وُهومَن اَمشاسِپَند

28 March 2025 16:44

#دی_به_آذر

دی به آذر، روز هشتم از هر ماه در گاه شماری زرتشتیان است.
دی یکی از نام‌های اهورامزداست.

«دی» (اوستایی:«دَثوش») به چم (:معنی) پروردگار، دادار، آفریننده و جهاندار زیبایی‌ها است.
در گاه‌ شماری زرتشتی، روز نخست هر ماه اورمزد روز نامیده می‌شود، سه روز دیگر به نام اهورامزدای بی‌همتاست که به واژه‌ی دی آمده و از آن سخن گفته شده است.

در هر ماه سه روز با نام «دی» شناخته می‌شود.
روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه زرتشتی به نام «دی» است مانند دی به آذر، روز هشتم هر ماه، دی به مهر، روز پانزدهم از هرماه، دی به دین، روز بیست و سوم از هر ماه.
برای باز شناختن هر یک از این سه روز ، نام روز پس از آن به واژه‌ی دی پیوند داده شده است برای نمونه فردای روز دی به آذر روز آذر است.

روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن، آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است.
 
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش ؛

روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی،
ای ترک، مِی‌ بیار كه تركی گرفت دی.

مِی ده برطل و جام كه در بزم خسروی،
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به مِی.

اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

سر شوی و موی و ناخن پیرای،

گل بادرنگ بویه نماد دی به آذر است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:49

در سبزوار به پدر، «پیر - پی یر» و به مادر «مار» می گویند. کیومرث نخستین رهبر، پیشوا و مرتو بوده است. نامهایی مانند پیر سر، پسر و مش (نه مشی) اشاره به کیومرث است. مش و مشا، اندیشه اهورایی و انسان مشایی اشاره به مرتوی خردمند و عارف در باور ایرانیان باستان بوده است.

ایران ویج جایگاه رازوری، حکمت (:فلسفه) از آغاز آفرینش بوده است.
در سبزوار جای های زیادی به نام پیر وجود دارد مانند: پیر استیر، پیر گردون، پیر حاجات و کوه پیر است.
نزدیک به سده چهارم میلادی برخی از آتشکده ها و پرستش گاه  آناهیتا،  جای خود را به کلیساهای ترسایی داده اند.

بناهایی برگرفته از نام دختر همگی به آناهیتا وابسته بوده اند. اکنون نیز آناهیتا و ناهید نام دختران است. پل دختر در شمال خوزستان نیز پل آناهیتا است. دژ (:قلعه) ها و بناهای دختر که آثار آن به فراوانی در گوشه و کنار ایران پابرجاست یادگار پرستش آناهیتا است.
در سبزوار که جایگاه نخستین پرستش آناهیتا بوده بناهای فراوانی بدین نام برجای مانده است مانند: قلعه دختر در آریان، قلعه دختر بهمن آباد، مشکان، غار چهل دختران کمیز.


📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ایران ویج خاستگاه گرین ویج.

✍ رونوشت بردیا بزرگمهر.
۳
@khashatra
(پایان🔺🔺)

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:48

#پیرانگاه‌ها

شش جایگاه به نام پیر یا پیرون (نیایشگاه، زیارتگاه) در یزد و شهرهای پیرامون آن از دیرباز به یادگار مانده است. (پیر سبز چک‌چکو، پیر هریشت، پیرنارکی، پارس بانو، پیر نارستانه و ستی پیر)

باور سنتی برخی از زرتشتیان بر این است که اینان جایگاه ناپدید شدن و جان باختن دختران یا نزدیکانی از خانواده یزدگرد سوم، پادشاه پایان دوران ساسانی بوده که به هنگام حمله‌ی تازیان به ایران، همه فرار کرده و هریک به سویی پناه برده و در دامنه کوهی از دیده پنهان گشته اند که اکنون جایگاهی سپند مقدس به شمار می آیند. روشن اندیشان زرتشتی این باور را به چند دلیل نمی پذیرند.
چنانچه نیاز باشد تا آرامگاه یادبودی برای بزرگان و نام آوران باستانی به یادگار مانده باشد تا بر او آفرین گفته شود همانا کسانی مانند: آریوبرزن، رستم فرخزاد، مازیار کارن، بابک خرمدین، آرش کمانگیر و...باید باشد که با فداکردن جان خویش در پی سرافرازی ایران ایستادگی کردند.

چرا این نیایشگاه ها تنها در یزد جای گرفته اند با نگرش به این که شکست ساسانیان و فرار بازماندگان دوران یزدگرد، از تیسفون بوده که چندین کیلومتر از این استان  دور است چگونه در همان نزدیکی ها به کوه پناه نبرده اند.
واژه ای "پیر" یادآور گام  فرجام پدیده عرفان در آیین مهر بوده است. چنین نیایشگاه هایی به نام پیر در شهر های دیگر نیز یافت می شود. بی بی شهربانو در شهر ری و پیر شالیار در کردستان که همانند آنهاست به ویژه اینکه همه در دامنه کوه و کنار چشمه آب برپا شده اند که یادآور زایندگی آناهیتا، ایزد بانوی پاک می باشند و به سوی خاور شرق بناشده تا پیروان آیین مهر پس از سپیده بامدادی و زایش مهر به نیایش بپردازند.
۱
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:47

#پیران_گاه_پیر_هریشت

براساس گاه شماری، هر پیران گاه و مکان سپندینه روزهایی برای دیدار دارند که بسیاری از زرتشتیان در هنگامه‌ی آن روزها به آن جا می‌روند.
روز اَمُرداد اَمشاسپند تا خورایزد از ماه فروردین برابر با هفتم تا یازدهم فروردین، روزهای دیدار و نیایش همگانی در پیرهریشت است.
نیایش گاه پیر هَریشت در ۹۰ کیلومتری غرب یزد و در ۱۵ کیلومتری شریف‌آباد  از توابع اردکان یزد، کوهی آهکی، با بلندی کم و تهی از پوشش گیاهی، پیری سپند را در سینه دارد.
به باور زرتشتیان در شامگاه ساسانیان، آن‌گاه که تازیان پست و پلشت به سرزمین پهناور ایران تازیدند، دختر یزدگرد که نامش مروارید بوده نامور به «گوهربانو» در پی پیگرد تازیان از کاروان همراهان جدا شده و پس از سرگردانی در این محل خسته، رنجور و ناامید به نیایش پروردگار یکتا می‌پردازد.
به خواست پروردگار این بانوی پاک‌دامن در این محل ناپدید می‌شود و دست تازیان به او نمی‌رسد.
آورده‌اند که سال‌ها پس از ناپدید شدن، گوهربانو بر کودکی گمشده نمایان ‌شد و به او گفت تا از پدرش بخواهد که بنای پیر هِریشت را بنیان گذارد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:39

#امرداد_امشاسپند

خویش کاری اَمُرداد امشاسپند در جهان استومند (مادی) نگهبانی از گیاهان روی زمین و سرسبز و بارور نگاه داشتن آن هاست و با توجه به این که وی نماد جاودانگی و بی‌مرگی و جوانی همیشگی است.
مسعود سعد سلمان گوید :
«روز اَمُرداد مژده داد بدان،
که جهان شد به طبع باز جوان.»

در بندهش درباره‌ی این امشاسپندبانو می‌خوانیم : «اَمُرداد بی‌مرگ سرور گیاهان بی‌شمار است زیرا او را به گیتی گیاه خویش است.
گیاهان را رویاند و رمه گوسفند را افزاید؛ زیرا همه ی دام‌ها از او خورند و زیست کنند.
به فَرَشکَرت (تازه کردن جهان)، سوشیانت و نوسازی جهان نیز اَنوش از اَمُرداد آرایند.
اگر کسی گیاه را رامش و خرمی بخشد یا بیازارد، آن گاه اَمُرداد از او آسوده یا آزرده می‌شود.
اَمُرداد امشاسپند همیشه با خورداد امشاسپند (نگهبان آب) همراه است. در جهان خاکی، نگهبانی گیاهان و رستنی‌ها به او سپرده شده است.

اَمِرتات: جاودانگی، ماندگار و بی‌مرگی نام هفتمین روز از هر ماه در  گاه شمار زرتشتی و نام پنچمین‌ ماه است. اَ، واگ (واژه‌) نفی هست، مِر: به چم مردن و مرگ، تات.  پسوند  اَمُرداد به پارسی آمده است. در  آفرینش نگهبان گیاهان و رستنی هست، دو گام امشاسپندان خورداد و اَمُرداد به هم پیوسته هستند.
آدمی بتواند این دو رده از زندگی را به وارستگی برساند و به رسایی برسد خودبه‌خود به بی‌مرگی و جاودانگی هم خواهد رسید. اهورامزدا خوشی خورداد و جاودانگی اَمُرداد را به کسی می‌بخشد که در دنیا اندیشه و گفتار و کردارش نیک باشد.
چه نیکوست در این روز به آینده اندیشیدن و برای آینده برنامه‌ریزی کردن.

در اوستا اَمَرتات و در فارسی اَمُرداد بنابراین اَمُرداد یعنی بی مرگی و آسیب ندیدنی یا جاودانی.
پس واژه ی “مرداد” در ادب مزدیسنا جایی ندارد.
اَمُرداد یکی از امشاسپندان است که نگهبانی گیاهان با اوست.
همیشه با امشاسپند هَه‌اُروتات یا خورداد هستند.

در گاه شمار سی‌روزه‌ی زرتشتیان هنگامی که نام روز و ماه برابر می‌شود آن روز را جشن می‌گیرند. فرارسیدن روز اَمُرداد در ماه اَمُرداد را جشن اَمُردادگان می‌نامند.
 
در گات ها، یسنا ٥١ ، بند ٧  می‌خوانیم :

كس به هفت رده، اهورامزدا، روان، نیک اندیشی، بهترین راستی، شهریاری مینوی، آرمان سپند، رسایی و بالندگی بی مرگی، جاودانگی برسد و بر راه آیین راستی مى‌رود، از بخشایش دو مینویی اهورامزدا به پاداش خواهد رسید خوشی خورداد و جاودانگی اَمُرداد را دارا مى شود.

«مسعود سعد» می‌سراید :

روز امرداد مژده داد بداند،
كه جهان شد به طبع باز خواند.
 

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش ؛

روز اَمُرداد مژده داد بدان،
كه جهان شد به طبع باز جوان.

عدل بارید بر جهان یک سر،
دولت و ملک شهریار جهان.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

دار و درخت بنشان.


اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به (خورداد) جوی نوین کن روان، امرداد بیخ نو اندر نشان.

گل چمبک نماد امرداد امشاسپند است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 17:00

#پیام_بهشید_برخوردار_نماینده_ی_زرتشتیان_درمجلس

پیام بهشید برخوردار نماینده ی زرتشتیان در مجلس برای شادباش خجسته زادروز اَشوزرتشت اسپنتمان

بهشید برخوردار، نماینده زرتشتیان ایران در مجلس، در پیامی ششم فروردین (خورداد روز) خجسته زادروز و برگزیده شدن اشوزرتشت اسپنتمان به پیامبری را شادباش گفت.

متن پیام بهشید برخوردار، نماینده زرتشتیان در مجلس به شرح زیر است:

به یاری اهورامزدا
به نام آن که مردم را آفرید و شادی را برای مردمان و پیامبران را برای هدایت انسان‌ها.
در این روز خاص از نوروز، ۶ فروردین خورداد روز، زادروز اَشو زرتشت اسپنتمان را که در چنین روزی نیز به پیامبری رسیدند شادباش می‌گویم.
باشد که رهرو راستین بزرگ پیامبر ایرانی در اندیشه و گفتار و کردار باشیم.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 12:02

#پیام_شادباش_موبد_دکتر_مهربان_پولادی

موبد دکتر مهربان پولادی، فرنشین انجمن موبدان، به فراخور خجسته زادروز اَشوزرتشت وخشور آریایی در پیامی زادروز و برگزیده شدن اشوزرتشت اسپنتمان به پیامبری را شادباش گفت و از مسوولان و جامعه ی زرتشتیان برای زنده نگاه داشتن یاد و راه نخستین پیام‌آور از این سرزمین اهورایی سپاس گزاری کرد.
۱
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 09:43

آمد بهار ای نازنین، گیتی به کام خویش بین.
بر گیر شادان ساتکین، بشنو سرودی دلنشین.
در فروردین جامی ز می، یاد آورد از فر کی.
وز زرتشت نیک پی، پیغمبر ایران زمین.
مردی ز ما در باستان، بر خاست از آذربایجان.
از دوده ی اسپنتمان، وز خاندان آبتین.
گفتا که من پیامبرم، زرتشت والا گوهرم.
فرخنده پیک داورم، وخشور دین راستین.
دستور مینو بارگاه، آرم سوی گشتاسپ شاه.
باشد مرا یار و پناه، آن مرد با تخت و نگین.
رخشنده پندار آمدم، زیبنده گفتار آمدم.
فرخنده کردار آمدم، آری بود پیک این چنین.
دادار من مزدا بود، یکتا و بی همتا بود.
در روشنی پیدا بود، نه در دیو تاریکی گزین.
بپذیر دین ار بخردی، این دین پاک ایزدی.
تا چیره گردی بر بدی، با رستگاری هم نشین.
پندار نیکو گفتن، گفتار نیک آموختن.
کردار به اندوختن، این است فرمان مهین.
زین خاندان تا گروسمان، وز مردمان تا ایزدان.
جز راستی راهی مدان، آن راه فردوس برین.

زنده یاد : ابراهیم پورداوود

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:19

چکامه زرتشت پیامبر.
با آوای سراینده: هما ارژنگی

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:17

#زادروز_اشوزرتشت_خجسته_باد

فرارسیدن کهن نوروز باستانی و زادروز یگانه آموزگار ایرانی اشوزرتشت اسپنتمان را به همه ی ایرانیان ایران دوست و هم کیشان گرامی درسراسر جهان شادباش گفته :
تندرستی، شادکامی و دیرزیوی یکایک پیروان راه راستی را آرزومندیم.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:16

نوروزتان پیروز، هم میهنان گرامی

آهنگ نوروز زنده یاد جاویدنام استاد حسن زیرک
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:12

#امروز

نوروز بزرگ

به روز، پیروز ‌و فرخ روز خورداد امشاسپند و فروردین ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

چهار شنبه ۶ فروردین ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۲۶ مارس سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ خورداد = هئوتات، رسایی و کمال.

✔️ زاد روز و به پیامبری رسیدن اشوزرتشت همایون باد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

25 March 2025 15:52

#هندوستان_ایران

‍ کرمانشاه هندوستان ایران،
کرمانشاه شهری که :
مسجد جامع شیعیان ،
مسجد جامع تسنن ،
جم خانه یارسان ،
کلیسای حضرت مریم مسیح ،
کنیسه ی اتحاد یهودیان ،
را همه با هم و در کنار هم در یک شهر دارد.


@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

25 March 2025 13:32

#رازوری_در_بینش_زرتشت

شناخت خداوند، پرورش و پویایی ویژگی های نیک اخلاقی و پذیرش اهورامزدا (:دانش و آگاهی) برترین آماج (:هدف) سفارش شده اَشوزرتشت در زندگی مرتو (:انسان) است.
اشوزرتشت پیام آور بزرگ ایرانی باور دارد كه اگر مرتو رفتار خود را به شش فروزه ی كه از خداوند (:دانایی) سرچشمه گرفته هماهنگ سازد، گذری به هفتمین گام رازوری (:عرفان) نیز خواهد داشت و به جایی خواهد رسید كه سعدی نیز به آن اشاره کرده است :

رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند
بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت

✅ نخستین گام : در راه نزدیک شدن به اهورا، "وَهومن" یا منش نیک است، این واژه درزبان پارسی به بهمن تبدیل شده است. نیک اندیشی یكی از فروزه های ذاتی خداوند است كه مرتو نیز بایستی در نخستین گام آن را در خود پرورش دهد.

✅ گام دوم : گزینش "اَشَه وَهیشْتَه" یا بهترین اشویی است كه در زبان پارسی به اردی بهشت تبدیل شده است. اشویی در ذات خداوند، هنجار  راستی و توانایی نظم بخشیدن است، این فروزه در مرتو نیز كوششی برای هماهنگی در رفتار بر پایه ی اشویی، به چم پیوستن به راستی است.

✅ گام سوم : خْشَترَه وَئیریَه ؛ كه در گویش پارسی به شهریور تبدیل شده است توانایی مینوی و پادشاهی بر خویشتن است. توانایی گذشت و مهربانی، توانایی هماهنگی رفتار ناهنجار، توانایی پایداری از حق و مبارزه با دروغ، توانایی رسیدن به آزادی و آزاد منشی و ....

✅ گام چهارم : فروزه ی «مهرورزی» است كه در گات ها به گونه ی "سپنتَه آرَمئی تی" بیان شده و در فارسی به سپندارمذ یا اسفند تبدیل شده است.
در بینش اشوزرتشت رابطه ی بین مرتو و اهورامزدا بر پایه ی دوستی و مهربانی است نه از روی ترس و بیداد، بنابراین مرتو باید فروزه ی «مهرورزی» را در خود افزایش دهد، خویشتن داری، گذشت، فروتنی، مهربانی، بخشندگی و دهشمندی از پرتوهای این فروزه هستند.

✅ گام پنجم : به ریخت "هَه اوروَتات" و در"گویش پارسی به گونه ی خورداد بیان شده در این گام رسایی و كمال در مرتو پدیدار خواهد شد و او را به آرامی به مرتوی آرمانی نزدیک خواهد كرد.

✅ گام ششم : در بینش اشوزرتشت رسایی و جاودانگی بهم پیوسته بوده اگر مرتو به رسایی برسد خود به خود به «بی مرگی» نیز خواهد رسید. اَمِرَه تات كه در پارسی به ریخت اَمُرداد در آمده و جاودانگی است، بی گمان این فروزه از ویژگی ذاتی خداوند است ولی مرتو نیز بر پایه ی هنجاری كه در آفرینش او پیش بینی شده به گونه ای دیگر و به گونه نسبی جاودانه خواهد شد.

✅ گام هفتم : در راه رازوری و شناخت اهورا، "سرَئوشَه" است این واژه در پارسی به گونه «سروش» بیان شده، نور حقیقت و ندای اهورایی است كه چون فروغی" نهاد مرتو و دیده ی دل رازور "عارف" را روشن خواهد كرد و به "سپنتامن" خواهد رسید.

بنابراین در كنار كار و كوشش، گام های رازوری نیز در مرتو نیز سپری می شود، فروزه هایی چون پاكی و راستی، توانایی سازنده و مهرورزی پویا خواهد شد تا رسایی و پایندگی در نهاد او فزونی یابد.

📚 بُن مایه :

نسک آیین اختیار
نگارش : روان شاد
موبد کورش نیکنام.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

25 March 2025 05:31

#امروز

به روز، پیروز ‌و فرخ روز سپندارمزد امشاسپند و فروردین ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

سه شنبه ۵ فروردین ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۲۵ مارس سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ سپندارمزد = فروتنی پاک و سپند.

✔️ جشن نوروز خجسته باد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

28 March 2025 16:42

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز دی به آذر از فروردین ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

آدینه ۸ فروردین ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۲۸ مارس سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ دی به آذر = آفریدگار.

✔️ دیدار همگانی در پیر هریشت.

✔️ روز آرامش و نیایش همگانی زرتشتیان.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:48

پیشینه‌ی نیایشگاه و پیرهای زرتشتی در یزد با نگرش دانش زمین شناسی به هزاران سال پیش از دوران ساسانی بر می گردد  بنابراین اززمان ساسانی پدیدار نشده اند.

در هیچ نوشته از تاریخ نیامده که یزدگرد سوم به هنگام فرار از تیسفون دختر و فرزندانی جوان و توانا داشته باشد تا بتوانند از مرز باختری ایران تا میان کشور (استان یزد) را پیموده باشند.
در نوشته ها آمده که یزد گرد سوم به هنگام جان باختن اندکی بیش از بیست سال داشته است. چگونه می تواند چند دختر بزرگ نیز از خود داشته باشد که هریک اسب سواری ماهر بوده تا اینهمه کوه ودشت را تا یزد پیموده باشند.

باور دانش پسند این است که پیر ها، هریک نیایشگاه های مهر و ناهید بوده اند. مهر و آناهیتا، پس از زرتشت نیز همچنان ارزشمند بوده، زیرا سرودهای سپند مهر یشت و آبان یشت همچنان در اوستا به یادگار  مانده است. زرتشتیان هیچگاه مزار کسی را هرچند نام آور باشد، جایگاهی سپند ندانسته اند تا بر آن راز و نیاز کنند.

پیرانگاه ها جایگاهی با ارزش برای گرد هم آیی ، نیایش، دیدار وآشنایی همگانی، داد و دهش، رایزنی برای رسیدن به زندگی بهتر وداشتن شادمانی گروهی بوده که همچنان پایدار مانده است.
واژه "پیر" به عارفان در ایران باستان می گفتند. پیر نام نخستین انسان کیومرث است. واپسین گام در رازوری آیین مهر نیز "پیر" نامیده می شود.
۲
@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:47

#پیر
  واژه "پیر" به رازوران (:عارفان) در ایران باستان می گفتند. پیر نام نخستین مرتو(:انسان) کیومرث است. واپسین گام در رازوری آیین مهر نیز "پیر" نامیده می شود.


#پیران_گاه
شش جایگاه به نام پیر یاپیرون (نیایشگاه، زیارتگاه) در یزد وشهرهای پیرامون آن ازدیرباز به یادگار مانده است. (پیر سبز چک‌چکو، پیر هریشت، پیرنارکی، پیر بانوپارس، پیر نارستانه و ستی پیر) باور ترادادی (:سنتی) برخی اززرتشتیان براین است که اینان جایگاه ناپدید شدن و جان باختن دختران یا نزدیکانی از خانواده یزدگرد سوم، پادشاه پایان دوران ساسانی بوده که به هنگام تک (:حمله) تازیان به ایران، همه فرار کرده و هر یک به سوی دشت و کوهی پناه برده و در دامنه کوهی از دیده پنهان گشته اند که اکنون جایگاهی سپند (:مقدس) به شمار می آیند. روشن اندیشان زرتشتی این باور را به چند شوه (:دلیل) نمی‌پذیرند.
چنانچه نیاز باشد تا آرامگاه یادبودی برای بزرگان و نام آوران باستانی به یادگار مانده باشد. تا بر او آفرین گفته شود. همانا کسانی مانند: آریوبرزن، رستم فرخزاد، مازیار غارن، بابک خرمدین، آرش کمانگیر و... باید باشد که با فداکردن جان خویش در پی سرافرازی ایران ایستادگی کردند.

چرا این نیایشگاه ها تنها در یزد جای گرفته اند با نگرش به این که شکست ساسانیان و فرار بازماندگان دوران یزدگرد، از تیسفون بوده که چندین کیلومتر ازاین استان  دور است چگونه در همان نزدیکی ها به کوه پناه نبرده اند.
واژه ای "پیر" یادآور گام  فرجام (:آخر) پدیده رازوری (:عرفان) در آیین مهر بوده است. چنین نیایشگاه هایی به نام پیر در شهر های دیگر نیز یافت می شود. بی بی شهربانو در شهر ری و پیر شالیار در کردستان که همانند آنهاست به ویژه اینکه همه در دامنه کوه و کنار چشمه آب برپا شده اند که یادآور زایندگی آناهیتا، ایزد بانوی پاک می باشند و به سوی خاور (:شرق) بناشده تا پیروان آیین مهر پس از سپیده بامدادی و زایش مهر (:روشنایی خورشید) به نیایش بپردازند.

  پیشینه (:قدمت) نیایشگاه و پیرهای زرتشتی در یزد با نگرش دانش زمین شناسی به هزاران سال پیش از دوران ساسانی بر می‌گردد  بنابراین از زمان ساسانی پدیدار نشده‌اند.
در هیچ نوشته از گاهداد (:تاریخ) نیامده که یزدگرد سوم به هنگام فرار از تیسفون دختر و فرزندانی جوان و توانا داشته باشد تا بتوانند از مرز باختری ایران تا میان کشور، استان یزد را پیموده باشند.
در نوشته ها آمده که یزد گرد سوم به هنگام جان باختن اندکی بیش از بیست سال داشته است. چگونه می تواند چند دختر بزرگ نیز از خود داشته باشد که هریک اسب سواری ماهر بوده تا اینهمه کوه ودشت را تا یزد پیموده باشند.
باور دانش پسند این است که پیر ها، هریک نیایشگاه های مهر و ناهید بوده اند. مهر و آناهیتا، پس از زرتشت نیز همچنان ارزشمند بوده، زیرا سرودهای سپند مهر یشت و آبان یشت همچنان در اوستا به یادگار  مانده است. زرتشتیان هیچگاه مزار کسی را هر چند نام آور باشد، جایگاهی سپند ندانسته اند تا بر آن راز و نیاز کنند.
پیرانگاه ها جایگاهی با ارزش برای گردهم‌آیی ، نیایش، دیدار و آشنایی همگانی، داد و دهش، رایزنی برای رسیدن به زندگی بهتر و داشتن شادمانی گروهی بوده که هم چنان پایدار مانده است.


📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک یادگار دیرین
نگارش روان شاد موبد کورش نیکنام.

✍ رونوشت بردیا بز گمهر.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:42

صدای پای گل میاد
وا می شه چشم گلدون
ابر بهاری می خونه
شعر بلند بارون
عید تو، عید من
عید همه خجسته باد
مهمونی بهاره
بهارتون همایون باد.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

27 March 2025 08:38

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز اَمُرداد امشاسپند و فروردین ماه سال ۳۷۶۳ مزدیسنی

پنج شنبه ۷ فروردین ماه به سال ۱۴۰۴ خورشیدی

۲۷ مارس سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ اَمُرداد = بی مرگی و جاودانگی.

✔️ دیدار همگانی در پیر هریشت.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 12:06

✅ متن پیام شادباش موبد دکتر مهربان پولادی، فرنشین انجمن موبدان به شرح زیر است :

به خشنودی اهورامزدا.

از آن جایی که برگزیدن بهترین راه برای مردم کار دشواری است، من که زرتشت هستم برای رهبری شما برگزیده شده ام، رهبری که اهورامزدا گواه راستی و درستی گفتار اوست گاتها هات ۳۱ بند ۲

اشوزرتشت در ۳۷۶۳ سال پیش در کوه اشیدرنه (سبلان امروزی) از سوی خداوند بزرگ برای پیامبری و رهبری مردمان گیتی انتخاب شد،
نخستین پیامبری که مردمان جهان را به سوی درستی و یکتاپرستی دعوت کرد تا به وسیله آن شادی، آسایش و آرامش بر پایه راستی برای مردمان جهان فراهم شود و دست بی دادگران و مردم‌فریبان از دامان درماندگان و گمراهان کوتاه گردد.
از تمامی مسوولان، نهادها، و جامعه ی زرتشتیان که نام و راه نخستین پیام‌آور خداوند بزرگ، اشوزرتشت که ۳۷۶۳ سال پیش از این سرزمین اهورایی انتخاب گردید، را زنده نگاه داشته‌اند، سپاس گزاری نموده و به یکایک شادباش می گویم.
در پناه اهورامزدا شاد زیوید تا زیوید به کامه زیوید.

با سپاس موبد دکتر مهربان پولادی فرنشین انجمن موبدان
۲
@khashatra
(پایان🔺🔺)

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 09:50

#هفدرو

به باور سنتی مزدیسنان، ششمین روز ماه فروردین هرسال هودرو یا هَفدُرو hafdoru  نام دارد.
هَفدُرو روزی است که ۷۲ رویداد سرنوشت ساز در زندگی وتاریخ ایرانیان باستان روی داده است.
در چنین روزی زرتشت، پیام آور آریایی از مادر زاده شده وبرپایه ی باور ترادادی "سنتی" در سن سی سالگی نیز در همین روز به پیامبری برگزیده شده است.

با همین انگیزه و پی آمدهای سرنوشت ساز دیگری که درتاریخ گذشته ی ایرانیان رخ داده است، زرتشتیان این روز را جشن می گیرند تا زادروز و برگزیدگی پیامبرشان را گرامی دارند.

آن ها در این روز به نیایشگاه وآدریان محل سکونت خود می روند، با تهیه ی آش رشته، خوراکی های ترادادی و سیروگ که گونه ای نان روغنی است، آیین آفرینگان خوانی و جشن خوانی "هَفدُرو"، روز خورداد از ماه فروردین را ارج می گذارند وآیین سنتی ویژه ای برپا می دارند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک یادگار دیرین
نگارش: روان شاد موبد کورش نیکنام.

✍ رونوشت : بردیا بزرگمهر.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:19

چکامه زرتشت پیامبر.
با آوای سراینده: هما ارژنگی

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:18

زادروز اشوزرتشت اسپنتمان خجسته باد.

🎙 امید فرهنگ
🎵 زاد روز اشو زرتشت

🎶 @khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:17

#زادروز_پیام‌آور_آریایی_خجسته_باد

در آن هنگامه که سیاهی و جهل و ستم این سرزمین را در بر گرفته بود و جنگ و ویرانی آرامش مردمان را بر هم می‌زد.
گاوها قربانی می‌شدند و نعره‌های مستانه‌ی کرپن‌ها فضا را پر می‌کرد
مردمان به تنگ آمده بودند از بیداد زمانه.
ستاره‌ای زرین در آسمان ایران درخشید.
بزرگ مردی آمد
آتش افروخت و جهان تیره را به نور خرد و اندیشه ی نیک روشنی بخشید.
او نخستین کسی بود که در روزگار جنگ و ددمنشی، پیام سازش و دوستی سر داد.
جانوران و گیاهان را گرامی داشت.
آتش و آب و خاک و هوا را سزاوار پاکیزگی و ارج گزاری دانست.
بزرگ مردی آمد و راستی را فریاد کرد
بزرگ مردی که نشان داد، راه در جهان یکی‌ست و آن راه راستی‌ست.
و فرهنگ کهن و آشتی‌جوی ایرانی را بار دیگر زنده کرد.
آری #اشوزرتشت آموزگار بزرگ ایرانی آمد و یک پیام آورد ؛ کوتاه و ژرف
پیامی که اگر درکش کنیم، برای خوب زیستن در همه‌ی روزگاران بس است،

《 اندیشه ی نیک ،گفتار نیک ، کردار نیک 》

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

26 March 2025 06:15

#خورداد_امشاسپند

خورداد پنجمین امشاسپند و پاس دارنده‌ی آب ها و سرسبزی است.
آب در كنار سه آخشیج دیگر (خاک، هوا، آتش) در میان ایرانیان باستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است.
وجود ایزدان گوناگون موكل بر آن و نوشته‌های ایرانی و انیرانی همه گواه اهمیت این آخشیج است در میان ایرانیان باستان و زرتشتیان، زاستار (:طبیعت) در نظر ایرانیان جایگاه والایی دارد و عناصر آن شایسته ی گرامی داشت و دارای تقدس ویژه‌ای است. آب،‌ باد، خاک و آتش در دین اشوزرتشت و در فرهنگ و سنت ایرانی چهار آخشیج سپند است كه برای هر یک از آن ها فرشته‌ی ویژه‌ای تعیین شده و خویش کاری فرد زرتشتی است که محیط زیست را در حد توان پاک نگاه دارد.
آب نه تنها سپند است بلكه آشامیده شده و در امور جاری زندگی به مصرف می‌رسد. عنصری كه وحدت آن نماد یكتایی اهورامزدا و كثرت آن جلوه‌گاه تمام پدیده‌های جهان هستی است،‌ از چكه‌ی باران تا اقیانوس پهناور و از آب آرام چاه تا سیل جاری در بستر رودها موجد و مولد زندگی است.

در ایران باستان تا به امروز ماه سوم سال و روز ششم هر ماه خورداد نام دارد.
یشت چهارم كه به‌ نام خورداد یشت خوانده می‌شود، به طوری كه این فرشته در جهان مینوی نماد كمال اهورامزدا و در جهان جسمانی نگهبان آب است.
خورداد در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» به چم رسایی و کمال است که در گات ها یکی از فروزه‌های اهورا مزدا و در اوستای نو نام یکی از هفت امشاسپند و نماد رسایی اهورا مزدا است.
بخش هئوروه که صفت است به چم رسا، همه، درست و کامل.
بخش دوم تات که پسوند است برای اسم، بنابراین هئوروتات به چم کمال و رسایی است.
خورداد نماینده رسایی و کمال اهورامزداست.

خورداد، امشاسپند بانویی است که نگهداری از آب‌ها در این جهان، خویش کاری اوست و کسان را در چیرگی بر تشنگی یاری می‌کند از این روی در آیین، به هنگام نوشیدن آب از او به نیکی یاد می‌شود و در گیتی به نگهبانی آب گماشته شده است.
ایزدان تیر و باد و فروردین از همکاران خورداد هستند.

در گات ها، از خورداد و اَمُرداد پیوسته در کنار یک دیگر یاد می‌شود و در اوستای نو نیز این دو امشاسپند، پاس دارنده ی آب‌ها و گیاهان‌اند که به یاری مردمان می‌آیند و تشنگی و گرسنگی را شکست می‌دهند.

در یسنا، هات ۴۷، آمده‌است که اهورامزدا رسایی خورداد و جاودانگی اَمُرداد را به کسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.

در متن‌های کهن امشاسپند خورداد : چهارمین یشت از یشت های بیست و یک گانه‌ی اوستا، ویژه ستایش و نیایش امشاسپند بانو خورداد است که در آن یشت از زبان اهورا مزدا یادآور می‌شود که «… یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خورداد را برای مردمان اشون بیافریدم…» و سپس تاکید می‌شود هر آن کس که خورداد را بستاید همانند آن است که همه ی امشاسپندان را ستایش کرده‌ است.
در بندهش نیز درباره ی خورداد آمده‌است : «… ششم از مینویان، خورداد است؛ او از آفرینش گیتی، آب را به خویش پذیرفت..»، چنین گوید : هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست…»


سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

خورداد ‌روز داد نباشد كه بامداد،
از لهو و خرمی بستانی ز باده داد.

از باده جوی شادی و از باده باش خوش،
بی‌باده این جهان، صنما بادگیر، باد.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

جوی کن.


اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به (خورداد) جوی نوین کن روان،
(امرداد) بیخ نو اندر نشان.

گل سوسن نماد خورداد امشاسپند است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

25 March 2025 15:54

#مایه_ی_شادی_در_خاورمیانه.

و خداوند کورد ها را آفرید که خاورمیانه رنگ‌شادی رو فراموش نکنه.

زنده باد همه ی کرد زبانان شادی آفرین سرزمینم.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

25 March 2025 13:33

#بهار_امد.
         
سحر از پشت کوهسار دمید
مرغی از روی شاخه سار پرید 🕊🌿

قطره ای از زلال چشمه نور
روی گلبرگ بی قرار چکید 🕊🌿

شاخه ها در فروغ زرفامش
از سر شوق شست و شو کردند 🕊🌿

کودکان شکوفه های بهار
باغ را پر ز های و هو کردند 🕊🌿

چشمه از باد گل فشان سحر
شاد و رقصنده در خروش امد🕊🌿

ارغوان در پرند رنگینش
بر لب چشمه جرعه نوش امد🕊🌿💫

دشت بی تاب شسته از شبنم
جلوه گاه بنفشه زاران شد 🕊🌿💫

نغمه شاد قمری سرمست
همدم نای گرم چوپان شد.   🕊🌿💫

زنده شد خاک تیره و غمناک
با تپش های تند بیتابی.      🕊🌿💫

در هجوم هزار رنگ بهار
سبز و زرد و بنفش و سرخابی.  🕊🌿💫

باز کن دیدگان شب زده را
سحر از پشت کوهسار امد.   🕊🌿💫

زندگی در طلایه خورشید
می خروشد ببین!  بهار امد🕊🌿💫


سرایش و خوانش ؛
بانو هما ارژنگی

@khashatra

🦩🌲🌹🦚🪷🎋🌸🌳🌼🍀🌺🌴🪻🦜 🍄🦢

وُهومَن اَمشاسِپَند

25 March 2025 05:33

#سپندارمزد_امشاسپند

سپند آرامئیتی یا همان اسپند به چم (: معنی) بی‌نقصی و تندرستی کامل است.
وی نگاهبان و پاسدار زمین و در عین حال نشان فرمان برداری، پرهیزگاری و نیایش است.

این واژه که در اوستایی «سْپِنْتَه آرمَئیتی» (Spenta-Ârmaiti) است و نام چهارمین امشاسپند شناخته می‌شود، از دو بخش «سپنته» (Spenta) یا «سپند» به چم (:معنی) پاک و مقدس و «آرمئیتی» (Ârmaiti) به چم فروتنی و بردباری تشکیل شده است و این دو با هم به چم فروتنیِ پاک و سپند است.
این واژه در پهلوی «سپندارمت» (SpandÂrmat) و در پارسی «سپندارمذ» و «اسفندارمذ» و «اسفند» شده است.

سپنته آرمیتی یکی از ایزد بانوان و امشاسپندان زرتشتی است که در زبان اوستایی، سپنته آرمیتی یا سپنت اَرمَیتی یا سپند آرامئیتی خوانده می‌شود، در زبان پهلوی بدان سپندارمذ یا سپندارمت گویند و در پارسی، سپندارمد نیز خوانده شده‌است.
امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین سرسبز و نشانی از باروری و زایش است.

در فرهنگ پهلوی سپندرمت یا همان سپندارمذ، نام یکی از امشاسپندان و در عین حال نام پنجمین روز ماه و دوازدهمین ماه سال معرفی شده‌ است.
وی را همان الهه ی بسیار قدیمی اسفند دانسته‌اند و گفته‌اند که او را دو امشاسپند دیگر یعنی هورواتات (خرداد) و امرتات (اَمُرداد) همراهی می‌کنند و این سه گروهی از امشاسپندان را می‌سازند که قرینه‌ی سه امشاسپند نخستین، یعنی وهمن (وهومن یا همان بهمن)، اشه وهیشته (اردی بهشت) و خشتره وییریه (شهریور) محسوب می‌شوند.

این فروزه در انسان به گونه‌ی فروتنی و مهر و خدمت به دیگران، نمایان می‌شود.
سپندارمزد در جهان خاکی، نگاه دارنده‌ی زمین و زنان است.
زمینی که بی‌هیچ چشم داشتی هرچه دارد در اختیار جانداران می‌گذارد و زنانی چون مادر که هم چون زمین، مهربان و فروتنند، مهر می‌ورزند بدون این که چشم‌ به راه پاسخی مهرانگیز باشند.

زن و زمین همسانی‌های بسیاری دارند.
زن و زمین هر دو نماد باروری و زایش هستند، زندگی از زن و زمین است که جریان دارد.


سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

سپندارمز‌ روز خیز ای نگار،
سپند آر ما را و جام می آر.

می ‌آر از پی آن که بی می‌‌نشد،
دلی شادمان و تنی شاد‌خوار.

سپند آر پی آن که چشم بدان،
بگرداند ایزد ازین روزگار.


اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

ورز زمین کن.


اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به (شهریور) اندر شوی شادخوار،
کنی در (سپندارمز) کشت و کار‌.

گل بیدمشک نماد سپندارمزد امشاسپند است.

@khashatra

وُهومَن اَمشاسِپَند

24 March 2025 08:28

✅ موبدان دانشمند و بینشور زرتشتی برای این که ارزش فروزه های نیک اندیشی، راستی، توانایی، مهرورزی، رسایی و بی مرگی را همواره مدنظر انسان نگاه دارند و نیز اهمیت حیوان، آتش، فلز، خاک، آب و گیاه در زندگی بهنجار انسان بر روی زمین را در یادها بپایانند، به گونه ای که همواره در ذهن انسان، درخششی پایدار داشته باشد، بخشی از مراسم ترادادی دینی و ملی را چنان طراحی کردند که نشان های کوچکی از عوامل مؤثر در زیست انسان را ( که یاد شد)، در خود داشته باشند تا بدین وسیله با دیدن مکرر آن ها، توجه انسان به اهمیت نگاهداری عوامل مهم تشکیل دهنده ی محیط زیست و نیز ارزش فروزه های مربوط به هر کدام به حد کافی و همیشگی جلب شود.
این نشان های هشدار دهنده چنین اند :

🟢 در همه ی مراسم و آداب مذهبی یا تراداد های قومی و ملی، که در سال، تعداد آن ها فراوان است، سفره ی سپیدی را به نشانه ی گستردگی زمین، در جایگاهِ اجرای مراسم می گسترند و بر روی آن مواد زیر را قرار می دهند :

✅ یک لیوان یا یک کاسه ی پر از شیر گاو یا گوسپند، به نشانه ی جانوران سودرسان.

✅ یک آتشدان کوچک‌ که آتش در آن فروزان است یا یک چراغ روغنی روشن که شعله آن نشان آتش است.

✅ یک کاسه ی فلزی (که بیشتر از مس سپید شده است) پر از آب، که کاسه نشانه ای از فلزات و آب داخل آن نمونه ای از آب های روی زمین است.

✅ یک گلدان محتوی شاخه های مورت و سرو، به نشانه ی گیاهان روی زمین.
چون همه کسانی که در مراسم شرکت می کنتد، در بدو ورود خود برای چند دقیقه در جایگاهِ ویژه ی اجرای مراسم نیز حضور می یابند، ناگزیر با سفره و دیگر مواد نشانه ای روی آن رو به رو خواهند شد.
و تداوم و تکرار این رودررویی  که جنبه ی یادگیری غیر مستقیم دارد، اثر ماندگار خود را در ذهن و ضمیر آنان به جای خواهد گذاشت.»

📚 بُن مایه :
برگرفته از ؛ نسک یادگار دیرین
آیین ها، مراسم و باورهای مذهبی ترادادی(سنتی)زرتشتیان ایران.

پژوهش و نگارش : روان شاد موبد دکتر کورش نیکنام.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.
۷
@khashatra
(پایان)