14479
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Лідэр Зьвязу журналістаў Украіны: «Лукашэнка ў нас замінусіўся»
https://smarturl.click/RevMW
У Вільні з ініцыятывы БАЖ адбылася сустрэча з старшынём Нацыянальнага зьвязу журналістаў Украіны Сяргеем Таміленкам. Украінскі журналіст расказаў беларускім калегам, як ва ўмовах вайны выжываюць мэдыя, і даў парады на выпадак агрэсіі з усходу. Свабода таксама распытала яго пра цэнзуру, барацьбу з карупцыяй, мабілізацыю журналістаў на вайну і полк Кастуся Каліноўскага. Асобным было пытаньне, ці працягваюць ва Ўкраіне называць Лукашэнку «бацькам».
У Менску зноў былі перабоі падачы электраэнэргіі для тралейбусаў
https://smarturl.click/aR8YX
На ліквідацыю цяжкасьцяў патрабуецца час. 10 кастрычніка перапынкі ў курсаваньні некаторых тралейбусных маршрутаў дасягалі 40 хвілін.
Да гэтага «Менсктранс» паведамляў пра падобную праблему ў жніўні, верасьні і ўжо ў гэтым месяцы.
Нобэлеўскую прэмію міру прысудзілі вэнэсуэльскай апазыцыйнай дзяячцы
https://smarturl.click/Y30Qm
Нарвэскі Нобэлеўскі камітэт вырашыў прысудзіць Нобэлеўскую прэмію міру Марыі Карыне Мачада за яе нястомную працу ў прасоўваньні дэмакратычных правоў народа Вэнэсуэлы і за яе барацьбу за дасягненьне справядлівага і мірнага пераходу ад дыктатуры да дэмакратыі.
Адзін пачаў хваліць уладу, трое — за кратамі. 5 гадоў таму Лукашэнка сабраў у СІЗА КДБ тузін арыштаваных лідэраў апазыцыі. Што зь імі цяпер
https://smarturl.click/5Z7bp
Сустрэча адбылася падчас масавых пратэстаў у Беларусі. На ёй былі 12 чалавек, у тым ліку Віктар Бабарыка і ягоны сын Эдуард, Сяргей Ціханоўскі, Максім Знак, Юры Васкрасенскі ды іншыя. Расказваем, як склаліся лёсы гэтых людзей.
Расея правяла буйную начную атаку на энэргетычныя аб’екты Ўкраіны. Ёсьць ахвяры і параненыя
https://smarturl.click/RevEW
На здымку Запароскай вайсковай адміністрацыі — жылы дом, расейскі ўдар па якім гэтай ноччу забіў 7-гадовага хлопчыка.
Пад ударам апынуліся таксама Чаркаская вобласьць, Кіеў і Сумшчына. Пры атацы на Кіеў параненыя 12 чалавек, зь якіх восем у лякарнях. На Кіеўшчыне ў выніку атакі без электрычнасьці засталіся 28 000 сем’яў.
На Палтаўшчыне безь сьвятла засталіся звыш 17 000 чалавек.
Ужо сёньня: 86 гадоў таму Вільню і частку Віленскай вобласьці БССР перадалі Літве
https://smarturl.click/E1wDz
10 кастрычніка 1939 году СССР перадаў Літве Вільню і Віленшчыну. Узамен Масква разьмясьціла савецкія вайсковыя базы, што хутка прывяло да страты літоўскай незалежнасьці.
🗓 Сёньня таксама:
1577 — Магілёў і Мазыр атрымалі Магдэбурскае права.
1794 — бітва пад Мацяёвіцамі: параза паўстанцаў і палон Тадэвуша Касьцюшкі.
1923 — атрад Юркі Моніча спыніў цягнік Бэрлін—Масква і пакараў савецкіх чыноўнікаў шомпаламі.
2006 — пачала працу сацыяльная сетка «ЎКантакце».
2007 — гурт Radiohead выпусьціў альбом In Rainbows, які можна было спампаваць за любую суму.
2015 — тэракт у Анкары: загінулі 102 чалавекі.
🍃 Нарадзіліся: Міхал Без-Карніловіч, Джузэпэ Вэрдзі, Гаральд Пінтэр, Кастусь Тарасаў, Валеры Галубовіч, Леанід Дранько-Майсюк.
🕯 У памяці: Мікалай Трызна, Дамінік Рудніцкі, Людвік Грынцэвіч, Міхал Клеафас Агінскі, Ігнат Легатовіч, Адам Бабарэка, Аляксандар Данілевіч, Валер Шчукін.
Асноўнае 9 кастрычніка
• Магчымы пераезд і ціск на сваякоў: Офіс Ціханоўскай паведаміў заходнім урадам пра зьніжэньне ўзроўню аховы ў Літве
• Абнаўленьне базы вышуку МУС РФ: зараз у ёй больш за 5 000 беларусаў
• Эўразьвяз абяцаў дапамогу прымусова вывезеным зь Беларусі былым палітвязьням
• Навіны палітвязьняў: ад Калесьнікавай пасьля доўгага перапынку прыйшоў ліст з турмы
• «Давялося звольніцца». Як зьмены ў польскім заканадаўстве аб міжнароднай абароне паўплывалі на беларусаў
• Старшыня Сейму Літвы заявіў, што краіна не зьмяншае, а павялічвае падтрымку Офісу Ціханоўскай
• Польшча можа адкрыць памежныя пункты зь Беларусьсю, калі Менск спыніць міграцыйны крызіс і вызваліць Пачобута — Rzeczpospolita
• Ляўрэатам Нобэлеўскай прэміі ў літаратуры стаў вугорскі пісьменьнік Ласла Краснагоркаі
Пуцін прызнаў, што самалёт «Азэрбайджанскіх авіяліній» быў зьбіты расейскай ракетай
https://smarturl.click/QbWv1
Прэзыдэнт Расеі прызнаў адказнасьць Масквы за крушэньне пасажырскага самалёта «Азэрбайджанскіх авіяліній» летась у сьнежні. Ён заявіў, што Расея выплаціць кампэнсацыі.
Гэта адбылося падчас сустрэчы з прэзыдэнтам Азэрбайджана Ільхамам Аліевым 9 кастрычніка на саміце ў Душанбэ.
Embraer-190 рэйсам з Баку ў Грозны разьбіўся 25 сьнежня. На борце было 67 чалавек, 38 загінулі.
Амаль адразу стала вядома, што рэйс быў абстраляны расейскай сыстэмай супрацьпаветранай абароны падчас пасадкі ў Грозным. У аэрапорце чакалі атакі ўкраінскіх дронаў.
Адмова Расеі прызнаваць віну за здарэньне стала прычынай рэзкага пагаршэньня адносін паміж Масквой і Баку.
Прэзыдэнт Расеі сёньня заявіў, што даведаўся пра прычыны катастрофы толькі два дні таму.
🇪🇺 У Брусэлі дамовіліся пра дамогу прымусова вывезеным зь Беларусі былым палітвязьням
https://smarturl.click/0BDdM
8 кастрычніка дэлегацыя беларускіх дэмакратычных сілаў сустрэлася з прадстаўнікамі Эўракамісіі і Эўрапейскай службы вонкавых дзеяньняў.
Абмяркоўвалі, як ЭЗ можа кампэнсаваць скарачэньне амэрыканскай дапамогі.
💬 «Лічбаў не магу падаць, але зазначу, што асобны акцэнт быў зроблены на патрэбы палітвязьняў, іхных сем’яў, а таксама былых палітвязьняў, якіх вымусілі зьехаць з краіны», — паведаміў дарадца Сьвятланы Ціханоўскай Дзяніс Кучынскі.
⚠️ У расейскай базе вышуку ўжо больш за 5 тысяч беларусаў
https://smarturl.click/oVOWe
За мінулыя паўгода ў сьпіс трапілі 1180 грамадзян і ўраджэнцаў Беларусі — цяпер у ім 5 220 чалавек.
Больш за паўтары тысячы беларусаў з базы прыбралі.
У расейскі вышук беларусы трапляюць па запыце ўладаў Беларусі.
Затрымаць людзей з гэтага сьпісу могуць таксама ў краінах, што сябруюць зь Беларусьсю і Расеяй.
ℹ️ Праверыць, ці ёсьць хто ў базе, можна на старонцы «Медиазоны»
Драматург Мікалай Халезін паўшчуваў Сяргея Ціханоўскага за ціск на Сьвятлану ў Нью-Ёрку
https://smarturl.click/mB3Gm
«Для мяне яна [Сьвятлана] — ня жонка Ціханоўскага. Для мяне яна — той палітык, які выконвае мой запыт. Мой запыт такі: каб яна будавала як мага больш мастоў і тунэляў унутры Эўропы, у Штатах, каб максымальна пашырала кола сувязяў і сяброў, бо гэтыя палітыкі цяпер амаль што пасланцы Беларусі. Таму калі хтосьці перашкаджае ёй і адбірае час на штучныя праблемы — мяне гэта не задавальняе. Як сябра, як беларуса».Читать полностью…
Ляўрэатам Нобэлеўскай прэміі ў літаратуры стаў Ласла Краснагоркаі
https://smarturl.click/WRmwO
Сёлета прэмію ў літаратуры далі вугорскаму пісьменьніку. Ласла Краснагоркаі — празаік і сцэнарыст.
Краснагоркаі лічаць найважнейшым жывым аўтарам Вугоршчыны, чые творы дасьледуюць тэмы постмадэрнісцкай дыстопіі і мэлянхоліі. Швэдская акадэмія ўшанавала яго «за яго пераканаўчую і празорлівую творчасьць, якая сярод апакаліптычнага жаху пацьвярджае сілу мастацтва».
Летась Швэдзкая акадэмія выбрала ляўрэатам паўднёвакарэйскую раманістку Хан Ган. Нарвэскі пісьменьнік і драматург Юн Фосэ перамог у 2023 годзе, а француская пісьменьніца Ані Эрно — у 2022 годзе. А дзесяць гадоў таму прэмію ўпершыню прысудзілі беларусцы — Сьвятлане Алексіевіч.
Лукашэнка бестэрмінова прызначыў на пасаду судзьдзю, які вынес вырак Пачобуту
https://smarturl.click/0BDaM
Аляксандар Лукашэнка зноў прызначыў судзьдзём Горадзенскага абласнога суду Дзьмітрыя Бубенчыка, які знаходзіцца ў санкцыйным сьпісе Эўразьвязу за палітычна матываваныя прысуды.
Навуковае адкрыцьцё: многія гістарычныя дамы ў Рызе пабудаваныя зь беларускай драўніны
https://smarturl.click/VRajR
Беларускі навуковец Максім Ярмохін з Бэрнскага ўнівэрсытэту апісаў 831-гадовую храналёгію гадавых колцаў хвоі з паўночнай Беларусі. Разам з Марысам Зундэ з Інстытуту гісторыі Латвіі ён апублікаваў артыкул у часопісе Dendrochronologia.
Навукоўцы ўзялі ўзоры для храналягізацыі з археалягічных раскопак Полацку і Віцебску, а таксама з дому Данэнштэрна ў Рызе.
🇮🇱🇵🇸 Ізраіль і ХАМАС заявілі, што дамовіліся аб спыненьні агню і абмене закладнікамі
https://smarturl.click/xVmzQ
Усяго празь дзень пасьля другой гадавіны нападу баевікоў ХАМАС, наступствам якога быў разбуральны наступ Ізраілю на Газу, перамовы ў Эгіпце праз пасярэднікаў прывялі да пагадненьня аб пачатковым этапе 20-пунктавага пляну Дональда Трампа дзеля міру ў палестынскім анкляве.
Навіну аб пагадненьні сустрэлі сьвяткаваньнямі ў Ізраілі, Газе і за яе межамі. Але пагадненьне, абвешчанае Трампам позна ў сераду, 8 кастрычніка, пакінула шмат нявырашаных пытаньняў, якія ўсё яшчэ могуць прывесьці да яго краху, як гэта здарылася з папярэднімі мірнымі намаганьнямі.
Зяленскі заявіў, што Расея рыхтуе правакацыі пры абмене палоннымі праз тэрыторыю Беларусі
https://smarturl.click/e07Z9
Прэзыдэнт Украіны Уладзімір Зяленскі заявіў, што сакратар Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны Рустэм Умераў вядзе перамовы з памочнікам Пуціна Ўладзімірам Мядзінскім аб чарговым абмене і папярэдзіў, што Расея рыхтуе правакацыі.
Reuters: Як балтыйскія дзяржавы плянуюць масавую эвакуацыю ў выпадку нападу Расеі. ФОТА
https://smarturl.click/vdzv2
Пляны ўрадаў трох дзяржаваў на выпадак надзвычайных сытуацыяў прадугледжваюць масавае перамяшчэньне насельніцтва, вызначаныя маршруты і разьмяшчэньне людзей. Пры гэтым Расея адмаўляе, што мае пляны нападу на NATO.
❤️ Ці пакіне Ціханоўская Літву? Чаму Лукашэнку выгадныя ўкраінскія атакі Расеі
А 15.30 менскага часу на ютуб-канале «Свабода Premium» глядзіце выніковы выпуск тыдня праграмы «ПіК Свабоды», які вядзе Дзьмітры Гурневіч. Задайце свае пытаньні госьцю эфіру — палітолягу і гісторыку Аляксандру Фрыдману.
▫️Літва зьменшыла ахову Офісу Сьвятланы Ціханоўскай. Што гэта азначае і ці зьбіраецца каманда Ціханоўскай пакідаць Літву
▫️Ці стане ідэя дыялёгу з Лукашэнкам новай стратэгіяй апазіцыі?
▫️Беларусь павялічвае пастаўкі паліва ў Расею ў сувязі з украінскімі атакамі расейскіх НПЗ. Ці заробіць на гэтым Беларусь?
▫️У Беларусі зьявіўся янот-паласкун. Хто гэта і чаму гэта важна?
«Пад пагрозай ня толькі першыя асобы». Грамадзкія дзеячы ў выгнаньні — пра бясьпеку пасьля зьнікненьня Мельнікавай і Котава
https://smarturl.click/nV8E4
З моманту зьнікненьня былога дыплямата і сябра Беларускага фонду спартовай салідарнасьці Анатоля Котава прайшло 50 дзён.
❓Ці адчуваюць сябе беларусы, вымушаныя пакінуць радзіму, у бясьпецы ў іншых краінах і ці не далі нагоду больш хвалявацца гісторыі са зьнікненьнем Мельнікавай і Котава?
🔖 Пра гэта Свабода запыталася ў кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня (НАУ) Паўла Латушкі, былога намесьніка камандзіра палка Каліноўскага, а цяпер прадстаўніка па пытаньнях абароны і нацыянальнай бясьпекі ў Аб’яднаным пераходным кабінэце Вадзіма Кабанчука, вядомай журналісткі, рэдактаркі выданьня Plan B Вольгі Лойкі і прадстаўніка BelPol Уладзімера Жыгара.
Урад Ізраілю ратыфікаваў пагадненьне аб спыненьні агню з ХАМАС
https://smarturl.click/0BD8W
Пагадненьне дазваляе спыніць баявыя дзеяньні ў Газе на працягу 24 гадзін і вызваліць ізраільскіх закладнікаў, якія ўтрымліваюцца там, на працягу 72 гадзін.
Лічыцца, што ў Газе ўсё яшчэ жывыя дваццаць ізраільскіх закладнікаў, а 26 лічацца загінулымі. Лёс яшчэ двух невядомы. ХАМАС заявіў, што перадача целаў загінулых можа заняць больш часу за вызваленьне тых, хто яшчэ жывы.
УДАКЛАДНЕНЬНЕ: У першапачатковай публікацыі памылкова сьцьвярджалася, што ліст заходнім дыпляматам адрасавала сама Сьвятлана Ціханоўcкая — зварот быў ад супрацоўнікаў ейнага Офісу. Таксама прадстаўнік КДБ зьвярнуўся праз інтэрнэт не да самой Ціханоўскай, а да супрацоўніка ейнага Офісу.
Рэдакцыя Радыё Свабода перапрашае за недакладнасьці.
⚡️ Магчымы пераезд і ціск на сваякоў: Офіс Ціханоўскай паведаміў заходнім урадам пра зьніжэньне ўзроўню аховы ў Літве
https://smarturl.click/aR835
Пра зьмест пасланьня Свабодзе паведамілі некалькі дыпляматычных крыніц.
У ім гаворыцца, што
• Сьвятлана Ціханоўская засталася без асабістай аховы;
• была зьнятая ахова і штаб-кватэры ў Вільні;
• Ціханоўскую папярэдзілі, што цягам 2-3 тыдняў ёй належыць пакінуць жыльлё, дзе яна была пад аховай апошнія 5 гадоў.
• Узмацніўся ціск на сваякоў людзей з каманды Ціханоўскай у Беларусі.
Цяпер Офіс чакае падрабязнасьцяў ад Літвы наконт новай сыстэмы бясьпекі, але не выключае пераезду, каб забясьпечыць найвышэйшы ўзровень аховы.
Дарадца Сьвятланы Ціханоўскай Дзяніс Кучынскі заявіў Свабодзе:
💬 «Ніякіх афіцыйных лістоў мы не рассылалі, але магу сказаць, што мы камунікавалі асабіста з дыпляматамі наконт сытуацыі, якая склалася».
🇵🇱 Польшча можа адкрыць памежныя пункты зь Беларусьсю або закрыць мяжу цалкам. Умовы «Менск ведае» — Rzeczpospolita
https://smarturl.click/vdzAy
Адкрыцьцё цалкам закрытай перад вучэньнямі «Захад-2025» мяжы ў Польшчы называюць умоўным і намякаюць, што могуць закрыць яе зноў, калі не дачакаюцца ад уладаў Беларусі крокаў насустрач, піша ўплывовая польская газэта.
Паводле крыніцы выданьня, умовы «Менск ведае». Гэта →
1️⃣ Спыненьне міграцыйнага крызісу.
2️⃣ Вызваленьне журналіста Анджэя Пачобута.
3️⃣ Супрацоўніцтва ў расьсьледаваньні сьмерці ад нападу мігранта польскага жаўнера Матэвуша Сіткі.
🍬 Пры гэтым з свайго боку Польшча абяцае адкрыць іншыя памежныя пераходы (выданьне мяркуе, што гэта Баброўнікі і Кузьніца), калі Менск спыніць міграцыйны крызіс і вызваліць Пачобута.
Беларусаў сапраўды дэпартуюць з Польшчы — але не таму, што яны беларусы. Чаму ж тады? Тлумачыць Дзьмітры Гурневіч.
Читать полностью…
У Беларусі за два гады работнікаў культуры паменела на паўтары тысячы чалавек
https://smarturl.click/mB3nO
↘️ У 2024 іх было 42,4 тысячы. Гэта на 3,2% менш, чым у 2022-м.
🧓 На 1 год вырас і іхні сярэдні ўзрост — да 45,4.
🎟 Затое ў музэі хадзіць беларусы сталі амаль на 30% часьцей. 155 музэяў летась наведалі 8,7 мільёна чалавек.
Топ-3 музэяў паводле наведвальнасьці
1️⃣ Мэмарыяльны комплекс «Хатынь»
2️⃣ Берасьцейская крэпасьць
3️⃣ Дзяржаўны музэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны
Крыніца — Белсат (PDF)
Старшыня Сейму Літвы заявіў, што краіна не зьмяншае, а павялічвае падтрымку Офісу Ціханоўскай
https://smarturl.click/9oZny
У сувязі са зьменай узроўню аховы лідэркі беларускай апазыцыі Сьвятланы Ціханоўскай і частковым пераходам яе Офісу на дыстанцыйную працу старшыня літоўскага парлямэнту зьняпраўдзіў сьцьверджаньні, што Літва адмаўляецца ад падтрымкі беларускіх дэмакратычных сілаў.
Банкі Беларусі пачалі прымаць даляры з пашкоджаньнямі, бачнымі ў ультрафіялетавым сьвятле
https://smarturl.click/L3mAA
Раней беларусы, бывала, не маглі абмяняць у банках «чорна-белыя» даляры старога выпуску — да 2013 году.
Найбуйнейшы ў краіне «Беларусбанк» паведаміў, што з кастрычніка ўнёс зьмены ў пералік прыкметаў платнасьці замежных банкнотаў.
«Давялося звольніцца». Як зьмены ў польскім заканадаўстве аб міжнароднай абароне паўплывалі на беларусаў
https://smarturl.click/XDA1G
«Я ў безупынным стане чаканьня. Агаломшыла вестка аб «замарожваньні» разгляду справаў пра абарону. Штодзень бачу дыскусіі, як зрабіць больш жорсткай працэдуру легалізацыі іншаземцаў у Польшчы. Гэта жах».
🇹🇯 Таджыкістан праігнараваў ордэр Міжнароднага крымінальнага суду на арышт Пуціна. Той прыляцеў у Душанбэ ўпершыню за тры гады
https://smarturl.click/RevOp
Улады Таджыкістана запыт Міжнароднага крымінальнага суду праігнаравалі. Пуціна ля самалёта сустрэў сам прэзыдэнт краіны Эмамалі Рахмон. У праграме расейскага палітыка ў Душанбэ насычаная праграма.
Раней Пуцін, нягледзячы на ордэр, наведваў Манголію.
Ужо сёньня. У космас упершыню паляцеў беларус Уладзімер Кавалёнак
https://smarturl.click/B4wOM
🛰 9 кастрычніка 1977 году беларус Уладзімер Кавалёнак (на абодвух фота) зьдзейсьніў першы палёт у космас на караблі «Саюз-25» у якасьці камандзера. Агулам ён тройчы бываў у космасе (1977, 1978, 1981) і правёў там 216 дзён.
🗓 Сёньня таксама
1618 — пачалося Магілёўскае паўстаньне супраць царкоўнай уніі.
1648 — войска ВКЛ на чале зь Янушам Радзівілам узяло Пінск.
1708 — у бітве пад Лясной на Магілёўшчыне расейцы разьбілі швэдзкі корпус Левэнгаўпта.
🍃 Нарадзіліся: Іва Андрыч, Тацяна Аляксеева, Аляксандар Аксёнаў, Джон Ленан, Уладзімер Пічэта, Валярына Кустава.
🕯 Памерлі: Адам Лісоўскі, Эрнэста Чэ Гевара, Павал Пракапеня, Жак Брэль, Сяржук Цімохаў.