725
جهت سوال، انتقاد و پیشنهاد👇🏼 https://t.me/joinchat/tHLNWwBQh1hiZGU0 گروه بحث تاریخ و فرهنگ بلوچستان👆🏻
🔹 تصویری از نوازندگان #موسیقی بلوچی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 کوزَّگ ءُ تَشت (تشتک و کوزه)
🔹 ترکیب یک تشتک فلزی به همراه دو کوزه سفالی در مجموع یک ساز ترکیبی و از قدیمی‌ترین خود‌صداهای بلوچستان محسوب می‌شوند و در رده‌بندی خود صداها تشتک در یک گروه و کوزه‌ها در گروه دیگر قرار می‌گیرند.
🔹 تشتک را وارونه در میان دو کوزه روی زمین می‌گذارند. داخل هر کوزه مقداری آب ریخته شده و کوزهای که آبش بیشتر است صدایش زیرتر و کوزهای که آبش کمتر است صدایش بم‌تر است. نوازنده با کف هر دو دست خود متناوباً بر دهانه کوزه‌ها و پشت تشاک ضربه می زند و آنها را به صدا در می‌آورد. صدای کوزه ها بم و گرفته و در تضاد با صدای تشتک است و این دو صدا در مجموع به طور متناوب -نه همزمان- شنیده می‌شوند.
🔹 تشتک و کوزه هیچ‌وقت به‌تنهایی و جدا از یکدیگر نواخته نمی‌شود. در گذشته، گروه کوچک موسیقی بلوچی شامل قیچک، تمبورک و تشتک و کوزه بود. تشتک و کوزه معمولاً هنگام اجرای سَوت (ترانه‌های شاد بلوچی) در مجالس عروسی و شادمانی نواخته می‌شود و در سایر نمونه‌های موسیقی بلوچستان کاربردی ندارد. در قدیم زمانی که تشتکِ مورد استفاده خوش‌صدا و دارای طنین خالص بود، نوازنده قیچک ساز خود را با صدای تشتک کوک می‌کرد. با انتخاب تشتک مناسب از نظر زیر و بمیِ صدا و با کم یا زیاد کردن آب داخل کوزه‌ها می‌توان خودصدای ترکیبی تشتک و کوزه را به طور نسبی با سایر سازهای بلوچی کوک کرد. تشتک و کوزه امروزه در معرض فراموشی است و غالباً به جای آن از دُهلُک یا دُهلُکِ نال استفاده می‌شود.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: هارمونی
🔹 هارمونی نوعی اُرگ دستی است که ظاهراً این در قرن نوزدهم میلادی توسط کشیشها و مبلغین مسیحی اروپایی در هند متداول شد و به بلوچستان رسید. این ساز در همهٔ مناطق بلوچستان به‌ویژه شهرها و در قالب گروه‌های اجراکنندهٔ موسیقی بلوچی در عروسی‌ها حضور دارد.
🔹 هارمونی متشکل از یک جعبه ردیفی از کلاویه‌ها، یک فانوس برای تأمین هوا، تعدادی زبانه و مکانیسم‌هایی برای ورود هوای مخزن به داخل زبانه‌هاست. با گرفتن هر کلاویه یک یا چند زبانه فعال می‌شوند و به ارتعاش درمی‌آیند. یکی از دست‌های نوازنده فانوس را باز و بسته می‌کند و دست دیگر وظیفهٔ گرفتن کلاویه‌ها را عهده‌دار است.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 دمی با دیوان موسیقی بلوچی
🔹 گروه‌نوازی بینجو و تَمبیرَک
🔹نوازندهٔ بینجو: استاد نوربَکش بلوچ
🔹نوازندهٔ تَمبیرَک: استاد دوشمبے بلوچ
#موسیقی
🔸@balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 بینجو
🔹 بینجو از خانوادهٔ سازهای زهی مضرابی (زخمه‌ای) مقیّد است که با مضراب نواخته می‌شود و در رده‌بندی سازها در گروه زِه‌صداهای مضرابی قرار می‌گیرد. در نواختن بینجو، انگشتان دست نوازنده با وترها و پرده‌ها تماس نمی‌یابند و این عمل با دکمه‌ها یا شستی‌ها و تیغه‌های فلزی صورت می‌گیرد.
🔹 بینجو یک جعبهٔ طنینی هندسی‌شکل نسبتاً کشیده و دراز، با عمق کم دارد که روی آن صفحه چوبی قرار دارد و خرک روی این صفحه نصب شده است. این ساز ۶ وتر، ۶ گوشی و شیطانک دارد. از روی شیطانک اصلی دو وتر اصلی بینجو یعنی و ترهای سوم و چهارم عبور می‌کنند. دو شیطانک دیگر مربوط به وترهای جانبی اول و ششم است و وترهای دوم و پنجم فاقد شیطانک هستند. پرده‌های فلزی بینجو فقط با وترهای سوم و چهارم تماس می‌یابند و از بقیه و ترها به صورت آزاد استفاده می‌شود. روی صفحهٔ ساز، یک چوب نسبتاً طویل به عنوان پایه برای پرده‌ها و شیطانک اصلی وجود دارد و روی این پایه که به منزلهٔ دسته بینجو است، پرده‌ها به صورت تیغه‌های فلزی نازک قرار دارند. روی جعبه طنینی نیز یک حفاظ چوبی قرار دارد که دکمه‌ها یا شستی‌ها زیر آن نصب شده‌اند. برای هر پرده یک شستی وجود دارد که انگشتان دست چپ نوازنده با آنها در تماس است. وضعیت قرار گرفتن دکمه‌ها در زیر دست چپ نوازنده تقریباً مانند وضعیت کلاویه‌های پیانو است.
🔹 بینجو با مضرابی از جنس پلاستیک نرم طوری نواخته می‌شود که مضراب تقریباً با همه وترها در تماس است. به علت ساختمان ویژه بینجو این ساز تکنیک‌های اجرایی دست راست گسترده‌ای ندارد. مضراب رفت، مضراب برگشت، ریز و دُرّاب از مهم‌ترین تکنیک‌های دست راست در این ساز هستند. برای گرفتن دکمه‌ها یا شستی‌های بینجو از هر پنج انگشت دست چپ استفاده می‌شود.
🔹 امروزه در همه مناطق بلوچستان به ویژه شهرها از بینجو در نمونه‌های مختلف موسیقی بلوچستان به ویژه اجرای ترانه‌های شاد بلوچی (سوَت) استفاده می‌شود. بینجو در گروه‌های اجراکنندهٔ موسیقی بلوچی در کنار سایر سازهای متداول در بلوچستان نواخته می‌شود.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 دمی با دیوان موسیقی بلوچی
🔹 قطعه گْواتی «مست کلندر»
🔹نوازندهٔ سْرۆز (قیچک): پهلوان مهرداد بامری
🔹نوازندهٔ تَمبیرَک (تنبیره): مولا رشید میدانی
#موسیقی
🔸@balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 سْرۆز / سْرۆد (قیچک بلوچی)
🔹 سْرۆز یا سْرۆد در زبان فارسی به قیچک یا غَژَک معروف است. در متون منظوم و منثور فارسی و نیز رساله‌های موسیقی قدیم ایران، نام این ساز به صورت‌های غژک، غزک، غچک و غژ نیز آمده است. این ساز از سازهای رایج در ایران قدیم بوده و امروزه تمرکز عمدهٔ آن در ایران به بلوچستان و سیستان محدود است و به‌طور پراکنده به مناطقی از استان‌های هرمزگان و کرمان نیز مهاجرت کرده است.
🔹 قیچک یا سروز، مهم‌ترین و اصیل‌ترین ساز در موسیقی بلوچستان ایران و از خانوادهٔ سازهای زهی یا آرشه‌ای (کمانی) مقیّد است که در رده‌بندی سازها در گروه زِه صداهای آرشه‌ای قرار می‌گیرد.
🔹 سروز ساز همراهی‌کنندهٔ بیشتر نمونه‌های موسیقی آوازی بلوچستان است که غالباً همراهی با سایر سازهای بلوچی در مواردی چون مجالس عروسی و شادمانی و مراسم گواتی (موسیقی‌درمانی) استفاده می‌شود و تک‌نوازی آن هم متداول است.
🔹 از هنرمندان و استادان ساز سروز یا قیچک بلوچی در بلوچستان می‌توان به بزرگانی همچون دین‌محمد زنگشاهی، خداداد شَکَل‌زهی (زنگشاهی)، رسول‌بخش زنگشاهی، موسی زنگشاهی، سهیل زنگشاهی، پیام زنگشاهی، عبدالغفور زنگشاهی، مهرداد بامری، خلیفه شاهمیر بلوچ مالداری، احمد وطن‌خواه، علی‌محمد بلوچ، شه‌جان هوت‌زاده، علی آوارگان، محمد شیهکی و مجید شیهکی اشاره کرد.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 تَمبورک (تنبیره یا سه‌تار)
🔹 تَنبیره یکی از سازهای قدیمی و اصیل موسیقی بلوچی است. در بلوچی به آن تَمبورَک و گاهی سه‌تار هم گفته می‌شود. این ساز در هر دو ناحیهٔ سرحد و مکران حضور چشمگیری دارد و در حوزهٔ موسیقی سیستانی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمبورک یک ساز همراهی‌کننده و یکی از رکن‌های اصلی در اجرای نمونه‌های مختلف موسیقی بلوچستان است. تقریباً هیچ‌کدام از سازهای زهی و بادی بلوچستان به استثنای سرنا از همراهی تمبورک بی‌بهره نیستند.
🔹 تمبورک در بلوچستان دو نوع دستان‌دار و بی‌دستان دارد. تمبورک بدون دستان که نوع رایج آن هم هست، برای حفط و تداوم جریان‌های ریتمیک، ارائه و مداومت در اجرای مرکزیت صوتی، ازدیاد حجم و اشباع فضای صوتی به کار می‌رود. تمبورک دستان‌دار در تمام منطقهٔ بلوچستان، تنها در روستای پیرآباد در حومهٔ سراوان در محافل ذکر درویشان نقشبندیه در همراهی با رباب استفاده می‌شود. این ساز در کویتهٔ بلوچستان شرقی با عنوان دَمبورا مشهور است.
🔹 شاخص‌ترین نمونه‌های حضور تمبورک در موسیقی بلوچی را می‌توان در موسیقی گواتی، مراسم ذکر و عبادت درویشان نقشبندیهٔ صاحبان سراوان، اجرای شَئر و سَوت مشاهده کرد.
🔹 شئر (شعر) به روایت‌های حماسی، تاریخی، اجتماعی و مذهبی بلوچی گفته می‌شود که با یک سُروز (قیچک بلوچی) و دو تمبورک همراه است. تمبورک اول را شائر (شاعر) یا پهلوان (خوانندهٔ روایت‌ها) و دیگری را نوازندهٔ دوم می‌نوازد. استاد کمالان هوت از مشهورترین تمبورک‌نوازان و پهلوانان بلوچستان است.
🔹 در «سَوت» که آوازها و ترانه‌های شاد بلوچی است، تمبورک نقش بسیار مهمی دارد. از سایر سازهای بلوچی به جز سرنا، دهل، جوره، نَل و دونَلی نیز در آن استفاده می‌شود.
🔹 «گْواتی» مراسمی از نوع موسیقی‌درمانی و رقصدرمانی است که برای درمان بیماریهای روح و روان و گاه بیماریهای جسمی به کار می‌رود که عامل آنان باد (گوات) و زار و جن و پری تشخیص داده می‌شود. برای درمان این بیماران از موسیقی و رقص استفاده می‌شود تا بیمار و دیگر حاضران محقل، به حالت خلسه برسند. تمبورک در این مراسم نقش بسیار مهمی دارد. معمولاً در اجرای نغمه‌های گواتی از یک یا دو تمبورک و یک سُروز (سرود یا قیچک بلوچی) استفاده می‌شود. نغمه‌های گواتی توسط سازهایی مانند نَل (نی) و دونَلی هم اجرا می‌شوند. در این نوع اجراها هم تمبورک حضور غالب را دارد.
#موسیقی
#ادبیات
#فرهنگ_و_رسوم
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 رباب (پنج‌تار)
🔹 رباب پنج‌تار نوع منحصربه‌فردی از رباب است که در بلوچستان ایران فقط در روستای پیرآباد سراوان و در دست خانواده و مریدان درویش محمدجان صاحب‌زاده دیده شده است.
🔹 دراویش صاحبان تابع طریقت محمد مرشد هستند که مقبرهٔ وی در دزک سراوان قرار دارد. ساز رباب پنج‌تار در محافل ذکر دراویش نقشبندیهٔ صاحبان روستای پیرآباد سراوان به عنوان ساز آیینی دیرینهٔ آنها به کار می‌رود. مریدان معتقد هستند رباب پنج‌تار نوع متداول رباب در این منطقه بوده است و رباب هجده‌تار بعداً به خاطر حجم صوتیِ بیشتر، وارد این منطقه شده و در حال حاضر اغلب از آن استفاده می‌شود. اما با این حال، رباب پنج‌تار از احترام بیشتری برخوردار است.
🔹 این ساز را در غزل‌خوانی و ذکرهای آیینی به کار می‌برند. در این محافل که گاهی تمام شب به درازا می‌کشد، غزلیات شمس تبریزی، حافظ، جامی، سعدی و غیره همراه با ساز و آواز اجرا می‌شود. رباب پنج‌تار معمولاً توسط یک و گاه دو تمبورک همراهی می‌شود. نوع تمبورک دستان‌دار که رباب پنج‌تار را همراهی می‌کند هم فقط در روستای پیرآباد مشاهده شده است. گاهی از بینجو نیز در این مراسم استفاده می‌شود.
🔹 در این محافل سایر سازها شیطانی و مبتذل برداشت می‌شوند. غیر این نظر را پیروان مراسم مولود و مالدوپیرپتر در مورد سازهای دیگر غیر از دف دارند. همهٔ این فرقه‌ها مراسم گواتی (موسیقی‌درمانی و رقصدرمانی) را مردود می‌دانند.
🔹 غزلیات شمس تبریزی به محفل دراویش صاحبان تعلق دارد. اشعار آن در عین دارا بودن عنوان شمس تبریزی، احتمالاً توسط یکی از مشارکت‌کنندگان این محافل سروده شده‌اند.
#موسیقی
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹ساز: رباب
🔹نوازنده: مریم رستمی
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: رباب (هجده‌تار)
🔹 جنس: چوب توت، پوست آهو، شاخ آهو، پیش (برگ نخل وحشی)، نخ نسوز، چوب‌های مختلف، میخ فلزی، زِه، سیم نایلونی و پلاستیک.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 دهکده صخره‌ای روستای تمین
🔹 تمین روستایی در کوهپایه تفتان است. یکی از شگفتی‌های این روستای زیبا و سرسبز، #معماری منحصر‌به‌فرد آن است. این خانه‌های تاریخی در دل کوه‌هایی از جنس سنگ‌های ریز رسوبی و گچی کنده شده‌اند. خانه‌ها متشکل از اتاقک‌هایی هستند که دارای پستو و راهرو می‌باشند. اتاقک‌ها دارای سقف و دیوار محکمی هستند و در داخل اتاقک‌ها طاقچه‌هایی تراشیده شده است. در روستای تمین همچنین گوردخمه، گورستان، مسجد و چله‌خانه‌هایی وجود دارد که همانند این خانه‌ها در دل کوه تراشیده شده‌اند.
🔸 @balochs_history
🔹 جایگاه داستان «سَسّی و پُنون» در داستانسرایی فارسی شبه قاره هند
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹منظومه‌های فارسی داستان سَسّی و پُنون
🔹 منظومهٔ «شهید ناز»
🔹 قاضی مرتضی خان سورتی در عهد محمد شاه (۱۱۳۱-۱۱۱۱هـ) زندگی می کرد. وی داستان سسّی و پُنون را به عنوان «شهید ناز» سروده است.
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «مهر و ماه»
🔹پیرمحمد اودهی داستان سسّی و پُنون را به عنوان «مهر و ماه» به سال ۱۱۸۰ هجری سروده است. این منظومه در مطبع بحرالعلوم در سال ۱۲۹۵ به چاپ رسیده است. دکتر امیر حسن عابدی مقاله‌ای راجع به این مثنوی نوشته است و در مجلهٔ علوم اسلامی دانشگاه مسلم علیگر به سال ۱۹۹۱م به چاپ رسانیده است.
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «تازه گلشن»
🔹 شاعری به نام فیض اللّه متخلص به ضیاء که اهل گجرات بوده، داستان سسّی و پُنون را در سال ۱۲۰۴هـ/ ۸۹ - ۱۷۹۰م به شعر فارسی سروده است. آگاهی بیشتری از سراینده به دست است نیامده. آغاز:
🔵به‌نام دلبری جادونگاهی
🔵پی غارت‌گری مژگان سیاهی
🔵ز سودایش دل‌ها روت خون است
🔵 اگر ماروت سراندر جنون است
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «طور عشق»
🔹 سرودهٔ محمد سلامت علی خان، متخلص به سلامی، که در پهگواره تحصیل‌دار بود و در خدمت نظامِ حیدرآباد دکن به سر می‌برد. از سلامی دیوانی به نام «طور عشق» جای مانده که در ۱۸۹۶م تدوین و در ۱۹۰۱م در کپورتهله چاپ شده است. «طور عشق» عناوین بسیاری دارد امّا بخش عمدهٔ این اثر را داستان سَسّی و پُنون تشکیل می‌دهد.
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «سَسّی و پُنون»
🔹 از سیّد جلال عاصی، متخلص به کلیم (زادهٔ ۱۳۵۵ هجری) که ملعمی به دو زبان فارسی و سرائیکی است.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🌻کانالی برای دوست‌داران زبان بلوچی🌻
💠 آموزش ساده و گویای زبان بلوچی (گویش سرحدی) به فارسی.
🔰عضویت:
💎 @amozesh_balochi
💎 @amozesh_balochi
🔹 جایگاه داستان «سَسّی و پُنون» در داستانسرایی فارسی شبه قاره هند
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 داستان سَسّی و پُنون و منظومه‌های آن به فارسی
🔹 سنجش ادبی منظومه «زیبا و نگار»
🔹 رضایی، بی‌تابی و اضطراب و التهاب عاشق را که در فراق محبوب روی می‌دهد اینگونه بیان می‌کند:
🔵طریق بت‌پرستی پیش کرده
🔵صنم را قبله گاه خویش کرده
🔵فشاندی اشک سرخ از دیدهٔ تر
🔵نثار سنگ کردی، لعل احمر
🔵به هنگام سجود آن پای سنگین
🔵ز گلگون گریه کردی طرفه رنگین
🔵به پایش سرهمی سود از پی سود
🔵 سرخود سوده مویه سربه‌سر سود
🔵به جا افتاد از خود رفته رفته
🔵 که خاک پای بت شد رفته رفته
🔹 سرزمین سند دیار عشق و زیبایی است. رضایی با شور و شعف از حسن مرز و بوم خود تعریف می‌کند:
🔵دیار سند گویی لاله زار است
🔵که هر دل داغدار یک نگار است
🔵درو هر مرغ را دیوانه یابی
🔵حريف بلبل و پروانه یابی
🔵به هر بازار سودای محبت
🔵به هر کاشانه غوغای محبت
🔵تو گویی زادوبوم عشق سند است
🔵که آباد از رسوم عشق سند است
🔹 با وجود این که شاعر خود از دیار سند است و علاقهٔ فراوانی به سرزمین و زبان مادری خود دارد اما در این منظومهٔ از به کار بردن کلمات سندی خودداری نموده است. حتی اسامی اشخاص را به فارسی تغییر داده است که به عقیدهٔ وی به گوش فارسی‌زبانان نامأنوس است.
🔹 داستان زیبا و نگار، هیچگاه از روان بودن آن کاسته نمی‌شود. انتخاب حسن لغت و آهنگ شعر و استعاره و تشبيه و مجاز مرسل، همه ممیزات شعری این داستان هستند که هیچ گونه اطناب و ناشیوایی ندارد. و در ضمن داستانسرایی، پند و اندرز حکیمانه می‌دهد به طوری که بر طبع خوانندگان گران نمی‌آید و تشبیهاتی مانند: بنفشهٔ مو، سوسن رو، همایون اختر، فرخنده فالی و... به کال برده است. تشبیهات نغز و استعارات لطیف و تلمیحات جالب در سراسر داستان به چشم می‌خورد و می‌توان گفت در این منظومه قریحهٔ شاعر و استادی وی به درجهٔ کمال رسیده است. بیشتر اشعار او با نغمه و موسیقی است مانند:
🔵نمی‌خفتم به عمر جاودانی
🔵ترا می‌کردم از دل دیده‌بانی
🔵چو جان می‌ساختم در دل نهانت
🔵نمی‌گفتم به کس نام و نشانت
🔵چه سازم چاره بس بیچاره گشتم
🔵دمی آسوده و آواره گشتم
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: سورنا
🔹 سورنا و اصولاً دُهل سورنا، در بلوچستان به عنوان ساز بومی مانند سایر مناطق ایران به اعیاد و مراسم عروسی اختصاص دارد و رقص‌های بومی را همراهی می‌کند. استثناناً سورنا در بلوچستان در برخی از مراسم مولود یا مالد و پیرپَتَر هم نواخته می‌شود.
🔹 لولهٔ استوانه‌ای سورنا دارای انتهای شیپوری است. روی آن هفت سوراخ صوتی وجود دارد و زیر لولهٔ صوتی فاقد سوراخ است. سورنای بلوچستان، مثل نمونه‌های دیگر آن در سایر مناطق ایران، قمیش مضاعف دارد. بین قمیش مضاعف و انتهای لولهٔ باریک آن، صفحهٔ گردی از پوست نارگیل وصل است که موقع نواختن لب‌های نوازنده را می‌پوشاند. انتهای لولهٔ باریک قمیش مضاعف که بر سر آن نخ پیچیده شده است، داخل سوراخ باز انتهای تحتانی لولهٔ صوتی قرار می‌گیرد. قمیش مضاعف، لولهٔ باریک انتهای آن و صفحهٔ گرد بین آنها، توسط زنجیر که بر انتهای شیپوری ساز نصب است نگهداری می‌شوند. در محل نصب زنجیر و در انتهای شیپوری لولهٔ صوتی، تعداد زیادی قمیش ذخیره یا کمکی به وسیله تسمه‌ای چرمی مستقرند. در صورتی که قمیش مضاعف ساز غیر قابل استفاده گردد، قمیش دیگری از این تعداد به کار برده می‌شود.
🔹 لولهٔ صوتی سورنا ۳۳۰ میلی‌متر درازا و سوراخ‌های صوتی روی آن هر یک نسبت به هم ۱۷ میلی‌متر فاصله دارند. قمیش مضاعف «پیش»، لولهٔ باریک انتهای آن «نلی» و صفحهٔ گردِ بین آنها «کَپُّک» نام دارد.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: کوزَّگ ءُ تَشت (دو کوزه و یک تشتک)
🔹 کوزَّگ (کونْزَّگ، کوزَّه): در واقع همان کوزهٔ متداول بلوچی است که مورد استفادهٔ خانگی است و برای حمل و نگهداری آب استفاده می‌شود. این کوزه شکمی برآمده و تَه و دهانه‌ای نسبتاً باریک دارد.
🔹 تَشت یا تال: همان تشتک است که یک بشقاب توگود از جنس برنز یا آلیاژهای مشابه است که هم کاربرد موسیقیایی دارد و هم کاربرد غیرموسیقیایی.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 دمی با دیوان موسیقی بلوچی
🔹 گروه‌نوازی بینجو و تَمبیرَک در اسپانیا
🔹نوازندهٔ بینجو: استاد نوربَکش بلوچ
🔹نوازندهٔ تَمبیرَک: استاد دوشمبے بلوچ
#موسیقی
🔸@balochs_history
🍀 فهرست بهترین‌های تاریخی و فرهنگی و هنری در تلگرام!
♦️روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید! 👇
💚 /channel/addlist/luyLSJuYMjE2ZmU0
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: بینجو
🔹 این ساز از سازهای اصیل موسیقی بلوچی نیست و در دهه‌های اخیر از شبه‌قاره هند وارد بلوچستان شده است. بینجو را معمولاً در پاکستان با چوب حَد یا بَبُّر می‌سازند.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 دمی با دیوان موسیقی بلوچی
🔹ملودی «باگیں بَشْکَرد»
🔹نوازندهٔ سْرۆز (قیچک بلوچی): مهرداد بامری
🔹نوازندهٔ تَمبیرَک (تنبیره): مرصاد بامری
🔹نوازندهٔ دهلک: مجیب بامری
#موسیقی
🔸@balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: سْرۆز / سْرۆد (قیچک بلوچی)
🔸 جنس و مواد به کار رفته در ساختمان سْرۆز
▪️کاسهٔ طنینی و گوشی‌ها: چوب‌های پَرپوک، توت و کهور.
▪️پوست: پوست آهو یا گوسفند.
▪️سیم‌گیر: میخ چوبی یا فلزی.
▪️خرک: شاخ، چوب گردو، چوب توت.
▪️وترهای اول، دوم و چهارم: سیم فولادی سفید، نخ ابریشمی نسوز.
▪️وتر سوم: زِه.
▪️وترهای واخوان: سیم فولادی سفید.
▪️چوب آرشه: چوب گز.
▪️موی آرشه: موی دُم اسب.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: تَمبورک (تنبیره)
🔹 جنس: چوب درخت توت، چوب درخت گَز، چوب درخت پَرپوک، چوب درخت انبه، پیش (برگ داز یا همان نخل وحشی)، میخ فلزی، زه (رودهٔ تابیده شدهٔ گوسفند)، سیم نایلونی.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹 ساز: رباب (پنج‌تار)
🔹 جنس: چوب توت، پوست گوسفند، سیم فولادی، سیم نایلونی، پیش (برگ نخل وحشی).
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 رباب (هجده‌تار)
🔹 رباب یکی از سازهای موسیقی ایرانی است. این ساز هم‌اکنون فقط در استان سیستان و بلوچستان ایران، افغانستان و تا حدودی در پاکستان و تاجیکستان رواج دارد. در استان سیستان و بلوچستان امروزه این ساز در منطقه سرحد (شهرستان‌های شمالیِ میرجاوه، زاهدان و خاش)، منطقهٔ سیستان و منطقهٔ سراوان رواج دارد اما در گذشته تا نواحی ایرانشهر و بمپور نیز می‌توان رد پای آن را دنبال کرد. در بخش جنوبی بلوچستان یعنی مکران این ساز وجود ندارد.
🔹 رباب از سازهای اصلی بلوچی نیست. سازهای اصلی موسیقی بلوچی از این قرارند: سُروز (قیچک)، تمبورک، تشتک و کوزه، دهل، سرنا، جوره و نل.
سازهایی که از مناطق دیگر به‌ویژه شبه‌قاره هند وارد موسیقی بلوچستان شده‌اند از این قرارند: دهلک معمولی، دهلک نال، هارمونی، بینجو، دونلی، قنجری.
🔹 رباب در بلوچستان کاربردهای مختلفی دارد. در ناحیهٔ سرحد از رباب در محافل و مجالس شادمانی همچون عروسی و ختنه‌سوران استفاده می‌شود. به‌طوری که از رباب هم در تک‌نوازی و هم در گروه‌نوازی استفاده می‌شود. در گروه‌نوازی‌های سرحد اغلب یک یا چند رباب، یک یا دو سُروز، یک یا دو تمبورک، دهلک (معمولی یا نال)، تشتک و کوزه (ساز کوبه‌ایِ اصیل و نسبتاً فراموش‌شده)، هارمونی و بینجو (سازهای مهاجر) نواخته می‌شود.
🔹 در منطقهٔ سراوان که شرقی‌ترین ناحیهٔ ایران است این ساز بیشتر در محافل ذکر درویشانِ نقشبندیهٔ صاحبان (ذِگری‌ها) به کار می‌رود. این درویشان عبادات خود را با ذکر گفتن و به همراه موسیقی انجام می‌دهند. رباب مهم‌ترین سازی است که در این مراسم دینی شرکت دارد و تمبورک، سازِ همراهی‌کنندهٔ رباب است. گاه از بینجو هم استفاده می‌شود. به گفتهٔ موسی زنگشاهی (نوازندهٔ رباب اهل سراوان) وی در مراسم‌های گْواتیِ (مراسم موسیقی‌درمانی و رقصدرمانی) سراوان نیز بارها رباب نواخته است.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 سازهای موسیقی بلوچی
🔹ساز: رباب (هجده‌تار)
🔹نوازنده: استاد ابوالقاسم حسینی‌نژاد
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 جایگاه داستان «سَسّی و پُنون» در داستانسرایی فارسی شبه قاره هند
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹منظومه‌های فارسی داستان سَسّی و پُنون
🔹 منظومهٔ «وقایع پُنون»
🔹 سرودهٔ دو نفر به نام‌های محمد حسین و شهباز خان ملهی سیالکوتی است. وقایع پنون را نخست محمدحسین شروع به سرودن کرد ولی کارش ناتمام ماند تا این‌که شاگردش شهبازخان ملهی در ۱۲۵۱هجری کار وی را دنبال کرد و به پایان رسانید. روی‌هم‌رفته وقایع پُنون دارای ۸۲۲ بیت است و این منظومه در لاهور در مطبع مطلع‌النور در سال ۱۸۷۶م و در مطبع‌سلطان در سال ۱۸۷۶ و ۱۸۷۷م و در مطبع مفید لاهور در سال ۱۹۲۳م به چاپ رسیده است.
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «حسن و عشق»
🔹سرودهٔ محمد افضل سرخوش لاهوری یا دهلوی (۱۰۵۰ - ۱۱۲۶ هـ) که صاحب «کلمات‌الشعراء» نیز می‌باشد. مثنوی وی با بیت زیر آغاز می‌گردد:
🔵الهی شورش دردم فزون کن
🔵نمکدانی به داغم سرنگون کن
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 مثنوی «سَسّی و پُنون»
🔹 سرایندهٔ آن فرح‌بخش متخلص به فرحت است که در سال ۱۲۵۶هـ/۱۸۴۰م درگذشت. فرحت اهل لاهور بود. گذشته از این مثنوی تألیفات وی از این قرارند: ۱- اذکار قلندری، ۲- قصهٔ عبیدالله و رادهان، ۳- قصهٔ جنگ و جدال سیالکوت، ۴- مکتوبات. غیر از اذکار قلندری هیچ یک از تصنیفات وی به طبع نرسیده است. سال سرودن این مثنوی مجهول است ولی چون سال وفات شاعر ۱۲۵۶هـ است، پس معلوم می‌شود که سال تصنیف آن قبل از ۱۵۲۶هـ بوده است. مثنوی وی ۱۳۲۱ بیت دارد.
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «تحفةالكرام»
🔹 داستان سَسّی و پُنون است که آن را شاعری به نام مخدومی در سال ۱۲۵۶ هجری سروده است.
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «سَسّی و پُنون (پنجابی)»
🔹 سرودهٔ سندرداس آرام پنجابی (زادهٔ ۱۱۷۹ هجری قمری) که در لاهور زندگی می‌کرد. او به زبان‌های فارسی و پنجابی شعر می‌گفت. از او چند اثر به نام‌های «دیوان آرام»، «مثنوی هیرو رانجها/گلشن راز عشق و وفا»، «مثنوی گلشن آرام» و «مثنوی سسی و پنون» به جای مانده است.
پایان.
📚 سرچشمه:
🪶 دکتر طاهره صدیقی: «داستانسرایی فارسی در شبه قاره در دورهٔ تیموریان (۹۳۲ - ۱۲۷۴ هـ.ق / ۱۵۲۶ - ۱۸۵۷ م)» اسلام‌آباد پاکستان: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. انتشار در ۱۳۷۷ شمسی.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 جایگاه داستان «سَسّی و پُنون» در داستانسرایی فارسی شبه قاره هند
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹منظومه‌های فارسی داستان سَسّی و پُنون
🔹 منظومهٔ «حُسن و ناز»
🔹 سروده میر معصوم بهکری متخلص به نامی که در دورهٔ اکبر شاه می‌زیست و این نخستین مثنوی از خمسهٔ اوست. نام مثنویات خمسهٔ وی از روی یک کتیبه سنگی شناسایی شده که میر بزرگ پسر میر معصوم بهکری در سال ۱۰۱۳هجری در درگاه شیخ حمیدالدین ناگوری ثبت کرده بود. تاریخ سرودن آن قبل از سال ۱۰۰۴هـ می‌باشد و با شعر زیر آغاز می‌گردد:
🔵حديث لعل آن سرچشمهٔ نوش
🔵شده پیرایهٔ لب چون در گوش
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «دستور عشق»
🔹سراینده آن منشی جوت پرکاش است که داستان «سَسّی و پُنون» را تحت عنوان «دستور عشق» به سال ۱۱۳۶هـ/ ۱۷۲۳م به پایان رسانیده است. این مثنوی در فیروزپور در سال ۱۸۶۵م به چاپ رسیده است. اینگونه می‌سراید:
🔵به عشق آغازش و انجام کردم
🔵ازآن دستور عشقش نام کردم
🔵زكثرت وحدت اینجا چون غرض شد
🔵دویی با عین یکتایی عوض شد
🔵خرد زین اسم تاریخش طرازد
🔵ولی دال دویی را وضع سازد
━━━━━≼🔹≽━━━━━
🔹 منظومهٔ «نامه عشق»
🔹 سرایندهٔ این داستان اندرجیت منشی است که این داستان را در ۹۸۲ بیت به زبان فارسی سروده است. نامهٔ عشق با بیت زیر آغاز می‌گردد:
🔵الهی بر دلم نور صفا بخش
🔵به چشم از خاک راهت طوطیا بخش
🔹 به قول خود شاعر سرودن داستان را در ماه رمضان سال دهم جلوس محمد شاه به پایان رسانیده است:
🔵بحمدالله که نوک خامهٔ عشق
🔵رقم زد این نگارین نامهٔ عشق
🔵در ایام مبارک ماه رمضان
🔵بهار آورد این رنگین گلستان
🔵سن عشر از جلوس ظل سبحان
🔵محمد شاه غازی شاه شاهان
🔹 چون زمان جلوس در سال ۱۱۳۱هـ/۱۷۱۹م اتفاق افتاده است، پس این منظومه در سال ۱۱۴۰هـ سروده شده است و دکتر وحید قریشی آن را تصحیح نموده به سال ۱۳۳۸ در لاهور به چاپ رسانیده است.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 چند تن چند تن از پهلوانان و قهرمانان بلوچ
🔸 میر چاکَر خان بلوچ
🔸 بانو بانَلی بلوچ
🔹 میر هَمّل بلوچ
🔸 میران بلوچ
این تصاویر بر اساس توصیف قهرمانان در اشعار توسط هوش مصنوعی بازسازی شده‌اند و سعی شده است با آثار هنری (نقاشی‌ها و مجسمه‌‌ها) پیشین همخوانی داشته باشند. به درخواست کاربران عزیز این تصاویر را بدون لوگوی کانال بازنشر کردیم.🔸 @balochs_history Читать полностью…
🔹 جایگاه داستان «سَسّی و پُنون» در داستانسرایی فارسی شبه قاره هند
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 داستان سَسّی و پُنون و منظومه‌های آن به فارسی
🔹 سنجش ادبی منظومه «زیبا و نگار»
🔹 شاعر، حاجی محمدرضا رضایی تته‌ای این داستان را در ۵۵۰۰ بیت به نظم درآورده است. در این منظومه طبع شاعر در لطافت و حسن ادای افکارش به اوج کمال رسیده است. داستان نه‌تنها از حيث قصّه جالب است، بلکه قریحه و ذوق شاعر و اظهار احساسات بشری به درجهٔ کمال رسیده است.
🔹 این داستان با مرگ زیبا و نگار پایان نمی‌یابد، بلکه اضافه می‌کند که مزار آن دو زیارتگاه عموم گردیده و مردم که برای زیارت می‌آمدند، گاهی اوقات زیبا از مزار خود بیرون آمده از زائران پذیرایی می‌کرد، منتها این که درویشی به نام سید علی که اهل تته بوده برای تشخیص صحت و سقم این شایعه بر مزار زیبا رفته و او از وی پذیرایی کرد اما هنگامی که سید علی خواست با نگار هم ملاقات کند، زیبا قبول نکرد و گفت:
🔵مرا تا کیچیان غارت نمودند
🔵نگار من به تزویری ربودند
🔵دلم را نیست بر کس اعتمادی
🔵بود گر همچو تو نیکونهادی
🔵شما را هم دلم کیچی شمرده
🔵که مو را مار داند مارخورده
🔵فریبی خوردم از اشترسواران
🔵بسی می‌ترسم از جمازه‌داران
🔹 شاعر منظومه خود را با بیت زیر آغاز می‌کند:
🔵الهی هم دلی هم بی‌دلی ده
🔵هم آن حاصل هم این بی‌حاصلی ده
🔹 رضایی از لحاظ وصف بی‌همتاست. نه‌تنها وصف طبیعت را خوب می‌سراید، بلکه احساسات شورانگیز عشق و عواطف پدری را استادانه بیان کرده است. احساسات پدری پادشاه کیچ مکران در جدایی نگار را چنین می‌نگارد:
🔵ز چشمش خواب سیل آب برده
🔵ز رویش درد آب و تاب برده
🔵فتاد از سیل اشکش خانهٔ چشم
🔵ز مردم شد تهی کاشانهٔ چشم
🔵تهی شد چشم او از روشنایی
🔵نماند او را امید آشنایی
🔵یقینش شد که نتوان بی پر زیست
🔵بلی کسی چون تواند بی جگر زیست
#ادبیات
🔸 @balochs_history