باشگاه اندیشه

19 February 2024 07:06

.
مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

نشست
کاربرد تاریخ در طراحی معماری چیست؟

با ارائه
سعید خاقانی
عضو هیئت‌علمی معماری دانشگاه تهران

پنجشنبه ۳ اسفند ۱۴۰۲
ساعت ۱۶

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

درباره‌ی نشست را این‌جا بخوانید.

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #خاقانی #طراحی #معماری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

18 February 2024 14:37

.
مدرسه مطالعات نقد اقتصاد سیاسی باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

چپ ایرانی(۲)
تجربهٔ حزب کمونیست ایران

با ارائه‌ی
دکتر محمدعلی احمدی
پژوهشگر علوم سیاسی و نویسنده کتاب «گفتمان چپ در ایران»

یکشنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۲
از ساعت ۱۷:۳۰

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

درباره‌ی نشست را این‌جا بخوانید.

#نقداقتصادسیاسی #چپ_ایرانی #قاجار #پهلوی_اول #گفتمان_چپ #احمدی #باشگاه_اندیشه
@eghtesadesiasischool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

18 February 2024 09:40

مدرسه مطالعات اجرای باشگاه اندیشه،
با همکاری
دفتر آموزش، پژوهش و انتشارات نمایش اداره کل هنرهای نمایشی
برگزار می‌کند:

کارگاه نگارش نمایش‌نامه یک دقیقه‌ای

با حضور
استیو آنسل (آنلاین)
نویسنده و کارگردان تئاتر، و استاد دانشگاه لیدز انگلیس

و
نرگس یزدی
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر تهران

چهارشنبه ۲ اسفند ۱۴۰۲
ساعت ۱۴:۳۰
خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

ظرفیت شرکت در کارگاه محدود است!

ثبت‌نام از طریق:
@bashgahandisheschools

#مطالعات_اجرا #استیو_آنسل #نرگس_یزدی #نمایشنامه #باشگاه_اندیشه
@ejraaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

16 February 2024 19:43

🖋هایدگر، هگل و امر سیاسی نوشته پیتر تراونی

✅ این متن در سال ۱۳۹۴ ترجمه شده و برای اولین بار در این کانال منتشر می‌شود.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.

بازنشر از کانال زانیار ابراهیمی

#باشگاه_اندیشه #مطالعات_هایدگر #زانیار_ابراهیمی #باشگاه_اندیشه
@zaniarebrahimii
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

15 February 2024 15:43

.
مدرسه مطالعات نقد اقتصاد سیاسی باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

چپ ایرانی(۲)
تجربهٔ حزب کمونیست ایران

با ارائه‌ی
دکتر محمدعلی احمدی
پژوهشگر علوم سیاسی و نویسنده کتاب «گفتمان چپ در ایران»

یکشنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۲
از ساعت ۱۷:۳۰

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

درباره‌ی نشست را این‌جا بخوانید.

#نقداقتصادسیاسی #چپ_ایرانی #قاجار #پهلوی_اول #گفتمان_چپ #احمدی #باشگاه_اندیشه
@eghtesadesiasischool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

15 February 2024 06:11

انجمن زنان پژوهشگر تاریخ با همکاری باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

"زن در نقاشی‌های مکتب تیموری و ترکمنی"

دکتر اسماعیل حسن‌زاده

دوشنبه
۳۰ بهمن ۱۴۰۲
ساعت ۱۷

انقلاب، وصال، کوچه نائبی، پلاک ۲۳

📝دربارهٔ نشست

حضور زنان در عرصه اجتماعی و اقتصادی و سیاسی پس از ظهور اسلام محل مباحثه اهل نظر بوده و هست. حضور کم رنگ زنان در منابع تاریخی موجب شده تا قرائت مردسالارانه از هویت جامعه ایرانی انجام شود. با یورش ترکان و مغولان حضور  زنان بویژه زنان اشراف و فرمانروا بیشتر در سیاست جامعه بشدت مردانه، دیده شد.
همزمان بازخوانی حضور زنان در متون ادبی بویژه منظوم و تصویری از سده هشتم افزایش یافت و در سده نهم در مکتب تیموری و ترکمنی به اوج خود رسید. در این نوشتار سعی خواهد شد تا جایگاه زن در سده نهم از  متون تصویری نشان داده شود.

#زن
#مکتب_ترکمنی
#زنان_پژوهشگر_تاریخ
#باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

14 February 2024 10:13

سندروم گروه اندیشی

📝فاطمه علمدار

لیندون جانسون،سه شنبه ها با گروهی نهار میخورد و همانجا درمورد جنگ ویتنام تصمیمگیری میکردند.اروینگ جنسن که در1982نظریه گروه اندیشی(groupthink)را مطرح کرد،نهارهای سه شنبه جانسون را هم مثال زد.دورهمیِ آدمهای همفکری که حواسشان بود لذت هماهنگی و همدلی گروه رو مخدوش نکنند و بگذارند جانسون از این شبه مشورت و احساس دموکرات بودنِ توام با رهبری مقتدرانه لذت ببرد و خودشان هم از عضو یک «ما»ی منسجم و همدل و تاییدکننده بودن سر ذوق بیایند و خب موفق شدند طی 5سال،کشته های آمریکا در جنگ را از16هزارنفر به550هزار نفر برسانند!

پیچیدگی گروه اندیشی در اینست که آدمها،همان وقتی گرفتارش میشوندکه فکر میکنند خودرأی نیستند و خیلی به تصمیمگیری جمعی مقیدند و برای همین جمعِ به شدت گزینش شده ای از همفکرانشان را دور هم جمع میکنند و نظرشان را میگویند و اجازه میدهند که آنها هم نظر موافقشان را اعلام کنند و استدلال بیاورند که چرا این ایده عالیست!بعید نیست که این مشاوران مورد وثوق و دلسوز،درون خودشان متفاوت فکر کنند و حتی مخالف نظر رئیس جلسه باشند،ولی همه میدانند که اگر بخواهند ساز مخالف بزنند،صفا و صمیمت گروه از بین میرود و اگر پافشاری کنند،نیش و کنایه و تمسخر در انتظارشان است و شاید از قطار گروه پیاده شوند و دیگر طرف مشورت قرارنگیرند و حتی تبدیل شوند به خوارج و منافق!آدمها در دام گروه اندیشی،خودشان را سانسور میکنند ولی طی مکانیسم پیچیده ای از خودفریبی،خودسانسوریشان را زیرکانه و ایثارگرایانه و در راستای منافع مردم تعریف میکنند،چون معتقدند حضور همچو منی در این جلسات لازم است!

پیامد ناگزیر گروه اندیشیِ تصمیمگیران،فاصله گرفتنشان از دنیای واقعی زندگی مردمیست که قرار است زندگیشان از تصمیمات آنها متاثر شود.مثلا تصمیمگیران درون خودشان به این نتیجه میرسند که گروهی از شهروندان باید«سبزپوش»شوند و این سبزپوشی به نفع خود آنها،خانواده هایشان،همه شهروندان دیگر و حتی جهانیان است.تصمیمگیران همدیگر را تایید میکنند و تصمیم میگیرند«آبی پوشان»را مجرم اعلام کنند.در زندگی واقعی ولی مردم نمیفهمند چرا آبی پوشانی که تا دیروز معمولی کنار هم زندگی میکردند،از امروز مجرمند و باید آنها را ترسناک و مخل امنیت ببینند.تصمیمگیران در اتاق فکرهایشان به این نتیجه میرسند که مردم ناآگاه نیاز به فرهنگسازی دارند و همدیگر را تایید میکنند!از بنرهای شهری گرفته تا کتابهای درسی و جشن و عزا پر میشود از آموزشهای مستقیم و غیرمستقیم در مورد خطرات آبی پوشان و به مردم میگویند که اگر آنها را در رستورانها و کافه ها و مغازه ها و مطبهایتان راه بدهید جریمه میشوید.تعداد آبی پوشان ولی روز به روز بیشتر میشود.تصمیمگیران فکر میکنند در نبود مردمِ آگاهی که با مداخلاتشان شهر را برای آبی پوشان ناامن کنند،مجبورند خودشان از مداخلات نظامی و قضایی استفاده کنند تا جلوی عادی شدن آبی پوشی را بگیرند.چون آبی پوشی دیگر آنقدر عادی شده که راز شرم آور اغلب اعضای گروههای تصمیمگیر همفکر،پنهان کردن عزیزان آبی پوش خودشان است!خود آنهایی که دارند قوانین مبارزه با آبی پوشان را سختگیرانه تر میکنند!

پیچیدگی گروه اندیشی در اینست که درحالیکه تک تک افرادِ گروه به تنهایی میفهمند که تصمیم گروه اشتباه است،ولی در جمع برای تاییدش دلیل تراشی میکنند و هیچکس نمیخواهد بشود آن پسرکی که فریاد میزد شاه لخت است و یاران را از نشئگی حسِ"ما درست فکر میکنیم ولی بقیه نمیفهمند"خارج کند.جنسن البته میگوید این حجم از تداوم تصمیمیگریهای واضحا اشتباه در گروههای خالص،از عهده خودسانسورگران محافظه کار به تنهایی برنمیاید،بلکه نیازمند اعضاییست که داوطلبانه نقش محافظان ذهن را برعهده بگیرند و با خلاقیت هرچه تمامتر پیامدها و نتایج تصمیمگیریها را طوری بازتعریف کنند که نبوغ آمیز جلوه کند.محافظان ذهن،تلاش میکنند با هرچه غبارآلوده تر کردن فضا و مشوش تر کردن افکار عمومی،تشخیص فواید و مضرات تصمیمها را برای مردم دشوارتر کنند و با ایجاد جو متشنجی از تمسخر و تحقیرِ مخالفان،امکان گفتگوی منطقی و مستدل درمورد فرایند تصمیمگیری و نتایج آن را سلب کنند و به این ترتیب خیال رئیس جلسه و همراهان را آسوده کنند که در شهر هیچ خبری نیست و همه راضی هستند.
همانطور که برف سرد است و آتش داغ،همه حلقه های خالص سازی شده ای که هیچ ایده مخالفی لذت یکدستیشان را مشوش نمیکند،لاجرم دچار توهماتی میشوند که بدون اینکه خودشان بفهمند،بی وقارشان میکند.وقتی کار خالصسازی به جایی رسید که کودکان در کوچه و خیابان به آنها و لختی شان خندیدند ولی خودشان آنقدر غرق در لذت تایید همفکران بودند که حتی متوجه رقت انگیزی توجیهاتشان نشدند،گروه در سرازیری مرگ افتاده است.


#گروه_اندیشی
#باشگاه_اندیشه
#مطالعات_دیالوگ

منبع : @fsalamdar63

@dialogeschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

13 February 2024 07:32

.
درباره‌ی نشست
تاریخ‌نگاری فضا چگونه ممکن می‌شود؟

در مطالعات گفتمانی، کانون‌هایی متفاوت برای جوششِ نیروها در نظر گرفته می‌شود؛ بدین‌معنا که نیروهای تاریخی از کانون‌هایی متفاوت و از خاستگاه‌هایی مختلف می‌جوشند و در بزنگاه‌هایی با یکدیگر تلاقی می‌يابند. از این منظر، تبارشناسی و مطالعات تاریخی به‌دنبال بررسی همین تلاقی‌هاست. اما در مطالعات رایج، گاهی توضیح تلاقی‌ها با تعابیر خاصِ گفتمانی همراه می‌شود و خود را به لایه‌های نمادین و زبانی خلاصه می‌کند تا در عمل، سطوح غیرزبانی نادیده گرفته شود.

در چنین وضعیتی، فضا و جغرافیا می‌تواند این خلأ را جبران ‌کند؛ چرا که بررسی عناصر فضاییِ بدن‌مندشده، در واقع نمودی فشرده از تاریخی کوتاه یا بلند است که داستانِ تلاقی نیروها و زمان‌های مختلف را بازگو خواهد کرد. در این نشست، آرش حیدری با اتکاء به مفاهیم «تعین چند‌وجهی»، «زمان‌های متفاوت» و «درهم‌فشردگی» به تشریح نظری این رویکرد می‌پردازد و با گذار از تاریخ از «لحظه‌ی حال» سخن خواهد گفت.

در ادامه، محمدفرید مصلح با ارائه‌ی مصداق‌هایی از یک پژوهشِ انجام‌شده در حوزه‌ی تاریخِ معماری معاصر ایران نشان خواهد داد که چگونه این رویکرد می‌تواند در روش‌شناسی تاریخ فضا به کار گرفته شود و به نتایجی متفاوت دست یابد. محوریت ارائه‌ی مصلح متمرکز بر اراضی عباس‌آباد تهران است که در گفتمان‌های تاریخ سیاسی همواره مورد توجه قرار گرفته است. از‌این‌رو سعی خواهد شد که سایه‌ی سنگینِ نگاه‌های گفتمانی تلطیف شود تا فرصت توجه به سایر جنبه‌ها فراهم شود.

@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

13 February 2024 06:59

حکمت نامتناهی
نشست نود و سوم

نکاتی درباره مسیر حکمت نامتناهی

با ارائهٔ

راهیل قوامی | ابهام و انسجام در حکمت نامتناهی
رضا رحیمی‌فرد | بازنگری، تفاهم ، انکار
محمدجواد قدوسی
محمدرضا لبیب| پرسش و گفت‌وگو

سه‌شنبه، ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
ساعت ۱۶

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، کافه دره‌باغ

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

📝درباره‌ی نشست
چکیدۀ ارائه راهیل قوامی
چکیدهٔ ارائه رضا رحیمی‌فرد
چکیدۀ ارائه محمدرضا لبیب

#حکمت_نامتناهی

@hekmatenamotanahi
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

12 February 2024 06:52

لولی‌وشان آرمان‌خواه

📝احمد خالصی

چندی پيش یکی از اقوام دور مرحوم شده بود و من به اين مناسبت چند روزی به شهرستان كوچک شماليمان سفر كردم و البته از رهگذر این سفر صحنه‌های جالبی  دیدم، یکی از آنها محفلی بود كه ديشب با آن مواجه شدم.

رفته بودم خانه آن مرحومه. چندین نفر دور تا دور اتاق نشسته بودند.
همه‌اش بحث سیاسی بود. منتها نه از برجام وترامپ و کیهان و خاتمی و انتخابات، از این‌ها نمی‌گفتند.

بحث سال‌های ابتدای انقلاب بود. مدام از فرخ نگه‌دار  صحبت می‌شد و علی کشتگر و کیانوری و حمید اشرف و امیر پرویز پویان و احمدزاده‌ها .... بحث تندی داشتند.

دریافتم همه‌شان از بچه‌های سیاسی آن سال‌ها بودند و گیر کرده در همان سال‌ها...
از بچه‌های مجاهدین بودند و چریک فدایی اقلیت بیشتر.

یک توده‌ای قدیمی هم بود و مورد احترام بقیه.

اما بیشتر از همه یکی بود که بهش خیلی احترام می‌گذاشتند. بعد فهمیدم نزول‌خور شهره، و همه اونها بهش بدهکار. زندگی‌هاشون همه درب و داغون.

تاریخ معاصر بود مراسم ختم دیشب.
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

10 February 2024 07:54

.
مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

سلسله‌نشست‌های تاریخ‌نگاری فضا
زمستان ۱۴۰۲

نشست اول: تاریخ‌نگاری فضا چگونه ممکن می‌شود؟
دکتر آرش حیدری، محمدفرید مصلح
پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه، ساعت ۱۶

نشست دوم: کاربرد تاریخ در طراحی معماری چیست؟
دکتر سعید خاقانی
پنجشنبه ۳ اسفندماه، ساعت ۱۶

نشست سوم: متون تاریخی چگونه فضا را روایت می‌کند؟
شهاب‌الدین تصدیقی
پنجشنبه ۱۰ اسفندماه، ساعت ۱۶

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #حیدری #خاقانی #تصدیقی #باشگاه_اندیشه
@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

09 February 2024 09:12

جناب آقای دکتر محسن کدیور

رحلت پدر بزرگوارتان را به شما و خانواده محترمتان تسلیت عرض می‌کنیم.

ان بزرگوار درطول حیات خود پیوسته سمبلی برای انسانیت و فضائل انسانی بود.

ایشان الگوی رفتارهای والای انسانی بود که در مشکلات و سختی‌ها_که در دوران حیات پرفراز و نشیب ایشان کم نبود_ هرگز از این جایگاه عدول نکرد.

رحمت واسعه الهی بر او نازل باد و صبر فراوان برای بازماندگان او را خواستاریم.

باشگاه اندیشه

باشگاه اندیشه

07 February 2024 21:47

حیاتی نقادانه برای تجدید ایمان، معنا، و رهایی

📝 محمد‌مهدی مجاهدی

دیانت در گرو پیامبرشناسی است و امروزه در این زمانه و زمینه که روزگار ما ست، دیانت خصوصاً در گرو پاسخی است که هریک از ما ناخودآگاهانه یا خودآگاهانه به این پرسش می‌دهیم:

⚫️ «اگر پیامبر اسلام امروز مبعوث می‌شد، چه سخنی برای انسان زمانه‌ی ما می‌داشت، چه می‌کرد و چگونه می‌زیست؟»

آن‌چه در پی می‌آید خلاصه‌ای است از پاسخی که شش سال پیش به‌مناسبت بعثت پیامبر اسلام به این پرسش دادم و همان زمان بخشی از آن در کنار پاسخ‌هایی دیگر به همین پرسش در قالب اقتراحی مکتوب منتشر شد.


◾️ ۱. این پرسشی نیست که در افق عارفان وصالی و برای منتهیان مراتب کمالی معنادار باشد. این پرسشی است که ما متوسطان را می‌تواند به چالش بکشد. حساب عارفان و تجربه‌های معنوی و زبان حیرت‌افکن ایشان، خصوصاً عارفان وصالی نه زاهدان فراقی، در این میانه جدا ست. ایشان همان‌گونه که مولانا یافته بود، گویی همیشه خود را در حضور حقیقت پیامبر می‌دیدند و فصل و فراقی میان خداوند و جبرئیل و پیامبر و خلق در عالمی که پر از حضور حق است، و بلکه هیچ نیست جز حضور حق، نمی‌یافتند.


به قول مولانا در یکی از غزلیات دیوان شمس،

گرصورت بی‌صورت معشوق ببینید
هم خواجه وهم خانه و هم کعبه شمایید

روبند گشایید ز سر پرده اسرار
پس خویش بدانید که سلطان نه گدایید

و باز به قول او در غزلی دیگر،

آنان که طلبکار خدایید خدایید
بیرون ز شما نیست شمایید شمایید

چیزی که نکردید گم از بهر چه جویید
وندر طلب گم نشده بهر چرایید

اسمید و حروفید و کلامید و کتابید
جبریل امینید و رسولان سمایید

در خانه نشینید مگردید به هر سوى
زیرا که شما خانه و هم خانه‌خدایید

و هم به قول او در مثنوی،

پیش سلطان خوش نشسته در قبول
زشت باشد جستن نامه‌ی رسول

واصلان را نیست جز چشم و چراغ
از دلیل و راهشان باشد فراغ

اگر این پرسش با ذهن و زبانی عارفانه خوانده شود، دشوار بتواند معنای محصلی بیابد. این پرسش ازآنِ متوسطان و مهجورانی است که میان ایشان و عهد نبی فراق افتاده است، انسان‌هایی عادی، این‌جایی و اکنونی که در جهان کنونی سودای متابعت از پیامبر را با همین قوای ادراکی متعارفی که خداوند به عموم مردم عالم داده است، در سر دارند و در دل می‌پرورند.

◾️ ۲. [...] اندیشیدن به این پرسش نیازمند اندیشیدن به چهار پرسش دیگر است: [...]

◾️ ۳. پرسشِ آدمیان این‌جایی و اکنونی از نسبت میان انسان و پیامبران را چند گونه صورت‌بندی کرده‌اند: رجعت به صدر تاریخ منور، احضار گذشته در زمان حال، تجدید تجربه [...].

دنباله و متن کامل این مطلب در پیوند زیر آمده است:
https://bit.ly/2vddL7t

@mmojahedi
@Bashgahandishe

باشگاه اندیشه

06 February 2024 16:47

سلام
اگر دوست دارید کتاب بخوانید
یا می‌خوانید و چرایی‌اش را نمی‌دانید
و یا کتابخوانید و می‌خواهید بیشتر و منظم‌تر بخوانید
بنده یعنی علی‌رکاب تصمیم دارم در این کارگاه‌ها تجربیات حدود یک دهه کتابفروشی را برای شما عزیزان تبدیل به خروجی‌ای کاربردی کنم.
این‌جا در باشگاه کتاب‌نخوان‌ها گروهی دور هم تشکیل خواهیم داد تا کنار هم به مطالعه غنا ببخشیم.
کلی هم قرار است دور هم خوش بگذرانیم.
همچنین این کارگاه‌ها را به کتابفروشان و کسانی که حرفه‌شان کتاب است توصیه می‌کنم.
این‌جا می‌خواهم قبل از مرگ، تجربیاتم را ارائه بدم.

برای ثبت‌نام به ادمین پیام بدید:

➡️ @borderlessbookshop_admin

هزینه جلسه اول این کارگاه با عنوان چرا بخوانیم؟! چه بخوانیم؟!
۱۱۰ هزار تومان می‌باشد.
زمان جلسه اول کارگاه حدود یک ساعت و نیم است.

باشگاه اندیشه

04 February 2024 15:04

غفلت از سکوت
هیجان عنان‌گسیخته‌ برای مشهور شدن

📝سید مجید کمالی

در زمانه‌ای به سر می‌بریم پر از قیل و قال و هیاهوهایِ گاه کر کننده که جز به نفی یکدیگر نمی‌اندیشند؛ در چنین دوره‌ای سکوت و خاموشی از دست رفته است. شاید اینطور بگوییم مهیب‌تر باشد: سکوت را دیگر نمی‌شنویم! سکوت را اگر به معنای نفی یا محرومیت از سخن‌گفتن بدانیم، بحث را به تیرگی کشانده ایم تا به روشنایی. هایدگر در بهره ۳۳ از «هستی و زمان» نشان می‌دهد که سکوت (das Schweigen) از منظری سلبی همچون غیابِ صدا قابل فهم نیست؛ چراکه سکوت، خود، امکان ایجابی و حتی نشانی از گفتار و سخن است، به شرط آنکه سخن را به همان چیزِ بیان شده و به وسیله‌ای برای ارتباط و رد و بدل اطلاعات تقلیل ندهیم. سکوت می‌تواند بگوید و اتفاقاً شنیدنی‌تر باشد نسبت به کثرتی از حرف‌های سطحی که اگر هم چیزی را روشن کنند، جز به خطا و تیرگی نمی‌انجامند. باز هایدگر در ۱۹۳۴ در درس‌گفتارهای خود درباره سروده‌های هولدرلین چنین می‌گوید، «کسی که در برابر سیل فرومایگی سکوت اختیار می‌کند، چیزی می‌گوید، گرچه تنها کسانی که سکوت را می‌فهمند آن را در می یابند».

متن یادداشت

#هایدگر #مطالعات_هایدگر #مطالعات_دیالوگ #سکوت

@dialogeschool
@bashgahandishe
.

باشگاه اندیشه

18 February 2024 18:32

.
مدرسه مطالعات هایدگر باشگاه اندیشه با همکاری گروه پژوهشی توسعه اجتماعی آفرینش برگزار می‌کند:

هایدگر و نازیسم
و معضل تفکر در ایران

با حضور و ارائه‌ی
دکتر شهریار شفقی

پنجشنبه ۱۰ اسفند ۱۴۰۲
از ساعت ۱۶ تا ۱۹

خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
‌                   ‌
📝درباره‌ی کارگاه:
در قسمت اول، رابطه‌ی مارتین هایدگر با نازیسم از دید خود او و از دید منتقدان او بررسی خواهد شد. در این بررسی بر «روح» به‌عنوان مرکزی‌ترین «پدیده»  و ربط آن به خاک، خون و تاریخ از یک طرف، و به پرسش از بودن، از طرف دیگر، تمرکز خواهد شد.  بر اساس این بررسی سوءتفاهم‌های منتقدان او در جهان «غرب» و ایران، و علت آن‌ها روشن خواهد شد.

در قسمت دوم، بر علت این انتقادها در ایران تمرکز بیشتری خواهد شد و ربط آن به معضل تفکر در ایران نشان داده خواهد شد.  از خلال این بررسی‌ها اهمیت و بنیادی بودن «روح» برای حل انسداد تفکر، کنش و سیاست نمایان خواهد گشت.
‌‌
#مطالعات_هایدگر #هایدگر #نازیسم #شهریار_شفقی #نیما_شریف‌منش #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

18 February 2024 14:37

✳️ دیدار مبارک است

💡سالگرد القای موعظهٔ روزهٔ مسیحیان از سوی امام موسی صدر در کلیسای کبوشین بیروت و بیستمین سالگرد تأسیس مؤسسه و کانون گفت‌وگو بهانه‌ای است تا با شما همراهان عزیز و گرامی «دیداری تازه کنیم».

📆 دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۲، ساعت ۱۶ تا ۱۹ در مؤسسه پیرامون فرازهایی از سخنرانی امام صدر در کلیسا به گفت‌وگو می‌نشینیم. با همهٔ وجود مشتاق شنیدن دیدگاه‌های بی‌جایگزین تک تک شما گرامیان هستیم.

📚 همچنین فروش حضوری کتاب‌هایمان در موسسه برقرار است و می‌توانید از ۱۰٪ تخفیف بهره‌مند شوید.

📍 تهران، میدان هفتم تیر، ک شهید عبدالکریم شریعتی، پ۱۰، واحد۲

🆔 @imammoussasadr
🆔 @dialoguecenter

باشگاه اندیشه

16 February 2024 19:44

.
🖋هایدگر، هگل و امر سیاسی نوشته پیتر تراونی

📌متن بالا ترجمۀ مقدمۀ این کتاب که در سال ۱۳۹۴ ترجمه شده و برای اولین بار در این کانال منتشر می‌شود.

🖌نوشتۀ هایدگر،"رهنمودهایی در باب درس‌گفتارهای فلسفۀ حق"، تنها متنِ اصیلِ فلسفۀ سیاسی است که اصل و اساسِ خوانش او در سیمنار هگل قرار می‌گیرد؛ وانگهی، این نوشته به طور کلی تنها متن فلسفۀ سیاسی است که هایدگر در زمینۀ کارش بدان توجه می‌کند{1}.

این نکته روشنیِ خاصی به دست‌نوشت این سمینار می‌بخشد، دست‌نوشته‌ای که هایدگر در نیم‌سالِ زمستان 5-1934 در دانشگاه فرایبورگ، عنوانِ "برای آغازگران" (GA 86:95) به آن داد. اگر تفسیری هایدگری از "امر سیاسی" در کار باشد -و در کار هست اما با مرزها و محدوده‌هایی مشخص– لاجرم به این سمینار ارتباط می‌یابد.

در مناسبتِ برگزاری این سیمنار تقریباً هیچ شکی نیست. هایدگر در سال 1933رسماً به عضویت حزب ناسیونال–سوسیالیست درآمد. بدین‌رو به نظر می‌رسد که این سمینار  "گواهی محکم" بر موضع سیاسیِ اوست و باید چنین تفسیر شود{2}. با این همه، هایدگر در 1934 از ریاست دانشگاه فرایبورگ، یعنی سازمان نهادیِ رژیم نازی– اگر نه خودِ این رژیم- استعفا داد..


📌متن بالا ترجمۀ مقدمۀ این کتاب است:
On Hegel’s Philosophy of Right: The 1934-35 Seminar and Interpretive Essays, Martin Heidegger, Peter Trawny, Marcia Cavalcante Schuback, Michael Marder.

بازنشر از کانال زانیار ابراهیمی

#باشگاه_اندیشه #مطالعات_هایدگر #زانیار_ابراهیمی #باشگاه_اندیشه
@zaniarebrahimii
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

15 February 2024 15:44

.
درباره‌ی نشست چپ ایرانی (۲)
تجربه حزب کمونیست ایران

گفتمان چپ در ایران با تأسیس «حزب عدالت» در قفقاز و مستقر شدن بلشویک‌ها در روسیه رنگ کمونیسم به خود گرفت. حزب عدالت به «حزب کمونیست ایران» تغییر نام داد و تداوم‌بخش این گفتمان در چارچوب مارکسیستی‌ـ لنینیستی شد. در پی زوال این حزب در دوره رضا شاه، گفتمان چپ ایران در این مقطع به ابتکار تقی ارانی، نه در چارچوب فعالیت حزبی، بلکه با انتشار مجله «دنیا» و پایه‌گذاری یک محفل روشنفکری ادامه حیات داد. گفتمان چپ در این مقطع به جای ترویج نگاه حزبی به مارکسیسم، در پی بسط مسائل تئوریک و به جای مخاطب قرار دادن طبقات فرودست، در صدد شناساندن آن به اقشار تحصیل‌کرده و روشنفکر بود. در این نشست می‌کوشیم تا برش‌هایی از چپ ایرانی در دوران قاجار و پهلوی اول را به بحث و گفت‌وگو بگذاریم.

#نقداقتصادسیاسی #چپ_ایرانی #قاجار #پهلوی_اول #گفتمان_چپ #احمدی #باشگاه_اندیشه
@eghtesadesiasischool
@bashgahandishe
.

باشگاه اندیشه

15 February 2024 15:11

ایدۀ «مدرسۀ ملی» میگوید اگر دولت به تأمین منابع مالی و برنامه‌ریزی کلان پرداخته و فرایند اجرا را به ابتکار مدارس بسپارد راهی برای ارتقاء کیفیت نظام آموزش گشوده می‌شود.
نشست بیست و سوم خیروخرد میزبان دکتر محمود مهرمحمدی (مدافع و پیشنهاد دهندۀ «ایدۀ ملی‌سازی مدارس») است و به سؤالات زیر می‌پردازد:

(۱) «مدرسۀ ملی» از چه جهت با مدارس دولتی و خصوصی فرق دارد؟
(۲) نسبت میان «طرح ملی‌سازی مدارس» و طرح کوپنی‌سازی آموزش چیست؟
(۳) «طرح ملی سازی مدارس» در مورد جداسازی دانش‌آموزان در مدارس چه نظری دارد؟
(۴) «طرح ملی‌سازی مدارس» از چه جنبه‌هایی می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش کمک کند؟
(۵) گام‌های عملی اولیه‌ برای اجرای «طرح ملی‌سازی مدارس» کدام‌اند؟


زمان: یکشنبه ۲۹ بهمن ماه ۱۴۰۲ ساعت ۱۶
نشست حضوری: خیابان وزرا، کوچه بیستم، پلاک ۶، طبقه دوم
مشاهده آنلاین در سایت الفبای فردا: اینجا 
مشاهدۀ آنلاین در اینستاگرام الفبای فردا: اینجا

«به مهربانی» سامانه آنلاین حمایت از آموزشِ کودکان و نوجوانانِ در معرض خطر ترکِ تحصیل است. در این مسیر همراه ما باشید: اینجا را کلیک کنید.

باشگاه اندیشه

14 February 2024 18:27

مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

نشست
تاریخ‌نگاری فضا چگونه ممکن می‌شود؟

با ارائه
آرش حیدری
عضو هیئت‌علمی مطالعات فرهنگی دانشگاه علم‌وفرهنگ

محمدفرید مصلح
پژوهشگر مطالعات معماری ایران

پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه
ساعت ۱۶

دربارهٔ نشست

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #حیدری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

13 February 2024 14:17

تکثر، محیط‌زیست و آینده ایرانی*

📝میثم‌ قهوه‌چیان**

 
در آغاز چهل و ششمین سال از حیات جمهوری اسلامی، سوالی می‌تواند از زاویه آینده‌نگری مطرح شود و آن اینکه مهم‌ترین مشکل ایران در سال‌های پیش رو چه خواهد بود. پاسخ به این سوال آسان نیست. بر اساس اینکه از کدام زاویه به ایران نگاه شود، پاسخ متفاوت خواهد بود اما عمل سیاسی مردمان ایرانی تا کنون اکتفا به منظرشان بوده و آینده‌ از این رو بسیار مشوش است.

هرچند می‌توان گفت که انسان‌ها بر اساس منظر خود واقعیت را می‌بینند اما اگر مردمان وحدت در عین کثرت را به رسمیت نشناسند و یا به بیان دیگر اگر این مناظر، همدیگر را به رسمیت نشناسند، آینده‌ مدنظرشان شامل دیگری نبوده و با حذف او معنادار خواهد بود.

از همین‌رو شاید اولین پاسخی که بتوان به این سوال داد، همین چندین آینده داشتن ایران باشد. چندین آینده‌ بودن ایران می‌تواند مشکل بسیار لاینحلی بنماید زیرا یک کشور، شهر و یا جامعه‌ای انسانی، از آن رو که یک واحدی عینی است و پهنه‌ای واحد از جغرافیا را اشغال کرده است، ضرورتا یک آینده خواهد داشت. نتیجه تباین در آینده‌های مد نظر، نمی‌تواند به آینده‌هایی متفاوت برای یک واحد منجر شود و از این رو ضرورتا یک پایان حذفی در کار خواهد بود. اما حذف آتیه، حذف یک امکان یا پیش‌بینی نیست، بلکه حذف یک امکان زیست و عمل سیاسی-انسانی هست. حذف آتیه تنها با حذف آتیه‌بینان و یا واحد سیاسی ممکن خواهد بود. آنچه در عمل و در خلال زیست سیاسی تاریخ معاصر ایران به کرات تجربه شده و می‌شود. وقتی رویدادی رخ می‌دهد، همگان به دو دسته متخاصم تقسیم می‌شوند و یا حتی وقتی چند دسته، چیزی واحد را می‌بینند. مساله اینجا در نفی تکثر و چندصدایی بودن نیست که تکثر ضرورت وجود انسانی است. مساله اینجاست که آینده یک واحد سیاسی از منظر تکثر اجتماعی قابلیت پذیرش، گفتگو و تعامل با دیگران را داشته باشد به عبارتی دیگر، پیش‌شرط حل مشکلات ایرانی، پذیرش آن است که مناظر مختلفی در پی حل این مشکلات هستند و چنین نیست که تنها یک دیدگاه همه چیز را ببیند و بتواند مشکلات را تدبیر کند. آینده‌ای انحصارگرایانه، امکان هر راه‌حل و دیدگاه دیگر را از بین می‌برد. بدون ماندن ایرانِ متکثر، ترسیم آینده‌ای واحد ممکن نیست، به معنایی دیگر، بدون احترام و موضوعیت بخشیدن به وحدتی به نام ایران که ظرفی برای مظروف اندیشه‌ و اندیشه‌ورزان متکثر است، آینده‌ ایران همراه با خشونت و حذف دیگری خواهد بود. آنچه در انقلاب اسلامی تجربه شد، بر آشوبیدن تکثر ایرانی بر علیه وحدت پهلوی بود، آنچه در پس از خود، وحدتی ایجاد کرد که روی خوشی با تکثرِ انقلابی نداشت، هر چند به نظر، اکثر جریان‌های سیاسی آن دوره به دنبال تحقق ایده‌آل مد نظر خود بودند.

در آغاز چهل و ششمین سال جمهوری اسلامی، در پاسخ به پرسش مهم‌ترین معضل ایران، پس از چند آینده‌دار بودن ایران، وضعیت زیست محیطی ایران رخ می‌نماید. وضعیتی که فارغ از تکثر مناظر سیاسی وجود دارد. این مشکل چنان است که هر کسی با هر رأی و نظری آن را باید ببیند و الا رای و نظری در خصوص واقعیت نیست. در حالی که چند سال مدام است خبر وخیم دریاچه ارومیه و بسیاری از آب‌بوم‌های ایرانی تکرار می‌شود، آرام آرام شهرهای بزرگ یا بسیاری از مراکز استانی در هاله‌ای از آلودگی هوایی خفه می‌شوند. هرچند بحران محیط زیست معلول باشد و به سامان‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ما باز گردند اما خود این معلول، به صورتی واضح و متمایز پیش روی هر کسی است. آنقدر بحران محیط زیست برجسته است که فرادستان و فرودستان فعلی و آتی را درگیر خود کند. هر دیدی سیاسی، فارغ از جایگاهش در جریان‌های موجود که این مسئله نبیند و برای آن پاسخ عملی و معقول نداشته باشد، غیرقابل اتکا، باور، کارآمدی و راهگشایی است. محیط زیست مسئله‌ای است که باید اصلاح‌طلب، اصول‌گرا و هر جریان دیگری ایرانی آن را ببیند و در خصوص آن صورت‌بندی و تحلیل داشته باشد.

ادامهٔ مطلب

*سرمقالهٔ روزنامه ابتکار مورخ ۱۴۰۲.۱۱.۲۴

**دبیر مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه

#هویت
#دیالوگ
#باشگاه_اندیشه
@howiatschool
@bashgahandishe
.

باشگاه اندیشه

13 February 2024 07:32

مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

نشست
تاریخ‌نگاری فضا چگونه ممکن می‌شود؟

با ارائه
آرش حیدری
عضو هیئت‌علمی مطالعات فرهنگی دانشگاه علم‌وفرهنگ

محمدفرید مصلح
پژوهشگر مطالعات معماری ایران

پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه
ساعت ۱۶

دربارهٔ نشست

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #حیدری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

12 February 2024 11:50

•
در «فاصله‌ها»، هایدی مایبام با رجوع به دنیای فلسفه، روان‌شناسی و ادبیات نشان می‌دهد که برخلاف تصور معمولمان، همدلی به تعصب و جهت‌گیری دامن نمی‌زند، بلکه اتفاقاً سبب می‌شود در مواجهه‌مان با جهان و دیگران بی‌طرف‌تر و منصف‌تر باشیم.
•
مسئله این است که ما اساساً دنیا را بی‌طرفانه و عینی نمی‌بینیم. جهان امتداد منافع، قابلیت‌ها، دل‌بستگی‌ها و روابط ماست و نگاهمان به آن تابع جایگاه و موقعیتمان در آن است. به این می‌گویند دیدگاه و اینکه چه‌چیزی برایمان اهمیت دارد و وقایع را چطور تعبیر می‌‌کنیم وابسته به همین زاویه‌دید است. دیدگاه‌ها با وجود منحصربه‌فرد بودنشان همگی شباهت‌ها و اشتراکاتی دارند و به گفتۀ مایبام، با بهره‌گیری از قدرت تخیل می‌توانیم در تاروپود علایق، توانایی‌ها و روابط دیگران جایگیر شویم، دنیا را از آنجا ببینیم و به این ترتیب به شیوه‌ای تازه برای ارزشیابی و تفسیر تجربیاتمان برسیم. این کار فهم و درک ما از دیگران و جهان اطرافمان را بسط می‌دهد و درعین‌حال کمک می‌کند تصویری جامع‌تر و واقعی‌تر از هویت و شخصیت خودمان داشته باشیم.

#همدلی
#باشگاه_اندیشه
#مطالعات_دیالوگ
@dialogeschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

11 February 2024 07:40

.
درباره‌ی سلسله‌نشست‌های تاریخ‌نگاری فضا

با وجود آنکه فضا همچون هر سوژه‌ی دیگری واجد موجودیتی تاریخی است، اما موانعی وجود دارد که فهم تاریخی از فضا را دشوار می‌کند. از جمله موانع پیش‌رو، گستره‌ی نظری مفهوم فضاست که در طول تاریخ نیز دگرگون شده است. علاوه بر این، فضا با مقوله‌های متنوع اجتماعی، اقلیمی، سیاسی یا تکنیکی ارتباطی تنگاتنگ دارد که هر کدام در طول تاریخ به‌عنوان متغیرهایی از فضا تأثیر و تأثر گرفته است. افزون بر این، محدودیت‌های آرشیوی و اسنادی مانعی بزرگ برای درک تاریخ فضاست. انباشت این موانع باعث شده که فهم تاریخی ما از فضا در لایه‌های ادراکی، نظری یا حتی مادی خدشه‌دار شود. سلسله‌نشست‌های تاریخ‌نگاری فضا با آگاهی نسبت به این دشواری‌ها شکل گرفته و سعی دارد تا با نگاهی دوباره، از ارتباط فضا با تاریخ آن سوال کند.

در هر نشست، سؤالی کلیدی مطرح می‌شود و ارائه‌دهندگان می‌کوشند که پاسخی روش‌شناسانه برای آن ارائه کنند. علاوه بر این، مصادیقی از فضا، معماری و شهر ارائه می‌شود تا ابزاری باشد برای توضیح ملموس مفاهیم و شاهدی بر پاسخ‌‌های ارائه‌شده. در نشست اول، بنیادهای تحقق تاریخ‌نگاری فضا بر اساس نظریات مطالعات فرهنگی مطرح خواهد شد؛ در نشست دوم، کاربرد تاریخ به‌عنوان روشی برای عمل طراحی در معماری بررسی می‌شود و در نشست سوم، روش‌های متن‌محور برای فهم تاریخ فضا و شهر مورد مداقه قرار خواهد گرفت.

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #حیدری #خاقانی #تصدیقی #باشگاه_اندیشه
@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

09 February 2024 11:06

نخستین جلسه‌ی انجمن مطالعات معماری ژاپن برگزار شد و سرفصل‌های پژوهشی آن با حضور راهبر انجمن -دکتر زهیر متکی- تعیین شد و به شرح زیر خواهد بود:

1️⃣ مفاهیم پایه در معماری ژاپن از جمله: آستانگی (MA)، عمق و لایه‌بندی فضا (OKU)، طراحی مناظر و مرایای نظرگاهی (MIEGAKURE)

2️⃣ مقوله‌های فرهنگ‌ساختی و نیارشی، کارکردی و بسترمحور فضا

3️⃣ طراحی و بحران (Disaster/Design)

4️⃣ فضاهای جمعی و مفهوم مسکن جمعی (collectiveness)

5️⃣ جنبش متابولیسم و نئومتابولیسم

از پژوهشگران و علاقه‌مندان به انجمن مطالعات معماری ژاپن دعوت می‌شود که در صورت تمایل برای همکاری، درخواست خود را از طریق فرم همکاری تکمیل کنند:

https://forms.gle/4d9WC5pUrCzYEm9B9

شرایط حضور در این انجمن منوط به تعهد و پشتکار، مطالعه‌ی منابع و مشارکت در جلسات، و انجام تمرین‌های هفتگی است.

آخرین مهلت ثبت‌نام: چهارشنبه 25 بهمن.

#ژاپن #معماری #انجمن_مطالعات_معماری_ژاپن #همکاری #مطالعات_فضا #متکی #باشگاه_اندیشه

@fazaschool
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

07 February 2024 22:08

.
دیشب به خودم گفتم:

" شعور یک گیاه، در وسط زمستان از تابستان گذشته نمی‌آید، از بهاری می‌آید که فرا خواهد رسید.
گیاه به روزهایی که رفته‌اند، نمی‌اندیشد، به روزهایی می‌اندیشد که خواهند آمد.

اگر گیاهان یقین دارند که بهار خواهد آمد؛
چرا ما - انسان ها - باور نداریم که روزی خواهیم توانست به هر آنچه می‌خواهیم، دست یابیم؟"


جبران خلیل جبران
نامه‌های عاشقانه یک پیامبر

@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

06 February 2024 16:47

.
انسان‌ها از رابطه به‌وجود می‌آیند، در رابطه رشد می‌کنند، در رابطه آسیب می‌بینند و در رابطه ترمیم می‌شوند. همه چیز به رابطه‌ها مربوط است.

#یالوم
#رابطه
#باشگاه_اندیشه
#مطالعات_دیالوگ

باشگاه اندیشه

06 February 2024 16:03

✅ ایده‌هایتان را به مستند تبدیل کنید

♦️باشگاه اندیشه با مشارکت نمافیروزه برگزار می ‌کند:

💠 دوره آموزش فیلم مستند پروژه‌محور

🔸با همکاری تیم فیلمسازی مهرداد اسکویی

🔹سه ماهه

🔆 با ارائه مدرک معتبر

♻️ به صورت حضوری و مجازی

🔶 سرپرست دوره: سیاوش جمالی تهیه‌کننده و کارگردان

🔰 سرفصل دروس دوره:
🔻مبانی فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی مستند
🔻مبانی تدوین، تصویربرداری و طراحی صدا در مستند
🔻مبانی پروپوزال‌نویسی
🔻مستند سازی موبایلی

✍️ شماره تماس جهت ثبت نام و اطلاع از شرایط شهریه  ۰۹۱۹۳۵۹۰۰۷۳

🆔 آیدی ارتباط در تلگرام:
/channel/M_ama0

✳️ شروع دوره: زمستان ۱۴۰۲

💢 نشانی: تهران، خیابان انقلاب، خیابان وصال، کوچه نایبی، پلاک ۲۳

@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

04 February 2024 07:05

عرفان،تنها راه گفت‌وگوی ادیان

📝شهرام پازوکی*

عرفان تنها راه گفتگوی ادیانی ابراهیمی یهود، مسیحیت واسلام (در برابر ادیان اصطلاحا شرقی) است، مشاهده می کنیم اگر قرار باشد گفتگویی میان ادیان صورت بگیرد، این موضوع به طور قطع با دیدگاه عرفانی خواهد بود. یعنی هیچگاه میان اهل علم، فقها و شریعت ادیان، نمی تواند گفتگو صورت بگیرد.

این که در این علوم نمی تواند گفتگو صورت بگیرد، هرچند نمی توان در این باره مطلق سخن گفت، ولی ماهیت علم فقه و ماهیت علم کلام به گونه ای است که در آن ها نمی توانند گفتگو ایجاد کنند. به عبارت دیگر نمی توانند در میان متکلمان، کسی مانند مولانا، یا ابن عربی پیدا کنند، تا بتواند گفتگو بکند. گفت و گو کردن به معنای بحث یا صحبتی که شما با من می کنید و امثالهم نیست. بلکه به معنای «همدلی» است.
درواقع این جا از مولانا کمک می گیرم که همزبانی ممکن است پیدا شود، ولی همدلی یافت نمی شود. همدلی همان طور که از عنوان آن برمی آید، مربوط به دل است. دل محور همه مباحث عرفانی است. اگر در سلوک عرفانی نگاهی بیندازیم، در می یابیم مساله اصلی فرد، تصفیه دل است، اگر صحبت از معرفت می کند، معرفت قلبی است، زیرا درعرفان، کانون توجهات از همزبانی به همدلی میان ادیان سوق می یابد، و به قول مولانا همدلی از همزبانی بهتر است. این همدلی، در این جا منتهی به پیدا شدن سروکله عرفان می شود.»
وقتی نگاه کنید به نوشته مرحوم «توشی‌هیکو ایزوتسو»، می بینید او تلاش می کند اشتراکات عرفانی بین یک عارف مسلمان به نام ابن عربی در آندولس، را با یک حکیم چینی تائویی (با اختلاف تا ۱۸۰۰ سال، و فاصله جغرافیایی بین چین و آندولس) و همچنین چوانگ تسو، یا لائوتسو، بررسی کرده، و بگوید این ها در حقیقت امر، از یک چیز سخن می گویند. اما این همدلی، چیزی نیست که در فقه یا کلام، یا فلسفه پیدا شود.
ایراد از فقه، کلام، یا فلسفه نیست. ماهیت دانش های مذکوریعنی با حصاری که در فقه ، کلام و فلسفه، وجود دارد اجازه نمی دهد، این همدلی محقق شده و فرد متکلم به آن برسد. با بررسی تاریخ عرفان یهودی، درمی یابیم، چند جریان عرفانی یهودی وجود داشته و دارد. عرفان مرکبا، عرفان حسیدی، و از همه مهمتر عرفان کابالا (از ریشه قبول عربی )، از بخش های مختلف عرفان یهودی است، و هنگامی که به یکی از مهمترین آثار این ها یعنی کتاب Zohar که مشهورترین کتاب در باره قبالی (کابالا)، است مراجعه کنید مشاهده می کنید تفسیری که از انبیاء در کتاب Zohar در عرفان قبالی عرفای یهودی مطرح شده است، در مقایسه با کتاب فصوص الحکم محی الدین عربی، این ها از نظر محتوای تفسیری چقدر به هم نزدیک هستند. کسانی که روی این دو متن کار کرده اند، از جمله یکی از دانشجویان دکترای من، متحیر شده اند و برایشان حیرت انگیز بوده که از نظر محتوای عرفانی این دو متن تا این اندازه به یکدیگر نزدیک بوده اند، این در حالی است که هیچ ارتباطی میان این ها نبوده است.
با آن که یهودیت دین شریعتمدار است، ولی عرفان یهودی عرفانی است در آشتی با عرفان دیگر ادیان. از این رو وقتی وارد عرفانش می شویم، مشاهده میکنیم چقدر عرفانش به عرفان دیگر ادیان ابراهیمی نزدیک است.
عارفان از مقام همزبانی می‌گذرند و در عرفان اساس همزبانی را همدلی می‌دانند. اگر زبان دلها یکی شود، همزبانی نیز پدیدار می‌شود. درهمدلی چنان که مولانا نشان داده، چه بسا یک ترک و یک هندی می‌توانند با هم گفتگو کنند. همدلی باعث همزبانی است و بدون همدلی در ادیان و نه در فلسفه، گفتگو تحقق نمی‌یابد. همدلی مقام عرفاست که در سکوت هم می‌تواند رخ دهد. همدلی منشای همزبانی است. گفتگوی حقیقی در میان ادیان تنها از طریق عرفان ممکن است که از همدلی به عنوان مبداء گفتگو سخن می‌گویند، از این رو گفتگوی ادیان فقط در عرفان طرح شده و در فقه و کلام طرح نشده است.

گفت‌وگوی حقيقی در اديان وقتی ميسر می‌شود كه در ابتدا دريابيم كه اديان هريك در ماهيت حقيقت خود راجع به چه چيزی سخن می‌گويند و اگر ما نتوانيم مثل پديدارشناسان اهل فلسفه سرآغاز اديان را بيابيم، واقعا نمی‌توانيم در مسير گفت‌و‌گو قدم بگذاريم.
وی يكی از حالت‌های گفت‌وگو را گفت‌و‌گو با خود دانست و اذعان كرد: گفت‌وگو به معنای دقيق لفظ نبايد به معنای طرف ديگر در خارج باشد و گفت‌و‌گو در خود آدم نيز رخ می‌دهد و اساسا گفت‌وگو در ابتدا در خود آدم رخ می‌دهد. افلاطون به اين معنا از گفت‌وگو در رساله خود اشاره می‌كند. از نظر افلاطون گفت‌وگو با خويشتن، ذات تفكر است، يكی از اصول گفت‌وگوی اصيل اين است كه كسی می‌تواند گفت‌وگوی اصيل داشته باشد كه خود او در مسير يافتن و پيدا كردن خويش راهی را طی كرده باشد، البته همه اديان معتقدند كه يكی از مقاصد عاليه‌شان اين است.

*گزیده ای از صحبت های ارائه شده درنشست‌ «عرفان و گفت‌وگوی اديان» ۳۰بهمن ۱۳۸۶، مؤسسه گفت‌و‌گوی اديان

@dialogeschool
@bashgahandishe
.