2514
فرهنگستان زبان و ادب فارسی The Academy of Persian Language and Literature @theapll https://telegram.me/theapll www.apll.ir مدیر وبگاه/ کانال @The_apll روابط عمومی Public Relations @PR_APLL
فارسی را پاس بداریم (۲۹)
گام‌یار یا واکر؟
بگوییم ✅ گام‌یار
نگوییم ❌ واکر
@theapll
ویراست دوم گنجینۀ گویش‌های ایرانی (استان گیلان ۱) منتشر شد
🔸 کتاب گنجینۀ گویش‌های ایرانی، (استان گیلان ۱)؛ هفت گویش از دامنۀ البرز، تألیف عفت امانی، پژوهشگر ارشد گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی فرهنگستان است. چاپ نخست این اثر سال ۱۴۰۱ منتشر شد و پس از مدت کوتاهی نایاب شد و فرهنگستان تجدید چاپ کتاب را لازم دانست ولی مؤلّف بر آن شد که چاپ دوم را با ویراست جدیدی ارائه دهد. به گفتۀ مؤلف در ویراست جدید افزون‌بر بازنگری در بخش آواشناسی و صرف و نحو و انجامِ برخی ویرایش‌ها، دو کار مهم دیگر نیز صورت گرفته است: نخست افزودن چند متن در قالب شعر و قصّه و خاطره و زبانزد و مَثل؛ دودیگر تغییراتی در شیوۀ واج‌نویسی که در مقدمۀ کتاب توضیح کاملی دربارۀ این روش و دلیل آن ارائه شده است.
🔸 ویراست دوم گنجینۀ گویش‌های ایرانی، (استان گیلان ۱)؛ هفت گویش از دامنۀ البرز زمستان ۱۴۰۳ در ۵۶۸ صفحه و با قیمت ۳۲۰ هزار تومان منتشر شده است.
🔸علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب با کتاب‌فروشی فرهنگستان (شمارۀ ۸۸۶۴۲۴۹۷ / آقای عفیفی ۰۹۱۲۶۹۴۷۱۴۴) تماس بگیرند.
🔴 متن کامل معرفی کتاب:
🌐 https://apll.ir/?p=18716
بیست و هشتم تیرماه، سالگرد درگذشت جلال‌الدین همایی (۱۲۷۸-۱۳۵۹)
@theapll
روشنا (۱۵)
جنگِ معشوق صلح آمیز بوَد، و صلحِ او جنگ‌آمیز.
لوایح، منسوب به عین‌القضات، به تصحیح دکتر رحیم فرمنش، کتابخانۀ منوچهری، چ دوم، بی‌تا.
@theapll
پرنیان پارسی (۷)
و از خیانت کردن با مردم بپرهیز که هرکه با مردمان خیانت کند، پندارد که خیانت با دیگران کرده است و غلط سویِ اوست که آن خیانت با خویشتن کرده بوَد.
قابوس‌نامه، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر، به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۵، ص ۱۷۲.
@theapll
بیستم تیرماه، سالگرد درگذشت احمدرضا احمدی (۱۳۱۹-۱۴۰۲)
@theapll
نکته‌هایی از دستور خطّ فارسی
ترکیب‌هایی که با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند (۶)
فعل‌های پیشوندی با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند:
به‌دربردن، به‌دربُرد، به‌درنبُرد، به‌درمی‌برد، به‌درنمی‌برد، درگرفتن، درگرفت، درنگرفت، درمی‌گرفت، درنمی‌گرفت، فراگرفتن، فراگرفت، فرانگرفت، فرابگیرد، فرانگیرد، فرامی‌گیرد، فرانمی‌گیرد، ورآمدن، ورآمد، ورنیامد، ورمی‌آید، ورنمی‌آید
تبصره: درصورتی‌که بین اجزای فعل‌های پیشوندی فعل کمکی به کار رفته باشد در دو طرف فعل کمکی یک فاصلۀ کامل گذاشته می‌شود:
باز باید گرداند، باز نباید گرداند، باز میتوانست ایستاد، باز نمیتوانست ایستاد، باز نتوانست گردانید، باز نشاید گفت، بر نتوان انداخت، بر نشاید خاست، بهدر خواهد بُرد، بهدر نخواهد بُرد، در خواهد گرفت، در نخواهد گرفت، فرا خواهد گرفت، فرا نخواهد گرفت، فرو خواهد نشست، فرو نخواهد نشست، ور خواهد آمد، ور نخواهد آمد
@theapll
دریغ است ایران که ویران شود
کنام پلنگان و شیران شود
#ایران
@theapll
روشنا (۱۴)
ای بسا کس که به ما نزدیک است و از ما دور است!
و ای بسا کس که از ما دور است، و به ما نزدیک است!
تذكرة الاوليا، فریدالدین عطار نیشابوری، به اهتمام رینولد نیکلسن، دنیای کتاب، ۱۳۷۰، ج ۱، ص ۱۷۱.
@theapll
فارسی را پاس بداریم (۲۸)
تک‌اندازه یا فری‌سایز؟
بگوییم ✅ تک‌اندازه
نگوییم ❌ فری‌سایز
@theapll
نکته‌هایی از دستور خطّ فارسی
ترکیب‌هایی که با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند (۵)
ترکیبهای عطفی در معنای مجازی یا اصطلاحی با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند:
آبوهوا، بَرورو، پروبال، پُروپیمان، حدودوثغور، حیصوبیص، دوروبر، رتقوفتق، رفتوآمد، رفعورجوع، غثّوسمین، کموکاست، موروملخ، هستونیست
تبصره: ترکیبهای عطفی‌ای که در آنها واو عطف محذوف است با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند:
پشتکوارو، سبکسنگین، سنگینرنگین، عجیبغریب
@theapll
فارسی را پاس بداریم (۲۷)
تک‌چهره یا پرتره؟
بگوییم ✅ تک‌چهره
نگوییم ❌ پرتره
@theapll
نکته‌هایی از دستور خطّ فارسی
ترکیب‌هایی که با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند (۴)
ترکیبهای ساختهشده با بیناوندهای «ا»، «به»، «تا»، و «وا» با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند:
بیختابیخ، جابهجا، جورواجور، دستبهدست، دمبهدم، دورادور، روبهرو، سراسر، سربهسر، سرتاسر، گوشتاگوش، لحظهبهلحظه، موبهمو
تبصره: آن دسته از ترکیبهای ساختهشده با بیناوند «الف» که در آنها امکان اتّصال بیناوند به حرف پیشین وجود دارد پیوسته نوشته می‌شوند:
تنگاتنگ، دمادم، رنگارنگ، لبالب، مالامال
@theapll
دوم مردادماه، سالگرد درگذشت احمد شاملو (۱۳۰۴-۱۳۷۹)
@theapll
ایران‌بوم (۱۳)
تابستان
🔸 زبان‌ها و گویش‌های ایرانی در پهنۀ گسترده‌ای، از دامنه‌های کوه‌های قفقاز در شمال غربی فلات ایران تا بلوچستانِ پاکستان، در جنوب شرقی ایران؛ و از دره‌های رود زَرافشان در تاجیکستان، در شمال شرقی فلات ایران، تا کرانه‌های جنوبی تنگۀ هرمز و جنوب ایران، پراکنده‌اند. سخن‌گویانِ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی نو در ایران، تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان، شبه‌قارۀ هند، ترکمنستان، چین (در ایالت سین‌کیانگ)، قفقاز (گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و داغستان)، ترکیه، عراق، عمان و... زندگی می‌کنند. این سرزمین‌ها در روزگاران گذشته بخشی از قلمرو سیاسی یا فرهنگی ایران‌زمین بوده‌اند.
پیوند زبان فارسی و دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، بسیار پررنگ و چشمگیر است. در «ایران‌بوم» گوشه‌هایی از این پیوندها را نشان می‌دهیم.
🔸 از «/» برای نشان دادن تلفظ‌های گوناگون و از «،» برای نشان دادن معنای یکسان واژه‌ها بهره برده‌ایم.
#ايران_بوم
@theapll
بیست و هشتم تیرماه، زادروز سیمین بهبهانی (۱۳۰۶-۱۳۹۳)
#ایران
@theapll
فرهنگ ایرانی یکی از ریشه‌دارترین فرهنگ‌های دنیاست
برشی از سخنان استاد فتح‌الله مجتبائی، عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در دیدار با دانشجویان دانشگاه تهران
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۲۵ فروردین ۱۴۰۴
#ایران
@theapll
مدیر گروه پژوهش‌های زبانی و ادبی فرهنگستان منصوب شد
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حکمی مریم حسینی، استاد زبان و ادبیات فارسی، را به عنوان مدیر گروه پژوهش‌های زبانی و ادبی فرهنگستان منصوب کرد.
به گزارش روابط عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مریم حسینی، عضو وابستۀ فرهنگستان و استاد بازنشستۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا، را به مدیریت گروه پژوهش‌های زبانی و ادبی منصوب کرد. در این حکم آمده است: «با توجه به سوابق علمی و پژوهش‌های ادبی ارزندۀ سرکارعالی، به سمت مدیر گروه پژوهش‌های زبانی و ادبی فرهنگستان منصوب می‌شوید. امیدوارم این گروه بتواند با بهره‌مندی از دانش و تجربۀ آن استاد محترم بیش از پیش به اهدافی که در راه‌اندازی آن گروه در نظر بوده است، دست یابد.»
🔴 متن کامل در:
https://apll.ir/?p=18670
«سروستان» سی و دوم با یادی از پرویز ناتل خانلری منتشر شد
آخرین بخش از فصل سوم سروستان، با یادی از پرویز ناتل خانلری منتشر شد. در این قسمت، در بخش سرو سایه‌فکن، سهیلا عابدینی یادی می‌کند از پرویز ناتل خانلری و سپس در گنج‌آوا، سخنان دکتر حسن انوری، دکتر ژاله آموزگار و دکتر مسعود جعفری جزی را دربارۀ پرویز ناتل خانلری خواهیم شنید. در «از زندگی من» بخش‌هایی از زندگی‌نامۀ خودنوشت پرویز ناتل خانلری را با صدای معصومه حسینی مورودی می‌شنویم. دکتر محمدرضا رضوی در بخش «زبان‌کاوی» دربارۀ مراحل نقش گفتار مادرانه در زبان‌آموزی کودک سخن می‌گوید و در بخش معاصر‌خوانی بخش‌های از داستان «چشمان دکمه‌ای من» نوشتۀ بیژن نجدی را با صدای دکتر فتانه نادری می‌شنویم.
فصل سوم پادپخش «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» در ده برنامه و با نگاهی به شعر و زندگی شاعران معاصر ایران منتشر شد.
فصل‌های اول و دوم و سوم سروستان را می‌توانید در شنوتو و کست‌باکس بشنوید.
@theapll
دهم تیرماه، روز بزرگداشت صائب تبریزی
کمند عالمِ بالاست مصرعِ صائب
به این کمند ز قید زمانه بیرون آی
@theapll
ما برای آنکه ایران خانهٔ خوبان شود
رنج دوران برده‌ایم
#ایران
@theapll
«سروستان» سی و یکم منتشر شد
سروستان سی و یکم، با یادی از حسین منزوی منتشر شد. در این قسمت، در بخش سرو سایه‌فکن سهیلا عابدینی یادی می‌کند از حسین منزوی و سپس در گنج‌آوا سخنان دکتر مسعود جعفری جزی را دربارۀ ویژگی‌های سروده‌های منزوی خواهیم شنید. در در «از زندگی من»، معصومه حسینی مورودی، بخش‌هایی از گفت‌وگویی با حسین منزوی را روایت می‌کند. بررسی چندوچون گزینش خوشه‌واژۀ «پسند» را در گفتاری از دکتر علی شیوا خواهیم شنید و در بخش کهن‌خوانی پاره‌هایی از «سفرنامۀ ناصرخسرو» را با صدای عفت امانی می‌شنویم.
برنامۀ شنیداری «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» هر دو هفته یک‌بار منتشر می‌شود. فصل سوم پادپخش «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» در ده برنامه و با نگاهی به شعر و زندگی شاعران معاصر ایران منتشر می‌شود.
«سروستان» سی و یکم را در شنوتو و کست‌باکس بشنوید.
@theapll
هجدهم خردادماه، زادروز سعید نفیسی (۱۲٧۴-۱۳۴۵)
زبان یگانه وسیلۀ حفظ و بقای فکر مشترک است. ما ایرانیان به هیچ قیمتی نباید راضی شویم ملیت ما سست بشود، یا خدای ناخواسته در خطر بیفتد. باید همۀ همّ خود و مهمترین وظیفۀ ملی خود را حفظ زبان فارسی و توسعه و رواج آن بدانیم.
این موضوع حفظ و حراست و توسعه و تکمیل و رواج زبان فارسی که وظیفۀ فردفرد ما و بالاترین وظیفۀ ملی ماست راه بسیار ساده و روان و طبیعی دارد. ما پاسبان میوۀ هزار سال جان‌فشانی‌های روان‌فرسای پدران بزرگوار خود هستیم.
برگرفته از: سعید نفیسی، «حفظ زبان پارسی»، ای زبان پارسی، به کوشش میلاد عظیمی، ج ۱، انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۰، ص ۲۹۳-۳۰۰.
@theapll
کلّیّات رفیع‌الدّین عبدالعزیز لنبانی منتشر شد
🔸 رفیع‌الدّین عبدالعزیز لنبانی از ادیبان و عالمان سدهٔ ششم قمری در لنبانِ اصفهان و از معاصران جمال‌الدّین عبدالرّزاق اصفهانی است و مانند دیگر شاعر هم‌روزگار خود، شرف‌الدّین شفروه اصفهانی، شاعری دوزبانه بود و بیشتر آنچه از او می‌شناسیم به زبان عربی است.
🔸کلّیّات رفیع‌الدّین عبدالعزیز لنبانی با مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی و با همکاری لیلا شوقی، فروردین‌ماه سال ۱۴۰۴ در انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی چاپ و منتشر شده است.
🔸 علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب با کتاب‌فروشی فرهنگستان (شمارۀ ۸۸۶۴۲۴۹۷ / آقای عفیفی ۰۹۱۲۶۹۴۷۱۴۴) تماس بگیرند.
🔴 متن کامل معرفی کتاب:
🌐https://apll.ir/?p=18596
پرنیان پارسی (۶)
امیر [مسعود] رقعه بِستَد و پیل را بداشتند و بخواند. [خواجه احمد حسن] نبشته بود که «زندگانی خداوند عالم دراز باد، بنده می‌گفت که از وی وزارت نیاید که نگذارند و هرکس بادی در سر گرفته است و بنده برگ نداشت پیرانه‌سر که از محنتی بجسته دیگر مکاشفَت با خلق کند و جهانی را دشمنِ خویش گرداند.»
تاریخ بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی، تصحیح محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی، انتشارات سخن، ۱۳۸۸، ص ۱۵۱.
@theapll
روشنا (۱۳)
اول نمایش است، پس رَوش. تا ننماید، نبینی؛ تا نخواند، نروی.
کشف الاسرار و عُدّة الابرار، ابوالفضل رشیدالدین میبدی، به اهتمام علی‌اصغر حکمت، امیرکبیر، ۱۳۶۱، ج ۱، ص ۵۷۱.
@theapll
تصحیح بُستان العارفين و تُحفَة المُريدين منتشر شد
🔸 بُستانُ العارفين و تُحفَةُ المُريدين، نوشتۀ فقیه ابونصر احمد بن خیر (احتمالاً سدۀ پنجم)، از متون منثورِ عرفانی در زبان فارسی که با تصحیح تهمینه عطائی کچویی در انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است. بستان العارفين متعلّق به شاخه‌ای از متون صوفیّه است که در آنها داستان‌های صوفیان و پارسایان تدوین شده است و به سبب اشتمال بر گزارش‌هايی از احوال و اقوال پیشگامان تصوّف اهمّيتی ويژه دارد. برای نمونه، این کتاب بیش از صد حکایت مشترک با تذکرة الاولیاء عطّار دارد و کهن‌ترین روایت چهل و هشت حکایت از تذکرة الاولیاء در آن موجود است.
🔸بُستانُ العارفين و تُحفَةُ المُريدين، نوشتۀ ابونصر احمد بن خیر، با مقدّمه، تصحیح و تعلیقات تهمینه عطائی کچوئی، در ۹۰۵ صفحه و با قیمت ۸۰۰ هزار تومان در انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است.
🔸 علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب با کتاب‌فروشی فرهنگستان (شمارۀ ۸۸۶۴۲۴۹۷ / آقای عفیفی ۰۹۱۲۶۹۴۷۱۴۴) تماس بگیرند.
🔴 متن کامل معرفی کتاب:
🌐https://apll.ir/?p=18485
دوم خردادماه، زادروز محمدعلی موحّد (۱۳۰۲)
عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
شعر شکار سایه‌ها، سرودهٔ استاد #محمدعلی_موحد
@theapll