Telegram-канал sharenovate - آینده مشترک: Unsorted

آینده مشترک

14 March 2024 10:24

⚛️استارت‌آپ بهتر است یا ملک؟
🖊امیر ناظمی

تپسی نخستین استارت‌آپ ایرانی بود که وارد بورس شد و یک ماه پیش توسط گروه خوشنام گلرنگ خریداری شد و امروز میلاد منشی‌پور از آن جدا شد.
این یادداشت تقدیم می‌شود به میلاد منشی‌پور و هومن دمیرچی عزیز، هم‌بنیان‌گذاران تپسی

⭕️فهم ما از سرمایه
واژه «سرمایه» به صورت تاریخی بیشتر به «سرمایه اقتصادی» اشاره دارد. اما امروزه سرمایه معنایی فراتر از تامین مالی است. «سرمایه» (به معنای Capital و نه Invest) دارای ابعادی فراتر از سرمایه اقتصادی و مالی است.

سرمایه قابلیت انباشته شدن و انتقال (مانند فروش یا ارث) دارد و از طریق سرمایه‌گذاری میزان ارزش و بهره‌مندی آن افزایش می‌یابد.

بر این اساس، بوردیو به خوبی درمی‌یابد که سرمایه تنها از نوع اقتصادی نیست. به عنوان مثال کسی که دانش دارد، می‌تواند از دانش خود برای تولید دانش جدید و افزایش دانش بهره گرفته، و دارایی خود را افزایش دهد. همچنین دانش او انباشته شده و قابلیت انتقال به دیگران هم دارد.

بر این اساس است که بوردیو ۴ نوع متفاوت از سرمایه را شناسایی کند:

1️⃣سرمایه اقتصادی

2️⃣سرمایه فرهنگی مانند دانش و تجربه که در قالب مواردی مانند حقوق مالکیت فکری مانند حق اختراع (پتنت) یا کپی‌رایت ارزش‌گذاری می‌شود.

3️⃣سرمایه اجتماعی که در قالب مواردی مانند اعتماد دیگران یا اعتبار یا ارتباطات یک شرکت، یا میزان تاثیرگذاری بروز می‌یابد.

4️⃣سرمایه نمادین که میزان شناخته‌شدن بودن یا شهرت است و در مواردی مانند برند یا لگو ارزش‌گذاری می‌شود.

مدل‌های مختلف ارزش‌گذاری تلاش دارند تا سرمایه‌های مختلف را در قالب سرمایه اقتصادی ارزیابی و ارزش‌گذاری کنند، هرچند تنها بخشی از سرمایه‌ها را ارزش‌گذاری می‌کنند.

⭕️تبدیل سرمایه‌ها به همدیگر
ویژگی سرمایه آن است که می‌تواند از یک نوع به نوع دیگر تبدیل شود:

⏺پدر پولداری که فرزند نه چندان سخت‌کوش خود را با دوپینگِ کلاسِ خصوصی به بهترین دانشگاه‌ها می‌فرستد و شهریه‌های گران می‌پردازد، در حقیقت بخشی از سرمایه اقتصادی خود را به سرمایه فرهنگی فرزندش تبدیل می‌کند.

⏺آن سلبریتی که با قراردادی، اجازه استفاده از چهره و نامش را در معرفی و تبلیغات یک کالای تجاری می‌دهد، سرمایه نمادین خود را تبدیل به سرمایه اقتصادی می‌کند.

⏺شرکتی که با یک قرارداد لیسانس، دانش تولیدی خود را به شرکت دیگری انتقال می‌دهد، سرمایه فرهنگی خود را تبدیل به سرمایه اقتصادی کرده است.

تمامی انواع سرمایه می‌توانند به نوعی دیگر از سرمایه تبدیل شوند. هرچند ممکن است برخی از فرآیندهای تبدیل سخت و زمانبر باشد و برخی دیگر به سادگی و در زمان کوتاه امکان‌پذیر باشد.

⭕️آن‌چه محاسبه نمی‌شود: نمونه جهانی PayPal
این روزها بسیار شنیده می‌شود که «بنیان‌گذاران تپسی با فروش سهام خود، در بهترین حالت می‌توانند ۲ یا ۳ خانه در منطقه۱ خریداری کنند». اما این تنها بخشی از حقیقت است و تنها مربوط به سرمایه اقتصادی آنان است.

بهتر است به نمونه‌های جهانی نگاهی بیاندازیم:

ایلان ماسک و پیتر تیل دو بنیان‌گذار بسیار معروف PayPal بودند. آنان پس از واگذاری پی‌پل تبدیل به «فرشتگان کسب‌وکار» (Business Angel) شدند. بسیاری از استارت‌آپ‌ها در جهان با هم رقابت می‌کردند تا این دو را راضی کنند تا سهام‌دارشان شوند، با پرداختی اندک یا حتی بدون پرداخت پولی.

دلیل این امر موفقیت پیشین آنان و سایر انواع سرمایه‌هایشان بود. این افراد به دلیل تجربه و دانش بالای مسیر رشد، شبکه ارتباطی خود و شهرت خود، سرمایه‌های دیگری کسب کرده بودند.

آنان به دلیل همین تجربه برخوردار از شبکه ارتباطات قوی بودند و مورد اعتماد بسیاری از صندوق‌های جسورانه (VC) یا سرمایه‌گذاران و به عبارت دیگر «سرمایه اجتماعی» آنان نیز در واگذاری سهام PayPal نه تنها مبادله نشده بود، بلکه افزایش نیز پیدا کرده بود. در نهایت آنان با شهرتی که یافتند، «سرمایه نمادین» خود را نیز افزایش دادند.

⭕️نقش‌آفرینی پس از خروج
بنیان‌گذاران، با فروش سهام استارت‌آپ خود، تنها بخشی از سرمایه خود را («سرمایه اقتصادی») واگذار می‌کنند، و با همین واگذاری نیز هر ۳ سرمایه‌ی دیگر خود را نیز افزایش می‌دهند!

به این ترتیب بنیان‌گذاران، پس از سال‌ها تلاش، تنها به ۲ یا ۳ ملک نرسیده‌اند، بلکه آنان به سرمایه‌های بزرگتری رسیده‌اند که با سرمایه‌گذاری درست، می‌تواند انباشته شده و به سرمایه اقتصادی تبدیل شود.

نگاه تک‌بعدی به بازدهی سرمایه اقتصادی، نه تنها نادیدن همه‌ی حقیقت است، بلکه ممکن است منجر به توصیه‌ای نادرست شود.

همچنان موفقیت در اکوسیستم استارت‌آپی یکی از معدود راه‌های پیشرفت در ایران است؛ ایرانی که در آن موفق‌شدن، بدون سرمایه اولیه و بدون ارتباطات اجتماعی و خانوادگی و بدون داشتن شهرت و سرمایه نمادین، و به صورت اخلاقی و شرافتمدانه، سخت یا حتی تقریبا غیرممکن است.
@ShareNovate