وُهومَن اَمشاسِپَند

04 June 2025 10:44

✅ مغربی ها تا کنون در این راه از فعالیت خود نکاسته اند و بدبختانه بسیاری از ایرانیان نیز از نادانی گول آن ها را خورده و می خورند.
از قضای روزگار یک جلد کتاب که فهرست کتب دینی و مندرجات آیینی بود در قلعه پازارگاد باقی می ماند که بعدها آن نیز به دست يوناني ها مي افتد و به زبان خود ترجمه می کنند.
چون اردشیر بانی ایران نشست، در زنده کردن آیین باستان بکوشید.
تنسر موبدان موبد وقت در جمع آوری اوستا پرداخت.
کتاب یونانی ترجمه ی کتاب قلعه ی پازارگاد نامبرده به دست او می افتند و به پهلوی ترجمه می کند. باز کتاب مذکور گم می شود.
دستور آذر فرنبغ در زمان انوشیروان عادل آن را پیدا می کند. دستور شهریار اردشیر ایرج رستم نسخه ای از آن را که امروز به نام دینکرد معروف است در سال ۸۰۵ یزدگردی رونویس می کند. موبد ماونداد بهرام اردشیر ترک آبادی در سال ۱۰۰۹ بزدگردی نسخه ی دیگر را از آن برای خود رونویس می کند.
نسخه ی نامبرده را که منحصر به نسخه ی فرد بوده ، ملا بهمن پور ملا بهرام خرمشاهی کلانتر زرتشتیان در سال ۱۱۵۲ یزدگردی با خود به سورت می آورد.
سپس موبدان هند نسخ ديگر از آن استنساخ می کنند.
شرحی از سوزندان کتاب خانه در دفتر سوم دینکرد آمده است.

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۱۰۶
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

04 June 2025 10:42

#مهر_ایزد

در فرهنگ‌های فارسی مهر را ایزدی نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مینوی دانسته‌اند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست.
مهر که در اوستا « میثرَ» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت است که ایزد فروغ و روشنایی خوانده می‌شود.
ایزد مهر نگهبان مهر، محبت، دوستی و عشق، تدبیر برای یافتن دارایی و خواسته‌ها است.
مهر به دیگر چم (:معنی) گردونه ی آفتاب یا خورشید است.

مهر ایزد موکل بر فعالیت‌های ست که دو طرف دعوا دارند. هر کجا دو طرف دعوا باشد ایزد مهر به دادگستری، دوستی، قول و قرار، پیمان‌ حاضر است.

مهر یکی از برجسته‌ترین ایزدان در دین زرتشتی ست. یکی از سه ایزدانی است که نامش در دوازده ماه سال آمده است. یکی از دراز ترین یشت‌ها به مهریشت ویژه شده است.


فردوسی می‌سراید‌:

«دو مهر است با من که چو آفتاب،
بتابد شب تیره چو بیند آفتاب».

ایزد مهر نماد عشق و زندگی است و به زندگی خانوادگی گرمی می‌دهد. مهر نام آتشکده‌ای نیز بوده است.

فردوسی پیرامون آن می‌سراید :

«چو آذرگشسب و چو خوراد و مهر،
فروزان به کردار گردان سپهر»

گل بنفشه نماد مهر ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

04 June 2025 10:28

✅ در دیباچه ی اردای ویرافنامه آمده که :
«اسکندر رومی چندین تن از دستوران و دادوران و هیربدان و موبدان و دین برداران و افزار مندان و دانایان ایرانشهر را بکشت و مهان و کدخدایان ایرانشهر را با یک دیگر کین و دشمنی به میان انداخت پس از مرگ او مردمان ایرانشهر را با یک دیگر آشوب و پیکار بود و ایشان را هیچ خذا (شاه) و دهبد و سردار و دستور دین آگاه نبود.
مغان و دستوران پژوهش کارهای بزرگ دینی را انجمن کردند و چون شاه اردشیر پاپکان به شاهی نشست دستوران و موبدانی که در آن زمان بودند همه را پیش خویشتن خواند و گفت که دین راست و درست که ایزد به اشوزرتشت گفت و اشوزرتشت در گیتی رواج کرد مرا باز نمایید تا من این کیش ها و گفتگوی ها را از جهان بر کنم و اعتقاد بایکی آرم.»
(وضع ملت و دولت و دربار در دوره ی شاهنشاهی ساسانیان)

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۱۰۴
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

03 June 2025 05:06

#دی_به_مهر

«دی» اوستایی «دَثوش» به چم پروردگار و دادار است.
روزهای دی به چم (:معنی) پروردگارست، در هر ماه روزهای نیایش همگانی ، به آتشکده رفتن و آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است (روز استراحت)، روز اورمزد نیز که نام پروردگار و خدا در دین مزدیسنا هست نیز شامل این روزها می شود.

دی به‌مهر است مهربانی کن،
که از همه چیز مهربانی به.

روز پانزدهم از هر ماه در گاه شمار زرتشتی دی به‌ مهر نام گرفته است. سه روز در هر ماه زرتشتی با پیشوند «دی» همراه است. روزهای هشتم، پانزدهم و بیست‌وسوم ماه زرتشتی كه برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته می‌شوند ؛ برای نمونه فردای روز دی‌‌ به‌ مهر روز مهر است.


«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»

روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی،
ای ترک، مِی بیار كه تركی گرفت دی.
مِی ده برطل و جام كه در بزم خسروی،
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به مِی.

گل کاردک نماد دی به مهر (آفریدگار) است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

02 June 2025 05:43

✅ نظامی در سکندرنامه می‌نویسد :

جهان خسروش گفت که ای نامدار، زکیخسرو آن تخت را یادگار.
چون شد تخت من تخت کاوس کی،
همان خوردم از جام جمشید می‌.
بدین جام و این تخت آراسته،
دلی دارم از جای برخواسته.
دگر نیز بینم که چون خفت شاه،
در آن غار چون ساخت آرامگاه.
زنم بوسه ای بر لب جام او،
بگریم بدان تخت پدرام او.
ببینم که آن تخت خسرو پناه،
چه زاری کند بر من از مرگ شاه.
وز آن جام آن ناجور بشنوم،
درودی کزین جام برتر شوم.
شد آیینه ی جان من زنگ خورد،
زبانم بدان زنگ آئینه گرد.
بر آن دیده دل را هراسان کنم،
به خود بر همه کاری آسان کنم.

به قول پلوتارک، مورخ یونانی، چون اسکندر به دیدن دخمه ی کورش رفت، دید در آن جا نوشته است : « این جا خوابیده است. کورش شاهنشاه شاهنشاهان.»

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۱۰۲
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

02 June 2025 05:42

✅ آتشکده در آسیای مرکزی‌.

خون زرتشتی گری هنوز در عروق مردم تاجیک و سرات واقع در آسیای مرکزی جاری ست بسیاری از آداب و رسوم پارسیان را به جا می آورند.
زبان آن ها به اوستا شباهت دارد. به قول پروفسور وامبری Wambary به آتش : احترام می گذارند و با افتخار می گویند که نیاکان آن ها زرتشتی و مزدیسنی مذهب بوده اند.
در نوشته های جهان گردان ذکر خراب های آثار زرتشتیان در بسیاری از بخش های آسیای مرکزی آمده است.
سه قلعه که از آثار ایرانیان باستان است در سرزمین و اخان و شمال کافرستان و مشرق بدخشان در دهانه ی جيحون موجود است.
قلعه ای به نام سامری نزدیک کندت و دیگری به نام کاکا نزدیک استخر و سومی به نام قلعه زن گیر نزدیک قریه ی ایسر می باشد.
مردم آن سرزمین خاموش کردن آتش را با فوت نشان بدبختی و مصايب می دانند. به قول استوار وود Wood مردم بدخشان و واخان آتش را با هوای دست یا باد بزن خاموش می کنند و نه یا فوت و باد دهن.
جماعت کافر سیاه پوشان آداب دینی خود را برابر آتش به جا می آورند و باورمندند بی حضور آتش روا نیست.
در برخی از تشریفات چوب مخصوصی بر آتش گذاشته روشن می کنند لیکن آتشگاه ندارند.
در سال ۶۲۹ میلادی جها نکرد چینی هیننت سونگ Hinan:hsung
در بخش های آسیا سیاحت می کرده به شهری می رسد به نام «سو» فرماندار شهر که نامش «ترکی خان» بود به او می گوید که مردم شهر زرتشتی مذهب می باشند.
جهانگرد چینی سپس به سمرقند می رسد و مشاهده می کند که بیشتر نفوس آن جا را زرتشتیان تشکیل داده اند و از آن جا به بلخ می رسد مردم آن سرزمین را هم زرتشتی می بیند.
۱۰۰
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

02 June 2025 05:40

#گوش_ایزد

امروز «گوش ایزد» چهاردهمین روز از گاه شمار زرتشتی است.
بنابر گاه شمار زرتشتی، هر ماه، ٣٠ روز دارد و هر کدام از این ٣٠ روز، نامی و امروز، روزی است که نامش «گوش» است.
گوش، یک ایزد است و عنوان ایزد برای آن‌چیزهایی کاربری دارد که ستودنی هستند، یعنی داده‌های نیک اهورایی که در خور ستایشند. گوش‌ایزد، ستودنی است آن اندازه که هتا یکی از یشت های اوستا، به این ایزد ویژه شده است. «گوش‌یشت» یا «درواسپ‌یشت»، آن یشتی است که در‌ آن از «گوش‌ایزد» سخن رفته است.

واژه‌ی «گِوش» یا «گئوش» بارها در «گاتها» (سروده‌های اشوزرتشت)، در «اوستا» و در نوشته‌های پهلوی آمده است.
واژه‌ی گئوش هم چون واژگان بسیار دیگری که چم های گوناگون دارند، چند چم دارد که بی‌گمان باید در جمله معنایش کرد.
این واژه به چمار «گیتی» و «مجموعه‌ی آفرینش» و از سویی دیگر به چم «گاو» است، البته این چم یعنی گاو نیز در استوره‌های ایرانی، همان «آفریده»  یا گیتی است.
گوش یا گئوش در اوستا هم به چم گاو و هم به چم گیتی آمده است. «اورو» نیز  كه به چم روان است همراه با واژه‌ی گئوش، معنی روان جهان یا روان گاو را می‌رساند. «گئوش‌ارورون» نگاه دار گله‌ها و چارپایان سودمند است.
گاو در استوره‌ها، نماد گیتی ست و از دیدگاه فلسفی نماد زندگی دنیوی و خاكی است.

بنابر باور ایرانیان گوش‌ایزد، پاسدار و نگهبان جانداران سودمند است که این خویش کاری با چم این ایزد، هم‌خوانی دارد.
یعنی آزردن جانداران سودمند به نوعی به چم آزار آفرینش، به چم آزار گیتی‌ست.

ایزد گوش برای پاسداری از جانداران سودمند، به همراهیِ «ماه ایزد» و «رام‌ایزد» به یاریِ«وهمن امشاسپند» می‌شتابد.
پس ماه ایزد، رام‌ایزد و گوش‌ایزد، یارانِ «وهمن امشاسپند» در این خویش کاری هستند.

زرتشتیان از دیرباز در این ۴ روز از ریختن خون جانوران و از خوردن گوشت آن‌ها پرهیز می‌کنند و این کار برای نگهبانی از شمار جانوری و سلامتی انسان‌ها انجام می‌شود.

پرهیز از کشتن و خوردن جانوران هم چون یک قرارداد کلی است برای آن‌که در این ۴ روز، جانوران در امان باشند.

تصور کنید که این قرارداد از این دایره‌ی کوچک (هازمان زرتشتی) فراتر رود و جهانیان در این ۴ روز بر خود بایسته بدانند که از کشتن جانوران و خوردن خوراک‌های گوشتی بپرهیزند؛ بی‌گمان که آمار کشتار جانوران به اندازه‌ی بسیاری پایین خواهد آمد و از سویی برای انسان‌ها تمرینی خواهد بود برای خوردن خوراک‌های گیاهی.

روز «گوش‌ایزد» هم چون یک تلنگر، هر ماه، به ما «مجموعه‌ی آفرینش» را یاد آوری می‌کند.
گوش‌ایزد، هم چون رام‌ایزد و ماه ایزد و وهمن‌امشاسپند، تلنگری است تا «گیتی» را از یاد نبریم و یادمان نرود که بخشی از این مجموعه هستیم، اگر بخشی از هستی را بیازاریم، آزرده خواهیم شد. گویند در این روز باید جشن گرفت.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

گوش‌روز ای نگار مشكین‌ خال،
گوش بربط بگیر و نیک بمال.

من ز بهر سماع خواهم گوش،
بی‌سماعم مدار در هر حال.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم) :

پرورش گوش اورون کن، گاو به ورز آموز.


اندرزنامه‌ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به (گوش) اندرون گاو ساله، به مرز،
ببند و بیامرز بر گاو، ورز.

گل میزورس نماد گوش ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

01 June 2025 20:56

📣 ۳۴ کانال طلایی برای عاشقان تاریخ و فرهنگ و ادبیات!

📚دنبال محتوای خاص و مفید هستید؟
👇کلیک کنید: این لیست مخصوص شماست!
📌 /channel/addlist/POZ7IO6_lf5hZWZk

🔍 یه نمونه‌ کانال عالی هم این پایین هست، همین حالا ببینش!👇

وُهومَن اَمشاسِپَند

01 June 2025 12:17

#تیر_ایزد

روز «تیر ایزد» سیزدهمین روز هرماه و چهارمین ماه هر سال، در گاه شمار زرتشتی «تیر» نام گرفته است.
تیر یا تیشتر، ایزد باران بوده و به یاری او کشتزارها سیراب از باران می‌شوند، هم چنین نگهبان ستوران است.
در اوستا «تیریشت» در نیایش ایزد باران است.
ستاره ی عطارد تیر نامیده می‌شود و نیز تیری که در کمان نهند و بجهانند.
ایرانیان باستان هنگام خشک سالی در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می‌کردند و برای خواهش باران و پیروزی تیر ایزد بر دیو خشک سالی(اپوش) به در و دشت می‌رفتند و تیریشت می‌خواندند.

بخشی از یشت های اوستا درباره‌ی این ایزد است.
تیر نام ستاره‌ای‌ است كه امروزه آن ‌را «‌شعرای یمانی» یا به لاتین «سیریوس» (Silius) می‌نامیم.


سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

ای نگار تیر بالا روز تیر،
خیز و جام باده ده بر لحن زیر.

عاشقی در پرده‌ی عشاق گوی،
راه‌های طبع خواه دل‌پذیر.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم) :

کودک به تیراندازی و نبرد و سواری آموختن فرست.


اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

بفرمای بر کودکان روز (تیر)،
نبرد و سواری و پرتاب.

گل بنفشه نماد تیر ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

31 May 2025 20:34

#پرسش :

✅ آیا زرتشتیان به آدم و حوا باور دارند؟


پاسخ :

درادبیات دینی و اوستا، همانند آن چه در آغاز تُّورات(:کتاب یهودیان) و پس از آن در باورِ ادیان ابراهیمی آمده و در سرگذشتِ پیدایش مَرتوگان(:بشر)، با آفرینش آدم و حوّا آمده می باشد، یاد نشده است.

به گونه ای که خداوند با فراهم آوردن گِل(:خاک) که فرشتگان از زمین برایش فراهم کردند، نخست «آدم» را آفرید و هزاران سال پس از آن، با نیازی که آدم داشت، بازهم خداوند «حوا» را از پهلوی چپ آدم خلق کرد، سپس آنان را در‌ جایگاهی به نام جَنَت(:بهشت) جای داد که از آن بهترین جای هستی بهره ببرند.

پس از آن‌ با کار اشتباهی که آنان انجام دادند و از میوه ی بدون پروانه(:ممنوعه) نیز استفاده کردند.
آن گاه خداوند که شرط زندگی در جَنت را نخوردن میوه ی ویژه ای یاد آوری کرده بود، از خوردن آن میوه که گاهی سیب و در جایی گندم یاد شده،  آگاهی یافت.
به سبب این کار اشتباه که نخست حوّا و سپس آدم انجام داد، آنان را از«جَنت» برگرفته و به روی زمین کوچ داد.
در این باور دینی، اکنون همه ی مَرتوگان، فرزندان و نوادگانِ آدم و حوّا می باشند که روی زمین باهم جُفت شده، نخست پسر و دختری به نام هابیل و قابیل را بر زمین نهادند تا زادمان های پس از آن تا به امروز ادامه داشته است.

این چنین استوره یا رویدادی چنان چه درست نیز باشد سخنی در سرودهای اشوزرتشت و نوشته های اوستایی نیامده است.
تنها درنسکِ(:کتاب) «بُندهِش»، که به چَمار(:معنی) آغاز آفرینش بوده و یکی از استوره ها و باورهای دوران ساسانی است. موبدی به دَبیره(:خط) پهلوی چنین نگاشته است. که «کیومرث» نخستین انسانی بوده که پدیدار شده است.
تُخمه ی (:نطفه ی)  کیومرث درخورشید پالوده گشته، سپس به زمین رسیده است. از ریختن آن برخاک، دو شاخه از گیاهی همانند ریواس روییده شده است که آنان را «مَشی» و «مَشیانه» نام نهاده اند.
این دوشاخه گیاه برهم پیچیده اند و نمادین آغاز آفرینش را دراین جهان یادآوری کرده اند.

اشوزرتشت در گات ها وسرودهای خود پرسش هایی در هر جستار، به ویژه آفرینش هر پدیده ای با نگرش به هستی و کنکاش در زندگی گیاه، جانور و مَرتوها داشته و از آن یاد کرده است، ولی رویدادی ویژه را پیش بینی واشاره نکرده است، از غیب نیز پاسخی دریافت نکرده تا بازگو کند که شاید روزگاری دانش همگانی در رشته های گوناگون، آن رویداد ذهنی وی را مَردود بداند و از پذیرش آن خودداری کند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از تارنمای روان شاد :
موبد کورش نیکنام.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

31 May 2025 05:42

#چهار_روز_نبر


روزهای نبر در کیش زرتشت چهار روز در هر ماه است.
به عبارت دیگر، زرتشتیان ۴۸ روز در سال نبر یا (پرهیز از خوردن گوشت و کشتار حیوانات سودمند) را می‌گیرند اما نه پشت سرهم.
زرتشتیان برای زیاده روی نکردن در خوردن گوشت جانوران، روزهای #دوم و #دوازدهم و #چهاردهم و #بیست_و_یکم هر ماه زرتشتی از خوردن گوشت پرهیز می کنند.

این چهار روز متعلق به چهار امشاسپندِ و ایزدان  #وهمن #ماه #گوش و #رام می‌باشد.
در نزد زرتشتیان برای هر سی روز ماه اسم خاصی وجود دارد.
یکی از این روزها «وهومن» است که بعدها به نام بهمن تغییر ریخت داده و به چم‌ منش نیک است.
روز «ماه»، روز «گئوش» یا گوش و روز «رام» نیز به همراه روز «وهومن» روزهایی هستند که گوشت خوردن درآن نکوهیده شده و به آن نبر(Nabor) می گویند.

"نبُر" فعلی جزو سنت زرتشتیان می‌باشد.
به چمار نبریدن و منظور از آن نکشتنِ حیوانات و سر آن ها را نبریدن بوده است.
در قدیم، برخی از زرتشتیان در کلِ ماه بهمن نیز لب به گوشت نمی زدند.
نیک است بدانید که نمادِ بهمن، سپیدی و پاکی است از همین رو موبدان زرتشتی سپید می پوشند چرا که؛
منش نیک به چم سپیدی ست.
هم چنین برای اطلاعاتِ عمومی می‌ گویم که وهومن نزدِ مزدیسنان بزرگی زیادی دارد.
چرا که با وهومن است که یک مزدیسن هوخت/Hovakht و هورشت/Hovarasht را می فهمد و رعایت می کند.
به چم این که با اندیشه ی نیک به کردار نیک و گفتار نیک نیز می رسد و منطقی می شود.
زرتشتیان باید در سه بخش #مینویِ #شنوایی، #اندیشه و #احساس همیشه کوشا باشند.
به آن چم که با این سه حس،
از نیکی و "امر نیک" دور نشوند.
و “اندیشه و احساس و شنوایی” باید همیشه سرشار از نیکی باشد.

@khashatra‌

وُهومَن اَمشاسِپَند

31 May 2025 05:41

#امروز


نَبُر

به روز، پیروز ‌و فرخ روز ماه ایزد از خورداد ماه به سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

برابر با :
شنبه ۱۰ خورداد ماه سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۳۱ می ( مه )  سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ ماه = ماوَنگهِه، ماه.

✔️ نبُر : پرهیز از کشتن حیوانات سودرسان.
🐂پرهیز از خوردن خوراک‌های گوشت دار.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 20:21

✅ بخش دوم.

روان شاد مانکجی لیمیجی هوشنگ هاتریا پس از ۲۹ سال تلاش پی گیر و خرج مبالغ گزاف فرمان لغو حکم جزیه را از ناصرالدین شاه دریافت کرد.
این خواسته در سه مرحله انجام شد.

#نخست ؛

عباسقلی خان معتمدالدوله، وزیر عدلیه دریافت مبلغ جزیه را عهده دارشد.
که به این صورت تا حدی دست حکام محلی از تعدی به زرتشتیان کاسته شد.

#دوم ؛

مانکجی توانست حدود ۱۰۰ تومان از مبلغ ۹۳۷۵ ریال، را کاهش دهد.

#سومین ؛

پرداخت کل مبلغ جزیه را خود و از طرف انجمن اکابر پارسیان هند عهده دار شد تا دیگر هیچ کس در هیچ جای ایران از زرتشتیان جزیه طلب نکند.

انجمن اکابر پارسیان هند حدود ۲۸ سال مبلغ جزیه را پرداخت می‌نمود‌.
و هدایا و پیشکش‌ های فراوانی را برای شاه و درباریان می‌فرستاد.

از این مدت حدود بیست سال آن را تا زمان صدور فرمان الغاء خود مانکجی اقدام به پرداخت مبلغ جزیه که رقمی بالغ بر ۹۴۵ تومان در سال بود می‌نمود.
تا این که سرانجام ناصرالدین شاه پس از ملاقات های مکرر مانکجی و نیز وزیر مختار انگلیس با وی در تیرماه ۱۲۶۱ خورشیدی، حکم الغای جزیه را خطاب به سعیدخان وزیر‌ امور خارجه صادر کرد و وزیر نامبرده با پشتیبانی ظل السلطان و نایب السلطنه و مجلس شورای دربار که همگی با مساعی مانکجی هاتریا با این نظر موافق بودند در ماه رمضان سال ۱۲۹۹ ه ق، فرمان مذکور را با مهر ناصرالدین شاه صادر نمود.
بدین ترتیب این بار سنگین مادی و مینوی پس ۱۲۴۵ سال، از دوش زرتشتیان ایران برداشته شد.
لازم به اشاره‌ است که در بخشش مالیات جزیه این اشخاص نیز مؤثر بوده‌اند :

#رئیس_انجمن_اکابر_صاحبان_پارسیان_هند و امنای آن انجمن به وسیله حکومت هندوستان.
#وساطت_مستر_ر.ف.تامسن ؛ وزیر مختار انگلیس در تهران.
#سردین_شاه_مانکجی_پتیت ؛ رییس انجمن بهبود حال زرتشتیان ایران.
#وزیر_خارجه_ی_انگلستان ؛موسوم به ارل آو گرانویل.
( برابر نامه ی ۲۷ ژوئیه ۱۸۸۲ به سفارت تهران)

پی نوشت :

۱ - مستوفیان و دفترداران حکومت قاجار علاوه بر مبلغ جزیه هر چه می‌توانستند اضافه بر این مبلغ برای خود وصول می‌کردند.
این وصول در بیشتر موارد همراه با زور و آزار زرتشتیان از آن ها گرفته می‌شد.
روان شاد مانکجی با دربار ناصر الدین‌ شاه توافق کرد که این مبلغ را یک جا به دار الخلافه تهران بپردازد.
مالیات «جزیه» به‌قدری کمرشکن بود که قسمت بزرگی از درآمد سالانه‌ی این مردمان فقیر را دربر می‌گرفت.
فشار «جزیه» به‌ ویژه پس از شام گاه سلسله ی زندیه از بد هم بدتر شد چنان‌ که بهدینان را مستاصل و پریشان‌ روزگار ساخته بود.
برای نمونه در سال ۱۲۶۵ ه‌ ق ، ۶۰ تن از زرتشتیان روستای ترک آباد یزد، که از کانون‌های دستوران و پیشوایان زرتشتی بود چون از پرداخت ۲ ریال پول جزیه عاجز بودند و مامورین حکومتی نیز با ضرب چوب، چماق، مشت، لگد و لعن مطالبه می‌کردند طاقت نیاورده با خانواده‌ ی خویش مسلمان شدند.
۲
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 12:02

#خورشید_نیایش

با آوای روان شاد ؛
موبد مهربان فیروزگری

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 11:57

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز خور ایزد از خورداد ماه به سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

برابر با :
آدینه ۹ خورداد ماه سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۳۰ می ( مه )  سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ خور = خیر ، خورشید.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

04 June 2025 10:44

✅ دانشمند گرامی آقای علی سامی در همین مورد در کتاب خویش پاسارگاد ص ۱۵ چنین گوید :
«اسکندر مقدونی پس از سوزاندن و انهدام تخت جمشید و سایر پایتخت ها و مراکز مهم امپراتوری هخامنشی و غارت آن ها، دفاتر و سالنامه های شاهی، کتاب های علمی و طبی و فلسفی موجوده را به یونان فرستاد ، تا هر مقدار از مطالب علمی و فلسفی و تاریخی آن ها مورد استفاده ی دانشمندان و مورخین یونانی باشد بدان زبان ترجمه و سپس آن ها را نابود سازند و هتا به طوری که نوشته اند علما و دانشمندان را سر به نیست کرد ، مبادا علم و فنون مضبوطه در سینه ی آن ها مجددا به طور نوشته و کتاب در آید.
علامه حمزه اصفهانی در کتاب کبار الامم می نویسد که تواریخ و قوانین را به آب انداختند و هر جا از مورخین یا از قانون شناسان و آیین دانان ایرانی سراغ می یافتند هتا از بیغوله ها و جبال شامخ آنان را به چنگ آورده بی پروا می کشتند ، بدین مقصود که نسل های جوان ایرانی از گذشته های پر افتخار خود بی خبر مانده نسبت به آیین و آداب ملی خود جاهل و برای قبول آیین و رسم یونانی و پذیرفتن ملیت یونان آماده شوند.
اسکندر گجستک در ایران ستم های فراوان نمود، در خراب کردن آتشکده ها و تباهی فرهنگ ایران و سوزاندن کتب ایرانی هیچ کوتاهی نکرد و منظورش آن بود که جهانیان بگویند یونان سرچشمه ی فرهنگ و ادب است.
۱۰۵
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

04 June 2025 10:39

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز مهرایزد از خورداد ماه به سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

برابر با :
چهار شنبه ۱۴ خورداد ماه سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۴ ژوئن  سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ مهر = فروغ و روشنایی.

✔️ روز دیدار پیر مهر ایزد در شهر یزد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

04 June 2025 10:27

✅ کتاب خانه ی ایرانیان و اسکندر.

دژ نبشت یا شاپیگان واقع در پازارگاد ساختمان زیبا و گنبد بسیار بزرگی داشته است.
اوستایی که بر ۱۲ هزار پوست گاو با آب زر به فرمان شاه گشتاسب نوشته شده بود در این کتاب خانه جای داشت.
به قول میر خوند نسخه ی اصلی ۲۱ نسک
(:کتاب) بر ۱۲ هزار پوست گار بسیار نرم در این کتاب خانه محفوظ و رونوشت آن را به شهرهای دیگر می فرستادند.
به قول ویلیام واکس نویسنده ی انگلیسی دژ نپشت بر کوهی نزدیک استخر بنا گردیده بود.
از مفاد مندرجات جلد چهارم دینکرد بر می آید که کتاب خانه ی نامبرده به گنج شایگان نیز نامور بوده.
به قول صاحب نظام التواریخ گشتاسب از بلخ به استخر نزول اجلال نمود و کتاب خانه ی دینی را در این شهر مستقر ساخت.
زیرا استخر در مهرهای زیاد داشت و شهر مقدس به شمار می آمد.
چون اسکندر در سال ۳۳۰ پیش از میلاد ایران را متصرف شد کتاب های کتاب خانه ی مقدس را به یونانی ترجمه نمود، سپس آن را بسوزانید.
نظامی در این مورد گوید :
کتب خانه ی پارسی هر چه بود،
اشارت چنان شد که آرند زود.
حکمتی ساخته دفتری
سخن های سر بسته از هر دری،
زهر حکمتی ساخته دفتری.
به یونان فرستاد با ترجمان،
نبشت از زبانی به دیگر زبان.
این ندیم در مقاله ی فلاسفه بخش کتاب نهمطان ابوسهل بن نوبخت می نویسد :
« اسکندر پس از کشته شدن دارا از نوشته های علمی که در دیوان ها و خزائن استخر یافت نسخه برداشت و آن ها را به زبان رومی و قبطی گردانید و سپس آن چه به خط فارسی و خط گشتج نوشته بود و دیگر به آن ها نیازی نداشت سوزاند.»
(گشته دبیره از محمد صادق کیا ایران کود ۱۵۰)

۱۰۳
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

03 June 2025 05:06

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز دی به مهر از خورداد ماه به سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

برابر با :
سه شنبه ۱۳ خورداد ماه سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۳ ژوئن  سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ دی به مهر = آفریدگار.

✔️ روز آرامش و نیایش همگانی زرتشتیان.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

02 June 2025 05:43

✅ نویسندگان یونان در مورد آتشکده ی دشت مرغاب.

به قول نویسندگان قدیم یونان در روزگاران باستان ، ساختمانی از سنگ مرمر در وسط باغ سبز و خرم در پازارگاد واقع در دشت مرغاب موجود بوده که ایرانیان باستان در آن محل مراسم و تشریفات دینی به جای می آورده اند کورش بزرگ چندین بار سالانه به آن محل می‌رفته و با موبدانی که به همراه داشته به بندگی پروردگار می پرداخته. همین‌طور، پادشاهان دیگر نیز هنگام تاج‌گذاری برای ادای تشریفات دینی و پرستش به آن پرستش گاه می‌رفته‌اند و هم چنین در مواقع سختی یا پیکار نیز در همان محل به راز و نیاز با اهورامزدا می پرداخته‌اند.
دخمه ی کورش در همین محل در دامنه ی کوهی واقع است.

بنا به گفتار کارتیسا، اسکندر مقدونی هم به زیارت دخمه ی کورش رفته و احترامات لازمه را به‌ جا آورده است.
می‌نویسد : چون اسکندر در دخمه داخل می‌شود، نخست تعظیم نموده و درود می‌فرستد و می‌بیند که یک شمشیر و سپر و یک ظرف آب در آن جا گذاشته شده است. سپس طواف می‌کند و هنگام بیرون آمدن، یک تاج طلا در آن جا می‌گذارد.
۱۰۱
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

02 June 2025 05:41

#چهار_روز_نبر


روزهای نبر در کیش زرتشت چهار روز در هر ماه است.
به عبارت دیگر، زرتشتیان ۴۸ روز در سال نبر یا (پرهیز از خوردن گوشت و کشتار حیوانات سودمند) را می‌گیرند اما نه پشت سرهم.
زرتشتیان برای زیاده روی نکردن در خوردن گوشت جانوران، روزهای #دوم و #دوازدهم و #چهاردهم و #بیست_و_یکم هر ماه زرتشتی از خوردن گوشت پرهیز می کنند.

این چهار روز متعلق به چهار امشاسپندِ و ایزدان  #وهمن #ماه #گوش و #رام می‌باشد.
در نزد زرتشتیان برای هر سی روز ماه اسم خاصی وجود دارد.
یکی از این روزها «وهومن» است که بعدها به نام بهمن تغییر ریخت داده و به چم‌ منش نیک است.
روز «ماه»، روز «گئوش» یا گوش و روز «رام» نیز به همراه روز «وهومن» روزهایی هستند که گوشت خوردن درآن نکوهیده شده و به آن نبر(Nabor) می گویند.

"نبُر" فعلی جزو سنت زرتشتیان می‌باشد.
به چمار نبریدن و منظور از آن نکشتنِ حیوانات و سر آن ها را نبریدن بوده است.
در قدیم، برخی از زرتشتیان در کلِ ماه بهمن نیز لب به گوشت نمی زدند.
نیک است بدانید که نمادِ بهمن، سپیدی و پاکی است از همین رو موبدان زرتشتی سپید می پوشند چرا که؛
منش نیک به چم سپیدی ست.
هم چنین برای اطلاعاتِ عمومی می‌ گویم که وهومن نزدِ مزدیسنان بزرگی زیادی دارد.
چرا که با وهومن است که یک مزدیسن هوخت/Hovakht و هورشت/Hovarasht را می فهمد و رعایت می کند.
به چم این که با اندیشه ی نیک به کردار نیک و گفتار نیک نیز می رسد و منطقی می شود.
زرتشتیان باید در سه بخش #مینویِ #شنوایی، #اندیشه و #احساس همیشه کوشا باشند.
به آن چم که با این سه حس،
از نیکی و "امر نیک" دور نشوند.
و “اندیشه و احساس و شنوایی” باید همیشه سرشار از نیکی باشد.

@khashatra‌

وُهومَن اَمشاسِپَند

02 June 2025 05:37

#امروز


نَبُر

به روز، پیروز ‌و فرخ روز گوش ایزد از خورداد ماه به سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

برابر با :
دو شنبه ۱۲ خورداد ماه سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۲ ژوئن  سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ گوش = گئوش ، روان جهان.

✔️ نبُر : پرهیز از کشتن حیوانات سودرسان.
🐂پرهیز از خوردن خوراک‌های گوشت دار.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

01 June 2025 20:54

#پرسش :

✅ آیا برای آمادگی در نماز علاوه بر شستن دست و روی ، شستن پاها نیز سفارش شده است؟
آیا در زمان ویژه که برای زنان است نیایش آنان درست می باشد؟


پاسخ : 

درباره ی نماز و نیایش پیش از این پاسخ داده شده است.
مشکل این است که ما هر چه پرسش از آیین زرتشت داریم، پاسخ آن را در مقایسه با ادیان ابراهیمی به سنجش می آوریم درحالی که هیچ شباهتی با هم نداشته و ندارند.

هنگامی که یاد آوری شده دین زرتشت آیین دستورها (:احکام) نیست و در این گونه آداب روزانه ی زندگی، اشدزرتشت دستوری را سفارش نکرده است.
به چمار(:معنی) این است که چگونگی شستن تن، خوراک خوردن، جامه بر تن داشتن، برخورد با دیگران، پاکیزه بودن در زندگی و پاکیزگی پیش از نماز را به دوش (:انسان) و دانش هر روزگار واگذار کرده است.

پیش از این اشاره شده که گونه ای نماز از موبدان ساسانی به یادگار مانده که هم چنان زرتشتیان ترادادی (:سنتی) آن را می سُرایند.
برخی از سرودهای ترادادی نماز، در بخش نیایش ها در تارنمایwww.kniknam.com شنیده می شود.

در این گونه نمازها سفارش شده تا مرتو (:انسان)  با خرد خویش دریابد که با تن و روانش پاک است، در جایگاهی پاک ایستاده، رو به سوی روشنایی‌کرده و اهورامزدا (:نماد اگاهی و دانایی در هستی) را ستایش می کند و آفرین می گوید.

بنابراین چنان چه اندیشه و خرد نماز گزاری تن و روان خویش را پاکیزه می داند؛ نیازی به استفاده بیهوده از آب ندارد که برای هربار نماز ونیایش، آب را بار دیگر کاهش دهد.

چنان چه هر کس تنها دستان خویش را ناپاک می داند، در شستش آن می کوشد و چنان چه همه ی تن خود را نیازمند پاکیزگی می داند، سشت و شوی تن خواهد داشت.
در نیایش ترادادی سر ها نیز پوشیده می باشند.

زنان نیز در هنگام ویژه ی ماهانه، نیایش می کنند تا اهورامزدا (نمادخردمندی) را فراموش نکرده باشند.
در نیایشی که از سرودهای گات ها و در هات ۲۸ چنین آمده است :

" مرتو ها همانند شیوه ی پیش، همراه با گفتار وسرایش سرودهای مانتره (: اندیشه برانگیز) باید کرداری شایسته در هر هنگام داشته باشد تا هویت انسانی خویش را بین موجودات هستی آشکار کرده باشد".

📚 بُن مایه :

برگرفته از تارنمای روان شاد :
موبد کورش نیکنام.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

01 June 2025 12:15

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز تیر ایزد از خورداد ماه به سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

برابر با :
یک شنبه ۱۱ خورداد ماه سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۱ ژوئن  سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ تیر = تیشتر ، نماد و نشانه ی باران.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

31 May 2025 20:29

#پرسش :

✅ آیا اشوزرتشت نیز پیش گویی می کرده؟ 

پاسخ :

نه ؛ اشوزرتشت هیچ گونه پیش گویی و آینده نگری نداشته است،
این که برخی گفته اند سده ها وهزاره هایی دیگر چه روی خواهد داد، در سخنان اشوزرتشت دیده نمی شود.
آیین او همگام شدن با خرد ودانش روزگار در هر دوره و دیاری است، دربینش اشوزرتشت، پندارِ نادرست، خُرافه نگری، حدس و گمان، تَوهُم و خیال پردازی جایگاهی ندارد.

مَرتو (:انسان) دارای فروزه ی ارزشمند خرد است که او را از موجود زنده برتر و بالاتر آورده است، باید کوشش کند تا با خرد خویش به دانایی روی آورد.
در‌ راستای دانش اندوزی؛ از هر گونه ای که مُیسر‌ باشد، در آموزشگاه و دانشگاه، فراگیری با تجربه در رویدادهای زندگی، پژوهش درچگونه بودن هستی از کوچک ترین ذره تا کهکشان، جوینده ی دانش و‌چیستی در این هستی باشد؛
آن گاه زندگی و آینده خویش را در پرتُو دانایی و آگاهی بی کران (:مزدا) به درستی پایه ریزی کرده و با آزادی گزینش کند.

در چنین بینشی، سرنوشت از پیش آماده شده نیز برای هر یک ازمرتوگان(:بشر) جایگاهی ندارد.
خداوند انگیزه ای نداشته تا با اراده ی خویش، روزگاری خوش وشایسته برای گروهی ویژه که برگزیده است، آماده سازد یا سرنوشتی ناخوش و رنج آور برای کسانی دیگر پیش بینی کند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از تارنمای روان شاد :
موبد کورش نیکنام.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

31 May 2025 05:42

#ماه_ایزد

ماه به اوستایی «ماوَنگَ» مانند خورشید ستودنی است.
در اساتیر، ماه سازنده‌ی نژاد ستوران شناخته شده است.
در ماه‌یشت این ایزد آموزگار گیاه و رستنی خوانده می‌شود.
این روز یکی از چهار روز پرهیز از خوردن گوشت است.
زرتشتیان این روز را «نَبُر» می‌نامند و از کشتن حیوانات و خوردن گوشت خوداری می‌کنند.
در این روز اوستای «ماه‌ نیایش» از سوی زرتشتیان خوانده می‌شود.

دوازدهمین روز از ماه سی‎روزه‌ی زرتشتی «ماه» و سی روز از سال ماه نامیده می‌شود.
ماه نام سیاره‌ای ست كه در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونگهه نوشته و خوانده مى‌شود.
ماونگهه در اوستا آمده و یشت هفتم به ماه است.
در ماه نیایش از ماه‌یشت گفته شده است.

در اوستا سازنده‌یِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی ست و پرورش دهنده ی گیاه و رستنی ست.
نَبُر به چمار (: معنای) كشتار نكردن جانوران در این روزها و پرهیز از خوردن گوشت است.
پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه، در درازای روز (روزه) كار ناپسند می‌شمارند. اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نام‌های بهمن، دومین روزِ ماه،
«ماه»، دوازدهمین روزِ ماه،
گوش، چهاردهمین روز به ماه،
و رام، بیست‌ و یكم روز به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست.

 در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از  كشتار آن‌ها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب…
و هرگاه پیر شدند، از آن ها به درستی نگهداری كنند.

در مزدیسنا از كشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …


سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه،
باده لعل مشک‌بوی بخواه.

گشت روشن چو ماه بزم كه گشت،
نام این روز ماه و روی تو ماه.


اندرزنامه‌ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم):

می خور و با دوستان گفت و گو کن.


اندرزنامه‌ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

بخور باده با دوستان، روز (ماه)،
ز ماه خدای، آمد کارخواه.

گل نرگس نماد ماه ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 20:23

✅ بخش پایانی

✔️ متن فرمان لغو جزیه :

نظر به سپاس داری عنایات وافره و عطایای متاکثره حضرت واهب بی منت عز اسمه که پرتو وجود تقدس ما را آرایش تاج و تخت کیان فرمود وافاضه ذات همایون ،
ما را موجب آسایش قاطبه سکان ممالک ایران بر ذمت همت ملوکانه لازم است که رفاهیت حال و فراغت بال همه ی رعایا از هر طایفه و ملت و طبقه و عشیرت را که در زیر سایه ی مرحمت بی پیرایه ی ما باید به آسودگی بغنوند مهیا داریم و به زلال موهبتی خصوص مزرع آمال هریک را سر سبز و شکفته فرماییم از جمله طایفه ی زرتشتیان یزد و کرمان که از قدیمی سکنه ی ایران و نتیجه ی دودمان پارسیانند.
رعایت احوال آن ها زائدا علی ماکان منظور نظر عنایت گستر همایون است.
به صدور این منشور رقضا دستور امر و مقرر می داریم که قرار اخذ مالیات املاک و رسوم اضافیه و سایر عوارض و وجوهات دیوانی به همان نهج که در شهر و بلوک یزد و کرمان با رعایای مسلم معامله می شود با زرتشتیان سکنه ی آن جا نیز بلا زیاده و نقصان به همان گونه معمول گردد. و نظر به این قرار چون مطالبه ی مبلغ ۸۴۵ تومان که به اسم دیگر از طایفه ی مزبوره گرفته می شده است مرتفع خواهد نمود.
لهذا از ابتدا هذالسنه یونت خیریت دلیل و سپس مبلغ مزبور را به تخفیف ابدی مرحمت و مقرر می فرماییم.
که مقربوالخاقان مستوفیان دیوان همایون و سر رشته داران دفترخانه ی مبارک مبلغ مذبور را از حق جمیع یزد و کرمان کلیه ی موضوع و از دفتر اخراج نمایند.

حکام حال و استقبال ولایات یزد و کرمان این مبلغ مخصوص را به تخفیف ابدی برقرار دانسته از هدالسنه یونت ئیل و یا بعدها مطالبه آن را کلا و جزا موجب مواخذه و سیاست دانند و در مطالبه ی مالیات ؛
ملک و آب و مستقلات و رسوم اضافیه و غیره به همان قرار که با سایر رعایای آن جا معامله و رفتار می شود با زرتشتیان نیز معمول دارند و در عهده شناسند.

امضاها :
اوت ، آگوست 1882 میلادی

📚 بن مایه :

◀️ نسک گاهداد (:کتاب تاریخ) زرتشتیان پس از ساسانیان،
نوشته ی رشید شهمردان، رویخ ی۲۴۴

◀️ نسک فرزانگان زرتشتی،
نوشته ی رشید شهمردان چاپ نخست برگه ی ۶۳۲ تا ۶۳۴،

انتشارات : نشریه سازمان جوانان زرتشتی بمبئی ، تهران ۱۳۳۰ یزدگردی.

◀️ نسک گاهداد (:کتاب تاریخ) پهلوی و زرتشتیان،
نوشته ی ؛ جهانگیر اشیدری
انتشارات ماهنامه ی هوخت، تهران ۲۵۳۵ شاهنشاهی.

✍ پژوهش و گردآوری ؛ بردیا بزرگمهر
۳
@khashatra
پایان🔺🔺

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 20:18

#حکم_لغو_جزیه_ی_غیر_مسلمانان

✅ بخش نخست :

در تیرماه ۱۲۶۱ خورشیدی، پس از  ۱۲۴۵ سال، اخذ جریه (:مالیات ننگین) لغو و یوغ ستم از گردن ایرانیان غیر مسلمان،
به‌ویژه زرتشتیان پاک سرشت  و ایران دوست برداشته شد.
این دستاورد بزرگ انسانی با تلاش های خستگی ناپزیر روان شاد ؛
«مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا» و حمایت پارسیان هند، همراه با اهرم فشار بر دولت قاجاری ناصرالدین شاه به دست آمد.
دات (:قانون) جزیه، مالیاتی ننگین و دو چندان بود که مسلمانان پس از تازش و اشغال سرزمین های دیگر بر مرتوگان آن سرزمین ها که به مذاهب و آیین ها دیگری باورمند بودند روا می داشتند و در برابر دریافت جزیه، به آنان پروانه می دادند در شهر و خانه و کاشانه ی خود زندگی کنند و به باورهای دینی خود پایبند بمانند.
و دریافت بهای جزیه با رفتارهای تحقیر آمیز و زننده ای از سوی حاکم شرع یا روحانیون مسلمان همراه بود. و کسی از پیران و بزرگان جامعه ی دینی که می بایست جزیه به مسلمانان پرداخت کند، مبلغ جزیه را در روز مشخصی خدمت روحانی یا حاکم شرع یا فرماندار می بردند.
و به حالت تعظیم کنان وارد می شدند و مبلغ را به زیر لحاف یا فرش طرف مقابل بدون این که به دستش بدهند قرار می دادند و سپس شخص جزیه گیرنده مطابق تراداد ؛ یک ضربه ی پس گردنی (در برخی مواقع همراه با اردنگی) به نماینده ی آن مذهب می زد و چندی توهین و تحقیر بر او روا می داشت و از این که مطابق تراداد اسلام این کافر را نمی کشد و بر او منت می گذاشت.
سپس فرد جزیه دهنده همان گونه کرنش کنان بدون این که به نماینده ی مسلمین پشت کند از درب خارج می شد.
گرفتن جزیه به ویژه در روزگار صفویان و قاجارها همراه با ضرب و شتم و خفت و خاری و تحقیر باورمندان به دیگر ادیان همراه بود.
و این به واسطه ی نص صریح قرآن (سوره توبه، آیه ۲۹) انجام می شد که در آن از واژه «صاغرون» به چم ؛ خوار و ذلیل شمردن و ذلیل کردن استفاده شده است.
۱
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 11:58

#خور_ایزد

خور یا هْوَر به چم (: معنی) خورشید، نام یازدهمین روز از هر ماه در گاه شمار زرتشتی است.
آفتاب‌خوان خور، خوان خور در گات ها به چـم خورشید آمده و در اوستا هْوٓر آمده، در پارسی خُور و هور یا خورشید مى‌گویند.
هَورَخْشَئِتَو در پهلوى خْوَرَشتٓ در گات ها بدون شئت آمده است.

خراسان  نیز از واژه‌های كهن و سرزمین‌ های خاوری بوده و به خورآسان مى‌خواندند به چم بر آینده و بالا رونده همان خورشید را گویند.

«ویس و رامین نوشته‌ی فخرالدین گرگانی»

بر آمدن گاه خورشید هركس سر آید،
خراسان آن بود كز وی خور آید.

خراسان پهلوی باشد خور آید،
عراق و پارس را زو خور بر آید.

خراسان هست معنی خور آبان،
كجا زو خور بر آید سوی ایران.


«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»

روز خور است ای به دو رخ هم چو خور،
تافت خور از چرخ فلک باده خور.

باده خور و نیز مرا باده ده،
افسوس احوال زمانه مخور.

اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم) :

کودک به دبیرستان کن تا دبیر فرزانه بود.

اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به (خور) روز، کودک به استاد ده،
که گردد دبیری خردمند و به.

گل مرو سپید نماد خور ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

30 May 2025 08:08

🔥لیست 34 کانال برتر تاریخی و فرهنگی و ادبی!

🎓 دنبال محتوای مفید و متفاوتی؟ بزن روی این لینک!👇
📌 /channel/addlist/smusIV1G5ws5NWVk

🔻این پایین بهترین کانال نمونه رو بدون جوین هم می‌تونی ببینی!👀👇