Telegram-канал ebtekareiran - ابتکار ایران🇮🇷: Unsorted

ابتکار ایران🇮🇷

25 July 2024 16:35

🔅 زمانۀ «تقابل قدرت‌های بزرگ» فرارسیده است؛ چرا این موضوع اهمیت دارد؟ مسیرِ پیشِ روی ایران کدام است؟ 🔅

📝 یادداشت اختصاصی ابتکار ایران

🔰 بخش اول

🔹 در چند سال اخیر، رفته‌رفته، تواترِ استفاده از عبارت «تقابل قدرت‌های بزرگ» (Great Power Competition) بیشتر و بیشتر شده‌است؛ اندیشکده RAND به عنوان یک اندیشکده معتبر امنیتی، پنج گزارش بسیار مفصل (با بودجه هنگفت) در رابطه با موضوع «تقابل قدرت‌های بزرگ» منتشر کرده است؛ در این گزارش‌ها توضیح داده شده‌است که آمریکا، چین و روسیه در پنج منطقه مهم و حساس جهان، شامل ایندوپاسیفیک، آفریقا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و اروپا چگونه به تقابل و تخاصم با یکدیگر خواهند پرداخت.

🔸 وقتی پدیده و گفتمان «تقابل قدرت‌های بزرگ» احیا می‌شود معنا و دلالتش آن است که تقابل قدرت‌های بزرگ در یک منطقه حساس و خاص، تأثیر بسیار زیادی بر مناسبات و تقدیر کشورهای آن منطقه دارد؛ تأثیری به‌مراتب پررنگ از روابط آن کشور با مثلاً آمریکا.

🔹 پدیده «تقابل قدرت‌های بزرگ» دلالت مهمی در موضوع ماندگاری تحریم دارد؛ در سطحی کلان‌تر و عمیق‌تر از روابط دوجانبه ایران و آمریکا، تحریم ایران و ماندگاری آن را باید در بستر «تقابل قدرت‌های بزرگ» و در صدر آنها، تقابل چین-آمریکا تحلیل و تفسیر کرد؛ توضیح اینکه در پرونده تقابل آمریکا و چین، آمریکا به‌دنبال مهار چین از طریق ناامن‌سازی کریدورهای ذیل ابتکار کمربند و راه این کشور است. ایجاد اختلال در امنیت انرژی چین یکی از راهبردهای اصلی آمریکا در پرونده مهار چین است و تداوم تحریم نفت و نظام بانکی ایران نیز در همین فضا قابل تحلیل است. هِیل، (دیپلمات و سفیر آمریکایی که در بسیاری از کشورهای منطقه حضور داشته است) معتقد است بازگشت به استراتژی فشار حداکثری علیه ایران برای تضعیف نفوذ منطقه‌ای چین ضروری است. . (Hale, 2023)
🔸 رئیسی‌نژاد معتقد است: «گسترش و تثبیت راه ابریشم در دل خود جنگ و برخورد را به‌همراه دارد... به همین دلیل هر کشوری که بخواهد استراتژی کلان خود را با راه ابریشم نوین چین تطبیق دهد زیر ضرب فشارهای آمریکا قرار خواهدگرفت. از این دریچه، تحریم دوباره ایران در دولت ترامپ را باید گامی بس مهم برای در نطفه خفه‌کردن راه ابریشم نوین و آغاز خشن بازی نوین در اوراسیا دید. بیرون آمدن از برجام و تحریم دوباره ایران و حتی جنگ داخلی سوریه را می‌توان سویه‌هایی از استراتژی مهار راه ابریشم نوین چین از سوی آمریکا دید». (رئیسی‌نژاد، ایران و راه ابریشم نوین)، ص ۹۳ و صص ۱۵۰-۱۵۴).

🔹 وی در یادداشت دیگری بیان می‌دارد: «جایگاه ژئواستراتژیک ایران، نقشی تاریخی ایران در راه ابریشم، به‌همراه عدم همراهی تهران با ایالات‌متحده، همگی بر اهمیت ایران در سیاست‌های کلان چین می‌افزاید. با ایجاد رابطه نزدیک پکن با تهران، چین به خلیج‌فارس و منابع عظیم انرژی آن دسترسی خواهد داشت؛ چرا که ایران تنها مسیر زمینیِ چین برای دستیابی به مخازن نفت خلیج‌فارس است. همچنین کالاهای چینی می‌توانند با گذر از قلمرو ایران به دریای مدیترانه برسند... جای شگفتی نیست که رهبران ایالات‌متحده، چه دونالد ترامپ و چه جو بایدن، روابط چینی- ایرانی را هدف قرار خواهند داد. با وجود نگرش‌های ناهمسان و تاکتیک‌های متفاوت، ترامپ و بایدن، هر دو از رهنمود نوین ژئوپلیتیک ایالات متحده پیروی می‌کنند؛ از جمله زیر فشار قراردادن کشورهایی با جایگاه ژئواستراتژیک که به راه ابریشم نوین می‌پیوندند و در این میان، ایران، نخستین هدف است.» (رئیسی‌نژاد، بولتن اخبار اقتصادی جمهوری خلق چین، هفته سوم تیرماه ۱۴۰۳، اتاق بازرگانی تهران)

🔸 از نگاه اندیشکده رَند، ایران به سبب آنکه یک بازار مصرفی بزرگ برای چین فراهم کرده و از طرف دیگر، یکی از صادرکنندگان اصلی نفت و فرآورده به آن کشور است یکی از گزینه‌های اصلی تقابل آمریکا و چین بوده و خواهد بود. (RAND, 2023, pp. 31-33) مارشال در رابطه با این موضوع بیان می‌دارد: آمریکا به‌سبب حرکت به‌سمت خودکفایی در حوزه انرژی، تمرکز بر تضمین جریان انرژی از منطقه خلیج‌فارس را کاهش داده است. به‌زعم او «هرچه عطش چین به نفت و گاز بیشتر می‌شود عطش آمریکا به [واردات] آن رو به کاهش است. این موضوع اثر عمیقی بر روابط خارجی آمریکا به‌ویژه در خاورمیانه و اثری جانبی هم بر دیگر کشورها خواهد داشت» (مارشال، جبر جغرافیا، ۱۴۰۱، صص. ۱۰۳ و ۱۰۴).

ادامه👇

⏪ به کانال «ابتکار ایران؛ جانمایی جدید» بپیوندید.
@ebtekareiran