📌 میکروب شایع روده و امیدواری برای درمان کبد چرب

🟠#باشگاه_مجلات
🔵بابک عزیزافشاری، پاتولوژیست، ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️نتایج یک مطالعه پیش‌بالینی در شماره ۱ مه مجله ساینس نشان می‌دهد یک قارچ شایع دستگاه گوارش به نام «فوزاریوم فیتِنس» که اثربخشی آن بر روی انسان به تأیید نرسیده، احتمالاً گزینه بالقوه برای درمان بیماری کبد چرب است.

این بیماری که اصطلاحاً کبد چرب غیرالکلی (نافولدی) یا کبد چرب مرتبط با اختلال عملکرد متابولیک (مافولدی) نیز نامیده می‌شود بیش از یک‌چهارم جمعیت بزرگسالان جهان را گرفتار کرده و مرحله پیشرفته آن استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال عملکرد متابولیک (مَش) یا بیماری کبد استئاتوتیک مرتبط با اختلال عملکرد متابولیک (مَسالدی) نام دارد.

با وجود شیوع بالا، تاکنون تنها یک دارو (رِسمتیروم یا رِزدیفرا، آگونیست گیرنده بتا هورمون تیروئید) برای درمان این بیماری به تأیید اداره غذا و دارو رسیده است. محققین دانشگاه پکن می‌گویند اثرات استثنایی فوزاریوم فیتِنس واقعاً معجزه‌آسا است، هرچند مطالعه هنوز در مراحل ابتدایی و محدود به حیوانات آزمایشگاهی است.

دانشمندان مدت‌ها است که می‌دانند میکروبیوم دستگاه گوارش با کبد چرب مرتبط است زیرا کبد تماس نزدیک با فرآورده‌های این میکروب‌ها دارد، اما دانش بشر درباره جزئیات این رابطه و به‌ویژه قارچ‌های فلور نرمال روده بسیار محدود است. نیازهای تغذیه‌ای قارچ‌ها پیچیده و متنوع است و رشد آن‌ها در محیط آزمایشگاه به سادگی امکان‌پذیر نیست، طوری که آن‌ها را «ماده تاریک» میکروبیوم روده لقب داده‌اند.

محققین برای شناسایی این قارچ‌ها نمونه مدفوع ۱۰۰ نفر از پنج منطقه مختلف کشور چین را جمع‌آوری کردند و با استفاده از محیط‌‌های هوشمند کشت دادند. برای شناسایی قارچ‌های شایع گوارشی از نتایج مطالعات مشابه در هشت کشور دیگر نیز استفاده شد. تنوع فلور میکروبی روده ارتباط نزدیک با رژیم غذایی دارد و در ساکنان مناطق شهری کمتر از مناطق روستایی است، اما به‌طور کلی فوزاریوم فیتِنس شایع‌ترین قارچ گوارشی محسوب می‌شود.

پژوهشگران این قارچ را به مدت ۲ هفته به موش‌هایی که رژیم غذایی پرچربی داشتند تجویز کردند و با این‌که وزن این موش‌ها تفاوت معنادار نسبت به گروه شاهد نداشت، اما وزن کبد آنان کمتر بود. همچنین مصرف قارچ فوزاریوم فیتِنس با کاهش التهاب و فیبروز کبد و کاهش نشانگرهای سرمی کبد چرب همراه بود. برای روشن شدن جزئیات بیشتر، محققین نشان دادند که فوزاریوم فیتِنس فعالیت یک آنزیم کلیدی در ساخت نوع خاصی از چربی‌ها به نام سرامید سنتاز را کاهش می‌دهد.

🔗منبع: لایوساینس

📌همچنین بخوانید:

🔗نام و معیارهای تشخیصی جدید برای یک بیماری کبدی
🔗چرا کارآزمایی‌های درمان کبد چرب شکست می‌خورند؟ (بخش اول)
🔗چرا کارآزمایی‌های درمان کبد چرب شکست می‌خورند؟ (بخش دوم)
🔗راهنمای تشخیص و درمان کبد چرب، ۲۰۲۳

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

امروز، ۲۵ اردیبهشت، روز بزرگداشت ابوالقاسم فردوسی است.
🌺🌿🌺
این روز فرخنده را به همه دلبستگان حکیم طوس، زبان پارسی، و تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران‌زمین شادباش می‌گوییم.

متن پیوست راهنمایی برای شاهنامه شنیدن در تلگرام است که البته پنج سال پیش اجرا شده و حتما در این مدت شنیدنی‌های دیگری هم به تلگرام افزوده شده است.

فایل متنی پیوست (نشانی کانال‌های تلگرامی معرفی‌شده)
👇👇👇

/channel/Ferdowsi990225/25

اگر دنبال دیدنی‌ها و شنیدنی‌ها و خواندنی‌های بیشتر درباره فردوسی و شاهنامه هستید، می‌توانید این دو کانال هم سر بزنید:

در ستایش فردوسی
👇
/channel/Ferdowsi990225

رادیو زال (پنجره‌ای به جهان شاهنامه)
👇
/channel/radiozaal

Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۱۴ مه ۱۹۳۹ تولد ژراردو فرزند جوان‌ترین مادر

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️«لینا مارسلا مِدینا دی ژورادو» معروف به «لینا مِدینا» متولد ۲۳ سپتامبر ۱۹۳۳ زن پرویی است که به عنوان جوان‌ترین مادر تاریخ شناخته می‌شود. او در ۱۴ مه ۱۹۳۹ در حالی که ۵ سال و ۷ ماه و ۲۱ روز داشت صاحب یک پسر شد که نام جراح وی «ژراردو» را رویش گذاشتند.

عوارض بارداری شایع‌ترین علت مرگ دختران نوجوان در جهان است. براساس تعریف سازمان سلامت جهانی، نوجوانی به دوره سنی بین ۱۰ و ۱۹ سال گفته می‌شود و بنابراین بارداری زیر ۲۰ سال بارداری نوجوان تلقی می‌شود.

لینا در تیکراپو، کاستروویرینا به دنیا آمد و والدینش او را در پنج سالگی به دلیل بزرگی شکم به بیمارستان بردند. «ژراردو لوزادا» جراح بیمارستان ابتدا تصور می‌کرد وی مبتلا به تومور شکم است اما سپس روشن شد که باردار است. دکتر لوزادا که می‌دانست با یک مورد استثنایی روبرو است فیلم‌هایی برای ارائه به آکادمی ملی پزشکی پرو تهیه کرد.

این خبر بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای در جهان داشت. روزنامه «سان آنتونیو لایت» تگزاس در ۱۶ ژوئیه ۱۹۳۹ خبر داد که لینا به کمک یک انجمن پزشکی در بیمارستان ملی مادران بستری شده و به نقل از روزنامه پرویی «لا کرونیکا» اضافه کرد که پیشنهاد ۵ هزار دلاری یک استودیو فیلم‌سازی در آمریکا برای امتیاز فیلمبرداری با مخالفت والدین او روبرو شده است.

لینا که حدود ۳۰ کیلو وزن داشت با جراحی سزارین که توسط دکتر لوزادا انجام شد یک پسربچه تقریباً ۳ کیلویی به دنیا آورد. مادر لینا که از مدت‌ها پیش متوجه علائم بلوغ زودرس وی شده بود قسم می‌خورد که نمی‌داند پدر بچه کیست.

پدر لینا به اتهام تجاوز بازداشت ولی به دلیل فقدان شواهد آزاد شد. خود او هرگز در این زمینه سخن نگفت و برخی کل داستان را ساختگی دانستند. حتی این فرضیه مطرح شد که ژراردو در واقع برادر دوقلوی لینا بوده و با تأخیر به دنیا آمده است!

شناسنامه لینا در آن زمان نشان می‌داد که سن او ۴ سال و ۸ ماه است اما سن واقعی‌اش براساس تصویربرداری از دندان‌ها و استخوان‌ها دست‌کم یک سال بیشتر بود. عادت ماهیانه وی از ۸ ماهگی آغاز شده بود. انجمن پزشکی آمریکا اعلام کرد بلوغ زودرس لینا احتمالاً ناشی از یک تومور تخمدان بوده و تعیین سن دقیق او امکان‌پذیر نیست.

علت بلوغ زودرس در بیشتر موارد از جمله در مورد لینا ناشناخته (ایدیوپاتیک) است. ژراردو تا ۱۰ سالگی تصور می‌کرد لینا خواهرش است. دکتر لوزادا بعدها سرپرستی ژراردو را بر عهده گرفت و لینا در درمانگاه او در لیما مشغول به کار شد. لینا بعدها ازدواج کرد و به شیکاگو، ایلینوی رفت. ژراردو در ۱۹۷۹ در ۴۰ سالگی به دلیل بیماری مغز استخوان درگذشت.

📌تصویر: بچه‌هایی که بچه دارند (مادران ۵ تا ۶ ساله و همچنین پیرترین مادران، پیرترین پدران، و جوان‌ترین پدران)، کِن پاول مینک، ۲۰۱۶.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۱۱ مه ۱۷۲۲ تولد کمپر پیشگام نظریه پروگناتیسم

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️پتروس کمپر پزشک و آناتومیست هلندی دوره روشنگری و از پیشگامان کالبدشناسی تطبیقی و دیرین‌شناسی بود که بیشتر با ابداع واژه «منقرض» برای گونه‌هایی مانند ماموت (همراه با ژرژ کوویه طبیعت‌شناس و جانورشناس فرانسوی، ۱۷۹۶) و دو سخنرانی در مدرسه طراحی آمستردام (آتنئوم ایلوستره) در اول و هشتم آگوست ۱۷۷۰ درباره نظریه نژادی «زاویه چهره» (پروگناتیسم فک فوقانی) شناخته می‌شود.

براساس این نظریه که حاصل تبحر او در طراحی و نخستین تلاش نظام‌مند برای اندازه‌گیری جمجمه انسان بود، زاویه چهره که از رسم دو خط افقی (از سوراخ بینی به گوش) و عمودی (از جلو استخوان فک بالا به برجستگی پیشانی) به دست می‌آید در نژاد آفریقایی و آسیایی حدود ۷۰ درجه و در نژاد اروپایی حدود ۸۰ درجه است.

این نظریه در اواخر قرن ۱۸ تا اوایل قرن بیستم مبنای به‌نژادی علمی قرار گرفت و با تشدید عقاید نژادپرستانه و متعصبانه پیشین بر اختلافات میان اقوام و کشورها دامن زد. پروگناتیسم فک فوقانی همواره یک واریاسیون طبیعی محسوب می‌شود اما پروگناتیسم فک تحتانی (چانه هابسبورگ) ممکن است پاتولوژیک باشد و در موارد شدید نیاز به اصلاح دارد، هرچند این صفت نیز در برخی نژادها از جمله خاندان هابسبورگ ارثی است.

کمپر باور داشت زوایه صورت در تندیس‌های سنگی یونانی و رومی ۹۵ تا ۱۰۰ درجه و در اورانگوتان ۴۲ تا ۵۸ درجه است و هرچه مغز بزرگ‌تر باشد توان ذهنی بیشتر است اما نادرستی نتیجه‌گیری‌ها و خطای اندازه‌گیری او با تحقیقات بعدی به اثبات رسید: در میان ساکنان هر سرزمین و در هر گروه خاص قومی یا نژادی می‌توان افرادی را با پیشانی یا آرواره‌های برجسته یا پس‌رفته پیدا کرد و وجود یا فقدان این صفات جسمانی رابطه قطعی با زیبایی یا میزان هوش و درایت فردی یا فرهنگ اجتماعی و برتری قومی یا نژادی ندارد.

وی در لِیدن به دنیا آمد و پدرش که وزیر و فرستاده دربار هلند بود با ثروت سرشار و یک بچه اروانگوتان بورنئویی داخل ظرف ترشی از سفر جاوه بازگشت. او پس از تحصیل در دانشگاه لِیدن به انگلستان، فرانسه، و ژنو رفت. وی استاد دانشگاه فرانکر (فریزلند)، دانشگاه گرونینگن، و مدرسه طراحی آمستردام بود.

او از نخستین افرادی بود که با استفاده از روش طراحی موسوم به دگردیسی (متامورفوز) به مقایسه آناتومی جانداران پرداخت. وی در سخنرانی خود در ۱۷۷۸ با عنوان «درباره وجوه تشابه بین گونه‌های انسان، چهارپایان، پرندگان و ماهی‌ها به همراه قواعدی برای طراحی مبتنی بر این تشابه»، یک اسب را به انسان تبدیل کرد و به این ترتیب شباهت بین همه مهره‌داران را نشان داد.

وی به دنبال ابتلا به ذات‌الجنب در ۷ آوریل ۱۷۸۹ در ۶۶ سالگی در لاهه درگذشت. از افتخارات او می‌توان به عضویت در انجمن سلطنتی لندن (۱۷۵۰)، آکادمی علوم روسیه (۱۷۷۸) و گوتینگن (۱۷۷۹)، انجمن سلطنتی ادینبرا (۱۷۸۳)، آکادمی علوم فرانسه (۱۷۸۶) و پروس (۱۷۸۸)، و انجمن فلسفه آمریکا (۱۷۸۹) اشاره کرد.

شخصیت کمپر الهام‌بخش توماس روسنبوم نویسنده هلندی در خلق رمان تاریخی «گوشت شسته‌شده» (۱۹۹۴، برنده جایزه لیبریس) بود.

📌تصویر: نظریه زاویه صورت پتروس کمپر در رابطه با زیبایی، فرهنگ مصور فرانسوی تاریخ طبیعی ادوارد گرِن، ۱۸۳۰.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۹ مه ۱۸۵۰ مرگ گیلوساک کاشف قانون گیلوساک

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️ژوزف لویی گیلوساک متولد ۶ دسامبر ۱۷۷۸ شیمی‌دان فرانسوی بود که در ۱۸۰۲ نشان داد در فشار ثابت، حجم هر گاز متناسب با افزایش دمای مطلق آن افزایش می‌یابد.

وی این رابطه را که به «قانون گیلوساک» معروف است به احترام ژاک شارل (شیمی‌دان فرانسوی که در ۲۷ آگوست ۱۷۸۳ به اتفاق برادران رابرت با نخستین بالون هیدروژنی جهان از میدان مارس پاریس [شان دو مارس] و مکان کنونی برج ایفل پرواز کرد) «قانون شارل» نامید.

او همچنین در ۱۸۰۵ به اتفاق فون هومبولت دانشمند آلمانی کشف کرد که ترکیب جو زمین با افزایش ارتفاع و کاهش فشار ثابت می‌ماند و آب ترکیبی از دو حجم هیدروژن و یک حجم اکسیژن است. وی و همکارش لویی ژاک تنارد نخستین بار در ۱۸۱۰ با سوزاندن یک ترکیب آلی به کمک اکسید مس به عنوان کاتالیزور و دستگاه حجیمی که به «قطار احتراقی» معروف شد مقدار گاز کربنیک و آب آن را به دقت اندازه گرفتند.

گیلوساک در سنت لئونارد به دنیا آمد. پدرش وکیل و پدربزرگش پزشک بود و او پس از تحصیل در دانشکده فنی پاریس (اِکول پلی‌تکنیک) به عنوان دستیار برتوله (شیمی‌دان فرانسوی و کاشف آب ژاول) در دانشکده ملی پل‌ (اِکول ناسیونال دو پونس، پاریس‌تِک) مشغول به کار شد.

وی در ۱۸۰۴ به اتفاق ژان باتیست بیو دانشمند فرانسوی موفق شد توسط بالون هیدروژن به ارتفاع ۷ هزار متری جو زمین صعود کند و در همان سال به عنوان دستیار ‌فورکروی (شیمی‌دان و پزشک فرانسوی و کاشف اوره) به دانشکده فنی پاریس بازگشت. او در ۱۸۰۹ به استادی شیمی این دانشکده منصوب شد و همچنین استاد فیزیک دانشگاه سوربُن و استاد شیمی جاردین دی پلانت (باغ گیاهان) بود.

گیلوساک در ۷۱ سالگی به دلیل نارسایی قلبی در پاریس درگذشت و در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد. وی یکی از ۷۲ دانشمندی بود که در ۱۸۸۹ نامشان بر روی برج ایفل حک شد.

دستاوردهای دیگر او شامل اختراع ابزارهایی مانند پیپت و بورِت بود و از افتخارات دیگرش می‌توان به عضویت در انجمن سلطنتی لندن (۱۸۱۵)، آکادمی سلطنتی علوم سوئد (۱۸۲۱)، و آکادمی علوم و هنر آمریکا (۱۸۳۲) و دریافت جایزه وُلتا (۱۸۰۹) و نشان لیاقت علوم و هنر پادشاهی پروس (۱۸۴۲) اشاره کرد.

📌تصویر: بشقاب فرانسوی با نقاشی بالون گیلوساک و بیو، ۱۸۰۴ (موزه اودوار هِزی، فرودگاه دالِس، واشنگتن).

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۷ مه ۱۹۰۹ تولد لَند مخترع عکس فوری

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️اِدوین (دین) هربرت لَند دانشمند و مخترع آمریکایی و بنیان‌گذار شرکت پُلاروید بود. از دستاوردهای او می‌توان به اختراع فیلترهای ارزان‌قیمت برای پُلاریزه کردن نور و ابداع نظریه رِتینکس در رنگ‌بینی (رنگ یک صحنه طبیعی تا حدود زیادی مستقل از ترکیب طول موج نور منعکس شده از آن است) اشاره کرد. دوربین پُلاروید وی با قابلیت ظهور فوری عکس نخستین بار در ۲۶ نوامبر ۱۹۴۸ وارد بازار شد.

یکی از ویژگی‌های امواج عرضی (امواجی که جهت نوسان آن‌ها عمود بر جهت انتشار است) مانند نور، پُلاریزاسیون (قطبش، قطبیدگی) است که راستای نوسان موج را در صفحه عمود بر جهت انتشار آن نشان می‌دهد. این نوسان ممکن است خطی یا به شکل بیضی یا دایره باشد. نوسان در پُلاریزاسیون چرخشی پیوسته در حال تغییر است. امواج طولی مانند صوت فاقد پُلاریزاسیون هستند.

لَند در بریج‌پورت، کنتیکت از والدین مهاجر اوکراینی به دنیا آمد و از کودکی به دستکاری و خراب کردن لوازم منزل از ساعت دیواری تا گرامافون جدید خانواده علاقه داشت. وقتی فیوز برق می‌پرید همه می‌دانستند که دین کوچولو (نامی که خواهر بزرگش هلن به دلیل تلفظ مشکل اِدوین به او داده بود) لابد کاری کرده است.

وی در جوانی تحصیل فیزیک در کالج هاروارد را نیمه‌تمام گذاشت و به نیویورک رفت. اولین اختراعش در ۱۹۲۹ یک فیلتر ساده برای پُلاریزه کردن نور بود: یک تکه فیلم نیتروسلولزی شفاف آغشته به کریستال‌های سولفات یدوکینین (هراپاتیت). این ماده نخستین بار در ۱۸۵۲ توسط ویلیام بیرد هراپات جراح و شیمی‌دان بریتانیایی به‌طور تصادفی کشف شد (یک دانشجو به ادرار سگی که تحت درمان کینین بود چند قطره محلول یُد افزوده بود).

لَند تقریباً همه متون مربوط به نور پُلاریزه را در کتابخانه عمومی نیویورک مطالعه کرد و به این نتیجه رسید که برای پُلاریزاسیون به جای یک کریستال بزرگ می‌تواند از یک فیلم آغشته به میلیون‌ها کریستال میکروسکوپی استفاده کند به شرطی که محور همه آن‌ها در یک راستا باشد. او به دلیل عدم دسترسی به ابزارهای لازم ناچار بود بعضی شب‌ها مخفیانه وارد یک آزمایشگاه در دانشگاه کلمبیا شود.

وی پس از اختراع فیلم قطبشی (پُلاریزان) به دانشگاه هاروارد بازگشت اما نتوانست تحصیلات خود را به پایان برساند، هرچند با این‌که هرگز هیچ مدرک رسمی دریافت نکرد اغلب دکتر لَند نامیده می‌شد. دکتری افتخاری دانشگاه هاروارد در ۱۹۵۷ به لَند اعطا شد.

او در ۱۹۳۲ با همکاری استاد فیزیک خود جرج ویلرایت شرکت لَند-ویلرایت را با هدف تجاری‌سازی فناوری پُلاریزاسیون تأسیس کرد. نام این شرکت در ۱۹۳۷ پس از جلب حمایت سرمایه‌گذاران وال استریت به «پُلاروید» تغییر یافت.

کاربرد اولیه فیلتر پُلاریزان در ساخت عینک آفتابی و کارهای علمی بود، اما این فناوری به سرعت در تولید انیمیشن رنگی هنگام پخش موسیقی، تماشای فیلم‌ سه‌بعدی، کنترل روشنایی پنجره، صفحات نمایشگر ال‌سی‌دی، و موارد دیگر به کار رفت.

لَند وقتی در ۱۹۴۴ برای تعطیلات در سانتافه، نیومکزیکو بود از دخترش یک عکس گرفت و این پرسش دخترش که چرا نمی‌تواند آن عکس را فوراً ببیند باعث شد به فکر اختراع دوربین پُلاروید بیفتد. او در عرض کمتر از سه سال نمونه اولیه دوربین خود را به انجمن اُپتیک آمریکا ارائه کرد.

وی به عنوان مشاور رئیس‌جمهور نقش کلیدی در موفقیت عملیات شناسایی هوایی در دوران جنگ سرد داشت اما در جریان رسوایی واترگیت در ۱۹۷۳ از این سمت استعفا داد و یکی از نام‌های فهرست «مخالفان سیاسی» نیکسون بود. او هنگام بازنشستگی با ۵۳۵ اختراع ثبت شده پس از توماس ادیسون و اِلیهو تامسون در جایگاه سوم مخترعین جهان قرار داشت.

لَند در ۱ مارس ۱۹۹۱ در ۸۱ سالگی در کمبریج، ماساچوست درگذشت. از افتخارات وی می‌توان به عضویت در آکادمی علوم و هنر، آکادمی ملی علوم، و انجمن فلسفه آمریکا و انجمن سلطنتی لندن، و دریافت نشان رامفورد، نشان آزادی ریاست‌جمهوری، و نشان ملی علوم اشاره کرد. نام او در ۱۹۷۷ در فهرست تالار مشاهیر ملی مخترع آمریکا ثبت شد. مستند «رؤیای فوری» (ویلم باپتیست، ۲۰۱۷) به شرح زندگی وی پرداخته است.

📌تصویر: یک نابغه و دوربین جادویی او، دکتر اِدوین لَند در حال نمایش اختراع جدیدش، جلد مجله لایف، ۲۷ اکتبر ۱۹۷۲.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر مستند «رؤیای فوری»، ۲۰۱۷.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۵ مه ۱۸۵۸ تولد لیل پیشگام کلرزنی آب آشامیدنی

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️جان لَنی لیل پزشک آمریکایی و از پیشگامان تصفیه و کلرزنی آب آشامیدنی بود که در ۱۹۰۸ نخستین شبکه آب آشامیدنی بهداشتی ایالات متحده را در نیوجرسی احداث کرد. او یکی از شهود اصلی دادگاهی بود که در اوایل قرن بیستم برای رسیدگی به مشکل آلودگی آب آشامیدنی شهر جرسی تشکیل شد. صدور رأی این دادگاه رشد انفجارگونه مصرف کلر در ایالات متحده را در پی داشت.

وی در آندیز، نیویورک به دنیا آمد و پدرش که پزشک هنگ پیاده‌نظام نیویورک بود در جریان جنگ داخلی آمریکا به دیسانتری آمیبی مبتلا شد و در ۱۸۸۲ احتمالاً در اثر عوارض همین بیماری درگذشت. لیل پس از تحصیل در کالج پرینستون و کالج پزشکان و جراحان دانشگاه کلمبیا مطب خود را در پاترسون دایر کرد.

او از ۱۸۸۶ پزشک شهر و از ۱۸۹۱ رئیس اداره بهداشت پاترسون بود و مقالات متعددی در زمینه پزشکی و بهداشت منتشر کرد که عنوان یکی از آن‌ها «همه‌گیری حصبه در اثر آلودگی منبع آب» (مقالات و گزارش‌های بهداشت عمومی، ۱۸۹۹) بود.

مسؤولین شهر جرسی در ۱۸۹۹ به دلیل آلودگی آب با فاضلاب تصمیم گرفتند یک سد جدید بر روی رودخانه راکوِی احداث کنند و لیل مشاور بهداشتی این پروژه بود. نتیجه کار رضایت‌بخش نبود و او در دادگاه با اشاره به تجربیات قبلی در این زمینه پیشنهاد کرد برای گندزدایی آب آشامیدنی از کلر استفاده شود.

ویلهلم شیله شیمی‌دان سوئدی در ۱۷۷۴ کلر را کشف کرد و لویی برتوله شیمی‌دان فرانسوی در ۱۷۸۵ متوجه خاصیت سفیدکنندگی سریع آن شد.

آنتوان ژرماین لاباراک شیمی‌دان و داروساز فرانسوی در ۱۸۲۰ و سال‌ها پیش از طرح نظریه میکروبی بیماری (لویی پاستور، ۱۸۸۰) خاصیت گندزدایی و بوزدایی آب ژاول (آب لاباراک) را مورد توجه قرار داد. افزودن کلر به آب با هدف از بین بردن میکروب‌ها نخستین بار در ۱۸۹۴ پیشنهاد شد.

اولین تجربه کلرزنی آب شهری به هامبورگ آلمان (۱۸۹۳) و میدستون انگلستان (۱۸۹۷) بازمی‌گردد. کلرزنی دائمی با استفاده از هیپوکلریت کلسیم نخستین بار در شهر لینکلن انگلستان و به دنبال همه‌گیری حصبه (۱۹۰۴) در اثر نقص فیلترهای شنی آغاز شد.

دستگاه کلرزنی (کلریناتور) با استفاده از گاز کلر در ۱۹۱۳ توسط چارلز فردریک والاس در فیلادلفیا، پنسیلوانیا اختراع شد. به‌کارگیری کلرزنی توسط لیل و به‌ویژه دفاع او از این فناوری در دادگاه سهم به‌سزا در ریشه‌کنی حصبه و سایر بیماری‌های منتقله از آب آشامیدنی در ایالات متحده داشت. وی در ۱۳ مارس ۱۹۱۴ در ۵۵ سالگی در پاترسون، نیوجرسی درگذشت.

در ۱۹۱۴ بیش از ۲۱ میلیون نفر در ایالات متحده به آب آشامیدنی بهداشتی دسترسی داشتند و در ۱۹۱۸ در متجاوز از ۱۰۰۰ شهر آمریکای شمالی کلرزنی آب آشامیدنی انجام می‌شد. استفاده از کلریناتور در اواسط قرن بیستم و بعدها کلرونوم (دستگاه کلرزنی خودکار) به روش استاندارد برای تصفیه آب تبدیل شد.

📌تصویر: میزان مرگ‌ومیر ناشی از حصبه در ایالات متحده در نیمه اول قرن بیستم، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری، خلاصه امراض قابل اظهار، ۱۹۹۷.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌تشخیص فقر آهن همیشه ساده نیست

🟠#باشگاه_مجلات
🔵بابک عزیزافشاری، پاتولوژیست، ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️یک مطالعه در مجله پیشرفت‌های خون (۲۸ مارس ۲۰۲۵) نشان می‌دهد بااین‌که فریتین احتمالاً بیشترین هم‌خوانی را با ذخایر آهن مغز استخوان دارد، اما تعیین محدوده‌ مرجع این آزمایش برای رد قطعی تشخیص کم‌خونی فقر آهن به سادگی امکان‌پذیر نیست.

استاندارد طلایی تشخیص فقر آهن، آسپیراسیون مغز استخوان با رنگ‌آمیزی آهن است اما این روش تهاجمی است و اغلب پزشکان ترجیح می‌دهند به نشانگرهای آهن مانند آزمایش آهن سرم، اشباع ترانسفرین، ظرفیت اتصال آهن، فریتین، حجم متوسط سلول‌های سرخ (ام‌سی‌وی)، و گاهی گیرنده محلول ترانسفرین بسنده کنند.

محققین برای شناسایی پارامتری که بهترین عملکرد را در این زمینه دارد در ۶۶۱۰ بیمار مبتلا به اختلالات خونی که آسپیراسیون مغز استخوان شده بودند به مقایسه گذشته‌نگر نتایج آزمایش‌های فوق پرداختند.

فریتین بیشترین هم‌خوانی را با ذخیره آهن مغز استخوان داشت و از این نظر برتر از اشباع ترانسفرین، گیرنده محلول ترانسفرین، ترانسفرین، هموگلوبین، و ام‌سی‌وی بود. آستانه ۳۰ میکروگرم بر لیتر فریتین بالاترین ویژگی را برای فقر آهن مردان (۹۹ درصد) و زنان (۹۷ درصد) داشت اما حساسیت آن بسیار پایین (به ترتیب ۳۵ درصد و ۵۴ درصد) بود.

هیچ ترکیبی از این آزمایش‌ها عملکرد بهتری نسبت به فریتین به تنهایی نداشت. پایین‌ترین محدوده فریتین با ارزش پیش‌بینی منفی ۹۵ درصد برای زنان ۱۷۵۰ و برای مردان ۴۹۶۷ میکروگرم بر لیتر بود.

زمانی که فریتین پایین است، تشخیص فقر آهن ساده به نظر می‌رسد، هرچند محدوده مرجع در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت است و هر آزمایشگاه تعریف متفاوتی از «فریتین پایین» دارد. این مطالعه نشان می‌دهد اگر فریتین کمتر از ۳۰ میکروگرم بر لیتر باشد ویژگی و ارزش پیش‌بینی مثبت بالایی دارد. اما متأسفانه هیچ عدد جادویی مشابهی برای رد تشخیص کم‌خونی فقر آهن وجود ندارد.

یک وضعیت بغرنج بالینی شایع زمانی پیش می‌آید که بخواهیم فقر آهن را در مبتلایان به بیماری‌های التهابی— با ترانسفرین پایین و فریتین نرمال تا بالا— تشخیص دهیم. بیشتر هماتولوژیست‌ها در این موارد از آستانه فریتین ۱۰۰ میکروگرم بر لیتر برای رد تشخیص فقر آهن استفاده می‌کنند، اما میزان صحت این عدد روشن نیست. قضاوت بالینی در این موارد براساس عوامل خطرساز فقر آهن (مانند خونریزی و سوء‌جذب) و استفاده از نشانگرهای کمتر رایج (مانند گیرنده محلول ترانسفرین) می‌تواند کمک‌کننده باشد‌.

🔗منبع: پیشرفت‌های خون

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۳ مه ۱۷۶۸ تولد تنانت کاشف پرکلرین

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️چارلز تنانت شیمی‌دان آماتور و صنعت‌گر اسکاتلندی بود که بیشتر با کشف هیپوکلریت کلسیم در ۱۷۹۹ شناخته می‌شود.

وی در اواخر قرن ۱۸ روشی برای تولید صنعتی پرکلرین ابداع کرد که به‌ویژه در طول جنگ جهانی اول برای گندزدایی سنگرها اهمیت پیدا کرد و به دلیل مقرون به صرفه بودن به روش استاندارد برای تولید پرکلرین تبدیل شد.

هیپوکلریت کلسیم که در ایران به پرکلرین معروف است یک ترکیب غیرآلی جامد و سفید رنگ با بوی شدید کلر است هرچند نمونه تجاری آن اغلب زرد رنگ است و به عنوان سفیدکننده و همچنین برای گندزدایی آب آشامیدنی و آب استخرها به کار می‌رود.

مقدار کلر این ماده بیشتر از هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) است و در شکل خالص بیش از ۹۹ درصد آن را کلر تشکیل می‌دهد، اما خلوص پرکلرین تجاری به دلیل وجود ناخالصی کلرید کلسیم و کربنات کلسیم حاصل از فرآیند تولید معمولاً ۶۵ تا ۷۳ درصد است که باعث افزایش سختی آب می‌شود و به همین دلیل هیپوکلریت سدیم در اغلب موارد ترجیح داده می‌شود.

تنانت در لایکورتن، اَلووی به دنیا آمد و از جوانی در یک کارگاه بافندگی مشغول به کار شد. در آن زمان برای سفید کردن پارچه از روش‌های سنتی مانند شستشو با ادرار کهنه یا گوگرد یا قرار دادن در معرض آفتاب به مدت طولانی استفاده می‌شد و تنانت تصمیم گرفت راهی برای حل این مشکل پیدا کند.

او در ۱۷۸۸ زمین بزرگی در دارنلی، گلاسگو خریداری کرد و به آزمودن روش‌های مختلف برای کاهش مدت زمان لازم برای سفید کردن پارچه پرداخت. دیگران با استفاده از اسید سولفوریک به جای شیر ترش این مدت را از ۱۸ ماه به ۴ ماه کاهش داده بودند.

استفاده از آهک (اکسید کلسیم) نیز به این منظور در اواخر قرن ۱۸ رواج داشت و ایده تنانت این بود که ترکیب کلر و آهک می‌تواند مؤثرتر باشد. ویلیام کوپر مشاور حقوقی، الکساندر دانلوپ حسابدار، جیمز ناکس مدیر فروش، و چارلز مکینتاش شیمی‌دان سرشناس اسکاتلندی و مخترع پارچه ضد آب شرکای او در این پروژه بودند.

میزان تولید پرکلرین در کارخانه وی در سنت رولو، گلاسگو از ۵۲ تن در ۱۷۹۹ به بیش از ۹۲۰۰ تن در ۱۸۰۴ افزایش یافت و مجموع تولید پس از تأسیس کارخانه دوم در هیبورن به بیش از ۲۰ هزار تن رسید. شرکت تنانت در دهه‌های ۱۸۳۰ و ۱۸۴۰ بزرگ‌ترین شرکت تولید مواد شیمیایی جهان بود.

وی در ۱ اکتبر ۱۸۳۸ در ۷۰ سالگی در گلاسگو درگذشت و در نکروپُلیس به خاک سپرده شد. کارخانه سنت رولو در ۱۸۹۰ به شرکت یونایتد پیوست و در ۱۹۶۴ به‌طور کامل تخریب شد.

📌تصویر: دودکش کارخانه سنت رولو گلاسگو با ارتفاع ۴۶۰ پا (حدود ۱۳۳ متر) در رتبه هفتم بلندترین سازه‌های جهان، اطلس جامع جهان، ۱۸۹۶.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

🎙حواس‌پرتی

بررسی کتاب «حواس‌پرتی» اثر مگی جکسون

دکتر آذرخش مکری

#مکری #آذرخش_مکری

Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۳۰ آوریل ۱۸۵۷ تولد بلویلر کاشف اسکیزوفرنی

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️پاول اویگن بلویلر (بلولر) روان‌پزشک سوئیسی و از پیشگامان علم اصلاح نژاد و روان‌پزشکی نوین بود که اصطلاحاتی چون اسکیزوفرنی، اسکیزوئید، اوتیسم، و دوگانگی (تناقض نفس ، آمبیوالانس) را ابداع کرد. او روانکاوی را موضوع علم ناخودآگاه دانست و در اشاره به آن از اصطلاح «روان‌شناسی اعماق» استفاده کرد.

دیدگاه‌های او در زمینه به‌نژادی و به‌ویژه تحقیقاتی که با همکاری دستیارش کارل گوستاو یونگ (روان‌پزشک سوئیسی و بنیان‌گذار روان‌شناسی تحلیلی) طی دهه‌های ابتدایی قرن بیستم در بیمارستان بورگولزلی زوریخ انجام داد باعث شد در شمار چهره‌های جنجالی تاریخ روان‌پزشکی قرار گیرد. از دیگر شاگردان سرشناس وی می‌توان به هرمان رورشاخ (روان‌پزشک سوئیسی و مخترع آزمون لکه جوهر یا آزمون رورشاخ) اشاره کرد.

بلویلر در زولیکون، زوریخ به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه زوریخ به پاریس (نزد ژان مارتین شارکو نورولوژیست فرانسوی و پدر نورولوژی نوین)، مونیخ (نزد برنارد فون گودن)، و لندن رفت.

وی پس از بازگشت به زوریخ در ۱۸۸۵ به عنوان دستیار آگوست هِنری فورِل (روان‌پزشک سوئیسی) در بیمارستان روان‌پزشکی بورگولزلی و سپس رئیس بیمارستان روان‌پزشکی راینو مشغول به کار شد و در ۱۸۹۸ به استادی بیمارستان بورگولزلی منصوب شد.

او مانند زیگموند فروید (نورولوژیست اتریشی و پدر روانکاوی) باور داشت فرآیندهای پیچیده روانی می‌توانند ناخودآگاه باشند و نامه‌هایش به فروید نشان می‌دهند که به خودتحلیلی تمایل داشته است.

بلویلر در زمینه سیر و پیامد روان‌پریشی (جنون، سایکوز) کمتر تقدیرگرا و بیشتر اختیارگرا بود و برای تشخیص اختلالات خلقی از نظریه دوگانگی و آزمون‌های تداعی کمک می‌کرفت.

وی نظریات فروید را بیش از حد متعصبانه یافت و با این‌که از نامزدی او برای جایزه نوبل حمایت کرد، در ۱۹۱۱ هنگام ترک انجمن بین‌المللی روانکاوی به وی نوشت:

«این دیدگاه همه یا هیچ بیشتر با جوامع مذهبی سازگار است و به کار احزاب سیاسی می‌آید… اما به نظر من برای علم زیانبار است.»

او در یک سخنرانی در ۲۴ آوریل ۱۹۰۸ از اصطلاح «اسکیزوفرنی» (شیزوفرنی، روان‌گسیختگی، از ریشه یونانی اسکیزن به معنی گسیختن و فرِن به معنی روان) در اشاره به وضعیتی که امیل کریپلین (روان‌پزشک آلمانی و بنیان‌گذار روان‌پزشکی نوین) در ۱۹۰۷ تحت عنوان «جنون یا زوال عقل زودرس» توصیف کرده بود استفاده کرد.

مقاله وی تحت عنوان «جنون زودرس یا گروه اسکیزوفرنی‌ها» در ۱۹۱۱ در دستنامه روان‌پزشکی منتشر و در ۱۹۵۰ به انگلیسی ترجمه شد. بلویلر با طبقه‌بندی علائم اسکیزوفرنی به انواع مثبت (مانند توهم و هذیان) و منفی (مانند انزوای اجتماعی و فقدان لذت) و همچنین علائم اصلی (که در همه بیماران وجود دارند) و فرعی (که تنها در برخی موارد وجود دارند) به فهم کلی این بیماری کمک شایان کرد.

او باور داشت که اسکیزوفرنی با دوره‌های تشدید و تخفیف علائم همراه است اما هرگز بهبود کامل نمی‌یابد و با همین توجیه و همچنین تأکید بر دخالت احتمالی عوامل ارثی در ابتلا به اسکیزوفرنی از عقیم‌سازی اجباری مبتلایان به آن و افرادی که مستعد آن هستند حمایت کرد.

وی در ۱۵ ژوئیه ۱۹۳۹ در ۸۲ سالگی در زولیکون درگذشت. انجمن آلمانی افراد مستعد روان‌پریشی (آنوئیکسیس) در ۲۰۱۱ با هدف مقابله با اَنگ اجتماعی در ارتباط با این بیماران و به دنبال برگزاری یک مسابقه پیشنهاد کرد اصطلاح «سندرم استعداد روان‌پریشی» یا «سندرم بلویلر» جایگزین واژه «اسکیزوفرنی» شود.

کتاب «ذهن زیبا» (سیلویا ناسار، ۱۹۹۹) به شرح زندگی جان نَش (ریاضی‌دان آمریکایی و برنده جایزه یادبود نوبل اقتصاد ۱۹۹۴) و مشکلات مبتلایان به اسکیزوفرنی پرداخته و فیلمی به همین نام (ران هاوارد، ۲۰۰۱) با بازی راسل کرو در نقش جان نَش و جنیفر کانلی در نقش همسرش برنده جوایز متعدد از جمله چهار اسکار و چهار گلدن گلوب شد.

📌تصویر: اویگن بلویلر (نفر دوم از چپ ردیف جلو) در جمع شرکت‌کنندگان در کنگره بین‌المللی روانکاوی از جمله اِما یونگ (نفر هفتم از چپ ردیف جلو)، زیگموند فروید، و کارل گوستاو یونگ (نفرات هفتم و هشتم از چپ ردیف دوم)، وایمار، ۲۱ سپتامبر ۱۹۱۱.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر فیلم «ذهن زیبا»، ۲۰۰۱.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲۹ آوریل ۱۷۲۷ تولد نووِر و روز جهانی رقص

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️ژان-ژرژ نووِر طراح رقص و رقصنده فرانسوی و رهبر اُپرای پاریس معروف به شکسپیر باله و پدر باله کلاسیک بود که سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در ۱۹۸۲ سالگرد تولدش را روز جهانی رقص نامید.

رقص یکی از قدیمی‌ترین شکل‌های تفریح و تعامل جمعی است و علاوه بر تشویق افراد به حرکت، به تخلیه تنش و فشار روانی نیز کمک می‌کند، هرچند در بیشتر جوامع در ابتدا بخشی از مراسم آیینی بوده و به تدریج به جزئی از فرهنگ و فولکلور ملت‌ها تبدیل شده است. رقابت‌های جهانی باله یا رقص ورزشی به‌طور غیررسمی در ۱۹۰۹ در لندن کلید خورد و رقص بریک در المپیک ۲۰۲۴ پاریس به عنوان نخستین رقص ورزشی به رسمیت شناخته شد.

برخی نقاشی‌های صخره‌ای در غارهای سنگی بهیم بتکا در ایالت مادایا پرادش هندوستان که انسان‌ها را در حال رقص نشان می‌دهند ده‌ها هزار سال قدمت دارند هرچند به دلیل عدم امکان ثبت، سند قطعی در این زمینه وجود ندارد.

بیش از نیمی از کشورهای جهان نسبت به اهمیت رقص بی‌توجه هستند و اعلام این مناسبت که هدف آن آگاهی‌رسانی عمومی در زمینه رقص به عنوان شکلی از هنر و ابزاری برای آموزش و بیان فرهنگ بود با حمایت شورای بین‌المللی رقص و انستیتو بین‌المللی نمایش روبرو شد.

دو مجموعه تمبر به این مناسبت در ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ توسط اداره پست ملل متحد منتشر شد و روز جهانی رقص در ۲۰۱۷ با همکاری برنامه جهانی غذا به تشویق عادات غذایی سالم و مقابله با گرسنگی در جهان اختصاص یافت. شانگهای در همین سال میزبان مراسمی با هدف تجلیل از دستاوردهای رقصندگان معلول و به‌ویژه تشویق کودکان معلول به رقصیدن بود.

نووِر در پاریس به دنیا آمد و استاد رقص ملکه ماری آنتوانت بود. بزرگ‌ترین اثر وی تحت عنوان «نامه‌هایی درباره رقص و باله» که در ۱۷۶۰ منتشر شد حاصل مطالعه ادبیات نوین فرانسه و متون کهن لاتین درباره پانتومیم و توجه به حرکات نمایشی بود که بیان‌کننده روابط بین شخصیت‌ها بود. او این نوع باله را که باعث برانگیختن احساسات تماشاگران می‌شد باله حرکت (اَکشن) نامید.

وی به دنبال انقلاب فرانسه منزوی شد و در ۱۹ اکتبر ۱۸۱۰ در ۸۳ سالگی در سن ژرمن درگذشت. خدانور لجه‌ای (لُجعی) (۱۰ مهر ۱۳۷۴ – ۱۰ مهر ۱۴۰۱) معترض ایرانی و از اهالی زاهدان بود که در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران پس از دستگیری توسط مأموران کشته شد. ویدئوهای پربازدید رقص او با لباس محلی بلوچ در فضای مجازی به نماد مبارزه تبدیل شد.

📌تصویر: مجموعه تمبر یادبود روز جهانی رقص، سازمان ملل متحد، ۲۰۱۶.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗رقص خدانور لجه‌ای

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲۷ آوریل ۱۹۲۲ نخستین نمایش دکتر مابوزه قمارباز

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️«دکتر مابوزه» شخصیت تخیلی رمان‌های نوربرت ژاک نویسنده لوکزامبورگی بود که اولین بار در کتاب «دکتر مابوزه قمارباز» (۱۹۲۱) معرفی شد و به دنبال ساخت فیلم صامت به همین نام توسط فریتس لانگ کارگردان اتریشی-آمریکایی با نقش‌آفرینی ردولف کلاین-روژه هنرپیشه آلمانی در نقش دکتر مابوزه (۱۹۲۲) به معروفیت رسید. کلاین-روژه بیشتر با ایفای نقش روتوانگ دانشمند دیوانه در شاهکار لانگ (متروپُلیس، ۱۹۲۷) شناخته می‌شود.

ژاک احتمالاً شخصیت مابوزه را به پیروی از فیلم «مطب دکتر کالیگاری» (رابرت وینه، ۱۹۲۰) و با الهام از دکتر فومانچو (ضدقهرمان مجموعه داستان‌های تبهکارانه ساکس رومر نویسنده انگلیسی)، دکتر نیکولا در آثار گای بوزبی نویسنده استرالیایی، فانتوماس در آثار مارسل آلن و پیر سووستر، یا سِوِنگالی در رمان تریبلی (جورج دو موریه) خلق کرد.

وی در کتاب‌هایش علاوه بر منافع مالی در پی اهداف سیاسی خود بود و از طریق گفتار و کردار مابوزه در این داستان‌ها به انتقاد از افراطی‌گری در جامعه آلمان طی دهه‌های ابتدایی قرن بیستم ‌پرداخت. او در ۶ ژوئن ۱۸۸۰ در لوکزامبورگ به دنیا آمد و در ۱۵ مه ۱۹۵۴ در ۷۳ سالگی در کوبلنتس، آلمان‌غربی درگذشت.

دکتر مابوزه که یک روان‌شناس و استاد تغییر چهره، تله‌پاتی، و هیپنوتیزم است، شبکه‌ای از تبهکاران و همچنین افراد عادی را به کمک فناوری، مغزشویی، تهدید، یا تطمیع در اختیار گرفته تا نیات پلید خود را عملی کند. او را در یکی از صحنه‌های آغازین فیلم در حال بازی با کارت‌هایی می‌بینیم که چهره‌های مختلف خودش بر روی آن‌ها نقش بسته است.

وی بارها بازداشت یا کشته می‌شود اما هر بار به نظر می‌رسد روحش دوباره در یک جسم جدید حلول ‌کرده و به کارهایش ادامه می‌دهد. به قول زیگفرید کراکوئر منتقد آلمانی در کتاب «از کالیگاری تا هیتلر: تاریخچه روان‌شناختی فیلم آلمان» (۱۹۴۷) مابوزه همه جا هست اما هیچ کجا قابل تشخیص نیست.

بحران اقتصادی، منفعت‌طلبی فردی، و شرایط آخرالزمانی که لانگ در این فیلم به تصویر می‌کشد بی‌شباهت به اوضاع کنونی جهان نیست: ولخرجی ثروتمندان تازه به دوران رسیده، قمار سریع در بازار سهام، رونق باشگاه‌های شبانه، اعتیاد به لذت، سفته‌بازی، حجم عظیم قاچاق، جعل و ...

این فیلم در آسمان طوفانی جمهوری نوظهور وایمار که دو انقلاب نافرجام و شکست در جنگ جهانی اول را پشت سر گذاشته بود، در سایه تورم شدید و ناآرامی گسترده اجتماعی مانند یک رعد و برق بود.

مابوزه وارد فرهنگ عامیانه آلمان شد و لانگ چندین دنباله برای آن ساخت. در «وصیت‌نامه دکتر مابوزه» (۱۹۳۳)، که اولین بار در ۱۹۵۱ در آلمان به نمایش درآمد، مابوزه در یک آسایشگاه روانی بستری است و نقشه‌های شیطانی او توسط گروهی از تبهکاران در خارج آسایشگاه به اجرا درمی‌آید.

لانگ پیش از منع نمایش این فیلم توسط حکومت نازی، آلمان را ترک کرده بود. وی در ۵ دسامبر ۱۸۹۰ در وین به دنیا آمد و به دنبال سکته مغزی در ۲ آگوست ۱۹۷۶ در ۸۵ سالگی در هالیوود درگذشت. انستیتو فیلم بریتانیا به او لقب «استاد تاریکی» داد.

📌تصویر: متروپُلیس (فریتس لانگ، ۱۹۲۷)، تمبر یادبود صد سال سینمای آلمان، ۱۹۹۵.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗صحنه مِسمِریزم «دکتر مابوزه قمارباز»، ۱۹۲۲.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ مرگ سروانتس و روز جهانی کتاب

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️میگل د سروانتس ساودرا متولد ۲۹ سپتامبر ۱۵۴۷ نویسنده اسپانیایی بود که بیشتر با رمان «دن کیشوت» شناخته می‌شود. سازمان آموزشی، علمی، و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در ۱۹۹۵ سالروز مرگ او (۲۳ آوریل) را روز جهانی کتاب و حق نشر (کپی رایت) نامید.

این روز همچنین مصادف با تولد و مرگ ویلیام شکسپیر و تولد یا مرگ چند نویسنده دیگر است. روز تولد هانس کریستین اندرسن نویسنده دانمارکی (۲ آوریل) در ۱۹۶۷ روز جهانی کتاب کودک نامیده شد.

بسیاری دن کیشوت را نخستین رمان مدرن، بهترین اثر ادبی جهان، و بهترین کتاب همه دوران‌ها نامیده‌اند. این رمان که پرفروش‌ترین رمان جهان است و رتبه اول ترجمه کتاب جهان را نیز در اختیار دارد نخستین بار در دو بخش در ۱۶۰۵ و ۱۶۱۵ منتشر شد.

دن کیشوت نخستین بار در ۱۳۳۵ توسط محمد قاضی به فارسی ترجمه شد. شخصیت اصلی داستان با خواندن آثار ممنوعه درباره شوالیه‌ها دچار توهم می‌شود و خود را پهلوانی شکست‌ناپذیر می‌پندارد که قادر است ملت خود را از شر ستم و تباهی نجات دهد:

«خیال‌بافی قوت و غذای روزانه دن کیشوت است. کاروانسرای مخروبه را قلعه مستحکم، رهگذران بی‌آزار را جادوگر بدکار، زنان خدمتکار و روسپیان را شاهزاده خانم‌، و آسیاب‌های بادی را دیو افسانه‌ای می‌پندارد. ماهی دودی در ذائقه او طعم ماهی قزل‌آلا و بع‌بع میش‌ها و بره‌ها در گوشش صدای شیهه اسبان و غریو شیپورها و بانگ طبل‌ها را می‌دهد.»

داستایوفسکی رمان سروانتس را از غم‌انگیزترین رمان‌ها می‌داند، چرا که دن کیشوت گرفتار نوستالژیای واقع‌گرایی است.

به نظر هارولد بلوم متنقد آمریکایی، دن کیشوت «اصل واقعیت» فروید (توانایی ذهن در سنجش واقعیات دنیای بیرونی و تنظیم اعمال انسان متناسب با آن، در مقابل «اصل لذت» که پرهیز از رنج را به‌طور غریزی مبنا قرار می‌دهد) را به چالش می‌کشد:

«او ضرورت مرگ را می‌پذیرد و تم اصلی رمان تأکید مکرر بر نیاز انسان به تحمل رنج است.»

ادیت گروسمان منتقد آمریکایی هدف سروانتس در نگارش دن کیشوت را سوق دادن خواننده به سمت احساسات با حرکت نظام‌مند در مرز تراژدی و کمدی می‌داند:

«وقتی اولین بار آن را شروع کردم به نظرم رسید با غم‌انگیزترین کتاب جهان روبرو هستم و مرتب می‌گریستم اما وقتی بزرگ‌تر شدم و پوستم ضخیم‌تر شد، هنگام کار روی ترجمه دن کیشوت، مرتب با صدای بلند می‌خندیدم.»

این کتاب الهام‌بخش آثار ادبی، هنری، و نمایشی متعدد بوده که معروف‌ترین آن‌ها نقاشی‌های گوستاو دوره، پابلو پیکاسو، سالوادور دالی، و اونوره دومیه و فیلم «مردی از لامانچا» (۱۹۷۲) به کارگردانی آرتور هیلر و بازیگری پیتر اوتول، سوفیا لورن، و جیمز کوکو است. نام «دولسیبلا» دوجورپای آب‌های عمیق از دولسینا محبوب افسانه‌ای دن کیشوت آمده است.

سروانتس در آلکالا د هنارس به دنیا آمد و پدرش یک آرایشگر و جراح اندلسی بود. او پس از تحصیل در کالج یسوعی سِویل، برای خدمت سربازی به رم و سپس ناپل رفت و به دنبال زخمی شدن در جنگ قبرس به اسارت عثمانی درآمد. وی نوشتن بخش نخست شاهکار خود را در همین زمان آغاز کرد و در ۱۵۸۰ به مادرید بازگشت.

پس از موفقیت جلد اول دن کیشوت، یک نویسنده‌ به نام آوِلاندو نسخه‌ای جعلی از ادامه ماجرا نوشت که در آن دن کیشوت به دولسینا خیانت می‌کند. سروانتس خشمگین از این قضیه نوشتن جلد دوم را آغاز کرد و ترتیبی داد که در جریان داستان از آوِلاندو انتقام بگیرد.

او احتمالاً به دلیل ابتلا به دیابت در ۶۸ سالگی در مادرید درگذشت. آثار وی در اواسط قرن ۱۸ مورد توجه نویسندگان انگلیسی قرار گرفت و چندین بار ترجمه شد. فروید مدعی بود برای خواندن نوشته‌های سروانتس و به‌ویژه «گفتگوی سگ‌ها» (داستان‌های زبانزد، ۱۶۱۳) اسپانیایی آموخته است.

«گفتگوی سگ‌ها» از زبان مردی نقل می‌شود که به نامزد جوان خود خیانت کرده و به دلیل ابتلا به سیفیلیس در بیمارستان بستری شده است. او در نیمه‌هشیاری گفتگوی دو سگ (برگانزا و سیپیو) را از پنجره اتاقش می‌شنود که از تجربیات خود با صاحبانشان می‌گویند:

«برخی داستان‌ها ذاتاً جذاب هستند، برخی دیگر در اثر شیوه بیان جذاب می‌شوند.»

فروید و دوستش ادوارد سیلبرستاین سال‌ها با نام سیپیو و برگانزا به هم نامه می‌نوشتند.

📌تصویر: دن کیشوت، میگل د سروانتس (جلد یک، ۱۶۰۵)، ترجمه محمد قاضی (چاپ اول، ۱۳۳۵).

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر «مردی از لامانچا»، ۱۹۷۲.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

ز اندازه بیرون تشنه‌ام؛ ساقی بیار آن آب را!
اول مرا سیراب کن؛ وآن‌گه بده اصحاب را!

من نیز چشم از خواب خوش برمی‌نکردم پیش از این
روز فراقِ دوستان شب‌خوش بگفتم خواب را

مقدار یار هم‌نفس چون من نداند هیچ‌کس
ماهی که بر خشک اوفتد، قیمت بداند آب را

«سعدی! چو جورش می‌بری، نزدیک او دیگر مرو!»
ای بی‌بصر! من می‌روم؟ او می‌کشد قلاب را...

اول اردیبهشت‌، روز سعدی
شاعر شور و عشق و زیبایی
خرد و اعتدال و زندگی
گرامی باد!

Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۱۶ مه ۱۸۸۸ تولد رایف مخترع ماشین رایف

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️رویال ریموند رایف مخترع آمریکایی و از پیشگامان تصویربرداری میکروسکوپی زمان‌گریز (تایم لَپس) بود که مدعی شد با استفاده از امواج الکترومغناطیسی و دستگاه موسوم به «ماشین رایف» می‌تواند امراض مختلف از جمله سرطان را درمان کند. انتشار یافته‌های او در جراید و مجلات علمی طی دهه ۱۹۴۰، توجه پزشکان و دانشمندان را به خود جلب کرد اما درستی آن‌ها در نهایت توسط جامعه علمی و به‌ویژه انجمن پزشکی و انجمن سرطان آمریکا رد شد.

تاریخچه تصویربرداری زمان‌گریز به ۱۸۷۲ و هنگامی بازمی‌گردد که ادوارد مایبریج عکاس بریتانیایی توسط لیلاند استنفورد فرماندار کالیفرنیا و بنیان‌گذار دانشگاه استنفورد برای تصویربرداری از مسابقات اسب‌دوانی استخدام شد.

اغلب نقاشی‌ها دویدن اسب را در حالتی نشان می‌دهند که حداقل یک پای اسب روی زمین است، اما استنفورد شرط بسته بود که گاهی چهار دست و پای اسب از زمین جدا می‌شود. آزمایش‌های مایبریج ۶ سال طول کشید و او سرانجام در ۱۸۷۸ موفق شد با استفاده از چند دوربین و ثبت لحظات دویدن اسب، درستی نظریه استنفورد را ثابت کند.

جرج مِلیس فیلم‌ساز فرانسوی نخستین بار از این تکنیک در فیلم «چهارراه اُپرا» (۱۸۹۷) استفاده کرد. اولین میکروسکوپ زمان‌گریز در دهه ۱۸۹۰ توسط اِتین ژول ماره فیزیولوژیست فرانسوی و از پیشگامان کرونوفوتوگرافی ساخته شد.

مستند کوتاه و صامت «هیره پنیر» (۱۹۰۳) به کارگردانی فرانسیس مارتین دونکن طبیعت‌شناس و مستندساز بریتانیایی نخستین فیلم میکروسکوپی زمان‌گریز بود. فیلم‌های آموزشی ژان کوماندون میکروب‌شناس فرانسوی و شرکت پَته در دهه ۱۹۱۰ نقش به‌سزا در ارتقا و گسترش این فناوری داشتند.

رایف در اِلکورن، نبراسکا به دنیا آمد و در دهه ۱۹۳۰ چندین میکروسکوپ نوری مرکب ساخت. او با تهیه فیلم از میکروب‌ها مدعی شد این میکروسکوپ‌ها علاوه بر بزرگنمایی تا ۱۷ هزار برابر قادر به تصویربرداری با نور پُلاریزه و در زمینه تاریک یا حتی کریستالوگرافی هستند.

وی در ۵ آگوست ۱۹۷۱ در ۸۳ سالگی و در فقر و انزوا در اِلکاخون، کالیفرنیا درگذشت. او همواره جامعه علمی را متهم به شستشوی مغزی و ارعاب پزشکان می‌کرد و باور داشت که جریان اصلی پزشکی، وزارت بهداشت، و انجمن پزشکی آمریکا برای حفظ منافع خود جلوی پیشرفت وی را گرفتند.

ماشین رایف بعدها و به‌ویژه پس از انتشار کتاب‌هایی چون «درمان سرطان که جواب داد: پنجاه سال سرکوب!» (بَری لینز، ۱۹۸۷) دستاویز برخی مدعیان طب جایگزین قرار گرفت. به نظر آنان امواج الکترومغناطیسی ضعیف انواع میکروب‌ها از جمله اچ‌آی‌وی و سلول‌های سرطانی را غیرفعال می‌کردند.

نمونه جدیدتر ماشین رایف در واقع یک تراشه زمان‌سنج (آی‌سی تایمر) ۵۵۵ است که با یک باتری ۹ ولتی کار می‌کند و امواج الکترومغناطیسی ضعیف به شدت حداکثر ۱ میلی‌آمپر توسط دو سیم مسی به دسته‌های دستگاه منتقل می‌شود.

تراشه ۵۵۵ معروف‌ترین و پرکاربردترین مدار مجتمع الکترونیکی است که از ۱۹۷۲ اغلب برای ایجاد تأخیر در مدارهای مختلف و همچنین به عنوان نوسان‌ساز به کار می‌رود. انجمن سرطان آمریکا در ۱۹۹۴ اعلام کرد:

«این کتاب‌ها با اشاره به چند نام، تاریخ، رویداد، و مکان و ترکیبی پیچیده و گزینشی از اسناد تاریخی و گمانه‌زنی که تأیید آن‌ها نیاز به ارتشی از محققان با منابع نامحدود دارد، به شیوه‌ای که مشخصه نظریه‌پردازان توطئه است ظاهری اصیل به ادعای رایف می‌بخشند.»

استفاده از ابزارهای مشابه ماشین رایف در جریان دنیاگیری کووید نیز (از جمله در ایران) خبرساز شد و تاکنون چندین پرونده در محاکم قضایی ایالات متحده، اروپا، و استرالیا علیه ترویج و فروش آن‌ها طرح شده که تقریباً در همه موارد به صدور رأی به جرم کلاهبرداری منتهی شده است. مستند «ظهور و سقوط یک نابغه علمی، داستان فراموش‌شده ریموند رایف» (گروه پژوهشی رایف کانادا، ۲۰۰۳) به ماجرای زندگی رایف پرداخته است.

📌تصویر: ماشین رایف، درمان با امواج شفابخش دکتر رایف، یک کتاب کامل درباره فرکانس‌ها و فناوری‌های الکترومغناطیسی، اِتین فاستر، ۲۰۲۳.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر مستند «ظهور و سقوط یک نابغه علمی»، ۲۰۰۳.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۱۵ مه ۱۹۴۰ افتتاح نخستین رستوران مک‌دونالدز

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️موریس (۲۶ نوامبر ۱۹۰۲ - ۱۱ دسامبر ۱۹۷۱) و ریچارد مک‌دونالد (۱۶ فوریه ۱۹۰۹ - ۱۴ ژوئیه ۱۹۹۸) کارآفرین‌های آمریکایی بودند که در چنین روزی نخستین شعبه رستوران‌ همبرگر خود را در سان برناردینو، کالیفرنیا راه‌اندازی کردند.

آنان با مشارکت رِی کراک (۵ اکتبر ۱۹۰۲ - ۱۴ ژانویه ۱۹۸۴) که فروشنده میکسر میلک شیک بود در ۱۹۵۸ شرکت مک‌دونالدز را تأسیس کردند. کراک در ۱۹۶۱ امتیاز این شرکت را به قیمت ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار (معادل ۲۸ میلیون و ۴۰۰ دلار در ۲۰۲۴) خریداری کرد و روش ابداعی آنان به تدریج به استاندارد صنعت غذای فوری (فست فود) تبدیل شد.

مک‌دونالدز با ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار کارمند در ۲۰۱۸ دومین کارفرمای بزرگ جهان پس از والمارت بود که بیشتر آنان در شعبات خارج آمریکا کار می‌کنند و گسترش این شرکت به اغلب بازارهای جهانی باعث شده این برند به نماد جهانی‌سازی و اشاعه سبک زندگی آمریکایی تبدیل شود. مک‌دونالدز همچنین به دلیل تأثیر منفی بر محیط زیست، تشدید همه‌گیری چاقی، و دستمزد پایین کارکنان همواره مورد انتقاد بوده است.

در ۲۰۲۴ رستوران چینی میسوئه به عنوان بزرگ‌ترین رستوران زنجیره‌ای جهان مک‌دونالدز را از نظر تعداد شعبه پشت سر گذاشت و سایت اینوِستوپدیا این برند را از نظر میزان سوددهی ۱۲ ماهه پس از کامپس بریتانیایی و استارباکس آمریکایی در جایگاه سوم قرار داد.

برادران مک‌دونالد در منچستر، نیوهمپشر از والدین کاتولیک مهاجر ایرلندی به دنیا آمدند و در دهه ۱۹۲۰ به کالیفرنیا رفتند. پدر آنان در مونرویا دکه غذافروشی داشت و ریچارد و موریس نخستین رستوران مک‌دونالد را در لس آنجلس افتتاح کردند.

مشتریان این رستوران سواره (دروایو این) می‌توانستند سوار بر خودرو خود سفارش غذا بدهند و فوراً آن را تحویل بگیرند. مک‌دونالدها متوجه شدند عوامل مختلفی سود آنان را کاهش می‌دهند. مثلاً غذاهای گران‌تر مانند کباب سفارش کمتری داشتند و یا ظروف غذا مرتب گم می‌شدند یا می‌شکستند. به علاوه، استقبال جوان‌ها باعث می‌شد خانواده‌ها کمتر به این‌ رستوران بیایند.

منو رستوران جدید مک‌دونالدز در سان برناردینو که در ۱۹۴۸ افتتاح شد و هم‌اکنون به موزه تبدیل شده جمع‌وجورتر و تنها شامل ۹ رقم خوراکی بود: همبرگر (۱۵ سنت)، چیزبرگر (۱۹ سنت)، شیک (۲۰ سنت)، کوکاکولا، آبجو، قهوه، آب پرتقال، و چیپس سیب‌زمینی (هر کدام ۱۰ سنت)، و شیر (۱۲ سنت).

ریشه «همبرگر» احتمالاً به هامبورگ دومین شهر بزرگ آلمان بازمی‌گردد، هرچند هیچ شواهدی در اثبات این ارتباط وجود ندارد. داستان‌های بسیاری در زمینه منشاء این غذا نقل شده و اختراع آن به افراد و اقوام مختلفی نسبت داده شده اما درباره آن اتفاق نظر وجود ندارد.

مشتریان مک‌دونالدز برخلاف رویه رایج ناچار بودند از خودرو پیاده شوند اما سفارش آنان فوراً آماده می‌شد و علاوه بر غذای بیرون‌بر، امکان صرف غذای ارزان در رستوران که گزینه مورد علاقه خانواده‌ها بود نیز وجود داشت.

برادران مک‌دونالد به دنبال این موفقیت تصمیم گرفتند کسب‌وکار خود را با فروش امتیاز (فرنچایز) گسترش دهند و شعبه دوم رستوران آنان در ۱۹۵۳ در فونیکس، آریزونا افتتاح شد. طاق که از ۱۹۶۲ بخشی از معماری این رستوران بود در ۱۹۶۸ به شکل «طاق‌های طلایی» (گلدن آرچز) به نماد مک‌دونالدز تبدیل شد. در ۳۰ نوامبر ۱۹۸۴ در جشنی که به مناسبت ۵۰ میلیاردمین همبرگر مک‌دونالد در هتل گراند حیات نیویورک برگزار شد، ادوارد رنسی رئیس این شرکت میزبان ریچارد مک‌دونالد اولین آشپز همبرگر مک‌دونالد بود.

موریس در ۶۹ سالگی، کراک در ۸۱ سالگی، و ریچارد در ۸۹ سالگی هر سه در اثر نارسایی قلبی درگذشتند. فیلم «بنیان‌گذار» (۲۰۱۶) به کارگردانی جان لی هنکاک و با شرکت نیک آفرمن و جان کارول لینچ در نقش برادران مک‌دونالد و مایکل کیتون در نقش کراک (برنده جایزه کاپری) به این ماجرا و به‌ویژه نقش کراک در موفقیت برند مک‌دونالدز پرداخته است.

📌تصویر: ریچارد مک‌دونالد در حال خوردن ۵۰ میلیاردمین همبرگر مک‌دونالد در کنار ادوارد رنسی رئیس شرکت مک‌دونالدز، هتل گراند حیات نیویورک، ۳۰ نوامبر ۱۹۸۴.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر فیلم «بنیان‌گذار»، ۲۰۱۶.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۱۳ مه ۱۸۳۲ مرگ کوویه پدر دیرین‌شناسی

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️ژرژ لئوپُلد نیکلاس فردریک بارون کوویه متولد ۲۳ آگوست ۱۷۶۹ طبیعت‌شناس و جانورشناس فرانسوی بود که نقش به‌سزا در شکل‌گیری علم دیرین‌شناسی (پَلئونتولوژی، مطالعه علمی حیات در سال‌های دور) داشت. او با افزودن شاخه (فیلوم) طبقه‌بندی کارل لینه برای مهره‌داران را گسترش داد و جانوران منقرض‌شده را براساس شواهد فسیل آن‌ها در این طبقه‌بندی آورد.

تا اواخر قرن ۱۸ تصور غالب دانشمندان این بود که جهان توسط خداوند خلق شده و بنابراین کامل و بی‌نقص است. براساس مفهوم «زنجیره کلان هستی» که ریشه در فلسفه یونان باستان داشت، همه موجودات از یک سلسله مراتب واحد موسوم به «نردبان طبیعت» (اسکالا ناتورا) پیروی می‌کنند.

پایین‌ترین جایگاه در این نردبان از آن کانی‌ها و مواد معدنی بود و گیاهان، جانوران، انسان‌ها، مخلوقات آسمانی، و در نهایت خدا به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. انقراض یک گونه از جانداران مانند ماموت با این الگو سازگار نبود چون باعث می‌شد کل زنجیره هستی به هم بریزد. دانشمندانی چون توماس جفرسون مخالف مفهوم انقراض بودند چرا که باور داشتند طبیعت چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد.

کشف فسیل‌هایی که هیچ شباهتی با گونه‌های زنده نداشتند در اواخر قرن ۱۷ پرسش‌هایی در این زمینه مطرح کرد. رابرت هوک دانشمند بریتانیایی در ۱۶۸۶ فسیل یک نرم‌تن موسوم به ناتیلوس (ملوانک) را به انجمن سلطنتی لندن ارائه کرد که بیش از ۶۰ سانتیمتر قطر داشت و شکل آن با همه گونه‌های زنده متفاوت بود. او تصور می‌کرد این نرم‌تن در اعماق دور از دسترس اقیانوس‌ها زندگی می‌کند و احتمالاً به همین دلیل هنوز کشف نشده است.

در آن زمان بسیاری از نقاط جهان هنوز مورد اکتشاف قرار نگرفته بودند و به نظر دانشمندان ممکن بود این نقاط زیستگاه جانداران ناشناخته باشند. آنان انقراض را به مفهوم منطقه‌ای آن می‌پذیرفتند با این تصور که اگر نسل یک جاندار در یک منطقه از بین برود، در مناطق دیگر تداوم خواهد یافت.

سِر توماس مولینوکس پزشک ایرلندی در ۱۶۹۵ شاخ‌های بسیار بزرگی پیدا کرد که قابل انتساب به هیچ جانوری نبود و احتمال داد که مربوط به موس (گوزن قطب شمال) است. او تصور می‌کرد موس قبلاً در اروپا نیز سکونت داشته اما مطالعات بعدی نشان داد که این شاخ‌ها متعلق به یک مگالوسروس (نوعی گوزن منقرض‌شده) است.

کوویه در مونبلیار به دنیا آمد و از نوجوانی با خواندن هیستوریا اَنیمالیوم (کُنراد ژِسنر، ۱۵۵۱) به تاریخ طبیعی علاقمند شد. او پس از تحصیل در آکادمی کارولین، اشتوتگارت، از ۱۷۹۵ ابتدا به عنوان دستیار و سپس استاد آناتومی جانوری و تطبیقی در جاردین دی پلانت (باغ گیاهان) پاریس مشغول به کار شد. وی همچنین استاد کالج فرانسه و عضو انجمن سلطنتی لندن، آکادمی سلطنتی علوم سوئد، انستیتو سلطنتی هلند، و آکادمی علوم و هنر آمریکا بود.

او نخستین بار در سخنرانی معروف خود (انستیتو فرانسه، ۱۷۹۶) براساس جمجمه‌های ماموت که در اطراف پاریس پیدا شده بود مفهوم نوین انقراض (نابودی آخرین بازمانده یک گونه) را مطرح کرد. استدلال وی که در ۱۸۱۳ در «رساله‌ای پیرامون نظریه زمین» منتشر شد این بود که چنین جانور غول‌پیکری در صورت وجود در جهان بعید بود تا آن هنگام کشف نشده باشد.

کوویه از مخالفین سرسخت فرگشت و تکامل تدریجی و بنیان‌گذار نظریه کاتاستروفیسم بود که بر اساس آن هر از گاهی در اثر حوادث ناگهانی و بزرگ، موجودات زنده به کلی از بین رفته و پس از مدتی موجودات جدید جای آن‌ها را می‌گیرند.

وی در ۶۲ سالگی در جریان همه‌گیری وبا در پاریس درگذشت. او یکی از ۷۲ دانشمندی بود که در ۱۸۸۹ نامشان بر روی برج ایفل حک شد. از معروف‌ترین آثار وی می‌توان به «پژوهشی درباره استخوان‌های فسیلی» (۱۸۱۲) و «گفتاری درباره انقلاب‌های سطح کره زمین» (۱۸۲۵) اشاره کرد.

📌تصویر: تمبر یادبود دویستمین سال تولد ژرژ کوویه، فرانسه، ۱۹۶۹.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۱۰ مه ۱۸۲۹ مرگ یانگ آخرین مردی که همه چیز می‌دانست

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️توماس یانگ متولد ۱۳ ژوئن۱۷۷۳ پزشک و دانشمند همه‌چیزدان (علامه، پُلیمات) بریتانیایی بود که بیشتر با «آزمایش یانگ» (رد نظریه ذره‌ای نیوتن و اثبات موجی بودن نور) و «قاعده یانگ» شناخته می‌شود. براساس این قاعده مقدار دارو در کودکان معادل مقدار بزرگسالان ضرب در سن کودک تقسیم بر مجموع سن کودک و عدد ۱۲ است.

یانگ همچنین بنیان‌گذار فیزیولوژی چشم بود و در ۱۷۹۳ نشان داد تطابق بینایی در فواصل مختلف وابسته به تغییر انحنای عدسی است. او در ۱۸۰۱ نخستین کسی بود که آستیگماتیسم را توصیف کرد و ادراک رنگ را به وجود سه نوع رشته عصبی در شبکیه نسبت داد. این نظریه که بعدها توسط هرمان فون هلمهولتز چشم‌پزشک آلمانی توسعه یافت، به نظریه یانگ-هلمهولتز معروف است.

اینشتین که بیش از یک قرن پس از وی نظریه کوانتوم را ارائه داد در ۱۹۳۱ در مقدمه‌ای برای کتاب «اُپتیکس» نیوتن نوشت: «این مشاهدات آغازگر پیشرفت‌های شگرف نظری بود که بیش از یکصد سال باید منتظر آمدن توماس یانگ می‌ماند.»

آندرو رابینسون نویسنده و روزنامه‌نگار بریتانیایی او را «آخرین مردی که همه چیز می‌دانست» (۲۰۰۶) نامید. یانگ نخستین کسی بود که پرده از اسرار سنگ روزِتا (سنگ رشید، سنگ‌نوشته مصری‌ قرن دوم پیش از میلاد) برداشت.

وی در میلوِرتون، سامرسِت در یک خانواده کوئیکر (پروتستان) به دنیا آمد و در نوجوانی به چندین زبان از جمله یونانی، لاتین، فرانسوی، ایتالیایی، عبری، عربی، آرامی، فارسی، و ترکی تسلط داشت. او پزشکی را در بیمارستان سنت بارتولومیو لندن، دانشگاه ادینبرا، و دانشگاه گوتینگن آموخت و مطب خود را در ۱۷۹۹ در شماره ۴۸ خیابان وِلبک، لندن افتتاح کرد.

یانگ بسیاری از مقالات علمی خود را به‌طور ناشناس منتشر می‌کرد تا حرفه پزشکی او در خطر نیفتد. وی در ۱۸۰۱ به استادی فلسفه طبیعی انستیتو سلطنتی منصوب شد و از ۱۸۰۲ منشی انجمن سلطنتی لندن بود.

بزرگ‌ترین دستاورد او به قضاوت خود یانگ نظریه موجی نور بود. وی در آزمایش «تشتک مواج» نشان داد از تداخل دو موج دایره‌ای با طول موج یکسان ناحیه‌هایی در روی سطح آب بوجود می‌‌آید که در برخی از آن‌ها ارتعاش قوی‌تر (تداخل سازنده) و در نواحی دیگر ارتعاش ضعیف‌تر (تداخل ویران‌گر) است.

در آزمایش «دو شکاف»، در اثر تابش نور از دو بریدگی بسیار کوچک، تداخل دو موج ‌نور در یک فاصله معین به شکل نقاط تاریک و روشن بر روی پرده ظاهر می‌‌شود: نقاط روشن نشان‌دهنده تداخل سازنده و نقاط تاریک به معنی تداخل ویران‌گر است.

یانگ در ابتدای سخنرانی تاریخی خود در ۲۴ نوامبر ۱۸۰۳ در انجمن سلطنتی لندن گفت: «این آزمایش‌ها را به سادگی می‌توان با ابزارهایی که در دسترس همگان است انجام داد.» شرح آزمایش‌های او در ۱۸۰۷ تحت عنوان «فلسفه طبیعی و هنرهای مکانیکی» منتشر شد.

وی به دنبال حمله آسم در ۵۵ سالگی در لندن درگذشت. از افتخارات دیگر او می‌توان به عضویت در آکادمی علوم و هنر آمریکا (۱۸۲۲)، آکادمی علوم فرانسه (۱۸۲۷)، انستیتو سلطنتی هلند (۱۸۲۷)، و آکادمی سلطنتی سوئد (۱۸۲۸) اشاره کرد.

📌تصویر: توماس یانگ در حال اندازه‌گیری کره چشم خود برای کمک به توضیح تطابق و آستیگماتیسم، کتابخانه عمومی نیویورک.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۸ مه ۱۹۲۶ ‏تولد اَتنبرا قهرمان زمین

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️سِر دیوید فردریک اَتنبرا زیست‌شناس و نویسنده بریتانیایی است که بیشتر با مجموعه‌های مستند تلویزیون بی‌بی‌سی مانند «سیاره ما» و «حیات» درباره کره زمین و زندگی گیاهان و جانوران شناخته می‌شود. برنامه محیط زیست ملل متحد (یونیپی) در ۲۰۲۱ او را قهرمان زمین نامید. اغلب مستندهای وی به فارسی دوبله و با صدای گویندگانی چون «اکبر منانی» و «داود نماینده» از تلویزیون ایران پخش شده‌اند.

برخی شیوه روایت منحصربه‌فرد و نیمه‌نجوای ابداعی او را که نخستین بار در ۱۹۵۴ با سفر به مناطق حاره به همراه کارکنان باغ وحش لندن در جستجوی گونه‌های جانوری نادر و تهیه مجموعه مستند «جستجوی باغ وحش» معروف شد، یک گنجینه ملی بریتانیا دانسته‌اند.

اَتنبرا تنها شخصی است که برای فیلم‌های سیاه و سفید، رنگی، وضوح بالا (اچ‌دی)، سه‌بعدی دیجیتال، و ۴کی برنده بَفتا (جایزه تلویزیونی آکادمی بریتانیا) شده و از افتخارات دیگرش می‌توان به دریافت جایزه چری کِرتون، جایزه کالینگا، جایزه فارادی، جایزه دکارت، و سه جایزه اِمی اشاره کرد. بیش از ۵۰ گونه جانوری و گیاهی به نام او نام‌گذاری شده است.

وی در آیزل‌وُرث، میدلسکس به دنیا آمد و پدرش مدیر کالج دانشگاه لِستر بود. او در یک خانه سازمانی و محیط دانشگاهی بزرگ شد و از کودکی به جمع‌آوری فسیل و سنگ و نمونه‌های گیاهی و جانوری علاقه داشت. وی در نوجوانی وقتی شنید که دپارتمان جانورشناسی نیاز به تعداد زیادی سمندرک دارد، آن‌ها را از یک برکه در همان حوالی جمع‌آوری کرد و برای هر کدام سه پنس گیرش آمد.

اَتنبرا پس از تحصیل در کالج کلِیر، کمبریج در ۱۹۴۷ به نیروی دریایی بریتانیا پیوست و مدتی نیز به کار ویرایش کتاب‌های علمی برای کودکان پرداخت. درخواست او در ۱۹۵۰ برای کار در رادیو بی‌بی‌سی رد شد اما مِری آدامز رئیس برنامه‌های گفتگوی تلویزیون بی‌بی‌سی رزومه وی را دید و از اَتنبرا دعوت به کار کرد.

آشنایی او با جولیان هاکسلی زیست‌شناس بریتانیایی در باغ وحش لندن و حین ساخت یک مجموعه سه قسمتی تحت عنوان «الگوهای جانوری» مقدمه ورود اَتنبرا به برنامه‌های تاریخ طبیعی را فراهم کرد.

وی پس از صحبت با جک لِستر مدیر موزه خزندگان در این باغ وحش پیشنهاد کرد در سفرهای جستجوی گونه‌های نادر با آنان همراه شود که حاصل آن مجموعه مستند «جستجوی باغ وحش» بود.

او به دنبال تشکیل واحد تاریخ طبیعی بی‌بی‌سی در ۱۹۵۷ ترجیح داد به جای رفتن به بریستول در لندن و کنار خانواده‌اش بماند و در عوض تصمیم گرفت واحد سفر و کاوش را تشکیل دهد تا ماجراجویی‌های خود را ادامه دهد.

وی در ۱۹۶۵ به مدیریت شبکه دو تلویزیون بی‌بی‌سی منصوب شد اما در ۱۹۷۲ از مقام خود کناره‌گیری کرد و به شکل تمام وقت به تولید مستند پرداخت. اِتنبرا خود را یک ندانم‌گرا (آگنوستیک) می‌داند و یک بار در پاسخ به پرسشی درباره آفرینش گفت:

«…آفرینش‌گرایان اغلب مرغ‌ مگس‌خوار، ارکیده‌، آفتابگردان، و چیزهای زیبای دیگر را مثال می‌زنند… کرم انگلی که وارد چشم پسری می‌شود که در ساحل رودخانه‌ای در غرب آفریقا نشسته است و او را نابینا می‌کند… آیا خدایی که به او اعتقاد دارید و او را خدای مهربان می‌نامید، خدایی که به تک‌تک ما اهمیت می‌دهد، کرمی را آفریده که نمی‌تواند به هیچ طریق دیگری جز در چشم یک کودک بی‌گناه زندگی کند؟ به نظر من این با خدایی که پر از رحمت است، هم‌خوانی ندارد.»

او در نظرسنجی بی‌بی‌سی (۲۰۰۲) در شمار صد بریتانیایی بزرگ تاریخ قرار گرفت و در نظرسنجی ریدرز دایجست (۲۰۰۶) رتبه اول مورد اعتمادترین سلبریتی بریتانیا را کسب کرد. لوگو گوگل در ۲۰۰۹ به افتخار اَتنبرا تغییر کرد و مجله نیو استیتزمن (۲۰۱۱) وی را یکی از ده قهرمان عصر کنونی دانست. او همچنین با سابقه بیش از ۷۰ سال رکورددار گینس برای طولانی‌ترین دوران حرفه‌ای به عنوان مجری تلویزیون است.

📌تصویر: پرتره سِر دیوید اَتنبرا به مناسبت چهلمین سال عضویت وی در انجمن سلطنتی لندن که او را در زمینه سبز با دست‌های چفت‌شده روی زانو در حالی که به بیننده چشم دوخته نشان می‌دهد گویا در میان یکی از مستندهای خود درباره طبیعت مشغول گفتگو با مخاطبین است، اثر جاناتان یو هنرمند بریتانیایی، ۲۰۲۴.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗بخشی از مستند «جستجوی باغ وحش، برای یک اژدها» (۱۹۵۶).
🔗اکبر منانی در پشت صحنه دوبله یکی از مستندهای اَتنبرا .

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

دیروز، شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، پروژه توسعه اورژانس بیمارستان پورسینای رشت کلنگ خورد.

این پروژه به یاد همکار عزیزمان زنده‌یاد دکتر جعفر ثابت‌قلب قربانی و به هزینه خانواده ایشان اجرا می‌شود.

یاد دکتر قربانی نازنین را گرامی می‌داریم و برای خانواده ارجمندش به‌ویژه آرش عزیز در انجام این کار ارزشمند آرزوی موفقیت می‌کنیم.

در همین کانال بخوانید:
▫️به یاد دکتر جعفر ثابت‌قلب قربانی
▫️پزشک نمونه‌ای که دیگر نیست

Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌سی‌تی‌اسکن مسؤول ۵ درصد سرطان‌ها

🟠#باشگاه_مجلات
🔵بابک عزیزافشاری، پاتولوژیست، ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️براساس نتایج یک مطالعه در شماره ۱۴ آوریل ۲۰۲۵ مجله انجمن پزشکی آمریکا (جاما) خطر ابتلا به سرطان در این کشور به دنبال انجام سی‌تی‌ (توموگرافی رایانه‌ای) در عرض کمتر از دو دهه و نسبت به مطالعه پیشین در ۲۰۰۹ بیش از دو برابر افزایش یافته است.

دوز بالای پرتوهای یونیزان درون دستگاه سی‌تی‌اسکن تقریباً به‌طور قطعی خطر ابتلا به سرطان را تشدید می‌کند. محققین ۱۵ سال قبل نشان دادند حدود ۲ درصد سرطان‌هایی که در ایالات متحده تشخیص داده می‌شوند مستقیماً ناشی از سی‌تی‌اسکن هستند.

مطالعه جدید با استفاده از داده‌های مراکز ملی ثبت سرطان آمریکا و همچنین تازه‌ترین آمار نجات‌یافتگان بمباران اتمی ژاپن و سایر حوادث هسته‌ای انجام شده است. مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق به شرح زیر است:

-استفاده از سی‌تی‌اسکن همچنان رو به افزایش است. برآورد شده که در ۲۰۲۳ حدود ۹۳ میلیون اسکن بر روی ۶۲ میلیون بیمار در ایالات متحده انجام شده که نسبت به ۲۰۰۶ حدود ۳۰ میلیون اسکن بیشتر است.

- اسکن‌های انجام شده در ۲۰۲۳ عامل بیش از ۱۰۰ هزار مورد سرطان در آینده (حدود ۹۰ درصد در بزرگسالان) خواهند بود.

- در افرادی که در بزرگسالی سی‌تی‌اسکن انجام داده‌اند سرطان ریه و کولون و در اطفال سرطان تیروئید، ریه، و پستان شایع‌ترین سرطان‌های مرتبط با سی‌تی خواهند بود.

-بیشترین خطر سرطان مرتبط با سی‌تی‌ در اطفالی مشاهده خواهد ‌شد که پیش از ۱ سالگی اسکن شده باشند و این خطر با افزایش سن در هنگام تماس کاهش می‌یابد. بیشترین خطر در بزرگسالان مربوط به افرادی است که بین ۵۰ تا ۶۰ سالگی اسکن شده‌اند.

-سی‌تی‌اسکن در حال حاضر مسؤول حدود ۵ درصد سرطان‌های تازه تشخیص داده شده در ایالات متحده است.

- با وجود هزینه کمتر و دسترسی راحت‌تر به سی‌تی‌اسکن، استفاده از ابزارهای جایگزین مانند سونوگرافی و ام‌آرآی در صورت امکان یک اقدام مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به سرطان محسوب می‌شود.

🔗منبع: جاما

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۴ مه ۱۹۴۰ تولد کوک پیشگام رمان‌های مهیج پزشکی

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️رابرت برایان (رابین) کوک پزشک و نویسنده آمریکایی است که بیشتر درباره پزشکی و موضوعات مربوط به بهداشت عمومی می‌نویسد. اغلب کتاب‌های او در ژانر دلهره‌آور و مهیج پزشکی جزو فهرست آثار پرفروش نیویورک تایمز و همچنین فهرست آثار برگزیده ریدرز دایجست هستند.‌

کوک در بروکلین، نیویورک به دنیا آمد و در کودکی همراه خانواده‌اش به لئونیا، نیوجرسی رفت. او پس از تحصیل در دانشگاه وسلیَن، کنتیکت، کالج پزشکان و جراحان دانشگاه کلمبیا، و دانشگاه هاروارد، به جنوب فرانسه رفت و مدتی اداره آزمایشگاه گازهای خون انجمن کوستو (انجمن حفاظت از حیات اقیانوس‌ها) را بر عهده داشت.

وی در ۱۹۶۹ به عنوان پزشک زیردریایی به برنامه سیلَب (زیستگاه‌های آزمایشی زیر آب) نیروی دریایی ایالات متحده پیوست و اولین رمان خود (سال انترن، ۱۹۷۲) را درون یک زیردریایی پولاریس نوشت اما آن کتاب نگرفت. او سپس شروع به خواندن رمان‌های پرفروش کرد:

«می‌خواستم بدانم خواننده چگونه تحت تأثیر نویسنده قرار می‌گیرد و حاصل آن فهرستی از تکنیک‌ها بر روی چند برگه یادداشت بود که از همه آن‌ها در اغما (کما، ۱۹۷۷) استفاده کردم.»

رمان «اغما» درباره یک شبکه قاچاق عضو پیوندی بود و هم‌دانشگاهی وی مایکل پالمر نیز پس از خواندن آن به نویسندگی علاقمند شد. کوک امتیاز نشر این کتاب را که اولین شاهکار او بود به مبلغ ۸۰۰ هزار دلار فروخت و پس از انتشار دو رمان «فرعون» (۱۹۶۹) و «مغز» (۱۹۸۱) تصمیم گرفت طبابت را رها کند و تمام وقت به نویسندگی بپردازد.

رمان‌های کوک ترکیب خیال‌پردازی با واقعیت‌های پزشکی هستند و در کنار آشنایی با فناوری‌های نوین و اصطلاحات پزشکی، توجه خواننده را به جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی پزشکی جلب می‌کنند. او ژانر مهیج و دلهره‌آور را فرصتی برای آگاهی‌رسانی و آموزش درباره مسائل پزشکی می‌داند که برداشت اغلب افراد از آن‌ها ‌ناقص یا نادرست است.

با این حال، برخی منتقدین شائبه بزرگنمایی و نظریه توطئه را در آثار کوک مطرح کرده‌اند. «سوء نیت» (۱۹۹۰) به اقدامات غیراخلاقی برخی وکلا در پرونده‌های قصور پزشکی پرداخته که براساس آن فیلم تلویزیونی به همین نام (جان پاترسون، ۱۹۹۳) از شبکه سی‌بی‌اس پخش شد.

در رمان «وِکتور» (۱۹۹۹) که در ایران به نام «توطئه میکروبی در نیویورک» ترجمه و منتشر شد یک مهاجر روس که موفق به دریافت شهروندی آمریکا نشده، قصد انتقام‌جویی دارد. او که در دوران حکومت شوروی در تولید سلاح‌های بیولوژیک نقش داشته، تصمیم می‌گیرد یک بمب بیولوژیک بسازد.

دو زن در «شوک» (۲۰۰۱) که به دلیل نیاز مالی تخمک خود را به یک کلینیک ناباروری اهدا کرده‌اند، سال‌ها بعد تلاش می‌کنند تا از سرنوشت بچه‌های حاصل از آن تخمک‌ها مطلع شوند.

قهرمانان‌ چندین اثر کوک دو پاتولوژیست نیویورکی (جک استاپلتون و لوری مونتگومری) هستند که با معماهای مختلف پزشکی روبرو می‌شوند. آنان در «کوربینی» (۱۹۹۲) متوجه افزایش ‌غیرعادی موارد مرگ ناشی از بیش‌مصرفی مواد مخدر در یک بیمارستان می‌شوند.

«جسم خارجی» مجموعه‌ای از ۵۰ ویدئوی ۲ دقیقه‌ای بود که در ۲۰۰۸ به عنوان پیش‌درآمد رمان جدید کوک به همین نام با موضوع گردشگری پزشکی در اینترنت منتشر شد.

از آثار نمایشی دیگری که براساس رمان‌های کوک ساخته شده می‌توان به فیلم‌های «اغما» (مایکل کرایتون، ۱۹۷۸) با شرکت ژانویو بوژو و مایکل داگلاس، «فرعون» (فرانکلین شافنر، ۱۹۸۱)، و ویروس (آرماند ماسترویانی، ۱۹۹۵)، و دو مینی‌سریال تلویزیونی «تهاجم» (آرماند ماسترویانی، ۱۹۹۷) و‌ «اغما» (مایکل سالومون، ۲۰۱۲) اشاره کرد.

📌تصویر: مراقب باشید شاید نفس بعدی منجر به مرگتان شود، توطئه میکروبی در نیویورک (وِکتور)، رابین کوک (۱۹۹۹)، ترجمه محمد قصاع (چاپ اول، ۱۳۹۹).

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر فیلم اغما، ۱۹۷۸.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲ مه ۱۹۹۷ مرگ پورتر پدر زیست‌شناسی سلول

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️کِیت رابرتز پورتر متولد ۱۱ ژوئن ۱۹۱۲ زیست‌شناس و سلول‌شناس کانادایی-آمریکایی و استاد دانشگاه راکفلر، دانشگاه هاروارد، دانشگاه کلرادو بولدر، دانشگاه مریلند، بالتیمور، و دانشگاه پنسیلوانیا بود که اغلب به عنوان پدر زیست‌شناسی سلول شناخته می‌شود. او از پیشگامان استفاده از اولترامیکروتوم و مشاهده جزئیات سلولی توسط میکروسکوپ الکترونی در دهه ۱۹۴۰ بود.

از دستاوردهای وی می‌توان به کشف و نام‌گذاری «شبکه آندوپلاسمی» و چهارمین عنصر ساختاری اسکلت سلولی (میکروترابکول‌ها، در کنار میکروفیلامان‌ها، میکروتوبول‌ها، و فیلامان‌های حدواسط) و همچنین کمک به فهم مفاهیمی مانند محفظه‌ها یا کمپارتمان‌های سلولی، تاژک (فلاژل)، سانتریول، فیبرین، کلاژن، لولچه‌های عرضی (توبول‌های تی)، شبکه سارکوپلاسمی، و ساختار میکروتوبولی ۲+۹ آکسونم در مژک‌ها (سیلیا) اشاره کرد.

دانشگاه کلمبیا در ۱۹۷۰ جایزه لوئیزا گراس هورویتز را به پورتر، آلبر کلود (سلول‌شناس بلژیکی-آمریکایی)، و جرج پالادی (سلول‌شناس رومانیایی-آمریکایی) اعطا کرد. کلود و پالادی در ۱۹۷۴ برای توصیف ساختار و عملکرد اندامک‌های سلولی به‌طور مشترک با کریستیان دودوف (سلول‌شناس بلژیکی) برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی شدند اما دستاوردهای پورتر هرگز توسط کمیته نوبل به رسمیت شناخته نشد.

وی در یارموت، نوا اسکوشیا به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه آکادیا و دانشگاه هاروارد، در ۱۹۳۹ به انستیتو تحقیقات پزشکی راکفلر، نیویورک رفت. او موفق شد با فیکس کردن سلول رویان مرغ توسط تتراکسید اوسمیوم نخستین تصویر میکروسکوپ الکترونی از یک سلول را تهیه کند.

پورتر متوجه شد که برای مشاهده جزئیات سلولی و به‌ویژه هسته سلول باید برش‌ها نازک‌تر باشند و قدرت نفوذ میکروسکوپ افزایش یابد. او از بنیان‌گذاران انجمن زیست‌شناسی سلول آمریکا (۱۹۶۰) و مجله زیست‌شناسی سلول (۱۹۶۲) بود. این مجله از ۱۹۵۵ تحت عنوان سیتولوژی بیوفیزیکی و بیوشیمیایی توسط انستیتو راکفلر منتشر می‌شد.

وی در ۸۴ سالگی در برین مار، پنسیلوانیا درگذشت. از افتخارات دیگر او می‌توان به عضویت در آکادمی علوم و هنر (۱۹۵۷)، آکادمی ملی علوم (۱۹۶۴)، و انجمن فلسفه آمریکا (۱۹۷۷)، ریاست انجمن میکروسکوپی الکترونی آمریکا (۱۹۶۲)، و دریافت جایزه گاردنر (۱۹۶۴)، جایزه دیکسون (۱۹۷۱)، جایزه پاول ارلیش و لودویگ دارمستادر (۱۹۷۱)، و نشان ملی علوم (۱۹۷۶) اشاره کرد.

📌تصویر: عکس میکروسکوپ الکترونی از ساختار میکروتوبولی ۲+۹ آکسونم در مژک‌های اوسفرادیوم پوماسه (اندام بویایی حلزون آب‌های شیرین).

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

تئاتر
📍آگوست در اسیج کانتی

نویسنده: تریسی لتس
مترجم: امیرحسین شهبازلو
دراماتورژ و کارگردان: مجید ‌کاظم‌زاده ‌مژدهی
بازیگران (به‌ترتیب ورود به صحنه): اسماعیل لاله‌زاده، ستایش ‌چمنکاری، رویا علیپور، صابر دل‌بینا، شعله باقری، آیدا ‌قویدل، فاطمه ‌سفری، امین ‌خانی، یسنا جامدی، صدرا اصغری، خاطره عابدی، عرفان نوروزی، محمدامین ‌قنبری

📍خلاصه: بورلی، پدرسالار خانواده، خودکشی می‌کند؛ و حالا بر سر جانشینی او و رهبری این خانه جدالی آغاز می‌شود… چه کسی بعد از این اتفاق وارث این خانه بی‌پدر خواهد شد؟
این نمایشنامه یکی از مهم‌ترین آثار نمایشی معاصر با تمرکز بر محتوای خانواده است که برنده جوایز معتبر و متعددی چون پولیتزر و… شده است.

📍تئاتر شهر ‌رشت، ‌سالن ‌سردار ‌جنگل، ۱۰ تا ۱۹ اردیبهشت

📍لینک خرید بلیت:
https://www.tiwall.com/p/osage.county

Читать полностью…

📌 تازه‌ترین دستورالعمل سازمان سلامت جهانی برای پیشگیری از بارداری و نجات جان دختران نوجوان

🟠#باشگاه_مجلات
🔵بابک عزیزافشاری، ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️هر سال بیش از ۲۱ میلیون دختر نوجوان در کشورهای متوسط و کم‌درآمد حامله می‌شوند که حدود نیمی از آن‌ها ناخواسته هستند.

از هر ۱۰ بارداری زودرس (زیر ۲۰ سال) در این کشورها ۹ مورد در دخترانی اتفاق می‌افتد که پیش از ۱۸ سالگی ازدواج کرده‌اند. برآورد شده در ۲۰۲۱ از هر ۲۵ دختر یک نفر پیش از ۲۰ سالگی زایمان می‌کند، درحالی‌که این رقم دو دهه پیش ۱ در ۱۵ بود، هرچند در برخی کشورها همچنان حدود ۱ در ۱۰ است. اگر همه دختران تحصیلات دوره دبیرستان را به پایان برسانند پیش‌بینی می‌شود این میزان تا دو سوم کاهش یابد.

بارداری زودرس به عنوان شایع‌ترین عامل مرگ‌ومیر دختران ۱۵ تا ۱۹ سال با پیامدهای جدی جسمانی و روانی همراه است و با تأثیر منفی بر آموزش دختران و روابط اجتماعی و چشم‌انداز آینده اشتغال آنان منجر به چرخه‌های فقر بین‌نسلی می‌شود که قطع آن‌ها بسیار سخت است.

عوارض جدی این پدیده بر سلامت دختران شامل شیوع بالاتر عفونت‌ها و زایمان زودرس و همچنین عوارض ناشی از سقط ناایمن و عدم دسترسی به مراقبت‌های مناسب است.

سازمان سلامت جهانی در پاسخ به این مسئله دستورالعمل تازه‌ای در زمینه پیشگیری از بارداری در نوجوانان و عوارض آن منتشر کرده است. رؤوس این دستورالعمل شامل اقدام فوری برای پایان دادن به ازدواج کودکان، گسترش تحصیلات دختران، و بهبود دسترسی به خدمات مشاوره و بهداشت جنسی است.

اهداف ویژه این دستورالعمل که نسخه پیشین آن در ۲۰۱۱ منتشر شده بود شامل شناسایی اقدامات مؤثر برای پیشگیری از بارداری زودرس با توجه به عواملی مانند نابرابری‌های اساسی که توانایی دختران در شکل دادن به روابط و زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، فقر، ازدواج زودرس، رابطه جنسی اجباری، سقط ناایمن، و عدم دسترسی به ابزارهای پیشگیری از بارداری و خدمات مشاوره بارداری و تنظیم خانواده است.

سیاست‌گذاران و مدیران بهداشتی باید براساس اولویت‌ها و نیازهای کشور خود اقدامات مبتنی بر شواهد و متناسب با شرایط را برای پیشگیری از بارداری زودرس و پیامدهای منفی آن برگزینند.

این اقدامات می‌تواند شامل سیاست‌های تشویقی برای تحصیلات دبیرستان در دختران، ایجاد شرایط تحصیل و شکوفایی برای دختران و زنان جوان و حمایت از آنان در مقابل خشونت و اجبار، اعطای بورسیه تحصیلی، تصویب قوانین برای ممنوعیت ازدواج زیر ۱۸ سال، و آموزش مفاهیم اساسی مانند رضایت، مسؤولیت، و احترام دوجانبه به دختران و پسران باشد.

🔗منبع: سازمان سلامت جهانی

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲۸ آوریل روز جهانی یادبود کارگران

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️«بهداشت حرفه‌ای» (بهداشت شغلی، بهداشت کار) یک موضوع چندرشته‌ای است که به ایمنی، سلامت، و رفاه افراد در محل کار می‌پردازد. براساس برآورد سازمان سلامت جهانی و سازمان بین‌المللی کار هر سال در جهان دست‌کم ۳۷۴ میلیون حادثه مرتبط با آسیب‌های شغلی روی می‌دهد و بیش از ۲ میلیون نفر (هر ۱۵ ثانیه یک نفر) در اثر تماس با عوامل خطرساز شغلی جان می‌سپارند که هزینه آن در مجموع حدود ۴ درصد تولید ناخالص است.

قانون ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (اوشا) هم‌زمان با تأسیس اداره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای ایالات متحده در ۲۸ آوریل ۱۹۷۱ اجرایی شد و این روز در ۱۹۸۹ به پیشنهاد کنگره سازمان‌های صنعتی و فدراسیون کارگران آمریکا برای بزرگداشت یاد هزاران کارگر کشته شده در محل کار «روز یادبود کارگران» نام گرفت.

پیش از آن کنگره کار کانادا در ۱۹۸۵ همین روز را به مناسبت تصویب قانون جامع جبران خسارت کارگران عزای عمومی اعلام کرده بود و به تدریج بقیه کشورها نیز به این کارزار پیوستند. برگزاری این مناسبت توسط سازمان بین‌المللی کار و کنفدراسیون جهانی تجارت از ۱۹۹۶ آغاز شد و سازمان ملل در ۲۰۰۲ آن را «روز جهانی ایمنی و بهداشت کار» نامید.

قدمت توجه به بیماری‌های شغلی و طب کار به قرن ۱۵ و زمانی بازمی‌گردد که افزایش تقاضا برای فلزات منجر به حفر معادن عمیق شد. اولریک النبوگ پزشک آلمانی در ۱۴۷۳ رساله کوتاهی تحت عنوان «پیرامون دود و غبار سمی و شرور» نوشت و به خطراتی که جان کارگران فلزکار را تهدید می‌کند اشاره کرد.

در کتاب معروف گئورگیوس آگریکولا دانشمند آلمانی (پیرامون فلزات، ۱۵۵۶) و نوشته‌های پاراسلسوس پزشک سوئیسی و پدر سم‌شناسی(۱۵۸۷) به بیماری‌های کارگران معادن و ذوب فلزات و اهمیت پیشگیری از آن‌ها اشاره شده است.

تصویب قانون حمایت از فقرا در دوره الیزابت اول عمدتاً با هدف مقابله با ناآرامی‌های اجتماعی صورت گرفت اما نخستین گام در مسیر به رسمیت شناختن بهداشت و ایمنی شغلی توسط حکومت‌ها بود.

توصیه برناردینو راماتزینی پزشک ایتالیایی و پدر طب کار به پزشکان این است که یک سؤال به سؤالات بقراط اضافه کنند: «شغل شما چیست؟» او در مقدمه کتاب «بیماری‌های کارگران» (۱۷۱۳) می‌نویسد:

«تمام پیشه‌ها چه جسمی و چه ذهنی قطعاً ارزشمند هستند اما اغلب بدون اثر سوء نیستند. بنابراین باید بپذیریم که کارگران در پیشه‌ها و صنایع خاص گاهی اوقات آسیب‌های خطرناکی می‌بینند. آنان به امید امرار معاش برای ادامه زندگی خود و خانواده‌شان اغلب دچار بیماری می‌شوند و سرانجام به پیشه‌ای که خود را وقف آن کرده‌ بودند دشنام می‌دهند و شغل خود را ترک می‌گویند. زمانی که مشغول طبابت بودم مشاهده کردم که این اتفاق زیاد روی می‌دهد، بنابراین تلاش کردم تا کتابی درباره بیماری‌های کارگران بنویسم.»

پرسیوال پات جراح انگلیسی در ۱۷۷۵ نخستین سرطان شغلی یعنی کارسینوم سلول سنگفرشی اسکروتوم (صَفَن، کیسه بیضه) معروف به «سرطان دودکش پاک‌کن‌ها» یا «سرطان مری پاپینز» را در کارگران دودکش پاک‌کن توصیف کرد. وی نقش به‌سزا در تصویب قانون دودکش پاک‌کن‌ها در ۱۷۸۸ و منع به‌کارگیری اطفال زیر ۸ سال در این شغل داشت.

اولین قانون بهداشت حرفه‌ای در بریتانیا (قانون سلامت و اخلاق کارخانه‌های پنبه) در ۱۸۰۲ و در ایالات متحده (قانون جبران خسارت کارگران نیویورک) در ۱۹۱۰ به تصویب رسید. رشته بهداشت صنعتی در ۱۹۱۸ توسط آلیس هامیلتون در دانشگاه هاروارد پایه‌گذاری شد.

دفتر بهداشت و سلامت در صنایع وابسته به وزارت بهداشت ایالات متحده در ۱۹۱۴ تأسیس شد و نام آن در ۱۹۷۰ به انستیتو ملی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (نایاش) تغییر یافت. در ایران به دنبال تأسیس وزارت کار و امور اجتماعی در ۱۳۲۵، وظایف مربوط به ایمنی و بهداشت حرفه‌ای به اداره کل بازرسی کار واگذار شد. این وظایف در ۱۳۶۲ به اداره کل بهداشت حرفه‌ای وزارت بهداشت انتقال یافت و در ۱۳۶۹ بین وزارت بهداشت (بهداشت) و وزارت کار (ایمنی) تقسیم شد.

📌تصویر: ناخوش احوال، دو کودک دودکش پاک‌کن که یکی از آن‌ها بیمار است و دارو مصرف می‌کند، لیتوگرافی رنگی اثر آلبرت هِیز نقاش بریتانیایی، قرن ۱۹.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲۶ آوریل روز جهانی مالکیت فکری (معنوی)

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️مالکیت فکری (معنوی، ادبی، هنری) به دسته‌ای از دارایی‌های ناملموس گفته می‌شود که در برخی کشورها ارزشمند هستند و نمونه آن حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی یا هنری (حق تألیف، حق نشر)، حق اختراع و کشف، و حق علامت تجاری است.

مفهوم نوین مالکیت فکری که هدف از آن حمایت و تشویق خلاقیت و نوآوری است در قرن ۱۷ و ۱۸ در اروپا شکل گرفت و در قرن بیستم گسترش یافت. محدودیت اصلی این نوع مالکیت، ماهیت ناملموس و اغلب پیچیده آن است که باعث می‌شود اثبات موارد نقض آن مشکل باشد. همچنین طرفداران «جنبش فرهنگ آزاد»، پافشاری بر آن را یک مانع در مقابل رشد ایده‌های جدید می‌دانند.

#حق_مطالعه یکی از کارزارهای معروف در این ارتباط با الهام از داستان کوتاه به همین نام نوشته ریچارد استالمن (۱۹۹۷) بنیان‌گذار بنیاد نرم‌افزار آزاد (۱۹۸۵) است. ماجرا در سال ۲۰۴۷ اتفاق می‌افتد، زمانی که فناوری‌های مدیریت حقوق دیجیتال برای محدود کردن مطالعه کتاب به کار گرفته شده است.

«اساسنامه ثبت اختراع ونیز» به تاریخ ۱۹ مارس ۱۴۷۴ احتمالاً نخستین نظام مالکیت فکری جهان بود که هر وسیله جدید و مبتکرانه را به شرطی که مفید باشد و قبلاً ساخته نشده باشد در بر می‌گرفت و بعدها به عنوان اصول اساسی قوانین مالکیت فکری در تصویب اولین قوانین مدرن در این زمینه یعنی «اساسنامه مونوپُلی» (قانون نشان تجاری بریتانیا، ۱۶۲۴) و «اساسنامه ملکه آن» (قانون کپی رایت بریتانیا، ۱۷۱۰) پابرجا ماند.

ویکتور هوگو نویسنده فرانسوی (۲۶ فوریه ۱۸۰۲ – ۲۲ مه ۱۸۸۵) نقش اساسی در شکل‌گیری کارزاری داشت که به تأسیس انجمن بین‌المللی ادبیات در ۱۸۷۸ منجر شد. طی نشست این انجمن در ۱۸۸۳ به ریاست هوگو توافق‌نامه‌ای برای برگزاری نخستین کنفرانس بین‌المللی کپی رایت با دولت سوئیس امضا شد.

هوگو هنگامی که در ۱۸۶۲ در جزیره‌ سن پتر پورت در تبعید به سر می‌برد قراردادی به مبلغ بی‌سابقه ۳۰۰ هزار فرانک (معادل ۹۷ کیلوگرم طلا یا حدود ۴ میلیون دلار امروزی) برای یک مجوز هشت ساله برای انتشار رمان «بینوایان» امضا کرد که همچنان بالاترین رقمی است که برای یک اثر ادبی پرداخت شده است.

وی پایه‌گذار مفهوم «دامنه عمومی پولی» (paying public domain) بود که براساس آن، اثری که در اختیار عموم قرار گرفته همچنان مشمول حق امتیازی است که به دولت یا انجمن‌های پدیدآورندگان پرداخت می‌شود و درآمد حاصل از آثار پدیدآورندگانی که مدت طولانی از مرگ آنان گذشته باید برای حمایت از خلاقیت پدیدآورندگان جوان استفاده شود.

اولین سازمان بین‌المللی حفاظت از مالکیت فکری تحت عنوان «دفتر بین‌المللی حمایت از مالکیت صنعتی، ادبی و هنری» در ۱۸۹۳ با تلفیق پیمان پاریس (مالکیت تجاری و صنعتی، ۱۸۸۳) و پیمان برن (مالکیت ادبی و هنری، ۱۸۸۶) در شهر برن، سوئیس تشکیل شد و در ۱۹۶۰ به ژنو انتقال یافت. این سازمان در ۱۹۶۷ به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های ملل متحد «سازمان جهانی مالکیت فکری» نام گرفت.

به دنبال امضای پیمان مالکیت فکری توسط ۵۰ کشور (استکهلم، ۱۴ ژوئیه ۱۹۶۷)، اجرای آن از ۲۶ آوریل ۱۹۷۰ آغاز شد و این روز در ۲۰۰۰ با هدف آگاهی‌رسانی در این زمینه و اثرات آن بر زندگی روزمره و نقش نوآوری و خلاقیت در توسعه اقتصادها و جوامع، «روز جهانی مالکیت فکری» نام گرفت. به نظر ژان فردریک مورین استاد علوم سیاسی دانشگاه لاوال، کبک:

«رژیم جهانی مالکیت معنوی در شرف یک تغییر پارادایم و غلبه گفتمان نوظهور انعطاف‌پذیری و دسترسی بیشتر با تأکید بر کشورهای در حال توسعه است. هدف توصیه‌های جدید سازمان جهانی مالکیت معنوی، توجه به نیازهای خاص این کشورها، مقابله با کژاندیشی به‌ویژه در زمینه دارو، اینترنت، داده‌ها، و مقالات علمی، و در نهایت رسیدن به یک استاندارد مشترک جهانی است.»

هم‌اکنون ۱۹۳ کشور جهان از جمله ایران (از ۲۰۰۲) عضو سازمان جهانی مالکیت فکری هستند و این پیمان را امضا کرده‌اند. شعار این روز در ۲۰۲۵ این است: « مالکیت معنوی و موسیقی: ضرب (نبض) مالکیت معنوی را حس کنید.»

📌تصویر: کاریکاتور ویکتور هوگو (بازگشت از تبعید)، هفته‌نامه طنز لا پتیت لون (ماه کوچولو)، اثر آندره ژیل، ۱۸۷۸.

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر فیلم بینوایان، ۲۰۱۲.

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌 ۲۲ آوریل ۱۹۱۹ تولد کرام بنیان‌گذار شیمی میزبان-مهمان

🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com

▫️دونالد جیمز کرام شیمی‌دان آمریکایی و استاد دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس بود که برای ساخت مولکول‌هایی که از رفتار مولکول‌های زیستی تقلید می‌کنند و قادر به تعامل انتخابی و مبتنی بر ساختار با سایر مواد هستند به‌طور مشترک با ژان ماری لِن و چارلز جان پدرسون برنده نوبل شیمی ۱۹۸۷ شد.

وی و همکارانش بنیان‌گذار «شیمی میزبان-مهمان» بودند، یکی از شاخه‌های شیمی فرامولکولی که در آن دو یا چند مولکول در هم فرو رفته و به نظر می‌رسد مولکول میزبان، مولکول یا مولکول‌های دیگر را با پیوندهای غیرکووالانسی مانند مهمان به درون خود ‌پذیرفته است.

پیوندهای غیرکووالانسی اتصالات اختصاصی اما غیردائمی هستند که در حفظ ساختار سه‌بعدی مولکول‌های زیستی درشت مانند پروتئین‌ها یا تعاملات آنزیم-سوبسترا نقش اساسی دارند.

نمونه بارز کاربردهای این فناوری شیمی‌درمانی سرطان است که با این روش می‌توان دارو را به صورت کنترل‌شده و هدفمند، صرفا به سلول‌های سرطانی رساند. مثال دیگر آنزیم‌ها هستند که حساسیت آن‌ها نسبت به دما و سایر شرایط محیطی یکی از موانع اصلی تولید این مولکول‌ها در آزمایشگاه است و تکنیک میزبان-مهمان می‌تواند به رفع این محدودیت کمک می‌کند.

کرام در چستر، ورمونت از والدین مهاجر اسکاتلندی و آلمانی به دنیا آمد و پس از تحصیل در کالج رولینز، فلوریدا، دانشگاه نبراسکا-لینکلن، و دانشگاه هاروارد، در شرکت داروسازی مِرک و سپس انستیتو فناوری ماساچوست مشغول به کار شد.

او پس از کشف اِترهای تاجی (ترکیبات حلقوی تاج‌مانند و دوبعدی با چندین بنیان اِتر در اطراف یک یون مرکزی) توسط پدرسون در ۱۹۶۷، این ایده را گسترش داد و به طیفی ازمولکول‌ها دست یافت که می‌توانستند به دلیل ساختار سه‌بعدی به‌طور انتخابی با مواد شیمیایی مختلف وارد تعامل شوند.

وی به دنبال ابتلا به سرطان در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۱ در ۸۲ سالگی در پالم دزرت، کالیفرنیا درگذشت. «قانون کرام» در شیمی فضایی (استریوشیمی) و سنتز نامتقارن به افتخار او نام‌گذاری شده است. از افتخارات دیگر وی می‌توان به دریافت نشان ملی علوم (۱۹۹۳)، نشان سیبورگ (۱۹۸۹)، و بشقاب طلایی آکادمی دستاورد (۱۹۸۸)، و عضویت در آکادمی ملی علوم (۱۹۶۱) و آکادمی علوم و هنر آمریکا (۱۹۶۷) اشاره کرد.

📌تصویر: جلد مجله ساینس و گلدان شبیه‌سازی شده از روی یک مدل مولکولی با الهام از سنتز دو مرحله‌ای یک ترکیب با فضای درونی مقعر که آن را به یک کاویتاند یا ظرف مولکولی برای میزبانی از مولکول‌های مهمان تبدیل می‌کند (کاویتاندها: میزبان‌های آلی متخلخل، دونالد جی. کرام، گروه شیمی، دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، ۱۱ مارس ۱۹۸۳).

🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام

کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…

📌روش غیرهورمونی تازه برای جلوگیری از آبستنی

گامی تازه برای جلوگیری از آبستنی بدون ایجاد تغییرات هورمونی در بدن زنان: آنتی‌بادی مونوکلونال کوچکی علیه پروتئینی کلیدی در امر باروری موجود روی اووسیت ساخته‌اند که می‌چسبد به ZP2 و کاری می‌کند که اسپرماتوزوئید نمی‌تواند وارد اوووسیت شود. بنابراین تخمی ساخته نمی‌شود و آبستنی رخ نمی‌دهد.
همه این کارها با موفقیت روی موش آزمایش شده است. آیا در انسان هم قابل اجراست؟ کارآیی دارد؟ چه خطراتی ایجاد می‌کند؟
قرار است روی انسان بررسی شود.

مقاله مربوطه 👇
/channel/MHAN_Endocrine/1338

Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil

Читать полностью…