بە ناوی ئاوەز و تێفکرین. سڵام و ڕێز. ئامانجمان تەنیا پەرەپێدان و فێرکاری زمانی کوردیە, لێرە کۆبووینەتەوە کە بە زمانی دایکیمان و" نەتەوەی کورد"خزمەت بکەین. 🔵چە بەڵایێکی گەورەیە کوردێک نەتوانێ بە زمانی خۆی بنووسێ "پێشەوا قازی"
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ سێشەمە؛
٢دوهەمی جۆزەردانی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٣/٢🕊
٢ی خوردادی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٣/٢🕊
٢٣ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (23/5/2023)🕊
٣ی زیقەعدەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١١/٣
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« گەسکەشەیتانە: (خاکشیر تلخ).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#کەونار_کۆن_دێرین_بهستان_باستانی_قەدیمی_كهونارایی👈( قدیمی، باستانی)
#بازرەقە_ههڵقوڵین_جۆشان_كوڵان_ههڵچوون_فیچقە_فیشکە_باژێڵە_کەوانە👈( فوران)
#بازربوون_تەرەبوون_ڕاكردن_ئاوارەبوون_هەڵاتن_خۆشاردنەوە 👈( متواری شدن، نهان شدن)
#هێڕ_لاژ_گێژ_گەمژە_بڵح_نەفام_ناهیر_گەوج_دەبەنگ_کەمئاوەز_بێئاوەز_گێلۆکە_کەمفام_حەپۆل_تێنەگەیشتوو_بێمێشک_عەقڵسووک_کەمئەقڵ👈( ابلە، گیج و منگ)
#هێڕان_هاڕین_وردوخاشکردن_کردنەتۆز_کردنهپوودر_گەردکردنەوه.👈( پودر کردن)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
ڕابین لیكاف له كتێبەکەیدا بە ناوی "هێزی ئاخاوتن، سیاسهتە زمانییەکان له ژیانی ئێمهدا" دهڵێت: سیاسهتی ئێمه دهبێ ئهوه بێت كه بهێڵین زمان به تهنیا بمێنێتەوە و واز لە ئاخێوهرانیش بهێنین (لیكاف، 1990: 298). ناوەرۆکی وتەکانی لیکاف ئەوە بوو کە ئەو پاڵنەر و دەستکارییانەی کە بە شێوەی مەبەستدار لە زماندا ڕوو دەدەن، دەتوانن کێشەدار و مەترسیدار بن، چونكه زمان به شێوهیهكی ئاسایی و سروشتی دهگۆڕێت و دهستێوهردانی دەسکرد و ناسروشتی دەورێکی ئهوتۆی لهم گۆڕانهدا نییه.
بەڵگاندنی زمانناسان وەهایە کە گۆڕانی زمان دیاردەیەکی تەواو ئاساییە و زمانەکان بەردەوام گۆڕانکارییان بەسەردا دێت؛ بۆیە، هەموو ڕەچەتە زمانییەکان (ئەمرکردن و فەرماندان بەوەی فڵان شت ڕاستە و فڵان شت هەڵەیە) سەر ناکەون و لە کۆتاییدا شکست دەهێنن. بە بڕوای کریستاڵ تەنیا ئەو زمانانەی کە ناگۆڕن یان گۆڕانکارییان بەسەردا نایەت، نازناوی زمانی مردوویان پێدەدرێت (کریستاڵ، 2010 :131)؛ چونکە زمان پێویستە بگۆڕدرێت هەتاکوو ڕەنگدانەوەی پێداویستییەکانی ئاخێوەران، گۆڕانکارییە ئاقارییەکان، گۆڕانکارییە زانستی و تەکنۆلۆجیکەکان، نۆڕمە کەلتوورییە نوێکان و ... تێیدا بنوێندرێتەوە.
داهاتووی زمان بە بۆچوونی کریستاڵ (2004 :11) وەهایە کە پێویستە لە مێژووەوە فێر بین و وانەی مێژوویی پێمان دەڵێت کە نابێ هەلومەرجی هیچ زمانێک بە هەرمان و نەگۆڕ سەیر بکەین. هەروەک هاڵ یش ئاماژە دەکات بەم دیاردەیە و دەڵێت: پێویستە گۆڕانکارییە زمانییەکان و ئەنجامەکانی وەک دیاردەیەکی تەواو ئاسایی و سروشتی وەربگرین و وەک چۆن چاوەڕێی ئەوەین شتێک لە جیهاندا بێتە ئاراوە هەر بە هەمان ڕادەیش چاوەڕێی ئەوە بین گۆڕانکاری بەسەردا بێت، چ گونجاو بێت یان گونجاو نەبێت، چ لەگەڵ مەیل و خواستی تاکەکەسیماندا یەک بگرێتەوە یان نەگرێتەوە (هاڵ، 1960 :190). بۆیە ئەگەر چاوەڕوانی ئەوە بین کە ڕەچەتە و نواندنەوە زمانییەکان دەتوانن ببنە لەمپەر و بەربەستی گۆڕانی زمان، ئەوە چاوەڕوانییەکی بێهوودەیە. ئەم گۆڕانکارییە هەروەکوو وێنەی هەورەکانی ئاسمان حاشاهەڵنەگرە. بۆ نموونە ئەگەر ئەمڕۆ هەورێک لە ئاسماندا بە شێوەی وشتر سەیر بکەین و چاوەڕێ بین سبەی هەمان وێنە بە شێوەی وشتر ببینین، شتێکی وا نابینین و گۆڕینی هەموو ئاستەکانی زمانیش وەکوو ئەم نموونە وایە (ڕیکسۆن و هیڵتون ، 2006 :33).
بەگشتی، کۆمەڵگا دەگۆڕێت و زمانەکەیشی گۆڕانکاریی بەسەردا دێت. زمانی سەد ساڵ لەمەو پێش ناتوانێ و ناکرێ لە دنیای ئەمڕۆدا بەکار بهێنرێت. گۆڕانی زمان بەرەبەرە ڕوو دەدات و گۆڕانکارییەکەی مەبەستدار و بەئەنقەست نییە. هیچ ئاخێوەرێک بە ئەنقەست زمانەکەی ناگۆڕێت. ئەم گۆڕانانە هەر ئەوانەن کە دڵسۆزانی زمان بە «هەڵە»ی دەزانن. ئەم هەڵانەش تا ئەو ڕادەیەن کە لەلایەن ئاخێوەرانەوە فام دەکرێن و لێکدەدرێنەوە. بۆیە دەیان هەزار لەو هەڵانە بوونەتە هۆی ئەوەی بگەینە زمانی ئەمڕۆ و تا ئەو کاتەی من و تۆ بە زمانی خۆمان بئاخێوین، ئەم زمانە لە ناو ناچێت و نامرێت.
ئەوانەی کە دان بە گۆڕانی زماندا نانێن و لە بەرانبەر ئەم گۆڕانکارییەدا گلەیی دەکەن و ناڕەزایەتی خۆیان دەردەبڕن، لە ئاکامدا کۆچی دوایی دەکەن و ئەو ئاخێوەرانەی کە هەنگاو دەنێنە گۆڕەپانی ژیانەوە هەر ئەوانەن کە بە فۆرمی نوێی زمانییەوە گەورە دەبن و ئەو فۆرمانە بە دیاردەیەکی سروشتی دەزانن. لەوانەیە ئەم ئاخێوەرانە ڕۆژێک لە ڕۆژان لەگەڵ گۆڕانکارییە زمانییەکانی داهاتوودا دژایەتی بکەن، بەڵام ئەم دژایەتییە بە هیچ شوێنێک ناگات و ئەوانیش دیسان لەم دنیا کۆچ دەکەن و گۆڕەپانی ژیان بۆ نەوەی داهاتووی ئاخێوەران بەجێ دەهێڵن و ئەم ڕەوتە بەردەوام دووپات دەبێتەوە (تراسک و میبلین، 2006 :81).
کتێبی #تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی
@zmankurdy
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ یەکشەمە؛
٣١سیویەکەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٣١🕊
٣١ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٣١🕊
٢١ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (21/5/2023)🕊
١ی زیقەعدەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١١/١
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« گیای جەواشیر، جەواشیلە، جەواشێر، گۆشەنوەنە: (گاوچاقکن).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ شەمە؛
٣٠سیهەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٣٠🕊
٣٠ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٣٠🕊
٢٠ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (20/5/2023)🕊
٣٠ی شەواڵی١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٣٠
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« گاڵەنووسنەک، گاڵەمووینە، هەرزنەچۆلەکە، هەرزنەکێویله: (ارزن چسبک).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#لێوڕێژ_کەلاو_تەژی_سەرڕێژ_کەفڕێژ_پڕاوپڕ_نیقەڵتووز_لێواولێو_لیپاولیپ_کەلەڕێژ_سەرپڕ_قەتی_بۆ_تەکاندنی_خۆت_دیتری_لیپ_مەکە👈(لبریز، هرگز برای خالی کردن خودت دیگری را لبریز نکن)
#ترسان_سامكردن_نهوێران_زاڵهچین_رخچین_قەت_مەهێڵه_زانیاری_لە_کەموکورتیەکانت_تۆ_بترسێنێت_هەرگیز_ڕێگە_مەدە_لە_زانینی_عەیبەکانت_خۆف_بکەی👈(ترسیدن، هرگز نگذار آگاهی از عیبهایت تو را بترساند)
#پارێزگاری_ئاگاداری_چاوەدێری_پاسەوانی_ناوچەی_پارێزراو.👈(حفاظت، منطقه حفاظت شده)
#ڕاستگۆیی_یەکڕوویی_یەکڕەنگی_ڕاستیودروستی_دروستی_خەڵاتێکی_زۆر_بەنرخە_لە_ئینسانگەلی_نزمبیر_چاوەڕێی_مەکە👈(صداقت، صداقت یک هدیه بسیار گران قیمت است، از انسانهای پست انظارش را نداشته باش)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#بەردەوام_هەروەها_دیسانەوە_بە_بەردەوامی_دەگەڵم_ببە👈(همچنان، همچنان با ما باشید)
#بەستراو_پێوەبەستراو_گرێدراو_پێوەندیدار_دڵبەسه_هۆگر_هەموو_بە_یەکتر_گرێ_دراوین👈(وابسته، همه به هم وابستهایم.)
#لێدوورخستنهوه_بردنهلاوه_دووریکردن_مهوداگرتن_کشانەوە_نابێ_بکشێینەوە👈(کنار کشیدن، نباید کنار بکشیم.)
#لا_پاڵ_تەنیشت_کن_لە_کنی_خەونەکانمدا_فێری_شەڕکردن_بووم👈(کنار، کنار رویاهام جنگیدن را آموختم.)
#لاخستن_لادان_وهلادان_پاکیشان_خستنەکهنارهوه_دوورخستنەوە_لابدە👈( کنار زدن، بزن کنار)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#تاشەوان_ڕازەوان_زەردەوان_بەردەوان👈(صخره نورد)
#قێزەون_بێزەون_بەژان_دڵتەزێن_ناخهەژێن_کارەساتبار_ناخۆش_ئازاردهر👈(فجیع)
#پێوندی_پێکگەیشتن_بەیەکگهیشتن_پێکبڕان_زەماوەندكردن👈(وصلت)
#کەمبیری_بێسەرنجی_كهمتهرخهمی_ڕووساردی_ساردوسڕی👈(بی توجهی)
#بەربەخۆگر_دانبەخۆداگر_خوددار_نەهێنێکار_گوماناوی_ڕەمزاوی👈 (مرموز)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری
کاتێک کە کەسێک ئەنقەست لێت تێناگات، بۆ تێگەیاندنی خۆت ماندوو مەکە!
بۆ ئەوەی تێپەڕی، ئەوەی شکا، ئەوەی نەهاتە دی و ئەوەی لە ناوچوو حەسرەت مەخۆ؛ لە ژیاندا گەر ڕەنج و تاڵی نەبوایه خۆشی و شرینی هیچ واتایەکی نەدەبوو.
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#له_بیرچوونەوە_له_یادچوون_بیرچوون_بیربردن_بیركردن_فەرامۆشکردن👈(فراموش کردن)
#لە_یادی_بکه_بیری_لێمەکەوه_فەرامۆشی_بکە👈(فراموش کن)
#سڕوڕ_کەمفام_مێشکبەستوو_خۆل_حەپۆل_گێلۆکە_گەمژە_گێژووێژ_گەوج👈(هالو)
#شیاوی_چارەسەر_شیاوی_وڵامدانەوه👈(قابل حل)
#قسەفرەکەر_دەمشڕ_دەمگەوج_چەڵتەکەر_چەناگەدرێژ_زۆروێژ_بێژۆک_دەمبزێو_چناکەشکیاگ_حەودەم_زۆربڵێ👈(وراج)
#نزمانه_پیسانه_شکاندنانه_حەقیرانه_گەنانە👈(حقیرانه)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری
#ناساندن_تاریفدانەوه_گێڕانەوە_باسکردن_شیکردنەوە_تاریفکردن👈(توصیف)
#تۆقاندن_ترساندن_هەناسەلێبڕین_قڕوقپ_بێدەنگ_زەبروزۆر_پشووسواری_نهفهسبڕان_پشوونهمان👈(خفقان)
#بەباڵاگرتن_تێهەڵکێش_دستەبەر_مسۆگەر👈(تضمین)
#دڵەڕاوکێ_نیگەرانی_ترس_دڵەوەرێزی_کەڵکەڵه_شڵەژاوی_ئاژاوە_ئاڵۆزی_تێکدان_شێواندن👈(دغدغه)
#گەماری_پیسی_چەپەڵی_چڵكنی_ناپاکی_گهندوگوو_خوێڕی👈 (کثافت)
#چەپەڵکار_گەندکار_پیسکار👈(کثافتکار)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ شەمە؛
٢٣بیستوسێهەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢٣🕊
٢٣ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢٣🕊
١٣ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (13/5/2023)🕊
٢٣ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢٣
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« بەی، بەیانە، بەهـ، بەهێ.»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ هەینی؛
٢٢بیستودوهەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢٢🕊
٢٢ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢٢🕊
١٢ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (11/5/2023)🕊
٢٢ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢٢
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« کارگی سۆلەکە.
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
ئەگەر نەتوانن شارەزایی چێژبردن لە هەرشتێک کە لە ژیانمان هەیە لە ناخمان پێکبهێنین؛ دڵنیابین بە زیاتر بە دەست هێنانی هەرشتێکیکەیش قەتی خوشحاڵ نابین!
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
لە بیرتانبێت پشت نەکەنە شیعر و ئاواز و لایلایە و خەونەکانتان، منداڵەکانتان فێربکەن بۆ نیشتمانیان و بۆ ئەمڕۆ و بۆ سبەینێ ببنە ڕۆڵەیەک لە ڕەگەزی "شیعر و باران"
بە با و هەتاوتان دەسپێرم و تا سبەینێیەکی نە ئێگجار دوور کە وانەی عیشق و ڕاستی بۆ نیشتمان بڵێینەوە.
هاوڕێ و هاویاریتان، مامۆستای دەورانی مناڵیتان.
بەشێک لە نامەی نەمر #فەرزاد_کەمانگەر
یادیان بەرز و ڕێگایان پڕڕێبواربێت.🕊
#شیعری: #مامۆستاشەریف
هیچ زمانێک لە تەنیایی و گۆشەگیریدا ناژیت و ئەگەر زمانێک بیەوێ خۆی وەک پەتیترین و ڕەسەنترین زمان و خاوەنی وشە خۆجێیەکان پێناسە بکات، پێوەندیی خۆی لەگەڵ زمانەکانی دیکەدا دەپچڕێنێت و وەک تاکێکە کە دوور لە کۆمەڵگا دەژیت، چونکە ئەنجامی وەها بیرکردنەوەیەک دەبێتە گۆشەگیریی کۆمەڵایەتی و ئابووری (کریستاڵ، 2004 :27). سەقام و بەردەوامیی هەر زمانێک دەگەڕێتەوە سەر ئەو دانوستانەی کە لەگەڵ زمانەکانی دیکەدا هەیەتی، هەروەک کریستاڵ لە کتێبی زمان چۆن کار دەکات؟دا بە دروستی ئاماژە بەو خاڵە دەکات کە وشەوەرگیراوەکان بەڵگەیەکن بۆ ئەوەی زمانێک بەرەو گۆڕەپانی نێودەوڵەتی هان بدەن، چونکە دەیسەلمێنن کە ئەو زمانە لەگەڵ زمانەکانی دیکەدا پێوەندی و ئاڵوگۆڕی وشەیی هەبووە (کریستاڵ، 2005 :225). هەر بۆیە وەها تێگەیشتنێک لە زمان هەڵەیە کە پێمانوابێ پێویستە هەموو وشەکانی زمان خۆجێیی و ڕەسەن بن و بەشێک بن لە پەیکەرە و جەستەی خودی ئەو زمانە.
کتێبی #تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#د_عادڵ_محەمەدی
@zmankurdy
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ دووشەمە؛
١یەکەمی جۆزەردانی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٣/١🕊
١ی خوردادی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٣/١🕊
٢٢ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (22/5/2023)🕊
٢ی زیقەعدەی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١١/٢
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« توێسی، تووسی، تۆسی:( بوقناق).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#جێوان_پێخهف_جێوبان_پڕپووشهن_بهستهک_یاتاخ_یهتاخ_سهرهخهر_بهخۆدادهر_👈(رختوخواب)
#جێوار_دانیشتوو_نیشتهجێ_مێنهماڵ👈( ساکن)
#گومەز_گومبەز_گۆمە_گومبەت_قوبە👈( قبە، گنبد)
#جاڕزی_تووڕەیی_بێمهیلی_وهڕهزی_بێزاری_فرۆز👈( دلزدگی)
#دڵڕهش_بهدگومان_بیرخراو_دڵپیس_بهدخواز_تاوانبار_گوناحكار👈(دلسیاە)
#داخلهدڵ_دڵبهزام_دڵشكاو_دڵتهنگ_ڕهنجاو👈( دلریش)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری
#بیچم_بەچک_بهژنوباڵا_قهڵافهت_لهشولار_قیافه_سیما_دیمهن_شكڵ_تەرح_شێوە_وێنە_دەموچاو_ڕوومەت_ڕواڵەت_فۆڕم_سهروشكڵ_داڕشت_سەروگوێلاک_سەروسەکوت_سەروقڵخ_ڕۆخسار_ڕەنگوڕوو 👈(قیافە، هیکل، چهرە، ریخت، سروسیما)
#کرێت_بیچمناحەز_بهدشكڵ_بهدسهكوت_ڕهزاگران_بهوتهشک_ههپاپوو_بهدتهور_بهدزهڕه_چهڵهمهدریژ_نابووته_نابار_ناجۆر_ناشیرین_قهلهموون_ناقۆڵا👈( زشترو، بدریخت)
#هاوبیچم_هاوفۆڕم_هاوتەرح_هاوچەشن_هاوشێوە_هاوجۆر_هاوشکڵ_هاوڕەنگ_یەکڕەنگ_لەوێنە_لێکچوون👈( هم شکل، همزی، همرنگ)
#چێخ_چوارچێوه_حهوشه_پهرژان_پهرژین_قەڵا_پهناگه_حهشارگه_گهمارۆ_ئابڵۆقه_سنوورداری_بهرگیراوی👈(حصار)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
شتێک بەناوی #زمان هەبوونی نییە، ئەوەی کە هەیە #زارە نەک زمان
سەبارەت بە ڕیزبەندیی زارەکانی زمانی کوردی ساڵەهایە مشتومڕێک لە ئارادایە و هەندێک کەس زارێک وەک زارێکی کوردی دادەنێن و هەندێکی دیکەش وەک زمانێکی جیاواز سەیری دەکەن. ئەمەش لە حاڵێکدایە کە ئەگەر تەنیا پێوەری لێکگەیشتن ڕەچاو بکەین بە ئاسانی دەتوانین کۆتایی بەم قەرقەشەیە بهێنین؛ بەڵام چونکە فاکتەر و تێبینییەکانی دەروەی زمان لە ئارادان، گرفتەکە وەک خۆی ماوەتەوە. جیاوازیی نێوان دوو چەمکی «زمان» و «زار» لە ڕێکردێکی قووڵتری دیکەشدا تاوتوێ دەکرێت. زمان چەمکێکی «دەرهەست» و هزرییە و زار چەمکێکی «بەرهەست»ـه. ئەمەش واتە ئەو شتەی کە ئێمە قسەی پێ دەکەین و بەکاری دەهێنین نەک زمان بەڵکوو زارە.
بە وتەیەکی دیکە، زمانێک لە زارەکانیدا دەردەکەوێت و دەنوێندرێت. بۆ نموونە، ئەگەر لێم بپرسن بە چ زمانێک قسە دەکەی؟ دەڵێم کوردی. پاشان ئەم پرسیارە دێتە ئاراوە: کامە کوردی یان کامە زاری کوردی؟ ئەمەش پیشاندەری ئەوەیە کە ئەو شتەی بە کردەوە دەبینرێ زارە نەک زمان.
دەکرێ جیاوازیی نێوان زمان و زار وەک جیاوازیی نێوان مێوە و سێو سەیر بکەین. ئەگەر لێتان بپرسن: چی دەخۆن؟ و ئێوە بڵێن: مێوە، دەسبەجێ ئەگەری ئەو پرسیارەش دێتە ئاراوە کە چ مێوەیەک؟ مێوە چەمکێکی دەرهەستە کە لە سێو، پرتەقاڵ، هەمرۆ، هەنار و ...دا دەردەکەوێت. وتەیەکی زەریف و وردبینانەیە، ئێمە مێوەش دەخۆین و نایشیخۆین. سێو مێوەیەکە و کاتێک کە سێو دەخۆین بێگومان خەریکی مێوەخواردنین؛ بەڵام ڕاست ئەوەیە کە ئێمە سێو دەخۆین نەک مێوە. مێوە مۆرکێکی دەرهەستە کە ئێمە بۆ پۆلاندنی نموونە تایبەتەکانی خواردەمەنییەکان بەکاری دەهێنین (ئەڵبەت هەموو مێوەکانیش ناخورێن). پێدەچێ ئەم نموونەیە دەفرایەتی ئەوەی هەیە کە هەرایەکی فەلسەفی بنێتەوە. لێگەڕێین، گرینگ مەبەست و ناوەرۆکی وتەکەیە. مەبەست و ناوەرۆکی وتەکە ئەوەیە کە پێوەندیی نێوان زار و زمانیش هەروایە؛ واتە یەکێکیان چەمکێکی دەرهەستە کە لە ئەوی دیکەدا کە چەمکێکی بەرهەستە، دەنوێندرێت و دەردەکەوێت. وەک هەریس (2001) دەڵێت، کارێکی دروست ئەوەیە کە سیستەمی زمان نەبەینە ئەو ئاستەی کە لەگەڵ مۆرکی وەک «ئینگلیزی»، «فەڕەنسە» و «فارسی» و هتد بناسرێت؛ بەڵکوو دەبێ لە ئاستی زارەکان داینێین. بەو واتایەی کە زمان لە بنەڕەتدا هەمان زارە. مەک وۆرتەریش لە سەر ئەو خاڵە جەخت دەکاتەوە کە هیچ جیاوازییەکی بەرهەست ناکەوێتە نێوان زار و زمان و پێناچێ بیرۆکەی جیاوازبوونی زمانەکان لە زاراوەکان، ژیرانە و لۆژیکی بێت. لە ئەنجامدا شتێک بە ناوی زمان بوونی نییە و ئەو شتەی هەیە زارە نەک زمان (مەک وۆرتەر، 2016).
کتێبی #تێگەیشتنی_هەڵە_لە_زمان
#دعادڵ_محەمەدی
@zmankurdy
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ هەینی؛
٢٩بیستونۆهەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢٩🕊
٢٩ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢٩🕊
١٩ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (19/5/2023)🕊
٢٩ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢٩
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« سەرسۆفیلکە.»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ پێنجشەمە؛
٢٨بیستوهەشتەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢٨🕊
٢٨ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢٨🕊
١٨ی٨ مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (18/5/2023)🕊
٢٨ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢٨
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« تیراوێ، شیرینۆکە.»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ چوارشەمە؛
٢٧بیستوحەفتەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢٧🕊
٢٧ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢٧🕊
١٧ی٨ مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (17/5/2023)🕊
٢٧ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢٧
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« باینجانەڕەشە، بامجان: (بادمجان).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ سێشەمە؛
٢۶بیستوشەشەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢۶🕊
٢۶ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢۶🕊
١۶ی٨ مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (16/5/2023)🕊
٢۶ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢۶
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« پەلگەردەنی: (قیچ).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ دووشەمە؛
٢۵بیستوپێنجەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢۵🕊
٢۵ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢۵🕊
١۵ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (15/5/2023)🕊
٢۵ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢۵
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« گوڵەحاجیانه، بەیبوون، گوڵەبابوونە، گوڵەچەرمەڵە: ( بابونه).»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ یەکشەمە؛
٢۴بیستوچوارەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢۴🕊
٢۴ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢۴🕊
١۴ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (14/5/2023)🕊
٢۴ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢۴
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« تاڵبی، تالبی.»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
#ستەمکار_زاڵم_زۆردار_خۆبەزلزان_داگیرخواز_زێدەڕۆ_کەڵەگا_سەرکێش_ملهوڕ_فیزدار_لووتبەرز_لەخۆڕازی👈(مستکبر)
#شیاوی_چاککردنەوە_شیاوی_نووژنکردنەوە_شیاوی_سازکردنەوە👈(قابل ترمیم)
#سوڕمانەکان_سەرسوڕهێنەرکان_نائاساییەکان_ناسروشتیەکان👈(عجایب)
#پەرجۆوەکان_کارەنەبینراوەکان_کارەخواییەکان👈(معجزات)
#هێنانەدی_هاتنەدی_براورد_هەڵسەنگاندن👈(براورد)
#بەندکردن_بەستنەوە_هەوسارکردن_لەغاوکردن_گرتن_دەسبەسەرکردن_قۆڵبەستکردن_کۆنتڕۆڵكردن_خستنە_ژێرڕكێف👈(مهار کردن)
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ پێنجشەمە؛
٢١بیستویەکەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢١🕊
٢١ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢١🕊
١١ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (11/5/2023)🕊
٢١ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢١
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« قارچک چەتری، خارچک تەقیلە، کارگی زەردی کێوی.»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ چوارشەمە؛
٢٠بیستەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/٢٠🕊
٢٠ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/٢٠🕊
١٠ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (10/5/2023)🕊
٢٠ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/٢٠
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« کارگەجنانە.»
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.
سڵام هاوڕێیان، ڕۆژتان بە خەیر و خۆشی. 🕊
🗓ئەمڕۆ سێشەمە؛
١٩نوزدەیەمی گوڵان(بانەمەڕ)ی ٢٧٢٣ی
#کوردی: ٢٧٢٣/٢/١٩🕊
١٩ی ئوردیبەهەشتی ١۴٠٢ی
#هەتاوی: ١۴٠٢/٢/١٩🕊
٩ی مەی ٢٠٢٣ی
#زاینی: (9/5/2023)🕊
١٩ی شەواڵی ١۴۴۴ی
#کۆچی_مانگی: ١۴۴۴/١٠/١٩
سەبارەت بە وێنەی سەرەوە:« قارچکەخوەڵینە، خارچک دوومڵانە، قارچک دوومڵان، دوومەڵان؛ جۆرە قارچکێکی بەھاری خڕی گەرمیانییە لە زەوی ھەڵدەتۆقێ.
لای ئێوە چی پێدەڵێن؟
╲\╭┓
╭ @zmankurdy 🕊
┗╯
#کــانـاڵـی_وشـــەی_کــــوردەواری.