‌ادبی نیست؛ یک ابزار ارتباطی برای ابراز هیجان، علامت‌گذاری هویت/قدرت، و مدیریت رابطه است.

2. کارکردهای کاربردی (pragmatics)

تنظیم هیجان (کاتارسیس)، تاکید معنایی، صمیمیت/هم‌بستگی گروهی، بی‌ادبی/تهاجم راهبردی، و هنجارشکنیِ هویتی از مهم‌ترین کارکردها هستند.

3. اثر فیزیولوژیک و تحمل درد

در آزمایش «کولد‌پرسور» کسانی که هنگام درد فحش تکرار کردند، آستانه و تحمل دردشان بالا رفت و دردِ ادراک‌شده کمتر شد؛ احتمالاً به‌خاطر برانگیختگی شبیه «جنگ‌ـ‌گریز». این اثر برای افرادی که همیشگی فحش می‌دهند تضعیف می‌شود (عادت‌پذیری).

4. تفاوت‌های فردی و فرهنگی
بسامد فحش، ویژگی‌های شخصیتی و هنجارهای فرهنگی تعیین می‌کنند فحش چه‌قدر و کِی به‌کار می‌رود و تا چه حد «کار می‌کند». داده‌های چندزبانهٔ تازه نیز نشان می‌دهند الگوهای سوگفتار در فرهنگ‌ها متفاوت است.
خلاصهٔ کاربردی: «فحش دادن» اغلب نشانهٔ تلاش برای تنظیم فوری هیجان، تاکید معنایی و مدیریت رابطه/قدرت در بافت اجتماعی است؛ نه صرفاً بی‌فرهنگی. کارکرد تسکینِ درد و تخلیهٔ هیجان وقتی قوی‌تر است که فرد به‌طور معمول کم‌تر فحش دهد.

@linguisticsacademy

زبان‌شناسی همگانی

27 September 2025 14:20

ویدیوی : انگلیسی یا اسپرانتو

مدت : ۷ دقیقه

زبان‌شناسی همگانی

25 September 2025 12:52

💰نرخ‌نامهٔ ترجمه ۱۴۰۴ (نیم‌سال دوم)
مطابق با قانون کار ایران و با درنظرگرفتن ساعت کار روزانهٔ مترجمان

این نرخ‌نامه هر شش ماه یک‌بار (اواخر فروردین و مهر) متناسب با شرایط بازار و تورم به‌روزرسانی می‌شود

برای محاسبهٔ سریع و راحت قیمت انواع خدمات ترجمه مینی‌اپ مترجم‌شدن را اجرا کنید: @motarjemshodan_bot

برای اثرگذاری بیشتر به اشتراک بگذارید. ❤️

#ترجمه #مترجم #مترجم_شدن #مترجم_حرفه_ای #دستمزد #دستمزد_۱۴۰۴ #دستمزد_مترجم #قیمت #قیمت_ترجمه #حقوق_مترجمان #نرخ_نامه #نرخنامه #نرخنامه_ترجمه #نرخ_ترجمه #حداقل_دستمزد_ترجمه

ـــــــــــــــــــــــــ
😎 مترجم‌شدن | نگاهی دور و نزدیک به ترجمه و حرفه‌ی مترجمی، تلاشی برای آموزش و آشنایی، جهت‌دهی و مشاوره.
کانال تلگرام | گروه تلگرام | اینستاگرام | فروشگاه | آموزش‌ها

▫️motarjemshodan

زبان‌شناسی همگانی

24 September 2025 00:49

«بررسی توصیفی و مقابلەای ساخت قید در زبان کُردی (گویش سورانی و کُرمانجی) و زبان انگلیسی»

نویسندە:
دکتر #احمد_احمدیان؛ زبان‌شناس، نویسندە، پژوهشگر و تحلیلگر ادبی

انتشار یافتە در:
دوفصلنامۀ مطالعات زبان و ادبیات کُردی (علمی_پژوهشی)
ژورنال تخصصی دانشگاه آزاد سنندج

دورۀ ١، شمارۀ ١، پیاپی ١، بهار و تابستان ١۴٠۴؛ ٣٦صفحه: صفحات ١٨٩ تا ٢٢۴.

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

21 September 2025 09:50

اگر به زبان‌های ایرانی باستان علاقه‌مند باشید، آموختنِ زبانِ روسی برای شما خیلی جذاب و شیرین خواهد بود. هم تمرین خوبی‌ست برای جُستن حالت‌ها یا کیس‌های لغات و هم فرصتی‌ست برای کشفِ کلماتِ متشابه یا هم‌ریشه با کلمات فارسی.
به‌علاوه صرف فعل کهن و مختصر، و نحو غیر‌تحلیلی فارغ از ترتیب کلمه، همین‌طور نبود فعل‌های ربطی مثلِ فارسیِ باستان.
همهٔ این‌ها در ترجمه وقتی خودش را نشان می‌دهد که می‌بینید مجبورید یک عبارت کوتاه را به یک جملهٔ بلند برگردانید. برای آموختن دقایق دستوری روسی توصیه می‌کنم دل را به دریا بزنید و به‌جای کتاب‌های آموزشی، داستانی پر از دیالوگ انتخاب کنید. من این بخت را داشتم که حدود ۶۰ صفحه از این داستان را کلمه‌به‌کلمه تحلیل صرفی کردم که البته برای نوآموزی مثل من کارِ سنگین و وقت‌گیری بود.
مشکل اصلی آموزش زبان روسی به گمان من این است که کتابِ خوبی شامل همهٔ تکیه‌های بی‌قاعدهٔ لغات، برای این زبان تعریف نشده است. داشتنِ معلّمِ خصوصی روس این مشکل را حل می‌کند. شاید مضحک باشد، ولی انگیزهٔ من از گرفتنِ معلّمِ خصوصی، پرسیدنِ همین تکیه‌ها و صرفه‌جویی در وقت بود.
#سید_مهدی_دادرس
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

17 September 2025 07:13

مقایسە پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در کردیِ گورانی و فارسی معیار
#پارسا_بامشادی
#جواد_بامشادی
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

15 September 2025 10:45

بررسی تطبیقی‌معنایی چند ضرب‌المثل اقتصادی در زبان فارسی و عربی و انگلیسی
#عباس_ناجی_حسین‌دوست
#زهره_جلالی_امیری
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

11 September 2025 11:28

آوا، واج، واکه، همخوان

آوا (phone) پدیده‌ای مادی و فیزیکی است که ازطریقِ گوش دریافت می‌شود. بنابراین، هر صدایی که شنیده شود آواست.
واج (phoneme) کوچک‌ترین واحدِ ممیزِ معنا در نظامِ آوایی است. مثلاً /z/ و /s/ در جفتِ کمینهٔ «زیر» /zir/ و «سیر» /sir/ دو واج‌اند، زیرا جانشینیِ یکی به‌جای دیگری معنی را تغییر می‌دهد.
واکه (vowel) واجی است که از لرزشِ تارآواها پدید می‌آید و بدونِ برخورد با مانعی از مجرای دهان می‌گذرد.
همخوان (consonant) واجی است که پس‌از عبور از تارآواها، در نقطه‌ای از حفرهٔ دهان در فاصلهٔ میانِ گلو و لب‌ها با مانعی برخورد می‌کند و در برابرِ آن سدی ایجاد می‌شود یا با فشار از تنگنایی می‌گذرد یا مسیرِ حرکتش تغییر می‌کند.
همخوان‌ها واک‌دار (voiced) و بی‌واک (voiceless) هستند. در واک‌دارها، بازدم پیش‌از رسیدن به مخرج (لب‌ها)، لرزهٔ صوتی دارد، اما در بی‌واک‌ها، بازدم پیش‌از رسیدن به مخرج، این لرزه را ندارد. مثلاً /b/ همخوانِ واک‌دار و /p/ همخوانِ بی‌واک است.

منابع:
۱. باقری، م. (۱۳۹۴). مقدمات زبان‌شناسی. تهران: سمت.
۲. مدرسی قوامی، گ. (۱۳۹۴). فرهنگ توصیفی آواشناسی و واج‌شناسی. تهران: علمی.

@Farzabani

زبان‌شناسی همگانی

10 September 2025 22:07

مقاله زبان رمزی ارانجی
در بین‌تات‌زبانان خلخال

مجله: Sociolingvistika
دوره ۲ شماره ۲۲، ۲۰۲۵
#ج_سبزعلیپور
#ر_ایزدی‌فر
#زبان_تاتی
#زبانهای_ایرانی

زبان‌شناسی همگانی

09 September 2025 21:28

حروف اضافه در فارسی معاصر
دکتر #علی_اشرف‌_صادقی

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

07 September 2025 16:42

من امشب هوسِ دیدنِ ماه ندارم.

#جمله_امروز
#ماه_خونین
#تلنگر
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

04 September 2025 11:43

شرکت فرودگاه‌ها در سه رشته مهندسی صنعت هوانوردی دانشجوی بورسیه می‌پذیرد

🔹شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران با همکاری مرکز آموزش عالی هوانوردی و فرودگاهی کشور در سه رشته مهندسی هوانوردی و مراقبت پرواز، مهندسی الکترونیک هواپیمایی ‌و مهندسی مخابرات هواپیمایی از میان شرکت‌کنندگان در کنکور ریاضی سال‌جاری، اقدام به جذب داشجویان بورسیه می‌کند.

🔹داوطلبان می‌توانند با انتخاب کد رشته‌های مرتبط مندرج در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری و بعد از اتمام سایر فرآیندها و قبولی قطعی، از مزایای مرتبط از جمله مقرری ماهانه و امکان استخدام بلافاصله بعد از اتمام تحصیل برخوردار می‌شوند.

روابط عمومی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران

https://Airport.yek.link


🆔@catcir

زبان‌شناسی همگانی

02 September 2025 10:41

✳️ دورۀ آموزشی زبان جهانی اسپرانتو ✳️
« در سه سطح : مقدماتی، متوسط، و پیشرفته »
برگزار می‌شود.


جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک نمایید.👉


کانال رسمی انجمن اسپرانتوی ایران :
/channel/Irana_Esperanto_Asocio

زبان‌شناسی همگانی

01 September 2025 11:20

🎧 پاره‌گفتار | قسمت ششم: معرفی کتاب زبان اشاره و دستورِ شناختی (شرمن ویلکاکس، روسیو مارتینز و سارا سیاوشی)

🔔 برای تجربهٔ بهتر و دسترسی آسان‌تر به پادکست، پیشنهاد می‌کنیم ما را در سرویس‌های پادگیر دنبال کنید.

⚠️ توجه: محتوای این پادکست به کمک هوش مصنوعی تولید شده است. این محتوا تنها برای معرفی کتاب و آشنایی با مطالب مهم آن است. بنابراین، بهتر است مخاطبان علاقه‌مند به خودِ کتاب رجوع کنند.

زبان‌شناسی همگانی

30 September 2025 11:16

بررسی ساختار آغازین مکالمه تلفنی در زبان فارسی
#الهه_عطایی_قهفرخی
#حدائق_رضایی
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

28 September 2025 19:45

📚 #دانلود_کتاب

✍ نقش يهود در ترکيه:
👈 نگرشی کوتاه بر فرقهٔ يهودی #دونمه

🔸 نویسنده: مصطفی طوران
🔸 مترجم: مصطفی پورامينی

📚 کتاب
/channel/Eliezer318t

زبان‌شناسی همگانی

26 September 2025 11:26

🔴 وقتی صحبت كردن سخته، وظيفهٔ ماست كه گوش بديم!
(یک تماس تلفنی واقعی)
🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

24 September 2025 15:48

فاصله‌گذاری ۱۳۵ عبارت پرکاربرد

عبارت‌های زیر کاملاً بافاصله نوشته می‌شوند:
از آن به بعد، از آن بین، از آنجا به بعد، از آن پس، از آن جمله، از آن جهت، از آن حیث، از آن سو، از آن قبیل، از آن گذشته، از آن لحاظ، از آن میان، از این بابت، از این به بعد، از اینجا به بعد، از این بین، از این پس، از این جهت، از این حیث، از این دست، از این سو، از این طرف‌، از این قبیل، از این گذشته، از این لحاظ، از این میان، از این نظر، از این نوع، از دیگر سو، از سر اخلاص / لطف / ...، از سوی دیگر، از طرف دیگر، از هر جانب، از هر جهت، از هر حیث، از هر سو، از هر طرف، از هر لحاظ، از هر نظر، از همه جهت، از همه نظر، از همین رو، با استفاده از، با‌ این‌ اوصاف / توصیف / وصف، با‌ این‌ ترتیب، با‌ این‌ تفاسیر، با‌ این‌ تفاصیل، با‌ این‌ حال، با این حساب، با‌ توجه‌ به، با‌ عنایت‌ به، با‌ وجود‌ این، به اندازۀ کافی، به اندازۀ لازم، به این ترتیب، به این جهت، به این خاطر، به این دلیل، به این سبب، به این صورت، به این علت، به این لحاظ، به آن دلیل، به آن سبب، به آن صورت، به آن علت، به زودی زود، به قیاس با، به مقدار کافی، به مقدار لازم، به نقل از، به هر جهت، به هر حال، به هر رو / روی، به هر صورت، به همان ترتیب، به همان جهت، به همان خاطر، به همان دلیل، به همان سبب، به همان صورت، به همان علت، به همین ترتیب، به همین جهت، به همین خاطر، به همین دلیل، به همین سبب، به همین صورت،‌ به همین علت، به هیچ عنوان، به هیچ وجه، به یک سو، به یک مقدار، در ارتباط با، در اعتراض به، در این اثنا، در این ارتباط، در این باب، در این باره، در این بین، در این حال، در این حالت، در این حین، در این خصوص، در این رابطه، در این زمینه، در این صورت، در این مورد، در این میان، در این هنگام، در آن حال، در آن حالت، در آن زمان، در آن صورت، در آن موقع، در آن وقت، در آن هنگام، در رابطه با، در عین حال، در غیر این صورت، در قیاس با، در هر باب، در هر حال، در هر صورت، در هر مورد، در همان حال، در همه حال، در همین باره، در همین حال، در همین حین، در همین خصوص، در همین زمینه، در همین مورد، در همین موقع، در همین هنگام.
✍️ ببینید: فاصله‌گذاری ۱۵۵ پیوند مرکب‌.
#فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

زبان‌شناسی همگانی

22 September 2025 23:18

🔹 این کارگاه با هدف آشنایی مقدماتی پژوهشگران با طراحی آزمایش‌های شناختی در حوزه زبان و مغز، با استفاده از روش‌ها و ابزارهای کاربردی در نرم‌افزار MATLAB و جعبه‌ابزار Psychtoolbox برگزار می‌شود.
🔹 در طول دو جلسه، شرکت‌کنندگان با مبانی اصلی آشنا خواهند شد و فرصت خواهند داشت گام‌های اولیه در به‌کارگیری این ابزارها را تجربه کنند.
🔹 تمرکز کارگاه بر ایجاد درکی کاربردی و پایه‌ای برای ورود به مراحل پیشرفته‌تر پژوهش در حوزه‌ی عصب‌روان‌شناسی زبان است.

📌 تاریخ شروع: ۱۵ مهر
📌 مدت: ۲ جلسه (هر جلسه ۲ ساعت)
📌 ظرفیت: محدود
📌 (برای ثبت‌نام‌کنندگان در نوبت مهرماه، شهریه با حمایت آموزشی کاهش یافته است.)

👉 برای دریافت اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام، لطفاً پیام دهید:
@delidalir

زبان‌شناسی همگانی

19 September 2025 16:47

A Glossary of English Grammar
Geoffrey Leech

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

16 September 2025 22:15

انتشار کتاب «زمانناسیی کوردی»، پنجمین اثر عبدالله عبدالله‌زاده، نویسنده و پژوهشگر مهابادی، در حوزهٔ زبان و فرهنگ.

این کتاب توسط انتشارات «تینو مکریان» در مهاباد منتشر شد.

«زمانناسیی کوردی» مجموعه‌ای از مقالات در زمینه زبان‌شناسی همگانی و جامعه‌شناسی زبان کردی است که عمدتاً به زبان کردی میانی نوشته شده‌اند. همچنین چند مقاله به زبان‌های فارسی و انگلیسی در این کتاب جای گرفته‌اند.

#معرفی_کتاب

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

14 September 2025 09:34

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بِن بِلت، محقق انگلیسی میلیون‌ها کلمه را از آثار برخی نویسندگان عمدتاً انگلیسی‌زبان تجزیه کرده و از بین آنها کلمات محبوب‌شان را استخراج کرده است.
روزنامه‌ٔ گاردین در گزارشی نوشته است نتیجه‌ٔ این تحقیق در کتابی با عنوان «ارغوانی کلمه‌ٔ محبوب ناباکوف است» در ماه جاری میلادی منتشر خواهد شد.
بِن بِلت تحقیقش را بر اساس یک برنامه‌ٔ کامپیوتری روی آثار چندین نویسنده‌ٔ انگلیسی از جمله ولادیمیر ناباکوف، جین آستین، آگاتا کریستی، جان آپدایک، ارنست همینگوی، جیمز جویس، جان استاین‌بک و دیگر نویسندگان زنده‌ٔ امروزی انجام داده است.
براساس این تحقیق کلمه‌ٔ محبوب رِی بِرَدبِری، نویسنده‌ٔ رمان معروف «فارنهایت 451»، در آثارش «دارچین» است.
بِرَدبِری خود گفته است علاقه‌اش به این کلمه از وقتی به وجود آمد که در دوران کودکی به انباری مادربزرگش سر زد. او به خواندن برچسب قوطی‌ها و جعبه‌ها علاقه داشته است. در آثار بِرَدبِری علاقه‌ٔ او به دیگر ادویه‌ها را هم می‌توان دید. بلت گفته است برای نوشتن کتاب «ارغوانی کلمه‌ٔ محبوب ناباکوف است» یک برنامه‌ٔ کامپیوتری درست کرده و از طریق آن هزاران کتاب نویسنده‌‌های معروف و ستایش‌شده را تجزیه کرده است. هدف او از این کار کشف و استخراج کلمات محبوبی است که یک نویسنده آن را به صورت خاص و مکرر استفاده کرده است.
این کلمه‌ٔ پرکاربرد برای ولادیمیر ناباکوف، نویسنده‌ٔ رمان‌ «لولیتا»، رنگ ارغوانی بوده است.
کلماتی که در آثار آگاتا کریستی، نویسنده‌ٔ داستان‌های جنایی و معمایی، پرکاربرد بوده کاملاً به موضوعات داستانی او ارتباط داشته است.
کلمات «رسیدگی»، «دلیل» و «هولناک» کلماتی هستند که در آثار کریستی پر بَسامد بوده‌اند.
در قاموس زبانی چارلز دیکنز، نویسنده‌ٔ معروف بریتانیایی، کلماتی که او ترجیح می‌داده بسیار از آنها استفاده کند کلماتی هستند که با ترکیب «دل» یا «قلب» ساخته می‌شوند.
دیکنز کلمه‌ٔ «به چیزی ناخن زدن» یا «کش‌ رفتن» را هم در آثارش زیاد به‌کار برده و آن را در موقعیت‌های مختلف استفاده کرده است.
تحقیق بلت تنها محدود به کلمات نمی‌شود. او حتی استفاده از علامت تعجب در آثار نویسندگان را هم تجزیه تحلیل کرده است.
جیمز جویس از علامت تعجب 1100 بار در هر 100 هزار کلمه استفاده کرده که نسبت به نویسندگان دیگر بسیار بیشتر بوده است.

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

10 September 2025 22:07

ارائه صوتی مقاله
زبان رمزی ارانجی در بین تات‌زبانان خلخال
#ج_سبزعلیپور

زبان‌شناسی همگانی

10 September 2025 10:39

میلاد با سعادت سیّد و سرور کائنات، حضرت محمد مصطفی رسول‌الله، حبیب‌الله، صلوات‌الله علیه و میلاد فرزند بزرگوارش رئیس مذهب تشیع امام جعفر صادق علیه‌السلام بر حضرت صاحب‌الزمان عجل‌الله تعالی فرجه الشريف و همهٔ شیعیان و محبّین خاندان نبوت و امامت مبارک‌ باد.

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

08 September 2025 12:56

#بحران_آب
#منهای_زبان‌شناسی

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

04 September 2025 23:07

شطرنج

شطرنج معربِ چترنگِ (čatrang) فارسیِ میانه است که خود از اصلِ سانسکریتِ čáturanga است، به‌معنیِ «چهار اندام» و منظور چهار اندامِ سپاه است در هند قدیم.
این چهار اندام عبارت‌اند از رخ که از اصلِ اوستاییِ -raθa و به‌معنیِ «گردونه» است؛ فیل؛ اسب؛ و پیاده که معربِ آن «بیدق» است.
دو مهرهٔ مهم در این بازی شاه و وزیرند. نام «شاه» در زبان‌های اروپایی، ازطریقِ اطلاقِ جزء به کل، بر بازی نهاده شده، چنان‌که «چِس» (chess) در انگلیسی و «شاخ» (Schach) در آلمانی.
«وزیر» اما «فرزین» بوده به‌معنیِ «فرزانه» و «هوشمند». در سندبادنامه آمده: «وزرای مملکت هریک فرزینی فرزانه بودند.»
اما پیاده چون به انتهای صفحهٔ کارزار رسد، فرزین شود، چنان‌که ابوالرجاء قمی در تاریخ الوزرا گفته: «بیدق تا سفر نکند، فرزین نشود.»
در انتهای کارزار یک شاه کشته می‌شود و «شاه مات» یعنی «شاه مُرد» از عربی به زبان‌های اروپایی راه یافته (به انگلیسی checkmate) و این «مات» از ریشهٔ «موت» به‌معنیِ «مردن» است.

منابع:
۱. غیبی، ب. (۱۳۹۷). دوازده متن باستانی. تهران: انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن.
2. https://www.etymonline.com

@Farzabani

زبان‌شناسی همگانی

03 September 2025 17:57

آمادگی کامل برای آزمون‌های زبان انگلیسی دکتری 
       (EPT، MSRT، UTEPT، MHLE )
– ویژه دانشگاه آزاد، وزارت علوم، دانشگاه تهران و وزارت بهداشت

🎯 بدون نیاز به جزوه یا کتاب خاص 
🎯 تضمین قبولی در آزمون EPT - فقط در ۶ جلسه
🎯 قبولی آزمون زبان دانشگاه تهران - ۱۰ یا ۱۲جلسه
🎯 آموزش کل مباحث کاربردی گرامر زبان انگلیسی–فقط در ۶ جلسه 
🎯 مکالمه زبان انگلیسی از سطح مبتدی تا پیشرفته  – ۴۰ جلسه جامع 
🎯 آمادگی کامل برای آزمون IELTS – در ۶۰ جلسه 

👨‍🏫 مدرس: دکتر عزت‌دوست 
با بیش از ۲۵ سال سابقه تدریس زبان انگلیسی دانشگاهی

💬 در صورت وجود مشکل مالی، تدریس کاملا رایگان انجام می‌شود

📞 تماس: ۰۹۱۱۱۴۹۵۳۷۷ 
📱 تلگرام:
t.me/Dr_ezzatdoust_46
اینستاگرام: 👇
https://www.instagram.com/dr.ezzatdoust_english?igsh=MWI0am91c2xkc3hsZA==

زبان‌شناسی همگانی

01 September 2025 21:43

🔆 فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه «کروچنده» را به‌جای «کرانچی» مصوب کرده است.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایسنا، گروه علوم و فناوری غذا زیرمجموعه گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه‌های «کروچنده» و «کروچندگی» را به‌جای «کرانچی» و «کرانچینِس» مصوب کرده است.
در توضیح این واژه‌ها عنوان شده است:
کروچنده: crunchy (کرانچی)
ویژگی ماده غذایی‌ای که در هنگام جویدن در دهان به علت شکنندگی صدا ایجاد می‌کند.
کروچندگی: crunchiness
خاصیت بافت ماده غذایی‌ای که در هنگام جویدن به علت شکننده بودن در دهان صدا ایجاد می‌کند.

«کروچ کروچ» در لغت‌نامه به معنی «آواز چیزهای ترد و شکننده زیر دندان چون قند و نان خشک و خیار و مانند آن» آمده است.

🇮🇷 @linguiran

زبان‌شناسی همگانی

31 August 2025 15:30

دوگان‌سازی در زبان ترکی

دکتر #رضا_امینی

🇮🇷 @linguiran