725
جهت سوال، انتقاد و پیشنهاد👇🏼 https://t.me/joinchat/tHLNWwBQh1hiZGU0 گروه بحث تاریخ و فرهنگ بلوچستان👆🏻
🔹 رنگ‌آمیزی و نقاشی سفال کوهمیتگ
🔹 #صنایع_دستی
🔸 @balochs_history
🔹 سفال کوهمیتگ پس از پس از آماده‌سازی
🔹 #صنایع_دستی
🔸 @balochs_history
🔹 آماده‌سازی و فرم‌دهی سفال کوهمیتگ
🔹 #صنایع_دستی
🔸 @balochs_history
🔹 سفال سنتی روستای کوهمیتگ
🔹#صنایع_دستی
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 مهاجران افغانستانی
🔹 به دلیل مرزی بودن شهر زاهدان، همواره اتباع بیگانه و مهاجرانی از کشورهای همسایه در شهر زاهدان حضور پررنگی داشته‌اند. در ابتدای شکل‌گیری زاهدان این پنجابی‌ها (سیک‌ها) و هزاره‌ها بودند که جمعیت غالب زاهدان را تشکیل می‌دادند. در ادوار بعدی نیز به دلایلی همچون زلزله، مهاجرین پاکستانی به صورت موقت به شهر زاهدان کوچ کرده‌اند. امروزه نیز بخش عمده‌ای از جمعیت زاهدان را اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهد. ناگفته نماند بخشی از این مهاجرین به صورت غیرقانونی ساکن زاهدان شده‌اند یا به شیوه‌های مختلف صاحب شناسنامه ایرانی شده‌اند.
🔹 از دهه ۱۳۶۰ به بعد به دلیل جنگ‌های داخلی و ناامنی افغانستان و همچنین فرصت‌های شغلی ایران، بخش زیادی از مردم افغانستان به ایران و پاکستان مهاجرت کردند. زاهدان از شهرهایی بود که در نزدیکی افغانستان و بر سر راه مهاجران قرار داشت.
🔹 افغانستانی‌های ساکن زاهدان از قومیت‌های مختلف افغانستان همچون بلوچ، پشتون، ازبک، هزاره و تاجیک هستند.
🔹 آنها به مشاغلی همچون دست‌فروشی و خرده‌فروشی، موسیقی، مشاغل کاذب و غیرقانونی، پارچه‌فروشی و خیاطی و سوزن‌دوزی، انواع کارگری و تعمیرات خودرو مشغول هستند.
🔹 بیشتر اتباع افغانستانی در نواحی شمال‌شرقی (شیرآباد) و شمال‌غربی (کارخانه نمک) زاهدان و در مناطق حاشیه شهر و محروم زندگی می‌کنند.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 فارسی‌زبانان (زابلی‌ها، بیرجندی‌ها و کرمانی‌ها و...)
🔹 در دورهٔ پهلوی نتیجهٔ امکانات و فرصت‌هایی که در شهر زاهدان نهفته بود، جمعیت‌های فراوانی از سایر استان‌های فارسی‌زبان ایران همچون خراسان، کرمان و یزد وارد شهر زاهدان شدند و به مشاغل مختلف و تخصصی همچون تجارت، معماری و... مشغول شدند.
🔹 پس از آبادانی روزافزون شهر زاهدان در اوایل دوره پهلوی، زابلی‌ها به این شهر مهاجرت کردند و اغلب به شغل کارگری مشغول بودند. در ادوار بعدی در نتیجهٔ خشکسالی مهیب سیستان و مشکلاتی نظیر آب‌وهوای طاقت‌فرسا، فقر و نبود امکانات در سیستان ساکنان آنجا که بلوچ‌ها و فارسی‌زبانان (مشهور به زابلی) بودند به شهر زاهدان مهاجرت کردند. زابلی‌ها بخش عمده‌ای از جمعیت فارسی‌زبان زاهدان را تشکیل می‌دهند. آنها امروزه بیشتر به مشاغل اداری و نظامی مشغول هستند اما در سایر مشاغل نیز حضور دارند. آنها در ابتدا خانه‌های خود را به شیوهٔ بومی سیستان بنا نهادند که در واقع شامل سقفی گنبدی بود و از خشت و گل ساخته می‌شد.
🔹 بیرجندی‌ها عمدتاً در بخش‌های مرکزی شهر و بعضی در مناطق حاشیه در سمت شمال همت‌آباد ساکن شده‌اند. آنها بیشتر در امور دولتی و دیگر نهادهای مردمی به کار اشتغال دارند. آنها فارسی‌زبان هستند و اغلب شیعه‌اند اما عده فراوانی از سنی‌مذهبان فارسی‌زبان خراسان‌جنوبی نیز در این شهر حضور دارند.
🔹 استان کرمان نیز از جمله مناطقی است که مهاجرین آن در زاهدان از ابتدای شکل‌گیری شهر در امور تجاری و سیاسی این منطقه نقش داشتند. کرمانی‌ها فارسی‌زبان و شیعه‌مذهب هستند و محدوده خاصی برای سکونت ندارند اما اصولاً در بخش مرکزی شهر سکونت یافته‌اند.
🔹 امروزه نیز موقعیت تجاری شهر زاهدان و وجود کارهای عمرانی موجب می‌گردد افرادی از نقاط مختلف سراسر ایران و اغلب از شهرهایی چون بم، مشهد و شهرهای مختلف آذربایجان به این شهر مهاجرت نمایند.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 بلوچ‌ها
🔹 اگرچه آبادی دزداب در نتیجهٔ ایجاد راه‌آهن کویته-زاهدان توسط حکومت انگلیسی هند به وجود آمد، از دیرباز ساکنین این منطقه بلوچ‌ها بوده‌اند. در نواحی و روستاهای اطراف شهر اولیهٔ زاهدان طوایف بلوچ از جمله ریگی، نارویی، گمشادزهی، شه‌بخش، نوتیزهی، گورگیج و... ساکن بودند. احداث راه‌آهن باعث اسکان جمعیت‌های هندی و هزاره تابع هندبریتانیا و سپس ورود گستردهٔ مهاجران ایرانی از استان‌های مختلف به این شهر شد. به طوری که در دوران اولیهٔ این شهر، از ۵۰۰۰ نفر ساکن آن، حدود ۳۰۰۰ نفر از اتباع خارجی بودند. در ادوار بعدی امتیازات ویژه‌ای که برای اتباع حکومت انگلیسی هند در آبادی دزداب وجود داشت به مرور زمان از بین رفتند و این باعث شد تا موج مهاجرت اتباع خارجی کاهش بیابد و حتی بخشی از آنها به موطن خود بازگردند.
🔹 موج بعدی مهاجرت‌ها به دزداب در دوره پهلوی بود که شهر زاهدان با سیلی از مهاجران زابلی، بیرجندی، یزدی، کرمانی و خراسانی روبه‌رو شد و همچنین طوایف بلوچ اطراف شهر زاهدان در آنجا سکونت گزیدند. در این زمان بود که برای اولین بار جمعیت غالب زاهدان را جوامع ایرانی تشکیل دادند. به مرور زمان بلوچ‌های سایر مناطق بلوچستان ایران به ویژه منطقهٔ سرحد (شهرستان‌های خاش، زاهدان و میرجاوه) و بلوچ‌های سیستان ایران و افغانستان نیز وارد شهر زاهدان شدند. در ابتدا بلوچ‌ها در مساکنی خشتی-گلی همچون سایر مساکن شهر زاهدان ساکن شدند اما مساکن سنتی بلوچ‌ها همچون گِدام (سیاه‌چادر) و کَپَر (کلبهٔ چوبی) نیز در تصاویر قدیمی شهر زاهدان مشاهده می‌شوند.
🔹 لهجهٔ بلوچ‌های زاهدان را زاهدانی می‌گویند که شاخه‌ای از زیرگویش سرحدی از گویش رخشانی (بلوچی) است. این لهجه از ادغام لهجه‌های طوایف گوناگون بلوچ‌های سرحدی و سیستانی و رودی (بلوچ‌های ساکن دشت رود هیلمند افغانستان) ایجاد شده و به دلیل هم‌جواری با دیگر ساکنان فارسی‌زبان زاهدان تاثیرات زیادی از فارسی پذیرفته است. جمعیت‌هایی از بلوچ‌های براهویی‌زبان و جدگال‌زبان نیز در این شهر زندگی می‌کنند.
🔹 اکثریت بلوچ‌ها اهل‌سنت و از شاخه حنفی هستند. بلوچ‌ها مراسم مذهبی خود را با شور و شوق فراوانی برگزار می‌کنند و اتحاد و همدلی خود را در مراسمی همچون نماز‌های جماعت پنجگانه و جمعه و عید و تراویح، جماعت تبلیغی، ماه رمضان، اعیاد سعید فطر و قربان، ختم بخاری و... به نمایش می‌گذارند. بزرگ‌ترین مسجد شهر زاهدان، مسجد مکی است که با کمک‌های مردم و خیرین ساخته شده است.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 سیک‌ها
🔹 از زاهدان از ابتدای شکل‌گیری تا به امروز چند دوره نسبتاً متفاوت را پشت سر گذاشته است. علل شکل‌گیری زاهدان از ابتدا باعث شده که این شهر بافت ویژه اجتماعی و کالبدی به خود بگیرد و محل سکونت مهاجران متنوع با آداب و فرهنگ‌های متفاوت باشد. زاهدان شهر هفت دروازه‌ای است که از جوامع زبانی و مذهبی مختلفی تشکیل یافته است.
🔹 سیک‌ها یکی از اولین جوامع ساکن زاهدان هستند که از اتباع هندوستانی ساکن زاهدان بودند و در شکل‌گیری این شهر نقش پررنگی داشتند. «سیک» به معنی شاگرد، از ادیان برخاسته از شبه قاره هند است. از لحاظ فکری این دین کوششی به منظور هماهنگی دو دین هندو و اسلام است که در اثر تجربهٔ شخصی مصلح به نام «گورونانک» ظهور کرد. عبادتگاه این قوم «گورودواره» یا «گودواره» نام دارد.
🔹 سیک‌های زاهدان مهاجرانی از هندبریتانیا (پاکستان و هند کنونی) بودند که به عنوان کارگران خط آهن کویته - زاهدان، اولین و قدیمی‌ترین مساکن و عبادتگاه‌های خود را در این شهر ساختند. آنها همچنین تحت فرمان انگلیسی‌ها مسئول نگهداری آذوقه‌هایی بودند که از هند به دزداب ارسال می‌شده‌اند. بعضی از آنها در کنار این شغل، به فروش لوازم یدکی برای اتومبیل‌های عبوری و مواد غذایی برای کارگران راه‌آهن و بعضی از ساکنان محلی می‌پرداختند. سیک‌ها که تا مدت زیادی اکثریت ساکنین زاهدان را تشکیل می‌دادند، فضای هندوستان را با ویژگی‌های مخصوص آن سرزمین از جمله لغات فراوان انگلیسی، مصرف مشروب‌های الکلی و فروشندگی آن، فروش و رواج دادن غذاهای بومی هند تا به امروز (در رستوران‌های غذای هندی زاهدان)، فروش و ترویج پارچه‌های هندی را برای زاهدان به ارمغان آوردند.
🔹 سیک‌ها با اغلب مردم حالت رسمی دارند و تنها با خودشان دارای روابط و رفت‌و‌آمد هستند. مدرسه خصوصی آنها در خیابان سعدی قرار دارد و دارای کلاس‌هایی تا پایه هشتم است. در این مدرسه به دو زبان انگلیسی و هندی تدریس می‌شود و معلمان آن نیز هندی هستند.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 تاریخچه شهر زاهدان
🔹 از محلات قدیمی شهر می‌توان به محلهٔ سیک‌ها نزدیک عبادتگاه آنها (گودوارهٔ سیک‌ها) در تقاطع خیابان‌های امام خمینی و آیت‌ا... کفعمی، محلهٔ گرگیج‌ها واقع در شیرآباد و سعیدآباد، محلهٔ زابلی‌ها، محلهٔ بلوچ‌ها و محلهٔ بیرجندی‌ها اشاره داشت. همچنین محل استقرار اولیهٔ پادگان زاهدان در شمال بلوار شهید مطهری رو‌به‌روی گمرک فعلی در مکانی قرار داشته که اکنون شماری از ادارات دولتی در آن مستقر شده‌اند. بدیهی است ارتباط این محلات با ایستگاه راه‌آهن و پادگان ارتش و اراضی کشاورزی به شکل‌گیری و توسعهٔ آبادیِ دزداب کمک شایان توجهی نموده و بستر را برای گذار آبادیِ دزداب به شهرِ دزداب و پس از آن شهر زاهدان فراهم نموده است.
🔹 در محدوده سال ۱۳۲۰ خورشیدی زاهدان به دلیل استقرار خدمات عمده در آن و توجهٔ دولت به آن، رشد چشمگیری داشت و جمعیت مستقر در آن به حدود ۲۰ هزار نفر رسید. شهرداری زاهدان در سال‌های قبل از ۱۳۱۱ خورشیدی با عنوان بلديه تأسيس شد. برق‌رسانی به شهر در سال‌های ۲۸-۱۳۲۷ خورشیدی انجام شد. کارخانه برق در خیابان شریعتی فعلی قرار داشت و بانی آقای رزاق‌زاده از یزدی‌های ساکن زاهدان بود. ایشان همچنین در فاصلهٔ حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شهر آن دوران، قنات و باغی احداث نمود که به کلاتهٔ رزاق‌زاده شهرت دارد.
🔹 در سال ۱۳۳۴ مردم شهر از تلفن برخوردار شدند و آبرسانی نیز توسط شهرداری در سال ۱۳۳۵ صورت گرفت. مراکز آموزشی متعددی از جمله سپه، ۱۷ دی، شهناز، ایراندخت، ۱۵ بهمن، پروین‌دخت، علم، امیرمعز، شاه، ارم و... فعالیت داشتند. شخصی به نام ملک شفیع از هندوستانی‌های مقیم زاهدان در سال ۱۳۲۵ سالن سینمایی تأسیس کرد که با نام خودش (سینما ملک) خوانده شد. این سینما در دهه هشتاد خورشیدی تخریب شد.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 تاریخچه شهر زاهدان
🔹 هستهٔ اولیه ی آبادی دزداب با عنایت به اسناد و مدارک موجود، در تپه‌های شمال‌شرقی شهر در محدودهٔ شیرآباد و سعیدآباد فعلی شکل گرفته است. بناهای بازمانده از آن دوران، بنای خشت و گلی خانه محمدخان گورگیج، مسجد فيض‌الرحمان قدیمی‌ترین مسجد موجود شهر و همچنین کتابخانهٔ کامبوزیا می‌باشد. اراضی کشاورزی شرق این محدوده نیز در مؤید همین نظر می‌باشد. از دیگر دلایل از این امر، خط راه‌آهن بوده است که در آن زمان به مرکز کنونی شهر (تقاطع شاهپور و پهلوی) و به اصطلاح مردم شهر «چهار‌راه چه‌کنم» می‌رسیده و در این جا مال و مسافر پیاده می‌شدند.
🔹 در پیرامون خط آهن بود که با آمدن یک نفر مهندس از کویته و ماموریت فرمانداری جدید که از مرکز به دزداب مأمور شده بود، نقشه اولیهٔ شهر به شکل شطرنجی و به صورت چهار خیابان شمالی-جنوبی و چهار خیابان شرقی-غربی و با تقاطع‌های منظم بر روی اراضی بایر دزداب پیاده شد. زمین‌های اطراف این خطوط منظم را چند صباحی مجانی به تجار می‌دادند تا در آنها ساختمان نمایند و بعداً از طرف دولت مرکزی این زمین‌ها خالصه و به قرار متری ۵ شاهی تا یک ریال به فروش می‌رسید. در سندی با عنوان «سواد نظامنامه ساختمان شهر دزداب» که مربوط به اوایل دوران پهلوی و استقرار بلدیه در این شهر است، آمده «مطالبین اراضی باید ساختمان‌های خود را بر طبق نقشهٔ دزداب بنمایند تا هیچ گونه اعوجاجی در طول یا عرض خیابان‌ها و جاده‌ها نشود و هرگاه بر خلاف نقشه ساختمانی بشود نه فقط مقصر مجبور به خراب کردن ساختمان خود بر طبق نقشه خواهد گشت بلکه جریمه نیز بر مشاراليه تعلق خواهد گرفت...».
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 تاریخچه شهر زاهدان
🔹 احداث خط آهن کویته به دزداب پس از جنگ جهانی اول، راه ارتباطی ایران با هند را تسهیل کرد که مهم‌ترین نتیجهٔ آن رونق تجاری دزداب و استقرار تجار کشورهای اطراف در این منطقه بود. در واقع علل شکل‌گیری زاهدان و موقعیت ممتاز جغرافیایی این شهر و ارتباط آن با کشور هند، از ابتدا باعث شده که این شهر بافت ویژه‌ای از نظر کالبدی و اجتماعی به خود بگیرد و محل سکونت مهاجران متنوع با فرهنگ‌های متفاوت باشد. به طوری که امان‌الله جهانبانی، در اوایل سلطنت رضاشاه دزداب را از و مهم‌ترین شهرهای مرزی بلوچستان دانسته و جمعیت آن را حدود ۵۰۰۰ نفر برآورد کرد که به نظر می‌رسد حدود ۳۰۰۰ نفر از این جمعیت، از اتباع خارجی بوده‌اند. تجارت عمدهٔ دزداب بر عهدهٔ تاجران هندی و تاجران یزدی بود؛ ضمن این که طایفهٔ بلوچِ ریگی در جنوب غربی دزداب به گله‌داری و زراعت اشتغال داشتند.
🔹 منطقهٔ دزداب در اثنای جنگ جهانی اول، به دلیل موقعیت راهبردی‌اش نسبت به هند که در آن زمان تحت سلطهٔ بریتانیا بود مورد توجه حکومت انگلیس واقع شد. پس از مکاتبه‌ها و گفتگوهای فراوان، سرانجام دولت بریتانیا در ۲۳ اوت ۱۹۱۷ میلادی (اول شهریور ۱۲۹۶ خورشیدی) امتداد خط آهن کویته را تا مرزهای ایران تصویب کرد و بالاخره، کار ایجاد خط آهن به این سوی مرز در می ۱۹۱۸ میلادی (١٦ اردیبهشت ۱۲۹۷) خورشیدی شروع گردید. در آن سال‌ها در شهر دزداب تنها ساختمان موجود، درمانگاه بود و کارگران راه‌آهن در چادر زندگی می‌کردند و بعدها از تراورس‌های خط و از نی و حصیر، برای آنان آلونک‌هایی ساخته شد. در بهار ۱۲۹۹ خورشیدی سرانجام قطار به دزداب می‌رسد. یک هندوستانی تبعهٔ انگلیس به نام ملک شفیع احمد، پیمانکار دولت انگلیسی هند در ساخت خط آهن بود. وی همراه برادر کوچک‌تر خود، ملک شفیع محمد و بعضی از کارگران هندی در منطقهٔ دزداب ساکن و به تجارت مشغول شدند. این دو برادر در شکل‌گیری شهر زاهدان نقش مؤثری داشتند. علاوه بر خانهٔ ملک شفیع محمد یک عبادتگاه سیک‌ها به نام گودواره سینگ سبها نیز از ایشان بر جای مانده است. هزاره‌ها نیز قوم دیگری بودند که به علت فرار از ظلم و ستم، از افغانستان به این منطقه مهاجرت کردند. و چون در ارتش هندی انگلستان (مستقر در دزداب) دارای مقام و منصب بودند در پیدایی و شکل‌گیری هستهٔ اولیهٔ شهر نیز تأثیر داشتند.
🔸 @balochs_history
🦋 فهرستی از برترین‌های تاریخی و علمی و ادبی در تلگرام!
💙 روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید! 👇
🖼 /channel/addlist/xcjcVHjzQvtkMmI0
➖➖➖➖➖➖➖➖
🔶 پیشنهاد ویژه: دو کانال فوق‌العادۀ لیست در لینک شیشه‌ای:👇👇
🔹 معبد سینگ سَبها
🔹 عبادتگاه سیک‌های شهر زاهدان
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
📖 برگرفته از:
سحر رستگار ژاله: «واکاوی تأثیر مؤلفه‌های اجتماعی فرهنگی بر ساختار معماری شهر زاهدان». مجله کاو، مرداد ۱۳۹۶، شمارهٔ سوم.
🔹 زمانی که از شهر صحبت می‌شود آن را ورای دیدن، سکونت و گشت و گذار درک می‌کنیم. شهر محصول زمان است و در لایه‌های متعدد آن خصیصه‌های هر نسل ظهور می‌یابد. انسان با قرار گرفتن در فضای شهر و تماس با آن علاوه بر ظواهر ملموس و مشهود مادی معنایی را ادراک می‌کند که این ادراک بسته به زمینه فرهنگی و حیات انسان شامل درجات متفاوتی می‌باشد. هر رفتاری که توسط انسان صورت می‌گیرد اساسا متکی به فرهنگ است. فرهنگ به عنوان مجموعه دستاوردهای معنوی و مادی یک جامعه شامل (ارزش‌ها، سنت‌ها، آداب و رسوم، سطح دانش و فن‌آوری و...) می‌باشد که بر معماری و فضاهای شهری تأثیر مستقیم می‌گذارد.
🔹 بلوچ، زابلی، بیرجندی، خراسانی، یزدی، کرمانی، آذربایجانی، افغانستانی، پاکستانی، هندوستانی، ارمنی و... با ادیان و مذاهب گوناگون همچون مسلمان سنی، مسلمان شیعه، سیک، بهایی، مسیحی، یهودی، بهایی و زرتشتی از جمله جوامعی هستند که از ابتدای شکل‌گیری شهر دزدآب (زاهدان کنونی) تا به حال در زاهدان زندگی می‌کنند. شهر زاهدان دارای بافت فرهنگی-اجتماعی پیچیده‌ای است. بافت اجتماعی این شهر را جوامع مختلفی شکل داده‌اند که هر یک تأثیر خود را بر معماری و ساختار شهر نیز نهاده‌اند. بنابراین در ادامه پس از شناخت شهر زاهدان به بررسی جوامع مختلف در این شهر پرداخته و تأثیر هر یک را بر ساختار شهر مورد واکاوی قرار خواهیم داد.
🔸 @balochs_history
🔹 مسجد جامع و تاریخی فنوج
🔸 @balochs_history
🔹 سفالگری سنتی روستای کوهمیتگ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 سفالگری در روستای کوهمیتگ
🔹 در روستای کوهمیتگ نیز مانند سایر روستاها و مناطق بلوچستان، تولید صنایع‌دستی بومی که در جهت تأمین نیازها صورت می‌گیرد، برگرفته از فرهنگ شرایط خاص جغرافیایی و فرهنگی آنجا است.
🔹 آنچه امروز به عنوان هنر سفالگری در روستای کوهمیتگ مطرح است، بی‌شک میراثی ارزشمند و به‌جای‌مانده از نسل‌های گذشته این سرزمین است. در کنار سفالگری در روستاهای کلپورگان و هولنچگان، از هنر دست سفالگران روستای کوهمیتگ نیز باید به‌عنوان تداوم هنر و صنعتِ کهن و تاریخیِ بلوچستان در عصر حاضر نام برد.
🔹 اگرچه نمیتوان تاریخ دقیقی برای شروع سفالگری در این روستا قائل شد؛ امّا وجود محوطه‌های تاریخی متعدد در اطراف روستای کوهمیتگ نشان می‌دهد که صنعت سفالگری پیشینهٔ کهنی در این منطقه دارد. امّا رواج سفالگری به شیوهای کاملاً ابتدایی و تکیه بر روش سنتی در کوهمیتگ، نشانگر آن است که این هنر از مدت‌ها پیش نسل‌به‌نسل منتقل شده است.
🔹 سفال کوهمیتگ در فرم، ساخت و تزئینات دارای ویژگی‌هایی به‌خصوصی است که آن را منحصربه‌فرد کرده است. البته باید گفت سفالگریِ روستاهای هولنچگان، کلپورگان و کوهمیتگ در بلوچستان دارای اشتراکات زیادی هستند که آنها را در یک مجموعه قرار می‌دهد. از ویژگی‌های مشترک سفالگری در این روستاها می‌توان به نقش مهم زنان در سفالگری، کاربرد بسیارِ سفال‌ها در زندگیِ روزمره، بومی بودن آن، فرم سفالینه‌ها، تزئینات و نقوش سفال‌ها، روش پخت، روش تولید و عدم استفاده از چرخ سفالگری اشاره کرد. این اشتراکات می‌تواند ناشی از عوامل جغرافیایی، تاریخی و فرهنگیِ سرزمین بلوچستان و مردم آن باشد.
🔹 همچنین سفالگری در این روستاها (هولنچکان، کلپورگان و کوهمیتگ) در برخی موارد همچون مواد اولیه برای تهیه گل سفالگری یا رنگ برای نقاشی دارای تفاوت‌هایی است که بستگی به شرایط هر منطقه دارند.
🔹 سفال کوهمیتگ در کوره‌های بسیار ابتدایی پخت می‌شوند که گودالی به اندازه نیم تا یک متر است که سفالینه‌ها در آن انباشته می‌شوند و با هیزم و تنه و شاخ و برگ درختان نخل پر می‌شود.
#صنایع_دستی
🔸 @balochs_history
🔹 سفالگری سنتی روستای کوهمیتگ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 آشنایی با روستای کوهمێتَگ سرباز
🔹 روستای کوهمیتگ در در قسمت شمالی غربی شهر راسک مرکز شهرستان سرباز قرار دارد. روستای کوهمیتگ جزو کهن ترین روستای های شهرستان سرباز به شمار می‌رود. این روستا با قدمتی بالغ با ۲۰۰۰ سال با ۵ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران، جزو روستاهای هدف گردشگری شهرستان سرباز است. بر اساس آخرین سرشماری روستای کوهمیتگ دارای جمعیتی بالغ بر هزار نفر است.
🔹 کوهمیتگ جزو روستاهای کوهستانی و میان‌کوهی محسوب می‌شود که در امتداد رودخانه سرباز شکل گرفته است. موقعیت قرارگیری روستا در این مکان باعث شده است تا ویژگی‌های خاصی از نظر نوع عمل‌آوری محصولات کشاورزی، دامداری، معماری خانه‌ها و نوع معیشت ایجاد شود.
🔹 نام این روستا از دو بخش «کوه» و «مێتَگ» تشکیل شده که بخش دوم آن در زبان بلوچی به معنای محله، کوی و برزن است. یکی از اصلی‌ترین دلایل این نام‌گذاری این، محصور بودن روستا با کوه‌های بلند است. به طور کلی کوهمیتگ به معنی کوی و برزنی است که توسط کوه محصور شده است.
🔹 شغل اصلی مردم روستا کشاورزی و دامداری است. انواع محصولات کشاورزی این روستا شامل انبه، موز، پاپایا (خربزه درختی)، خرما، کنار، مرکبات (پرتقال، لیموترش و لیموشیرین)، گندم، جو، ذرت و برنج است.
🔹 خانه‌ها و معماری روستا در حالی که تا حدودی از معماری سنتی بلوچستان پیروی می‌کند، سبک منحصر به فرد خود را دارد که مطابق شرایط آب و هوایی روستا شکل گرفته است. خانه‌ها معمولاً خشتی و گلی هستند و استفاده از آجر و سنگ لاشه نیز معمول است.
🔹 در روستای کوهمیتگ طوایف بلوچ ساکن‌اند که اکثراً با یک‌دیگر نسبت نزدیک دارند و گاه فامیل خود را تغییر داده‌اند. این طوایف شامل ملازهی، میر، دهقانی فجر، نورالهی، غلام‌زهی، طاهری، یعقوبی، رئیسی، ملایی، حسینی، صالحی و غیره می‌باشد.
🔹 در فرهنگ، آداب و رسوم، زبان و پوشاک از سایر مناطق بلوچستان پیروی می‌کنند. دارای لهجهٔ خاص خود از زبان بلوچی هستند. به علت گرمای زیاد و تابش شدید خورشید، لباس مردان اغلب به رنگ‌های روشن آبی و سفید است و برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب، عمامه‌ای دور سر می‌پیچند و شال یا لنگی بر روی سر و شانه می‌اندازند. سوزن‌دوزی و گلدوزی بلوچی نیز در این روستا رواج بسیاری دارد.
#فرهنگ_و_رسوم #تاریخ #پوشاک_و_هنر #معماری #زبان
🔸 @balochs_history
🔹 سفالگری سنتی روستای کوهمیتگ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 آشنایی با شهرستان سرباز
🔹 روستای کوهمیتگ از توابع شهرستان سرباز واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان است. این شهرستان به مرکزیت راسک، از شمال به شهرستان سراوان و ایرانشهر، از شرق به ایالت بلوچستان کشور پاکستان، از جنوب به شهرستان چابهار و از غرب به نیکشهر محدود می‌گردد. از چهار بخش مرکزی، سرباز، پیشین و پارود تشکیل شده و بیش از ۱۵۰ هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است. شهرستان سرباز یکی از کهن‌ترین مناطق بلوچستان و میزبان فرهنگ و تمدن‌های بزرگ در ادوار مختلف بوده است. تنوع آب و هوایی در منطقه باعث شده میوه‌جات متنوعی مانند خرما، پاپایا (خربزه درختی)، موز، کنار، انبه، انواع مرکبات از قبیل لیمو، پرتقال، نارنگی و غیره در آنجا کاشت شود. همچنین شهرستان سرباز به دلیل سرسبز بودن و وجود دره و رودخانه پر آب به طول ۳۱۳ کیلومتر زیستگاه انواع ماهی‌های آب شیرین و تمساح پوزه کوتاه ایرانی (گانڈو) است.
🔹 مردمان سرباز همچنان فرهنگ اصیل و بومی خود را حفظ نموده‌اند و این از نوع ابزار آلات کشاورزی هنر زرگری، آهنگری، سفالگری، سوزن‌دوزی و معماری آنان کاملا نمایان است. استادکاران قدیمی با تمامی رغبت و شوق هنر گذشتگان خود را که نسل به نسل به ارث رسیده، همچنان زنده نگه داشته‌اند. در شهرستان سرباز معماری سنتی و بافت خاص روستایی خانه‌ها همچنان حفظ شده است. در این شهرستان آثاری از قبیل مجموعه‌ها و محوطه‌های تاریخی زیادی شامل قلعه‌ها، محوطه‌ها، بافت‌ها و گورستان‌های تاریخی و کهن وجود دارد.
🔹 قدمت یکی از محوطه‌های باستانی واقع در این شهرستان با توجه به مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته، به انتهای هزاره چهارم تا ابتدای هزاره سوم پیش از میلاد بر‌می‌گردد. در دوران ساسانیان نیز سرباز یکی از شهرهای مهم ساتراپی مکران بوده است. سرباز در دوران اسلامی نیز مورد توجه حکام منطقه قرار گرفته است و در ۴۰۰ سال اخیر نیز یکی از مراکز فرمانروایی خوانین محلی بلوچستان بوده است. در این شهرستان در زمان نوشته شدن این مقاله، تعداد ۲۰۱ اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. مردم شهرستان سرباز در زمینه‌های هنرهای مختلف سنتی و #صنایع_دستی فعالیت دارند و زنان و مردان بلوچ در کار تولید حصیربافی، سوزن‌دوزی بلوچی، زرگری و سفالگری هستند. هر کدام از این رشته‌های هنری قدمت زیادی در این شهرستان دارد.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 جمع‌بندی
🔹 شهر زاهدان ابتدا یک آبادی به نام دزدآب در اواخر دورهٔ قاجار بوده است. این آبادی بر اثر حضور و نفوذ انگلیسی‌ها و کشیده شدن و تأسیس خط آهن و تلگراف و گمرک در منطقهٔ دزداب، پدیدار گشت. منطقهٔ دزدآب پیش از ظهور اولین آبادی در آن، استراحتگاهی بود که بر اثر وجود آب در آنجا، مسافران در آن استراحت می‌کردند. ساکنین اطراف این منطقه، روستانشینان و عشایر بلوچ بوده‌اند. اغلب ساکنان اولیهٔ آبادی دزداب کارگران خط آهن و از اتباع انگلیسی بودند و به مرور زمان تاجران و فروشندگان بیشتری همراه آنان از قلمروی بریتانیایی‌ها در هند وارد این آبادی شدند. مدتی بعد در دورهٔ پهلوی، دولت ایران به این آبادی توجهٔ بسیاری داشت که منجر به توسعه و گذار آن از آبادی به شهر شد. بر اثر این توسعه، جمعیت‌های ایرانی از بلوچ‌ها و فارسی‌زبانان استان‌های مختلف ایران وارد آن شدند.
🔹 زاهدان اگرچه عمر کوتاهی را پشت سر گذاشته، اما به دلیل شرایط ویژهٔ استان سیستان و بلوچستان، شاهد تحولات عظيم جمعیتی و اجتماعی بوده است و از ابتدای شکل‌گیری‌اش تا به امروز، چند دوره نسبتاً متفاوت را پشت سر گذاشته است. علل شکل‌گیری زاهدان از ابتدا باعث شده که این شهر بافت‌های ویژه اجتماعی و کالبدی به خود بگیرد و بر اثر مهاجرت‌های فراوان و پیوسته، محل سکونت جوامع متنوع با آداب و فرهنگ‌های متفاوت باشد.
🔹 هستهٔ تاریخی شهر زاهدان توسط همگرایی با هنجارهای اجتماعی - فرهنگی که از پیدایش هستهٔ اولیهٔ شهر تاکنون حضور داشته و مشتمل بر اعتقادات و باورها، فرهنگ و آداب و رسوم، آئین‌ها و مراسم ملی و مذهبی و ارزش‌های حاکم بر جامعه است، نمود می‌یابد.
🔹 حضور جوامع مختلف همچون بلوچ، سیستانی، بیرجندی، خراسانی، کرمانی، یزدی، افغانستانی، پاکستانی و هندی با عقاید و مذاهب گوناگون در این بافت به خوبی در کالبد آن قابل بازیابی است. در برخی مناطق، با توجه به محتوای فرهنگی - اجتماعی، محله‌هایی را به نام قوم ساکن در آن شناخته و این نام برای افراد محلی این شهر دارای معنایی است که از روابط فضایی الگوی زیستی پنهان در این محلات ناشی می‌شود.
پایان.
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 فارسی‌زبانان (یزدیها)
🔹 تجار شهر زاهدان برای اولین بار از معماران و بناهای یزدی کمک خواستند و از آنها برای ساختن انبار و دفاتر تجاری و خانه‌های مسکونی کار گرفتند. این معماران یزدی بعدها در این شهر ساکن و باعث پیشرفت کارهای ساختمانی شهر گشتند. یزدی‌های زاهدان هم در امور مربوط به تجارت نقش قابل توجه‌ای داشتند و هم در کارهای عمرانی؛ به‌طوری‌که بسیاری از بناهای اولیه زاهدان به وسیله یزدیها احداث گردیده است. این بناها عمدتاً اماکن تجاری، اداری و حکومتی را شامل می‌شوند. آنها معماری سنتی زادگاه خود را به شهر زاهدان آورده و به دلیل شباهت‌های زیاد دو شهر زاهدان و یزد در آب‌وهوا، معماری یزد را به همان شیوه در زاهدان پیاده کردند. ساختمان پست، دادگستری، بازارچه سرپوش، دانشسرای مقدماتی، دبیرستان رازی و همچنین چندین خانه از جمله منزل ابویی توسط معماران یزدی ساخته شده است.
🔹 معماران یزدی برای ساختن بناها به علت دوری راه و نبودن امکانات حمل‌ونقل یا تولید، بیشتر از مصالح محلی یعنی خشت و گل استفاده نمودند و در بعضی مواقع با وارد نمودن آجر از هند و پاکستان ساختمان را به صورت نیمه آجری می‌ساختند. معماران یزدی به شیوه استفاده از خشت و گل برای ساختن وارد بودند و پوشش سقف را نیز طاقی شکل به کار می‌بردند. بازار سرپوش نیز نمونه‌ای دیگر از ساختمان‌هایی است که توسط معماران یزدی ساخته شده و پوشش سقف آن طاق‌دار است. ساختمان‌های اداری نیز به عنوان اولین ساختمان‌هایی که با تکنیک جدید ساخته شدند نیز توسط یزدیها و با تزیینات آجری صورت گرفت؛ بیشتر این ساختمان‌ها دو‌طبقه می‌باشند. در تمامی این آثار ویژگی‌های متعلق به معماری سنتی یزد مشاهده می‌گردد.
🔹 یزدیها فارسی‌زبان و شیعه‌مذهب هستند و از نظر محل سکونت بیشتر در مرکز شهر می‌باشند و حسینیه‌ای نیز در این شهر دارند که در خیابان شریعتی واقع شده است.
🔸 @balochs_history
🔹 مسجد جامع شیعیان زاهدان
🔸 @balochs_history
🔸 حسینیه بیرجندی‌های مقیم زاهدان
🔹 گفتنی است یزدیها، خراسانی‌ها، سیستانی‌ها و کرمانی‌های زاهدان نیز دارای حسینیه‌های خود در شهر زاهدان می‌باشند.
🔸@balochs_history
🔹 نقشهٔ بافت قدیمی شهر زاهدان
🔸@balochs_history
🔸 حسینیه یزدی‌های مقیم زاهدان
🔹 گفتنی است بیرجندی‌ها، خراسانی‌ها، سیستانی‌ها و کرمانی‌های زاهدان نیز دارای حسینیه‌های خود در شهر زاهدان می‌باشند.
🔸@balochs_history
🔹 مسجد فیض‌الرحمان زاهدان
🔹 مسجد فیض الرحمان مربوط به اواخر دوره قاجر و اوایل دوره پهلوی می‌باشد و از جمله قدیمی‌ترین بناهای شهر زاهدان محسوب می‌شود.
🔹 بانی آن کدخدا فیض‌الله گورگیج و معمار آن استاد حیدری بوده‌اند. زیربنای مسجد حدوداً ۲۱۰ متر مربع است و نقشه‌ای مستطیل شکل دارد، در ساخت آن از خشت خام استفاده شده و بین ستون‌های آن پنجره‌هایی برای تامین نور تعبیه شده است. سقف شبستان مسجد کاملاً سرپوشیده و گنبد شکل می‌باشد.
این بنا در مجدیه ۹ واقع و در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
✈️ زاهدانی‌ها
🔸 @balochs_history
🔹 جوامع شهر زاهدان
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 تاریخچه شهر زاهدان
🔹 در ناحیهٔ زاهدان فعلی، در اوایل دورهٔ قاجار قبل از جنگ، چاه آبی بوده است که پیرامون آن جنگل‌های انبوهی از درختان تاغ بوده که اکنون اثری از آن برجای نیست. در سال ۱۲۷۷ هـ.ق یکی از ساکنان آن محل کاریزی حفر نمود و آبادی کوچکی به وجود آورد که «دُزّآپ» نام گرفت. در مورد وجه تسمیه نام دُزّآپ (به فارسی دزدآب) به این مکان، دو روایت وجود دارد. روایت نخست این است که محل این شهر در گذشته میعادگاه سارقان بوده است که معمولاً برای طی مسافت‌های طولانی از این نقطه آب تهیه می‌کردند. روایت دوم که صحیح‌تر به نظر می‌رسد این است که مردم بلوچ هرجا که در کوه‌پایه‌ها آب روان به شن فرو می‌رود و در جای دیگر که شیب آن بیشتر است بیرون می‌آید، به نام دزآپ می‌خوانند و در تمامی بلوچستان بیشتر نقاطی که آب چشمه‌وار از آن می‌جوشد این دزدآب‌ها وجود دارد.
🔹 در سال ۱۲۷۷ خورشیدی، به تدریج روند آبادانی دزداب با سکونت چند خانواده آغاز شد. پس از گذشت چند سال، دولت ایران به منظور کسب درآمد از موقعیت تجاری این بخش، در سال ۱۲۸۱ خورشیدی گروهی از کارشناسان و متخصصان بلژیکی را برای راه‌اندازی گمرک مرزی به دزدب گسیل داشت. بنابراین بلژیکی‌های دربار قاجار با دستور دولت وقت گمرک‌خانه‌ای در این مکان احداث نمودند. این اولین بنایی بود که در این منطقه احداث شد. با احداث گمرک‌خانه در منطقهٔ دزداب از سال ۱۲۸۱ خورشیدی بر اهمیت و جمعیت این محل افزوده شد و منطقه وسیع‌تر گردید و به مثابه چهارراهی تجاری، سایر مناطق ایران را به همسایگان شرقی متصل کرد. تعداد زیادی از بازرگانان هندی و جمعی از پیشه‌وران یزدی و مشهدی و گروهی از کارگران بلوچ و زابلی به این نقطه عزیمت کردند. و به تدریج شالودهٔ شهر استوار گردید.
🔸 @balochs_history
🔹 تصویری از زاهدان در سال ۱۳۵۵
🔹 آرشیو اداره کل
🔸 @balochs_history
🔹 مسجد تاریخی روستای گزانی چابهار
🔸 @balochs_history
🔹 #طبیعت زیبای روستای کوهمیتگ
🔸 @balochs_history