16588
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Асноўнае за 3 чэрвеня: што варта ведаць, пра што пачытаць
▪️Блогера Матольку завочна пакаралі 20 гадамі пазбаўленьня волі
▪️МЗС Беларусі заявіў, што Менск адкрыты да дыялёгу з адміністрацыяй Трампа на ўсіх кірунках. Што стаіць за гэтай заявай? Тлумачаць Мажэйка і Кавалеўскі
▪️«Вясна»: у траўні выйшаў на волю як найменш 51 палітвязень, 42 зь іх — па памілаваньні
▪️У Маскве прызналі «экстрэмісцкай» кампанію-пераемніцу Wargaming у Беларусі і Расеі
▪️Шатляндзкі рок-гурт, у якім грае беларус, прасьпяваў, натхніўшыся вершам Купалы
▪️Камандуючым сіламі NATO ў Эўропе можа стаць нашчадак беларускіх імігрантаў у ЗША
▪️Два тунэлі, пераезд Купалаўскага ў офіс ГУБАЗіКу, пешаходны мост у Траецкае. Што зьбіраюцца рабіць з старым Менскам
▪️Наўроцкі падаваўся беларускай прапагандай як выратавальнік Польшчы, — мэдыяэкспэрт Быкоўскі
«Вясна»: у траўні выйшаў на волю як найменш 51 палітвязень, 42 зь іх — па памілаваньні
https://smarturl.click/4Om2Y
На сёньня ў Беларусі, паводле праваабаронцаў, 1183 палітвязьні , іх колькасьць павялічваецца амаль штотыднёва. Пры гэтым кожны месяц некалькі дзясяткаў палітвязьняў выходзяць зь месцаў зьняволеньня або па заканчэньні тэрміну, або пасьля суду да пачатку адбыцьця пакараньня.
Зь Беларусі спрабавалі нелегальна ўвезьці ў Латвію драўніны амаль на мільён эўра
https://smarturl.click/y65zR
Матэрыялы пра нелегальны ўвоз накіравалі ў пракуратуру Латвіі. Зьвесткі і доказы ў справе сабраў Дэпартамэнт падатковай і мытнай паліцыі Службы дзяржаўных даходаў.
У Маскве прызналі «экстрэмісцкай» кампанію-пераемніцу Wargaming у Беларусі і Расеі
https://smarturl.click/WRyAO
Як паведамілі расейскія дзяржаўныя СМІ, цяпер дзейнасьць кампаніі Lesta Games у Расеі забароненая. Усе актывы кампаніі будуць сканфіскаваныя на карысьць дзяржавы.
Выдаўца гульняў па рашэньні суду ўнясуць у расейскі сьпіс тэрарыстаў і экстрэмістаў.
Служба бясьпекі Ўкраіны заявіла пра ўдалую атаку Керчанскага моста
https://smarturl.click/qBja9
Паводле СБУ, мост замінавалі ўкраінскія дывэрсанты-падводнікі, і сёньня а 04.44 раніцы прагрымеў выбух.
Паводле заявы СБУ, сіла выбуху склала 1100 кг у трацілавым эквіваленце, і апоры моста пашкоджаныя на ўзроўні дна.
Праверыць гэтыя зьвесткі зь іншых крыніц на дадзены момант немагчыма.
Пасьля мірных перамоваў у Стамбуле Расея зноў атакавала Ўкраіну, ёсьць ахвяры.
https://smarturl.click/mBbJ9
Паводле папярэдніх зьвестак, расейская армія ўжыла рэактыўную сыстэму залпавага агню, у выніку чаго ў Сумах было пяць пападаньняў.
У выніку нападу пашкоджаныя мэдычная ўстанова, аўтамабілі і жылыя дамы.
Краіны Эўразьвязу ў чаканьні новых санкцыяў супраць Расеі. Што ў 18-м пакеце і чаму ён затрымліваецца
https://smarturl.click/xVYQQ
Калі ў мінулым месяцы Эўрапейская камісія пачала інфармаваць дзяржавы ЭЗ аб плянаваным наступным пакеце санкцыяў супраць Расеі, 27 краін-чальцоў чакалі канкрэтных пісьмовых прапановаў. І ўсё яшчэ чакаюць.
Што ж будзе ў 18-м пакеце?
Беларускія выдаўцы Надзея Кандрусевіч і Дзьмітры Строцаў сталі ляўрэтамі прэміі Prix Voltaire 2025 Міжнароднай асацыяцыі выдаўцоў (IPA) за свабоду публікацыі.
https://smarturl.click/b5Bnv
Кіраўніца IPA Гванца Джобава сказала, што для асацыяцыі гонар адзначыць беларускіх выдаўцоў, для якіх кнігадрук — гэта яшчэ супраціў.
«Рызыкуючы сабой, яны натхняюць надзеяй, патрабуюць роздуму, нясуць культуру», — сказала яна.
Камандуючым сіламі NATO ў Эўропе можа стаць нашчадак беларускіх імігрантаў у ЗША
https://smarturl.click/y65WL
Новым Вярхоўным галоўнакамандуючым Аб’яднанымі ўзброенымі сіламі NATO ў Эўропе можа стаць генэрал-лейтэнант паветраных сілаў ЗША Алексус Грынкевіч (Alexus Grynkewich).
Як высьветліла Свабода, ягоны прадзед прыехаў у ЗША на мяжы XIX і XX стагодзьдзяў зь Менску.
Караль Наўроцкі — новы прэзыдэнт Польшчы
Кансэрватар, якога на выбарах падтрымала апазыцыйная партыя „Права і справядлівасьць“, перамог на выбарах. У краіне, дзе парлямэнт кантралюе праэўрапейская кааліцыя, абраньне прэзыдэнтам кансэрватара можа азначаць вэта на шэраг законаў. Што яшчэ можа чакаць Польшчу? Падрабязнасьці ў відэа Свабоды.
Зяленскі зноў папярэдзіў, што Масква можа рыхтаваць напады зь Беларусі. Ён спаслаўся на выведку
https://smarturl.click/VRGO0
Дапамога Ўкраіне ў барацьбе з Расеяй перадухіляе агрэсію супраць Эўразьвязу. Пра гэта прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў 2 чэрвеня на адкрыцьці сустрэчы лідэраў «Бухарэсцкай дзявяткі» і NATO ў Вільні.
«Гэта філігранная праца», — прадстаўнік BelPol назваў беларускія прадпрыемствы, якія могуць стаць «законнымі цэлямі для Ўкраіны»
https://smarturl.click/E1XOW
Прадстаўнік ініцыятывы былых беларускіх сілавікоў BelPol Уладзімер Жыгар камэнтуе для Свабоды, ці магчымыя ўкраінскія дронавыя атакі па расейскіх ваенных аб’ектах на тэрыторыі Беларусі, а таксама па беларускіх прадпрыемствах, якія працуюць на расейскую ваенную прамысловасьць.
Дэлегацыі Украіны і Расеі дамовіліся ў Стамбуле аб новых абменах палоннымі
Пра гэта заявіў міністар абароны Ўкраіны Рустэм Умераў:
«У пытаньні вызваленьня ваеннапалонных мы дамовіліся засяродзіцца на канкрэтных катэгорыях, а не на лічбах. Мы дамовіліся аб абмене «ўсіх на ўсіх» цяжкапараненымі і цяжкахворымі ваеннапалоннымі. Другая катэгорыя – гэта маладыя салдаты ва ўзросьце ад 18 да 25 гадоў. Мы таксама дамовіліся аб вяртаньні 6000 целаў загінулых салдат».
«Наўроцкі будзе ехаць у адным цягніку з Трампам», — аглядальнік газэты Rzeczpospolita Шошын
https://smarturl.click/6We3D
🇵🇱 Што азначае абраньне прэзыдэнтам Польшчы Караля Наўроцкага для адносінаў паміж Варшавай і Менскам? Як яго абраньне можа паўплываць на становішча беларусаў, якія жывуць у Польшчы? Ці зьменіцца пасьля абраньня новага прэзыдэнта польская палітыка адносна Ўкраіны?
На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста адказвае аглядальнік польскай газэты Rzeczpospolita Руслан Шошын.
У Беларусі з 2020 года ліквідавалі 1936 некамэрцыйных арганізацый, а зарэгістравалі адзінкі
https://smarturl.click/aRzdA
Рашэньне аб самастойнай ліквідацыі прыняло прынамсі 746 некамэрцыйных арганізацый.
У Беларусі за год выдалі рэкордна нізкую колькасьць патэнтаў на вынаходніцтвы
https://smarturl.click/5ZMB0
У 2024 годзе ў Нацыянальны цэнтар інтэлектуальнай уласнасьці (НЦІУ) паступілі 303 заяўкі на выдачу патэнтаў на вынаходніцтвы. Гэта мінімальная колькасьць за ўвесь даступны пэрыяд вядзеньня статыстыкі, піша @belrynok
Што стаіць за заявай МЗС пра гатоўнасьць да дыялёгу з ЗША? Тлумачаць Мажэйка і Кавалеўскі
https://smarturl.click/kZglR
Заява афіцыйнага Менску пра дыялёг з ЗША — насуперак Маскве ці на яе загад? Чаму «вялікая зьдзелка» Трампа з Лукашэнкам не рэалізавалася? Абмен скасаваньня санкцыяў на вызваленьне палітвязьняў — гэта было б на карысьць ці на шкоду Беларусі?
На гэтыя пытаньні адказваюць палітычны аналітык Вадзім Мажэйка і былы дыплямат, кіраўнік Агенцтва Эўраатлянтычнага супрацоўніцтва Валер Кавалеўскі.
Шатляндзкі рок-гурт, у якім грае беларус, прасьпяваў па-ангельску песьню на верш Янкі Купалы
https://smarturl.click/DYXpe
Беларус Віталь С., які жыве ў Шатляндыі — бубнач панк-гурту The Red Lite District. Ён перапрацаваў па-ангельску верш Янкі Купалы «Ня быць скотам», на які музыкі з Глазга запісалі кліп.
The Red Lite District — панк-гурт з Глазга, які складаецца з чатырох чалавек. За апошнія пяць гадоў гурт запісаў восем альбомаў. Бубначом у ім грае малады беларус родам з Горадні.
На выяве кадр з кліпу гурта
Наўроцкі падаваўся беларускай прапагандай як выратавальнік Польшчы, — мэдыяэкспэрт Быкоўскі
https://smarturl.click/lAXW1
Старэйшы аналітык Media IQ Паўлюк Быкоўскі адказвае на пытаньне, як беларуская прапаганда рэагуе на атаку Ўкраіны на расейскія аэрадромы, і тлумачыць, як прапагандысты хваляць новага польскага прэзыдэнта.
Два тунэлі, пераезд Купалаўскага ў офіс ГУБАЗіКа, пешаходны мост у Траецкае. Што зьбіраюцца рабіць са старым Менскам
https://smarturl.click/XDL0G
Нядаўна ў Менску прайшло грамадзкае абмеркаваньне дэталёвага праекту тэрыторыі гістарычнага Менску. Пра ягоныя вынікі расказала minsknews.by.
Пляны горадабудаўнікоў можна падзяліць на блізкія і далёкія. Прычым нават блізкія рэалізуюцца часам са скрыпам.
Блогера Матольку завочна пакаралі на 20 гадоў пазбаўленьня волі
https://smarturl.click/Ax40v
Супраць блогера, грамадзкага дзеяча, кіраўніка закрытага цяпер праекту «Беларускі гаюн» Антона Матолькі правялі так званае спэцыяльнае вядзеньне паводле 14 артыкулаў КК.
36-гадоваму Матольку інкрымінавалі 14 артыкулаў Крымінальнага кодэксу, сярод якіх «здрада дзяржаве».
Беларускія праваабаронцы падрыхтавалі даклад аб выкананьні правоў чалавека ў сфэры працы і зьвярнуліся ў МАП
https://smarturl.click/WRyx9
Асноўныя праблемы ўключаюць
📌 фактычную ліквідацыю свабоды аб’яднаньня шляхам ліквідацыі ўсіх незалежных прафсаюзаў,
📌 перасьлед актывістаў грамадзянскай супольнасьці ды сябраў незалежных прафсаюзаў,
📌 масавыя звальненьні ды ціск на неляяльных уладам працаўнікоў, у тым ліку паводле палітычных матываў.
Праваабаронцы таксама распавялі, што былыя палітычныя зьняволеныя, адвакаты, жанчыны, асобы з інваліднасьцю ды іншыя ўразьлівыя групы зазнаюць дыскрымінацыю пры працаўладкаваньні, а таксама на працоўным месцы.
Чаму сілавікі і прапаганда распачалі кампанію супраць нямецкай амбасады — тлумачэньне былога дыплямата Мацукевіча
https://smarturl.click/4OmdG
Чым тлумачыцца прапагандысцкая атака беларускіх уладаў на амбасаду Нямеччыны? Адказам на што магла стаць гэтая спэцапэрацыя? Якія наступствы яна можа мець?
На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста адказвае старэйшы дасьледчык Цэнтру новых ідэяў, былы дыплямат Павал Мацукевіч.
«З таго, што аб’ектам атакі стала амбасада Нямеччыны, я раблю выснову, што гэта, хутчэй за ўсё, нейкая помста за тыя, скажам так, складанасьці, зь якімі сутыкаецца зараз амбасада Беларусі ў Нямеччыне. Што магло выклікаць такую рэакцыю беларускіх уладаў? Магчыма, тое, што беларускія афіцыйныя прадстаўнікі не былі запрошаныя на ўрачыстасьці з нагоды гадавіны завяршэньня Другой сусьветнай вайны. А таксама тое, што беларускіх прадстаўнікоў не запрашаюць на мерапрыемствы, зьвязаныя з датамі вызваленьня нацысцкіх канцлягераў на тэрыторыі Нямеччыны».Читать полностью…
Ужо сёньня: 90 гадоў Васілю Зуёнку
3 чэрвеня 1935 году ў вёсцы Мачулішча пад Халопенічамі нарадзіўся Васіль Зуёнак, беларускі паэт, празаік, крытык, перакладчык і літаратуразнаўца. Працаваў у розных газэтах і часопісах Беларусі, у розныя гады ўзначальваў рэдакцыі літаратурных часопісаў «Бярозка» і «Маладосьць», быў на кіроўных пасадаў у Саюзе пісьменьнікаў БССР. Аўтар шматлікіх зборнікаў і кніг лірычнай прозы, паэзіі, перакладаў.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі чытайце пад спасылкай: https://smarturl.click/RemOp
Асноўнае за 2 чэрвеня:
▪️Зяленскі зноў папярэдзіў, што Масква можа рыхтаваць напады зь Беларусі. Ён спаслаўся на выведку
▪️Стала вядома яшчэ аб адным беларусе, які ваяваў на баку Расеі і прапаў бязь вестак у баях на Луганшчыне
▪️Украіна і Расея правялі другі раўнд мірных перамоваў у Стамбуле. Асноўныя вынікі
▪️Чаму Берасьцейскую крэпасьць не далучаць да сьпісу сусьветнай спадчыны UNESCO і што беларусам варта туды прапаноўваць замест яе
Апэрацыя «Павуціна»:
⚡️«Украіна паказала ўсім, і найперш Лукашэнку як суагрэсару, што яна здольная наносіць такія ўдары», — украінскі палітоляг Магда
⚡️Прадстаўнік BelPol назваў беларускія прадпрыемствы, якія могуць стаць «законнымі цэлямі для Ўкраіны»
⚡️«Не сумняваюся, што Лукашэнка даў каманду працаваць над наступным пакаленьнем дронаў», — палітоляг пра беларускі кантэкст «Павуціны»
⚡️Як украінская апэрацыя «Павуціна» можа зьмяніць сучасную вайну
Караль Наўроцкі — гісторык-кансэрватар, які перамог на прэзыдэнцкіх выбарах у Польшчы дзякуючы стратэгіі Трампа
https://smarturl.click/xVYzQ
Кансэрватыўны кандыдат Караль Наўроцкі, гісторык, які стварае імідж «крутога хлопца», адначасова дэманструючы падтрымку ад прэзыдэнта ЗША Дональда Трампа, зрабіў сур'ёзны выклік, перамогшы лібэральнага мэра Варшавы Рафала Тшаскоўскага на прэзыдэнцкіх выбарах у Польшчы 1 чэрвеня.
У цэнтры Горадні абвалілася сьцяна 125-гадовага дома
https://smarturl.click/w4wxW
Раніцай у панядзелак абвалілася сьцяна будынка на Вялікай Траецкай вуліцы ў Горадні, на якім вялася рэканструкцыя. Цэгла праламала агароджу будаўнічай пляцоўкі і высыпалася на праезную частку, паведаміла @newgrodno
Гэтыя дамы пабудавалі ў 1900 годзе. Перад рэканструкцыяй абвясьцілі, што яны ў аварыйным стане і іх давядзецца часткова разабраць.
«Украіна паказала ўсім, і найперш Лукашэнку як суагрэсару, што яна здольная наносіць такія ўдары», — украінскі палітоляг Магда
https://smarturl.click/WRydk
Украінскі палітоляг Яўген Магда камэнтуе Свабодзе, які сыгнал дасылае Аляксандру Лукашэнку ўкраінская апэрацыя па зьнішчэньні расейскіх вайсковых аб’ектаў, ці магчымыя падобныя атакі на расейскія вайсковыя абʼекты ў Беларусі.
Украіна і Расея правялі другі раўнд мірных перамоваў у Стамбуле. Яны доўжыліся крыху больш за гадзіну
https://smarturl.click/aRzdY
Перамовы адбыліся на наступны дзень пасьля таго, як Украіна зьдзейсьніла дронавую атаку на стратэгічныя бамбавікі ў глыбіні Расеі і заявіла, што зьнішчыла дзясяткі самалётаў.
«Не сумняваюся, што Лукашэнка даў каманду працаваць над наступным пакаленьнем дронаў», — палітоляг пра беларускі кантэкст «Павуціны»
https://smarturl.click/MGeOx
«Украінская атака на расейскія аэрадромы стала шокам для Крамля, і несумненна, яна зьяўляецца пэўным шокам і для Беларусі таксама», — лічыць расейскі палітоляг Аляксандар Марозаў.
Ён параўноўвае яе з такімі маштабнымі падзеямі за тры гады вайны як украінскае пранікненьне ў Курскую вобласьць і мяцеж Прыгожына.