کاناڵی وشـەی کـوردەواری

11 July 2023 12:23

خوابنامه: وەرمنامە

خوابگاه: وەرمگا، یاگێو وەرمی، یاگێو وتەی

خوابیده: وسیا، ئەرەئێژیا، درێژکێشیا

خواروبار: واردٚەمەنی، تفاق، دانەوێڵە، بژیوی

خواست: واز، تواست، داوا، ئێرادە، داواکاری، پەرسە، ڕەجا

خواستار: وازیار، داواکار، ئاواتواز، بواز، هیجبیکار

خواستگاری: هیجبی، داواکاری، داواکەردٚەی

خواص: تایبەکێ، تایبێ، دیارێ، سەرۆکەکێ، مەحرەمێ

خوانده: وازیا، چڕیا، خوڵکەکریا، داواکریا، وانیا، ونیا

خواننده: وانەر، وانیار، گۆرانیواچ، بچڕ

خواه: یا، واز، هەرچن، ئاوەڵکرداروو گومانێ(قید تردید)

خواه ناخواه: ئیجبار، ئیزتەرەم، ئەرکوو سەرشانی، مشیۆم، زۆرەملێ، مەجبووری، ناچاری، نابەدڵی

خواهان: وازیار، داواکریا، هیجبیکار، داواکەر، ئاڵهاواز، تەمادٚار



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

10 July 2023 11:45

هیچ ئاخێوەرێکی کورد بە هەڵە قسە ناکات

نڤیسیار یان هەڵەگر وای دابنێت کە لە سەردەمی هەخامەنشیدا دەژی و کارەکەی هەمان پێداچوونەوە یان هەڵەگرییە. بۆ نموونە خەشایارشا فەرمانێک دەدات و لە کەتیبەیەکدا تۆماری دەکات کە پێویستە هەمووان پەیڕەوی ئەم نڤیسیار یان هەڵەگرە بن. پاشان هەمووان بە هەمان زمانی دێرین قسەیان دەکرد و هیچ گۆڕانکارییەک لەم زمانەدا ڕووی نەدەدا، واتە هەرگیز نەدەگەیشتینە زمانی ئەمڕۆ. کەواتە زمان گۆڕانکاری بەسەردا دێت. لە ڕابردوودا هەر ئەم زمانە پێکهاتەکەی لە بواری جۆرناسیی زمانییەوە، وەکوو زمانی ئەمڕۆ نەبووە؛ واتە ناو و جێناو بە پێی دۆخی ڕستەسازی، ڕەگەز، کەس و ژمارە گەردان دەکرا و خاوەنی ئامرازی ناسراو بوو، بەڵام زمانی ئەمڕۆ، خاوەنی ئەو جۆرە تایبەتمەندییانە نییە. ئەم گۆڕانکارییانە بەرەبەرە ڕوو دەدەن و جێ‌بەجێ دەبن و بە هۆی ئەوەی ئاخێوەران لە فۆرمی نوێ تێدەگەن،  هیچ کێشەیەک لە پێوەندی‌گرتندا ڕوو نادات. ئێستا ئەگەر نڤیسیار یان هەڵەگر لەو قۆناغەدا بژیایە، بە دڵنیاییەوە دەیگوت کە کۆمەڵێک نەخوێندەوار خەریکن زمانی دێرین سەقەت دەکەن. کەواتە کاتێک دەڵێن فڵان پێکهاتە دروستە، مەبەستیان کام پێکهاتەیە و لە کام دەقی دێرین و کۆندا دەدۆزرێتەوە؟ بۆ نموونە ئەگەر پێوەرەکەیان دەقێکی سەدەی هەشتەم بێت، بەدڵنیاییەوە دەقی سەدەی شەشەم دروست و بێ‌هەڵەترە. هەروەها دەقی سەدەی چوارەم دەبێ دروست و بێ‌هەڵەتر بێت لە دەقی سەدەی شەشەم. کەواتە، ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ سەدەکانی پێشووتر، چی ڕوو دەدات؟ لە وڵامدا دەبێ بڵێین کە دەقەکانی سەردەمی ساسانی دەبێ دروست و بێ‌هەڵەتر بن. بەم پێیە وردەوردە دەگەڕێینەوە سەر قیژەی مرۆڤە سەرەتایییەکان کە بەدڵنیاییەوە لە هەموویان دروست‌تر و بێ‌هەڵەترە. هەر بۆیە ئەم جۆرە بیرۆکەیە سەبارەت بە زمان بێ‌بنەما و نالۆژیکییە. تەنانەت ئەگەر دەقێکی پڕ لە «هەڵە»ش هەڵبژێرین و پاشان ئەو دەقە بدەینە دوو کەس نڤیسیاری و هەڵەگری بکەن، ئەنجامی نڤیسیاری یان هەڵەگریی و پێداچوونەوەکەیان دەقاودەق وەکوو یەک نابێت و هەر نڤیسیار یان هەڵەگرێک زەوق و سەلیقەی خۆی دەسەپێنێت بە سەر دەقدا و ناتوانین سنوورێک بۆ ئەم سەلیقانە دابنێین. تەنانەت ئەگەر ئەو دوو دەقە پێکەوە بگۆڕینەوە، دیسانەوە ئەو نڤیسیار یان هەڵەگرانە دادەنیشن و دەقەکانی یەکتر نڤیسیاری یان هەڵەگری دەکەنەوە. بەگشتی لە بیرمان نەچێت کە کۆمەڵگا دەگۆڕێت و زمانەکەیشی گۆڕانکاریی بەسەردا دێت. زمانی سەد ساڵ لەمەو پێش ناتوانێ و ناکرێ لە دنیای ئەمڕۆدا بەکار بهێنرێت. گۆڕانی زمان بەرەبەرە ڕوو دەدات   و گۆڕانکارییەکەی مەبەستدار و بەئەنقەست نییە. هیچ ئاخێوەرێک بە ئەنقەست زمانەکەی ناگۆڕێت. ئەم گۆڕانانە هەر ئەوانەن کە نڤیسیار  یان هەڵەگر بە «هەڵە» ناویان دەبات. ئەم هەڵانەش تا ئەو ڕادەیەن کە لەلایەن ئاخێوەرانەوە فام دەکرێن و لێک‌دەدرێنەوە. بۆیە دەیان هەزار لەو هەڵانە بوونەتە هۆی ئەوەی بگەینە زمانی ئەمڕۆ.

#وەرگیراو_لە_کتێبی_تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی

@zmankurdy

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

10 July 2023 08:06

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  دووشەمە؛
١٩نۆزدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١٩🕊

١٩ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١٩🕊

١٠ی جۆڵای ٢٠٢٣یه
#زاینی: (10/7/2023)🕊

٢١ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/٢١

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« کەرخنکێنە، کەرکوژە:(گیسوچمن).»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

09 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  یەک‌شەمە؛
١٨هەژدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١٨🕊

١٨ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١٨🕊

٩ی جۆڵای ٢٠٢٣یه
#زاینی: (9/7/2023)🕊

٢٠ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/٢٠

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« گڕکە دەیمی.»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

08 July 2023 04:38

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  شەمە؛
١٧حەڤدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١٧🕊

١٧ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١٧🕊

٨ی جۆڵای ٢٠٢٣یه
#زاینی: (8/7/2023)🕊

١٩ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١٩

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« قورنجە، گیایەکی زۆر پیسە بۆ دەغڵ‌ودان کاتێ پێ‌دەگات بەرێکی دڕکاوی هەیه.»


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

07 July 2023 12:32

«پۆستی تایبەت بە پەلەوەرناسی و  ئاژەڵناسی»

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە: پەپوەسڵێمانە؛ پەپوو؛ هۆپهۆپک؛ بۆتبۆت؛ داودێ دونکل.( شانه‌به‌سر)
(هُدهُد)


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟



╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

07 July 2023 04:35

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  هەینی؛
١۶شانزدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١۶🕊

١۶ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١۶🕊

٧ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (7/7/2023)🕊

١٨ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١٨

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« ڕۆنیاس، ڕوێناس، ڕۆناس، ڕۆناسەگیا.»


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

06 July 2023 06:54

در آستانه: بەرەگانە، دلێ بەرەینە، جەرە، دەماودەم، بنەڕاو، نزیکەو

در ازای: جگەی، بەیاگێ، وەرانوەروو

درافتادن: گژێرەلوای، گژیەی، گژیای، پڕای ڕوەورە

در اهتزاز: شکاوە، شۆکیاوە، بەرزایەوە لەریایوە

در این اثنا: چی ساتەنە، چی وەختەنە

در این بین: چی بەینەنە، چی ساتەنە، چی یاگێنە

در شرف: بەرەبەرەو، ئاماوناماینە، بەرەگاو

در طبق اخلاص نهادن: درێخی نەکەردٚەی، هیچ نەشارایوە

در طی: بە درێژایی، درێژاو، جە ماوەو، زەمانوو

در قبال: وەراوەروو، وەرانوەروو، بەیاگێ، جگەی

در وجه: پەی، ڕوەو

درپی: شۆنیەرە، بەدماو

درآمد: دەسکەوت، ئاوردٚە، ئاردٚە، دەخڵ، دەرامەدٚ

درآمد اندک: ئاوباریکێ، ئاوردٚەی کەم، دەسکەوتی کەم



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

05 July 2023 11:16

#وەرگیراو_لە_کتێبی_تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی

#دەستەواژەی_زمانی_دایکی
#دەستەواژەی_زمانی_دایک

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

04 July 2023 08:00

آب بها: زەڕئاو، ئێژاو، زەڕاو، نرخەو ئاوێ

آب پاش: ئاوپژگن، ئاوپاش

آبان: مانگەو گەڵاخەزانی

آبزی: ئاوژیو، گیاندارێو کە دلێ ئاوێنە مژیوۆ

آبستن: لەمەپەڕ، لەمپەڕ، ئاور، ئاوس

آتل: تەتەڵێ

آت و آشغال: شەخەڵ‌ومەخەڵ

آتشفشان: بووڵەکان، گڕکان، ئەیرەکان

آتشنشان: ئایرکوشنەر، ئەیرکوشنەر، ئەیرەوەکوشن

آدرس: نیشانێ، نام‌ونیشان، نیشان، نیشانە

آدم‌برفی: وەیوڵەوەروینێ، پیالەڤەرڤینە



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

03 July 2023 21:28

دردمند: ناکۆک، ئێشدار، ئازاردار، نەوەش، دەردٚکێش

درز: ترەکە، تریشکە، زاخە، دڕنە، کەل

درصد: دەرسەدٚ، جەسەدٚەنە، سەدٚەنە

در ضمن: چنی، تازە، هامڕا چنی، هەرپاسە

درفش: ئاڵا، بەیدٚاخ، بەیاخ، درەوشە، درێشکە

درمانده: ئەرامەننە، بارکەوتە، بێچارە، بێدەرەتان، شەکەت، پەککەوتە

درک: ئەنەیاوەی، ئەنەیاوای، ئاوەزیەی، حاڵیبیەی، زانای

درهم برهم: تێکەڵپێکەڵ، بێسەروبەر، پێچەڵپێچ، تێکەڵ

درون مایه: دلێنە، دلێگیر، مەژگە، مەژگ

دست آخر: ئاخرەکەی، ئاخرین جار، ئاقیبەت، ئاکام، دماجار

دست آموز: دەسمس، لینی، دەسەمۆ، وێمانە، فێربیەو یانەی

دست انداز: قۆرت، وەرپەنگوو سەروو ڕای

دست اندازی: دەسدرێژی، حەدەنە ترازیەی، بەدٚیکەردٚەی، بەدٚکاری، قۆرت ئەرەنیای



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

02 July 2023 06:16

دست اول: دەسنەواردٚە، تازە، یەکۆمجار، نۆژەن، تەڕ و تازە

دست به دامان: دەس بەدامان، هانابەردٚە، دامەنگیر، پەنابەردٚە

دست به گریبان: دسەویەخە، بەرەنگار، لوای گژێرە

دست خورده: بۆژە، دەسونەدریا

دستی دستی: دەسیدەسی، بێمانایی، ماتڵی، بێکاری، هەرپاسە

دستار: مێزەرە، بیبن، سەرەپێچە، جامانە، سەپۆش، دەسەسەڕ

دستاورد: دەسکەوت

دستاویز: دەساڵۆچ، تاڵبەن، بەڵگە، بەهانە، بۆنە، سەبەب، وەروو

دستبند: دەزبەن، کەلەمچە، بازنە، دەسبەن

دستچین: هۆرچن، دەسچین، دەسچن، هۆرچنیا، دیار، سەرچن

دسترس: دەسیاو، دەسڕەس، وەردەس، وەردەم، نزیک

دستمایه: دەسمایە، بنەپیت، مایە، سەرمایە

دستمزد: هەقدەس، هەقەدەس، کارانە، هەق، هەقەکار

دستورالعمل: فەرماننامە، ڕاکار، ڕاهەرمان، بەرنامەو کارکەردٚەی




فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

01 July 2023 14:14

«پۆستی تایبەت بە پەلەوەرناسی و  ئاژەڵناسی»

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە: بەرلووزەوە، چۆلەکەچۆمە، سینگ‌سپیلە.
(زیرآبروک)


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟



╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

01 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  شەمە؛
١٠دەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١٠🕊

١٠ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١٠🕊

١ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (1/7/2023)🕊

١٢ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١٢

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« دووگنە، شۆت‌گرسێن، مێزەرەمەڵا، گیاچەورە، زریزانە، لە مەریوان مێشگرەی پێ‌دەڵێن؛ مێش واتە مەڕ؛ چوون مەڕ خوری زۆرە، زۆرتر دەلکێ بە مەڕەوە: (شیرپنیر، علف شیر).»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

30 June 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  هەینی؛
٩نۆهەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/٩🕊

٩ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/٩🕊

٣٠ی ژۆوەنی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (30/6/2023)🕊

١١ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١١

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« ئەسرێلک، ئەسترێلک، خوژە، گیاسرێش: ( سریش)»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

11 July 2023 05:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  سێ‌شەمە؛
٢٠بیستەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/٢٠🕊

٢٠ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/٢٠🕊

١١ی جۆڵای ٢٠٢٣یه
#زاینی: (11/7/2023)🕊

٢٢ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/٢٢

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« قاشاخ، شانەجنی: (خواجە باشی).»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

10 July 2023 09:39

خیریه: خاسەکاری، خەیروازی، خەیرکاری
خیز: گوژمی، هۆرزیای، بەرزەوەبیەی، بازدای، بازبەردٚەی

خیز برداشتن: گوژمی ئەوەئاردٚەی، بازبەردٚەی، پڕای، بەرپڕای

خیزش: خێزیای، بەرزەوەبیەی، ڕاسەوەبیەی، شۆڕش، سەرهۆردای

خیس کردن: تەڕکەردٚەی، فیسنای، تڵیسکەردٚەی

خیمه: چادٚرە، خێوەت، دەوار، هەرزەلە، ڕەشماڵ

خیمه شب بازی: وەیوڵەبازی، وەیوڵەبادٚێ کەردٚەی

خیمه گاه: چادٚرگا، هەرزەلگا


فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

09 July 2023 08:23

ئەگەر بە زمانی کوردی وانەکان بخوێنین، لە داهاتوودا دەبینە فەیلەسووف یان بیرمەند؟

ئەم پرسیارە وەکوو پێوەندیی نێوان زمان و بیرکردنەوەیە! بەپێی تیۆرییە تازەکان، زمان هیچ پێوەندییەکی بە بیرکردنەوەی مرۆڤەوە نییە. بۆیە کەس ناتوانێ لە ڕێگەی زمانەوە خۆی وەکوو بیرمەندێک پێناسە بکات. جگە لەوەش، ئەرکی زمان نییە کە بیرمەند بەرهەم بهێنێت، بەڵكوو زمان بۆ مرۆڤ دیاردەیەکی گرینگ و پێویست بووە و بە بڕوای ئەفلاتون سەرچاوەی سەرهەڵدانی زمان دەگەڕێتەوە بۆ پێداویستییەکانی مرۆڤ و بە هۆی زەروورەت و پێویستییەکانی مرۆڤەوە بوو کە زمان سەری هەڵدا و پەرەی پێ‌درا. پەندێکی ئینگلیزی دەڵێ «پێداویستی دایکی داهێنانە necessity is the mother of invention» و لە سەرهەڵدانی زماندا ، «گریمانەی پێداویستی» کە لە گریمانەکانی ئاخێزگە و سەرچاوەی زمانە پێمان دەڵێت: کار و ئەرکی زمان بەرهەم‌هێنان و پەروەردەکردنی فەیلەسووف و بیرمەند نییە، بەڵکوو زمان بۆ ژیانی مرۆڤ دیاردەیەکی پێویست و گرینگ بووە. وەک بیکەرتۆن (2010: 25) دەڵێت: ڕوون و ئاشکرایە کە ئەگەر مرۆڤ بووەتە خاوەن زمان، تەنیا لەبەر ئەوەیە کە پێویستییەکی زۆری پێی بووە. پێویستییەک کە هیچ گیاندارێکی تر هەستی پێ نەکردووە. لەم ڕوانگەوە بە هۆی بەردەوامیی ژیانی مرۆڤەکان، زۆر گرینگ بووە کە لە ڕێگەی زمانەوە پێداویستییەکانی خۆیان بەدی بهێنن.
#کتێبی_تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی
@zmankurdy

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

08 July 2023 16:10

دادستان: دادٚئەسان، دادوەر، داوەر، قازی، دادٚڤان، ئەرمانیاروو دەوڵەتی دلێ دادگاینە

دادنامه: دادٚنامە، سکاڵانامە، نامەو مەحکەمەی

داده: وەرنیار، دریا، زانیاری، تەسلیمکریا، دەیتا

دادوستد: سات و سەودا، دای و ئەسای، مامەڵە، ئەسەی و ورەتەی

دادگاه: دادٚیانە، دادٚپەرسخانە، دادگا، مەحکەمە

دادگاه استیناف: دادٚگاو پۆرەوەلوای، دیسانەوە دادٚگا

دادگاه انقلاب: دادٚگاو شۆڕشی

دادگاه بدوی: دادٚگای سەرەتایی، دادٚگای بنەڕایی

دادگاه صحرایی: دادٚگای سەرپایی، دادٚگای دەشتی

دادگاه نظامی: دادٚگای چەکداری، دادٚگای نزامی

دادگاه کیفری: دادگاو تاوانەکا، دادگاو سزای

دادگستری: دادٚپەروەری

دادیار: دادٚیار، یاگەدٚاروو قازی



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

07 July 2023 21:36

دارالترجمه: یانەو هۆرئەوەگێڵنای، هۆرئەوەگێڵنایخانە

دارالحکومه: پایتەخت، یاگێو حکوومەتی

دارایی: دارایی، دەڵوەت، یانەومڵک

دارو: دەوا، دەرمان، داڕوو

داروساز: دەواساز، دەرمانساز، داڕووساز

داستان: داستانە

داستان نویسی: داستاننویسی

داستان کوتاه: کوڵەداستانە، داستانێ کۆتا

دال: نیشاندەر، نیشکە، بەڵگە، نیشانێ

دامدار: ئاژەڵدار، دامدار

دامداری: ئاژەڵداری، دامداری

دامنە: بنیوار، بنار، کەراخ، پانار، قەدٚپاڵ، وەرقەدٚ، دامنەو کۆی

دامن: دامنە، پەراوێز، کەراخ، قەدٚپاڵ، وەرقەدٚ

دامنگیر: پاگیر، وەرپەنگ، دامنەگیر، تووشبیەی


فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

07 July 2023 11:24

ئایا ڕێنووس و زاری سۆرانی ساختەیی و دەستکردە؟

جاروبار دەبیستن کە هەندێک کەس پێیان‌وایە زمان و زاری خۆیان پەتی و پاراوە و زمانی ئاخێوەرانی دیکە دەستکرد و ساختەییە؛ بەڵام ئەم کەسانە بێ‌ئاگان لەوەی کە زمانی ڕەسەن و پەتی بوونی نییە و هەموو زمانەکان دروست‌کراوی دەستی مرۆڤن. بە بڕوای مەکورتێر ، زمان لەڕاستیدا چەمکێکی ساختەییە و یەکەم زمان خۆی گۆڕاوە بۆ سەر ٦٠٠٠ زمان (مەکورتێر، ٢٠٠٤: ٧).
زیاتر لە سی سیستەمی ڕێنووس لە سەرانسەری جیهاندا هەن کە هەموویان لەلایەن مرۆڤەوە داهێنراون و دروست کراون و هەرکام لەم سیستەمانە بۆ زمانە جیاوازەکان دەورێکی باش دەگێڕن و لێرەدا خاڵێکی گرینگ ئەوەیە کە زمانەکان لە ڕەوتی مێژوودا دەگۆڕدرێن؛ بەڵام فۆرمی نووسین و ڕێنووسەکەیان ناگۆڕدرێت (ڕیکسۆن و هیڵتۆن، ۲۰۰٦ :۳۷).

#وەرگیراو_لە_کتێبی_تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی

@zmankurdy

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

06 July 2023 09:16

Grammar naziنازییەکانی ڕێزمان
Language Maven فتوادەرانی زمان
Language Guardian پارێزەری زمان
Language Police پۆلیسی زمان
Language Control پۆلیسی کۆنتڕۆل
Linguistic Gatekeeper دەرگەوانانی زمان

ستیڤن پینکەر  (1994) لە کتێبی غەریزەی زمانیدا، چەمکی «فتوادەرانی زمان» بۆ ئەو کەسانە بەکاردەبا کە لە ڕێنووس و دروست‌نووسیندا دەستیان وەرداوە و زیاتر گرینگی دەدەنە فۆرم و ڕواڵەتی وشەکان نەک واتاکانیان. ئەم کەسانە حوکم و بڕیار لە سەر هەموو پرسە زمانییەکان دەردەکەن و پێداگری لە سەر تۆمارکردنی خاڵی وشەکان دەکەنەوە و ڕێنووس بە شێوەیەکی ڕێسامەند بەکار دەهێنن. ئەم دەستەواژەیە هەروەها ئاماژە بە کەسانێک دەکات کە سوورن له ‌سه‌ر نەریتە‌ کۆنه‌کان. بە وتەیەکی دیکە، ئەم چەمکە ئاماژە بە کەسانێک  دەکات کە بەردەوام بە خەڵک دەڵێن دەبێ ئەم وشە و چەمک و ڕێسا ڕێزمانییانە بەکار بهێنن و لە زمانێکی پێوەر و دیاری‌کراو پێڕەوی بکەن. ئەوان بەردەوام باسی تێکچوونی زمان دەکەن، لە هەموو بابەتە زمانییەکان دەست وەردەدەن. ستیڤن حوکم‌دان و دادوەریی سەبارەت بە بایەخ‌پێدانی زمانەکان بە ڕەوشتێکی نابەجێ و بێ‌بنەما دەزانێت، چونکە زمان وەک دیاردەیەکی سروشتی سەیر دەکات کە نابێ دژایەتی بکرێت و زمان ڕەفتارێکی زاتیی غەریزەییە کە لە ناخی ئاخێوەراندا جێگیر بووە. هەروەها ستیڤن پینکەر (٢٠١٤) لە کتێبی واتای شێواز: ڕێنوێنیی بیرمەندەکان سەبارەت بە نووسین لە سەدەی بیست‌ویەکدا، ئەم خەم‌خۆرانەی زمان وەکوو مەراجیع و سەرچاوە خۆداناوەکان پێناسە دەکات کە بە تیۆریی سەیروسەمەرە و ئارگیومێنت و بەڵگاندنی نالۆژیکی لە سەر زمانی ئاخێوەران فەتوا دەدەن. پینکەر لە تێڕوانین و هەستیاربوونی ئەم ڕەچەتەگەرایانە ڕەخنە دەگرێت و تۆمەتباریان دەکات بەوەی کە بە شێوەیەکی نەشیاو دەست لە زمانی ئاخێوەران وەردەدەن. دەستەواژەیەکی دیکە کە لە ڕێکردە ڕەچەتەییەکاندا بۆ ئەم تاقمە بەکار هاتووە، «نازییەکانی ڕێزمان»  یان «نازییەڕێزمانییەکان» بوو کە ناو و مۆرکێکی سووکە بۆ ئەو کەسانەی کە بۆچوونەکانی خۆیان سەبارەت بە ڕێزمان و بەکارهێنانی پێکهاتەی زمان بە سەر ئاخێوەراندا دەسەپێنن. لەڕاستیدا ئەم دەستەواژەیە بۆ ئەو کەسانە بەکار دەبرێت کە زۆر تامەزرۆی ئەوەن هەڵە زمانییەکانی ئاخێوەران ڕاست بکەنەوە. زمان‌ناسانی بواری کۆمەڵایەتیی زمان، ئەم کەسانە وەکوو «پارێزەری زمان» ، «پۆلیسی زمان» ، «پۆلیسی کۆنتڕۆڵ»  ناو دەبەن، چونکە دەیانەوێت خۆیان وەک ڕزگارکەر و فریادڕەسێک بۆ بەرگری‌کردن و کۆنترۆڵ‌کردنی گۆڕانی زمان پێناسە بکەن (هوروبین ، 2016: 67)؛ (شولچ و شرمن ، 2018).
پرێستۆن  (2006 :75) بە تیتاڵییەوە ئەم کەسانە بە «دەرگەوانانی زمان»  ناو دەبات کە بەردەوام ڕێگە لە چوونە ژوورەوەی وشە بیانییەکان بۆ ناو زمان دادەخەن و هوشدار دەدەن کە زمان دەبێ لەم وشانە پاک بکرێتەوە. ئەم کەسانە هێشتا ئاگاداری ئەوە نین کە هەروەک چۆن بۆینباخ بە پاڵتۆ و کراواتەوە لەبەر ناکرێت، بەکارهێنانی ڕستە یان دەستەواژەیەک پرسێکی گرێبەستییە نەک یاسایەکی نەگۆڕی ئیلاهی. بە ڕای پرێستۆن دەرگەوانانی زمان ئەو کەسانەن که ئاخاوتنی خەڵک وەک زمانێکی سەقەت و لاواز سەیر دەکەن، ئەوەش لەبەر ئەوەیە کە هەست دەکەن زمانەکەی خۆیان زمانێکی شیاو و سەرترە و دەیانەوێ بیسەلمێنن کە ئەم زمانە هەم بە شێوەی نووسراو و هەم بە شێوەی گوتراو پڕە لە کەم‌وکووڕیی و نوقسانی. پرێستۆن بە ڕوانگەیەکی توندڕەوانەوە هێرش دەکاتە سەر ئەم کەسانە و دەڵێت: مرۆڤ بەزەیی بەم دەرگەوان و پاسەوانانەی زماندا دێتەوە کە بەردەوام ڕێگە لە ئاخێوەران دەگرن و لە بەکارهێنانی زمانەکەی خۆیان بێزار و بێ‌هیوایان دەکەن. ململانێ و پێکدادانی ئەوان شکست دەهێنێت و هیچ ئەنجامێکی وای نابێت، چونکە بۆ کەڵک‌وەرگرتن و بەکارهێنانی زمان نابێ دەستوور و فەرمان دەربکرێت و نووسین و بێژەکردنی وشە و زاراوە و چەمکە زمانییەکان وەک ڕاستی و حەقیقەتێکی ڕەها سەیر بکرێت. زمان دیاردەیەکی بگۆڕە و فۆرمی نووسینەکەشی بە شێوەیەکی گرێبەستیی جێ‌بەجێی دەبێت. ئەم جۆرە تێگەیشتنە لە زمان ڕێز لە جۆراوجۆرییەکان ناگرێت و دەبێتە هۆی بژاردەگەری و هەندێ جاریش ڕەگەزپەرستی و بێ‌ئاوەزی لەگەڵە کە هەوڵ دەدات جۆرەزمانەکانی تر بخاتە پەراوێزەوە. کاتێک بە وینستن چەرچڵ، یەکێک لە سیاسەتمەدارە بەناوبانگەکانی بەریتانیایان گوت کە نابێ ڕستەکان بە ئامرازی پێوەندی کۆتایی پێ بهێنیت لە وڵامدا وتی: «ئەمە زوانبازییەکی پەتییە کە ناتوانم لەگەڵیدا ڕێک بکەوم» کەواتە ئێمەیش ناتوانین لەگەڵیدا ڕێک بکەوین (ڕیکسۆن و هیڵتون، 2006: 77-76).

#وەرگیراو_لە_کتێبی_تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی

@zmankurdy

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

06 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  پێنج‌شەمە؛
١۵پانزدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١۵🕊

١۵ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١۵🕊

۶ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (6/7/2023)🕊

١٧ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١٧

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« پنگەکەڕە، زڕەپنگ.»


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

05 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  چوارشەمە؛
١۴چواردەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١۴🕊

١۴ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١۴🕊

۵ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (5/7/2023)🕊

١۶ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١۶

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« ئەسپەناخ، سپیناخ: (اسفناج).»


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

04 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  سێ‌شەمە؛
١٣سیازدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١٣🕊

١٣ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١٣🕊

۴ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (4/7/2023)🕊

١۵ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١۵

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« دۆبەسەرە، سەربەدۆ، پوْپ‌کەڵەشێر: (ازمک).»


لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

03 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  دووشەمە؛
١٢دوازدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١٢🕊

١٢ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١٢🕊

٣ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (3/7/2023)🕊

١۴ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١۴

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« ئاڵقەتیز، شەڕواڵ‌بەکۆڵ، خوشیل، خوشیلک.»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

02 July 2023 04:30

سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊

🗓ئەمڕۆ  یەک‌شەمە؛
١١یازدەیەمی پووشپەڕی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/۴/١١🕊

١١ی تیری ١۴ ٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/۴/١١🕊

٢ی جۆڵای ٢٠٢٣ی
#زاینی: (2/7/2023)🕊

١٣ی زیحەجەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٢/١٣

سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« ڕەوڕەوەتوویل، وەرەگەتوویل.»

لای ئێوە چی پێ‌دەڵێن؟
╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

01 July 2023 04:54

دانلود: ئەرەوەزنەی، ئەرەگێرتەی، ئەرەگێرتەی بابەتێوی دلێ ئینتێرنێتیەنە

داوطلب: داواکار، داواکەر، وازیار، وێبەخش، ئامادٚە

دایره: بازنە، هەڵقێ، خڕخاڵ، خڕوکە، دایێرە، ئێدارە، فەرمانگا

دبستان: وانگا، فێرگای سەرەتایی، دەرسخانە، مەدرەسەی بنەڕایی

دبیر: دەبیر، فێرکار، فێرکاروو دەبیرستانی، نویسکار، نویسیار

دبیرخانه: دەبیرخانە، دەفتەرخانە، نویسنگا

دبیرستان: وانگەو تەمامنای، وانگەی دماین، دەبیرستان

دپو: کۆما، گرۆمە، کۆگا، هەممار، بارخانە

دچار: تووشبیەی، تووش، دامنەگیر، پابەن، تووشیار، گیرۆدٚە

دخالت: بەشداری، تێکەڵاوی، ئاماینە دلێ، پوەوە تلیای

دخانیات: قانگەمەنی، دووکەڵجات، جگەرە و تەماکۆ

دد: جانەوەرێ کەشی، وەحشی، دڕ، دڕنە، قەپگیر

ددمنش: بێڕەحم، دڕننە، زاڵم، دڵڕەق

ددمنشی: بێڕەحمی، دڕننەیی، زاڵمی، دڵڕەقی، وەحشیگەری



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

30 June 2023 20:09

خوش ذوق: زەوقن، جووقن، بەزەوق، وەشسەلیقە

خوش زبان: وەشزوان، تەڕزوان، زوانتەڕ، دەموەش، زوانشیرین

خوش طبع: دەم و زوان وەش، تەڕدەم، دەمتەڕ، مەزەدٚار، دڵپاک

خوش قلب: ئاکاردار، ماریفەتدار، دڵپاک، درۆسکار، گیانپاک

خوشحال: دڵشادٚ، وەشحاڵ، کەیفدار، بەکەیف، دەماخ، دڵوەش

خوشگذرانی: وەشویارای، وەشویارەی، کەیفکەردٚەی

خونریز: بەدٚکار، بێڕەحم، پیاکوش، ونڕێچ، ونمج، زاڵم، وەحشی

خونسرد: ونسەردٚ، پەڕتاقەت، وێدٚار، ئەهوەن، ئارام، سەروو وێ

خونگرم: ونگەرم، ڕەحمین، بەزەییدار، دڵسۆز، دڵنەرم، مەلەیم

خونین: وناڵین، ونین، خلتانوو ونێ

خیاط: جلوراز، بەرگساز، خیات

خیره: وڕ، داماو، چەق، لەجووج، ئەوگار، بێهۆش، سەرسام، واق، بێوێ

خیره سر: وڕی، ئەوگاری، سەرشێویا، هەڕبەسەری، سەرسام، مات، سەسڕ، گێج، وێڵ، سەپۆل



فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری

کاناڵی وشـەی کـوردەواری

29 June 2023 17:46

خودمختار: وێگێڵن، وێپا، وێسەر، سەر بەوێ، بەشێوەو دەسەڵاتوو وەڵاتێوی کە بڕێو هەرمانێشەنە وێپان، خۆدمۆختار

خودمختاری: وێگێڵنی، وێپایی، وێسەری

خودکامه: وێسەر، وێپا، نەژنەوا، بەقسێو وێشکەر، وێکام

خودکامگی: وێسەری، وێپایی، نەژنەایی، دیکتاتۆڕی، بەقسێو کەسی گۆشنەدٚای

خوراک: واردٚەمەنی، مێڵاک، چاشتی، پێخۆر، خۆڕاس، واردش

خورجین: تۆرەکە، گەواڵە، هەگبە، چەمەدٚان، چەمەدٚانەو جلا

خوشامد: خەیرئامای، خەیرئامەی، وەشئامای

خوش آواز: وەشدەنگ، وەشوان، وەشواچ، دەنگوەش

خوش آیند: وەردڵ، پەسەن، پنەکەوتە، دڵواز، دڵگیر

خوش اندام: وەشکەوتە، باڵابەرز، باڵاڕێک، لەبار، جوانخاس

خوش حساب: وەشمامەڵە، وەشحەساب، سەرڕاس

خوش سخن: وەشقسە، قسەوەش


فەرهەنگوو گەشاوەزی
گلێروەکەردٚەی و نویستەی: کوورش ئەمینی
کاناڵکەردٚەی و نویستەی: گۆنا

@FerhenguGesawezi

╲\╭┓‍
╭ @zmankurdy  🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.