16588
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Галоўнае за 10 красавіка
📌Адзін прастойвае, іншы ў эміграцыі. Як некалі інавацыйныя заводы сталі праблемай для беларускіх уладаў і інвэстараў
📌10 фактаў пра Сержука Вітушку, лідэра легендарнай «Талакі», якому сёньня споўнілася б 60 гадоў
📌У Беларусі ня будзе дзіцячых стаматолягаў — ні ў клініках, ні сярод спэцыяльнасьцяў у мэдунівэрсытэтах
📌Стала вядома, як будзе выглядаць Пішчалаўскі замак пасьля рэканструкцыі
📌Прэм’еру Польшчы перадалі сакрэтны даклад камісіі для расьсьледаваньня расейскіх і беларускіх уплываў
📌Ці выратуе рэжым ідэалёгія? Карбалевіч аналізуе новую дырэктыву Лукашэнкі
📌Праект «Палітвязынка» заявіў пра заканчэньне дзейнасьці
У Беларусі ня будзе дзіцячых стаматолягаў — ні ў клініках, ні сярод спэцыяльнасьцяў у мэдунівэрсытэтах
https://smarturl.click/XD3ml
Міністэрства аховы здароўя Беларусі выключыла дзіцячых стаматолягаў з намэнклятуры пасадаў мэдычных і фармацэўтычных працаўнікоў.
Адным з фондаў, якія ачольвала Анжаліка Мельнікава, стаў кіраваць вайсковец, асуджаны завочна за напад на базу АМАП
https://smarturl.click/VRyzj
Як сьведчыць рэестар зарэгістраваных у Польшчы арганізацыяў, зьмена кіраўніка ў фондзе адбылася напярэдадні, 9 красавіка. Цяпер праўленьне фонду ачоліў Віталь Пацехін. Чым ён вядомы і што яшчэ робіць у Польшчы?
У Эстоніі парлямэнт абавязаў праваслаўную царкву разарваць сувязі з Маскоўскім патрыярхатам
https://smarturl.click/6W0gg
🇪🇪 Згодна з законам, фізычным ці юрыдычным асобам, якія знаходзяцца за мяжой і маюць значны ўплыў, будзе забаронена кіраваць эстонскімі рэлігійнымі абʼяднаньнямі, калі яны нясуць пагрозу бясьпецы, канстытуцыйнаму ладу ці грамадзкаму парадку Эстоніі, а таксама падтрымліваюць ваенную агрэсію або заклікаюць да вайны.
Эўразьвяз пасьля заявы Трампа прыпыняе контрзахады ў адказ на мыты ЗША, — кіраўніца Эўракамісіі
https://smarturl.click/13MRO
«Мы хочам даць перамовам шанец. Фіналізуючы контрзахады ЭЗ, якія атрымалі моцную падтрымку з боку нашых дзяржаў-чальцоў, мы прыпыняем іх на 90 дзён», — заявіла Урзуля фон дэр Ляен і дадала: калі перамовы не будуць пасьпяховымі, контрмеры пачнуць дзейнічаць.
Учора прэзыдэнт ЗША Дональд Трамп заявіў пра 90-дзённую паўзу і «істотнае зьніжэньне» ўзаемных мытаў з 75 краінамі на гэты пэрыяд.
Саўладальнік холдынгу «Садружнасьць» Луцэнка другі год запар названы самым пасьпяховым бізнэсоўцам Беларусі
https://smarturl.click/zdp9w
Партал «Белорусы и рынок» апублікаваў рэйтынг пасьпяховых бізнэсоўцаў Беларусі за 2025 год. Расказваем, хто трапіў у топ рэйтынгу і як ён зьмяніўся за апошні год.
Адзін прастойвае, іншы ў эміграцыі. Як некалі інавацыйныя заводы сталі праблемай для беларускіх уладаў і інвэстараў
https://smarturl.click/oVJqM
Акумулятарны завод у Берасьці, супраць будаўніцтва якога пратэставалі мясцовыя жыхары, ідзе ў прастой. Свабода прыгадала гісторыі пяці беларускіх сучасных прадпрыемстваў, якія, нягледзячы на пэрспэктывы, сталі праблемай як для ўладаў, так і для сваіх уладальнікаў.
Амэрыканскія і азіяцкія біржавыя індэксы ўзьляцелі пасьля рашэньня Трампа адтэрмінаваць увядзеньне ўвазных мытаў
https://smarturl.click/kZ6qX
Пасьля таго, як прэзыдэнт ЗША Дональд Трамп вырашыў адтэрмінаваць увядзеньне ўвазных мытаў у дачыненьні да большасьці гандлёвых партнэраў Злучаных Штатаў, кошты на акцыі амэрыканскіх і азіяцкіх кампаній рэзка пайшлі ўверх. Расьлі нават кітайскія біржы нягледзячы на тое, што Трамп павысіў для Кітая ўвазныя мыты да 125%.
Стала вядома, як будзе выглядаць Пішчалаўскі замак пасьля рэканструкцыі
https://smarturl.click/QbMww
Агенцтва «Минск-Новости» апублікавала прадстаўленыя «Менскпраектам» рэндэры таго, як можа выглядаць пасьля рэканструкцыі Пішчалаўскі замак у Менску, вядомы беларусам як «Валадарка», у якім да нядаўняга часу знаходзіўся СІЗА № 1.
Паводле распрацаванай канцэпцыі, захаваюць 5 пабудоваў, якія адносяцца да гісторыка-культурных каштоўнасьцяў: сам замак, аднапавярховы будынак, які знаходзіцца за ім, і аб’екты першай лініі з боку вуліцы Валадарскага, якія сёньня схаваныя за агароджай. Пазьнейшыя прыбудовы і плот дэмантуюць.
10 красавіка Сержуку Вітушку магло споўніцца 60 гадоў
10 красавіка 1965 году нарадзіўся Сяржук Вітушка — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, гісторык і пэдагог, аўтар казак для дарослых і дзяцей, кіраўнік легендарнай менскай «Талакі» — аднаго зь першых моладзевых нацыянальна-дэмакратычных згуртаваньняў у часы СССР (памёр 2 ліпеня 2012 году ў Вільні).
Пра іншыя падзеі 10 красавіка ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ужо сёньня»: https://smarturl.click/5ZRap
Трамп заявіў, што павышае да 125% увазныя мыты для Кітаю
https://smarturl.click/B4zmQ
Пра «неадкладнае» павышэньне мытаў на імпарт тавараў з Кітаю прэзыдэнт ЗША заявіў у сваёй сацыяльнай сетцы Truth Social і патлумачыў рашэньне «непавагай, якую Кітай праяўляе да сусьветных рынкаў». Разам з тым Трамп заявіў, што ў дачыненьні да іншых краін Вашынгтон прыпыняе ўвядзеньне мытаў на 90 дзён.
Напярэдадні Трамп падняў мыты на кітайскія тавары да 104%, у адказ на гэта Кітай павысіў мыты на тавары з ЗША да 84%.
Зьявіліся чарговыя відэадоказы ваенных злачынстваў расейцаў ва ўкраінскай Бучы
https://smarturl.click/WRDk6
Новае расьсьледаваньне ўкраінскай службы Радыё Свабода, падмацаванае неапублікаванымі запісамі зь відэарэгістратара і дрону, пралівае новае сьвятло на тое, як адбываліся масавыя забойствы мірных жыхароў Бучы ў час расейскай акупацыі. На кадрах ясна бачна, як расейскія вайскоўцы адкрываюць агонь па цывільных аўтамабілях у горадзе, куды прыйшлі з акупацыяй.
Аб’яднаны пераходны кабінэт папярэдзіў пра распаўсюд фэйкавага апытаньня нібыта ад яго імя
https://smarturl.click/ReLVm
У публічных Telegram-чатах беларускай дыяспары распаўсюджваецца вельмі падобная да сапраўднай анкета «Апытаньне для маладых беларусаў і беларусак», якую беларусаў просяць запоўніць нібыта ад імя Аб’яднанага пераходнага кабінэту — гэта правакацыя, заявілі ў АПК.
Беларусаў просяць беларусаў быць уважлівымі, не давяраць інфармацыі, якая распаўсюджваецца празь неправераныя кантакты і ананімныя акаўнты, не запаўняць падазроныя анкеты і паведамляць пра такія выпадкі ў АПК.
МЗС Кітаю адрэагаваў на інфармацыю аб сваіх грамадзянах, захопленых ва Ўкраіне ў палон
https://smarturl.click/L3vmA
«Кітайскі бок удакладняе адпаведную інфармацыю з украінскім бокам», — сказаў прэс-сакратар МЗС Кітаю Лінь Цзянь, камэнтуючы ўчорашнюю заяву Зяленскага пра захоп у палон двух кітайскіх грамадзян ва Ўкраіне.
Лінь дадаў, што ўрад Кітаю «заўсёды прасіў сваіх грамадзян трымацца далей ад зонаў узброеных канфліктаў» і ўнікаць удзелу ў войнах у якой-кольвек форме. Пры гэтым ён назваў «беспадстаўнымі» заявы аб знаходжаньні ва Ўкраіне вялікай колькасьці кітайскіх вайскоўцаў.
У Беларускім тэатры лялек год ня могуць вырашыць праблемы з продажам квіткоў. І справа не ў дэфіцыце
https://smarturl.click/gg2j4
Дырэктарка Беларускага дзяржаўнага тэатру лялек Тацяна Тоўсьцік заявіла, што ўжо год спрабуюць вырашыць праблемы з набыцьцём квіткоў на спэктаклі тэатру.
Паводле яе, сайт атакуюць «боты — праграмы, зробленыя адмыслова для адсочваньня броні квіткоў».
Фота ілюстрацыйнае
Праект «Палітвязынка» заявіў пра заканчэньне дзейнасьці
https://smarturl.click/p2wo2
Дакладную прычыну праваабарончая ініцыятыва не патлумачыла, спаслаўшыся толькі на «апошнія навіны».
Беларусы і ўкраінцы найбольш набылі кватэр у Польшчы ў 2024 годзе
https://smarturl.click/w4YLA
Грамадзяне Беларусі набылі ў Польшчы каля трох тысяч кватэр агульнай плошчай амаль 180 тысяч квадратных мэтраў, што на 60 % больш узроўню 2023 году.
Сталі вядомыя намінанты на прэмію імя Арсеньневай за найлепшую кнігу паэзіі 2024 году
https://smarturl.click/p2wL2
Паэтычная прэмія заснаваная ў гонар паэткі Натальлі Арсеньневай, аўтаркі верша «Магутны Божа», якая пасьля Другой усясьветнай вайны жыла ў эміграцыі.
Арганізацыяй уручэньня прэміі займаюцца Беларускі ПЭН і Міжнародны саюз беларускіх пісьменьнікаў, якія выступаюць за зьберажэньне і разьвіцьцё беларускай літаратурнай традыцыі.
Нямецкае выдавецтва апублікавала кнігу Алексіевіч «У вайны не жаночы твар» на беларускай мове
https://smarturl.click/gg2m2
Первыданьне беларускага перакладу кнігі выйшла ў межах ініцыятывы «33 кнігі для іншай Беларусі» як вынік супрацоўніцтва выдавецтваў «Логвінаў» і Suhrkamp. Набыць кнігу можна на сайце нямецкага выдавецтва Suhrkamp.
Ці выратуе рэжым ідэалёгія? Карбалевіч аналізуе новую дырэктыву Лукашэнкі
https://smarturl.click/3QR3Z
Дзяржаўная ідэалёгія — яскравая прыкмета таталітарнай дзяржавы. Яна манапольна навязваецца дзяржавай грамадзтву з выкарыстаньнем усіх інстытутаў улады, яе абавязаны прызнаваць усе грамадзяне краіны, а гэта супярэчыць такім фундамэнтальным прынцыпам дэмакратычнай дзяржавы, як свабода сьветапоглядаў, прыярытэт правоў чалавека, адзначае Валер Карбалевіч.
ЗША і Расея правялі новы абмен вязьнямі ў рамках зьдзелкі, арганізаванай спэцслужбамі
https://smarturl.click/0BM6W
Расея і ЗША правялі абмен палоннымі раніцай у Абу-Дабі «на знак далейшага ўмацаваньня даверу».
Расея вызваліла Ксенію Карэліну (на фота), якая мае падвойнае грамадзянства ЗША і Расеі; яе летась асудзілі на 12 гадоў калёніі за ахвяраваньне менш за 100 даляраў украінскай дабрачыннай арганізацыі ў ЗША. У абмен ЗША вызвалілі Артура Пятрова, які мае падвойнае нямецка-расейскае грамадзянства; яго арыштавалі ў 2023 годзе на Кіпры на запыт ЗША за экспарт адчувальнай мікраэлектронікі.
Прэм’еру Польшчы перадалі сакрэтны даклад камісіі для расьсьледаваньня расейскіх і беларускіх уплываў
https://smarturl.click/p2wqW
Трэці даклад камісіі засакрэчаны і ўтрымлівае менш за 400 старонак новых матэрыялаў, якія могуць стаць прадметам дасьледаваньня ня толькі камісіі, але і пракуратуры і спэцслужбаў, паведаміў кіраўнік Службы ваеннай контрвыведкі Польшчы, старшыня камісіі генэрал Яраслаў Строжык.
10 фактаў пра Сержука Вітушку, лідэра легендарнай «Талакі», якому сёньня споўнілася б 60 гадоў
https://smarturl.click/3QR7p
Натхняўся лекцыямі Сагановіча, праз хваробу яго не хацелі браць у ВНУ, выклікалі на гутарку ў КДБ... з дапамогай удавы вядомага беларускага дзеяча Сержука Вітушкі Людвікі Кардзіс сабралі 10 фактаў талакоўскага пэрыяду жыцьця Вітушкі, а таксама часу, калі Сяржук зь Менску пераехаў жыць у Вільню.
Зяленскі: Украіне вядома пра 155 грамадзян Кітаю, якія ваююць на баку Расеі
https://smarturl.click/zdpOZ
Паводле Зяленскага, расейскія ўлады вэрбуюць кітайцаў у тым ліку праз сацыяльныя сеткі — распаўсюджваюць рэклямныя ролікі з заклікамі заключыць кантракт. Ва Ўкраіне маюць пашпартныя зьвесткі, зьвесткі пра месцы службы і інш. прынамсі 155 кітайцаў, якіх Расея завэрбавала на вайну, заявіў прэзыдэнт Украіны. На думку Зляенскага, афіцыйны Пэкін ведае пра гэта вэрбаваньне.
Вынесьлі прысуд кіроўцу, які ў Віцебску на машыне зьбіў 9-гадовага хлопчыка
https://smarturl.click/20MEA
Трагедыя адбылася 9 студзеня ў Віцебску. 43-гадовы мужчына ехаў на чужым Mercedes-Benz Sprinter з хуткасьцю 94 км/г — на 34 км/г больш, чым дазволена ў гэтым месцы. Пры пад’езьдзе да пешаходнага пераходу ён не запаволіў хуткасьць, не зрэагаваў на чырвонае сьвятло і ў выніку зьбіў хлопчыка, які пераходзіў дарогу. Дзіця загінула.
Кіроўцу прысудзілі 4 гады і 6 месяцаў калёніі агульнага рэжыму і пазбавілі правоў на 5 гадоў. Ён «добраахвотна» часткова кампэнсаваў маральную шкоду бацькам хлопчыка — у памеры 770 рублёў кожнаму. З уладальніка машыны на карысьць маці і бацькі загінулага хлопчыка спагналі 99 230 рублёў кожнаму.
Арыштаваны дом Цапкалаў прадалі на аўкцыёне з чацьвёртай спробы
https://smarturl.click/13Mvy
Дом у Менску, які належыць сям’і Цапкалаў, прадалі з аўкцыёну за 1 157 200 беларускіх рублёў (каля 337 тысяч эўра) — амаль удвая менш за пачатковую цану на першым аўкцыёне. У аб’яве на продаж адзначана, што нерухомасьць пад арыштам і што ў доме зарэгістраваныя тры чалавекі, у тым ліку двое непаўналетніх.
За 5 месяцаў у базу вышуку Расеі дадалі яшчэ 1200 беларусаў. Хто ў яе трапіў
https://smarturl.click/E1m6g
Зь ліпеня 2024 году МУС Расеі аб’яўляе ў вышук усё больш беларусаў — за апошнія 5 месяцаў у базу трапілі больш за 1200 грамадзян і ўраджэнцаў Беларусі, падлічыла @mediazona_by. Агулам у Расеі цяпер шукаюць больш за 4 700 беларусаў: сярод іх былыя палітвязьні, журналісты і блогеры, палітыкі, актывісты і праваабаронцы, добраахвотнікі, сваякі палітвязьняў і ня толькі.
Кітай у адказ павышае мыты на тавары з ЗША да 84%
https://smarturl.click/0BMWM
У адказ на ўведзеныя ЗША мыты ў 104% на імпарт кітайскіх тавараў, якія пачалі дзейнічаць сёньня, Кітай з 10 красавіка павысіць мыты на амэрыканскія тавары да 84%, паведамляе Reuters са спасылкай на кітайскае міністэрства фінансаў.
Стала вядома пра затрыманьні ў беларускіх агенцтвах нерухомасьці
https://smarturl.click/dw68k
У Беларусі прайшлі ператрусы ў агенцтвах нерухомасьці, пра гэта выданьню Tochka.by распавялітры крыніцы, не зьвязаныя адна з адной.
Паводле інфармацыі адной з крыніц, знаёмых з сытуацыяй, рэйды праходзілі ў аўторак, 8 красавіка, адразу ў 10 агенцтвах нерухомасьці, былі затрыманьні, у тым ліку кіраўнікоў.
У іншай кампаніі, якая не патрапіла ў поле зроку сілавікоў, паведамілі, што ім вядома пра ператрусах прынамсі ў шасьці агенцтвах.
Трэцяя крыніца пацьвердзіла ператрусы, дадаўшы, што яны праходзілі ня толькі ў Менску, але і ў рэгіёнах.
Фота ілюстрацыйнае: мікрааўтобус сілавікоў, архіў
Ва Ўкраіне пакуль не заяўляюць аб пагрозах праз вучэньні «Захад-2025», але будуць улічваць гэты фактар
https://smarturl.click/ReLvm
Галоўнакамандуючы Ўзброеных сіл Украіны Аляксандар Сырскі заявіў, што ўкраінскі бок будзе ўлічваць факта правядзеньня ўвосень на тэрыторыі Беларусі супольных з Расеяй вайсковых вучэньняў «Захад-2025».
«Вучэньні — гэта найбольш прымальны спосаб перабазіраваць, перакінуць войскі, сканцэнтраваць на нейкім кірунку і стварыць групоўку войскаў. Уласна, так пачыналася і ў 2022 годзе. Вы ж памятаеце, што спачатку была створаная групоўка, яна праводзіла вучэньні, і мы ўсе спадзяваліся, што яны закончацца, расейскія войскі вернуцца на сваю тэрыторыю», — сказаў Аляксандар Сырскі ў інтэрвію ўкраінскаму выданьню lb.ua.
У 2022 годзе Расея ажыцьцявіла ўварваньне ва Ўкраіну пасьля правядзеньня супольных зь Беларусьсю вучэньняў «Саюзная рашучасьць» на беларускай тэрыторыі.
На фота: Аляксандар Сырскі, архіў