725
جهت سوال، انتقاد و پیشنهاد👇🏼 https://t.me/joinchat/tHLNWwBQh1hiZGU0 گروه بحث تاریخ و فرهنگ بلوچستان👆🏻
🔹 تصویری قدیمی از آرامگاه‌های جالق
🔹 عکس از سِر پِرسی سایکس (۱۸۶۷-۱۹۸۴)
#تاریخ
🔸 @balochs_history
🕰 فهرست ده‌ها کانال ممتاز تاریخی و فرهنگی و ادبی!
📚روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید!
📜 /channel/addlist/ahQsE-uYt1plM2Zk 👈
🔹 مقبره شماره چهارم شیشه‌ریز
🔹 شهر تاریخی جالق
#تاریخ #معماری
🔸 @balochs_history
🔹 درون مقبره شماره چهارم شیشه‌ریز
🔹 شهر تاریخی جالق
🔸 @balochs_history
🔹 مقبره شماره چهارم شیشه‌ریز
🔹 شهر تاریخی جالق
#تاریخ #معماری
🔸 @balochs_history
🔹 دعوت به همکاری با کانال تاریخ و فرهنگ بلوچستان
🔹 عزیزانی که دارای توانایی‌های زیر هستند می‌توانند در پیشرفت این مجموعه سهیم باشند. توجه داشته باشید که موارد ذیل تنها نمونه‌هایی مختصر هستند. شما می‌توانید بسته به ظرفیت‌ها و توانایی‌های خود، در شرایط مدنظر خودتان، به تاریخ و فرهنگ خویش، خدمت کنید:
🔹 افراد دارای تخصص در زمینه‌های ویرایش و ساخت تصویر و کلیپ
🔹 افراد دارای اطلاعات تاریخی، ادبی، زبانی و فرهنگی دربارهٔ بلوچ و بلوچستان
🔹 افراد علاقمند به مشارکت در مراحل مختلف تهیهٔ مطالب از جمله گردآوری منابع و پژوهش‌ها، ترجمه (از زبان‌های بلوچی، انگلیسی، اردو و... به فارسی)، تایپ، تدوین و... .
🔹 همچنین این مجموعه برای همکاری دوجانبه با سایر مجموعه‌ها و فعالان؛ از جمله صفحات تاریخی و فرهنگی در پیامرسان‌های مختلف، نشریات، مستندسازان، نویسندگان، پژوهشگران و سایرین آمادگی خود را اعلام می‌دارد.
🔸جهت ارتباط با ادمین‌های ما از طریق آیدی‌های زیر اقدام کنید:
@Meiran_baloch
@s_h_y_89
🔹 راه‌های حمایت از کانال تاریخ و فرهنگ بلوچستان
🔹 دارندگان تلگرام پرمیوم می‌توانند از طریق لینک زیر اقدام به بوست کردن کانال کنند:
/channel/boost/balochs_history
دور از ادب بود که بدون هیچ توضیحی، پایان فعالیت مجموعه را اعلام کنم. بسیاری پرسیده بودند چرا و حق هم دارند که بدانند چرا.
این کانال کاملاً به صورت شخصی و به تنهایی طی چهار سال اداره شد و همواره مشکلات فراوانی هم داشته است اما عشق من به مردمم باعث می‌شد انگیزهٔ ادامه دادن را داشته باشم.
اگر حق گلایه کردن را داشته باشم در شرایطی که با افسردگی شدید دست و پنجه نرم می‌کنم کوچک‌ترین تشکری من را دلگرم می‌کرد اما حیف که به اندازهٔ تلاشم تشکری ندیدم و حتی برخلاف انتظارم چیزی که می‌دیدم فحش و توهین و تهمت و تهدید و قضاوت بوده است که فقط با سکوت جواب دادم.
هنوز هم دلم صاف هست اما دیگر نه انرژی فعالیت کردن را دارم و نه شرایط روحی و مالیِ آن را.
امیدوارم این مجموعه برای شما طی این چهار سال مفید واقع شده باشد و امیدوارم بتوانم دوباره آن را سرپا کنم.
بدرود دوستان👋🏻
🔹 زن بلوچ در حال انجام سوزن‌دوزی بلوچی
🔸 @balochs_history
🔹 تصاویر قدیمی از روستاییان بلوچ در مرو ترکمنستان
🔸 @balochs_history
🔹 آشنایی با بلوچ‌های ترکمنستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 در اواخر سدهٔ نوزدهم تا اوایل سدهٔ بیستم میلادی، گروهی از عشایر بلوچ از سیستان (سیستان افغانستان) و خراسان (هرات افغانستان و خراسان ایران)، به وسیلهٔ شتر و الاغ به صورت دسته‌های کوچک در بازه‌های زمانی مختلفی به سوی نواحی شمالی کوچ کردند و در واحه‌های اطراف رودخانهٔ مرغاب (به بلوچی مرگاپ) در استان مرو ساکن شدند. شهرهای عمدهٔ ترکمنستان که بلوچ‌ها در آن ساکن هستند شامل مرو (ماری)، سرخس، بهرام‌علی (بایراملی) و عشق‌آباد می‌شود.
🔹 آنها گویشوران گویش رخشانی بلوچی هستند و زبان خود را به خوبی حفظ کرده‌اند. در روستاهایی که جمعیت غالب آن بلوچ‌ها هستند زبان بلوچی عمومیت دارد. تعدادی از بلوچ‌های براهویی‌زبان نیز میان آنها حضور داشتند. آنها به ترکمنی (زبان رسمی ترکمنستان) و تا حدودی به روسی (زبان رسمی شوروی)، انگلیسی و فارسی نیز تسلط دارند.
🔹 آمار دقیقی از جمعیت آنها وجود ندارد اما گفته می‌شود که در ابتدا پنج هزار نفر بوده و در سال ۱۹۸۹ سی هزار نفر جمعیت داشته‌اند. تعدادی از آنها به ایران و افغانستان بازگشته‌اند.
🔹 آنها مسلمان سنی حنفی هستند و از این جهت فرقی با اکثریت جمعیت ترکمنستان ندارند. به طور روزمره در حال ترک پوشاک بلوچی هستند اما در جشن‌های مناسبتی مانند عروسی، عروس‌های بلوچ به پوشاک سنتی بلوچی پایبند هستند. آنها رسم‌های خود را در چنین مناسبت‌هایی به خوبی نگاه داشته‌اند. بلوچ‌ها برخلاف ترکمن‌ها دارای رقص سنتی هستند و به آن بسیار علاقه‌مند هستند. از صنایع دستی، قالیچه‌هایشان بسیار مشهور است.
🔹 بلوچ‌های ترکمنستان در ابتدا چادرنشین بودند و در خیمه‌های مویین (سیاه چادر یا گِدام) زندگی می‌کردند. آنها با گله‌های بز و گوسفند خود سالانه دو تا سه مرتبه کوچ می‌کردند، اما در فاصلهٔ سال‌های ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۵ در مؤسسات تعاونی پرورش دام اسکان یافتند. آنها به کشت مکانیزه پنبه نیز گرایش یافته‌اند.
📚منابع:
📘مقالهٔ «بلوچ‌های ترکمنستان» نوشتهٔ گروه فرهنگ و تمدن اسلامی دانشنامه جهان اسلام، جلد چهارم، صفحهٔ ۱۴۶.🔸 @balochs_history Читать полностью…
📙پتر کوکائیسل، پاولا کوکائیسلووا: «هویت قومی بلوچ‌های ترکمنستان»، ترجمهٔ ملیحه درگاهی. انتشاریافته در کتاب «مقالاتی در زمینه مطالعات انسان‌شناختی بلوچستان»، چاپ دوم، تهران: موسسه آبی پارسی، انتشارات پل فیروزه، ۱۴۰۲.
📗پلانول، گزاویه دو: «کوچ نشینان و شبانان» ترجمه و تلخیص محمدحسین پاپلی یزدی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، سمت، ۱۳۸۳. صفحهٔ ۱۴۰.
🔹 #موسیقی گواتی بلوچی
🔹 خانه هنر و ادبیات «مولیان»
🔹خواننده: میلاد یاسری
🔹نوازنده دهلک: ساجد گل
🔹نوازنده سروذ: پیام زنگشاهی
🔹نوازنده بنجو: محمد سلیم براهویی
🔹خواننده و نوازنده تنبیرک: منصور پاد
🔸 @balochs_history
🔹 تصویری از یک دهقان بلوچ در فصل هامین
🔸 @balochs_history
🔹 جادهٔ رویاییِ چابهار - بریس
🔸 @balochs_history
🔹 شکوفهٔ درخت موز
🔹 موزستان زرآباد
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 رونمایی از نمایه جدید
🔹 نمایهٔ جدید «کانال تاریخ و فرهنگ بلوچستان» و «گروه تاریخ بلوچستان» از آرامگاه شماره چهارم شهر تاریخی جالق الهام گرفته شده است.
🔸 @balochs_history
🔹 آشنایی با مقبره شماره چهارم شیشه‌ریز جالق
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 شرقی‌ترین بخش مجموعه آرامگاه‌های شیشه‌ریز جالق را مقبرهٔ شماره چهارم می‌نامند که پلانی با ویژگی‌های خاص و متفاوت دارد. پلان کلی این مقبره مربع‌شکل با ابعاد تقریبی ۱۳/۵ × ۱۴ متر و ارتفاع آن در بالاترین بخش ۱۴ متر است.
🔹 پی بنا مانند سایر مقابر شیشه‌ریز، از سنگ و گنبد و جداره‌های آن خشتی است که از درون با گچ و از بیرون با کاهگل اندود شده است. در چهار طرف این آرامگاه چهار ستون به فرم هشت ضلعی وجود دارد. ورودی بنا در ضلع جنوبی واقع شده و احتمالاً در گذشته در جلوی ورودی، فضایی به مثابه ایوان ورودی قرار داشته که هم‌اکنون بخش‌های زیادی از آن از بین رفته و نمی‌توان به قطعیت دربارهٔ وجود آن اظهار نظر کرد.
🔹 در جداره‌های بیرونی بنا، طاق‌نماهای قوسی جناغی درون قاب مستطیلی مشاهده می‌شود. درون بنا این طاق‌نماها به صورت دوطبقه بر روی یکدیگر سوار شده‌اند. برخی از طاق‌نماها دارای خشت‌چینی مشبک است که کار نوررسانی و تهویه را انجام می‌دهد. ارتفاع طاق‌نمای زیرین از کف مقبره حدود ۴/۲۰ متر و ارتفاع طاق‌نماهای کوچک‌تر فرازین حدود ۲ متر است. در واقع، این طاق‌نماهای کوچک به عنوان گوشه‌سازی و طاق‌بندی جهت سوار شدن گنبد روی بدنه ایجاد شده‌اند که از بیرون نیز نمایان است.
🔹 حد فاصل طاق‌نماهای درونی بنا با قبه‌های گلین که ظاهراً در گذشته‌ای نه چندان دور فیروزه‌ای رنگ بوده‌اند، تزئین شده است. این قبه‌ها به صورت دو دایره درون یکدیگر به صورت محدب درون جداره جای گرفته‌اند.
📃 سحر رستگار ژاله، مجید کلانوری: «آرامگاه‌های شهر جالق سراوان». اثر فصلنامه علمی فنی هنری، پاییز ۱۳۹۶، شماره ۷۸.
#تاریخ
#معماری
🔸 @balochs_history
🔹 آشنایی با شهر تاریخی جالق و آرامگاه‌های آن
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 جالق شهری آباد، سرسبز و تاریخی در شهرستان گلشن سیستان و بلوچستان است. قدیم‌ترین منبعی که در آن از جالق نام برده شده کتاب احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم مقدسی است که در قرن چهارم نام آن را با ضبط‌های «جالق» و «جالک» ذکر کرده و آن را یکی از شهرهای قصبه بَنجبور (بنجگور) در مکران دانسته و فاصلهٔ قصدار تا جالق را سی فرسنگ ذکر کرده است.
🔹 شهر جالق دارای محلات متعددی است که سابقاً آبادی‌های بزرگی بوده و به مرور زمان گسترش یافته و با هسته اصلی جالق (روستای جالق) یکی شده‌اند. هر یک از این محلات، دارای آثار تاریخی متعددی هستند که نشان می‌دهد روزگاری از مراکز اصلی و مهم شهر تاریخی جالق بوده‌اند.
🔹 دو محلهٔ شیشه‌ریز و سورو دارای آرامگاه‌های متعددی هستند؛ هشت آرامگاه در محلهٔ شیشه‌ریز و پنج آرامگاه در محلهٔ سورو قرار دارند. بر اساس شواهد و منابع مکتوب موجود، گمان بر این است که قدمت بنای آرامگاه‌های جالق از دورهٔ سلجوقی تا صفوی است. کارشناسان در پرونده ثبتی این آثار، قدمت آنها را به قرون هفتم و هشتم هجری نسبت داده‌اند. برخی مورخان همچون شاه حسین بن غیاث‌الدین محمد این آرامگاه‌ها را منسوب به ملوک کیانی می‌دانند. بر سقف بعضی از گنبدها آثار کاشیکاری و نقوش فیل و طاووس دیده شده است. برخی نیز با توجه به بهبود اوضاع اقتصادی مکران در عصر ایلخانی و شباهت سبک معماری این بناها با آرامگاه‌های ایلخانی، آنها را منسوب به دوره ایلخانی می‌دانند. آرامگاه‌های شیشه‌ریز جالق همچون آرامگاه‌های ایلخانی دارای گنبدی مرتفع و بلند هستند. جز این، در بیشتر مقابر شیشه‌ریز نشان صلیب به عنوان عنصر تزیینی به کار رفته است که از دیگر ویژگی‌های آرامگاه‌های دوران ایلخانی در بلوچستان محسوب می‌شود.
#تاریخ
#معماری
🔸 @balochs_history
🔹 مقبره شماره چهارم شیشه‌ریز
🔹 شهر تاریخی جالق
🔸 @balochs_history
😤 پژوهشکدهٔ تاریخ و فرهنگ بلوچستان 😝
🌼 کـانالی بـرای دوستداران فرهنگ بـلوچ
☕️ داستان‌های عاشقانه بلوچی
🤴 معرفی پادشاهان بلوچ
☀️ معرفی اسطوره‌های تاریخی بلوچ؛ بانو بانَلی، میرچاکر خان، میران، میر همل هوت و...
🌳 زیبایی‌های طبیعت منحصر به‌فرد بلوچستان
🔸 @balochs_history
🔸 @balochs_history
🔹 راه‌های حمایت از کانال تاریخ و فرهنگ بلوچستان
🔹 همراهانی که قصد حمایت مالی از کانال را دارند، می‌توانند از طریق درگاه امن زیر به آسانی اقدام کنند:
https://hamibash.com/balochs_history
سلام و عرض ادب و احترام به همهٔ فرهنگ‌دوستان گرامی که ما را تا کنون همراهی کردند. بابت قضایایی که این چند روز پیش آمد، دمی با شما هم‌صحبت می‌شوم. من این فعالیت‌ها را وظیفهٔ خودم می‌دانم چون عقیده‌ام این است که نشر آگاهی به اندازهٔ کسب آگاهی مهم است. به خصوص اگر دربارهٔ میراث هزاران سالهٔ نیاکانیِ ما باشد. بنابراین اگرچه حمایت و استقبال شما انگیزه‌بخش است، من این کار را همیشه بدون هیچ منّت و چشمداشتی انجام داده‌ام. اما این بار واقعاً لازم بود که بدانم کسانی هستند که مشتاق و علاقه‌مند این فعالیت باشند و بدانم که فعالیتم بیهوده نبوده و نیست. به همین سبب منتظر واکنش شما ماندم. حقیقت را بگویم که پیام‌های شما مرا غافلگیر کرد و البته مصمم و دلگرمم ساخت که این مجموعه را دوباره راه‌اندازی کنم. همچنان به استراحت نیاز دارم و همچنین در نظر دارم طی این مدت به پیشرفت کانال و انجام به‌روزرسانی‌ها و بازبینی‌های لازم بپردازم. دربارهٔ فراخوان همکاری و حمایت مالی هم باید بگویم که کانال در هر صورت راه‌اندازی خواهد شد؛ فقط خواستم به کسانی که دوست دارند به فرهنگ بلوچ کمکی کرده باشند این امکان را بدهم که بتوانند در این کار سهیم و شریک بشوند. اگر توصیهٔ من را می‌پذیرید هیچ‌گاه از فرهنگ خود غافل نشوید و حتی اگر خودتان تصمیم دارید که شروع به فعالیت فرهنگی کنید، حتماً این کار را انجام دهید و اگر قصد همیاری و حمایت از فعالین فرهنگی را دارید نیز به آنها کمک کنید چرا که در واقع به خودتان کمک کرده‌اید. ما نسلی هستیم که طبیعتاً پیوندی میان نسل‌های پیشین و نسل‌های بعدی می‌باشیم. امّا با این تفاوت که در دوره زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که روزگار به شدّت و سرعت دگرگون شده و بسیاری از اجزای هویت ما که طی قرن‌ها با زندگی سنتی گذشتگان پیوند خورده بود، نتوانسته با زندگی نوین امروزین خود را تطبیق بدهد و درحال نابودی‌اند. اگر ما دست روی دست بگذاریم و کاری نکنیم، قطعاً نسل‌های آینده ازمان شاکی خواهند شد. ما از پدربزرگانمان به خاطر این که زمین‌های ارزشمند خود را با کیسه آرد و شانه تخم‌مرغ معاوضه کرده‌اند گلایه‌مندیم. اما نمی‌دانیم که خودمان چه میراث ارزشمندی را به فراموشی می‌سپاریم. بیش از این زیاده‌گویی نمی‌کنم و باز هم سپاسگزار شما هستم.
به زودی دوباره گرد هم خواهیم آمد...
پایان فعالیت گروه تاریخ بلوچستان و کانال تاریخ و فرهنگ بلوچستان را اعلام می‌کنم.
بدرود دوستان.
🔹 سورو
🔹 شهرستان زرآباد
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 تصاویر قدیمی از عشایر بلوچ در مرو ترکمنستان
🔸 @balochs_history
🔹 زن و مرد بلوچ اهل مرو ترکمنستان
🔸 @balochs_history
🔹 مکالمه‌ٔ دو گویشور دهواری و براهویی
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹دهواری: بُوبُو کِی گِفْت بْرات؟
🔹ترجمه: کی برایت لباس خرید؟
🔹براهویی: دادَه کَنا.
🔹ترجمه: خواهرم (خواهر بزرگ‌تر).
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: کَتی کِی بازار رَفتی؟
🔹ترجمه: با کی رفتی بازار؟
🔹براهویی: عادل تُن.
🔹ترجمه: با عادل.
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: نان چی می‌خوری؟
🔹ترجمه: خوراک چی می‌خوری؟
🔹براهویی: مِنجو کُنیوَ؛ دودو کِنیوَ.
🔹ترجمه: برنج می‌خورم؛ شیر خواهم خورد.
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: اَلّاهو می‌کنی؟
🔹ترجمه: می‌خوابی (فعل آینده)؟
🔹براهویی: هو، اَلّاهو کیوَ
🔹ترجمه: بله، می‌خوابم (فعل آینده).
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: ای موبایل اَز کیس؟
🔹ترجمه: این موبایل مال کیست؟
🔹براهویی: نی نا اِیی
🔹ترجمه: مال تو است.
#زبان
📃 سرچشمه:
Liaqat ali sani: «brahui as native language for a native dehwari child. A case study of under three year old child at ishkina, district mastung». December 2018, university of balochistan.
🔸 @balochs_history
🔹 آشنایی با گویش فارسی دهواری
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 دهوارها یا دهواری‌ها، طایفه‌ای بلوچ هستند که در روستاهای اسپیچ و محمدی و حومهٔ آن و شهر سراوان در شهرستان سراوان و نیز شهرستان سیب و سوران استان سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند. گروه عمده‌ای از دهواری‌ها نیز در شهرستان‌های مستونگ، کلات، واشک و خاران ایالت بلوچستان پاکستان زندگی می‌کنند. شهرهای کلات، مستونگ، دالبندین، خضدار و نوشک محل سکونت عمدهٔ دهواری‌ها هستند.
🔹 دهوار در لغت به معنی دهقان و کشاورز است. طایفهٔ دهوار از طوایف یکجانشین بلوچستان و گروه اصلی کشاورزان منطقهٔ سراوان و سیب‌و‌سوران هستند.
🔹 دهواری همچنین به گویشی از زبان فارسی گفته می‌شود که توسط مردم دهوار تکلم می‌شود. این گویش، به عنوان زبان معیار و دیوانی خانات کلات بلوچستان شناخته می‌شد و دهواری‌ها به عنوان یکی از مؤسسان اصلی این حکومت، نظام دیوانی کلات بلوچستان را به دست گرفتند.
🔹 امروزه اغلب دهواری‌های بلوچستان ایران، به لهجهٔ ویژهٔ خود که شاخه‌ای از گویش بلوچی سراوانی است، تکلم می‌کنند. سرشماری‌های زبانی در بلوچستان پاکستان به سال ۲۰۱۸ میلادی، نشان می‌داد که گویش دهواری تنها ۱۹ هزار نفر گویشور دارد. اغلب گویشوران دهواری دوزبانه هستند و در جامعه براهویی یا بلوچی سخن می‌گویند. در بلوچستان پاکستان، بیشتر دهواری‌ها به زبان براهویی و نیز زبان بلوچی گرویده‌اند.
🔹 به علت روابط تاریخی و همجواری، زبان براهویی به شدّت از گویش دهواری تأثیر پذیرفته است و وام‌واژه‌های فراوان فارسی در زبان براهویی، به همین علت است. ناگفته نماند که براهویی نیز بر دهواری تأثیر گذاشته و این روابط آنها، دادوستد دوجانبه‌ای بوده است.
#زبان
🔸 @balochs_history
🔹 نقاشی از قدرتمندترین خان کلات بلوچستان «میر نوری نصیر خان احمدزئی بلوچ» هم‌دوره با نادرشاه افشار و احمدشاه دُرّانی
#تاریخ
🔸 @balochs_history
🔹 تلاقی کویر و دریا
🔹 بندر تنگ
#طبیعت
🔸 @balochs_history