17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Вугорская фортка ў глухой сьцяне паміж Беларусьсю і Эўразьвязам. Аналітык Алена Кудзько пра адносіны паміж Менскам і Будапэштам
У Менск на канфэрэнцыю ў эўразійскай бясьпецы днямі прыбудзе міністар замежных справаў Вугоршчыны Пэтэр Сіярта.
Пра цяперашні стан беларуска-вугорскіх адносінаў Свабодзе расказала віцэ-прэзыдэнтка міжнароднага аналітычнага цэнтру GLOBSEC у Браціславе Алена Кудзько.
https://smarturl.click/vwvjg
Расея зноў атакавала Кіеў. СМІ пішуць аб перамовах паміж Украінай і Масквой аб эмбарга на абстрэлы энэргетыкі
Расейскія войскі зноў атакавалі Кіеў — гэта 19 атака толькі за кастрычнік 2024 году. У рэгіёнах Расеі заявілі аб зьнішчэньні ўкраінскіх дронаў.
https://smarturl.click/dpYl6
Беларускаму мовазнаўцу Генадзю Цыхуну споўнілася б 88 гадоў
У кола навуковых інтарэсаў Генадзя Цыхуна ўваходзілі этымалёгія, балканістыка, арэальная лінгвістыка, гісторыя славістыкі. Славістычныя інтарэсы спалучаў з дасьледаваньнямі ў галіне беларускай мовы. Ён суаўтар і рэдактар тамоў «Этымалягічнага слоўніка беларускай мовы».
https://smarturl.click/xBx4m
Пратэсты ў Грузіі. Відэа
Апазыцыя лічыць, што партыя «Грузінская мара» перамагла на парлямэнцкіх выбарах шляхам масавых фальсыфікацый. Людзі зьбіраюцца ў Тбілісі і пратэстуюць супраць вынікаў, якія агучыў грузінскі ЦВК.
Мінабароны Расеі заявіла пра захоп гораду Сялідава. Рада працягнула ваеннае становішча ва Ўкраіне яшчэ на 90 дзён
Гэта было ўжо 13-е галасаваньне за ваеннае становішча пасьля пачатку поўнамаштабнага ўварваньня расейскай арміі ва Ўкраіну, адзначыў дэпутат ад партыі «Голас» Яраслаў Жалязьняк.
https://smarturl.click/vwv2Q
Сёмы прэзыдэнцкі тэрмін, якога магло ня быць. Чаму Лукашэнка парушыў сваё абяцаньне
Рашэньне Лукашэнкі балятавацца на новы тэрмін прагучала рутынна. Не было нейкай адмысловай прэзэнтацыі з тлумачэньнем гэтага кроку. Можна меркаваць, так адбылося таму, што непазьбежна давялося б адказваць на пытаньне: чаму Лукашэнка памяняў сваю ранейшую пазыцыю?
https://smarturl.click/gpY6R
«Лукашэнку, як Маскву ў 1937, палохае, што за культурай можа хавацца палітыка»
У ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 году ў Менску расстралялі больш за 100 дзеячаў беларускай культуры, мастацтва і навукі, а таксама грамадзкіх дзеячаў тагачаснай БССР. Гэтая дата засталася ў беларускай гісторыі як «Чорная ноч» альбо «Ноч расстраляных паэтаў». Пра яе сувязь зь цяперашнім днём у праграме «ПіК Свабоды» расказвае гісторык Цімафей Акудовіч.
https://youtu.be/8MZRquikiUk
600 дзён няма сувязі зь Сяргеем Ціханоўскім
Апошні раз відэазапіс зь Сяргеем Ціханоўскім у зьняволеньні улады апублікавалі 5 ліпеня 2023 году.
На 29 кастрычніка ў Беларусі 1294 палітвязьні, прызнаныя такімі міжнароднай супольнасьцю. Рэальная колькасьць людзей, зьняволеных з палітычных матываў, можа быць большай.
https://smarturl.click/Ad743
Дзіцячая сьмяротнасьць ад «вонкавых прычын» у Беларусі сёлета вырасла амаль на 30%
За першыя 9 месяцаў 2024 году ў Беларусі ад так званых вонкавых прычын загінулі 94 дзіцяці — гэта на 28,8% больш, чым у аналягічным пэрыядзе летась. Сярод іншага, у выніку ДТЗ на дарогах Беларусі сёлета загінулі 18 непаўналетніх, у выніку пажараў — сама меней 10 дзяцей:
https://smarturl.click/YzYjV
Апазыцыйныя рухі запусьцілі альтэрнатыўную выбарам-2025 кампанію: «Мой прэзыдэнт сядзіць у турме»
Кааліцыя партыяў «Народная Грамада», БХД і аргкамітэт па стварэньні партыі «Краіна Для Жыцьця» аб’явілі пра запуск альтэрнатыўнай кампаніі аб’яўленым прэзыдэнцкім выбарам у Беларусі пад назвай «Мой прэзыдэнт сядзіць у турме».
У межах яе беларусаў, «якія знаходзяцца ў бясьпецы», заклікаюць ладзіць розныя акцыі ў сеціве і ня толькі ў падтрымку зьняволеных палітыкаў, грамадзкіх лідэраў і актывістаў, якія, на іх думку, годныя быць кандыдатамі на прэзыдэнцкіх выбарах у Беларусі:
https://smarturl.click/z2ad8
Новая атака Расеі на Кіеў, Крывы Рог і Харкаў, дзясяткі загінулых і пацярпелых
Расейскія войскі ў ноч на 29 кастрычніка атакавалі мірныя гарады Ўкраіны баявой авіяцыяй, артылерыяй і дронамі. Найбольш пацярпелі Харкаў, Крывы Рог і Кіеў. У Харкаве ў выніку расейскага авіяўдару загінулі 4 і атрымалі раненьні 7 чалавек, у Крывым Рогу пацярпелі 14 чаалвек, у лякарні памёр 39-гадовы мужчына. У Кіеве пацярпелі 5 чалавек.
У Маскве заявілі аб зьнішчэньні 7 украінскіх бесьпілётнікаў — па 2 над Бранскай і Курскай абласьцямі і адзін — над акваторыяй Чорнага мора, пра наступствы падзеньня дронаў не паведамляюць. Падрабязна:
https://smarturl.click/0ewe5
«100–300 асобнікаў». Якімі накладамі выдаюць расстраляных паэтаў і дзе можна пачытаць іхныя творы
«З прозы вывучаем „Літоўскі хутарок“ і „Дзьве душы“ Максіма Гарэцкага, аповесьць „Лябірынты“ Вацлава Ластоўскага. А вось паэзіі няма — таго ж Алеся Дудара, Тодара Кляшторнага ня згадваюць у школьнай праграме».
У менскім выдавецтве выйшаў унікальны слоўнік беларускіх псэўданімаў Янкі Саламевіча
Беларускае выдавецтва «Тэхналёгія» прэзэнтавала новае выданьне — слоўнік Янкі Саламевіча, які зьмяшчае 20 250 расшыфраваных псэўданімаў і крыптанімаў беларускіх літаратараў, грамадзка-палітычных і культурніцкіх дзеячаў ад XVI да канца XX стагодзьдзя. Слоўнік — велізарная праца, якой Янка Саламевіч займаўся ледзь ня цягам усяго жыцьця:
https://smarturl.click/5OBRO
«Пэрыяду вялікай турбулентнасьці не прадбачу». Экспэрт пра перамогу сацыял-дэмакратаў на выбарах у Літве
У інтэрвію Свабодзе галоўны рэдактар літоўскага агенцтва навінаў ELTA Вітаўтас Брувярыс пракамэнтаваў вынікі выбараў у Сейм Літвы і адказаў на пытаньні, ці чакаць зьменаў у стаўленьні Літвы да рэжыму Лукашэнкі, ці зьменіцца палітыка новага ўраду што да вайны ва Ўкраіне і міграцыйнай праблемы, а таксама ці прыцягнуць да адказнасьці вінаватых за напады на беларускую дыяспару ў Літве:
https://smarturl.click/1dJDO
Польшча прапанавала ўвесьці на ўзроўні Эўразьвязу 30-працэнтнае мыта на імпарт угнаеньняў зь Беларусі і Расеі
З просьбай падаць у Эўракамісію заяўку на ўвядзеньне 30%-га мыта на імпарт угнаеньняў зь Беларусі і Расеі Міністэрства дзяржаўнай маёмасьці Польшчы зьвярнулася да Міністэрства разьвіцьця і тэхналёгіяў, а апошняе «распачало дыпляматычныя дзеяньні ў гэтым пытаньні».
Сёлета Польшча за 7 месяцаў імпартавала зь Беларусі 185,5 тысяч тон угнаеньняў, за год імпарт вырас амаль у 14 разоў. Пры гэтым чыстыя страты польскага вытворцы ўгнаеньняў Grupa Azoty у першым паўгодзьдзі 2024-га склалі каля 187 млн даляраў. Польскі вытворца мяркуе, што Беларусь і Расея наўмысна заніжаюць цэны на ўгнаеньні, «каб істотна аслабіць рынак і, як сьледзтва, пазыцыі вытворцаў ЭЗ»:
https://smarturl.click/yq34B
У Астравецкім раёне, дзе знаходзіцца АЭС, пачаліся антытэрарыстычныя вучэньні
На інтэрнэт-старонцы мясцовай раённай газэты «Астравецкая праўда» паведамленьня з адпаведным папярэджаньнем пра абмежаваньні для мясцовых жыхароў няма.
https://smarturl.click/Eepd4
Юрыст «Вясны» Сапелка расказаў як праваабаронцы будуць сачыць за выбарамі
Выбары прэзыдэнта ў Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году. Кампанія «Праваабаронцы за свабодныя выбары» у сваю чаргу абвясьціла пра пачатак працы экспэртнай місіі. Юрыст «Вясны» Павал Сапелка расказаў падрабязьней пра ролю маніторынгу праваабаронцаў.
https://smarturl.click/2qkpZ
Гадавіна «Чорнай ночы»
За ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 году супрацоўнікі НКВД расстралялі больш за 100 прадстаўнікоў беларускай інтэлігенцыі: літаратараў, навукоўцаў, дзяржаўных дзеячоў.
Іншыя падзеі дня ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/M1Mj4
Галоўнае за 29 кастрычніка
📌«100–300 асобнікаў». Якімі накладамі выдаюць расстраляных паэтаў і дзе можна пачытаць іхныя творы
📌Думкі пра пераезд. Як беларусы Грузіі ўспрынялі перамогу «Грузінскай мары» на выбарах
📌Новая атака Расеі на Кіеў, Крывы Рог і Харкаў, дзясяткі загінулых і пацярпелых
📌Расейскі суд падоўжыў арышт беларусу, якога абвінавачваюць у дывэрсіі на Байкала-Амурскай магістралі
📌ЦВК Беларусі зарэгістравала ініцыятыўную групу Лукашэнкі, яшчэ двум прэтэндэнтам, у тым ліку Губарэвічу, адмовіла
📌Шанцы на тое, што Лукашэнка і Захад змогуць дамовіцца пасьля выбараў 2025 году, узрастаюць. Чаму?
📌«ПіК Свабоды». «Лукашэнку, як Маскву ў 1937, палохае, што за культурай можа хавацца палітыка», — гісторык пра рэпрэсіі
📌Сёмы прэзыдэнцкі тэрмін, якога магло ня быць. Чаму Лукашэнка парушыў сваё абяцаньне
📌Апазыцыйныя рухі ініцыявалі альтэрнатыўную выбарам-2025 кампанію «Мой прэзыдэнт сядзіць у турме»
📌Паліцыя Маямі канчаткова вызначыла, чаму загінуў вядомы беларускі хакеіст Канстанцін Кальцоў
Школьнікі ў Беларусі раз на месяц да канца 2026 году змогуць бясплатна наведваць музэі
Міністэрства культуры і Міністэрства адукацыі Беларусі працягнулі міжведамасную дамову, паводле якой школьнікі і навучэнцы змогуць бясплатна наведваць музэі ў апошнюю сераду кожнага месяца.
https://smarturl.click/dpY5E
Паліцыя Маямі канчаткова вызначыла, чаму загінуў вядомы беларускі хакеіст Канстанцін Кальцоў
У паліцыі пасьля расьсьледаваньня прыйшлі да канчатковых высноваў.
https://smarturl.click/w9E1b
У Менску паводле шасьці артыкулаў судзяць актывіста «Руху за свабоду»
Аляксею Клюшнічэнку пагражае да 12 гадоў зьняволеньня. Пра яго затрыманьне стала вядома ў верасьні 2024 году.
https://smarturl.click/0ewj5
Шанцы на тое, што Лукашэнка і Захад змогуць дамовіцца пасьля выбараў 2025 году, узрастаюць. Чаму?
Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі ў 2025 годзе, нягледзячы на тое, што яны ня будуць свабодным волевыяўленьнем беларускага народу, — зручны час для заключэньня пагадненьня паміж рэжымам Лукашэнкі і Захадам, піша Юры Дракахруст.
https://smarturl.click/RAMm9
Думкі пра пераезд. Як беларусы Грузіі ўспрынялі перамогу «Грузінскай мары» на выбарах
«У нядзелю большасьць людзей была ў шоку. Было шмат пытаньняў, што рабіць, як функцыяваць, як адрэагаваць на гэтыя падзеі». Беларусы, якія жывуць у Грузіі, расказалі Свабодзе, як успрынялі вынікі выбараў у парлямэнт і як гэта паўплывае на іхнае далейшае жыцьцё:
https://smarturl.click/VD9RZ
Данія вылучае 700 тысяч эўра на падтрымку рэпрэсаваных у Беларусі і іх сем’яў
Данія сёлета выдаткуе 5 мільёнаў дацкіх кронаў (каля 700 тысяч эўра) для «Міжнароднага гуманітарнага фонду для ахвяр рэпрэсіяў у Беларусі», паведаміў краўнік МЗС краіны Ларс Лёке Расмусэн падчас сустрэчы са Сьвятланай Ціханоўскай.
Раней фонд ужо падтрымалі Нарвэгія і Швэцыя, за гэты год у падтрымку фонду ўдалося сабраць больш за 2 млн эўра:
https://smarturl.click/opYVn
У Кангрэс ЗША ўнесьлі законапрект, у якім прапануюць прызнаць пратэрмінаваныя беларускія пашпарты і даваць беларусам статус часовай абароны
Сэнатар Бэнджамін Кардын унёс у Сэнат ЗША законапраект, які прадугледжвае меры падтрымкі для грамадзян Беларусі і Расеі, вымушаных зьехаць са сваіх краін прах палітычныя рэпрэсіі.
Законапраект прадугледжвае, што ЗША будуць прызнаваць пратэрмінаваныя беларускія пашпарты прыдатнымі для паездак у ЗША і ставіць у іх візы. Таксама прапануецца надаваць беларусам статус часовай абароны і даць ім права падавацца на амэрыканскія іміграцыйныя і неіміграцыйныя візы ў ЗША і іншых краінах. Падрабязьней:
https://smarturl.click/vwvwR
Сёньня — гадавіна «Ночы расстраляных паэтаў»
У ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 году ў Менску, як мяркуецца, ва ўрочышчы Курапаты, савецкая ўлада расстраляла больш за сотню прадстаўнікоў беларускай інтэлігенцыі, дзяржаўных, культурных дзеячаў і навукоўцаў. Цяпер вядомыя імёны 132 ахвяраў. Сярод расстраляных былі 22 літаратары.
Гэтая ноч стала самым трагічным пунктам хвалі маштабных рэпрэсіяў супраць нацыянальнай інтэлігенцыі Беларусі, якая доўжылася з 1929-га па 1938 год, мела на мэце зьнішчэньне нацыянальна арыентаваных творцаў, выкладчыкаў, службоўцаў, навукоўцаў і закранула больш за 500 выдатных дзеячаў беларускай культуры. Сотні чалавек выслалі за межы Беларусі, некалькі соцень расстралялі, дзясяткі адправілі ў лягеры.
Пра іншыя падзеі 29 кастрычніка ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/B6pzj
Колькасьць індывідуальных прадпрымальнікаў у Менску за год скарацілася на 12%
За год колькасьць індывідуальных прадпрымальнікаў зьменшылася ва ўсіх рэгіёнах Беларусі, сьведчыць статыстыка Белстату, больш за ўсё — у Менску, а таксама ў Магілёўскай і Горадзенскай абласьцях:
https://smarturl.click/gpY22
Галоўнае за 28 кастрычніка
🙍🏻♂️ Лідэр зьліквідаванага ўладамі руху «За свабоду» Губарэвіч заявіў аб сваім удзеле ў выбарах 2025 году ў Беларусі
👨🏻⚖️ У Расеі дваіх беларусаў пакаралі 12 гадамі калёніі ў справе аб дывэрсіі на чыгунцы
🏒 Аляксей Коласаў стаў першым беларускім брамнікам у гісторыі НХЛ. ФОТА
🇱🇻 У Беларусі затрымалі 26 грамадзян Латвіі за апошні час
📚 «Паказвае абсурд, які адбываецца зь Беларусьсю». Кніга пра дыскрымінацыю беларускай мовы выйшла па-ангельску
👫 «Жанчыны з падвышаным пачуцьцём справядлівасьці». Расказваем пра юрыдычную ініцыятыву Partyzanka
🎥 «ПіК Свабоды». Гутарка з францускім дэпутатам, чыю старонку ў Беларусі прызналі экстрэмісцкай
👫 Як пройдзе «Ноч расстраляных паэтаў». Расклад падзей за межамі Беларусі
😺У сьвеце жывёлаў, падобных да людзей. Каму замінаюць квадробэры
У Грузіі пачаліся масавыя пратэсты супраць вынікаў парлямэнцкіх выбараў
Галоўную вуліцу Тбілісі, праспэкт Руставелі, увечары 28 кастрычніка перакрылі ўдзельнікі мітынгу. Паводле ацэнак СМІ, на акцыю сабраліся тысячы пратэстоўцаў, людзі працягваюць падыходзіць. У натоўпе бачныя сьцягі Грузіі, Украіны і Эўразьвязу. На мітынг у тым ліку прыбыла прэзыдэнтка Грузіі Саламэ Зурабішвілі, якая зьвярнулася да прысутных:
https://smarturl.click/aJj2b