Telegram-канал aamout - نشر آموت: Unsorted

نشر آموت

23 July 2025 10:37

از «مخاطب جیمز» می‌خواهید به چه نکاتی در خواندن این اثر توجه کند.
در بازخوردهایی که از مخاطبان جیمز گرفته‌ام، کمتر دیده‎ام طنز تلخ اما دلنشین پرسیوال اورت در این رمان مورد تأکید قرار گرفته باشد. اورت نویسنده‎ای است که در استفاده از طنز مهارت خاصی دارد و در جیمز هم از این مهارت خودش به خوبی و به زیبایی بهره برده است. طنز جذاب این رمان تا حد زیادی زهر تلخی‌های آن را می‎گیرد و تجربه خواندن آن را دلپذیرتر می‎کند.
برای ترجمه جیمز چه تجربه‌ای از سر گذراندید؟
اگر متن انگلیسی جیمز را بخوانید، خواهید دید نویسنده در نوشتن این رمان از زبانی دوگانه استفاده کرده است. داستان از زبان جیم و به زبان انگلیسی معیار روایت می‎شود اما بسیاری از دیالوگ‎ها با لهجه اهالی جنوب آمریکا و یا به زبان بردگان نوشته شده‌اند. این زبان دوگانه برای ایجاد تمایزی به کار گرفته شده که همان تمایز هویتی جیم- جیمز است. در واقع هر جا برده‎ها حرف می‏زنند، زبان از انگلیسی معیار فاصله می‎گیرد. چون معتقدم لهجه ترجمه‎پذیر نیست، نشان دادن این تمایز چالش بزرگ ترجمه این رمان بود. بنابراین هر جا تأکید بر این تمایز ضروری بود، سعی کردم به نوعی آن را به خواننده گوشزد کنم.

ادبیات جهان چقدر توانسته به مسئله مبارزه با تبعیض نژادی ادای دین کند و چرا همچنان باید به این نوع آثار در بستر داستان و ناداستان پرداخت؟
برده‎داری در ادبیات به توصیف و بررسی نهاد برده‎داری و تأثیرات عمیق آن بر افراد و جوامع پرداخته است. آثار مهم ادبی در این زمینه هم پیش و هم پس از جنگ داخلی آمریکا نوشته شدند. آثار اولیه در این حوزه عمدتاً در قالب خطابه‎ها و زندگی‎نامه‎های خودنوشتِ آمریکایی‎های آفریقایی تبار ارائه شدند اما رمان‎های مهمی که ضد برده‎داری نوشته شدند، مثل کلبه «عمو تم» هریت بیچراستو بر القای نهاد برده‎داری تأکید داشتند.
در آثار ادبی پس از جنگ داخلی مثل «ماجراهای هاکلبری ‎فین» همچنان بر پیچیدگی‎های هویت نژادی تأکید و این آثار اغلب دیدگاه‎های متناقضی را شامل می‎شدند. در طول قرن‌های بیستم و بیست و یکم، نویسندگانی چون تونی موریسون و کولسون وایتهد در آثار خودشان به بررسی تأثیرات بر جای مانده از دوران برده‎داری بر هویت، خانواده و اجتماع پرداخته‌اند. هویت نژادی و تلاش برای رسیدن به تعریفی از خود از جمله مضامین غالب چنین آثاری محسوب می‏شوند.

چرا این رمان این همه خوانده شده و مورد اقبال مخاطب جهانی قرار گرفته است؟
رمان جیمز یکی از پرجایزه‎ترین رمان‎های سال‎های اخیر است. این رمان نامزد جوایز زیادی شده و جوایز بسیار معتبری همچون جایزه پولیتزر و جایزه ملی کتاب آمریکا را تصاحب کرده است. همچنین بسیاری از نشریه‌ها و سایت‎های معتبر در حوزه کتاب و کتاب‎خوانی همچون نیویورک‎تایمز، تایم، آمازون و گودریدز این رمان را به عنوان بهترین یا یکی از بهترین رمان‏های سال ۲۰۲۴ معرفی کرده‎اند، اما جیمز، رمان بسیار پرفروشی هم بوده است.
این رمان هفته‎های متوالی در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های آمازون قرار داشته و اقبال مخاطب عام نیز به آن چشمگیر بوده است. اما متأسفانه ترجمه این رمان در ایران با استقبال خوبی مواجه نشده و از این رمان در مدت حدود ۹ماه کمتر از هزار نسخه به فروش رفته است. شاید فهرست بلندبالای جوایز ادبی این رمان مخاطب عام را فراری می‏دهد اما جیمز رمانی است که قطعاً مخاطب عام هم از خواندنش لذت خواهد برد، چون علاوه بر اینکه رمانی آگاهی‏بخش است، بسیار جذاب و سرگرم‎کننده نیز هست و همان‏ طور که گفتم طنز بسیار دلنشینی در بسیاری از فصل‎های کتاب وجود دارد که لذت خواندنش را به تجربه‎ای به یاد ماندنی بدل خواهد کرد.

@aamout