باشگاه اندیشه

08 March 2025 16:56

.
🔰گزارش دیداری
شب نخست از سال چهارم لیالیِ لیلی
الهیات گشوده

👤با حضورِ
رسول رسولی‌پور
دین‌پژوه و دانشیار فلسفه دانشگاه خوارزمی

📅شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳
به میزبانی مدرسه مطالعات دیالوگ و مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه

#مطالعات_دیالوگ #مطالعات_دین #الهیات_گشوده #رسولی‌پور #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool | @diinschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

07 March 2025 20:58

.
📝درباره‌ی نشست شهر بانوان

ژرفای رابطه‌ی پیچیده و پرابهام زنان با جهانِ آرمان‌شهرها نیازمند تاملی افزون است.

پرداختن به این موضوع، نه تنها فرصتی است برای واکاوی نقش زنان در خلق و تصویرسازی اتوپیاها، بلکه زمینه‌ای است برای تأمل در اندیشه‌ها و رویاهای زنانی که خود، آفریننده‌ی جهان‌های آرمانی بوده‌اند. از دل تاریخِ پرفرازونشیبِ اتوپیانیسم، صدای زنانِ خالق و کنشگر به گوش می‌رسد؛ زنانی که با قلم و اندیشه‌های خود، مرزهای واقعیت را درنوردیده‌اند و جهانی عاری از ستم و سرشار از برابری را تصویر کرده‌اند.

نشست «شهر بانوان» مروری است بر تاریخِ پرفرازونشیبِ اتوپیانیسم زنانه‌نگر، و تلاشی است برای فهمِ این که چگونه زنان، با خلق جهان‌های اتوپیایی، نه تنها به تامل در وضع موجود پرداخته‌اند، بلکه راه‌هایی نو برای اندیشیدن به آینده گشوده‌اند.

در این مسیر، به این پرسش‌ها نیز می‌پردازیم: آیا اتوپیاهای زنانه‌نگر، ماهیتی متفاوت از اتوپیاهای مردانه دارند؟ چگونه زنان، با استفاده از ابزار ادبیات و فلسفه، به بازتعریف مفاهیمی چون قدرت، برابری و عدالت پرداخته‌اند؟ و در نهایت، آیا اتوپیانیسم زنانه‌نگر می‌تواند الهام‌بخش ما باشد؟

این نشست، فرصتی است برای گفت‌وگو، تأمل و کشفِ دوباره‌ی صدای زنان در تاریخِ اندیشه‌ی اتوپیایی. با هم قدم در این راه خواهیم گذاشت و به تماشای جهانی خواهیم نشست که زنان، نه تنها ساکنان آن، بلکه معمارانش بوده‌اند. جهانی که در آن، رویاهای برابری‌طلبانه و عدالت‌محور، به واقعیتی نو تبدیل می‌شود.

#مطالعات_اتوپیا #اتوپیانیسم_زنانه‌نگر #۸مارس #باشگاه_اندیشه

@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

07 March 2025 12:58

.
دربارۀ نشست‌های سال چهارم لیالیِ لیلی: الهیات گشوده

📝رسول رسولی‌پور

الهیات گشوده در سپهر الهیات فلسفی و فلسفه دین، رویکرد نوینی است که در میان گونه‌های خداباوری، چالش‌های فراوانی را برانگیخته است. خدای توصیف شده در الهیات گشوده، تغییرپذیر، انفعال‌پذیر، زمان‌مند، ریسک‌پذیر و فاقد علم پیشین به افعال اختیاری انسان است. در فلسفه و کلام اسلامی، هر چند این عنوان (الهیات گشوده) سابقه ندارد، اما دیدگاه برخی از متفکران مسلمان؛ به‌ویژه صدرالمتألهین، در موضوع مشیت و عنایت الهی، و در تبیین چگونگی رابطه خدا با جهان، نفیا و اثباتا به نتایج این رویکرد جدید پهلو می‌زند. وجه تسمیه الهیات گشوده را می‌توان از طرفی، در گشودگی خدا نسبت به جهان و مخلوقات آن خصوصاً انسان جست‌وجو نمود، و از طرف دیگر، در گشوده بودن آینده؛ به این معنا که آینده، حتمی و از پیش تعیّن یافته نخواهد بود و این مخلوقات هستند که با انتخاب‌های آزاد خود آینده را شکل می‌دهند.به اعتقاد خداباوران گشوده، خدا با قدرت مطلقش مخلوقات را آفرید و بر تمام مخلوقات نظارت و حاكمیت دارد. او با آزادی و اختیار تصمیم گرفت موجوداتی را خلق كند كه بتوانند عشق و محبت خدا را تجربه كنند. خدا به ما عشق و محبت دارد و تمایل دارد كه انسان وارد یک ارتباط عاشقانه، دوسویه و متقابل با او شود و اینكه انسان با آزادی و اختیار خود برای برآورده كردن اهداف خدا، با او مشاركت داشته باشد. به اعتقاد نظریه‌پردازان الهیات گشوده، خدا و جهان رابطه‌یی دوسویه و پویا دارند و با هم در تعامل هستند. این‌گونه نیست که فقط خدا بر مخلوقات تأثیرگذار باشد بلکه مخلوقات نیز می‌توانند خدا را تحت تأثیر قرار دهند. خدا به خواست و اراده خودش جهانی را آفریده که در آن، انسان‌ها آزادی عمل و اختیار چشمگیری دارند.

#مطالعات_دیالوگ #الهیات_گشوده #رسولی‌پور #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool | @diinschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

07 March 2025 04:17

▫️
📖 دگرگونی سخن عاشقانه در ادبیات نوگرای ایران
(چرخش اجتماعی در نگرش به ادبیات‌ـ۴)

یکی از پی‌آمدهای چرخش اجتماعی در ادبیات، به تکاپو درآوردن زنان برای فراگیریِ خواندن و نوشتن بود. اعتصام‌الملک در این راه، کتاب تربیت نسوان را به فارسی برگرداند و در آن از زبان نویسنده، پیش‌نهاد کرد که آموزش زنان «موافق اصول دین قویم و قواعد محکمهء ادب، و شرایط حجاب مراعات شود.»
کشاندن نیمی از جامعه به گستره‌ی شهروندی، نیازمند دگرگونی بنیادی در نگاه به زن بود. نگرشی که زن را تنها برای زادن و بچه‌داری می‌خواست، آموزش زنان را به چیزی نمی‌شمرد. از دریچه‌ی مرده‌ریگِ شعر فارسی نیز در آن روزگار، زن ایزدبانوی نیاز و نگاه بود، و در او به غنچه‌ی عشق حقیقی می‌نگریستند. نویسندگان پیش‌رو در پی دگرگونی هر دو نگاه رفتند.

در آغاز برآمدن ادبیات نوگرای ایران، چگونگی نگاه به زن، یکی از مایه‌های دگرسانی نگرش نویسندگان و شاعران بود. نیما یوشیج، پس از پشت سر گذاشتن روزهای دل‌دادگیِ جوانی، قصه‌ی رنگ پریده و افسانه را نوشت. در نخستینْ دفتر، هنوز از شیوه‌ی نوشتنِ «وصف‌الحالی» کنده نشده بود؛ درون‌مایه‌ی آن پُر است از ناله و گلایه از رنج دل‌دادگی و زندگی در شهر. اما در افسانه توانست به طبیعت برگردد. به جای بازگو کردن فراز و فرودهای دل‌دادگی خود، کوشید تا از خودِ عشق بنویسد، گذرندگی را ببیند و توان‌های انسان برای بازگویی عشق دگرسان را بازجوید و به جست‌وجوی راه‌های دیگری برای نوشتن غزل برآید که به کارِ همگان بخورد، نه تنها به کار خود گوینده.
نیما در نامه‌ای نوشت، «یک چیز را گوینده‌ی غزل می‌بازد، اگر تمام عمرش غزل‌سرایی بیش نباشد، و آن همه‌ی دنیاست و همه‌ی طبیعت.» (درباره‌ی شعر و شاعری، ص۱۲۸)، و بار دیگر نوشت، «می‎خواهید فقط غزل بگویید؟ ... این خودکشی است» (هم‌آن، ص۲۰۶). زیرا دلتنگی‌های شاعر از چیزها و جاهایی است که تنها بخش کوچکی از آن‌ها در غزل می‌گنجد. از دید نیما، غزل تنها ساختار آرایه‌بندی بیت‌ها و قافیه‌ها نبود؛ یک روش به سر آوردن در جهان و نوشتن شعر بود. در نگاه او، «افسانه» هم در روشِ پردازش و نگارش، یک غزل بود.
محمدرضا میرزاده‌ی عشقی در ایده‌آل، گفت‌وگوی مریم عاشق را در برابر جوان خودسر، مو به مو بازمی‌گوید و پرده‌ی غم‌انگیزی از فریب می‌گشاید. مریمِ هم‌زادِ مشروطه در بستر نیرنگ فرومی‌پیچد و سرانجام بر سر ناآزمودگی و آزرم، جان می‌دهد. در نگاه عشقی، مرگِ مریمِ عاشق، پایان امید به جنبش مشروطیت بود. هم‌‌سرشتی مریم با مشروطه، نشانه‌های نمادپردازی اجتماعی را در شعر عشقی پررنگ می‌کند.
صادق هدایت در بوف کور، چهره‌ی زن اثیری را از پرده‌ی نقاشی بیرون می‌کشد و در خواب به جست‌وجوی‌اش می‌پردازد، تا بگوید که آن چهره، دیری است از زندگی رخت برون کرده، و سخن از رمز و رازهای‌اش، و پیچیدگی‌های نگاه کردن به او، اکنون بخشی از جست‌وجویِ پاره‌هایِ سپری شده‌ی روزگار است.

در برابر نگاه نیما، عشقی، هدایت و دیگران به پدیده‌ی زن در شعر و جامعه، شاعران هم‌گرا با سنت‌های ادبی، همه‎ی «دردها و دلتنگی‌ها و بغض‌های» (هم‌آن، ص۲۰۶) خود را به یک روش بازگو می‌کردند. نیما چند روز پس از «خودکشی خواندن»ِ کارِ شاعری که پیکره‌ی برگزیده‌ی شعر او تنها در غزل تن‌آور شده باشد؛ نامه‌ای برای شهریار نوشت، و آن را به هم‌راه «منظومه به شهریار» برای او فرستاد. نیما در نامه‌اش از روش کار خود، به‌ویژه «شکل به کار بردن کلمات» می‌گوید که در آن، «اطاعتی مانند اطاعت غلامی زرخرید، نسبت به قواعد زبان در کار نیست» (نامه‌ها، ص۶۳۸). روش نیما، نشانه‌ی شکافی در زبان یک‌دستِ سخن عاشقانه بود.
نزدیکی سخن نیما درباره‌ی غزل، و نامه به شهریار، یادآور یک هم‌بستگی پنهانی است. شهریار نمونه‌ی شاعران سنت‌گرایی بود که در شعر خود، غزل را برای بازگویی سرنوشت رنج‌بار دل‌دادگی برگزیده بودند. چشم‌انداز سخن شهریار در غزل‌‌های عاشقانه از رنج دل‌دادگی فراتر نمی‌رود. این نگرش در شعر نوگرای ایران از بن دگرگون شد. در غزل نوگرای ایران، شاعران در زن، سوژه‌ی زندگی، هم‌زیستی، یگانگی و هم‌سرایی را بازجستند:
من و تو یکی دهان‌ایم
که با همه آوازش
به زیباتر سرودی خوانا ست.
...‏
یکی دیدگان‌ایم
که دنیا را هر دم
در منظرِ خویش
تازه‌تر می‌سازد.
‎(شاملو، آیدا در آینه)

دگرگونی نگرش به زن در شعر فارسی از جنبش مشروطیت مایه می‌گرفت و کارِ نویسندگانی مانند یوسف آشتیانی (اعتصام‌الملک) در بارآوری آن مایه‌ها از هر نگاه، فراموشی‌ناپذیر است.

‎👉اعتصام‌الملک در تکاپوی بازشناسی ادبیات

● در پویه‌ی زبان فارسی⁦
گزیده‎ی یادداشت‌ها در فرهنگ، زبان و ادبیات
/channel/OnPersianLanguage/

باشگاه اندیشه

03 March 2025 15:38

.
انجمن زنان پژوهشگر تاریخ با همکاری باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

ضیافت افطار و گفت‌وگو دربارهٔ

رازهای شگفت‌انگیز تاریخ‌خوانی که مدرسه به نوجوانان نمی‌گوید
علی‌اکبر زین‌العابدین

کارگران زن در کمپانی ابریشم لاسقاریدیس در گیلان
نادیا ره

دوشنبه ۲۰ اسفند ۱۴۰۳
ساعت ۱۶

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

@zananepazhoheshgartarikh1396 | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

02 March 2025 17:21

.
🔰مدرسه مطالعات دیالوگ و مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه برگزار می‌کنند:

سال چهارم لیالیِ لیلی
الهیات گشوده

👤با حضورِ
رسول رسولی‌پور
دین‌پژوه و دانشیار فلسفه دانشگاه خوارزمی

📅شنبه تا دوشنبه، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ اسفند ۱۴۰۳
🕰از ساعت ۱۷:۳۰

☘️پایان نشست‌ها با ضیافت مختصر افطار همراه خواهد بود.

🧭خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه ناییی، پلاک ۲۳، شبستان باشگاه اندیشه

💡حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

📝درباره‌ی نشست‌ها را این‌جا بخوانید.

#مطالعات_دیالوگ #الهیات_گشوده #رسولی‌پور #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool | @diinschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

02 March 2025 16:19

.
گزارش دیداری نشست
متروی تهران در بزنگاه بحران‌ها

زهرا صفرلو
پژوهشگر و فعال حوزه حمل‌ونقل شهری

یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳

به میزبانی مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #مترو #صفرلو #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

02 March 2025 05:49

.
اکتشافِ خویشتن: بازگشتِ یونس نبی

رویدادهایی از جنسِ تمرین، تمرکز و گفت‌وگو در بامدادان و شامگاهان

همراه با
محمدحسین قدوسی

اسفند ۱۴۰۳ و فروردین ۱۴۰۴

◀️رمضان و اکتشاف خویش (طرحِ کلی برنامه‌ها)
◀️ پوشهٔ شنیداریِ امامِ درون خویش
◀️جلساتی از حلقهٔ رسالهٔ علمیه
◀️تمرینِ روزه داران کوهستان
◀️توضیحات مهم

@yonosnaby
@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

01 March 2025 07:56

.
درباره‌ی نشست متروی تهران در بزنگاه بحران‌ها

مترو، در نگاه نخست، سامانه‌ای کارآمد برای جابه‌جایی سریع درون‌شهری است؛ شبکه‌ای که شهر را به هم پیوند می‌دهد و هر روز میلیون‌ها مسافر را در دل خود جای می‌دهد. اما در پس این کارکرد روزمره، مترو شهری مانند تهران با چالش‌هایی پیچیده مواجه است که آن را به نقطه‌ای حساس در هنگام بحران‌ها تبدیل می‌کند. زلزله، سیل، فرونشست زمین، آتش‌سوزی و دیگر مخاطرات طبیعی و انسانی، همگی می‌توانند عملکرد این شریان حیاتی را مختل کنند و ایمنی شهروندان را به خطر بیندازند.

در حالی که مترو باید تاب‌آور باشد، بسیاری از ایستگاه‌ها و خطوط آن با ریسک‌های جدی روبه‌رو هستند. طراحی و جانمایی ایستگاه‌ها، مقاومت سازه‌ای، دسترسی به مراکز امدادی و هماهنگی بین نهادهای مدیریت شهری، همگی از عواملی‌اند که میزان تاب‌آوری مترو را تعیین می‌کنند. پرسش اساسی اینجاست: آیا مترو تهران آمادگی مواجهه با بحران‌ها را دارد؟ چه اقداماتی برای افزایش تاب‌آوری آن باید در نظر گرفته شود؟

در این نشست، تلاش می‌شود نگاهی تحلیلی به تاب‌آوری مترو تهران در برابر بحران‌های شهری داشته باشیم و چالش‌ها و فرصت‌های این سیستم را از منظر مدیریت شهری و برنامه‌ریزی حمل‌ونقل بررسی کنیم.

زهرا صفرلو پژوهشگر و فعال حوزه حمل‌ونقل شهری است. او دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت شهری از دانشگاه تهران بوده و در حوزه‌های برنامه‌ریزی حمل‌ونقل عمومی، مدیریت بحران و ارزیابی ریسک‌های حمل‌ونقل فعالیت می‌کند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد او نیز به بررسی تاب‌آوری مترو تهران پرداخته است.

وی در همکاری با اساتید دانشگاه تهران، دو دانش‌شهر برای شهرداری تهران تألیف کرده و همچنین دو مقاله علمی در دست چاپ دارد. تلاش او بر این است که با بررسی دقیق چالش‌های حمل‌ونقل شهری، راهکارهایی برای بهبود ایمنی، پایداری و تاب‌آوری این سیستم‌ها ارائه دهد.

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #مترو #صفرلو #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

27 February 2025 19:07

.
گزارش دیداری روز دوم
مدرسه زمستانه بین‌المللی فلسفه ویتگنشتاین: کاوش‌ها و بینش‌ها

با ارائه‌ی حضوری و برخط:
محمدرضا اسم‌خانی، مهدی محمدی، حسین واله، عبدالرزاق حسامی‌فر، Kevin Cahill و William Child

پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳
به میزبانی باشگاه اندیشه

#زمستان۱۴۰۳ #مدرسه_زمستانه #ویتگنشتاین #باشگاه_اندیشه

|@bashgahandishe|

باشگاه اندیشه

27 February 2025 07:44

گزارش مختصر نشست‌های «اتوپیا چیست و به چه کار می‌آید؟»

در سلسله نشست‌های «اتوپیا چیست و به چه کار می‌آید؟» کتاب اتوپیانیسم اثر سارجنت لایمن و ترجمه‌ی محمد نصرآوی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نویسنده در این کتاب در هفت فصل به بررسی اتوپیا از سه منظر: نمود اتوپیا در ادبیات، اتوپیا به مثابه کنش اجتماعی و اتوپیا به مثابه روش.

در مقدمه‌ی کتاب می‌خوانیم: «اما اساسٱ، اتوپياباورى، فلسفه اميد است و آن را اينگونه توصيف كرده‌اند: دگرگونى، اميد كلى به توصيفى از جامعه‌اى وجودنداشتنى. البته، اميد نمی‌‌تواند چيزى جز آرزو‌یى ساده باشد؛ همچون برخى از افسانه‌ها (گرچه بيشتر داستان‌ها و افسانه‌ها اگر نيک تجزيه و تحليل شوند، به ديستوپيا تبديل می‌شوند.) از سوى ديگر، امید امرى ضرورى براى دگرگون ساختن جامعه به سمت بهتر شدن است اما اين احتمال وجود دارد كه فردى براى تحميل خواسته‌اش به ديگران مخالف آن ايده تلاش كند باورمندان به اتوپيا هنگامىكه درصدد واقعى ساختن روياهاى خويش برمی‌آيند، همواره دچار اين مخمصه‌اند: آيا روياى آنان براى تحميل بر روياهاى ديگران سازگار است؛ آيا آزادى می‌تواند از رهيافت اسارت دست‌يافتنى باشد؛ يا برابرى از رهيافت تبعيض به دست آيد؟»

هر یک از شرکت‌کنندگان ضمن مطالعه کتاب به ارائه فصل مرتبط با آن جلسه پرداخته و سپس پیرامون مباحث ارائه شده گفت‌وگو شکل می‌گرفت.

این سلسله نشست عصرهای یکشنبه در ۹ جلسه در پاییز ۱۴۰۳ در باشگاه اندیشه برگزار شد.

#مطالعات_اتوپیا #باشگاه_اندیشه

@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

23 February 2025 16:10

.
پوشۀ شنیداری نشست
برای زندگی یا بقا؛
تجربه‌ی زیسته‌ی زنان دستفروش

گفت‌وگو با
مرجان میرغفاری
پژوهشگر جامعه‌شناسی

یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳

به میزبانی مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #مترو #میرغفاری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

22 February 2025 17:03

.
درباره‌ی دوره‌ی سوم کارگاه ژاپنولوژی

در این دوره با خوانش بصری-فرمی و همچنین مطالعه زمینه و زمانه‌ی سه بنای مهم از تاریخ ژاپن، یعنی معبد ایسه، مجموعه سلطنتی کاتسورا و یک بنای معاصر، بنیان‌ها و تحولات معماری ژاپن مرور خواهد شد. همچنین بخش‌هایی از کتاب ژاپن‌گونگی در معماری (Japan-ness in Architecture) اثر ایسوزاکی (Isozaki) مورد خوانش قرار خواهد گرفت.

همزمان شرکت‌کنندگان پروژه‌های شخصی خود را با مشورت دبیر کارگاه پیش خواهند برد. هدف از انجام این پروژه‌ها، مواجهه‌ی فعالانه‌تر با فرهنگ، هنر و معماری ژاپنی است و دانشجویان آگاهانه کوشش خواهند کرد تا با مقایسه‌ی تطبیقی بین وضعیت ایران و ژاپن، پلی بین این دو عرصه ایجاد کنند. همچنین برای ترغیب علاقه‌مندان، تعدادی پروژه‌ی از پیش‌تعریف‌شده در اینستاگرام انجمن مطالعات معماری ژاپن و کانال تلگرامی مدرسه‌ی مطالعات فضا منتشر خواهد شد.

پروژه‌های تکمیلی و برتر، در قالب مقاله و جستار منتشر شده و در بهار ۱۴۰۴ در قالب نشست و رویداد برگزار خواهد شد.

#مطالعات_فضا #مطالعات_ژاپن #ژاپن #معماری #متکی #ژاپنولوژی #طراحی #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

22 February 2025 12:46

⭕ایمان عباس‌نژاد؛ پژوهشگر فلسفۀ دین در گفت وگو با خیر ایران:

🔹نیکوکاری، مباحث فلسفی‌ و اخلاقی بسیار مهمی دارد که شاید بسیار مبنایی هم باشد اما در کشور ما این وجه نادیده گرفته می‌شود و در مطالعات خیریه، صرفاً به بحث‌های تاریخی، فرهنگی و دینی توجه می‌کنند.

🔸نیکوکاری و خیریه اساساً مسئله‌ای اخلاقی است و شأن فیلسوف اخلاق است که دربارۀ این وجوه سخن بگوید. خیرین و فعالان خیریه نیز بدون توجه به این مباحث نمی‌توانند تصمیمات سنجیده بگیرند.

🔹پیتر سینگر معتقد است نیکوکاری یک وظیفه اخلاقی است و حتی مؤثرایفاکردن را هم وظیفه می‌داند.

این گفت‌وگو را اینجا بخوانید .

@kheiriran

باشگاه اندیشه

21 February 2025 16:08

.
درباره‌ی نشست برای زندگی یا بقا؛ تجربه‌ی زیسته‌ی زنان دستفروش

«زندگی کردن در حاشیه و تعلق داشتن به آن قشر، دیگر تو را به شهروند درجه دو تبدیل می‌کند» - کتاب دیدار دوباره در کافه اروپا

آصف بیات در کتاب سیاست‌های خیابانی، گروه تهی‌دستان جدید را تنها یک مقوله‌ی اقتصادی نمی‌داند. تهی‌دستان را اگر یک گروه اجتماعی در نظر بگیریم، آنان در عین‌حال یک پدیده‌ي مدرن و یک گروه اجتماعی مجزا محسوب می‌شوند. به بیان دیگر، این گروه اجتماعی از امتیازهایی محروم مانده و بر اساس درآمد و جایگاه اجتماعی پایین و موقعیت شغلی نا‌امنشان قابل‌شناسایی هستند.

متروی تهران نیز یکی از فضاهایی است که در دهه‌های اخیر خواسته یا ناخواسته میزبان یکی از اقشار این اجتماع، یعنی دستفروشان شده است. در این نشست کوشش شده است تا روایتی نادیده و ملموس از زندگی زنان دستفروش مترو بازخوانی شود و به عمق تجارب زیسته و چالش‌های اقتصادی-اجتماعی طیفی از جامعه بپردازد که به واسطه‌ی نیازهای مالی و شرایط ویژه‌شان به مترو روی آورده‌اند. این ارائه بر اساس دو تحقیق مجزا در دو بازه‌ی دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ شمسی روایت خواهد شد که توسط ارائه‌دهنده انجام گرفته است. مقایسه‌ی این دو یافته اطلاعات جالب‌توجهی از واقعیت‌های زندگی این قشر و سرعت تحولات اقتصادی و جایگاه اجتماعی زنان دستفروش را بازتاب خواهد داد.

مرجان میرغفاری دانش‌آموخته جامعه‌شناسی است که این ارائه نیز بر مبنای پایان‌نامه‌ی ارشد او با عنوان «تجربه زیسته زنان دستفروش مترو» با راهنمایی دکتر عباس کاظمی انجام گرفته است. افزون بر این، میرغفاری در سال‌های اخیر در پژوهش‌های اجتماعی دیگری چون کتاب "چه شد" مشارکت داشته و در کنار آن مسئول ویدئوژورنال سایت خبری اسکان‌نیوز نیز بوده است.

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #مترو #میرغفاری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

08 March 2025 16:48

.
🔰 انجمن مطالعات معماری ژاپن و مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کنند:

مرور + گفت‌وگو + چشم‌انداز
یک‌سالگی انجمن مطالعات معماری ژاپن

۲۰ اسفند ۱۴۰۳ | دوشنبه‌ | ساعت ۱۹ تا ۲۰ | آنلاین

📌 مخاطبان: دانشجویان ژاپنولوژی، اعضای انجمن، سایر علاقه‌مندان به همکاری

📌 دستور جلسه: مرور فعالیت‌ها و برنامه‌های انجمن، گفت‌وگو درباره‌ی چشم‌اندازهای انجمن در ۱۴۰۴، مرور محتوای دوره‌ی نخست و دوم و چشم‌انداز کلاس سوم، گفت‌وگو درباره‌ی چشم‌انداز پروژه‌های انجمن

برای کسب اطلاعات بیشتر پیام بدهید : /channel/theoros

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

07 March 2025 15:28

اقتصاد تئاتر کاربردی
کلیدی ترین عیارِ تسهیل‌گری

📝 علی‌ظفر قهرمانی‌نژاد


هنرهای مردمی و عام المنفعه (از جمله تئاتر شورایی) نمدی نیست که بخواهیم از آن کلاهی برای خود بسازیم.

وظیفه یک تسهیلگر این است که طبق پروتکلهای مختص به این نوع تئاتر، حمایت مالی بگیرد و با انجام پروژه های متنوع در اجتماعات مختلف، هر چه بیشتر و بیشتر آن را ترویج کند، تا بلکه هر چه زودتر و زودتر به دست صاحبان اصلی آن، یعنی خود مردم، به ویژه کم برخوردارها/سرکوب شدگان بیفتد، تا بلکه با آن خود را توانمند کنند و از درد و رنج برهانند.

پس نه تنها لازم است که آن را به کالایی تجاری و قابل فروش تبدیل نکنیم، بلکه باید به گروه هایی که ناآگاهانه این کار را انجام می دهند، گوشزد کنیم که اگر تئاتر شوایی/سرکوب شدگان هم پولی شود، پس خودِ اقشار سرکوب شده چگونه به آن دسترسی پیدا کنند؟

به جای حمایت از چنین گروه‌هایی، باید آنها را آگاه کرد.

تئاتر شورایی/سرکوب شدگان (مانند همه تئاترهای کاربردی و کل هنرهای عام المنفعه) تابع این اصل اخلاقی است:

کار درست، درست است
حتی اگر هیچکس انجامش ندهد.

کار غلط، غلط است،
حتی اگر همه انجامش دهند.

صرف اینکه در تنگنای اقتصادی هستیم و همه از هر راهی دارند پول در میاورند، یا اینکه فلان گروه در بهمان کشور این تئاتر را گیشه ای کرده، دلیل درستی برای تبدیل تئاتر شورایی به تئاتر حرفه ای نیست.

حتی اگر قصد داریم درآمد حاصل از این تئاتر را صرف امور خیریه کنیم، به جای تعیین پول بلیط، باید صندوق اعانه بگذاریم و روی آن بنویسیم بابت چیست، تا هر کس هرقدر توانست (البته اگر خواست) به آن صندوق، و نه به گروه اجراگر، کمک کند.

ضمناً برای جلب اعتماد، لازم است پیجی ایجاد کنیم و ریز مستندات استفاده از آن اعانات را جهت اطلاع عموم در آن قرار دهیم.

اما اگر صرفاً هدف ما درآمدزایی از راه گیشه است، بهتر است شرافتمندانه برویم تئاتر حرفه ای کار کنیم، نه تئاتری را که متعلق به همهٔ مردم است، خودخواهانه خرج خودمان کنیم.

تئاتر کاربردی (و از جمله تئاتر شورایی) اقتصاد خاص خود را دارد که با اقتصاد تئاتر حرفه ای متفاوت است.

متن کامل این جستار را اینجا بخوانید.

#مطالعات_اجرا #تئاتر_کاربردی
#اقتصاد_تئاتر_کاربردی
#تئاتر_شورایی
#باشگاه_اندیشه

| @ejraaschool | @bashgahandishe |

باشگاه اندیشه

07 March 2025 12:58

.
🔰مدرسه مطالعات دیالوگ و مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه برگزار می‌کنند:

سال چهارم لیالیِ لیلی
الهیات گشوده

👤با حضورِ
رسول رسولی‌پور
دین‌پژوه و دانشیار فلسفه دانشگاه خوارزمی

📅شنبه تا دوشنبه، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ اسفند ۱۴۰۳
🕰از ساعت ۱۷:۳۰

☘️پایان نشست‌ها با ضیافت مختصر افطار همراه خواهد بود.

🧭خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه ناییی، پلاک ۲۳، شبستان باشگاه اندیشه

💡حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

📝درباره‌ی نشست‌ها را این‌جا بخوانید.

#مطالعات_دیالوگ #الهیات_گشوده #رسولی‌پور #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool | @diinschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

03 March 2025 16:35

.
مدرسه مطالعات اتوپیای باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

شهر بانوان؛
مروری بر اتوپیانیسم زنانه‌نگر

با ارائه‌ی
روح‌الله طالبی توتی
عضو شورای علمی مدرسه‌ی مطالعات اتوپیا؛ پژوهشگر مطالعات جنسیت و زنان

میزبان:
رضوان ولی‌زاده
دانشجوی علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳
ساعت ۱۹

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، باشگاه اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش زنده از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

#مطالعات_اتوپیا #اتوپیانیسم_زنانه‌نگر #۸مارس #باشگاه_اندیشه

@bashgahandishe

باشگاه اندیشه

02 March 2025 17:25

.
دربارۀ نشست‌های سال چهارم لیالیِ لیلی: الهیات گشوده

📝رسول رسولی‌پور

الهیات گشوده در سپهر الهیات فلسفی و فلسفه دین، رویکرد نوینی است که در میان گونه‌های خداباوری، چالش‌های فراوانی را برانگیخته است. خدای توصیف شده در الهیات گشوده، تغییرپذیر، انفعال‌پذیر، زمان‌مند، ریسک‌پذیر و فاقد علم پیشین به افعال اختیاری انسان است. در فلسفه و کلام اسلامی، هر چند این عنوان (الهیات گشوده) سابقه ندارد، اما دیدگاه برخی از متفکران مسلمان؛ به‌ویژه صدرالمتألهین، در موضوع مشیت و عنایت الهی، و در تبیین چگونگی رابطه خدا با جهان، نفیا و اثباتا به نتایج این رویکرد جدید پهلو می‌زند. وجه تسمیه الهیات گشوده را می‌توان از طرفی، در گشودگی خدا نسبت به جهان و مخلوقات آن خصوصاً انسان جست‌وجو نمود، و از طرف دیگر، در گشوده بودن آینده؛ به این معنا که آینده، حتمی و از پیش تعیّن یافته نخواهد بود و این مخلوقات هستند که با انتخاب‌های آزاد خود آینده را شکل می‌دهند.به اعتقاد خداباوران گشوده، خدا با قدرت مطلقش مخلوقات را آفرید و بر تمام مخلوقات نظارت و حاكمیت دارد. او با آزادی و اختیار تصمیم گرفت موجوداتی را خلق كند كه بتوانند عشق و محبت خدا را تجربه كنند. خدا به ما عشق و محبت دارد و تمایل دارد كه انسان وارد یک ارتباط عاشقانه، دوسویه و متقابل با او شود و اینكه انسان با آزادی و اختیار خود برای برآورده كردن اهداف خدا، با او مشاركت داشته باشد. به اعتقاد نظریه‌پردازان الهیات گشوده، خدا و جهان رابطه‌یی دوسویه و پویا دارند و با هم در تعامل هستند. این‌گونه نیست که فقط خدا بر مخلوقات تأثیرگذار باشد بلکه مخلوقات نیز می‌توانند خدا را تحت تأثیر قرار دهند. خدا به خواست و اراده خودش جهانی را آفریده که در آن، انسان‌ها آزادی عمل و اختیار چشمگیری دارند.

#مطالعات_دیالوگ #الهیات_گشوده #رسولی‌پور #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool | @diinschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

02 March 2025 16:20

.
پوشه شنیداری نشست
متروی تهران در بزنگاه بحران‌ها

زهرا صفرلو
پژوهشگر و فعال حوزه حمل‌ونقل شهری

یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳

به میزبانی مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #مترو #صفرلو #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

02 March 2025 09:33

برخی موضوعات پیشنهادی برای طراحی پژوهی یا بررسی تطبیقی بین ایران و ژاپن

📝درباره‌ی کارگاه را اینجا بخوانید.
📷 ژاپنولوژی را در اینستاگرام دنبال کنید

#مطالعات_فضا #مطالعات_ژاپن #ژاپن #ژاپنولوژی #متکی #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

01 March 2025 23:30

.
سیری در الهیاتِ جدید
با دکتر رسول رسولی‌پور

دین‌پژوه و دانشیار فلسفهٔ دین دانشگاه خوارزمی

🌱الهیات دیالوگی
🌱الهیات امید
🌱الهیات بخشش
🌱الهیات رخداد

و

🌱الهیات گشوده

به‌زودی...

@bashgahandishe
@dialogeschool
@diinschool

باشگاه اندیشه

01 March 2025 07:56

مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

نشست
متروی تهران در بزنگاه بحران‌ها

زهرا صفرلو
پژوهشگر و فعال حوزه حمل‌ونقل شهری

یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳
ساعت ۱۷

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

درباره‌ی نشست را اینجا بخوانید.

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #مترو #صفرلو #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

27 February 2025 07:47

.
گزارش دیداری روز نخست
مدرسه زمستانه بین‌المللی فلسفه ویتگنشتاین: کاوش‌ها و بینش‌ها

با ارائه‌ی حضوری و برخط:
علی‌اکبر احمدی افرمجانی، حسن عرب، محمد اکوان، Pasquale Frascolla و Adrian Moore

چهارشنبه ۸ اسفند ۱۴۰۳
به میزبانی باشگاه اندیشه

#زمستان۱۴۰۳ #مدرسه_زمستانه #ویتگنشتاین #باشگاه_اندیشه

|@bashgahandishe|

باشگاه اندیشه

23 February 2025 17:15

📝گزارش نوشتاری نشست سیاست هویت و درهم‌تنیدگی

نشست «سیاست هویت و درهم‌تنیدگی» به همت مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه در تاریخ یکم اسفند برگزار شد و در آن شیوا بازرگان، دانش‌آموخته حقوق عمومی از دانشگاه شهید بهشتی به ارائه مباحث خود پرداخت. در ادامه متن کامل این نشست تقدیم می‌گردد. گفتنی است از شیوا بازرگان دو اثر با عناوین «اقلیت؛ بودحقوقی، بهبود سیاسی» و «تبعیض‌های در هم تنیده» منتشر شده است.

نویسنده کتاب «تبعیض‌های در هم تنیده» بر آن است که این تبعیض‌ها به این معناست که افراد به دلیل تقاطع هویت‌های مختلف خود ممکن است با انواع مختلف تبعیض به صورت همزمان مواجه شوند. برای مثال، یک زن از یک گروه اقلیت قومی ممکن است هم به دلیل جنسیت خود و هم به دلیل قومیت خود مورد تبعیض قرار گیرد.

نویسنده کتاب «اقلیت؛ بودحقوقی، بهبود سیاسی» معتقد است که سیاست هویت به تلاش گروه‌های اجتماعی برای احقاق حقوق و به رسمیت شناخته شدن هویت خود اشاره دارد. با این حال، تمرکز بیش از حد بر هویت و نادیده گرفتن سایر ابعاد تجربه زیسته افراد می‌تواند منجر به شناسایی ناقص و ایجاد شکاف بین گروه‌های مختلف شود.

بازرگان معتقد است که در خصوص تبعیض‌های اجتماعی قربانیان خالص وجود ندارد، هیچ فردی قربانی مطلق نیست و هر فردی به نوعی ممکن است در نظام سلطه نقش داشته باشد. از این رو برای برای مبارزه با تبعیض، باید به دنبال توافق و ائتلاف باشیم و به صورت جمعی برای احقاق حقوق تلاش کنیم.

دانش‌آموخته حقوق عمومی دانشگاه بهشتی بر آن است که در شرایطی که حتی موجودیت افراد به رسمیت شناخته نمی‌شود، صحبت از حقوق و ارزش‌های پیوسته دشوار است و دیدگاه در هم تنیدگی به ما کمک می‌کند تا در سیاست‌ورزی خود به این نکته توجه کنیم که افراد با هویت‌های مختلف ممکن است تجربه‌های متفاوتی از تبعیض داشته باشند.

از نظر او سیاست هویتی می‌تواند منجر به شناسایی ناقص و نادیده گرفتن برخی از ابعاد تجربه زیسته گروه‌ها شود. از این رو باید به سمت ائتلاف بین گروه‌های تحت تبعیض پیش رفت. برای ایجاد ائتلاف بیرونی، ابتدا باید در درون گروه‌های خود ائتلاف داشته باشیم. ائتلاف‌ها می‌توانند بسته به شرایط و موضوع مورد نظر تغییر کنند و به صورت نامتقارن شکل بگیرند. به جای تمرکز صرف بر سیاست هویت و حذف دیگری، باید به دنبال گفتگو و ائتلاف با دیگران باشیم.

بازرگان بر آن است که ائتلاف‌های اجتماعی می‌توانند نقش مهمی در مبارزه با تبعیض و دستیابی به عدالت اجتماعی ایفا کنند. این ائتلاف‌ها می‌توانند بین گروه‌های مختلفی که تجربه مشترکی از تبعیض دارند شکل بگیرند و برای دستیابی به اهداف مشترک تلاش کنند.

او معتقد است که سیاست نامتقارن به رویکردی اشاره دارد که در آن گروه‌های مختلف با حفظ هویت و تفاوت‌های خود می‌توانند با یکدیگر گفتگو و همکاری کنند. این رویکرد بر این ایده استوار است که هیچ گروهی نباید تلاش کند دیگری را حذف کند و همه گروه‌ها باید بتوانند در فضایی برابر و عادلانه به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند.

◀️ متن کامل نشست را می‌توانید در سایت باشگاه اندیشه بخوانید.

#مطالعات_هویت #سیاست_هویت
#باشگاه_اندیشه

@howiatschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

23 February 2025 16:09

.
گزارش دیداری نشست
برای زندگی یا بقا؛
تجربه‌ی زیسته‌ی زنان دستفروش

گفت‌وگو با
مرجان میرغفاری
پژوهشگر جامعه‌شناسی

یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳

به میزبانی مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #مترو #میرغفاری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

22 February 2025 17:02

.
🔰 انجمن مطالعات معماری ژاپن و مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کنند:

ژاپنولوژی؛ کارگاهی برای معماری‌اندیشی [دوره‌ی سوم]

با هدایت
دکتر زهیر متکی
عضو هیئت‌علمی معماری دانشگاه شهیدبهشتی

زمستان ۱۴۰۳ و بهار ۱۴۰۴ | دوشنبه‌ها | از ۱۳ اسفند
۶ جلسه | ساعت ۱۷:۳۰ تا ۱۹:۳۰

حضوری و آنلاین | همراه با گواهی باشگاه اندیشه (در صورت تأیید مدرس)

📌 محتوای دوره: مطالعه‌ی سه‌بنای شاخص از سه دوره: معبد ایسه، مجموعه‌ی سلطنتی کاتسورا و یک بنای معاصر + مطالعه‌ی کتاب Japan-ness in Architecture اثر Isozaki + پروژه‌های شخصی شرکت‌کنندگان در حوزه‌ی معماری، هنر و فرهنگ ژاپنی و مقایسه‌ی تطبیقی با ایران

📌 تعدادی از پروژه‌های از پیش‌تعریف‌شده در اینستاگرام انجمن و کانال تلگرامی مدرسه‌ منتشر خواهد شد.

📌 پروژه‌های تکمیلی و برتر، در قالب جستار منتشر شده و در بهار ۱۴۰۴ در قالب نشست و رویداد برگزار خواهد شد.

▫️ هزینه دوره: ۹۰۰.۰۰۰ تومان
▫️ پژوهشگران دوره‌ی قبل: ۴۵۰.۰۰۰ تومان

💭برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام لطفاً پیام دهید:
@bashgahandisheschools

📝درباره‌ی کارگاه را اینجا بخوانید.

@fazaschool | @bashgahandishe

باشگاه اندیشه

22 February 2025 06:43

.
«جمهوری فلسفه و ادبیات» برگزار می‌کند:

🔹نشست حضوری «رهایی بدن‌ها و امکان رهایی اجتماعی: مواجههٔ مارکوزه با مه ۱۹۶۸»

سخنران: آرش اباذری

🔹یک‌شنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۲۰-۱۸ (افزودن به تقویم گوگل)

🔹تهران، خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچهٔ نایبی، پلاک ۲۳ (35.702529,51.400465,17z/data=!4m4!3m3!8m2!3d35.7023611!4d51.4005?hl=en&entry=ttu&g_ep=EgoyMDI0MTEyNC4xIKXMDSoASAFQAw%3D%3D">نقشهٔ گوگل)
        
* شرکت در این نشست برای همه آزاد و رایگان است.
              «جمهوری فلسفه و ادبیات»

باشگاه اندیشه

21 February 2025 14:40

.
مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

نشست
برای زندگی یا بقا؛
تجربه‌ی زیسته‌ی زنان دستفروش

گفت‌وگو با
مرجان میرغفاری
پژوهشگر جامعه‌شناسی

یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳
ساعت ۱۷

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

📝درباره‌ی نشست را اینجا بخوانید.

#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #مترو #میرغفاری #باشگاه_اندیشه

@fazaschool | @bashgahandishe