ktyab | Unsorted

Telegram-канал ktyab - کتابخانهٔ خرد و اندیشه

10414

📚 بهتر است سرمان به یک کتاب گرم باشد تا به کار دیگران. لینک گروه دروغ‌ها و خرافاتِ اسلام: https://t.me/Islie_Group لینک گروه سیاسی: t.me/joinchat/GKIeuzu7ZRbM56GRGidicg کانال‌های ما: @ISLIE | @KHOD2 | @KTYAB | @Womens_Mag | @ARKIV

Subscribe to a channel

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

لنین
زندگی انقلابی سرخ


✍ اثر رابرت سرویس
ترجمهٔ بیژن اشتری

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

فرمانده
ونزوئلای هوگو چاوز


✍ اثر روری کارول
ترجمهٔ بیژن اشتری

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 «فلسفه مُرده است»؟ نگاهی به رابطه پر فراز و نشیب فیزیک و فلسفه

🔹 شاید شما هم جمله معروف استیون هاوکینگ را شنیده باشید، «فلسفه مرده است». برخی فیزیکدانان نیز فلسفه را موضوعی زائد و مزاحم برای علم واقعی می‌دانند. اما آیا واقعاً این‌گونه است؟ مقاله اخیر جیمز رید، استاد فلسفه دانشگاه آکسفورد، داستانی متفاوت را روایت می‌کند: داستان یک جدایی تلخ و یک آشتی ضروری.

🔹 فلسفه فیزیک، مطالعه نظام‌مند بهترین نظریه‌های فیزیکی ماست. این رشته می‌پرسد: «این نظریه چه ساختاری دارد؟»، «اگر این نظریه درست باشد، جهان چه شکلی خواهد بود؟». در واقع، فلسفه فیزیک را می‌توان نوعی «نقد هنری» برای خلاقانه‌ترین دستاوردهای ذهن بشر، یعنی نظریه‌های فیزیکی، دانست.

❕ در گذشته، مرز مشخصی بین علم و فلسفه وجود نداشت. شخصیت‌هایی مانند ارسطو و بعدها نیوتن، همزمان بزرگ‌ترین دانشمندان و فیلسوفان زمان خود بودند. آن‌ها از ابزارهای فلسفی برای زیر سؤال بردن پیش‌فرض‌ها و بنا نهادن علم جدید استفاده می‌کردند. به این حوزه گسترده، «فلسفه طبیعی» (Natural Philosophy) می‌گفتند که مادر علوم امروزی محسوب می‌شود.

🔹 این پیوند عمیق در قرن بیستم تا حد زیادی از هم گسست. پس از انقلاب کوانتومی، نگرشی در فیزیک حاکم شد که می‌گفت وظیفه علم فقط پیش‌بینی نتایج آزمایشگاهی است، نه تلاش برای «فهم عمیق واقعیت». این نگرش که به «ابزارانگاری» معروف است، با شعار غیررسمی «خفه شو و محاسبه کن!» (!Shut up and calculate) ترویج می‌شد و جایی برای پرسش‌های بنیادین فلسفی باقی نمی‌گذاشت.

🔹 اما امروز، به نظر می‌رسد فیزیک در حال ورود به «عصر طلایی سوم» تعامل با فلسفه است. چرا؟ چون مدل استاندارد فیزیک ذرات تقریباً کامل شده و نظریه‌های جدیدتر (مانند نظریه ریسمان) با چالش‌های مفهومی عمیق و کمبود شواهد تجربی روبرو هستند. در چنین شرایطی، صرفاً «محاسبه کردن» کافی نیست و فیزیکدانان برای برداشتن گام بعدی، نیازمند تأملات عمیق فلسفی هستند.

🔹 امروزه، حوزه‌هایی مانند اطلاعات کوانتومی، کامپیوترهای کوانتومی و کیهان‌شناسی، سرشار از پرسش‌های بنیادینی هستند که در مرز فیزیک و فلسفه قرار دارند. به نظر می‌رسد فیزیک برای پیشرفت در مرزهای دانش، بار دیگر به آغوش مادر خود، یعنی فلسفه، بازگشته است.

[منبع]
🆔 @Science_Focus
#فلسفه_علم #فیزیک #تاریخ_علم

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔘ادامه….
#بخش_دوم
تصمیم گرفتیم با الازل با آن‌ها رابطه داشته باشیم. از پیامبر پرسیدیم و او گفت: مهم نیست اگر این کار را نکنید، زیرا هر نفسی که تا قیامت مقدر شده، به وجود خواهد آمد.»
💢از صحیح مسلم - جلد 2، شماره 3432:
ابوسعید خدری نقل کرد که در جنگ حنین، پیامبر ارتشی به اوطاس فرستاد. پس از پیروزی، یاران پیامبر از رابطه با زنان اسیر به دلیل شوهردار بودنشان خودداری کردند. سپس آیه‌ای نازل شد: «زنان شوهردار جز آن‌هایی که دست راست شما مالک آن‌هاست برای شما حرام هستند» (قرآن 4:24).
از سنن ابوداود - جلد 2، شماره 2150:
ابوسعید خدری گفت: در جنگ حنین، پیامبر ارتشی به اوطاس فرستاد. پس از پیروزی، برخی یاران از رابطه با زنان اسیر به دلیل شوهردار بودنشان امتناع کردند. سپس آیه 4:24 نازل شد که آن‌ها را برایشان حلال کرد پس از پایان دوره عده.
💢از سنن ابوداود - جلد 2، شماره 2167:
محریرز نقل کرد که از ابوسعید درباره الازل پرسیدم. او گفت: در جنگ بنی‌المصطلق، زنان عربی را اسیر کردیم. از دوری همسرانمان رنج می‌بردیم و می‌خواستیم باج بگیریم. تصمیم گرفتیم با الازل با آن‌ها رابطه داشته باشیم. از پیامبر پرسیدیم و او گفت: «مهم نیست اگر این کار را نکنید، زیرا هر نفسی که تا قیامت مقدر شده، به وجود خواهد آمد.»

تحلیل احادیث
این احادیث نشان می‌دهند:
1. مردان مسلمان پس از جنگ، زنان اسیر را بین خود تقسیم می‌کردند.
2. آن‌ها به دلیل دوری از همسرانشان، تمایل به رابطه با این زنان داشتند.
3. از پیامبر درباره الازل پرسیدند تا زنان را باردار نکنند و بتوانند آن‌ها را بفروشند.
4. ازدواج با این زنان لازم نبود و هدفشان فروش آن‌ها بود.
5. علی پیش از تقسیم خمس با کنیزی رابطه داشت و محمد این را تأیید کرد
مردان مسلمان می‌توانستند پس از یک دوره عده، با کنیزان خود رابطه داشته باشند، حتی اگر شوهردار بودند. ازدواج یا رضایت کنیز لازم نبود، زیرا کنیز «مال» صاحبش بود.

شواهد از سیره
سیره ابن اسحاق (ص 490 و 493) جنگ بنی‌المصطلق و (ص 574-576) جنگ اوطاس را تأیید می‌کند.
ابن سعد (ص 187-188) گزارش می‌دهد که در اوطاس 6000 اسیر گرفته شد.

مردان مسلمان پس از جنگ، زنان اسیر را به‌عنوان غنیمت می‌گرفتند.
آن‌ها به دلیل دوری از همسرانشان، تمایل به رابطه با این زنان داشتند.
برای جلوگیری از بارداری (و امکان فروش زنان)، از الازل استفاده می‌کردند.
ازدواج لازم نبود و زنان به‌عنوان «مال» محسوب می‌شدند.
حتی اگر شوهران زنان اسیر زنده بودند، رابطه با آن‌ها مجاز بود و ازدواجشان به‌طور خودکار باطل می‌شد.
و همچنین رضایت زنان اسیر اهمیتی نداشت.

@islie

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

یکی پرسید از من:
«اگر روزی فهمیدی اسلام حق است، چه؟!»

پاسخ دادم:
«من از مرحله تردید و شک خیلی دور شدم و به ثبات محکمی رسیدم اما اگر هم روزی بفهمم که اسلام حق بوده، دینم را عوض نمی‌کنم! چرا؟ چون نیازی نیست. دین من استدلال‌گرایی است و اگر روزی اثبات شود که مقتضای استدلال اعتقاد به اسلام است، مسلمان می‌شوم اما دینم عوض نشده، دین من هنوز هم استدلال‌گرایی است و فقط مصادیق این استدلال و نتایج آن است که تغییر کرده. مسیحی، یهودی، زرتشتی، هر چه شوم، دینم تغییر نمی‌کند، درست مثل مسلمانی که تا دیروز اینجا نماز می‌خواند و نمی‌دانست که مغصوب است، حالا که فهمید دیگر آنجای دیگر نمازش را می‌خواند، ولو مکانش عوض شده اما همچنان بر همان دین سابق است. من هم شاید مکانم را عوض کنم - گرچه از من گذشته - اما دینم همین است و همین خواهد ماند. خدا هم اگر باشد می‌دانم که نزد او از پیروان راستینم، چون خدای واقعی جز برای استدلال‌گرایی نباید ارزشی قائل باشد. عقل کلی، ایمان‌گرایی و... همه را باید با همین استدلال‌گرایی توجیه و تحکیم و اثبات کرد! از خدایی که در بند استدلال و منطق نیست موجودی خطرناک‌تر و شرورتر نمی‌توان پیدا یا تصور کرد! نحن ابناء الدلیل، نمیل حیث یمیل... یعنی ما فرزندان استدلال هستیم، هر جا استدلال برود ما هم دنبال آن می‌رویم.»
@ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

📙نام کتاب: تاریخ چیست؟ | نویسنده: ادوارد هالت کار

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

توکویل


✍ لری سیدنتاپ
ترجمهٔ حسن کامشاد

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

💢 دنیای سوفی

✍ یوسین گردر



📚حجم: 4,9MB pdf


کتابخانه مجموعه دروغهاوخرافات اسلام
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 درگذشت حسن کامشاد؛ مترجمی که تاریخ را به فارسی گره زد
📅 زادروز: ۴ تیر ۱۳۰۴ · درگذشت: ۲ خرداد ۱۴۰۴
📚 حوزه فعالیت: ترجمه · پژوهش ادبی · تدریس زبان فارسی
🌟 آثار شاخص:
▫️ «پایه‌گذاران نثر جدید فارسی» (تألیف)
▫️ «تاریخ چیست؟» (ترجمه)

📖 معرفی کوتاه:
حسن کامشاد یکی از تأثیرگذارترین مترجمان و پژوهشگران ادبی معاصر ایران بود که با تألیف و ترجمه‌های خود، چارچوب تفکر تاریخی و ادبی فارسی را دگرگون ساخت. او با ترجمه‌هایی دقیق و نثری روان، آثار فلسفی و تاریخی مهمی را به زبان فارسی درآورد و در گسترش اندیشه مدرن در ایران سهمی اساسی داشت.

✏️ گزیده آثار:
▫️ تألیف: «حدیث نفس» (خاطرات خودنوشت) · «مترجمان، خائنان» (نقد ترجمه)

▫️ ترجمه‌های ماندگار:
«دنیای سوفی» (یوستین گوردر)
«تاریخ بی‌خردی» (باربارا تاکمن)
«خاورمیانه: دو هزار سال تاریخ» (برنارد لوئیس)
«در خدمت تخت طاووس» (خاطرات پرویز راجی)

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 آیا واقعاً نظمی در طبیعت وجود دارد؟ یا فقط ما خیال می‌کنیم هست؟ (معرفی کتاب ساعت‌ساز نابینا)

بسیاری از ما وقتی به دنیای اطراف‌مان نگاه می‌کنیم—از چشم یک گربه تا مارپیچ کهکشان‌ها—با خود می‌گوییم: «چطور ممکنه این‌همه نظم بدون یک طراح به‌وجود اومده باشه؟» این همون استدلال مشهوره: نظم = طراحی = طراح!
اما واقعاً این‌طور است؟ یا ما داریم چیزی را به طبیعت نسبت می‌دهیم که بیشتر ریشه در ذهن خودمان دارد تا در واقعیت؟

✏️ نظم؛ واقعیت بیرونی یا ساختهٔ ذهن؟
ما انسان‌ها میل شدیدی به تشخیص الگو و معنا داریم. ذهن‌مان طوری ساخته شده که از میان انبوه اطلاعات بی‌هدف، ترتیب و ساختار بیرون بکشد. وقتی برگ‌های متقارن یک گل یا تقارن بدن یک پروانه را می‌بینیم، حس می‌کنیم «نظم» کشف کرده‌ایم—در حالی که این برداشت، بیشتر تعبیر ماست تا توصیف دقیق طبیعت.

✏️ طبیعت پر از آشوب است
اگر با دقت علمی نگاه کنیم، طبیعت بیشتر از آنکه منظم باشد، بی‌نظم و بی‌هدف است. از جهش‌های ژنتیکی بی‌برنامه گرفته تا تصادف‌های کیهانی و فجایع طبیعی، بخش عمده‌ای از آنچه در جهان اتفاق می‌افتد، هیچ طرح قبلی یا هدف مشخصی ندارد. اما چون ذهن ما با بی‌نظمی راحت نیست، دوست دارد حتی در بی‌هدف‌ترین فرایندها هم «ردّی از طرح» پیدا کند.


📖 معرفی کتاب: ساعت‌ساز نابینا
🔹 نام اصلی: The Blind Watchmaker
🖊 نویسنده: ریچارد داوکینز
▫️ سال انتشار: ۱۹۸۶


در این کتاب، داوکینز دقیقاً به همین موضوع می‌پردازد. او توضیح می‌دهد که انتخاب طبیعی (موتور فرگشت) هیچ طرح از پیش‌تعیین‌شده‌ای ندارد، اما می‌تواند در طول زمان، ساختارهایی پدید آورد که به‌ظاهر طراحی‌شده‌اند. داوکینز می‌گوید:

«طبیعت مانند یک ساعت‌ساز کور عمل می‌کند؛ بدون هدف، اما با نتیجه‌ای پیچیده.»


✏️ و در پایان...
«نظم» مفهومی‌ست که ما به طبیعت نسبت می‌دهیم، نه چیزی که ذاتاً در آن باشد. جهان بدون اینکه کسی آن را طراحی کرده باشد، طی میلیاردها سال، از دل تصادف‌ها و آزمون‌وخطاهای طبیعی، به جایی رسیده که امروز می‌بینیم. شاید این حقیقت کمی ناخوشایند باشد، اما در عوض، واقعی‌تر و صادقانه‌تر است.

📚 #فلسفه_علم #ساعتساز_نابینا #ریچارد_داوکینز #نظم #طبیعت #فرگشت
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

📙نام کتاب: پایان ایمان: مذهب، ترور و آیندهٔ خرد | نویسنده: سم هریس

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 آسیب‌های کلامی در کودکی، مغز در حال رشد را تغییر می‌دهد

🔹 تحقیقات جدید نشان می‌دهد توهین، تهدید یا تحقیر مداوم کودکان توسط بزرگسالان، می‌تواند ساختار مغز آن‌ها را تغییر دهد. این تغییرات باعث فعال‌شدن بیش از حد سیستم تشخیص خطر و کاهش پاسخگویی به تجربیات مثبت در مغز می‌شود.

🔹 بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ روی ۲۰,۵۰۰ بزرگسال بریتانیایی، از هر پنج نفر یک نفر در کودکی قربانی آزار کلامی بوده است. این افراد در بزرگسالی بیشتر در معرض اضطراب، افسردگی و مشکلات ارتباطی قرار دارند.

❕ سیستم تشخیص خطر مغز مانند یک زنگ هشدار است که در مواقع خطر فعال می‌شود. در کودکانی که مورد آزار کلامی قرار می‌گیرند، این سیستم حتی در موقعیت‌های عادی (مثل یک شوخی ساده) بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. از طرفی، سیستم پاداش مغز که مسئول احساس لذت و اعتمادبه‌نفس است، ضعیف می‌شود.

🔹 متخصصان تاکید می‌کنند آزار کلامی با «گفتگوی صادقانه والدین برای اصلاح رفتار» متفاوت است. آزار کلامی شامل الگوی مداوم تحقیر، سرزنش یا تهدید است که کودک را از نظر روانی خرد می‌کند.

🔹 این آسیب‌ها نه‌تنها بر سلامت روان، بلکه بر توانایی شکل‌دهی روابط سالم در بزرگسالی تاثیر می‌گذارد. بسیاری از این افراد در اعتماد به دیگران یا باور به ارزشمندی خود مشکل دارند.

❕ تحقیقات تصویربرداری مغز نشان می‌دهد تجربیات منفی کودکی، مسیرهای عصبی مرتبط با ترس و اضطراب را تقویت می‌کنند. این تغییرات مانند یک عینک نامرئی، نحوه تفسیر فرد از دنیا را برای همیشه تحت تاثیر قرار می‌دهند.

🔹 کارشناسان خواستار اقدامات گسترده برای افزایش آگاهی عمومی و اصلاح قوانین حمایت از کودکان هستند. پیشگیری از آزار کلامی نه‌تنها یک ضرورت اخلاقی، بلکه سرمایه‌گذاری برای سلامت نسل آینده است.

[منبع]
🆔 @Science_Focus
#سلامت_روان #کودکی_سالم #توسعه_مغز #روانشناسی

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

میلتون فریدمن: تورم دقیقاً مثل اعتیاد به الکل است. در هر دو مورد، وقتی شروع به نوشیدن می‌کنی یا وقتی شروع به چاپ پول زیاد می‌کنی، اثرات خوب اول می‌آیند. اثرات بد بعداً ظاهر می‌شوند. به همین دلیل در هر دو مورد، وسوسهٔ زیاده‌روی قوی است؛ اینکه زیاد بنوشی یا پول زیادی چاپ کنی. وقتی نوبت به درمان می‌رسد، قضیه برعکس است. وقتی نوشیدن را متوقف می‌کنی یا وقتی چاپ پول را متوقف می‌کنی، اثرات بد اول می‌آیند و اثرات خوب بعداً می‌رسند. به همین دلیل پایبند ماندن به درمان سخت است.


📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

دیدگاه ریاضی مریم میرزاخانی
● رازهای سطوح


📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

داستان زندگی مریم میرزاخانی


📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

انقلاب های 1989
سقوط امپراتوری شوروی در اروپا

✍ اثر ویکتور شبشتین
ترجمهٔ بیژن اشتری

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 بیژن اشتری، مترجم تاریخ‌ساز درگذشت

◽️ بیژن اشتری، مترجم پیشکسوت متون تاریخی و سیاسی، در ۱۸ خرداد ۱۴۰۴ در ۶۵ سالگی درگذشت. او از تأثیرگذارترین مترجمان دو دهه اخیر ایران بود که با پروژه ترجمه آثار مربوط به تاریخ شوروی و حکومت‌های کمونیستی شناخته می‌شد.

🔍 میراث ادبی اشتری:

نشر ثالث در پیامی تأکید کرد:

«مردی که ابتدا شوق خواندن، نوشتن و تاریخ‌ورزی داشت و ده‌ها کتاب مهم تاریخی-سیاسی را به فارسی برگرداند.»


📖 معرفی شاخص‌ترین آثار بیژن اشتری:

📘 ۱. کتاب «شوروی ضد شوروی»
- نویسنده: ولادیمیر واینوویچ (نویسنده تبعیدی روس)
- محوریت: نقد نظام شوروی در دوره برژنف با روایت طنز تلخ از بوروکراسی بی‌کفایت، مأموران خشن و فروپاشی آرمان‌های سوسیالیستی
- نکته کلیدی: روایت زندگی در "بشکه" استعاری شوروی که شهروندان را از دنیای خارج بی‌خبر نگه می‌داشت.

📘 ۲. کتاب «ادبیات علیه استبداد»
- نویسنده: پیتر فین (خبرنگار امنیتی واشنگتن پست)
- محوریت: عملیات مخفی CIA برای انتشار قاچاقی «دکتر ژیواگو» در شوروی و استفاده از ادبیات به‌عنوان سلاح براندازی نرم
- نکته کلیدی: شبکه پنهان جهان‌گردان و کشیشان برای توزیع کتاب‌های ممنوعه در بلوک شرق.

📘 ۳. کتاب «خودآموز دیکتاتورها»
- نویسندگان: رندال وود و کارمینه دولوکا
- سبک: طنز سیاه ماکیاولی‌وار
- محوریت: راهکارهای عملی استقرار دیکتاتوری (کیش شخصیت، کنترل رسانه، نمایش انتخابات)
- نکته کلیدی: تحلیل نمونه‌های معاصر مانند اورتگا در نیکاراگوئه و فوجیموری در پرو.

📘 ۴. کتاب «امید علیه امید»
- نویسنده: نادژدا ماندلشتام (همسر شاعر اوسیپ ماندلشتام)
- محوریت: خاطرات مقاومت در دوره ترور استالینی و تبعید شاعر به جرم هجو استالین
- جزئیات هول‌انگیز: "شاهدان حرفه‌ای" دستگیری‌ها که شغل شبانه داشتند!

📘 ۵. کتاب «آکواریوم‌های پیونگ‌یانگ»
- نویسنده: کانگ چول‌هوان (فراری از اردوگاه کار کره شمالی)
- محوریت: زندگی در کره شمالی با مکانیسم "مجازات خانوادگی" به جرم یک عضو
- آمار هولناک: اردوگاه‌هایی که نوزادان را به "خون ضد انقلابی" متهم می‌کنند.

📘 ۶. کتاب «حرمسرای قذافی»
- نویسنده: آنیک کوژان (برنده جایزه‌های بین‌المللی)
- محوریت: سوءاستفاده سیستماتیک قذافی از تجاوز جنسی به‌عنوان ابزار قدرت
- صحنه نمادین: ورود قربانیان به قلعه باب‌العزیزیه با دروازه‌های غول‌آسا.

📘 ۷. کتاب «بایگانی ادبی پلیس مخفی»
- نویسنده: ویتالی شنتالینسکی
- محوریت: اسناد طبقه‌بندی‌شده پلیس مخفی شوروی درباره سرکوب ۲۰۰۰ نویسنده
- روش‌های خلاقانه مقاومت: پنهان‌کردن دستنوشته‌ها در معرض دید مأموران!

🕯 یادبود:
آثار اشتری پنجره‌ای به تاریک‌ترین حکومت‌های قرن بیستم گشود. او با انتخاب متون مستند و تحلیلی، درک ایرانیان از تاریخ معاصر را متحول کرد.

📚 #تاریخ_شوروی #بیژن_اشتری #کتاب_های_تاریخی #دیکتاتوری
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

✨️🎨 تبادلاتِ فرهنگ و هنر

💎 فولدری از کانال‌های مرجع در حوزۀ فلسفه، هنر و ساینس

🔣تنها کافی‌ست لینک را لمس کنید و دکمۀ Add را بزنید و این فولدر ارزشمند را در تلگرام خود ذخیره کنید:

🔗 t.me/addlist/8utu-aUJFtk0ZGM0

👨‍🦱 آیدی هماهنگی برای پیوستن به جمع ما:

@hume1711

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔘«محمد و زنان اسیر»
#بخش_اول
محمد و پیروانش در جنگ‌های متعددی شرکت کردند، برخی تهاجمی و برخی دفاعی. پس از پیروزی، مسلمانان اسیرانی را به‌عنوان غنایم جنگی می‌گرفتند. محمد معمولاً این اسرا، اعم از مرد و زن، را به‌عنوان برده بین سربازانش تقسیم می‌کرد. اسلام حقوقی محدود برای بردگان در نظر گرفته است، اما حقوق یا خواسته‌های صاحب برده همیشه بر حقوق بردگان مقدم بود.
زنان برده عمدتاً برای کار استفاده می‌شدند، اما خدمت دیگری نیز به اربابان مرد خود ارائه می‌دادند…
این مقاله با جزئیات و استناد به منابع اسلامی نوشته شده است.

💢منابع مورد استفاده
1. قرآن
2. حدیث‌های بخاری (دومین مجموعه مهم در اسلام پس از قرآن)
3. حدیث‌های مسلم (سومین مجموعه مهم)
4. حدیث‌های ابوداود
5. سیره رسول‌الله نوشته ابن اسحاق (معتبرترین سیره محمد)
6. کتاب الطبقات الکبیر نوشته ابن سعد، ترجمه اس. موین‌الحق
7. تاریخ طبری، مجموعه‌ای 39 جلدی که توسط گروهی از محققان مسلمان و غیرمسلمان ترجمه شده است.

از قرآن - سوره معارج (70:22-30)
«…کسانی که شهوت خود را کنترل می‌کنند، جز با همسرانشان یا کنیزانشان، که برایشان حلال هستند. هرکس جز این‌ها را طلب کند، گناهکار است…»
این آیه نشان می‌دهد که مردان مسلمان مجاز بودند با همسران و کنیزان خود رابطه جنسی داشته باشند.
از قرآن - سوره مؤمنون (23:5-6)
«…کسانی که شهوت خود را کنترل می‌کنند، جز با همسرانشان یا کنیزانشان، که برایشان حلال هستند…»
بار دیگر، تأیید می‌شود که مردان مسلمان می‌توانستند با همسران و کنیزان خود رابطه جنسی داشته باشند.
از قرآن - سوره نساء (4:24)
«و زنان شوهردار برای شما حرام هستند، مگر آن‌هایی که دست راست شما مالک آن‌هاست. این فرمان خداست.»
این آیه به مردان مسلمان اجازه می‌دهد با کنیزان خود رابطه جنسی داشته باشند، حتی اگر شوهردار باشند. زمینه این آیه در حدیث مسلم (جلد 2، شماره 3432) به جنگ اوطاس اشاره دارد.
از قرآن - سوره احزاب (33:50)
«ای پیامبر، ما همسرانی که به آن‌ها مهریه داده‌ای و کنیزان غنیمتی که خدا به تو داده است را برایت حلال کردیم…»
این آیه برای محمد است و به او اجازه می‌دهد با کنیزان غنیمتی خود رابطه جنسی داشته باشد.
این آیات تأیید می‌کنند که مردان مسلمان مجاز بودند با کنیزان خود رابطه جنسی داشته باشند.

💢نمونه‌های اسلامی از رابطه جنسی مردان مسلمان با کنیزان

محمد با کنیز مسیحی به نام ماریه رابطه جنسی داشت و احتمالاً با کنیز دیگری به نام ریحانه نیز چنین کرد.
ماریه توسط حاکم مصر به محمد هدیه داده شد. او از محمد باردار شد و پسری به دنیا آورد که 18 ماه بعد درگذشت. سپس محمد با او ازدواج کرد.
نقل‌قول از کتاب الطبقات الکبیر (ص 151):
«حاکم اسکندریه به پیامبر ماریه، خواهرش سیرین، یک الاغ و یک قاطر سفید هدیه داد… پیامبر ماریه را که پوستی سفید و موهایی مجعد و زیبا داشت، دوست داشت… سپس با او به‌عنوان کنیز همبستر شد و او را به ملک خود در بنی‌النضیر فرستاد.»
توضیح: کنیزانی که فرزندی به دنیا می‌آوردند، به‌عنوان «ام‌ولد» شناخته شده و آزاد می‌شدند.
نقل‌قول از تاریخ طبری (جلد 39، ص 194):
«محمد به دیدار ماریه می‌رفت و به او دستور داد خود را بپوشاند، اما با او همبستر شد زیرا او ملک او بود.»
توضیح: محمد بدون ازدواج با ماریه با او رابطه داشت، که در اسلام مجاز بود زیرا کنیز «مال» صاحبش محسوب می‌شد.

💢شواهد از احادیث
از صحیح بخاری - جلد 3، شماره 432:
ابوسعید خدری نقل کرد که در حضور پیامبر گفتند: «ما زنانی را به‌عنوان غنیمت گرفتیم و به قیمت آن‌ها علاقه‌مندیم. نظرتان درباره الازل (خروج منی در خارج برای جلوگیری از بارداری) چیست؟» پیامبر گفت: «آیا این کار را می‌کنید؟ بهتر است نکنید، زیرا هر نفسی که خدا مقدر کرده وجود یابد، به وجود خواهد آمد.»

💢از صحیح بخاری - جلد 9، شماره 506:
ابوسعید خدری نقل کرد که در جنگ با بنی‌المصطلق، زنانی اسیر شدند و ما می‌خواستیم با آن‌ها رابطه داشته باشیم بدون باردار کردنشان. از پیامبر درباره الازل پرسیدیم. او گفت: «بهتر است این کار را نکنید، زیرا خدا هر که را بخواهد تا روز قیامت خلق می‌کند.»
از صحیح بخاری - جلد 5، شماره 637:
بریده نقل کرد: پیامبر، علی را برای آوردن خمس (یک‌پنجم غنایم) فرستاد. من از علی متنفر بودم چون او پس از رابطه با کنیزی از خمس حمام کرد. این را به پیامبر گفتم. او گفت: «ای بریده، آیا از علی متنفر هستی؟ او از خمس بیشتر از این شایسته است.»
توضیح: علی پیش از تقسیم خمس با کنیزی رابطه داشت و محمد او را سرزنش نکرد.
💢از صحیح مسلم - جلد 2، شماره 3371:
ابوسرمه از ابوسعید پرسید: «آیا از پیامبر درباره الازل شنیدی؟» او گفت: «بله. در جنگ با بنی‌المصطلق، زنان عربی را اسیر کردیم. از دوری همسرانمان رنج می‌بردیم و می‌خواستیم برایشان باج بگیریم.

@islie

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 معرفی کتاب «تاریخ چیست؟»
🖋 نویسنده: ادوارد هالت کار (Edward Hallett Carr)
🔄 مترجم: حسن کامشاد 🖤
📅 سال انتشار: ۱۹۶۱ (چاپ اول)


📖 معرفی کوتاه:
این کتاب پرسش بنیادی «تاریخ چیست؟» را از نگاهی فلسفی و روش‌شناختی بررسی می‌کند. ادوارد کار با نقد رویکردهای سنتیِ تاریخ‌نگاری، استدلال می‌کند که «تاریخ گفت‌وگویی بی‌پایان بین گذشته و حال است». او به چالشِ تعریف «واقعیت‌های تاریخی»، نقش ذهنیت مورخ، و رابطهٔ تاریخ با علوم اجتماعی می‌پردازد. این اثر نه‌تنها برای مورخان، بلکه برای هرکس که به درک ماهیت دانش تاریخی علاقه دارد، ضروری است.

✏️ خلاصهٔ کتاب:
📄 تاریخ؛ علم یا روایت؟
ادوارد کار تاریخ را نه مجموع‌های از «واقعیت‌های عینی» می‌داند و نه داستانی صرفاً ذهنی. به‌زعم او، مورخان با گزینش و تفسیرِ اسناد، گذشته را بازمی‌سازند. این فرایند تحت تأثیر پیش‌فرض‌ها و بستر اجتماعیِ مورخ قرار دارد.
▫️ مثال کلیدی: نگاه متفاوت به انقلاب فرانسه در قرن ۱۹ (پس از انقلاب صنعتی) و قرن ۲۰ (پس از انقلاب روسیه).

📄 آیا «عینیت» در تاریخ ممکن است؟
کار معتقد است عینیت مطلق غیرممکن است، اما مورخان می‌توانند با شناخت سوگیری‌های خود و درک دیالکتیکِ «فرد و جامعه»، به روایتی متعادل برسند. او هشدار می‌دهد:

«پیش از مطالعهٔ تاریخ، ابتدا مورخ را مطالعه کنید!»


📄 تاریخ برای چه؟
هدف تاریخ صرفاً ثبت گذشته نیست، بلکه ابزاری برای فهم حال و شکل‌دادن به آینده است. کار تأکید میکند:
«تاریخ بدون توجه به آینده، تبدیل به مشتی واقعیتِ بی‌جان می‌شود.»


📃 نکات برجسته از نظرات خوانندگان:
- «کتابی که هر دانشجوی تاریخ باید بخواند؛ از پوپر تا مارکس را به چالش می‌کشد!»
- «نسبت به زمانهٔ خود (۱۹۶۱) پیش‌روست، اما برخی استدلال‌ها امروز نیاز به بازبینی دارند.»
- «طنزِ ظریف کار در نقد همکارانش، لذت خواندن را دوچندان می‌کند!»


📚 #تاریخ #فلسفه #تاریخنگاری #علوم_اجتماعی
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

کتاب صوتی اندیشهٔ‌ توکویل


اصحاب اندیشه بر این باورند که توکویل بزرگ­ترین اندیشمند لیبرال دوران است، چرا که از جهت قدرت تحلیل و وسعت نظر از نخستین پژوهندگانی است که امروزه به آنان "عالم علم سیاست" می­‌گویند. پس بیراه نیست که او را پدر فلسفه­‌ی سیاسی معاصر خود خوانده­‌اند. توکویل اندیشمندی است که نظر منتسکیو را دایر بر تفکیک قوای سیاسی با سیر دموکراتیک تحول اجتماعی پیوند داد. توکویل نهادهای لیبرال را که همانا آزادی است قوام بخشید. امروزه­ همه­‌ی کسانی که علیه درازدستی­‌های حکومت اعتراض می­‌کنند و مایل به تاسیس "دموکراسی مدنی"اند این گفته­‌ی او را پیش چشم دارند: «آنچه اهمیت دارد و باید با آن جنگید نه هرج و مرج است و نه استبداد، فقط بی­‌قیدی و بی­‌تفاوتی مردم است که منشا بروز هرج و مرج یا ظهور خودکامگی می­‌شود.»

✍ لری سیدنتاپ
ترجمهٔ حسن کامشاد

🎙 صوتی: پریوش زاهدی

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

💢کتاب: خاور میانه، دوهزار سال تاریخ از ظهور مسیحیت تا امروز
💢نوشته: برنارد لوییس
💢ترجمه: حسن کامشاد
@ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

📗تاريخ بيخردى

✍باربارا تاكمن

🔆به ترجمه حسن کامشاد

💢نقش انسانها و حکومتها در طول تاریخ

📤حجم:10.9MB

کتابخانه مجموعه دروغهاوخرافات اسلام
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

فهم دقیق‌تری از نقش شانس در تکامل:
کشفی جدید نشان داده که نوعی از ژن‌های «خودخواه» باعث پیچیدگی موجودات زنده می‌شوند

پذیرش آنکه درخت چنار و پشه نیای مشترکی دارند، نه فقط برای مردم عادی، بلکه برای زیست‌شناسان تکاملی نیز اینکه فرایندی تدریجی این حجم از پیچیدگی را از یک تک سلولی نیایی ایجاد کرده باشد غیرشهودی است. دانشمندان شواهدی تجربی برای راهکارهای جایگزینی که طی دهه‌های اخیر عرضه شده بود معرفی کرده‌اند.
مطابق راهکار معرفی‌شده یک نوع ژن خاص به اسم اینترونر مثل یک انگل کوچک در دی‌ان‌ای وجود دارد. کار اصلی این اینترونرها این است که بخش‌هایی از دی‌ان‌ای به نام اینترون را در سراسر دی‌ان‌ای تکثیر و پخش کنند.

اینترون‌ چیست؟
دی‌ان‌ای را به سان کتاب آشپزی خیلی بزرگی در نظر آورید. بعضی از دستورها (ژن‌ها) برای ساختن پروتئین‌ها (مواد اصلی سازنده‌ی بدن) استفاده می‌شوند. اما لابه‌لای صفحات اصلی کتاب (یعنی ژن‌ها)، دسته‌ای صفحات اضافی که شامل تبلیغات یا یادداشت‌های نامربوط (یعنی اینترون‌ها) است، نیز وجود دارد. برای اینکه بدن بتواند از دستور اصلی استفاده کند، اول باید این صفحات اضافی را جدا کند؛ درست همانند یک فرد آشپز که با صفحات تبلیغات کتاب آشپزی کاری ندارد.

اینترونرها چه می‌کنند؟
اینترونرها مانند ماشین‌های تکثیر کوچکی هستند که کارشان فقط تکثیر اینترون‌ها و پخش کردن آنها در قسمت‌های مختلف دی‌ان‌ای یک موجود زنده است. اینترونرها حتی می‌توانند این صفحات اضافی را از کتاب آشپزی یک موجود (مثلاً یک جلبک) بردارند و به کتاب آشپزی یک موجود کاملاً بی‌ربط دیگر (مثلاً یک اسفنج دریایی) منتقل کنند! مطابق این پدیده که به آن «انتقال افقی ژن» می‌گویند، گویی که دستور پخت کیک ما ناگهان در کتاب آشپزی همسایه‌ای که اصلاً نمی‌شناسیم ظاهر می‌شود.

به سه دلیل این کشف مهم است
یک.  تبیین جدیدی است برای پیچیدگی حیات. وجود اینترون‌ها و پخش شدن آنها توسط اینترونرها، باعث می‌شود دی‌ان‌ای خیلی پیچیده‌تر شود. این پیچیدگی گاهی می‌تواند به موجودات کمک کند تا متنوع‌تر شوند (مثلاً از یک دستور چند نوع غذا درست کنند)، اما گاهی هم اگر فرآیند جدا کردن این صفحات اضافی درست انجام نشود، می‌تواند باعث بیماری‌هایی مثل سرطان شود.

دو.  فهم بهتری از تکامل را ممکن می‌سازد. این کشف به ما نشان می‌دهد که پیچیدگی ژنتیکی موجودات زنده همیشه به علت انتخاب طبیعی و بهتر شدن برای بقا نیست. گاهی اوقات، فقط به خاطر فعالیت همین ژن‌های «خودخواه» است که فقط به فکر تکثیر خودشان هستند.
مطابق خوانش متعارف از تکامل، جهش‌های کوچک و تصادفی در دی‌ان‌ای رخ می‌دهند و انتخاب طبیعی آنهایی را که مفیداند انتخاب می‌کند و این تغییرات معمولاً تدریجی هستند. مطابق یافته‌ی جدید اینترونرها از طریقِ انتقال افقی ژن، که یک رویداد تصادفی‌ست، می‌تواند حجم زیادی از اطلاعات ژنتیکی جدید را یک‌باره، و نه به‌تدریج، به گونه‌ای دیگر منتقل کند.
همچنین مطابق خوانش متعارف جهش‌ها به طور تصادفی رخ می‌دهند، اما انتخاب طبیعی بر اساس «نیاز» محیطی و ‌فایده‌هایی که آن جهش به ارمغان می‌آورد عمل می‌کند. اما مطابق یافته‌ی جدید اینترونرها خودخواه هستند؛ یعنی صرفاً برای بقا و تکثیر خودشان فعالیت می‌کنند، نه لزوماً برای منفعت میزبان. اینکه یک اینترونر در کجا قرار بگیرد، چه تغییری ایجاد کند، یا حتی از یک گونه به گونه دیگر بپرد، یک اتفاق تا حد زیادی تصادفی است. ممکن است این تغییر تصادفی بعداً توسط انتخاب طبیعی به کار گرفته شود (اگر مفید باشد)، نادیده گرفته شود (اگر خنثی باشد)، یا حذف شود (اگر مضر باشد). اما خودِ رخداد اولیه شانسی است.
و باز مطابق خوانش رایج پیچیدگی ژنتیکی اغلب به عنوان نتیجه‌ای از انتخاب طبیعی برای سازگاری بهتر تلقی می‌شود اما مطابق یافته‌ی جدید بخش قابل توجهی از پیچیدگی ژنوم‌ها می‌تواند نتیجه فعالیت «انگل‌وار» اینترونرها باشد. یعنی پیچیدگی الزاماً به این دلیل به وجود نیامده که برای موجود «بهتر» بوده، بلکه به دلیل اینکه یک عنصر در پخش کردن خودش موفق بوده پیچیدگی ایجاد می‌شود. این موفقیت اولیه نیز بیشتر به شانس بستگی دارد تا یک برنامه از پیش تعیین‌شده برای بهتر کردن میزبان.

سه. این پژوهش فهم ما از گونه را نیز تغییر می‌دهد. انتقال افقی ژن، مرزهای معمول بین گونه‌ها (که معمولاً ژن‌ها را فقط از والدین به فرزندان منتقل می‌کنند) را می‌شکند. اینکه کدام ژن، از کدام گونه، به کدام گونه‌ی دیگر، و در چه زمانی منتقل شود، مجموعه‌ای از رویدادهای شانسی است. دانشمندان در این پژوهش برای اولین بار ۸ مورد قطعی پیدا کرده‌اند که اینترونرها بین گونه‌های کاملاً غیرمرتبط جابه‌جا شده‌اند. مثلاً یک اینترونر از یک اسفنج دریایی به یک موجود تک‌سلولی دریایی منتقل شده، با اینکه این دو موجود میلیاردها سال پیش از هم جدا شده‌اند!

هادی صمدی
@evophilosophy

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺 معرفی کتاب «پایان ایمان: مذهب، ترور و آیندهٔ خرد»
🖊 نویسنده: سَم هریس (Sam Harris)
▫️ سال انتشار: ۲۰۰۴ (برنده جایزه PEN/Martha Albrand در ۲۰۰۵)

📖 معرفی کوتاه:
این کتاب به بررسی رابطهٔ خطرناک بین ایمان مذهبی، خشونت سازمان‌یافته و افول خردگرایی در جهان معاصر می‌پردازد. هریس با استدلالی آتشین، پیوند عمیق بین ادیان سازمان‌یافته و بحران‌های جهانی مانند تروریسم، سرکوب علمی و اخلاقیات معیوب را تحلیل می‌کند. او از جامعهٔ مدرن می‌خواهد با کنار گذاشتن بردباری افراطی نسبت به تفکرات دینی غیرعقلانی، پایه‌های تمدن را بر اساس خرد و شواهد علمی بازسازی کند.

✏️ خلاصه‌ای از کتاب:

📄 موضوع کتاب: چرا ایمان مذهبی تهدیدی برای تمدن است؟
• کتاب با توصیف هولناک آخرین لحظات زندگی یک بمب‌گذار انتحاری آغاز می‌شود؛ تصویری که نماد اوج ویرانگری ایمان کورکورانه است. هریس هشدار می‌دهد:

«در عصری که سلاح‌های کشتار جمعی در دستان بنیادگران مذهبی قرار گرفته، بردباری نسبت به اعتقادات غیرمنطقی همانند خودکشی است.»


• هریس نه تنها افراطی‌گری، بلکه «میانه‌روی مذهبی» را نیز بخشی از مشکل می‌داند. به باور او، همین فضای تساهل است که به بنیادگرایان اجازه می‌دهد عقاید خطرناک خود را طبیعی جلوه دهند.

📄 نقد تاریخ مذاهب: از تفتیش عقاید تا هولوکاست
• نویسنده با مرور جنایات تاریخی مسیحیت – از سوزاندن جادوگران تا همدستی در هولوکاست – ادعا می‌کند:
«نازی‌ها محصول مستقیم قرن‌ها تعصب مسیحی بودند.»


• تمرکز ویژهٔ کتاب روی اسلام است که هریس آن را «کیش مرگ» می‌نامد. او با استناد به آیات قرآن، پیوند مستقیم بین آموزه‌های اسلامی و خشونت‌هایی مانند ۱۱ سپتامبر را نشان می‌دهد.

📄 علم در برابر خرافه: نبرد برای آینده
• هریس به تأثیر مخرب جناح راست افراطی مسیحی بر پیشرفت علمی آمریکا اشاره می‌کند: از ممنوعیت تحقیقات سلول‌های بنیادی تا سیاست‌های ناکارآمد مقابله با ایدز.

• راه حل پیشنهادی او «اخلاق مبتنی بر شادی انسان» است؛ نظامی ارزشی که در آن «خیر و شر» نه بر اساس متون قدیمی، بلکه با معیارهای عقلانی و بهبود کیفیت زندگی تعریف می‌شود.

📄 معنویت بدون دین: راه رهایی؟
• نویسنده در فصل پایانی، امکان تجربه‌های معنوی فارغ از باورهای ماوراطبیعی را بررسی می‌کند. او مدیتیشن و خودآگاهی را به عنوان ابزارهایی برای اتصال به «حقیقت درون» پیشنهاد می‌دهد.

• جملهٔ پایانی کتاب مانند شعاری امیدبخش می‌درخشد:
«فرشتگان نجات‌بخش ما خرد، صداقت و عشق هستند – و شیاطین واقعی بی‌تفاوتی، نفرت و ایمان کورند.»


📚 #دین #عقلانیت #معنویت #نقد_مذهب #فلسفه
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺اخلاق بدون خدا: آیا ارزش‌های انسانی نیازمند منشأ الهی هستند؟

🔰 یکی از ادعاهای پرتکرار ادیان این است که اخلاق و معنویت بدون باور به خداوند، فاقد پایه و هدفی متعالی هستند. اما اگر به تاریخ و تنوع جوامع انسانی بنگریم، میبینیم که مفاهیمی مانند عدالت، همدردی، و انصاف در فرهنگ‌های گوناگون (حتی پیش از ظهور ادیان سازمان‌یافته) وجود داشته‌اند. این پرسش مطرح می‌شود: آیا اخلاق واقعاً محصول دستورهای دینی است، یا ریشه در نیازهای تکاملی و عقلانیت جمعی انسان دارد؟


✏️ استدلال:
سم هریس در کتاب «چشم‌انداز اخلاقی (Moral Landscape)» استدلال می‌کند که اخلاق را می‌توان بر پایهٔ علم و تجربهٔ انسانی بنا کرد. به گفتهٔ او، «خیر» چیزی نیست جز هر آنچه رنج موجودات را کاهش دهد و شکوفایی آنها را افزایش دهد. این چارچوب، بدون نیاز به متون مقدس یا وحی، مبتنی بر داده‌های علوم اعصاب، روانشناسی، و جامعه‌شناسی است. برای مثال، امروزه می‌دانیم که رفتارهای نوع‌دوستانه نه‌تنها برای بقای گروه مفیدند، بلکه با ترشح مواد شیمیایی مانند اکسیتوسین، حس رضایت در فرد ایجاد می‌کنند.

📖 از نگاه ریچارد داوکینز، اخلاق انسانی محصول تکامل فرهنگی و ژنتیکی است. همانگونه که ژن‌ها برای بقا رقابت می‌کنند، «میم»ها (واحدهای فرهنگی) نیز در ذهن‌ها گسترش می‌یابند. جوامعی که همکاری و عدالت را تقویت می‌کردند، در طول تاریخ ماندگارتر شدند. این فرایند طبیعی، نیازی به مداخلهٔ الهی ندارد. حتی برخی رفتارهای به‌ظاهر «فداکارانه» (مانند حمایت از غریبه‌ها) با نظریهٔ انتخاب خویشاوندان و سود متقابل توضیح داده می‌شوند.

💢 ادیان اغلب ادعا می‌کنند که بدون ترس از مجازات الهی یا امید به پاداش اخروی، انسان‌ها به بی‌اخلاقی گرایش می‌یابند. اما آمار جوامع سکولار—مانند کشورهای اسکاندیناوی—نشان می‌دهد که سطح اعتماد اجتماعی، مشارکت مدنی، و کاهش جرم در این جوامع، بالاتر از میانگین جهانی است. برعکس، بسیاری از جنایات تاریخی—از جنگ‌های صلیبی تا نسل‌کشی‌ها—با توجیهات دینی انجام شده‌اند.

💢 اخلاق بدون خدا نه‌تنها ممکن است، بلکه اصیل‌تر و انعطاف‌پذیرتر است. وقتی ارزش‌ها را بر پایهٔ عقل و همدلی بنا می‌کنیم، می‌توانیم آنها را با پیشرفت دانش به‌روزرسانی کنیم، بی‌آنکه در دگم‌های غیرقابل‌تغییر گرفتار شویم. همانگونه که فریدریش نیچه گفت: «اخلاق واقعی آن است که انسان خود خالق ارزش‌ها باشد، نه پیرو ارزش‌های تحمیلی.» آیا بهتر نیست به‌جای جستوجوی دستوراتی آسمانی، با جسارت مسئولیت اخلاقی خود را بر دوش کشیم و جهان را آنگونه بسازیم که شایستهٔ انسانِ خردمند است؟

📚 #اخلاق #دین #علم #فلسفه #جامعه‌شناسی
📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

دستمزد برابر برای کار برابر

حتما زیاد شنیده‌اید که زن‌ها و اقلیت‌ها برای یک کار یکسان دستمزد کمتری دریافت می‌کنند، پس باید قوانینی به تصویب برسد که برای کار یکسان دستمزد یکسان پرداخت شود!
اما این کار نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه به زن‌ها و اقلیت‌ها آسیب می‌رساند و تبعیض را افزایش می‌دهد! چطور؟
میلتون فریدمن توضیح می‌دهد.

ویدیوی اصلی در یوتیوب

📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

✨️🎨 تبادلاتِ فرهنگ و هنر

💎 فولدری از کانال‌های مرجع در حوزۀ فلسفه، هنر و ساینس

🔣تنها کافی‌ست لینک را لمس کنید و دکمۀ Add را بزنید و این فولدر ارزشمند را در تلگرام خود ذخیره کنید:

🔗 t.me/addlist/Xn8h0GIQZaExYzU0

👨‍🦱 آیدی هماهنگی برای پیوستن به جمع ما:

@hume1711

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

دختر جبر

زندگینامه مریم میرزاخانی


📚 @ktyab

Читать полностью…

کتابخانهٔ خرد و اندیشه

🔺قحطی ایران در جنگ جهانی اول: فاجعه‌ای که «یک مقصر» ندارد

هرازگاهی مطلبی درباره قحطی بزرگ ایران در جنگ جهانی اول مشاهده می‌کنم و معمولاً این مطالب تنها انگشت اتهام را به سمت انگلیس می‌گیرند. هر بار از خودم می‌پرسم: «آیا واقعاً مردم فکر می‌کنند موضوع به این سادگی است؟ آیا می‌توان مرگ ۲ تا ۵ میلیون ایرانی (بر اساس نظر یرواند آبراهامیان، همایون کاتوزیان و گزارشات خارجی مانند CIA و کنسولگری‌ها) را تنها به گردن یک کشور خارجی انداخت؟» این نگاه تک‌بُعدی نه‌تنها تاریخ را تحریف می‌کند، بلکه از نقش حکومت ناکارآمد ایران، اشغالگران روس، امپراتوری عثمانی و حتی بلایای طبیعی چشم می‌پوشد. بله، انگلیس سهم ویرانگری در این فاجعه داشت، اما این روایتِ «همه‌چیز زیر سر انگلیسه» بیشتر شبیه یک افسانه سیاسی است تا واقعیت تاریخی.

این قحطی یک تراژدی چندلایه بود که در آن اشغال خارجی، بی‌کفایتی داخلی، جنگ جهانی و خشکسالی دست به دست هم دادند تا ایران را به ورطه نابودی بکشند. اگر امروز تنها بر نقش انگلیس تأکید می‌کنیم، شاید به این دلیل است که روسیه پس از انقلاب ۱۹۱۷ از صحنه خارج شد، عثمانی‌ها شکست خوردند و حکومت قاجار هم در اذهان عمومی به اندازه کافی تحقیر شده است. اما تاریخ‌نگاری منصفانه نمی‌پذیرد که جنایت یک طرف را برجسته کنیم و جنایت دیگران را سفید بشوییم.

📌نقشه خونین: چه کسانی در این فاجعه دست داشتند؟

۱. امپراتوری بریتانیا: غارتگرِ بی‌اعتنا
- خرید گندم با قیمت‌های بالا برای سربازان انگلیسی حاضر در عراق و هند، بازار ایران را خالی کرد.
- محاصره بنادر جنوبی (بوشهر، بندرعباس) و قطع واردات گندم از هند.
- استفاده از اسب‌ها و گاری‌های ایرانی برای انتقال مهمات به جبهه‌ها، در حالی که مردم از گرسنگی می‌مردند.

۲. روسیه تزاری: اشغالگری که شمال را ویران کرد

- غارت ذخایر گندم آذربایجان و گیلان برای تأمین ارتش تزاری.
- تخریب روستاها در شمال ایران به بهانه مقابله با شورشیان (میرزا کوچک‌خان).
- خروج ناگهانی پس از انقلاب ۱۹۱۷ و رها کردن ایران در هرج‌ومرج.

۳. امپراتوری عثمانی: مهاجمان غرب ایران

- حمله به آذربایجان و کردستان و نابودکردن مزارع و قنات‌ها.
- انتقال بیماری‌های مرگبار (تیفوس، وبا) توسط سربازان عثمانی به مناطق غربی.

۴. دولت قاجار: حکومتی که مرده متولد شد

- احمدشاه ضعیف، وزرای فاسد و خزانه خالی که حتی نمی‌توانستند یک آشپزخانه عمومی راه بیندازند.
- فروش ذخایر غله به خارجی‌ها توسط حاکمان محلی (مثلاً شیخ خزعل در خوزستان).
- ناتوانی در ساخت راه‌آهن یا انبارهای غله برای مدیریت بحران.

۵. طبیعت خشمگین: خشکسالی، آفات و بیماری‌ها

- سه سال خشکسالی پی‌درپی (۱۹۱۷–۱۹۱۹) که کشاورزی ایران را نابود کرد.
- شیوع بیماری زنگ گندم (Wheat Rust) که از روسیه وارد شد.
- همه‌گیری آنفلوانزای اسپانیایی (۱۹۱۸) که بر پیکرهای نحیف قربانیان گرسنه ضربه نهایی زد.

📌آینه‌های جهانی: قحطی‌هایی که همزمان رخ دادند

ایران تنها کشوری نبود که در آتش جنگ جهانی اول سوخت. در همان سال‌ها، چندین فاجعه مشابه رخ داد که نشان می‌داد چگونه جنگ، طبیعت و سیاست می‌توانند دست به نابودی بشر بزنند:

- قحطی لبنان (۱۹۱۵–۱۹۱۸): ترکیب خشکسالی، هجوم ملخ‌ها و محاصره انگلیس باعث مرگ ۲۰۰ هزار نفر شد. تفاوت با ایران؟ عثمانی‌ها (به عنوان حاکم قانونی لبنان) غلات را خودشان مصادره و انبار میکردند به جای انگلیس.
- زمستان شلغم آلمان (۱۹۱۷–۱۹۱۸): محاصره دریایی انگلیس، آلمانی‌ها را مجبور کرد فقط شلغم بخورند. تلفات: ۷۰۰ هزار نفر. تفاوت؟ آلمان حداقل یک دولت متمرکز داشت!
- مرگ سیاه در هند (۱۹۱۸): ترکیب خشکسالی و آنفلوانزای اسپانیایی ۱۸ میلیون قربانی گرفت. نقش انگلیس؟ صادرات گندم هند را برای سربازانش قطع نکرد و امدادرسانی هم نکرد.

📌سخن آخر: چرا اینقدر بر انگلیس تأکید می‌شود؟

«تاریخ را معمولاً فاتحان می‌نویسند، اما در مورد قحطی ایران، بازماندگانِ بی‌صدا روایتی را به یادگار گذاشتند که نمی‌توان نادیده گرفت.»

- روسیه: پس از انقلاب ۱۹۱۷، شوروی خود را «ناجی خلق‌ها» معرفی کرد و جنایات تزاری‌ها را به فراموشی سپرد.
- عثمانی: امپراتوری فروپاشید و ترکیه مدرن ترجیح داد گذشته‌اش را پاک کند.
- ایران: حکومت قاجار چندی بعد فرو ریخت و آن دوران چنان بی‌اعتبار بود که حتی امروز کسی دفاعی از آن دوران ندارد.
- انگلیس: تنها بازیگری که تا پایان قرن بیستم در خاورمیانه فعال ماند و سایه‌اش بر تاریخ ایران سنگینی کرد.

اما این توجیهی برای ساده‌انگاری نیست. قحطی بزرگ ایران یک «طوفان سهمگین» بود که هیچ‌کس—از دهقان گرسنه کرمان تا وزیر امپراتوری بریتانیا—نتوانست یا نخواست آن را متوقف کند. اگر امروز می‌خواهیم درس‌هایی از این فاجعه بگیریم، باید بدانیم که تاریخ تک‌عاملی وجود ندارد—همه ما در برابر بی‌عدالتی مسئولیم، چه عامل باشیم، چه ساکت بمانیم.

📚 @ktyab

Читать полностью…
Subscribe to a channel