پزشکان گیل
10 May 2025 13:29
📌 ۱۱ مه ۱۷۲۲ تولد کمپر پیشگام نظریه پروگناتیسم
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️پتروس کمپر پزشک و آناتومیست هلندی دوره روشنگری و از پیشگامان کالبدشناسی تطبیقی و دیرین‌شناسی بود که بیشتر با ابداع واژه «منقرض» برای گونه‌هایی مانند ماموت (همراه با ژرژ کوویه طبیعت‌شناس و جانورشناس فرانسوی، ۱۷۹۶) و دو سخنرانی در مدرسه طراحی آمستردام (آتنئوم ایلوستره) در اول و هشتم آگوست ۱۷۷۰ درباره نظریه نژادی «زاویه چهره» (پروگناتیسم فک فوقانی) شناخته میشود.
براساس این نظریه که حاصل تبحر او در طراحی و نخستین تلاش نظام‌مند برای اندازه‌گیری جمجمه انسان بود، زاویه چهره که از رسم دو خط افقی (از سوراخ بینی به گوش) و عمودی (از جلو استخوان فک بالا به برجستگی پیشانی) به دست میآید در نژاد آفریقایی و آسیایی حدود ۷۰ درجه و در نژاد اروپایی حدود ۸۰ درجه است.
این نظریه در اواخر قرن ۱۸ تا اوایل قرن بیستم مبنای به‌نژادی علمی قرار گرفت و با تشدید عقاید نژادپرستانه و متعصبانه پیشین بر اختلافات میان اقوام و کشورها دامن زد. پروگناتیسم فک فوقانی همواره یک واریاسیون طبیعی محسوب میشود اما پروگناتیسم فک تحتانی (چانه هابسبورگ) ممکن است پاتولوژیک باشد و در موارد شدید نیاز به اصلاح دارد، هرچند این صفت نیز در برخی نژادها از جمله خاندان هابسبورگ ارثی است.
کمپر باور داشت زوایه صورت در تندیس‌های سنگی یونانی و رومی ۹۵ تا ۱۰۰ درجه و در اورانگوتان ۴۲ تا ۵۸ درجه است و هرچه مغز بزرگ‌تر باشد توان ذهنی بیشتر است اما نادرستی نتیجه‌گیری‌ها و خطای اندازه‌گیری او با تحقیقات بعدی به اثبات رسید: در میان ساکنان هر سرزمین و در هر گروه خاص قومی یا نژادی می‌توان افرادی را با پیشانی یا آرواره‌های برجسته یا پس‌رفته پیدا کرد و وجود یا فقدان این صفات جسمانی رابطه قطعی با زیبایی یا میزان هوش و درایت فردی یا فرهنگ اجتماعی و برتری قومی یا نژادی ندارد.
وی در لِیدن به دنیا آمد و پدرش که وزیر و فرستاده دربار هلند بود با ثروت سرشار و یک بچه اروانگوتان بورنئویی داخل ظرف ترشی از سفر جاوه بازگشت. او پس از تحصیل در دانشگاه لِیدن به انگلستان، فرانسه، و ژنو رفت. وی استاد دانشگاه فرانکر (فریزلند)، دانشگاه گرونینگن، و مدرسه طراحی آمستردام بود.
او از نخستین افرادی بود که با استفاده از روش طراحی موسوم به دگردیسی (متامورفوز) به مقایسه آناتومی جانداران پرداخت. وی در سخنرانی خود در ۱۷۷۸ با عنوان «درباره وجوه تشابه بین گونه‌های انسان، چهارپایان، پرندگان و ماهی‌ها به همراه قواعدی برای طراحی مبتنی بر این تشابه»، یک اسب را به انسان تبدیل کرد و به این ترتیب شباهت بین همه مهره‌داران را نشان داد.
وی به دنبال ابتلا به ذات‌الجنب در ۷ آوریل ۱۷۸۹ در ۶۶ سالگی در لاهه درگذشت. از افتخارات او می‌توان به عضویت در انجمن سلطنتی لندن (۱۷۵۰)، آکادمی علوم روسیه (۱۷۷۸) و گوتینگن (۱۷۷۹)، انجمن سلطنتی ادینبرا (۱۷۸۳)، آکادمی علوم فرانسه (۱۷۸۶) و پروس (۱۷۸۸)، و انجمن فلسفه آمریکا (۱۷۸۹) اشاره کرد.
شخصیت کمپر الهام‌بخش توماس روسنبوم نویسنده هلندی در خلق رمان تاریخی «گوشت شسته‌شده» (۱۹۹۴، برنده جایزه لیبریس) بود.
📌تصویر: نظریه زاویه صورت پتروس کمپر در رابطه با زیبایی، فرهنگ مصور فرانسوی تاریخ طبیعی ادوارد گرِن، ۱۸۳۰.
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
08 May 2025 15:39
📌 ۹ مه ۱۸۵۰ مرگ گیلوساک کاشف قانون گیلوساک
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️ژوزف لویی گیلوساک متولد ۶ دسامبر ۱۷۷۸ شیمی‌دان فرانسوی بود که در ۱۸۰۲ نشان داد در فشار ثابت، حجم هر گاز متناسب با افزایش دمای مطلق آن افزایش می‌یابد.
وی این رابطه را که به «قانون گیلوساک» معروف است به احترام ژاک شارل (شیمی‌دان فرانسوی که در ۲۷ آگوست ۱۷۸۳ به اتفاق برادران رابرت با نخستین بالون هیدروژنی جهان از میدان مارس پاریس [شان دو مارس] و مکان کنونی برج ایفل پرواز کرد) «قانون شارل» نامید.
او همچنین در ۱۸۰۵ به اتفاق فون هومبولت دانشمند آلمانی کشف کرد که ترکیب جو زمین با افزایش ارتفاع و کاهش فشار ثابت می‌ماند و آب ترکیبی از دو حجم هیدروژن و یک حجم اکسیژن است. وی و همکارش لویی ژاک تنارد نخستین بار در ۱۸۱۰ با سوزاندن یک ترکیب آلی به کمک اکسید مس به عنوان کاتالیزور و دستگاه حجیمی که به «قطار احتراقی» معروف شد مقدار گاز کربنیک و آب آن را به دقت اندازه گرفتند.
گیلوساک در سنت لئونارد به دنیا آمد. پدرش وکیل و پدربزرگش پزشک بود و او پس از تحصیل در دانشکده فنی پاریس (اِکول پلی‌تکنیک) به عنوان دستیار برتوله (شیمی‌دان فرانسوی و کاشف آب ژاول) در دانشکده ملی پل (اِکول ناسیونال دو پونس، پاریس‌تِک) مشغول به کار شد.
وی در ۱۸۰۴ به اتفاق ژان باتیست بیو دانشمند فرانسوی موفق شد توسط بالون هیدروژن به ارتفاع ۷ هزار متری جو زمین صعود کند و در همان سال به عنوان دستیار فورکروی (شیمی‌دان و پزشک فرانسوی و کاشف اوره) به دانشکده فنی پاریس بازگشت. او در ۱۸۰۹ به استادی شیمی این دانشکده منصوب شد و همچنین استاد فیزیک دانشگاه سوربُن و استاد شیمی جاردین دی پلانت (باغ گیاهان) بود.
گیلوساک در ۷۱ سالگی به دلیل نارسایی قلبی در پاریس درگذشت و در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد. وی یکی از ۷۲ دانشمندی بود که در ۱۸۸۹ نامشان بر روی برج ایفل حک شد.
دستاوردهای دیگر او شامل اختراع ابزارهایی مانند پیپت و بورِت بود و از افتخارات دیگرش می‌توان به عضویت در انجمن سلطنتی لندن (۱۸۱۵)، آکادمی سلطنتی علوم سوئد (۱۸۲۱)، و آکادمی علوم و هنر آمریکا (۱۸۳۲) و دریافت جایزه وُلتا (۱۸۰۹) و نشان لیاقت علوم و هنر پادشاهی پروس (۱۸۴۲) اشاره کرد.
📌تصویر: بشقاب فرانسوی با نقاشی بالون گیلوساک و بیو، ۱۸۰۴ (موزه اودوار هِزی، فرودگاه دالِس، واشنگتن).
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
06 May 2025 18:42
📌 ۷ مه ۱۹۰۹ تولد لَند مخترع عکس فوری
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️اِدوین (دین) هربرت لَند دانشمند و مخترع آمریکایی و بنیان‌گذار شرکت پُلاروید بود. از دستاوردهای او می‌توان به اختراع فیلترهای ارزان‌قیمت برای پُلاریزه کردن نور و ابداع نظریه رِتینکس در رنگ‌بینی (رنگ یک صحنه طبیعی تا حدود زیادی مستقل از ترکیب طول موج نور منعکس شده از آن است) اشاره کرد. دوربین پُلاروید وی با قابلیت ظهور فوری عکس نخستین بار در ۲۶ نوامبر ۱۹۴۸ وارد بازار شد.
یکی از ویژگی‌های امواج عرضی (امواجی که جهت نوسان آن‌ها عمود بر جهت انتشار است) مانند نور، پُلاریزاسیون (قطبش، قطبیدگی) است که راستای نوسان موج را در صفحه عمود بر جهت انتشار آن نشان می‌دهد. این نوسان ممکن است خطی یا به شکل بیضی یا دایره باشد. نوسان در پُلاریزاسیون چرخشی پیوسته در حال تغییر است. امواج طولی مانند صوت فاقد پُلاریزاسیون هستند.
لَند در بریج‌پورت، کنتیکت از والدین مهاجر اوکراینی به دنیا آمد و از کودکی به دستکاری و خراب کردن لوازم منزل از ساعت دیواری تا گرامافون جدید خانواده علاقه داشت. وقتی فیوز برق می‌پرید همه می‌دانستند که دین کوچولو (نامی که خواهر بزرگش هلن به دلیل تلفظ مشکل اِدوین به او داده بود) لابد کاری کرده است.
وی در جوانی تحصیل فیزیک در کالج هاروارد را نیمه‌تمام گذاشت و به نیویورک رفت. اولین اختراعش در ۱۹۲۹ یک فیلتر ساده برای پُلاریزه کردن نور بود: یک تکه فیلم نیتروسلولزی شفاف آغشته به کریستال‌های سولفات یدوکینین (هراپاتیت). این ماده نخستین بار در ۱۸۵۲ توسط ویلیام بیرد هراپات جراح و شیمی‌دان بریتانیایی به‌طور تصادفی کشف شد (یک دانشجو به ادرار سگی که تحت درمان کینین بود چند قطره محلول یُد افزوده بود).
لَند تقریباً همه متون مربوط به نور پُلاریزه را در کتابخانه عمومی نیویورک مطالعه کرد و به این نتیجه رسید که برای پُلاریزاسیون به جای یک کریستال بزرگ می‌تواند از یک فیلم آغشته به میلیون‌ها کریستال میکروسکوپی استفاده کند به شرطی که محور همه آن‌ها در یک راستا باشد. او به دلیل عدم دسترسی به ابزارهای لازم ناچار بود بعضی شب‌ها مخفیانه وارد یک آزمایشگاه در دانشگاه کلمبیا شود.
وی پس از اختراع فیلم قطبشی (پُلاریزان) به دانشگاه هاروارد بازگشت اما نتوانست تحصیلات خود را به پایان برساند، هرچند با این‌که هرگز هیچ مدرک رسمی دریافت نکرد اغلب دکتر لَند نامیده می‌شد. دکتری افتخاری دانشگاه هاروارد در ۱۹۵۷ به لَند اعطا شد.
او در ۱۹۳۲ با همکاری استاد فیزیک خود جرج ویلرایت شرکت لَند-ویلرایت را با هدف تجاری‌سازی فناوری پُلاریزاسیون تأسیس کرد. نام این شرکت در ۱۹۳۷ پس از جلب حمایت سرمایه‌گذاران وال استریت به «پُلاروید» تغییر یافت.
کاربرد اولیه فیلتر پُلاریزان در ساخت عینک آفتابی و کارهای علمی بود، اما این فناوری به سرعت در تولید انیمیشن رنگی هنگام پخش موسیقی، تماشای فیلم سه‌بعدی، کنترل روشنایی پنجره، صفحات نمایشگر ال‌سی‌دی، و موارد دیگر به کار رفت.
لَند وقتی در ۱۹۴۴ برای تعطیلات در سانتافه، نیومکزیکو بود از دخترش یک عکس گرفت و این پرسش دخترش که چرا نمی‌تواند آن عکس را فوراً ببیند باعث شد به فکر اختراع دوربین پُلاروید بیفتد. او در عرض کمتر از سه سال نمونه اولیه دوربین خود را به انجمن اُپتیک آمریکا ارائه کرد.
وی به عنوان مشاور رئیس‌جمهور نقش کلیدی در موفقیت عملیات شناسایی هوایی در دوران جنگ سرد داشت اما در جریان رسوایی واترگیت در ۱۹۷۳ از این سمت استعفا داد و یکی از نامهای فهرست «مخالفان سیاسی» نیکسون بود. او هنگام بازنشستگی با ۵۳۵ اختراع ثبت شده پس از توماس ادیسون و اِلیهو تامسون در جایگاه سوم مخترعین جهان قرار داشت.
لَند در ۱ مارس ۱۹۹۱ در ۸۱ سالگی در کمبریج، ماساچوست درگذشت. از افتخارات وی می‌توان به عضویت در آکادمی علوم و هنر، آکادمی ملی علوم، و انجمن فلسفه آمریکا و انجمن سلطنتی لندن، و دریافت نشان رامفورد، نشان آزادی ریاست‌جمهوری، و نشان ملی علوم اشاره کرد. نام او در ۱۹۷۷ در فهرست تالار مشاهیر ملی مخترع آمریکا ثبت شد. مستند «رؤیای فوری» (ویلم باپتیست، ۲۰۱۷) به شرح زندگی وی پرداخته است.
📌تصویر: یک نابغه و دوربین جادویی او، دکتر اِدوین لَند در حال نمایش اختراع جدیدش، جلد مجله لایف، ۲۷ اکتبر ۱۹۷۲.
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر مستند «رؤیای فوری»، ۲۰۱۷.
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
04 May 2025 17:52
📌 ۵ مه ۱۸۵۸ تولد لیل پیشگام کلرزنی آب آشامیدنی
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️جان لَنی لیل پزشک آمریکایی و از پیشگامان تصفیه و کلرزنی آب آشامیدنی بود که در ۱۹۰۸ نخستین شبکه آب آشامیدنی بهداشتی ایالات متحده را در نیوجرسی احداث کرد. او یکی از شهود اصلی دادگاهی بود که در اوایل قرن بیستم برای رسیدگی به مشکل آلودگی آب آشامیدنی شهر جرسی تشکیل شد. صدور رأی این دادگاه رشد انفجارگونه مصرف کلر در ایالات متحده را در پی داشت.
وی در آندیز، نیویورک به دنیا آمد و پدرش که پزشک هنگ پیاده‌نظام نیویورک بود در جریان جنگ داخلی آمریکا به دیسانتری آمیبی مبتلا شد و در ۱۸۸۲ احتمالاً در اثر عوارض همین بیماری درگذشت. لیل پس از تحصیل در کالج پرینستون و کالج پزشکان و جراحان دانشگاه کلمبیا مطب خود را در پاترسون دایر کرد.
او از ۱۸۸۶ پزشک شهر و از ۱۸۹۱ رئیس اداره بهداشت پاترسون بود و مقالات متعددی در زمینه پزشکی و بهداشت منتشر کرد که عنوان یکی از آن‌ها «همه‌گیری حصبه در اثر آلودگی منبع آب» (مقالات و گزارش‌های بهداشت عمومی، ۱۸۹۹) بود.
مسؤولین شهر جرسی در ۱۸۹۹ به دلیل آلودگی آب با فاضلاب تصمیم گرفتند یک سد جدید بر روی رودخانه راکوِی احداث کنند و لیل مشاور بهداشتی این پروژه بود. نتیجه کار رضایت‌بخش نبود و او در دادگاه با اشاره به تجربیات قبلی در این زمینه پیشنهاد کرد برای گندزدایی آب آشامیدنی از کلر استفاده شود.
ویلهلم شیله شیمی‌دان سوئدی در ۱۷۷۴ کلر را کشف کرد و لویی برتوله شیمی‌دان فرانسوی در ۱۷۸۵ متوجه خاصیت سفیدکنندگی سریع آن شد.
آنتوان ژرماین لاباراک شیمی‌دان و داروساز فرانسوی در ۱۸۲۰ و سال‌ها پیش از طرح نظریه میکروبی بیماری (لویی پاستور، ۱۸۸۰) خاصیت گندزدایی و بوزدایی آب ژاول (آب لاباراک) را مورد توجه قرار داد. افزودن کلر به آب با هدف از بین بردن میکروب‌ها نخستین بار در ۱۸۹۴ پیشنهاد شد.
اولین تجربه کلرزنی آب شهری به هامبورگ آلمان (۱۸۹۳) و میدستون انگلستان (۱۸۹۷) بازمی‌گردد. کلرزنی دائمی با استفاده از هیپوکلریت کلسیم نخستین بار در شهر لینکلن انگلستان و به دنبال همه‌گیری حصبه (۱۹۰۴) در اثر نقص فیلترهای شنی آغاز شد.
دستگاه کلرزنی (کلریناتور) با استفاده از گاز کلر در ۱۹۱۳ توسط چارلز فردریک والاس در فیلادلفیا، پنسیلوانیا اختراع شد. به‌کارگیری کلرزنی توسط لیل و به‌ویژه دفاع او از این فناوری در دادگاه سهم به‌سزا در ریشه‌کنی حصبه و سایر بیماری‌های منتقله از آب آشامیدنی در ایالات متحده داشت. وی در ۱۳ مارس ۱۹۱۴ در ۵۵ سالگی در پاترسون، نیوجرسی درگذشت.
در ۱۹۱۴ بیش از ۲۱ میلیون نفر در ایالات متحده به آب آشامیدنی بهداشتی دسترسی داشتند و در ۱۹۱۸ در متجاوز از ۱۰۰۰ شهر آمریکای شمالی کلرزنی آب آشامیدنی انجام می‌شد. استفاده از کلریناتور در اواسط قرن بیستم و بعدها کلرونوم (دستگاه کلرزنی خودکار) به روش استاندارد برای تصفیه آب تبدیل شد.
📌تصویر: میزان مرگ‌ومیر ناشی از حصبه در ایالات متحده در نیمه اول قرن بیستم، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری، خلاصه امراض قابل اظهار، ۱۹۹۷.
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
03 May 2025 18:50
📌تشخیص فقر آهن همیشه ساده نیست
🟠#باشگاه_مجلات
🔵بابک عزیزافشاری، پاتولوژیست، ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️یک مطالعه در مجله پیشرفت‌های خون (۲۸ مارس ۲۰۲۵) نشان می‌دهد بااین‌که فریتین احتمالاً بیشترین هم‌خوانی را با ذخایر آهن مغز استخوان دارد، اما تعیین محدوده مرجع این آزمایش برای رد قطعی تشخیص کم‌خونی فقر آهن به سادگی امکان‌پذیر نیست.
استاندارد طلایی تشخیص فقر آهن، آسپیراسیون مغز استخوان با رنگ‌آمیزی آهن است اما این روش تهاجمی است و اغلب پزشکان ترجیح می‌دهند به نشانگرهای آهن مانند آزمایش آهن سرم، اشباع ترانسفرین، ظرفیت اتصال آهن، فریتین، حجم متوسط سلول‌های سرخ (ام‌سی‌وی)، و گاهی گیرنده محلول ترانسفرین بسنده کنند.
محققین برای شناسایی پارامتری که بهترین عملکرد را در این زمینه دارد در ۶۶۱۰ بیمار مبتلا به اختلالات خونی که آسپیراسیون مغز استخوان شده بودند به مقایسه گذشته‌نگر نتایج آزمایش‌های فوق پرداختند.
فریتین بیشترین هم‌خوانی را با ذخیره آهن مغز استخوان داشت و از این نظر برتر از اشباع ترانسفرین، گیرنده محلول ترانسفرین، ترانسفرین، هموگلوبین، و ام‌سی‌وی بود. آستانه ۳۰ میکروگرم بر لیتر فریتین بالاترین ویژگی را برای فقر آهن مردان (۹۹ درصد) و زنان (۹۷ درصد) داشت اما حساسیت آن بسیار پایین (به ترتیب ۳۵ درصد و ۵۴ درصد) بود.
هیچ ترکیبی از این آزمایش‌ها عملکرد بهتری نسبت به فریتین به تنهایی نداشت. پایین‌ترین محدوده فریتین با ارزش پیش‌بینی منفی ۹۵ درصد برای زنان ۱۷۵۰ و برای مردان ۴۹۶۷ میکروگرم بر لیتر بود.
زمانی که فریتین پایین است، تشخیص فقر آهن ساده به نظر می‌رسد، هرچند محدوده مرجع در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت است و هر آزمایشگاه تعریف متفاوتی از «فریتین پایین» دارد. این مطالعه نشان می‌دهد اگر فریتین کمتر از ۳۰ میکروگرم بر لیتر باشد ویژگی و ارزش پیش‌بینی مثبت بالایی دارد. اما متأسفانه هیچ عدد جادویی مشابهی برای رد تشخیص کم‌خونی فقر آهن وجود ندارد.
یک وضعیت بغرنج بالینی شایع زمانی پیش میآید که بخواهیم فقر آهن را در مبتلایان به بیماری‌های التهابی— با ترانسفرین پایین و فریتین نرمال تا بالا— تشخیص دهیم. بیشتر هماتولوژیست‌ها در این موارد از آستانه فریتین ۱۰۰ میکروگرم بر لیتر برای رد تشخیص فقر آهن استفاده می‌کنند، اما میزان صحت این عدد روشن نیست. قضاوت بالینی در این موارد براساس عوامل خطرساز فقر آهن (مانند خونریزی و سوء‌جذب) و استفاده از نشانگرهای کمتر رایج (مانند گیرنده محلول ترانسفرین) می‌تواند کمک‌کننده باشد.
🔗منبع: پیشرفت‌های خون
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
02 May 2025 10:34
📌 ۳ مه ۱۷۶۸ تولد تنانت کاشف پرکلرین
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️چارلز تنانت شیمی‌دان آماتور و صنعت‌گر اسکاتلندی بود که بیشتر با کشف هیپوکلریت کلسیم در ۱۷۹۹ شناخته میشود.
وی در اواخر قرن ۱۸ روشی برای تولید صنعتی پرکلرین ابداع کرد که به‌ویژه در طول جنگ جهانی اول برای گندزدایی سنگرها اهمیت پیدا کرد و به دلیل مقرون به صرفه بودن به روش استاندارد برای تولید پرکلرین تبدیل شد.
هیپوکلریت کلسیم که در ایران به پرکلرین معروف است یک ترکیب غیرآلی جامد و سفید رنگ با بوی شدید کلر است هرچند نمونه تجاری آن اغلب زرد رنگ است و به عنوان سفیدکننده و همچنین برای گندزدایی آب آشامیدنی و آب استخرها به کار می‌رود.
مقدار کلر این ماده بیشتر از هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) است و در شکل خالص بیش از ۹۹ درصد آن را کلر تشکیل می‌دهد، اما خلوص پرکلرین تجاری به دلیل وجود ناخالصی کلرید کلسیم و کربنات کلسیم حاصل از فرآیند تولید معمولاً ۶۵ تا ۷۳ درصد است که باعث افزایش سختی آب میشود و به همین دلیل هیپوکلریت سدیم در اغلب موارد ترجیح داده میشود.
تنانت در لایکورتن، اَلووی به دنیا آمد و از جوانی در یک کارگاه بافندگی مشغول به کار شد. در آن زمان برای سفید کردن پارچه از روش‌های سنتی مانند شستشو با ادرار کهنه یا گوگرد یا قرار دادن در معرض آفتاب به مدت طولانی استفاده می‌شد و تنانت تصمیم گرفت راهی برای حل این مشکل پیدا کند.
او در ۱۷۸۸ زمین بزرگی در دارنلی، گلاسگو خریداری کرد و به آزمودن روش‌های مختلف برای کاهش مدت زمان لازم برای سفید کردن پارچه پرداخت. دیگران با استفاده از اسید سولفوریک به جای شیر ترش این مدت را از ۱۸ ماه به ۴ ماه کاهش داده بودند.
استفاده از آهک (اکسید کلسیم) نیز به این منظور در اواخر قرن ۱۸ رواج داشت و ایده تنانت این بود که ترکیب کلر و آهک می‌تواند مؤثرتر باشد. ویلیام کوپر مشاور حقوقی، الکساندر دانلوپ حسابدار، جیمز ناکس مدیر فروش، و چارلز مکینتاش شیمی‌دان سرشناس اسکاتلندی و مخترع پارچه ضد آب شرکای او در این پروژه بودند.
میزان تولید پرکلرین در کارخانه وی در سنت رولو، گلاسگو از ۵۲ تن در ۱۷۹۹ به بیش از ۹۲۰۰ تن در ۱۸۰۴ افزایش یافت و مجموع تولید پس از تأسیس کارخانه دوم در هیبورن به بیش از ۲۰ هزار تن رسید. شرکت تنانت در دهه‌های ۱۸۳۰ و ۱۸۴۰ بزرگ‌ترین شرکت تولید مواد شیمیایی جهان بود.
وی در ۱ اکتبر ۱۸۳۸ در ۷۰ سالگی در گلاسگو درگذشت و در نکروپُلیس به خاک سپرده شد. کارخانه سنت رولو در ۱۸۹۰ به شرکت یونایتد پیوست و در ۱۹۶۴ به‌طور کامل تخریب شد.
📌تصویر: دودکش کارخانه سنت رولو گلاسگو با ارتفاع ۴۶۰ پا (حدود ۱۳۳ متر) در رتبه هفتم بلندترین سازه‌های جهان، اطلس جامع جهان، ۱۸۹۶.
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
01 May 2025 12:01
🎙حواس‌پرتی
بررسی کتاب «حواس‌پرتی» اثر مگی جکسون
دکتر آذرخش مکری
#مکری #آذرخش_مکری
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
29 April 2025 18:34
📌 ۳۰ آوریل ۱۸۵۷ تولد بلویلر کاشف اسکیزوفرنی
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️پاول اویگن بلویلر (بلولر) روان‌پزشک سوئیسی و از پیشگامان علم اصلاح نژاد و روان‌پزشکی نوین بود که اصطلاحاتی چون اسکیزوفرنی، اسکیزوئید، اوتیسم، و دوگانگی (تناقض نفس ، آمبیوالانس) را ابداع کرد. او روانکاوی را موضوع علم ناخودآگاه دانست و در اشاره به آن از اصطلاح «روان‌شناسی اعماق» استفاده کرد.
دیدگاه‌های او در زمینه به‌نژادی و به‌ویژه تحقیقاتی که با همکاری دستیارش کارل گوستاو یونگ (روان‌پزشک سوئیسی و بنیان‌گذار روان‌شناسی تحلیلی) طی دهه‌های ابتدایی قرن بیستم در بیمارستان بورگولزلی زوریخ انجام داد باعث شد در شمار چهره‌های جنجالی تاریخ روان‌پزشکی قرار گیرد. از دیگر شاگردان سرشناس وی می‌توان به هرمان رورشاخ (روان‌پزشک سوئیسی و مخترع آزمون لکه جوهر یا آزمون رورشاخ) اشاره کرد.
بلویلر در زولیکون، زوریخ به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه زوریخ به پاریس (نزد ژان مارتین شارکو نورولوژیست فرانسوی و پدر نورولوژی نوین)، مونیخ (نزد برنارد فون گودن)، و لندن رفت.
وی پس از بازگشت به زوریخ در ۱۸۸۵ به عنوان دستیار آگوست هِنری فورِل (روان‌پزشک سوئیسی) در بیمارستان روان‌پزشکی بورگولزلی و سپس رئیس بیمارستان روان‌پزشکی راینو مشغول به کار شد و در ۱۸۹۸ به استادی بیمارستان بورگولزلی منصوب شد.
او مانند زیگموند فروید (نورولوژیست اتریشی و پدر روانکاوی) باور داشت فرآیندهای پیچیده روانی می‌توانند ناخودآگاه باشند و نامه‌هایش به فروید نشان می‌دهند که به خودتحلیلی تمایل داشته است.
بلویلر در زمینه سیر و پیامد روان‌پریشی (جنون، سایکوز) کمتر تقدیرگرا و بیشتر اختیارگرا بود و برای تشخیص اختلالات خلقی از نظریه دوگانگی و آزمون‌های تداعی کمک می‌کرفت.
وی نظریات فروید را بیش از حد متعصبانه یافت و با این‌که از نامزدی او برای جایزه نوبل حمایت کرد، در ۱۹۱۱ هنگام ترک انجمن بین‌المللی روانکاوی به وی نوشت:
«این دیدگاه همه یا هیچ بیشتر با جوامع مذهبی سازگار است و به کار احزاب سیاسی میآید… اما به نظر من برای علم زیانبار است.»
او در یک سخنرانی در ۲۴ آوریل ۱۹۰۸ از اصطلاح «اسکیزوفرنی» (شیزوفرنی، روان‌گسیختگی، از ریشه یونانی اسکیزن به معنی گسیختن و فرِن به معنی روان) در اشاره به وضعیتی که
امیل کریپلین (روان‌پزشک آلمانی و بنیان‌گذار روان‌پزشکی نوین) در ۱۹۰۷ تحت عنوان «جنون یا زوال عقل زودرس» توصیف کرده بود استفاده کرد.
مقاله وی تحت عنوان «جنون زودرس یا گروه اسکیزوفرنی‌ها» در ۱۹۱۱ در دستنامه روان‌پزشکی منتشر و در ۱۹۵۰ به انگلیسی ترجمه شد. بلویلر با طبقه‌بندی علائم اسکیزوفرنی به انواع مثبت (مانند توهم و هذیان) و منفی (مانند انزوای اجتماعی و فقدان لذت) و همچنین علائم اصلی (که در همه بیماران وجود دارند) و فرعی (که تنها در برخی موارد وجود دارند) به فهم کلی این بیماری کمک شایان کرد.
او باور داشت که اسکیزوفرنی با دوره‌های تشدید و تخفیف علائم همراه است اما هرگز بهبود کامل نمی‌یابد و با همین توجیه و همچنین تأکید بر دخالت احتمالی عوامل ارثی در ابتلا به اسکیزوفرنی از عقیم‌سازی اجباری مبتلایان به آن و افرادی که مستعد آن هستند حمایت کرد.
وی در ۱۵ ژوئیه ۱۹۳۹ در ۸۲ سالگی در زولیکون درگذشت. انجمن آلمانی افراد مستعد روان‌پریشی (آنوئیکسیس) در ۲۰۱۱ با هدف مقابله با اَنگ اجتماعی در ارتباط با این بیماران و به دنبال برگزاری یک مسابقه پیشنهاد کرد اصطلاح «سندرم استعداد روان‌پریشی» یا «سندرم بلویلر» جایگزین واژه «اسکیزوفرنی» شود.
کتاب «ذهن زیبا» (سیلویا ناسار، ۱۹۹۹) به شرح زندگی جان نَش (ریاضی‌دان آمریکایی و برنده جایزه یادبود نوبل اقتصاد ۱۹۹۴) و مشکلات مبتلایان به اسکیزوفرنی پرداخته و فیلمی به همین نام (ران هاوارد، ۲۰۰۱) با بازی راسل کرو در نقش جان نَش و جنیفر کانلی در نقش همسرش برنده جوایز متعدد از جمله چهار اسکار و چهار گلدن گلوب شد.
📌تصویر: اویگن بلویلر (نفر دوم از چپ ردیف جلو) در جمع شرکت‌کنندگان در کنگره بین‌المللی روانکاوی از جمله اِما یونگ (نفر هفتم از چپ ردیف جلو)، زیگموند فروید، و کارل گوستاو یونگ (نفرات هفتم و هشتم از چپ ردیف دوم)، وایمار، ۲۱ سپتامبر ۱۹۱۱.🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام🔗تریلر فیلم «ذهن زیبا»، ۲۰۰۱. کانال تلگرامی پزشکان گیلSite: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
28 April 2025 12:39
📌 ۲۹ آوریل ۱۷۲۷ تولد نووِر و روز جهانی رقص
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️ژان-ژرژ نووِر طراح رقص و رقصنده فرانسوی و رهبر اُپرای پاریس معروف به شکسپیر باله و پدر باله کلاسیک بود که سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در ۱۹۸۲ سالگرد تولدش را روز جهانی رقص نامید.
رقص یکی از قدیمی‌ترین شکل‌های تفریح و تعامل جمعی است و علاوه بر تشویق افراد به حرکت، به تخلیه تنش و فشار روانی نیز کمک می‌کند، هرچند در بیشتر جوامع در ابتدا بخشی از مراسم آیینی بوده و به تدریج به جزئی از فرهنگ و فولکلور ملت‌ها تبدیل شده است. رقابت‌های جهانی باله یا رقص ورزشی به‌طور غیررسمی در ۱۹۰۹ در لندن کلید خورد و رقص بریک در المپیک ۲۰۲۴ پاریس به عنوان نخستین رقص ورزشی به رسمیت شناخته شد.
برخی نقاشی‌های صخره‌ای در غارهای سنگی بهیم بتکا در ایالت مادایا پرادش هندوستان که انسان‌ها را در حال رقص نشان می‌دهند ده‌ها هزار سال قدمت دارند هرچند به دلیل عدم امکان ثبت، سند قطعی در این زمینه وجود ندارد.
بیش از نیمی از کشورهای جهان نسبت به اهمیت رقص بی‌توجه هستند و اعلام این مناسبت که هدف آن آگاهی‌رسانی عمومی در زمینه رقص به عنوان شکلی از هنر و ابزاری برای آموزش و بیان فرهنگ بود با حمایت شورای بین‌المللی رقص و انستیتو بین‌المللی نمایش روبرو شد.
دو مجموعه تمبر به این مناسبت در ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ توسط اداره پست ملل متحد منتشر شد و روز جهانی رقص در ۲۰۱۷ با همکاری برنامه جهانی غذا به تشویق عادات غذایی سالم و مقابله با گرسنگی در جهان اختصاص یافت. شانگهای در همین سال میزبان مراسمی با هدف تجلیل از دستاوردهای رقصندگان معلول و به‌ویژه تشویق کودکان معلول به رقصیدن بود.
نووِر در پاریس به دنیا آمد و استاد رقص ملکه ماری آنتوانت بود. بزرگ‌ترین اثر وی تحت عنوان «نامه‌هایی درباره رقص و باله» که در ۱۷۶۰ منتشر شد حاصل مطالعه ادبیات نوین فرانسه و متون کهن لاتین درباره پانتومیم و توجه به حرکات نمایشی بود که بیان‌کننده روابط بین شخصیت‌ها بود. او این نوع باله را که باعث برانگیختن احساسات تماشاگران می‌شد باله حرکت (اَکشن) نامید.
وی به دنبال انقلاب فرانسه منزوی شد و در ۱۹ اکتبر ۱۸۱۰ در ۸۳ سالگی در سن ژرمن درگذشت. خدانور لجه‌ای (لُجعی) (۱۰ مهر ۱۳۷۴ – ۱۰ مهر ۱۴۰۱) معترض ایرانی و از اهالی زاهدان بود که در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران پس از دستگیری توسط مأموران کشته شد. ویدئوهای پربازدید رقص او با لباس محلی بلوچ در فضای مجازی به نماد مبارزه تبدیل شد.
📌تصویر: مجموعه تمبر یادبود روز جهانی رقص، سازمان ملل متحد، ۲۰۱۶.
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗رقص خدانور لجه‌ای
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
26 April 2025 12:41
📌 ۲۷ آوریل ۱۹۲۲ نخستین نمایش دکتر مابوزه قمارباز
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️«دکتر مابوزه» شخصیت تخیلی رمان‌های نوربرت ژاک نویسنده لوکزامبورگی بود که اولین بار در کتاب «دکتر مابوزه قمارباز» (۱۹۲۱) معرفی شد و به دنبال ساخت فیلم صامت به همین نام توسط فریتس لانگ کارگردان اتریشی-آمریکایی با نقش‌آفرینی ردولف کلاین-روژه هنرپیشه آلمانی در نقش دکتر مابوزه (۱۹۲۲) به معروفیت رسید. کلاین-روژه بیشتر با ایفای نقش روتوانگ دانشمند دیوانه در شاهکار لانگ (متروپُلیس، ۱۹۲۷) شناخته میشود.
ژاک احتمالاً شخصیت مابوزه را به پیروی از فیلم «مطب دکتر کالیگاری» (رابرت وینه، ۱۹۲۰) و با الهام از دکتر فومانچو (ضدقهرمان مجموعه داستان‌های تبهکارانه ساکس رومر نویسنده انگلیسی)، دکتر نیکولا در آثار گای بوزبی نویسنده استرالیایی، فانتوماس در آثار مارسل آلن و پیر سووستر، یا سِوِنگالی در رمان تریبلی (جورج دو موریه) خلق کرد.
وی در کتاب‌هایش علاوه بر منافع مالی در پی اهداف سیاسی خود بود و از طریق گفتار و کردار مابوزه در این داستان‌ها به انتقاد از افراطی‌گری در جامعه آلمان طی دهه‌های ابتدایی قرن بیستم پرداخت. او در ۶ ژوئن ۱۸۸۰ در لوکزامبورگ به دنیا آمد و در ۱۵ مه ۱۹۵۴ در ۷۳ سالگی در کوبلنتس، آلمان‌غربی درگذشت.
دکتر مابوزه که یک روان‌شناس و استاد تغییر چهره، تله‌پاتی، و هیپنوتیزم است، شبکه‌ای از تبهکاران و همچنین افراد عادی را به کمک فناوری، مغزشویی، تهدید، یا تطمیع در اختیار گرفته تا نیات پلید خود را عملی کند. او را در یکی از صحنه‌های آغازین فیلم در حال بازی با کارت‌هایی می‌بینیم که چهره‌های مختلف خودش بر روی آن‌ها نقش بسته است.
وی بارها بازداشت یا کشته میشود اما هر بار به نظر می‌رسد روحش دوباره در یک جسم جدید حلول کرده و به کارهایش ادامه می‌دهد. به قول زیگفرید کراکوئر منتقد آلمانی در کتاب «از کالیگاری تا هیتلر: تاریخچه روان‌شناختی فیلم آلمان» (۱۹۴۷) مابوزه همه جا هست اما هیچ کجا قابل تشخیص نیست.
بحران اقتصادی، منفعت‌طلبی فردی، و شرایط آخرالزمانی که لانگ در این فیلم به تصویر می‌کشد بی‌شباهت به اوضاع کنونی جهان نیست: ولخرجی ثروتمندان تازه به دوران رسیده، قمار سریع در بازار سهام، رونق باشگاه‌های شبانه، اعتیاد به لذت، سفته‌بازی، حجم عظیم قاچاق، جعل و ...
این فیلم در آسمان طوفانی جمهوری نوظهور وایمار که دو انقلاب نافرجام و شکست در جنگ جهانی اول را پشت سر گذاشته بود، در سایه تورم شدید و ناآرامی گسترده اجتماعی مانند یک رعد و برق بود.
مابوزه وارد فرهنگ عامیانه آلمان شد و لانگ چندین دنباله برای آن ساخت. در «وصیت‌نامه دکتر مابوزه» (۱۹۳۳)، که اولین بار در ۱۹۵۱ در آلمان به نمایش درآمد، مابوزه در یک آسایشگاه روانی بستری است و نقشه‌های شیطانی او توسط گروهی از تبهکاران در خارج آسایشگاه به اجرا درمی‌آید.
لانگ پیش از منع نمایش این فیلم توسط حکومت نازی، آلمان را ترک کرده بود. وی در ۵ دسامبر ۱۸۹۰ در وین به دنیا آمد و به دنبال سکته مغزی در ۲ آگوست ۱۹۷۶ در ۸۵ سالگی در هالیوود درگذشت. انستیتو فیلم بریتانیا به او لقب «استاد تاریکی» داد.
📌تصویر: متروپُلیس (فریتس لانگ، ۱۹۲۷)، تمبر یادبود صد سال سینمای آلمان، ۱۹۹۵.
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗صحنه مِسمِریزم «دکتر مابوزه قمارباز»، ۱۹۲۲.
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
22 April 2025 17:10
📌 ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ مرگ سروانتس و روز جهانی کتاب
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️میگل د سروانتس ساودرا متولد ۲۹ سپتامبر ۱۵۴۷ نویسنده اسپانیایی بود که بیشتر با رمان «دن کیشوت» شناخته میشود. سازمان آموزشی، علمی، و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در ۱۹۹۵ سالروز مرگ او (۲۳ آوریل) را روز جهانی کتاب و حق نشر (کپی رایت) نامید.
این روز همچنین مصادف با تولد و مرگ ویلیام شکسپیر و تولد یا مرگ چند نویسنده دیگر است. روز تولد هانس کریستین اندرسن نویسنده دانمارکی (۲ آوریل) در ۱۹۶۷ روز جهانی کتاب کودک نامیده شد.
بسیاری دن کیشوت را نخستین رمان مدرن، بهترین اثر ادبی جهان، و بهترین کتاب همه دوران‌ها نامیده‌اند. این رمان که پرفروش‌ترین رمان جهان است و رتبه اول ترجمه کتاب جهان را نیز در اختیار دارد نخستین بار در دو بخش در ۱۶۰۵ و ۱۶۱۵ منتشر شد.
دن کیشوت نخستین بار در ۱۳۳۵ توسط محمد قاضی به فارسی ترجمه شد. شخصیت اصلی داستان با خواندن آثار ممنوعه درباره شوالیه‌ها دچار توهم میشود و خود را پهلوانی شکست‌ناپذیر می‌پندارد که قادر است ملت خود را از شر ستم و تباهی نجات دهد:
«خیال‌بافی قوت و غذای روزانه دن کیشوت است. کاروانسرای مخروبه را قلعه مستحکم، رهگذران بی‌آزار را جادوگر بدکار، زنان خدمتکار و روسپیان را شاهزاده خانم، و آسیاب‌های بادی را دیو افسانه‌ای می‌پندارد. ماهی دودی در ذائقه او طعم ماهی قزل‌آلا و بع‌بع میش‌ها و بره‌ها در گوشش صدای شیهه اسبان و غریو شیپورها و بانگ طبل‌ها را می‌دهد.»
داستایوفسکی رمان سروانتس را از غم‌انگیزترین رمان‌ها می‌داند، چرا که دن کیشوت گرفتار نوستالژیای واقع‌گرایی است.
به نظر هارولد بلوم متنقد آمریکایی، دن کیشوت «اصل واقعیت»
فروید (توانایی ذهن در سنجش واقعیات دنیای بیرونی و تنظیم اعمال انسان متناسب با آن، در مقابل «اصل لذت» که پرهیز از رنج را به‌طور غریزی مبنا قرار می‌دهد) را به چالش می‌کشد:
«او ضرورت مرگ را می‌پذیرد و تم اصلی رمان تأکید مکرر بر نیاز انسان به تحمل رنج است.»
ادیت گروسمان منتقد آمریکایی هدف سروانتس در نگارش دن کیشوت را سوق دادن خواننده به سمت احساسات با حرکت نظام‌مند در مرز تراژدی و کمدی می‌داند:
«وقتی اولین بار آن را شروع کردم به نظرم رسید با غم‌انگیزترین کتاب جهان روبرو هستم و مرتب می‌گریستم اما وقتی بزرگ‌تر شدم و پوستم ضخیم‌تر شد، هنگام کار روی ترجمه دن کیشوت، مرتب با صدای بلند می‌خندیدم.»
این کتاب الهام‌بخش آثار ادبی، هنری، و نمایشی متعدد بوده که معروف‌ترین آن‌ها نقاشی‌های گوستاو دوره، پابلو پیکاسو، سالوادور دالی، و اونوره دومیه و فیلم «مردی از لامانچا» (۱۹۷۲) به کارگردانی آرتور هیلر و بازیگری پیتر اوتول، سوفیا لورن، و جیمز کوکو است. نام «دولسیبلا» دوجورپای آب‌های عمیق از دولسینا محبوب افسانه‌ای دن کیشوت آمده است.
سروانتس در آلکالا د هنارس به دنیا آمد و پدرش یک آرایشگر و جراح اندلسی بود. او پس از تحصیل در کالج یسوعی سِویل، برای خدمت سربازی به رم و سپس ناپل رفت و به دنبال زخمی شدن در جنگ قبرس به اسارت عثمانی درآمد. وی نوشتن بخش نخست شاهکار خود را در همین زمان آغاز کرد و در ۱۵۸۰ به مادرید بازگشت.
پس از موفقیت جلد اول دن کیشوت، یک نویسنده به نام آوِلاندو نسخه‌ای جعلی از ادامه ماجرا نوشت که در آن دن کیشوت به دولسینا خیانت می‌کند. سروانتس خشمگین از این قضیه نوشتن جلد دوم را آغاز کرد و ترتیبی داد که در جریان داستان از آوِلاندو انتقام بگیرد.
او احتمالاً به دلیل ابتلا به دیابت در ۶۸ سالگی در مادرید درگذشت. آثار وی در اواسط قرن ۱۸ مورد توجه نویسندگان انگلیسی قرار گرفت و چندین بار ترجمه شد.
فروید مدعی بود برای خواندن نوشته‌های سروانتس و به‌ویژه «گفتگوی سگ‌ها» (داستان‌های زبانزد، ۱۶۱۳) اسپانیایی آموخته است.
«گفتگوی سگ‌ها» از زبان مردی نقل میشود که به نامزد جوان خود خیانت کرده و به دلیل ابتلا به سیفیلیس در بیمارستان بستری شده است. او در نیمه‌هشیاری گفتگوی دو سگ (برگانزا و سیپیو) را از پنجره اتاقش می‌شنود که از تجربیات خود با صاحبانشان می‌گویند:
«برخی داستان‌ها ذاتاً جذاب هستند، برخی دیگر در اثر شیوه بیان جذاب می‌شوند.»
فروید و دوستش ادوارد سیلبرستاین سال‌ها با نام سیپیو و برگانزا به هم نامه می‌نوشتند.
📌تصویر: دن کیشوت، میگل د سروانتس (جلد یک، ۱۶۰۵)، ترجمه محمد قاضی (چاپ اول، ۱۳۳۵).🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام🔗تریلر «مردی از لامانچا»، ۱۹۷۲. کانال تلگرامی پزشکان گیلSite: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
21 April 2025 10:53
ز اندازه بیرون تشنه‌ام؛ ساقی بیار آن آب را!
اول مرا سیراب کن؛ وآن‌گه بده اصحاب را!
من نیز چشم از خواب خوش برمی‌نکردم پیش از این
روز فراقِ دوستان شب‌خوش بگفتم خواب را
مقدار یار هم‌نفس چون من نداند هیچ‌کس
ماهی که بر خشک اوفتد، قیمت بداند آب را
«سعدی! چو جورش می‌بری، نزدیک او دیگر مرو!»
ای بی‌بصر! من می‌روم؟ او می‌کشد قلاب را...
اول اردیبهشت، روز
سعدیشاعر شور و عشق و زیبایی
خرد و اعتدال و زندگی
گرامی باد!
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
20 April 2025 11:17
📌 ۲۱ آوریل ۱۹۸۰ مرگ اُپارین پیشگام نظریه «منشاء حیات»
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️الکساندر ایوانوویچ اُپارین متولد ۲ مارس ۱۸۹۴ زیست‌شناس و بیوشیمی‌دان روسی بود که بیشتر با انتشار کتاب و طرح نظریه «منشاء حیات» در دهه ۱۹۲۰ شناخته میشود.
تحقیقات او در زمینه فرآوری مواد توسط گیاهان، واکنش‌های آنزیمی در سلول‌های گیاهی، و تولید غذا براساس بیوکاتالیز (استفاده از سازوکارهای زیستی مانند آنزیم‌ها برای تسریع واکنش‌های شیمیایی) زمینه شکل‌گیری بیوشیمی صنعتی در اتحاد جماهیر شوروی را فراهم کرد.
وی در اوگلیچ به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه مسکو به عنوان استاد بیوشیمی در همین دانشگاه مشغول به کار شد. براساس نظریه «منشاء حیات» که در ۱۹۲۴ توسط او مطرح و بعدها توسط دانشمندانی چون جی. بی. اس. هالدِین زیست‌شناس بریتانیایی تکمیل شد، زندگی در کره زمین حاصل تکامل شیمیایی تدریجی مولکول‌های حاوی کربن در یک سوپ بنیادین است.
میلیون‌ها سال پیش، سوپ بنیادین در لایه‌های سطحی زمین محیط مناسبی برای واکنش‌های شیمیایی بین کربن، هیدروژن، بخار آب، و آمونیاک بود و نخستین ترکیبات آلی در این محیط شکل گرفتند. آزمایش میلر-یوری در ۱۹۵۳ نشان داد با مخلوط به شدت احیا شده گازهای متان، آمونیاک، و هیدروژن می‌توان واحدهای آلی پایه مانند اسیدهای آمینه را در آزمایشگاه تولید کرد.
قدمت مفهوم پیدایش حیات دست‌کم به قرن چهارم پیش از میلاد و طرح نظریه «خلق‌الساعه» یا «نازیست‌زایی» (آبیوژنز) توسط ارسطو بازمی‌گردد: «بعضی جانداران از هم‌نوع خود پدید می‌آیند اما برخی دیگر مانند حشرات خودبه‌خود از خاک یا مواد پوسیده گیاهی یا ترشحات سایر جانداران تولید می‌شوند.» این نظریه بعدها توسط دانشمندانی چون فرانچسکو رِدی و لویی پاستور به چالش کشیده شد.
اُپارین در ۱۹۳۵ به اتفاق آلکسی باخ انستیتو بیوشیمی آکادمی علوم شوروی را تأسیس کرد و در ۱۹۳۷ از بنیان‌گذاران دپارتمان بیوشیمی انستیتو فناوری مسکو بود. وی در دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ به حمایت از نظریات شبه‌علمی دانشمندانی چون تروفیم لیسنکو و اولگا لپشینسکایا مبنی بر تولید سلول‌ها از مواد غیرسلولی پرداخت.
او یکی از دانشمندانی بود که در ۱۹۷۳ طی نامهای که در روزنامه پراودا منتشر شد آندره ساخاروف (فیزیک‌دان روسی و برنده جایزه صلح نوبل ۱۹۷۵) را به خیانت متهم کردند.
وی در ۸۶ سالگی در مسکو درگذشت. از افتخارات او می‌توان به عضویت در آکادمی علوم شوروی و دریافت اولین نشان لومونوسوف (۱۹۷۹) و جایزه لنین اشاره کرد. انجمن بین‌المللی مطالعات منشاء حیات از ۱۹۸۰ «نشان اُپارین-یوری» را به دستاوردهای برجسته در این زمینه اعطا می‌کند.
📌تصویر: «حیات، طبیعت، منشأ و تکامل آن»، اِی. ای. اُپارین (۱۹۲۴)، ترجمه هاشم بنی‌طرفی (چاپ اول، ۱۳۴۹).
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
18 April 2025 14:42
📌 ۱۹ آوریل ۱۹۱۲ تولد سیبورگ کاشف ید سنگین
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 بابک عزیزافشاری، ۳۰ فروردین ۱۴۰۴
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️گلن تئودور سیبورگ شیمی‌دان آمریکایی، استاد و رئیس دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، و رئیس کمیسیون انرژی هسته‌ای ایالات متحده بود که برای کشف ۱۰ عنصر فرا-اورانیومی (عنصری که عدد اتمی آن بالاتر از ۹۲ باشد) از جمله پلوتونیوم، به‌طور مشترک با ادوین مک‌میلان برنده جایزه نوبل شیمی ۱۹۵۱ شد. او همچنین از پیشگامان پزشکی هسته‌ای بود و بیش از ۱۰۰ ماده ایزوتوپ کشف کرد که معروف‌ترین آن‌ها کشف ید رادیواکتیو (ید سنگین) در ۱۹۳۸ بود.
ید سنگین اغلب به عنوان ماده نشان‌دار در آزمایش‌های تصویربرداری (اسکن) تیروئید و همچنین برای درمان پرکاری تیروئید و برخی انواع سرطان کاربرد دارد. در اسکن تیروئید مقدار اندکی ید رادیواکتیو تجویز میشود که با تجمع در سلول‌های تیروئید امکان مشاهده و ردیابی آن‌ها را فراهم می‌کند. مثلاً تجمع بیش از حد این ماده در یک گره (ندول) تیروئید نشان‌دهنده یک ندول داغ (پرکار) است.
پزشکی هسته‌ای در ایران در ۱۳۳۹ خورشیدی (۱۹۶۰ میلادی) توسط صادق نظام مافی (پدر پزشکی هسته‌ای ایران) با استفاده از ید سنگین در آزمایشگاه پیمان مرکزی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران آغاز شد. در قسمت ۲۴ از فصل ۵ مجموعه تلویزیونی «پری ماسون» تحت عنوان «پرونده تیرانداز مالیخولیایی» (سی‌بی‌اس، ۱۹۶۲) از ید رادیواکتیو به عنوان ماده‌ای یاد میشود که قادر است توانایی تفکر منطقی و تشخیص راست و دروغ را مختل کند (این موضوع درست نیست و ید سنگین اثری بر ذهن ندارد).
سیبورگ از پیشگامان کاربرد صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای و کنترل تسلیحات هسته‌ای بود و سهم به‌سزا در شکل‌گیری پیمان‌های منع آزمایش (۱۹۶۳ و ۱۹۹۶) و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (۱۹۶۷) داشت. او یکی از هفت نفری بود که در ۱۹۴۵ با امضای «گزارش فرانک» با استفاده از بمب اتمی برای مجبور کردن ژاپن به تسلیم در جنگ جهانی دوم مخالفت کردند. وقتی در ۱۹۹۴ عنصر ۱۰۶ جدول تناوبی به افتخار وی «سیبورگیوم» نام‌گذاری شد، او این افتخار را بزرگ‌تر از حتی جایزه نوبل دانست.
وی در ایشپمینگ، میشیگان در یک خانواده مهاجر سوئدی به دنیا آمد و در کودکی به همراه خانواده به لس آنجلس، کالیفرنیا رفت. او پس از تحصیل در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس و دانشگاه برکلی به عنوان محقق و استاد در دانشگاه برکلی مشغول به کار شد.
سیبورگ و همکارانش در ۲۸ مارس ۱۹۴۱ نشان دادند پلوتونیوم یک ماده شکافت‌پذیر است و در حضور نوترون با هر مقدار انرژی ایجاد واکنش‌های زنجیره‌ای شکافت هسته‌ای می‌کند. این کشف نقش به‌سزا در موفقیت پروژه منهتن و ساخت نخستین بمب اتمی در ۱۹۴۶ داشت و اتاق شماره ۳۰۷ در دانشگاه برکلی که این کشف در آن‌جا روی داد در ۱۹۶۶ در فهرست بناهای تاریخی ملی آمریکا ثبت شد.
وی به دنبال سکته مغزی در ۲۵ فوریه ۱۹۹۹ در ۸۶ سالگی در لافایت، کالیفرنیا درگذشت. از افتخارات دیگر او می‌توان به عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا و انجمن سلطنتی لندن و دریافت جایزه انجمن شیمی آمریکا، نشان پریستلی، و نشان ملی علوم اشاره کرد. نام وی در ۲۰۰۵ در فهرست تالار مشاهیر ملی مخترع آمریکا ثبت شد.
📌تصویر: سیبورگ در حال اشاره به عنصری که در جدول تناوبی به نام او نام‌گذاری شده است (۱۹۹۶).
🔗تصاویر بیشتر در اینستاگرام
🔗تریلر مجموعه تلویزیونی «پری ماسون»، دهه ۱۹۶۰.
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
Читать полностью…
پزشکان گیل
17 April 2025 10:13
بزرگداشت محمدتقی پوراحمد جکتاجی
نویسنده، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و ناشر ارجمند گیلانی
یکشنبه ۳۱ فروردین ۱۴۰۴، ساعت ۱۵، تالار مرکزی شهر رشت
#همایش
/channel/Jangal94
Читать полностью…
1950
