sedigh_63 | Unsorted

Telegram-канал sedigh_63 - عقل آبی | صدیق قطبی

10605

یادداشت‌ها و شعرها «به خاطر سنگ‌فرشی که مرا به تو می‌رساند نه به خاطر شاه‌راه‌های دوردست» __ احمد شاملو @sedigh_63 ابتدای کانال: https://t.me/sedigh_63/9

Subscribe to a channel

عقل آبی | صدیق قطبی

برادر ما، تولستوی

۹ سال پیش از مرگ، تولستوی در پاسخ خود به سن سینود در ۱۷ آوریل ۱۹۰۱ می‌گوید:

«در صلح و شادی زندگی می‌کنم. در صلح و شادی به‌سوی مرگ پیش می‌روم. و این هر دو را مدیون ایمان خود هستم.
در انتظار مرگ، بدین کلام کهن می‌اندیشم که: نباید هیچ انسانی را پیش از آن که بمیرد، خوشبخت نامید.»(ص۱۴۵)

در صفحه‌ای از نوشته‌هایش که آکنده از دردی جان‌خراش بود، از خود می‌پرسید:

ــ «بسیار خوب، لئون تولستوی، آیا تو بر اساس اصولی که تعلیم می‌دهی، زندگی می‌کنی؟»

و با تأثر پاسخ داد:

سراپا شرمسارم. گناهکارم و شایستهٔ تحقیر... با این وجود، زندگی گذشته‌ام را با زندگی کنونی‌ام مقایسه کنید، خواهید دید که تلاش کرده.ام تا بر اساس قانون پروردگار زندگی را بگذرانم. درست است كه يک هزارم آنچه را می‌بایستی انجام می‌دادم، انجام نداده‌ام و از این بابت شرمنده‌ام، ولی اگر این کار را نکردم نه بدان خاطر بوده که نخواسته باشم، بلکه نتوانسته‌ام آنرا انجام دهم. اگر می‌خواهید مرا متهم کنید، ولی به راهی که طی می‌کنم اتهامی مزنید. اگر راه خانهٔ خود را بدانم ولی همچون آدمی مست تلوتلوخوران به سویش بروم، آیا این بدان معناست که راه، راه بدی‌است؟ یا جادۀ دیگری به من نشان دهید و یا بر جادهٔ حقیقت، همان‌طور که من از شما پشتیبانی می‌کنم شما هم از من پشتیبانی کنید. ولی مرا از خود مرانید، از نومیدی من شادمانی مکنید، با هیجان فریاد مکشید: «نگاهش کنید! می‌گوید که به خانه می‌رود ولی درون لجن‌ها افتاده است!»، نه! شادی مکنید، کمکم کنید، حمایتم کنید!... کمکم کنید! با فکر این که مبادا همگی ما از جاده منحرف شویم، نومیدی قلبم را از هم می‌درد. مبادا هنگامی که من تلاش کنم خود را نجات دهم، هر بار فاصله‌ای از شما بگیرم، شما به جای دلسوزی به حالم، با انگشت نشانم دهید و فریاد زنید: «می‌بینید، او هم با ما داخل لجن‌زار می‌افتد.»(ص۱۵۶ــ۱۵۷)

روی سخن تولستوی نه ممتازین اندیشه و تفکر، بلکه انسان‌های عادی‌_انسان‌های نیک‌اندیش_ بودند. تولستوی وجدان بیدار ماست. همهٔ چیزهایی را که ما از خواندن‌شان بر کتیبهٔ وجود خویش هراسانیم، تولستوی بر زبان می‌راند. و با این وجود، او برای ما نه استادی متکبر بود و نه یکی‌ از «نوابغ» پرنخوتی که بر دانش و هنر خود تکیه می‌زنند تا خود را در قلهٔ بشریت وانمود سازند. تولستوی برای ما، همان نامی بود که خود دوست داشت در نامه‌هایش بنویسد، زیباترین نام‌ها، لطیف‌ترین نام‌ها: «برادر ما»(ص۱۶۶)



◽️(زندگی تولستوی، رومن رولان، ترجمه ناصر فکوهی، نشر دانش_نشر پویا، ۱۳۶۴)
.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

فرانسیس آسیزی و بوسیدن جذامیان

«وقتی هنوز غرق گناه بودم، دیدن جذامی‌ها برایم در حد غیرقابل‌تحملی تلخ به نظر می‌رسید اما خود خداوند مرا به میان آن‌ها هدایت کرد و من بر آن‌ها شفقت ورزیدم. وقتی از آن‌ها دور شدم، آنچه که پیش‌تر برایم تلخ به نظر می‌رسید اکنون به شیرینی جسم و جانم بدل شده بود.»
◽️فرانسیس آسیزی(۱۱۸۱ــ ۳ اکتبر ۱۲۲۶)

منبع:
Saint Francis of Assisi: His Essential Wisdom. Carol Kelly-Gangi
(Editor). P: 11


«در میان تمام صحنه‌های نکبت‌بار دنیا، فرانسیس به‌طور طبیعی از جذامیان وحشت داشت و از آن‌ها دوری می‌کرد. اما روزی، هنگامی که در نزدیکی آسیزی (Assisi) سواره در راه بود، با جذامی‌ای روبه‌رو شد. هرچند که این دیدار در او احساس انزجار و ترس شدیدی برانگیخت، اما بیمناک از اینکه فرمان خدا را نادیده بگیرد و تعهد ایمانی خود را بشکند، بی‌درنگ از اسب فرود آمد و شتابان به سوی جذامی رفت تا او را ببوسد.

جذامی، چنان‌که گویی در انتظار دریافت چیزی است، دستش را دراز کرد؛ فرانسیس، هم‌ پولی در دست او نهاد و هم بر دستش بوسه زد. سپس فوراً بر اسب خود نشست، اما هنگامی که به اطراف نگریست، با آنکه دشت خالی و بی‌مانع بود، دیگر اثری از آن جذامی نیافت. شگفتی و شادی عمیقی او را فراگرفت، و چند روز بعد، با عزمی راسخ‌تر، همین کار را از سر گرفت.

او به اقامتگاه جذامیان رفت و هر بار که به آنان پول می‌داد، بر دست و دهانشان نیز بوسه می‌زد. بدین‌سان، تلخی را به جای شیرینی پذیرفت و با شجاعتی استوار، خود را برای ادامه‌ٔ این راه آماده ساخت.»
◽️منبع:
THE LIVES OF S. FRANCIS OF ASSISI.
BY BROTHER THOMAS OF CELANO. P: 153.


.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

🕊 وقت رفتن است، از نگاهت متشکرم!(مجموعه شعر)؛ نشر اریش

🕊پیش از افتادن آخرین برگ(مجموعه شعر)؛ نشر اریش

🕊از صمیم قلب (مجموعه شعر)؛ نشر اریش

🕊 آبی دوردست (مجموعه شعر)؛ نشر شور

🕊باران می‌آید، تو نمی‌آیی؟ (مجموعه شعر)؛ نشر اریش

🕊 به تو رأی می‌دهم (مجموعه شعر)؛ نشر اریش

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

تالستوی و خرافهٔ پیشرفت

«زندگی در اروپا و نزدیک شدن به اروپایی‌های پیشرو و پرمعلومات، مرا بیش از پیش در آن ایمان به «تکامل به‌طورکلی»، که مطابق آن می‌زیستم، راسخ کرد، زیرا همین ایمان را نزد آنان نیز یافتم. این ایمان در من همان شکل رایجی را به خودش گرفت که در اکثر افراد تحصیلکردهٔ زمانهٔ ما وجود دارد. این ایمان را می‌توان با واژهٔ «پیشرفت» بیان کرد. در آن زمان به نظرم می‌رسید که این واژه بیانگر معنایی است. هنوز درک نکرده بودم که من همانند هر انسان زندهٔ دیگر، زیر بار عذاب ناشی از پرسش «چگونه زیستن» با پاسخ «زیستن همگام با پیشرفت» درست حرف همان آدم‌هایی را می‌زنم که سوار بر قایقی در تلاطم باد و امواج گرفتار شده‌اند و به جای پاسخ دادن به یگانه پرسش اصلی، یعنی «به‌کجا چنگ بزنیم؟» می‌گویند: «داریم به جایی کشیده می‌شویم.»

در آن زمان متوجه این مسئله نبودم. فقط هر از گاهی احساسم (و نه عقلم) در برابر این خرافهٔ عمومی زمانهٔ ما که انسان‌ها عدم درکشان از زندگی را پشت آن پنهان می‌کنند، بر می‌آشفت. باری در مدت اقامتم در پاریس، دیدن یک مراسم اعدام، متزلزل بودنِ اعتقاد خرافی‌ام به پیشرفت را بر من آشکار ساخت. هنگامی که دیدم چگونه سری از تن جدا شد و چگونه این سر و این تن جداگانه به دیوارهٔ تابوت خوردند، دریافتم (نه با عقل، بل با تمامی وجود) که هیچ‌یک از نظریه‌های خردمندانه بودنِ وضع موجود و پیشرفت نمی‌توانند این عمل را توجیه کنند و اگر تمامی انسان‌های جهان، با هر نظریه‌ای که از زمان آفرینش جهان وجود داشته، بر این اعتقاد باشند که این عمل ضروری است، من می‌دانم که این عمل ضروری نیست و عمل ناپسندی است، و به همین دلیل ملاک قضاوت برای آنکه چه چیز خوب و ضروری است، نه حرف‌ها و اعمال مردم است و نه پیشرفت، بلکه تنها ملاک من هستم و قلب خودم.

رویداد دیگری که مرا به پذیرش ناکارآمدی خرافهٔ پیشرفت برای تعیین مسیر زندگی واداشت، مرگ برادرم بود. او که انسانی عاقل، مهربان و جدی بود، در جوانی بیمار شد، بیش از یک سال عذاب کشید و با رنج فراوان درگذشت، بی‌آنکه بفهمد برای چه زندگی کرده بود، و حتی کمتر از آن دریافت برای چه می‌میرد. هیچ نظریه‌ای نمی‌توانست در هنگام مرگ تدریجی و عذاب‌آور او پاسخی به این پرسشها در اختیار من یا او بگذارد.»

▫️(اعتراف، لف تالستوی، ترجمهٔ آبتین گلکار، نشر گمان، ص۲۷_۲۸)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

اقبال لاهوری و سفر مدینه

«اقبال، همراه گزاردن حج به مکه، زیارت روضهٔ پیمبر را به مدینه از جان آرزو می‌کرده است، و در نامه‌ها و شعرهایش مکرر از این آرزو یاد می‌کند... در اثنای جنگ بالکان به خواب دید که در مدینه مرده است، و آرزوی بسیاری از جان‌های پارسا همین است که مشتاقند در جوار پیمبر محبوب خود به خاک روند. بدین سبب بود که مجموعهٔ شعری که پس از مرگش انتشار یافت، ارمغان حجاز نام گرفت؛ زیرا این شاعر هر چه عمرش فزون‌تر می‌شد، اشتیاقش به زیارت آخرین آرامگاه پیمبر بیشتر قوت می‌گرفت. اقبال یقین داشت که چنین سفری به منافع روحانی بی‌کران منتهی می‌شود.»(ص۴۰۹_۴۱۰)

«روزی، هنگام بازگشت از کنفرانس میزگردی که در لندن برگزار شده بود، اقبال در بیت‌المقدس توقف کرد تا در کنفرانسی اسلامی حضور یابد. در این‌جا فکر سفر مدینه به سرش افتاد، اما ناپسند دانست که سفر به قصد زیارت را با سفری بپیوندد که به دلایل سیاسی مبادرت به آن کرده است.»(ص۴۱۰)

«اقبال در اواخر زندگی‌اش، بار دیگر دل سوی یار وفادار، محبوب دل و آرام جان، یعنی پیمبر آورد، و با کلماتی ساده، تقریباً مانند یکی از شاعران عامیانه‌سرای هموطن پنجابی خود، دربارهٔ آرزومندی‌اش بهر آرامگاه پیمبر(ص) ترانه سرود:

به این پیری ره یثرب گرفتم
نوا خوان از سرود عاشقانه
چو آن مرغی که در صحرا سر شام
گشاید پر به فکر آشیانه»(ص۴۲۶_۴۲۷)

◽️(محمد رسول خدا، آنه ماری شیمل، ترجمهٔ حسن لاهوتی، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۷)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

خُلق و لطفِ مصطفی

انس بن مالک گفته است: هیچ‌کس در نظر اصحاب از پیامبر-ص- محبوب‌تر نبود، با وجود این هرگاه که می‌دیدند آن حضرت می‌آید، برای ایشان برنمی‌خاستند، زیرا می‌دانستند که این کار را خوش ندارد.(ص۱۸۸)

عمرو بن عاص گفته است: پیامبر(ص) گاهی برای دلجویی صورت خود را به سوی بدترین اصحاب می‌داشت و آنان را خطاب قرار می‌داد. آن حضرت با نگاه و سخن خود چندان به من توجه می‌فرمود که گمان کردم، من بهترین قوم هستم. این بود که گفتم ای رسول خدا! آیا من بهترم یا ابوبکر؟ فرمود: ابوبکر. گفتم: آیا من بهترم یا عمر؟ فرمود: عمر، پرسیدم: آیا من بهترم یا عثمان؟ فرمود: عثمان، و چون این پرسش‌ها را از پیامبر کردم و آن حضرت در کمال راستی پاسخ فرمود، از سؤال خود پشیمان شدم و دوست می‌داشتم ای کاش نپرسیده بودم.(ص۱۹۴)

◽️(شمائل النبی، محمد بن عیسی ترمذی، ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی، نشر نی، ۱۳۹۴)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

.

تو(To) می‌خواهد راه مبارزه را بیآموزد
ولی نشستن یاد می‌گیرد

تو نزد متی آمد و گفت: می‌خواهم در جنگ طبقات شرکت کنم. به من کار بیاموز. متی گفت: بنشین. تو نشست و پرسید: چطور باید مبارزه کرد؟ متی خندید و پرسید: راحت نشسته‌ای؟ تو با تعجب گفت: نمی‌فهمم؟ مگر چطور باید نشست؟ متی برایش توضیح داد. ولی تو با بی‌صبری گفت: من که نیامده‌ام نشستن یاد بگیرم. متی با حوصله گفت: می‌دانم،‌ تو می‌خواهی مبارزه یاد بگیری ولی برای این کار باید جایت راحت باشد. چون مانشسته‌ایم و نشسته می‌خواهیم یاد بگیریم. تو گفت: اگر انسان پیوسته به دنبال آن باشد که در راحت‌ترین وضع قرار گیرد و از اوضاع موجود بیشترین بهره را به دست آورد و خلاصه در پی درک لذت باشد، آن وقت چطور خواهد توانست بجنگد؟
     متی گفت: اگر آدم در پی درک لذت نباشد و نخواهد بیشترین بهره را از اوضاع موجود به دست آورد و در بهترین حال قرار گیرد، پس برای چه مبارزه کند؟

◽️(اندیشه‌های متی، برتولت برشت، ترجمه بهرام حبیبی، نشر تیر، ص۱۱۱)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

.

چقدر این حکایت باستانی ژرف و نغز است. تنها در پایان زندگی است که می‌فهمیم کدام اتفاق برایمان خیر بوده است. در همهٔ اتفاقات دیگر باید با خوف و رجا نگریست و در حالتی از بیم و امید سَر کرد. این اندیشه نجات‌دهنده است. گاه آنچه خیر است در پوششی از شرّ نمودار می‌شود و آنچه شرّ است در پوششی از خیر. عارفان می‌گفتند سالک هیچ‌گاه از مکر و نقشهٔ خدا ایمن نیست. دلهرهٔ مبارکی است این دلهره. قرآن می‌گوید نجات‌یافتگان در سرای بازپسین می‌گویند ما در دنیا همواره از بدعاقبتی بیمناک بودیم: «قَالُوا إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ»(طور: ۲۶)؛ «گویند: ما در گذشته میان خانوادهٔ خویش ترسان بودیم.»
حال‌آنکه تیره‌روزان، در موقعیت دلخواه و مطبوع دنیوی گمان می‌کردند برای همیشه نیک‌بختند: «و اگر هم از سوی پروردگارم بازگردانده شَوَم قطعاً جایگاهی بهتر از این خواهم یافت.»(کهف: ۳۶)؛ «و اگر هم به سوی پروردگارم برگردانده شوم قطعاً برایم نزد او [نعمتی] نیکوتر خواهد بود!»(فصلت: ۵۰)

آیهٔ راهگشای زیر نیز در تأیید این معنا است و ما را از داوری‌های قاطع دربارهٔ حوادث مطبوع و نامطبوع بازمی‌دارد:

«و بسا چیزی را خوش ندارید
در حالی که آن به سود شماست،
و بسا چیزی را دوست دارید
در حالی که آن به زیان شماست،
و خدا می‌داند و شما نمی‌دانید.»
(سوره بقره، آیه ۲۱۶)

این مقامِ «اِشفاق» که آمیزه‌ای از بیم و امید است هم ما را از فروغلتیدن در وادی نومیدی می‌رهاند و هم از اطمینانی جسورانه که خود را نجات‌یافته بینگاریم:

مقام صالح و فاجر هنوز پيدا نيست
نظر به حُسنِ معادست نی به حُسنِ معاش
(سعدی)

حُکم مستوری و مستی همه بر عاقبت است
کس ندانست که آخر به چه حالت بروَد
(حافظ)

یکی از زیباترین داستان‌های مثنوی «قصهٔ عاشقی دراز هجران» است که در اواخر دفتر سوم مثنوی آغاز می‌شود و در دفتر چهارم ادامه می‌یابد: «در این قصه جوانی مفتون و دلدادهٔ زنی‌ می‌شود و روزگاری دراز در طلب وصال می‌کوشد و محنت بسیار می‌کشد و هر قدر عشقنامه و پیام محبت می‌فرستد امید وصل نمی‌یابد و هشت سال آزگار در شوق و انتظار تحمل سختی و عنا می‌کند. بالاخره یک شب که دیرگاه از خانه بیرون مانده است از بیم عَسَس[=نگهبان] خود را به درون باغی می‌افکند و آنجا با نهایت حیرت و بر خلاف انتظار یار خود را بازمی‌یابد.»(بحر در کوزه، ص۲۳۷)

عاشق پس‌از وصال با محبوب، می‌آغازد به دعای خیر برای عَسَس[=پاسبان شب] و درمی‌یابد که وجود عَسس گرچه ابتدا ناخوش می‌نمود، سرانجام مایهٔ «پیوندِ آن مشتاق» بود:

او عَوان را در دعا در می‌کشید
کز عَوان او را چنان راحت رسید
بر همه زهر و بر او تریاق بود
آن عَوان پیوندِ آن مشتاق بود
(مثنوی، د ۴: ۶۳_۶۴)

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

گذر از خاک‌ریز


Crossing the Bar

Sunset and evening star,
And one clear call for me!
And may there be no moaning of the bar,
When I put out to sea,
But such a tide as moving seems asleep,
Too full for sound and foam,
When that which drew from out the boundless deep
Turns again home.

Twilight and evening bell,
And after that the dark!
And may there be no sadness of farewell,
When I embark;
For tho’ from out our bourne of Time and Place
The flood may bear me far,
I hope to see my Pilot face to face
When I have cross’d the bar

▫️Alfred Lord Tennyson


خورشید به کام مغرب می‌رود
و ستارهٔ شب می‌درخشد
و یک ندای روشن مرا می‌خواند
باشد که چون از خاکریز دریا بگذرم
هیچ ناله‌ا‌ی و هیچ شکوه‌ای نباشد
و این موج که اکنون به دریا می‌رود
همانند آن موج که از ژرفای دریا آمده بود
خفته و خاموش به خانه بازگردد.

تاریک و روشن
و ناقوس شب
و آنگاه تاریکی.
باشد که چون بر کشتی سوار شوم
اندوه وداع نباشد
زیرا هر چند این موج مرا به ورای زمان می‌بَرَد
چشم امید گشوده‌‌ام
که چون از مرز ساحل بگذرم
کشتیبانِ خویش را، روی در روی، دیدار کنم.

▫️آلفرِد لُرد تنیسن
ترجمه حسین الهی قمشه‌ای

توضیح مترجم:
دربارهٔ قطعهٔ «گذر ار خاکریز» یا «بازگشت به دریا» تنیسن خود چنین خبر داده است که صورت خیالی شعر در سنّ هشتاد و یک سالگی در یک لحظه چون رؤیا در پیش چشمش ظاهر شد و سپس بر پردهٔ کلمات نقش بست. تنیسن دو سال بعد، چند روز قبل از مرگ، از دوستانش خواست که این شعر در طبعِ هر مجموعه از اشعارش شعر واپسین باشد.
(در قلمرو زرین: ۳۶۵ روز با ادبیات انگلیسی، نشر سخن، ۱۳۹۷، ص۲۳۶)


.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

در کدام آینه ببینمت؟

مولانا می‌گوید هر ملاقات راستینی، نشان از خدا دارد و از فیض ذوق‌بخش‌ او مدد می‌گیرد:

هر جا که ملاقات دو یارست اثرِ توست
خود ذوق و نمک‌بخشِ وصالیّ و لقایی
(دیوان شمس، غزلِ ۲۶۲۸)

هوراتیوس بونار(Horatius Bonar) نیز باور داشت در مهربانی با یکدیگر می‌توانیم خدا را ببینیم که در کارِ عشق ورزیدن به همه‌ٔ ماست:

«ای محبوب، بیا عشق بورزیم که عشق از آنِ خداست؛
و تنها در وجودِ او خانه دارد.

ای محبوب، بیا عشق بورزیم، زیرا آنها که عشق می‌ورزند
فرزندان راستین آن پدرند و در آسمان زاده شده‌اند.

ای محبوب، بیا عشق بورزیم، زیرا عشق نور است
و آن کس که عشق نمی‌ورزد در تاریکی است.

ای محبوب، بیا عشق بورزیم، زیرا تنها در این آیینه
می‌توان خدا را دید که چگونه با همه‌ٔ ما عشق می‌ورزد.»
(ترجمه حسین الهی قمشه‌ای؛ به نقل از: در قلمرو زرین: ۳۶۵ روز با ادبیات انگلیسی، نشر سخن، ص ۳۴۴)

گویی هر دوستی و مهری که ورزیده می‌شود اشارتی است به مهرِ مطلق و عشق فراگیر خداوند. پیامبر گرامی اسلام(ص) گفته است هر مهر و عطوفتی که در این جهان به چشم می‌آید، از مهرِ بی‌نهایت خداوند می‌تراود:

«خداوند متعال صد رحمت بيافريد و تنها يكى از آنها در ميان آفريدگان اوست كه به سبب آن به يكديگر رحم و دلسوزى مى‌كنند و نودونه رحمت ديگر را براى دوستانش اندوخته است.»(كنز العمّال: ۵۶۶۸)

«خداوند روزی که آسمان‌ها و زمین را آفرید، صد رحمت بیافرید که هر یک از آنها میان زمین و آسمان را پر می‌کند و یکی را در زمین قرار داد که بوسیله آن مادر به فرزند محبت می‌کند و حیوانات وحشی و پرندگان به یکدیگر مأنوسند و نودونه رحمت را نگه داشته و همین که روز قیامت شود این یک رحمت را نیز بر آن می‌افزاید»(مسلم: ۲۷۵۳)

در نگاه مؤمنانه به هستی، هر رفتار مهرآمیزی نشانِ اوست و نشانیِ او را به ما می‌دهد. دوستان خدا در آینهٔ مهربانی‌ها، نقش یار می‌بینند.


@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

مفیدتر از‌ پیشانی دوست؟

می‌پرسد چگونه به خدا می‌توان راه یافت؟ می‌گوید برو و در دلِ دوستان خدا خانه کن. آنجا باش. و چون نگاه و مرحمت خداوند متوجه دل‌های خوب است، آن‌وقت تو هم از آن نگاه حیات‌بخش برخوردار می‌شوی:

«با بویزید بسطامی-ره- گفتند: کیفَ الطریقُ الی الله؟ گفت: خود را در درونِ دوستی از آنِ او جای کن! گفتند: آن‌گاه چه بود و این حدیث چه معنی دارد؟ گفت: زیرا که او هر روز هزار بار دَر دلِ دوستان خود نظر کند. باشد که یک باری در دل دوستی نظر کند و تو خود را در دلِ او جای کرده باشی، به تبعیّتِ دل او، دل تو محلِّ نظرِ عنایت گردد. و تو را خود در همه‌ٔ عمر این بس بُوَد.»
▫️(نامه‌های عین‌القضات همدانی، به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران، جلد دوم، نشر اساطیر، ۱۳۶۲، ص ۴۲۱)

در این تلقّی می‌توان میان خداوند و آدمی پل بست و به تعبیرِ مولانا در بشر، انوارِ یار یافت. اهل معنا اگر سفر می‌کردند به عزم و شوقِ دیدارِ دوستانِ خدا سفر می‌کردند و دانایی و پارسایی و خلوت و اورادشان، آنها را از طلبِ دیدار دوستان، بازنمی‌داشت و سنگین و دیرخیز نمی‌کرد. سفر می‌کردند و خلوتِ امن خود را ترک می‌کردند تا برای لحظاتی حضورِ روشنی را درک کنند. آخر، چنان که شمس تبریزی می‌گفت هیچ کتابی روشن‌تر از پیشانی دوست نیست:

«هیچ کتابی مفیدتر از‌ پیشانی دوست نیست.»
(مناقب العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، جلد دوم، ص ۶۳۷)

سفر می‌کردند و ایمان داشتند دریایی در قطره‌ای و آفتابی در ذرّه‌ای، دَرج است:

گفت: روزی می‌شدم مشتاق‌وار
تا ببینم در بشر انوارِ یار
تا ببینم قُلزُمی در قطره‌ای
آفتابی دَرج اندر ذرّه‌ای
(مثنوی، د۳: ۱۹۸۴_۱۹۸۵)

با چنین تقوی و اوراد و قیام
طالبِ خاصانِ حق بودی مدام
در سفر مُعْظَم‌مرادش آن بُدی
که دمی بر بندهٔ خاصی زدی
این همی‌گفتی چو می‌رفتی به‌راه:
کن قرینِ خاصگانم ای اله
(مثنوی، د ۳: ۱۹۴۷ــ۱۹۴۹)

مسافت‌ درازی طی می‌کنی تا دوستی را محضِ خاطرِ خدا زیارت کنی، و آنگاه ابوالحسن خرقانی می‌گویدت گمان نکن کار بزرگی کرده‌ای. دیدار دوستان خدا، بیش از اینها می‌ارزد:

«اگر از مشرق تا مغرب روی تا دوستی را زیارت کنی بهر خدای بسی نرفته باشی»
(نوشته بر دریا، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، ص۳۴۳)

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

مولانا و جنگ

هر چیز که اندیشی از جنگ، از آن دورم
هر چیز که اندیشی از مهر، من آنستم
(دیوان شمس، غزل ۱۴۵۰)

آنها که اهلِ صلح‌اند، بُردند زندگی را
وین ناکسان بماندند در جنگِ زندگانی
(غزلِ ۲۹۶۱)

در کف ندارم سنگْ من، با کس ندارم جنگْ من
با کس نگیرم تنگْ من، زیرا خوشم چون گلستان
(غزلِ ۶۶۴)

تو مگو: «همه به جنگ‌اند و ز صلحِ من چه آید؟»
تو یکی نه‌ای، هزاری، تو چراغِ خود برافروز
(غزلِ ۱۱۹۷)

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

مؤمنانِ دوست‌داشتنی‌

▫️بلِز پاسکال (۱۹ ژوئن ۱۶۲۳ – ۱۹ اوت ۱۶۶۲)

▫️سورن کیِرکگور ‏(۵ مه ۱۸۱۳–۱۱ نوامبر ۱۸۵۵)

▫️لئو تولستوی (۹ سپتامبر ۱۸۲۸ – ۲۰ نوامبر ۱۹۱۰)

▫️امیلی دیکینسون (۱۰ دسامبر ۱۸۳۰ – ۱۵ مه ۱۸۸۶)

▫️رابیندرانات تاگور ( ۷ مه ۱۸۶۱ – ۷ اوت ۱۹۴۱)

▫️میگل د اونامونو (۲۹ سپتامبر ۱۸۶۴ – ۳۱ دسامبر ۱۹۳۶)

▫️مهاتما گاندی (۲ اکتبر ۱۸۶۹ – ۳۰ ژانویهٔ ۱۹۴۸)

▫️آلبرت شوایتزر (۱۴ ژانویهٔ ۱۸۷۵ – ۴ سپتامبر ۱۹۶۵)

▫️محمد اقبال (۹ نوامبر ۱۸۷۷ – ۲۱ آوریل ۱۹۳۸)

▫️مارتین بوبر (۸ فوریه ۱۸۷۸ – ۱۳ ژوئن ۱۹۶۵)

▫️جبران خلیل جبران (۶ ژانویه ۱۸۸۳ – ۱۰ آوریل ۱۹۳۱)

▫️گابریل مارسل‏ (۷ دسامبر ۱۸۸۹ - ۸ اکتبر ۱۹۷۳)

▫️سیمون وی (۳ فوریه ۱۹۰۹–۲۴ اوت ۱۹۴۳)

◽️مادر ترزا (۲۶ اوت ۱۹۱۰–۵ سپتامبر ۱۹۹۷)

▫️توماس مرتون (۳۱ ژانویهٔ ۱۹۱۵ – ۱۰ دسامبر ۱۹۶۸)

▫️کریستیان بوبَن (۲۴ آوریل ۱۹۵۱– ۲۳ نوامبر ۲۰۲۲)

▫️مارگوت بیکل (زادهٔ ۱۹۵۸)

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

از قله‌های گردن‌فرازِ سر به آفتاب ساییده، چه کم دارد؟ این غنچهٔ رعنا، که قلب زندگی را در آغوش دارد. انگار کلامی در دل اوست: هنوز امیدوارم...
گوشم را نزدیک می‌برم، تکرار می‌کند: هنوز امیدوارم...
چند روز است که همچنان در خلوت خویش انتظار می‌کشی. بی‌هیچ شتاب و آشفتگی، انتظار می‌کشی. درون گلبرگ‌های بسته‌ات کودکی بی‌تاب چشم‌به‌راه است. کودکی که پشت پلک‌های بسته‌ات به آفتاب باور دارد.

چه وقت شاهد خندیدنت خواهم بود؟ قبل از آنکه وقتت برسد، یکپارچه خنده خواهی شد؟

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

بازگشتِ پسرِ مُسرف


«در انجیل لوقا (لوقا ۱۵)، عیسی را در جمع گناهکاران می‌یابیم. فریسیان و علمای خشمگین از مجالست و حتی هم‌سفرگی عیسی با مطرودان ناخشنودند. عیسی در پاسخ به آن‌ها مَثَل معروف مرد ثروتمند با دو پسرش را نقل می‌کند؛ پسر کوچک‌تر ارث خود را از پدرش خواست و به شهر دیگری رفت و کل دارایی خود را با حماقت هدر داد و «مثل یاغیان زندگی کرد». سرمایهٔ او که تمام شد، خود را بی‌دوست و گرسنه یافت، مثل همان آهنگ بلوز قدیمی که می‌گوید: «هیچ‌کس تو را نمی‌شناسد وقتی که بینوایی.» به فکر دزدیدن غذا از چند خوک می‌افتد و، در عین حال، می‌داند که حتی دون‌پایه‌ترین خدمتکار خانهٔ پدرش نیز به اندازهٔ کافی غذا برای خوردن دارد. تصمیم می‌گیرد نزد پدرش بازگردد و طلب بخشایش کند. «برخواهم خاست و نزد پدرم می‌روم و به او می‌گویم: "ای پدر در برابر آسمان و تو گناه کرده‌ام، لیاقت ندارم پسرت خوانده شوم، مرا یکی از خادمان خود قرار ده." و برخاست و نزد پدر آمد. هنگامی که خیلی دور بود، پدرش او را دید و دلسوزی کرد و به‌سوی او دوید و در آغوشش گرفت و او را بوسید.»(آیات ۱۸_۲۰) پدر گوسالهٔ فربهی ذبح کرد و جشنی برای بازگشت پسرش ترتیب داد.

برادر بزرگ‌تر این نمایش عشق و عفو را دید و از بی‌عدالتی خشمگین شد. مانند ناخشنودی فریسیان از روح بخشایندهٔ عیسی در قبال گناهکاران، برادر نیز بر بی‌انصافی پدر خُرده گرفت. خشم احساسی است که طلبِ عدالت را تقویت می‌کند... پدر به پسر خشمگین توضیح پاسخ می‌دهد: «تو همیشه با منی و هر چه دارم از آنِ توست. اما شایسته بود که شادی کنیم و خوشحال باشیم، زیرا برادرت مرده بود و دوباره زنده شد. گم شد و پیدا شد.»(لوقا ۱۵: ۳۲)

رِمبرانت هارمِنْس فان راین، نقاش مشهور هلندی، دو شاهکار از مَثَلِ پسر مُسرف آفرید... در دومین نقّاشی رِمبرانت از داستان پسرِ مُسرف با عنوان بازگشتِ پسرِ مُسرف، او لحظهٔ بسیار تکان‌دهنده‌ای را نشان می‌دهد که پدر و پسر همدیگر را در آغوش می‌گیرند... در اینجا پسرِ ژنده‌پوش و رقّت‌انگیزی را می‌بینیم که پدر او را در آغوش می‌گیرد و پسر متضرع به پای او می‌افتد. پسر با نعلین مندرس و لباس ملوّث و سری سوخته و مجروح از تنگدستی و بدبختی بسی رقت‌انگیز می‌نماید. برادرِ ناخشنود در کنارش ایستاده و با نگاهی حاکی از سرزنش به او می‌نگرد.... رفتارِ پدر تقریباً تکان‌دهنده است، زیرا او بی‌درنگ عدالت را به نفع عشق کنار می‌گذارد.»

▪️(چرا به دین محتاجیم، استیون تی. اَزما، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، نشر نی، ۱۴۰۲، ص ۱۲۴_۱۲۵ و ۱۲۷ و ۱۲۹)


@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

انسان
(به انگلیسی: Human)

مستندی است از یان آرتوس-برتراند طرفدار محیط زیست فرانسوی که در سال ۲۰۱۵ عرضه شد. این فیلم تقریباً تماماً از تصاویر هوایی منحصربه‌فرد و داستان‌های اول-شخص که رو به دوربین گفته می‌شوند، ساخته شده‌است.

انسان طی مدت سه سال توسط کارگردان یان آرتوس-برتراند و یک تیم ۲۰ نفره ساخته شد که با بیش از ۲۰۰۰ نفر در ۶۰ کشور جهان مصاحبه کردند.

از هر فرد مصاحبه‌شونده مجموعه‌ای از چهل سؤال یکسان پرسیده شد و در یک پس‌زمینه ساده مشکی و بدون هیچ گونه موسیقی متن یا هرگونه جزئیاتی در مورد هویت و مکان آن‌ها ارائه شد. آرتوس-برتراند امیدوار بود که از بین بردن شناسه‌های شخصی توجه را به سمت شباهت‌های ما جلب کند، با این توضیح که آن‌ها «... می‌خواستند روی آنچه که در همه ما مشترک است تمرکز کنیم. اگر [مخاطبان] نام یا کشور مصاحبه‌شوندگان را می‌دانستند، نمی‌توانستند به همان قوت، حس و سخن آن‌ها را احساس کنند».

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

«معانی در کلمات نیست
در سکوتی است که بین آنها است.
کلمات دانسته‌ها را در بر می‌گیرند
اما کیست، جز سکوت،
که سهم ما را از اسرار نادانسته ادا کند؟»
◽️کَتلین رِین

Not in words, in silences
Between, meaning lies:
Words embrace.
The known, but who impart to us
Our shared secret.
◽️Kathleen Raine (1908-2003)

◽️(در قلمرو زرین: ۳۶۵ روز با ادبیات انگلیسی، حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، نشر سخن، ۱۳۹۷، ص۳۷ـ۳۸)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

نگریستن
آهسته و کشدار نگریستن
نوازش‌ کردن
آهسته و کشدار نوازش کردن
آنگاه
در کنار تو
به خواب رفتن

و صدای باران
که کوک می‌زند پارگی‌های زمان را
به جای من و تو
به گفت‌وگو ادامه خواهد داد....

صدّیق.

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

غنچهٔ زمستانی

همه جا را برف سفید کرده بود. غنچهٔ سرخ، روزها بود که انتظار آفتاب را می‌کشید تا زیباترین هدیه‌اش را به او پیشکش کند. لبخندش را.
اما آفتاب‌ دیر کرده بود.

همه جا را برف سپید کرده بود. در سکوت فراگیر شب، تنهاییِ غنچه بیشتر به چشم می‌آمد. وقتی به ماه که در آسمان دور می‌درخشید نگاه می‌کرد، دلش آرام می‌گرفت. احساس می‌کرد آن دورها دوستی دارد.

برف همه جا را سفید کرده بود و غنچه احساس می‌کرد دستی همهٔ شلوغی‌ها را کنار زده تا او بتواند بدون تشویش با ماه گفت‌وگو کند. اما نمی‌دانست چگونه سرِ صحبت را باز کند.

شب، وقتی هیچ صدایی نبود با لحنی کم‌وبیش مردّد رو به ماه کرد و گفت: «خوشحالم که هستی!» در سکوت شب، صدای آرام غنچه به گوش ماه رسید. ماه دستپاچه شد و جز لبخند نتوانست پاسخی بدهد. با خودش فکر کرد چطور ممکن است غنچه‌ای در این حد از زیبایی و شکوه به او توجه کرده و دوستش داشته است!

شبی دیگر، غنچه که نگران سرنوشتش بود رو به ماه کرد و گفت: «خوشحالم که هستی!»
این‌بار ماه که روشن‌تر از شب گذشته به نظر می‌رسید پاسخ داد: «لبخند من با تو زیباتر شده است»
و غنچه که توان لبخند زدن نداشت، چیزی نگفت.

همه‌جا را برف سفید کرده بود و آفتاب همچنان غنچه را چشم‌به‌راه گذاشته بود. غنچه روز را به امید آمدن شب و دیدار دوبارهٔ ماه سر می‌کرد. این‌بار دلش‌ را جمع کرده بود تا از نگرانی‌اش با ماه حرف‌ بزند.

برف همه جا را سپید کرده بود و شب، چه سکوت عاشقانه‌ای داشت. غنچه رو به ماه کرد و گفت: «می‌دانی، دلهره دارم! اگر آفتاب به موقع و کافی نتابد، من هرگز نمی‌توانم لبخندم را به او تقدیم کنم. آن وقت نشکفته و بی‌لبخند، پژمرده می‌شوم. آه، چه کسی می‌فهمد که این غم، چقدر بزرگ است.»

قطرهٔ اشکی بر‌ گونهٔ ماه دوید. نمی‌دانست که چه باید بگوید. غنچه ادامه داد: «کاش قبل از آنکه بدون لبخند بمیرم، به دیدارم می‌آمدی.»
این بار، چهرهٔ ماه از خوشحالی روشن‌تر شد. با اینکه هنوز قطرهٔ اشکی بر گونه داشت.

ماه گفت: «می‌آیم. فقط باید صبر کنی آسمان ابری شود تا کسی نفهمد که من آسمان را ترک کرده‌ام.» غنچه گفت: «منتظر می‌مانم! اما... اما... من لبخندی ندارم که به تو تعارف کنم.» ماه گفت: «اشکالی ندارد. من لبخندی را که در دل تو پنهان است می‌بینم.»

همه جا را برف سفید کرده بود. و شب چه سکوت عاشقانه‌ای داشت. در آن سکوت و سپیدی، غنچه، مثل آفتابِ سرخ می‌درخشید. آسمان که ابرپوش شد، شوقی در دل کوچک غنچه دوید. ماه، آهسته‌ و دزدانه پایین آمد. پایین آمد تا ساعتی در باغچه‌ای کوچک و متروک، با غنچه دیدار کند.

برف همه جا را سفید کرده بود. شب، چه سکوت عاشقانه‌ای داشت. ماه و غنچه تمام شب به یکدیگر نگاه کردند بدون آنکه سخنی بگویند. هیچ‌کس پی‌ نبرد که آن‌ها با نگاه کردن، چه حرف‌هایی با هم می‌زدند.

صبح شد. ابرها کنار رفتند و آسمان باز شد. برف‌ها زیر نور آفتاب، در حال آب شدن بودند. صدای پرندگان به گوش می‌رسید. غنچه قبل از دمیدن آفتاب، شکفته بود. هیچ‌کس نمی‌دانست که میان ماه و غنچه چه گذشته بود. اما آنچه به معجزه می‌مانست این بود که غنچه، قبل از دمیدن آفتاب، توانسته بود لبخندش را پیدا کند.

#صدیق_قطبی

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

آنه ماری شیمل، حنّانهٔ رسول

باید همیشه به یاد داشته باشیم که محمد(ص) هرگز دعوی آن نکرد که دارای خصایص فوق‌بشری است. بشری بود که بر او «وحی می‌رسید»(سورهٔ ۴۱: ۶) و نمی‌خواست که جز این باشد.(ص۳۷)

محمد(ص) می‌دانست و در آیات وَحیانی قرآن مکرر یادآوری شده است که او بشر است، انسانی است که تنها امتیاز خاص او این است که مرتبهٔ شهود بی‌حجاب و نزول وحی حق‌تعالی او را بخشیده‌اند. سورهٔ ۶: ۵۰ متذکر می‌شود که «بگو: من به شما نمی‌گویم که خزائن الهی نزد من است، و غیب‌ نیز نمی‌دانم، و به شما نمی‌گویم که فرشته‌ام؛ من از هیچ چیز پیروی نمی‌کنم جز از آنچه به من وحی می‌شود...» همچنین، به او یادآوری می‌شود که تنها پروردگار است که قادر است بشر را هدایت کند: «تو هر کس را که دوست داری هدایت نمی‌کنی، بلکه خداوندست که هر کس را بخواهد هدایت می‌کند، و او به رهیافتگان داناترست»(سورهٔ ۲۸: ۵۶)(ص۳۹)

معیارهای اخلاقی که از پیمبر به ما رسیده است، رایحهٔ همان روحیه‌ای را دارد که همهٔ رهبران بزرگ ادیان آسمانی به پیروان خود تعلیم داده‌اند‌. پرسیدند «بِرّ چیست؟» پاسخ داد: «از دلت فتوا بجو؛ بِرّ، نیکویی، آن زمانی است که نفْس بیارامد و دل قرار یابد، و گناه آن است که نفْس بی‌قراری بیافریند و در سینه غوغا به پا کند.» و چون پرسیدند که بهترین اسلام چیست؟ گفت: «بهترین اسلام آن است که گرسنه را سیر کنی و در میان مردمی که می‌شناسی و مردمی که نمی‌شناسی آرامش بگستری.»(ص۹۶_۹۷)

اما باید نکته‌ای را به یاد داشته باشیم: چنین سنّتی، اگر محمد(ص) از برکت فرّهٔ ایزدی خارق عادتی نصیب نمی‌یافت، نمی‌توانست راه کمال بپیماید. همچنان که یوهان فوک به‌شایستگی می‌گوید، «هنوز هم بازتاب آن مکاشفهٔ الهی و مشاهدهٔ ربانی را که_۱۳۰۰ سال پیش_ به محمدبن عبدالله نیرو داد تا قدم پیش نهد و خداوند و روزی داوری را بر خلق موعظه کند، در دیانت راستین اسلامی می‌بینیم.» و به‌یقین با سخن تور آندرائه هماوازیم که، به سال ۱۹۷۱، ضمن کتاب تحقیقی خود پیرامون نقش پیمبر در دیانت و شریعت اسلام نوشت: ما همه به کمال عقل معتقدیم که محمد(ص) به حقیقت هنر دل‌ربودن از خلق را می‌دانست، آن هم به حدی که نادر چنین افتد.(ص۹۷ــ۹۸)

یک داستان‌، بخصوص، دلخواه شاعران بوده است و در درازای روزگاران توأم با مهری ژرف فراوان نقل آن رفته است: حکایت حنّانه، آن تنهٔ زاران نخل. محمد(ص)، در هنگام موعظه، دست خود بر تنهٔ نخلی تکیه می‌داد؛ اما سرانجام که منبری بهر او افراشتند، آن تنهٔ نخل دیگر به کاری نمی‌آمد. این پاره‌چوب، که وجودش را اندوه و اشتیاق پر کرده بود، سخت زارید، چون آرزومند وصل دست محمّد بود و پیمبر بر او رقت آورد و دستور داد او را به حضورش آرند تا آرام گیرد. از این اشارت است که مولانا جلال‌الدین می‌پرسد: ما باید کم از این تنهٔ نخل گریان باشیم؟ در جایی که حتی پاره‌چوبی بی‌زبان محمّد را آرزو می‌‌کند، انسان که قلب و عقل به او عطا شده است و فضایل و علوّ مرتبهٔ محمّد را می‌تواند درک کند، تا چه پایه فزون‌تر باید که آرزومند وی باشد!(ص۱۴۲)

◽️(محمد رسول خدا، آنه ماری شیمل، ترجمهٔ حسن لاهوتی، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۷)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

.

«هیچ‌ انسانی را نمی‌توان بی‌قدر انگاشت، چرا که ذات نامتناهی خدا او را به دیدار خویش فرامی‌خواند.»

◽️مارگریت پورِت (Marguerite Porete)
نویسنده و عارف زن فرانسوی
(به نقل از: رفیق اعلی، کریستیان بوبن، ترجمهٔ پیروز سیار، فرهنگ نشر نو، ص۸۴)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

📚 اریش منتشر کرد:
مجموعه‌شعر تازۀ «صدیق قطبی» با نام:
«وقت رفتن است، از نگاهت متشکرم!»
چاپ نخست: بهمن ۱۴۰۳
۱۳۰ صفحه
۱۵۰ هزار تومان
@arishpub

لینک خرید از سایت:
https://B2n.ir/j70601

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

بدبختی و خوشبختی یکدیگر (یا یک چیز) را می‌سازند،
دگرگونی آن‌ها را نمی‌توان پیش‌بینی کرد.
یک مرد خردمند در نزدیکی مرز زندگی می‌کرد.
اسبش بدون دلیل فرار کرد و به سرزمین بربرها رفت.
مردم همگی به او تسلیت گفتند.
پدرش گفت:
«چه کسی می‌داند که این رخ‌داد برایت خوشبختی نخواهد آورد؟»
چند ماه بعد،
اسبش به همراه چند اسب بربر خوب بازگشت.
مردم همگی به او شادباش گفتند.
پدرش گفت:
«چه کسی می‌داند که این رخ‌داد برایت بدبختی نخواهد آورد؟»
خانواده‌اش اکنون اسب‌های زیادی داشتند.
پسرش که علاقه‌مند به سوارکاری بود،
از اسب افتاد و پایش شکست.
مردم همگی به او تسلیت گفتند.
پدرش گفت:
«چه کسی می‌داند که این رخ‌داد برایت خوشبختی نخواهد آورد؟»
یک سال بعد،
بربرها به مرز حمله کردند،
مردان جوان کمان‌ها را کشیدند و به جنگ رفتند،
از هر ده نفر، نه نفر از مردمان در مرز کشته شدند،
اما پسر به دلیل پای شکسته‌اش نجات یافت.
پدر و پسر هر دو نجات یافتند.
[پدرش گفت:
«چه کسی می‌داند که این رخ‌داد برایت بدبختی نخواهد آورد؟»]

هوآینان زی (淮南子)، دو سده پیش از میلاد، برگردان از متن چینی و انگلیسی از این‌جا: https://en.wikipedia.org/wiki/The_old_man_lost_his_horse

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

در خیال من
هر شب
تصویر درخت تنهایی است
در دشت
که درست زیر حقیقت ماه
به نماز ایستاده است

کاش
در جوار او
خانه‌ای داشتم

صدّیق.

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

تولستوی: این افسانه نیست

«از دیرباز این افسانه شرقی را نقل کرده‌اند که مسافری در دشت به درندهٔ خشمگینی برمی‌خورد. برای فرار از این درنده به درون چاه بی‌آبی می‌پرد، ولی در ته چاه اژدهایی می‌بیند که دهانش را برای بلعیدن او گشوده است. مسافر نگون‌بخت از ترس آنکه طعمهٔ درندهٔ خشمگین شود، جرئت بیرون آمدن از چاه را ندارد و از ترس آنکه طعمهٔ اژدها شود، جرئت ندارد به انتهای چاه بپرد، پس به شاخه‌های گیاهی وحشی که در شکاف چاه روییده دست می‌اندازد و به آن آویزان می‌شود. دست‌هایش رفته‌رفته ضعیف می‌شود و احساس می‌کند به زودی تسلیم مرگی خواهد شد که از دو سو در انتظار اوست، ولی همچنان خودش را نگه می‌دارد و در همان حال که خودش را نگه داشته، به دوروبرش نگاهی می‌اندازد و میبیند دو موش، یکی سیاه و دیگری سفید، با سرعت یکسان دور ساقهٔ بوته‌ای که او به آن آویزان است، می‌گردند و آن را می‌جوند. بوته خیلی زود خودبه‌خود کنده می‌شود و او به درون دهان اژدها سقوط می‌کند. مسافر اینها را می‌بیند و می‌داند که به طور حتم از بین خواهد رفت، ولی در همان حال که آویزان است، دوروبرش را می‌گردد و روی برگ‌های بوته قطرات عسل می‌بیند، زبانش را به آنها می‌رساند و آنها را می‌لیسد. من هم به همین شکل به شاخه‌های زندگی دست انداخته‌ام و می‌دانم که اژدهای مرگ به‌طور حتم به انتظار من نشسته و آمادهٔ نابود کردن من است، و نمی‌توانم درک کنم چرا به چنین عذابی گرفتار آمده‌ام. و می‌کوشم آن عسلی را بچشم که پیشتر مایهٔ دلخوشی من بود؛ ولی این عسل دیگر مرا شاد نمی‌کند. موش‌های سفید و سیاه _شب و روز_ ساقه‌ای را که به آن آویزان هستم می‌جوند. من به روشنی اژدها را می‌بینم و عسل دیگر برایم شیرین نیست. من فقط یک چیز می‌بینم: اژدهایی که از آن گریزی نیست، و موش‌ها، و نمی‌توانم چشم از آن بگردانم. این افسانه نیست، بلکه حقیقتی است راستین، بی‌چون‌وچرا و قابل درک برای همه.

فریب پیشین شادی‌های زندگی که بر وحشت از اژدها سرپوش می‌گذاشت، دیگر نمی‌تواند مرا فریب دهد. هر قدر به من بگویید: تو نمی‌توانی به معنای زندگی پی ببری، فکر نکن، زندگی‌ات را بکن_ دیگر نمی‌توانم این کار را انجام دهم، زیرا در گذشته بیش از حد این کار را کرده‌ام. اکنون دیگر نمی‌توانم شب و روز را نبینم که می‌دوند و مرا به سوی مرگ می‌برند. من فقط همین یک چیز را می‌بینم، زیرا همین یک چیز حقیقت است. بقیه همه فریب است.»

▫️(اعتراف، لف تالستوی، ترجمهٔ آبتین گلکار، نشر گمان، ص۳۸_۴۰)

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

.

تولستوی در نامه‌ای (۴ آوریل ۱۹۰۱) به شورای مقدس کلیسای اردتودکس می‌نویسد:

«من باور دارم که خیر واقعی انسان در اطاعت از خواست و ارادهٔ خداست و ارادهٔ خدا بر این است که انسان‌ها یکدیگر را دوست بدارند و نسبت به هم چنان رفتار کنند که گویی خداوند در مقابل‌شان است.»

(به نقل از:
راه رفتن با کفش‌های تولستوی، نشر علمی و فرهنگی، ۱۳۹۲، ص۴۸)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

مَثَل زندگی

آسمان سخاوت می‌ورزد، باران فرود می‌آید، دانه‌ها سبز می‌شوند، مزرعه جان می‌گیرد، ساقه‌ها بلند می‌شوند، خوشه‌ها رنگ می‌گیرند، و سپس پژمردگی، رنگ‌باختگی، خشکیدگی، و پراکندگی در باد... چُنان که گویی چیزی نرُسته بود، گویی دیروز، هیچ‌چیز نبوده است. قرآن کریم حقیقت زندگیِ این‌جهانی را چنین تصویر می‌کند: زراعتی که چشم می‌نوازد، دل می‌بَرَد، و ناگهان برباد می‌رود:

«مَثَلِ زندگی دنیوی همچون آبی است
که آن را از آسمان فروفرستیم
که رُستنی زمین_از آنچه مردمان و چهارپایان می‌خورند_ با آن درآمیزد [و با آن بروید]
تا چون زمین زیور خود را برگیرد و آراسته شود
و اهل آن گمان کنند که [در بهره‌گیری] قادر برآنند،
[ناگهان] فرمان ما شب‌هنگام یا روز به سراغش آید
و آن را چُنان دِرَویده گردانیم که گویی دیروز هیچ نبوده است.»
(سوره یونس، آیه ۲۴)‎

«و برای آنان زندگی دنیوی را مَثَل بزن
که همچون آبی است که آن را از آسمان فرو فرستادیم
و گیاه زمین با آن [بروید] و در هم آمیزد
و سپس خشک گردد
[و] بادها پراکنده‌اش سازد؛
و خدا به هر چیزی کاملاً تواناست.»
(سوره کهف، آیه ۴۵)

«آیا ننگریسته‌ای (نیندیشیده‌ای) که خدا از آسمان،
آبی فروفرستاده
و آن را به صورت چشمه‌هایی در دل زمین روان ساخته
سپس با آن کِشته‌ای برود آوَرَد
که رنگ‌هایش گوناگون است،
سپس پژمرده می‌شود [و] آن را زرد شده می‌بینی
و آنگاه خشک و شکسته‌اش سازد؟
به راستی در این (دگرگونی) برای خردمندان یادآوری [و پندی] است.»
(سوره زمر، آیه ۲۱)

«چون مَثَل بارانی است که کشاورزان را رُستنی آن (باران) به شگفت اندازد،
سپس (آن کِشت) خشک می‌شود
و آن را زرد بینی،
آنگاه خاشاک شود.»
(سوره حدید، آیه ۲۰)

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

ﻣﻨﺘﻈﺮﻡ
ﺷﺒﯿﻪ ﯾﮏ ﺁﻫﻨﮓ ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻗﺪﯾﻤﯽ
ﺩﺭ ﺁﺭﺷﯿﻮ ﺭﺍﺩﯾﻮ

ﺯﻧﮓ ﺑﺰﻥ
ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﻣﯿﺨﻮﺍﻫﯽ ﻣﺮﺍ ﺑﺸﻨﻮﯼ

(ﺁﺯﺍﺩ ﻧﻮﺭﻭﺯﻯ)

.

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

گل سرخ

The rose is without 'why'; it blooms simply because it blooms. It pays no attention to itself, nor does it ask whether anyone sees it. O Man, as long as you exist, know, have, and cherish, You have not been delivered, believe me, of your burden.
▪️Angelus Silesius

گلِ سرخ، فارغ از چون و چرا است؛
خود به خود می‌شکفد؛
بی‌آن‌که به خودش توجه کند؛
یا بخواهد کسی او را ببیند.
آه ای انسان؛
باور کن؛
تا وقتی که؛
باد و بودی داری، می‌دانی، مایملکی داری و گوش و حواست جمع است؛
سبکبار نگشته‌ای.

◽️آنجلوس سیلسیوس (۱۶۲۴–۱۶۷۷ میلادی) شاعر و عارف نامدار آلمانی

@sedigh_63

Читать полностью…

عقل آبی | صدیق قطبی

تابلو نقاشی بازگشت پسر مُسرف رامبراند

تابلو نقاشی بازگشت پسر مسرف هنر جاودانه رامبراند هنرمند و نقاش هلندی مکتب باروک است. این ویدئو به معرفی این تابلو نقاشی زیبا می‌پردازد.

.

Читать полностью…
Subscribe to a channel