وُهومَن اَمشاسِپَند

10 May 2025 05:16

✅ در مهر در دهات کوچک.

جهان گرد عرب ابن حوقل می نویسد که در هر یک از دهات کوچک ایران در مهرهای زرتشتیان موجود است که در آن جا با خلوص تمام به بندگی می پردازند.
کتب دینی آن ها در آن جا محفوظ است و آداب مذهبی را جداً به جا می آورند.
نفوس پارسیان در پارس بی شمار است. تخته سنگ مرمری در آتشکده ی شهر زور نصب است و ار آن عبارتی به زبان پهلوی نقز شده دایر بر این که سی هزار درم هزینه ی در مهر می باشد.
ساکنین شهر جاش تمام زرتشتی و دانایان آن ها به زبان ایران باستان آشنا و آن را برای مردم‌ ترجمه می نمایند.
مسعودی در کتاب خویش (متوفی ٣٧٦ هـ ) می نویسد که در شهرهای عراق، پارس، کرمان، سجستان، خراسان، تبرستان ، جبال، آذربایجان ، ایران، هندوستان، سند و چین اتشکدهای زیادی موجود است.

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
استاد رشید شهمردان.

هشتمین نشریه‌ی سازمان جوانان زرتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.
۶۴
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

10 May 2025 05:15

✅ آثار آتشکده در استخر.

نزدیک تخت جمشید و برکوه نقش رستم در پارس آتشکده ای وجود داشته که به نام کعبه ی زردشت معروفی شده است.
کعبه، خانه ی خدا و پرستش گاه می باشد. برخی از نویسندگان به قول هیربد دوردی آن را حرم جمشید نامیده اند.
بر دامنه ی کوه نقش رستم آتشگاهی ست با سنگ مرمر بخش داخلی آن به کلی دودی و سیاه است و يحتمل آتشگاهی بوده که متصل آتش در آن می سوخته.

در راه شیراز به اصفهان در دشت مرغاب و قریب چهار میل فاصله به قريه ی مرغاب تخت سليمان واقع ست که آرامگاه کورش کبیر می باشد.
این دشت در زمان قدیم آباد و شاه نشین بوده و کاخ های سنگی بزرگ داشته ولی از تخت جمشید کوچک تر بوده.
پادشاهان ایران برای آرامش به این نقطه می آمده اند و آن را بهشت برین می دانستند.
زیرا دارای باغ ها و کشت های سبز و خرم بود و اردوگاه شاهنشاهی در همان حوالی قرار داشت و به نام پازارگاد نزد یونانیان معروف گردیده است.
نزدیک شهر، نهری به نام خوراب جاری ست. جهانگرد اروپایی موربر Morbar نزدیک آرامگاه کورش خرابه ی آتشگاهی را دیده که باسنگ مرمر ساخته شده بوده.
۶۲
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

10 May 2025 05:14

#رام_ایزد

واژه‌ی رام به معنای آرام، خوشحال، فرمان بردار آمده‌است و هنوز هم این واژه به همین صورت یا به صورت رامش در معنی صلح و شادی و سازش به کار می‌رود.
ایزد رام در آیین مزدیسنی، پاسدار و موکّل روز بیست و یکم هر ماه خورشیدی است و در اوستا با صفت «بخشنده ی چراگاه و اغذیه‌ی خوب» از وی یاد شده‌است.

رام یا ایزد رام، که در اوستا به صورت رامه یا رامن آمده و در زبان پهلوی به صورت رامشن یا همان رام خوانده شده‌است.
در آیین زرتشت یکی از ایزدان یا فروزه‌ی درخور نیایش است. این ایزد که آن را وای وه نیز گفته‌اند، بر روز بیست و یکم هر ماه که آن را رام روز می‌نامند، موکّل است. چهارمین روز نَبُر یا پرهیز از خوردن گوشت است.

در کنار بهمن (وهمن یا وهومانا از امشاسپندان) سه دستیار او قرار می‌گیرند که نخستین آن ها ماه، دومین گؤشورون و سومین رام است که قرینه ی وای محسوب می‌شود و در زندگی پس از مرگ نقش خاصی را ایفا می‌نماید.
در واقع در زندگی پس از مرگ، رام به ارواح نیکوکار و عادل مدد می‌رساند تا مشکلات و موانع را پشت سر بگذارند.
رام یکی از جنبه‌های زمان نیز به شمار می‌رود او نخستین پزشک مینوی است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است.

 فردوسی می‌سراید :

ترا روز رام از جهان رام باد،
همان باد را با تو آرام باد.

گل خیری زرد نماد رام ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

09 May 2025 12:54

✅ فردوسی باز در این مورد در داستان جنگ بهرام گور با خاقان چین و گرفتار شدن خاقان و بازگشت بهرام به ایران و رفتن به سوی آذر گشسب برای نیایش گوید :
چنانی و خنلی و باخی ردان،
بخاری و از فرچکان موبدان.
برفتند با باژ و برسم به دست،
نیایش کنان پیش آتش پرست.
همان نیز هر سال با باژ و ساو،
به درگه شدی هر که بودیش تاو.
چو شد ساخته کار آتشکده،
همان جای نوروز و جشن سده.
بیامد سوی آذر آبادگان،
خود و نامداران و آزادگان.
پرستش کنان پيش آذر شدند،
همه موبدان دست بر سر شدند.
پرستندگان را ببخشید چیز،
وز آتشکده روی بنهاد نیز.
خرامان بیامد به شهر صطخر،
که شاهنشهان را بدو بود فخر.

طبری (٣١١ - ٢٢۶هـ) در مورد نشار هدیه های گران بها به آتشکده آذرگشنسب شیر می نویسد :
«بهرام پس از شکست دادن خانان از راه
آذربایجان بر می گردد.
جواهراتی که در تاج پادشاه خاقان نصب شده بود با شمشیر جواهر نشان خویش و مروارید و گوهرهای گران بهای دیگر به گنجور آذر گشنسب تقدیم می کند و خاتون بانوی خاقان را خدمه ی آتشکده می سازد.»

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان زرتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۶۱
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

09 May 2025 12:53

✅ پادشاهان ایران نیز گاه و بی گاه گوهرهای گران بها و زر و سیم فراوان به‌ آتشكدها نثار و به موبدان و آذربانان می بخشیدند که به مصرف هزینه ی خدمت آتش و تعمیر آتشکدها و پرستش گاها می رسید.
فردوسی سترگ در مورد رفتن انوشیروان به جنگ روم و نیاز به آتشکده چنین گوید :
چو چشمش بر آمد به آذرگشسب،
پیاده شد از دور و بگذاشت اسب.
زِ دستور پاکیزه بَرَسَم بُجست،
دو رخ را به آب دو دیده بشست.
توان اندر آمد به آتشکده،
نهادند گاهی به زر آزده.
نهاده بدو نامه ی زند و استا،
به آواز بر خواند موبد درست.
رد و هیرید پیش، غلطان به خاک،
همه دامن جامه ها کرده چاک.
بزرگان بر او گوهر افشاندند،
به زمزم همی آفرین خواندند.
چو نزدیک تر شد ستایش گرفت،
جهان آفرین را نیایش گرفت.
پرستندگان را بخشید چیز،
به جایی که درویش دیدند نیز.

۵۹
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

09 May 2025 12:50

#ورهرام_ایزد

ورهرام، ایزد پیروزی و سرافرازی ست. در ادب مزدیسنا و آریایی کهن، بهرام ایزد در پیکره‌های بسیار زیبا، نیرومند، تیزرو، برنا، شاداب، شاهین تیز پرواز، مرد رایومند و …. دادگری و درستی و خوشی و یک رنگی مى‌دارد و اهریمن زدایی مى‌کند، به نیکان و ستایندگان نیرو مى‌دهد و بر دشمنان خشم مرگ مى‌آورد و در کار آشتی هم کوشاست. آشتی که از راه درست اشوزرتشت سپنتمان آن را ستود و همواره در آرزوی برپایی‌اش بود و از برای پیروزی خود و پیش بردن آواژگان بهرام ایزد را ستایش کرد.

بیستمین روز از هر ماه در گاه شماری ایرانی «وَرَهرام» نامیده می‌شود، در اوستا ورترغن آمده و در پهلوی ورهران و درپارسی بهرام آمده، ورهرام به چم پیروزی و کامیابی قابل ستایش است. فروزه‌ی پیروزی است. ورهرام ایزد به چم (:معنی) پیروزی قابل ستایش است و به سبب جایگاه پر اهمیتش «شاه ورهرام ایزد» نامیده می‌شود.

در باور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و قابل ستایش بوده است به همین دلیل در اوستا سرود‌های زیبایی در ستایش پیروزی آمده است.

ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروه، در نیایش‌گاه ویژه‌ای گردهم می‌آمدند و سرود‌های ستایش پیروزی را با هم می‌خواندند و با روانی نیرومند و اراده‌ای استوار، برای پیروزی، پای به میدان مبارزه‌ی زندگی می‌گذاشتند.

این مکان‌ها به تدریج به نیایش‌گاه ورهرام ایزد شناخته شد.
اکنون زرتشتیان دست‌کم ماهی یک بار، در روز ورهرام، در نیایشگاه شاه ورهرام ایزد گردهم می‌آیند و اهورا مزدا را نیایش می‌کنند و از او می‌خواهند که پیروزی را در زندگی، بهره‌ی آنان گرداند و نیز همه‌ی کسانی را که به پیروی از پیام اشو زرتشت در«تازه گردانیدن ِ زندگانی‌»، «پیش بردن جهان هستی» و «گسترش آیین راستی» می‌کوشند، پیروز و سر افراز گرداند.

در بهرام‌یشت آمده‌است که بهرام آفریده ی اهورا نیرومند و فرهمند است و نیروی بینایی شگفت‌انگیزی دارد.
او یورش همه ی دشمنان را، چه جادوان و پریان، و چه کَوی‌ها و کَرَپان‌های «ستمگر» را در هم می‌شکند، جهان را تازگی و آشتی می‌بخشد و به خوبی آرمان‌ها را بر آورده می‌کند.
بهرام هم‌چنین توانایی فرزندآوری و بازوان نیرومند و تندرستی و دلیری می‌بخشد.

آذر بهرام همان سومین آتشکده‌ی بررگ ایران هست آذر برزین مهر در ریوند خوراسان، در آتش بهرام نیایش، بند شش آن، کوه نام برده شده است.

نیایشگاه‌های شاه ورهرام ایزد در خرمشاه یزد، زین‌آباد یزد، شریف‌آباد اردکان، امیریه‌ی تهران، تهران پارس، کرج، کرمان و اهواز وجود دارد.
از آیین‌های این روز پختن آش، سیروگ و پخش شیرینی و نخود مشکل‌گشا است.

گل قاسدک نماد ورهرام ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

08 May 2025 08:06

✅ چو شاه از جهان رسم آتش زدود،
بر آورد از آتش پرستنده دود،
بفرمود تا آتش موبدان،
کشند از هنر مندی بخردان.
فسون نامه ی زند را تر کنند،
وگرنه به زندان و دفتر کنند.
وز آن جا به تدبیر آزادگان،
در آمد سوی آذر آبادگان.
به هر جا که او آتشی دید چست،
هم آتش فرو کشت و هم زندشست.
در آن خطه بود آتشی سنگ بست،
که خواندی خرد سور آتش پرست.
سدش هیر بد بود بر طوق زر،
به آتش پرستی کمر بر کمر،
به فرمود كه آن آتش دير سال،
بکشتند و کردند یک سر زکال.
چو آتش فرو گشت از آن جایگاه،
روان کرد سوی سپاهان سپاه.
بسی آتش هیربد را بکشت،
بسی هیربد را دو تا کرد پشت.

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۵۸
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

08 May 2025 08:04

✅ ایثار هدیه به آتشکده.

به قول صاحب شارستان در زمان اردشیر بابکان موبد فرهاد نامی در کتاب خویش نامه فرهاد توصیف و متايش يک هزار آتشکده های بزرگ ایران را نوشته بوده است.
بنابراین در ایران پیش از زمان ساسانیان، آتشکدهای با شکوه و جلال فراوانی از آسیب زمان محفوظ مانده بوده.
به نظر می رسد بسیاری از پرستش گاهای ایران پس از تسلط اعراب به دست عبدالله عمر ویران و خاموش گردیده آثار در دست نشان می دهد درب مهرهای فراوانی در ایران در زمان ساسانیان تقدیس شده است زیرا بر پایه ی آیین دینی هر شهری به علاوه ی آدریان فراوان یک آتش ورهرام نیز باید داشته باشد و دهات و بلوکات فقط درب مهر و آتش دادگاه‌ به علاوه ی پادشاهان ساسانی بسیاری از کلیساها را نیز به آتشکده تبدیل ساخته بودند.
در ایران باستان رسم چنین بود که ماترک زرتشتیان بدون فرزند حواله ی آتشگاها می شد که به مصرف هزینه ی آن و آتش بانان می رسید و بدین طریق درب مهرهای بسیاری به نام گذشتگان ساختمان می گردید.
۵۶
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

08 May 2025 07:49

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز فروردین ایزد از اردی بهشت ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

پنج شنبه ۱۹ اردی بهشت ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۸ می سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ فروردین = فروهر ، پیش برنده.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

07 May 2025 07:53

✅ گفتار صاحب پاسارگاد.

دانشمند گرامی آقای علی سامی در مورد آثار آتشکده های جلگه ی مرغاب و تخت جمشید و اطراف آن چنین می نویسد :
« در منتها حد شمالی جلگه ی مرغاب حصار عظیم سنگی نظیر دیوار غربی صفه ی تخت جمشید که پایه های قصر و تخت عظیمی را تشکیل می داده جلب نظر می نماید.
برروی آن، صفه کاخ یا پرستش گاهی بنا کرده بودند زیرا ایرانیان باستان باورمند بودند ، عبادت باید در جاهای مرتفع و رو باز انجام گیرد.
این صفه بر تمام جلكه مسلط و آثار پلکانی در مشرق دارد و امروز بنام تخت سلیمان
معروف ست. »
« در حدود یک کیلو متر که بطرف شمال غربی کاخ خصوصی کورش پیش برویم ، در پشت تپه دو سنگ بزرگ سپید تو خالی مشاهده می گردد.
دو سنگ نامبرده که آن را معبد و آتشگاه و مذبح گفته اند ۲/۶۰ متر ارتفاع دارد و قاعده ی هر کدام به ترتيب ۲/۲۰ در ۲/۲۰ متر در ۲/۶۰ می باشد و فاصله ی هر کدام از یک دیگر ۹ متر می باشد ، اولی دارای ۹ ردیف پلکان یک پارچه ی سنگی است ولی پلکان دیگری از بین رفته است.
اختلاف اندازه ای که در این دو قطعه سنگ مجوف ملاحظه می شود موجی به دست اهل تحقیق داده که باورمند شوند این دو سنگ برای آتشگاه یا منظور مذهبی دیگری بنا شده ، زیرا دو سنگ آتشگاه واقع در نقش رستم نیز دارای دو پایه ی سنگی است که یکی از دیگری کو چک تر است.
چند متری این دو پایه ی سنگی تپه ی پهن و درازی است که باید در آن حفاری به عمل آید و ممكن است آثار قابل اهمیت و ملاحظه ای در آن مكشوف گردد، و چه بسا که صفه ای بوده مربوط به همان دو آتشگاه که در مراسم مذهبی، جایگاه مردم و عبادت کنندگان بوده است، زیرا اغلب از این آتشکده ها صفه های نزدیک خود دارد.
۵۴
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

07 May 2025 06:17

#رشن_ایزد

ایزد عدل و داد در دین مزدیسنى. در اوستا رَشْنو Rašnu و در پهلوى رَشْن Rašn به چمار (: معناى) عادل و دادگر است.
رَشْن در اوستا بیشتر با صفت رَزْیشْته Razišta (در پهلوى رَزیستک Razistak) وبه صورت رَشْنو رَزْیشْتَه به چم راست‌تر و درست‌تر آمده است، و در فارسى بیشتر این ایزد با صفتش «رَشْن راست» خوانده مى‌شود.

هجدهمین روز از هر ماه در گاه شمار زرتشتی به نام رشن پیوند یافته است.
رَشن (رَشْنو) ـ ایزد دادگرى و آزمایش ایزدى، ایزد درستی و دادگری كه از ایزدان سرای پسین و از داوران روز جزا ست.
یشت رشن، یشتی هست در ستایش رَشن، رَشنو، رشن یشت، یشت دوازدهم اوستا هست.

پورریحان بیرونى در الآثار الباقیة (ص۷۳) در فهرست روزهاى ایرانى، این ایزد را رَشْن خوانده که در زبان سُغدى رَسْن Rasn و در خوارزمى همان رَشْن خوانده مى‌شده است.
در ادبیات فارسى این واژه به صورت «رش» بدون نون به کار رفته است.

فردوسى سترگ می گوید :
چو هور سپهر آورد روز رَش،
ترا زندگى باد پدرام و خَوش.

خسروى مى گوید :
مِى سورى بخواه کامد رَش،
مطربان پیش دار و باده بکَش.

گل نسترن نماد روز رشن ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

06 May 2025 06:35

✅ گفتار جهانگردان بیگانه در مورد خرابه های آتشکده.

جهان گرد انگلیسی سر ویلیام آشلی در سال ۱۸۱۱ میلادی به ايران مسافرت نمود و سفر نامه ی مشروحی از خود به یادگار گذاشته است.
در فصل هشتم از جلد دوم کتاب شرح آتشگاهایی را که هنگام مسافرت از شیراز به داراب گرد و پازارگاد دیده است به شرح زیر می نگارد :
دردهی به نام کرم با تنگ کرم منزل کردیم به اتفاق سه نفر از همراهانم به دیدن قلعه آتش رفتیم سنگ های ساختمان به اطراف پراکنده بود.
سنگ های کهنه در پایین و هم بالا پخش بود. بخشی از دیوار قلعه که با استادی و هنرمندی زیادی ساخته شده بود بر جا بود.
در زیر قلعه نهر آب با صفا و زلالی جاری بود و ماهی ها در عمق ۷ پا در آن شناور بودند.
۳۰۰ متر از نهر به طرف غار پیش رفتیم آتشگاه با شکوه دیده شد.
دیوار دروازه غار سنگ های صاف و درخشانی داشت به درازی ده یازده پا چهار غار در آن جا بود و گودی زمین سه پاونیم.
در سمت مغرب و جنوب أن دو سنگ مدور قرار داشت و به قدر یک گره در زیر آن تراشیده شده از دقت معلوم شد که در آن جا نوشته کنده بوده اند که به واسطه ی طول زمان و خراشیدگی صاف شده و خوانده نمی شد ولى به‌يقين خط میخی نبود که در تخت جمشید دیده می شود به نظر می رسید خط پهلوی است و بواسطه ی نبودن جا در چهار سطر عمودی باحروف های درشت حک شده بود به طوری که بیش از چند کلمه بیشتر نبوده است.

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.
۵۲
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

06 May 2025 06:34

✅ سی و دو مرد آتش بانند و هیزم آتشگاه بر این هاست و اندرون ایوان ها هشت خانه کرده اند که مجبوران و هیربدان و موبدان و ردان در نشسته اند.
ابو الخير امری گفت که من با ایشان مناظره کردم از هر طریقی یکی از ایشان داناتر بود و در سخن چیره تر بود او را نام رامش آرام بود و هيريد بود.
اول پرسیدم که از کتاب های شما کدام نیکو تر و عجب تر است؟
جواب باز داد که مرا کتاب ها بسیار است و بعد از آن برخاست و دو پاره پوست بیاورد که زراتشت بنوشته بود به زبان پهلوی همی خواند تا بیرون آمدن پیغمبر از مکه و هم چنین تا بیرون آمدن ابو مسلم مروزی پارس، مهر او زما بودی از بهر آن که و هر چه خواهد بودن اندر جهان.
آن گاه چه زین گفت رامش آرام هیربد چون به نزدیک ما یکی نامه است و نام فرخ نهاده است.
یونان حکیم که دستور شاه یاد کرده است از خرد و دانش که گفته است که شاهنشاه انوشیروان عادل که چون به پادشاهی نشست، ابوالخیر امری گفت من این نامه از وی بخواستم بیاورد و بر زبان پهلوی نبشته بود به زبان پارسی گردانیدم تا هر کسی که خواهد بداند.
۵۰
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

06 May 2025 06:18

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز سروش ایزد از اردی بهشت ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

سه شنبه ۱۶ اردی بهشت ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۶ می سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ سروش = فرمان برداری.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

05 May 2025 08:59

✅ چنین آورده اند که گفت که، بر زمین پارس صفتی شنیدم از دژ گوشید و مرا دینار او افتاد و برفتم تا در آن آتشگاه در آن جایگاه که صفت بدان کرده بودند و آن بیابان و کوه بلاغ خوانند؛ آن آتشگاه بر سر کوهی بود چنان که یک فرسنگ در یک فرسنگ و به راه کوه راه نیست، مگر که یک راه و آن نیز راهی ست که بدشخواری بدان جا توانند شدن و سه جای در بند ساخته اند و پاهای چوبین بر او نهاده اند تا چون کسی قصد آن جا کند از آن پل یکی آتش بزنند و هیچ کس بدان جا نتواند شدن چنان که اگر یک شخص راه بگیرد و گر خلق عالم گرد شود هیچ چیز به نتوانند کردن و تا روزگار مسلمانی است هیچ پادشاه آن ها نتوانست شدن و آن را هشت ایوان است.
۴۸
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

10 May 2025 05:15

✅ گفتار نویسندگان یونان.

تاریخ نویس یونان استرابو می نویسد :
« در کاپادوسیا واقع در آسیای صغير شمار بی شماری از مغان ساکن و آتشکدهای فراوان دارند. ساختمان های پرستش گاه های آن ها بزرگ و محصور می باشد وسط آن مجمر است که همیشه آتش در آن می سوزد و هیچ گاه خاموش نمی شود.
موبدان روزانه تا یک ساعت جلو آتش در آتشگاه نیایش می نمایند در حالی که دسته ی بَرَسَم در دست وپنام بر روی دارند در نیایش آناهیتا و هرمز نیز چنین مراسمی به جا می آورند.
عبادت گاه های ایزدان نیز دارند و هر روز به نام ایزدی نیایش می نمایند.
آتش را با باد بزن روشن می کنند نه با فوت.
اگر کسی بر آتش فوت كند به نظر آن ها آتش آلوده می شود و سزاوار سیاست می باشد.
مردم ارمنستان نیز معبد آناهیتا دارند. برای کامروایی خود به این معابد می روند و مراد می طلبند و نذر و نیاز می نمایند.
آذربانان در نزدیکی آتشکده عا منازل مخصوص به خود دارند.
هزینه ی پرستش گاه ها از سوی دولت یا اوقاف ویژه پرداخته می شود.
برخی از پرستش گاها سرمایه های بزرگی از
خود دارند. »
پازنیاس Pausanias (۱۵۳ - ۱۷۶میلادی) می نویسد : « در لیدی چیز شگفتی به چشم دیدم اکثریت مردم این شهر مغان یا پارسیان اند. در شهر هیروسیساری (Hieroccesarea) و هی پیا (Hypoepa) آتشكدها هست.
هر یک از آتشکدها اتاق اندرونی دارد و مجمر آتش در میان آن می باشد.
رنگ خاکستر آن مانند خاکستر معمولی نیست. موبد با چوب های خشک در دست وارد اتاق می شود و آن را بر روی مجمر می گذارد.
سپس کلاه بر سر شروع می کند به خواندن نیایشی به نام ایزدی.
نیایش بهوزبان بیگانه است و خارج از فهم یونانی ها.
در هنگام نیایش بر کتابی نگاه می کند و می خواند.
پس از مدتی چوب بدون کمک آتش خود به خود روشن می شود و آتش زبانه می کشد.
لازم نیست که شرح بیشتری در این مورد بنویسم.»
۶۳
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

10 May 2025 05:14

#چهار_روز_نبر


در کیش زرتشت چهار روز در هر ماه است.
به عبارت دیگر، زرتشتیان ۴۸ روز در سال نبر یا (پرهیز از خوردن گوشت و کشتار حیوانات سودمند) را می‌گیرند اما نه پشت سرهم.
زرتشتیان برای زیاده روی نکردن در خوردن گوشت جانوران، روزهای #دوم و #دوازدهم و #چهاردهم و #بیست_و_یکم هر ماه زرتشتی از خوردن گوشت پرهیز می کنند.

این چهار روز متعلق به چهار امشاسپندِ و ایزدان  #وهمن #ماه #گوش و #رام می‌باشد.
در نزد زرتشتیان برای هر سی روز ماه اسم خاصی وجود دارد.
یکی از این روزها «وهومن» است که بعدها به نام بهمن تغییر ریخت داده و به چم‌ منش نیک است.
روز «ماه»، روز «گئوش» یا گوش و روز «رام» نیز به همراه روز «وهومن» روزهایی هستند که گوشت خوردن درآن نکوهیده شده و به آن نبر(Nabor) می گویند.

"نبُر" فعلی دستوری ست و جزو سنت زرتشتیان می‌باشد.
به چمار نبریدن و منظور از آن نکشتنِ حیوانات و سر آن ها را نبریدن بوده است.
در قدیم، برخی از زرتشتیان در کلِ ماه بهمن نیز لب به گوشت نمی زدند.
نیک است بدانید که نمادِ بهمن، سپیدی و پاکی است از همین رو موبدان زرتشتی سپید می پوشند چرا که؛
منش نیک به چم سپیدی ست.
هم چنین برای اطلاعاتِ عمومی می‌ گویم که وهومن نزدِ مزدیسنان بزرگی زیادی دارد.
چرا که با وهومن است که یک مزدیسن هوخت/Hovakht و هورشت/Hovarasht را می فهمد و رعایت می کند.
به چم این که با اندیشه ی نیک به کردار نیک و گفتار نیک نیز می رسد و منطقی می شود.
زرتشتیان باید در سه بخش #مینویِ #شنوایی، #اندیشه و #احساس همیشه روزه داشته باشند.
به آن چم که با این سه حس،
از نیکی و "امر نیک" دور نشوند.
و “اندیشه و احساس و شنوایی” باید همیشه سرشار از نیکی باشد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

10 May 2025 05:12

#امروز


نَبُر

به روز، پیروز ‌و فرخ روز ، رام ایزد از اَردی‌بهشت ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

شنبه ۲۱ اردی بهشت ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۱۰ می سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ رام = آرام ، آرامش.

✔️ نَبُر : پرهیز از کشتن حیوانات سودمند،
و پرهیز از خوردن خوراک های گوشت دار.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

09 May 2025 12:53

✅و باز در باز گشت از جنگ خاقان و رس یدن باژ و ساو از روم در طی راه بدو، گوید :
ز قیصر یکی نامه با نثار،
نوشته سوی نامور شهریار.
بسی گرم پیغام ها داده بود،
ز چیزی که پیشش فرستاده بود.
گزین پس فزون تر فرستیم چیز،
که این ها زبهر نثار است نیز.
پذیرفت شاه اندر آمد به اسب،
همی راند تا خان آذر گشسب.
چو از دور جای پرستش بدید،
شد از آب دیده رخش ناپدید.
فرود آمد از اسب و بَرَسَم به دست،
به زمزم همی گفت و لب را ببست.
توان پیش آتش نیایش گرفت،
جهان آفرین را ستایش گرفت.
همه زر و گوهر فزونی که برد،
سراسر به گنجور آتش سپرد.
پراکند بر موبدان سیم و زر،
همان جامه بخشید شان با گهر.
همه موبدان زو توان گر شدند،
نیایش کنان پیش آذر شدند.
به زمزم همی خواندند آفرین،
بر آن دادگر شهریار زمین.
۶۰
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

09 May 2025 12:51

#ورهرام_یشت

با آوای روان شاد ؛ موبد مهربان فیروزگری

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

09 May 2025 12:50

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز ورهرام ایزد از اردی بهشت ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

آدینه ۲۰ اردی بهشت ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۹ می سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ ورهرام = بهرام = پیروزی و سرافرازی.

✔️ دیدار در شاورهرام ایزد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

08 May 2025 08:04

✅ به قول ، نظامی اسکندر گجستک هنگام فتح شهرهای ایران آتشکده ها را ویران و غارت نمود و زر و سیم و گوهرهای گران یهای بی شماری که اندوخته گنجورهای آتشکده بود ضبط و تصاحب نمود.
می گویند وزن سکه های طلا که از خزینه دارا به غارت برد ۱۵۰ هزار کیلو بود و وزن سکه های نقره ۹۰ هزار کیلو.
تخت خواب شاهنشاه که با جواهرات قیمتی و خوشه های مروارید مزین بود به مقدونیه فرستاد نظامی در این مورد گوید :
سكندر بفرمود که ایرانیان،
گشایند ز آتش پرستی میان.
مغان را برآتش گذارند رخت،
برآتشکده کار گیرند سخت.
چنین رسم بود اندر آن روزگار،
که باشد در آتشگه آموزگار.
کند گنج ها را در او پای بست،
نباشد کسی را بر آن گنج دست.
توان گر که میراث خواری نداشت،
بر آتشکده مال خود را گذاشت.
بر آن رسم که آفاق را رنج بود،
هر آتشکده خانه ی گنج بود.
سکندر چوکرد آن بناها خراب،
روان کرد گنجی چو دریای آب.
بر آتشگهی کو گذر داشتی،
بکندی و آن گنج برداشتی.
به ایران زمین از چنان پشتی،
نماند آتش هیچ زردشتی.
دگرزان مجوسان گنجینه سنج،
به آتشکده کس نیا کند گنج.
۵۷
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

08 May 2025 08:04

#فروردین_ایزد

نخستین ماه هر سال و نیز نوزدهمین روز هر ماه به نام فروردین (فروهر یا فروشی) است.
بر گرفته از فرَه وَهر fravahr به چم (: معنی) پیش برنده و پیش کشنده است.
«فروردین» به زبان پهلوی «فرورتن»، گرفته شده از پارسی باستان ؛ «افرورتینام» و به چم فروردهای پاکان و فروهرهای پارسایان است.
فروردین همان فروهر است.
فروهر ذره‌ای نور اهورایی ست که در بدن هر کس نهاده شده تا روان را به راه راست راهنمایی کند.
فروهر هیچ گاه آلودگی به خود نمی‌پذیرد.
این ذره در آغاز پاک و بدون آلودگی بوده و همیشه هم پاک خواهد ماند و هرگز هیچ آلودگی و ناپاکی را به خود نخواهد گرفت.
پس از مرگ بدن، فروهر راه بالا را می‌پیماید، به سرچشمه ی خود می‌پیوندد.
چه نیکو است در این  روز جامه ی نو پوشیدن و به یاد درگذشتگان بودن.

زرتشتیان در این روز جامه (: لباس) نو می‌پوشند و از درگذشتگان خود یاد می‌کنند.
بنا بر اندیشه ی زرتشتیان فروهر روان مردگان و نیز روان آنانی است که هنوز زاده نشده‌اند.

جایگاه فروهر نزد خداست و هنگامی که کسی می‌میرد.
روان او به فروهر او می‌پیوندد و هنگامی که کسی زاده می‌شود نیز روان از فروهر جدا و به تن او در جهان مادی می‌پیوندد.

بنابر اوستا انسان دارنده‌ی پنج نیروی ست که بخشی از آن ها میرا و بخشی دیگر نامیرا هستند این نیروها چنین‌اند :

۱- نیروی اَهو : در فارسی این واژه را می‌توان به جان معنی کرد که نیروی پویایی، جنبش و زندگی است.
این نیرو با جسم انسان پدید آمده و با مرگ تن، نابود می‌شود.

۲- نیروی دَئِنا : در فارسی می‌توان این واژه را به دین یا وجدان، معنی کرده‌اند. وارون(: برخلاف) «اهو»، این نیرو را آغاز و پایانی نیست.
این نیرو با زاده شدن انسان، در او، دمیده می‌شود و با مرگ به جهان مینوی می‌رود.
وجدان نهاد آگاه و خدایی انسان است و انسان را از کار‌های ناروا، باز‌می‌دارد.

۳- نیروی بئوذ : نیروی ادراک، فهم و هوش است.
این نیرو قوه‌ی تشخیص نیک از بد است.

۴- نیروی اورون : این نیرو در فارسی، به روان معنی شده است.
بر روان است تا به یاری نیروی بئوذ، راه نیک را بپذیرد و از بدی پرهیز کند چراکه در جهان واپسین، روان است که بازخواست می‌شود.
در پی نیکی، فرجامی نیک و در پی بدی، سرانجامی بد خواهد داشت.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

فروردین است و روز فروردین،
شادی و طرب را کند تلقین.

ای دو لب تو چو می، مرا مِی ‌ده،
کان باشد رسم روز فروردین.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم) :

سوگند مخور و آن روز، یزش فروهر،
پارسایان کن تا خشنودتر باشد.


اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

مخور هیچ سوگند در (فروردین)،
که زشت است، ویژه به روزی چنین.

گل تاج خروس نماد فروردین ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

07 May 2025 07:53

✅ « نظیر این آتشکده های کوچک سنگی گاهی دو تایی و گاهی یک تایی دیده شده است.
دوتایی آن در نقش رستم و یک تایی یکی در باغ بدر (سیدان و فاروق) بین تخت جمشید و سیوند در سال ۱۳۳۰ خورشیدی توسط بنگاه علمی تخت جمشید کشف شد و یکی در کوه حاجی آباد (دو کیلو متری نقش رستم) در سال ١٣٣٦ دیده شد.
آتشکده ی باغ بدره در حدود ۲ متر ارتفاع دارد و از سنگ تراشیده شده است و اینک نیز جنبه ی مذهبی دارد و پیرامون آن ساكنين دهات مجاور مراسمی دارند و نذر و نیازهایی می نمایند.
آتشکده یدنو یافته در کوه حاجی آباد (کوه نقش رستم) نیز در حدود ۳ متر ارتفاع و یک پارچه از سنگ کوه در آورده شده و آتشکده ی کوچک تری نیز نزدیک است و آثار سنگی در صفه نیز باقی است که جهت مراسم عبادت دسته های مردم نیز مورد استفاده بوده است. »
« در حدود ۲ کیلومتر که از نقش رستم به سوی ده حاجی آباد می رویم، دست چپ به فاصله ی ۵۰۰ قدم از جاده در سینه ی کوه آثار یک آتشکده یا معبد نسبة بزرگ تر و دو کوچک تر و بقایای دو صفه سنگ چین‌شده‌ در جوار آن ها دیده می شود.
مكعب بزرگ تر که برای انجام مراسم و آداب دینی مورد استفاده می گرفته عبارت از یک قطعه سنگ یک پارچه ای ست که ٤/٨٥ متر طول و ۲ متر عرض و ۳/۱۰ متر بلندی دارد، برفراز آن از خود سنگ یک برآمدگی دارد که ۲/۷۰ متر طول و ۷۰ سانتیمتر کنده شده و به علاوه در جهت شرقی و جنوبی سطح اولیه دو حفره ی دیگر تقریباً به همان اندازه در سنگ کنده شده است.
مکعب سنکی نامبرده از خود سنگ کوه در آورده شده و تراش آن زبر و هیچ گونه راه و پلکانی جهت رفتن به بالای آن ندارد.
« کمی پایین تر یک مكعب سنگ دیگر کوچک تر از سنگ مشروحه ی بالا و کمی دورتر یکی دیگر به همان اندازه جلب توجه می نماید ، که فراز هر کدام از آن ها حفره ای نظیر حفره های نام برده بالا که مانند حفره های روی آتشکده دوگانه ی نقش رستم و حوالی آن می باشد دیده می شود.
دو صفه در مشرق مکعب بزرگ ترین قرار گرفته که به ترتیب ١٠×١۶ و ۱۰×۱۸ متر وسعت دارد. »

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۵۵
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

07 May 2025 07:53

✅ سنگ دومی بلند تر از اولی بود ولی کتیبه نداشت.
برای این که جای آتشگاه را به بینم برشانه ی نوكرم ايستادم ديدم وسط آن دایره ی بزرگ عمیقی بود مانند آفرینگان (آتشدان) به ژرف یک پا که گویا در آن آتش و بوی خوش می سوخت.
در این موقع خوش حالی شگفتی به من دست داد و رشته ی اندیشه ام به زمانی کشیده شد که اشوزرتشت پیام مزدا را به مردم می فهمانید و قربانی زندباران را منع می کرد و اگر کسی بگوید که در این محل هتا یک قطره خون جانوری ریخته شده باشد باور نخواهم داشت، زیرا در این صورت محل آتشگاه آلوده می شد و آن محلی است بسیار پاک و در پاک نگاه داشتن آن دقت فراوان به عمل می آید.
بسیار شادمان بودم و فکر می کردم که این مکانی است که موبدان به غیر از بندگی و خدمت آتش درخشان به کار دیگر نمی پرداختند.
اطراف آتشگاه با درختان کوچکی سبز و خرم بود.
باز در صفحه ی ۱۵۴ همان کتاب در شرح آتشگاه دیگر می نویسد :
«آتشگاه دیگری در بین راه شیراز دیدم. در محلی مقام کردم که سقف مدور خشتی بر روی ستون های سنگی به شکل خانه ی زنبور درست کرده بودند طرف داخلی دیوار مجوف و غار مانند بود چوپان ها در آن جا می مانند، بومدان گفت که اتاق به نام مال گبران مشهور است.
متوجه شدم که ایرانیان باستان را با واژه ی گبر به طور نفرت انگیز یاد می کنند.
پس از تحقیقات معلوم شد که آن خرابه آتشکده ی باستان می باشد که بر فراز کوهی ساختمان کرده بودند.
نزدیک آن بیشه ی خرمی است و در دامنه ی کوه نهری با آب پاک و زلال روان است و آن را چشمه گلابی می خوانند»
(در این جا توصیف استیل ساختمان آتشکده را شرح داده است که ما از آن صرف نظر می کنیم.)
همان نویسنده در جلد سوم کتاب خویش صفحه ی ٧۶ می نویسد :
«شهر گز بین راه اصفهان و تهران واقع است و ۳۰۰ خانوار مردم در آن جا زندگی می کنند.
به قول حمدالله مستوفی (سده ی ١۴ میلادی بهمن بن اسفند یار آتشکده ی بزرگی در این شهر بنا نهاده است.»
باز می نویسد که راهنمای آن ها گفته چند فرسنگ آن طرف نخجوان و اردباد آثار خرابه های آتشکده موجود است ولی چون خارج از راه مسافرت بوده به دیدن آن نرفته.
کلنل ارشی انگلیسی تصویر یک آتشکده کشیده که در راه فیروزآباد آن را بهوحال ویرانی دیده است.
۵۳
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

07 May 2025 06:09

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز رشن ایزد از اردی بهشت ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

چهار شنبه ۱۷ اردی بهشت ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۷ می سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ رشن = دادگری.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

06 May 2025 06:34

✅ هفت آتشکده ی بهرام گور.

در حوالى جارجو Jarju بین راه یزد و تهران خرابه های بسیاری دیده می شود که پایه های سنگی دارد و آن محل شهری بوده یا هفت آتشگاه گویند از بناهای بهرام گور بوده است.
مهر نرسی وزیر بهرام گور هنگام پیری و گوشه نشینی در خره اردشیر چهار قریه پر از باغستان های مشجر و بزرگ در آن جا احداث و برای هزینه ی آتشگاهای نامبرده وقف نموده بود.
دانشمند ایران شناس آقای سید محمد تقی مصطفوی مشروحاً در این مورد سخن رانده اند که در این کتاب نقل گردیده است.
۵۱
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

06 May 2025 06:19

#سروش_ایزد

روز هفدهم از هر ماه در گاه شمار زرتشتی به نام سروش ایزد پیوند یافته است.
سروش به چم (: معنی) گوش دادن و فرمان بردن است به خواست خدایی و ما آن را نیوشایی معنا کرده‌ایم تا نزدیک تر به اصل باشیم.

اینک من سروش ترا که از همه بزرگ تر است، می‌طلبم تا به آرمان خود رسم.
و زندگانی درازی به دست آورم.
و به شهریاری منش نیک در آمده
و به راه راستی گام زده،
به جایگاهی رسم که مزدا اهورا می‌باشد. (۳۳_۵)


اشوزرتشت می‌گوید :

کسی را که مزدا دوست دارد، نیوشایی و منش نیک به او روی می‌آورد (۴۴_۱۶)

اشوزرتشت می‌خواهد به دستیاری نیوشایی به خواست و آرمان خود برسد (۳۳_۵)

نیوشایی راهی است که به اهورامزدای توانا می‌رود (۲۸_۵)

نیوشایی راه رستگاری را، هم برای رستگار و هم برای دروغ کار، همواره روشن می‌سازد (۴۳_۱۲)

از این گفته‌ها به ویژه آن جایی که نیوشایی با منش نیک است‌، بر می‌آید‌، که فرمان برداری اشوزرتشت کورکورانه نیست، بلکه از روی اندیشه و با دلی پر از مهر است.

گل خیری سرخ نماد سروش ایزد است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

05 May 2025 08:59

✅ بالای هر ایوان مقدار ۱۲۸ گز پهنا دراز و اندرون وی هشت ایوان و یک گنبد و پهلوی وی ۲۳۰ گز بالا گنبد است و ۳۶۰ گام میان گنبد و ۱۶۰ گام  از ۱۶۰ گام دکانی ساخته اند از برنج دمشقی و در میان گنبد هشت نردبان پایه بر پایه شدن و بر آن دکان هشت گاو زرین ساخته اند هر یکی ۸۰۰ مَن و دو گاو را روی سوی ایرانشهر است اندر چشمان شان فیروزه نشانده یک شش مثقال.
دوگاو را روی سوی مشرق یعنی آفتاب بر آمدن در چشمان شان یاقوت و لعل نشانده هر يک سه مثقال و دو گاو را روی سوی باختر آذر خرداد است و چشمان شان زمرد سبز است هر یک دو مثقال و دوگاو را روی سوی مداین است و چشمان شان از یاقوت سرخ است هر یکی یک مثقال و نیم.
در میان هر دو گاو ستونی زرین ساخته دوازده گز و سر آن ستون آتشدانی نهاده است زرین پنج گز در پنج گز قبه بر سر آن زده اند پنج گز بالای آن جمله به گوهرهای گران مایه بیاراسته چنان که صفت آن به نتوان کرد و به چهار جایگاه آتش می سوزد بر بالای آتش نیم گز یا کم و یا بیش.

📚 بُن مایه :

پرستشگاه زرتشتیان.

🖋 نویسنده و گردآورنده :
رشید شهمردان.

هشتمین نشریه ی سازمان جوانان ززتشتی بمبئی سال ۱۳۳۶ یزدگردی.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

۴۹
@khashatra
ادامه دارد....

وُهومَن اَمشاسِپَند

05 May 2025 08:56

✅ آتشکده ی انوشیروان.

انوشیروان دادگر بر کوهی به نام بلاغ آتشکده ی باشکوهی بنا نهاد و به نام آذر گوشید یا آذر نوشید نامور گردید.
پس از اضمحلال خاندان ساسانیان، توصیف این آتشکده به گوش ابوالخیر امری یکی از سرداران عرب برفت و بدید و گزارش آن را به چشم خویش به بیند.
به رفت و بدید و گزارش آن را آورد.
گزارش نامبرده در روایت دستور داراب هرمزدیار جلد دوم صفحه ی ۲۳۰ چنین ثبت است.
۴۷
@khashatra