📚 کتابفروشی های مشهد از عصر قاجار تا صبح انقلاب منتشر شد.
✍ سید خلیل حسینی عطار با بررسی وضعیت چاپ و کتاب فروشی‌های مشهد توانسته بسیاری از ناشران و کتاب فروش‌های مشهد را شناسایی و در این کتاب مورد پژوهش قرار دهد.
🆔 @oralhistoryiran
🔺تاریخ شفاهی حوزه های علمیه منتشر شد
کتاب «تاریخ شفاهی حوزه‌های علمیه، مفاهیم، نظریه ها و راهکارها» به کوشش احمد فلاح‌زاده در ۲۳۷ صفحه از سوی انتشارات دانشگاه باقرالعلوم (ع) منتشر شد.
✍ ثبت تجربه‌های استادان با سابقه تاریخ شفاهی و الگوگیری از ایشان، انگیزه نگارش این پژوهش است. این کتاب چهارده مصاحبه از زبده‌ترین استادان تاریخ شفاهی را در خود جای داده است. گفتگوهای صمیمانه برای انتقال تجربه این عزیزان در کنار سخاوتمندی این فرهیختگان در نقل یافته‌هایشان در ثبت رخدادها، از ویژگی‌های این اثر است.
📚 @oralhistoryiran
◾️المیرا منشادی خبرنگار روزنامه شهرآرا براثر ابتلا به کرونا درگذشت.
✔️خانم منشادی متولد ۱۳۶۵ در تهران بود و در رشته رسانه تحصیل کرده است و بعد از پایان تحصیلاتش در چند خبرگزاری به فعالیت پرداخت.
۱۸ سال سابقه روزنامه‌نگاری داشت و از ۱۴ سال پیش تا به حال در روزنامه شهرآرا فعالیت می‌کرد.
ایشان پس از تحمل یک دوره بیماری ناشی از ابتلا به کرونا، صبح شنبه ۱۳ شهریورماه ۱۴۰۰ در سن ۳۵ سالگی دار فانی را وداع گفت.
◾️کانال تاریخ شفاهی ایران این ضایعه دردناک و تلخ را به خانواده محترم منشادی و دوستان روزنامه شهرآرا تسلیت عرض می کند.
روحش شاد
◾️@oralhistoryiran
🔺فراخوان یادنامه استاد رحیم نیکبخت
✔️موسسه تاریخ و فرهنگ دیار کهن با همکاری گروه تاریخ دانشگاه پیام نور، پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی و انتشارات سفیر اردهال در نظر داد به پاس کوشش ستودنی فرزند برومند ایران استاد رحیم نیکبخت، تاریخ‌نگار انقلاب، محقق تاریخ آذربایجان و مرثیه‌پژوه حسینی(ع) یادنامه‌ای را تحت عنوان "ذکر رحیم" منتشر کند.
☑️محورها:
✔️زندگی و شخصیت علمی و فرهنگی
✔️بررسی آثار، پژوهش‌ها و فعالیت‌های علمی
✔️رثائیه‌ها و یادداشت‌ها
✔️هرگونه عکس، دستخط یا اثر منتشر نشده استاد
✔️مقالات اهدایی در حوزه‌های انقلاب اسلامی، تاریخ آذربایجان، هویت ملی و مرثیه و نهضت حسینی(ع)
🌐نشانی ارسال مطالب:
soltanim87@gmail.com
✅شماره تلفن جهت هماهنگی بیشتر:
09125975702
✅مهلت ارسال: ۱۰ مهر ماه ۱۴۰۰
@oralhistoryiran
✔️دکتر پرویز کردوانی پدر علم کویرشناسی ایران در سن 90 سالگی درگذشت.
سال ۱۳۱۰ در گرمسار متولد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در گرمسار گذراند. پس از اخذ مدرک دیپلم از مدرسه رازی در تهران برای ادامه تحصیل در رشته عمران کویر به آلمان عزیمت نمود. سال ۱۳۴۵ موفق به اخذ مدرک دکترا شد و پس از بازگشت از آلمان در دانشکده کشاورزی ارومیه به فعالیت پرداخت. سپس به دانشگاه تهران رفت و از سال ۱۳۴۸ در این دانشگاه مشغول تدریس شد. وی مدیرت کل دفتر مطالعات آموزشی دانشگاه تهران را بین سالهای ۱۳۴۸تا ۱۳۵۴ برعهده داشت و بنیانگذار و رئیس مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران (۱۳۵۴ تا ۱۳۵۸)بود.
دکتر کردوانی مطالعات میدانی فراوانی در مناطق کویری و بیابانی ایران از خود به جای گذاشت و خدمات او نقش مهمی در پیشبرد علم کویر شناسی و مقابله با خشکسالی داشت. وی استاد نمونه دانشگاه تهران بود و جایزه مهرگان علم را به خاطر تالیف بهترین کتاب سال در زمینه محیط زیست را کسب نمود.
کتاب کویر (نمکزار) بزرگ مرکزی ایران و مناطق همجوار آن و چندین کتاب دیگر از جمله آثار زنده یاد کردوانی محسوب می شوند.
◾️روحشان شاد و یادش گرامی
◾️ @oralhistoryiran
🔺عکسی جنجالی
لوان جاگاریان، سفیر روسیه در ایران، روز چهارشنبه بیست و یکم مرداد ماه، در توییتی عکسی از خود و سایمون شرکلیف، سفیر بریتانیا در تهران، را در سفارت روسیه منتشر کرد و گفت این عکس از روی همان «پله‌های تاریخی کنفرانس ۱۹۴۳ تهران»، گرفته شده است.
✔️جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در توییتی عکس یادگاری سفیران روسیه و بریتانیا در ایران را در محل پله‌های تاریخی کنفرانس ۱۹۴۳ تهران «عکسی بسیار نامناسب» خواند و گفت: «باید یادآوری کنم اوت ۲۰۲۱، اوت ۱۹۴۱ یا دسامبر ۱۹۴۳ نمی‌شود.»
✍پ.ن: کنفرانس تهران با شرکت وینستون چرچیل، فرانکلین دلانو روزولت، و ژوزف استالین از ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۲۲ (۲۸ نوامبر تا ۱ دسامبر ۱۹۴۳) به صورت سرّی و محرمانه در سفارت شوروی در تهران، پایتخت ایران برگزار شد.
🆔 @oralhistoryiran
📚راز سر به مهر منتشر شد.
✔️ظریف وزیر امور خارجه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: سلام دوستان راز سر به مهر توسط موسسه اطلاعات منتشر شد.
این کتاب در بیش از سه هزار صفحه در ۶ جلد روایتی قابل انتشار از مذاکراتی که منتهی به برجام شد را تقدیم ملت دلاور ایران کرده ایم. همراه با برخی از متون و اسناد مذاکراتی»
@oralhistoryiran
✔️درگذشت حبیب لاجوردی، بنیانگذار پروژه تاریخ شفاهی ایران
حبیب لاجوردی، بنیانگذار و مدیر پروژه تاریخ شفاهی ایران در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد، روز یکشنبه ۳ مرداد (۲۵ ژوئیه) در شهر واشنگتن آمریکا درگذشت.
او در سال ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد. لاجوردی که مدرک کارشناسی را در دانشگاه ییل، کارشناسی ارشد را در دانشگاه هاروارد و دکترای اقتصاد را در دانشگاه آکسفورد به دست آورد، در سال ۱۳۴۲ به ایران بازگشت و به عنوان یکی از مدیران گروه صنعتی بهشهر مشغول به کار شد.
او پروژه تاریخ شفاهی ایران را در سال ۱۳۵۹ به پیشنهاد یکی از استادان دانشگاه هاروارد پایه‌گذاری کرد.
این پروژه در شهریور ۱۳۶۰ در مرکز مطالعات خاورمیانه این دانشگاه حالت اجرایی به خود گرفت.
در این پروژه به اتفاق همکارانش با ۱۳۴ نفر از چهره‌های تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران، از جمله شاپور بختیار، علی امینی و جعفر شریف امامی، نخست‌وزیران سابق ایران در دوران پهلوی، داریوش همایون، وزیر اطلاعات ایران در آن دوران و کریم سنجابی، اولین وزیر خارجه دولت موقت پس از انقلاب ۵۷ و از رهبران جبهه ملی ایران گفت‌وگو کرده است.
🆔 @oralhistoryiran
✔️جنبش کارگری و حزب توده در کارخانه نخ ریسی و نساجی خسروی خراسان
✍شهناز حطیط و علیرضا ابطحی
در سال ۱۳۱۶ش اولین و بزرگ ترین کارخانه نخ ریسی و نساجی شرق ایران با عنوان «شرکت نخ ریسی و نساجی خسروی خراسان» در مشهد راه اندازی شد. با تاسیس این کارخانه و اشتغال کارگران در این واحد صنعتی، زمینه تشکیل اجتماعات سیاسی کارگری در مشهد امکان پذیر شد. وقایع شهریور ۱۳۲۰ش و بازشدن فضای سیاسی موجب شد تا جنبش کارگری در مشهد ایجاد شود. وضعیت نابه سامان اقتصادی آن دوران در نقاط مختلف ازجمله مشهد باعث شد تا حزب توده از موقعیت استفاده کند و بر جنبش کارگری مسلط شود. این حزب با نفوذدادن اندیشه های خود بین کارگران و دادن آگاهی و آموزش به آن ها برای اعاده مطالباتشان، واکنش کارفرمایان را برانگیخت.
🌐گنجینه اسناد. بهار1400
🆔 @oralhistoryiran
🔺اصلان خسروپور رزمنده سال های جنگ با تصاویری از هم رزمانش در اواسط دهه 60 یاد و خاطرات آن روزهایش را در قابی ازتصاویر به یادگار گذاشته است.
✔️پ.ن: عکسی از رزمنده لاینی از توابع کلات نادر 13 خرداد 1400در حاشیه مراسم استقبال از شهید ابوالقاسم دشتیان که پس از 37 سال پیکرش به زادگاهش بازگشت.
🆔 @oralhistoryiran
🔺خراسی
🎥طریقه گرفتن روغن کنجد به روش قدیمی در افغانستان
🆔 @oralhistoryiran
🔺زنان و بچه‌های کار در خدمت نساجی
✍کارخانه نخریسی و نساجی خسروی خراسان اولین و بزرگ‌ترین کارخانه در خراسان است که به طرز جدید و با استفاده از ماشین‌آلات مختلف به بهره‌برداری رسید. تأسیس این کارخانه بر اقتصاد شهر مشهد آثار مطلوبی گذاشته زیرا با جذب حدود هزار کارگر به طور مستقیم، سهم عمده‌ای در زمینه اشتغال داشته است. مراسم افتتاح کارخانه نخریسی و نساجی عصر چهارشنبه یازدهم اسفند 1316 انجام شد. در این سال عزت وهاب‌زاده به عنوان اولین مدیرعامل کارخانه نخریسی و نساجی خسروی خراسان برگزیده شد. بعد از وی، حسن احیایی، اکبر اسکویی، کفایی، فرخ، منجذب و سیروس احمدی از دیگر مدیر عاملان کارخانه تا انقلاب اسلامی بودند.
با افتتاح کارخانه و نیاز به نیروی کار، زنان و بچه‌ها بخشی از نیروهای این کارخانه را تشکیل می‌دادند به طوری که در سال 1318 در مجموع 448 نفر در کارخانه مشغول کار بودند. این تعداد شامل 242 کارگر مرد بزرگ‌تر از 15 سال با حقوق روزانه حدود 5 ریال و 95 شاهی، 100 کارگر زن بزرگ‌تر از 15 سال با حقوق روزانه حدود 2 ریال 15 شاهی، زنان کوچک‌تر از 15 سال 52 نفر با حقوق روزانه یک ریال و 60 شاهی، و مردان کوچک‌تر از 15 سال 54 نفر با حقوق روزانه 2 ریال و 25 شاهی می‌شد.
بنابر محتوای اسناد در سال 1324 تعداد 200 زن و 71 دختربچه و 224 پسر بچه در این کارخانه به کار گرفته شدند. بیشتر بچه‌ها از دارالتربیه شاپور که در نزدیکی کارخانه قرار داشت به کار گماشته می‌شدند. اوضاع نامناسب وضعیت معیشتی زنان و دختران کار موجب شد روزنامه راستی در تاریخ 18/2/1323 طی یاداشتی چنین توصیف کند: زندگی زنان و دختران کارگر ایرانی خارج از حد مشقت‌بار و غمانگیز است.
در ایران در اثر اختلاف مزدی که بین زن‌ها و مردها قائل‌اند زنان کارگر با اینکه کارشان کمتر از مردها نیست، با این حال مزدی که دریافت می‌دارند نصف مردهاست. شما اگر پا در دخمه‌های تاریک و مرطوب قالی‌بافی بگذارید و وضع اسف‌انگیز دختران یازده تا دوازده‌ساله را که در مقابل 12 ساعت کار در شبانه روز هفته‌ای 6 ریال دریافت می‌دارند از نزدیک مشاهده کنید، می‌توانید به وضع پر از مشقت و زندگی رقت‌بار زنان و دختران کارگر پی ببرید. این دختران که باید در این سن از مدرسه و درس استفاده کنند، ایام جوانی خود را با قلب افسرده و چهره‌های زرد طی نموده و در موقع دریافت مزد خود، مواجه با این بی‌عدالتی صاحبین کارخانه می‌شوند.
در آن ایام زنان و کودکان از شرایط کاری و میزان دستمزدی که می‌گرفتند ناراضی بودند. گاهی هم اعتراض می‌کردند. بیشتر زنان در قسمت بافندگی و کودکان در بخش ریسندگی کارخانه مشغول کار بودند. چنین به نظر می‌رسد احتمالا به دلیل جنگ جهانی دوم و کمبود نیروی کار، کشورهای اروپایی این دستگاه‌ها را طوری طراحی کرده بودند که بتوان از بچه‌ها در برخی قسمت‌ها استفاده کرد.
برگزاری کلاس‌های آموزشی و اکابر از دیگر برنامه‌هایی بود که در این کارخانه انجام می‌شد. زنان و بچه‌های کار نیز ضمن حضور در این کلاس‌ها از خواندن و نوشتن بهره‌مند می‌شدند.
🆔 @oralhistoryiran
🔺عکاسی حرم و بارگاه(زیارتی)
✔️از ابتدای دوره پهلوی با رشد روز افزون عکاسی و ارزان شدن ابزار عکاسی، عکاسان فوری و دوره گرد به همراه دوربینهای چوبی، در اطراف حرم مطهر رضوی، در کنار بساطی‌های اجناس مختلف مورد نیاز زوار، مستقر شدند.از پیشگامان این کار می‌توان به ابراهیم ذهبی معروف به سیاح ورسول عرب لین اشاره داشت.در این نوع عکاسی، پس زمینه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. عکاسان در ابتدا با قرار دادن زائر در مقابل مجموعه حرم رضوی، از آنان عکس می‌گرفتند.سپس به دلیل محدودیت‌های کار در فضای باز و با الهام از پرده‌های پس زمینه مورد مصرف در آتلیه‌های عکاسی در عکس پرتره، و بهره گیری از نورپردازی با منابع نور مصنوعی، زائران جلوی پرده‌های نقاشی حرم و بارگاه می‌ایستادند و عکس می‌گرفتند.
📚عکاسخانه ایام/ نسرین ترابی
@oralhistoryiran
✔️در میان سرخپوست ها
✍تحقیق و تدوین : احسان دهقانی / کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، محقق تاریخ شفاهی جریان های اجتماعی پس از انقلاب
انتشارات : راه‌یار
📚کتاب روایت سفر سه دانشجو به کشور بولیوی برای شرکت در یک همایش است . همایشی زیست محیطی که به میزبانی اوو مورالس برگزار شده بود. این همایش بین المللی در اعتراض به مصوبات اجلاس کپنهاگ (2009) برپا شده بود. کتاب روایتی از تقابل مستقیم این سه دانشجو با بومیان آمریکای لاتین و مواجهه با دیدگاه آنان درباره محیط زیست، مذهب، قدرت های بین المللی و ... است. در این سفر با شرکت این سه دانشجوی ایرانی اتفاقات نسبتا جالبی رخ داده که شرح مفصل اش در کتاب آمده...
🆔 @oralhistoryiran
لو اوتنز ، مخترع هلندی نوار کاست و از پیشگامان طراحی سی دی در ۹۴ سالگی درگذشت.
به گزارش خبرگزاری ایران پرس، اوتنز از سال ۱۹۵۲ در شرکت «فیلیپس» مشغول کار شد و پس از ساخت نخستین ضبط صوت قابل حمل، نوار کاست را تولید کرد.
او همیشه ناراحت بود چرا شرکت «سونی» به جای «فیلیپس» واکمن را ساخت.
@oralhistoryiran
🔺آنفلوانزای اسپانیایی به روایت سنگ قبری در ممسنی
وفات مرحمت پناه علی رضا ولد صدق ملاعلی نجات جاویدلله در سنه ی 1337
ناخوشی بلایی بر کل ربع مسکون نازل که تمام حکیمان از معالجه آن حیران و سرگردان واز غره شهر (اول روز از ماه) صّفّر تا پانزدهم شهر مذکور، تمامی نوع انسان را سه قسم و دو قسم آن را هلاک و یک قسم باقی و آن یک قسم از عهده ی کفن و دفن بر نیامدند علامت ناخوشی عطسه ای و سرفه ای بود. بجهت عبرت نوشته شد.
😷 @oralhistoryiran
🎼🎶مسعود تو کجایی که بدخشان فروختن
🆔 @oralhistoryiran
🔻وقایع تاریخی شهریور 1320 مشهد به روایت اسناد
✔️مرکز اسناد آستان قدس رضوی اسنادی از شهریور 1320 تا 1324 در اختیار دارد که روایت کاملی از اشغال مشهد توسط ارتش شوروی و شرایط اجتماعی و وضعیت معیشتی مردم در آن زمان را حکایت می‌کند.
به گزارش گنجینۀ رضوی، کارشناس مطالعات اسناد موقوفات آستان قدس رضوی با بیان اینکه برخی از اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی به شرایط اجتماعی شهر مشهد در زمان اشغال این شهر توسط ارتش شوروی اشاره دارد، افزود: بیش از آنکه حضور روس‌ها در مشهد یک تجاوز سیاسی به کشور محسوب شود، ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن نمایان است.
غلامرضا آذری خاکستر اظهار کرد: بر مبنای اسناد به جامانده، پیش از ورود اشغالگران، اعلامیه‌هایی در آسمان شهر به وسیله هواپیماهای نظامی منتشر شده است. در شهریور1320 نیروی نظامی ارتش سرخ از مرزهای باجگیران، درگز و سرخس وارد خراسان شدند و این درحالی است که پس از انتشارخبر ورود روس‌ها به مشهد، مردم دسته دسته به سوی مناطق و روستاهای خارج شهر حرکت کردند. عده‌ای هم در زیرزمین منازلشان در انتظار ورود روس‌ها بودند.
وی مهمترین موضوعات اسناد این برهۀ تاریخی را مربوط به آثار حضور نیروهای اشغالگر در مشهد، مبادلات تجاری و فعالیت‌های سیاسی آنها عنوان کرد.
کارشناس مطالعات اسناد موقوفات آستان قدس رضوی خاطرنشان کرد: رشد و گسترش حزب توده در مشهد از آثار حضور نیروهای متفقین در خراسان است که بخش عمده‌ای از اسناد موجود در این مرکز به این مقوله پرداخته است.
همچنین وجود مجموعه اعلاميه‌های حزب توده در مورد دلايل ورود ارتش سرخ شوروي به ايران و اخبار تلگرافي رويترز در مورد وقايع جنگ جهاني دوم در مرکز اسناد آستان قدس، از دیگر مواردی است که آذری خاکستر به آن اشاره کرد.
وی، مکاتبات جيره‌بندي کوپن براي دريافت ارزاق مورد نياز مردم در زمان جنگ جهاني دوم از جمله قند، چای، نان و غیره و همچنین اسناد فروش برق مشهد به ارتش سرخ و پیگیری در زمینه دریافت مالیات از نیروهای نظامی شوروی را از مهمترین اسناد اشغال مشهد از سال 1320 تا سال 1324 هجری شمسی برشمرد.
آذری خاکستر گفت: اشغالگران در آن زمان به واسطۀ فعالیت‌های فرهنگی از جمله انتشار روزنامه، نمایش فیلم، برگزاری کلاس‌های زبان، فعالیت حزبی، ایجاد چاه عمیق برای تأمین آب، افتتاح بیمارستان، فعالیت‌های تجاری، اقتصادی و... تا حدودی مسئله تجاوز را کمرنگ جلوه می‌دادند.
وی تصریح کرد: عریضه‌ها و نامه‌نگاری‌های کارکنان مؤسسات اقتصادی و مراکز اداری مشهد در زمینه وضعیت معیشتی آنها مقارن جنگ جهانی دوم را می‌توان در زمره مباحث معیشتی طبقات مختلف جامعه مشهد در سالهای اشغال قرار داد که اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی گویای این موضوع است.
کارشناس مطالعات اسناد موقوفات آستان قدس رضوی در پایان خاطرنشان کرد: علاوه بر مجموعه گزارش‌ها و مکاتبات سالهای حضور متفقین در خراسان، بخشی از خاطرات معمرین و بازماندگان جنگ جهانی دوم در قالب تاریخ شفاهی شهریور 1320 مشهد در این مرکز جمع‌آوری شده و پس از مراحل آماده‌سازی، اکنون در اختیار محققان و پژوهشگران قرار گرفته است.
گفتنی است، در شهریور ۱۳۲۰، ابتدا نیروهای شوروی از شمال و شرق به ایران حمله‌ور شدند و سپس نیروهای بریتانیایی نیز از جنوب و غرب حمله کردند و پس از اشغال یک به یک شهرهای سر راه، هردو به سمت تهران حرکت کردند. در این تاریخ ارتش ایران به سرعت متلاشی شد و رضاشاه با فشار متفقین به خصوص بریتانیا مجبور به استعفا شد. سپس با گذشتِ مدت‌ها کشمکش بینِ روس‌ها با دیگر کشورهایِ متفقین و همچنین شکل‌گیری بحران‌های فراوان در ایران، با وساطت محمدعلی فروغی، بر سر نوع حکومت جدید ایران و انتقال سلطنت به محمدرضا که ولیعهد پیشین نیز بود، به توافق رسیدند
🆔 @oralhistoryiran
🔺تصاویر برگزیده
✍در هفته اخر مرداد ماه 1400 مهمترین تصاویر برگزیده از نظر کانال تاریخ شفاهی عبارتند از:
- تحولات افغانستان و سقوط دو نفر از بدنه هواپیما
- کرونا در ایران نیز بخش عمده اخبار به خود اختصاص داد.
-عدم فاصله اجتماعی و مرگ در مشهد بیشترین بازخورد در بین رسانه ها داشت.
😷 @oralhistoryiran
🔺بماند برای تاریخ
✔️هجوم مردم به سوی یک هواپیمای نیروهای امریکایی در میدان هوایی کابل
✍۲۴ اسد ۱۴۰۰ را بخاطر بسپارید!
🆔 @oralhistoryiran
مدیر انجمن پارسه دوستداران میراث فرهنگی در یاداشتی کوتاه خبر از درگذشت رحیم نیکبخت پژوهشگر تاریخ شفاهی داد.
"دوست عزیز آقا رحیم نیکبخت نویسنده و پژوهشگر تاریخی سحرگاه امروز (جمعه ۱۵ مرداد ۱۴۰۰) بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان بجان آفرین تسلیم کرد. خاطره همکاری با این پژوهشگر با اخلاق تاریخ انقلاب در فاصله سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ در انتشار ویژه نامه های نقش مشهد در انقلاب اسلامی - که به صورت ضمیمه‌ی مجله تاریخ پژوهی منتشر می کردیم - هیچگاه فراموش نخواهد شد. روحش شاد و یادش گرامی باد.
غلامحسین نوعی
پژوهشگر تاریخ شفاهی"
◾️دپارتمان تاریخ شفاهی پارسه و کانال #تاریخ_شفاهی_ایران درگذشت این پژوهشگر تاریخ را به جامعه تاریخی کشور تسلیت می گوید.
◾️@oralhistoryiran
◾️محمدسرور رجایی پژوهشگر و نویسنده افغانستانی به دلیل ابتلا به کرونا جان باخت
✔️محمدسرور رجایی از چهره‌های فرهنگی مهاجران افغانستانی در ایران سحرگاه امروز بر اثر عوارض ناشی از ابتلا به کرونا درگذشت.
«گل‌های باغ کابل» مجموعه شعر کودکان، «از دشت لیلی تا جزیره مجنون»، «مأموریت خدا» مجموعه خاطرات احمدرضا سعیدی و «در آغوش قلب‌ها» (مجموعه شعر و خاطره) از جمله آثار این شاعر فارسی‌زبان است.
😷 @oralhistoryiran
🔺این زن ۱۸۹ ساله ، یک تاریخ معاصر است!
✔️ ۶ پادشاه : ناصرالدین شاه؛ مظفرالدین شاه؛ محمدعلی شاه و احمدشاه از سلسله قاجار و رضاشاه و محمد رضا شاه پهلوی را به یاد دارد. او یک تاریخ معاصراست .
زمانی که انقلاب مشروطه ایران در ۱۱۵ سال پیش به پیروزی رسید او ۷۴ساله بود .
وقتی رضاشاه ۱۰۱ سال پیش درسوم اسفند۱۲۹۹ کودتا کرد، این خانم ۸۸ ساله بود.
این بانوی تاریخی ایران زمین ، هنوز زنده است و در روستایی کوچک، ازتوابع بخش کاکی درشهرستان دشتی استان بوشهر سکونت دارد و زندگی می کند .
🌐 به نقل از؛ کانال تحلیلی آمل فردا
✅صحت و سقم این خبر مورد تردید کانال تاریخ شفاهی است.
🆔 @oralhistoryiran
✔️خداحافظی با خاطرات مشترک مشهدی ها
✍آذری خاکستر
خدا رحمت کند مرحوم حسین پورحسین پژوهشگر تاریخ سینما در مشهد که سال 1389 کتاب صد سال سینما در مشهد تحقیق و تدوین نمود. والا با این تخریب هایی که این روزها شاهد هستیم چیزی از تاریخ سینما در مشهد باقی نمانده بود.
از جمله حکایت تاریخ و تخریب سینما آسیا در مشهد است.سینما آسیا در 15مهر 1339 توسط دکتر عباس اسکوئیان با نمایش فیلم بزن بریم هالیوود در کوچه ارگ، نرسیده به خیابان خاکی افتتاح شد. این سینما در سال 1359 مصادره گردید. ابتدا با نام آزادی و سپس با نام فلسطین به فعالیت ادامه داد. از سال 1364 قسمتی از اتاق های طبقه اول این ساختمان تخریب و تعطیل شد.
طی دو هفته اخیر دو سینما قدیمی در مشهد تخریب شدند. هرچند خراب کردن سینما در مشهد مقوله جدیدی نیست. بلکه از همان ابتدا تعداد زیادی از تالارها و سالن های نمایش فیلم یا تغییر کاربری داده و یا اینکه تعطیل و به مرور تخریب شده اند.
در واقع این سینماها بخشی از حافظه جمعی شهروندان محسوب می شوند که متاسفانه بدون توجه به خاطرات مشترک و هویت تاریخی یکی پس از دیگری تخریب و جای آن را مراکز تجاری و اقامتی می گیرند.
حال با این تخریب هایی که از چند دهه گذشته از بافت قدیمی محلات شروع و سپس به خانه های قدیمی، بناها و حتی تاریخ صنعت و ... رسید چه باید کرد. آیا چیزی جز فراموشی و خداحافظی با خاطرات مشترک شهروندان باقی می ماند؟...
🆔 @oralhistoryiran
✔️به همت اداره آسيب زدايی و مرمت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
کتابچه راهنمای عمومی حفاظت و نگهداری از اسناد و دست نوشته های خانوادگی تدوین شد
✍به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، معصومه انگورج تقوی رئيس اداره آسيب زدايی و مرمت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اعلام این خبر گفت: اداره کل مرمت و حفاظت این سازمان، خدمات حفاظتی و مرمتی به اشخاص علاقمند به حفظ و نگهداری از میراث خانوادگی را ارائه می دهد و در همین راستا کتابچه «راهنمای عمومی حفاظت و نگهداری از اسناد و دست نوشته ها» تدوین شده است.
وی ادامه داد: اداره آسيب زدايی و مرمت سازمان تاکنون علاوه بر اسناد خانوادگی که شامل عقدنامه های تک برگ و دفترچه‌ای، شجره نامه می شود؛ دفترچه پایان خدمت سربازی، نقشه های مربوط به روستاها و زمین های زراعی، فهرست جهیزیه بانوان در قدیم همچنین نسخه های خطی و چاپی قرآن مجید و کتاب‌های ادعیه را مرمت و آسیب زدایی کرده است.
رئيس اداره آسيب زدايی و مرمت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار داشت: به کارگیری روش های صحیح حفاظت و نگهداری از مجموعه های شخصی، میراث خانوادگی، آثار و یادگاری‌های به جا مانده از نیاکان و گذشتگان شامل دستخط ها و یادداشت ها وغیره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و نقش مهمی در انتقال این میراث و همچنین آگاهی از فرهنگ و آداب و رسوم گذشتگان به نسل های آینده ایفا می کند.
انگورج تقوی افزود: اداره کل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملی به عنوان متولی، خدمات حفاظتی و مرمتی به اشخاص علاقمند به حفظ و نگهداری از میراث خانوادگی خود ارائه می دهد. این امر از سنوات گذشته در حال اجرا بوده و در همین راستا از سال 1396 تاکنون اسناد خانوادگی بسیاری شامل حدود 100 برگ انواع سند و چندین جلد کتاب (حدود 70 جلد) توسط اشخاص مذکور به منظور ارائه خدمات مرمتی به این اداره کل ارسال شده است.
وی ادامه داد: برخی از این اسناد به دلیل وجود دستخط اجداد و نیاکان افراد متقاضی مرمت در صفحات آغازین و یا حاشیه برخی صفحات آن، از ارزش معنوی بالایی برخوردار بوده و از این منظر برای آنها حائز اهمیت است. اسناد مورد اشاره در این اداره کل بر اساس نوع منبع و تخریب های وارد شده بررسی شده و پس از انجام مرمت به آنها تحویل داده خواهد شد که تمامی این موارد و دریافت و تحویل اسناد و کتب مذکور بر اساس مقررات و ضوابط موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و نیز تعرفه‌های مصوب انجام می شود.
تقوی خاطرنشان کرد: این اداره کل در زمینه حفاظت و نگهداری از اسناد و کتاب ها، مشاوره‌های لازم را در اختیار متقاضیان به منظور حفاظت و نگهداری از اسناد و کتاب های خود در منزل و یا مجموعه‌های شخصی قرار می‌دهد که در این زمینه کتابچه ای نیز تحت عنوان «راهنمای عمومی حفاظت و نگهداری از اسناد و دست نوشته ها» تدوین کرده است.
🌐 https://b2n.ir/a64239
🆔 @oralhistoryiran
📚کتاب فرزند کویر و نیم‌قرن خدمت در صنعت نفت، مصاحبه با سید کاظم وزیری هامانه منتشر شد
✍فرزند کویر و نیم‌قرن خدمت در صنعت نفت، مصاحبه با سید کاظم وزیری هامانه، اردیبهشت ۱۴۰۰ از سوی انتشارات روزنه در ۷۰۰ صفحه منتشر شد و روی پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار گرفت. مصاحبه، تدوین و پژوهش این اثر توسط پیمانه صالحی و محمدحسین یزدانی‌راد صورت پذیرفته است.
در این کتاب از روش پژوهشی تاریخ‌شفاهی است. مهندس وزیری، از بنیان‌گذاران جامعة اسلامی کارکنان صنعت نفت، با نیم‌قرن خدمت در این صنعت حیاتی، دستاوردهای ارزشمندی را برای آن به ارمغان آورده است. او روحیة انقلابی خود را با تخصص و تعهد پیوند زد و جز به توکل بر خدای متعال و پشت‌گرمی کارکنان نفت تکیه نکرد.
علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیة این کتاب به آدرس www.rowzanehnashr.com
مراجعه نمایند.
@oralhistoryiran
✔️مصاحبه ظريف و لزوم تدوين نظامنامه تاريخ شفاهي
✍محسن كاظمي
اين يادداشت فارغ از محتوا و سويه‌هاي سياسي مصاحبه جنجالي دكتر ظريف به سويه‌هاي اخلاقي و حقوقي تاريخ شفاهي نظر دارد. تاريخ شفاهي گرچه به عنوان رويكرد نوپديد تاريخ‌نگاري مي‌تواند بسياري از گره‌هاي كور تاريخ‌نگاري كلاسيك را بگشايد اما اين گشايش نمي‌تواند مرزهاي حقوقي و اخلاقي را زير پا بگذارد. تاريخ شفاهي داراي 3 ضلع مصاحبه‌گر، مصاحبه‌شونده و متن مصاحبه است. متن، حاصل تعامل و گفت‌وگوي فعال مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده است. تعامل بر اعتماد طرفيني استوار است. اعتماد ناشي از توافق‌ها، ويژگي‌ها و مهارت‌هاست. در اين يادداشت قصد تبيين فرآيند پيچيده تاريخ شفاهي از پيدايي تا فرجام نيست بلكه تاكيدي است بر لزوم داشتن نظامنامه حقوقي و مرامنامه اخلاقي در تاريخ شفاهي و رعايت آن از سوي كارفرما، مجري و راوي. در اين نظامنامه بايد جزييات حقوق مادي و معنوي مداخلان پروژه تاريخ شفاهي مشخص شود؛ نحوه صيانت از مصاحبه و حدود تكاليف و برخورداري از امتيازات به صراحت روشن گردد و براي آن ضمانت اجرايي مشخصي تعريف شود. نظامنامه ناظر به تمام فرآيند تاريخ شفاهي است از جمله نحوه و زمان انتشار و مشخص مي‌كند كه مرجع روايت در تاريخ شفاهي كيست. ضروري است براي اجتناب از هر گونه مشكل و معضل حقوقي، امنيتي و سياسي در هر پروژه تاريخ شفاهي پيش از آغاز هر مصاحبه‌اي، توافقنامه‌اي بر اساس دستورالعمل‌هاي نظامنامه حقوقي تدوين شود. بدين‌ترتيب حدود و ثغور دخل و تصرف مصاحبه‌گر و كارفرما در متن مصاحبه، روايتگري صادقانه و وفادارانه نسبت به وقايع، زمان مناسب انتشار مصاحبه، طبقات و گروه‌هاي مخاطب و مباحثي، مسووليت حقوقي و سهم‌الشركه طرفين در منافع مادي و معنوي و... مشخص شده و از مشكلات و معضلات پيش‌روي تاريخ شفاهي مي‌كاهد.
مرامنامه اخلاقي مرزهاي بايد و نبايد تاريخ شفاهي در حوزه اخلاق جمعي و فردي، صيانت از آبروي افراد، پرهيز از تهمت و افترا، اجتناب از دروغ، رعايت هنجارهاي فرهنگي، اعتقادي، قومي و ملي و نظاير آن را مشخص مي‌كند. محرمانگي؛ هم از ملاحظات اخلاقي هم از حقوق مشاركت‌كنندگان شمرده مي‌شود. راويان مي‌توانند تمام يا بخشي از مصاحبه‌هاي خود را محرمانه تلقي كرده و براي نشر آن ممنوعيت قائل شوند. افرادي از اين دست اجازه مي‌دهند تا پژوهشگر اطلاعات آنها را تجزيه و تحليل كرده و نتايج تحقيق خود را به دست بياورند اما اجازه نمي‌دهند كه اطلاعات آنها را عينا منتشر كند. در مواقعي هم ممكن است براي محرمانگي خود زمان و شرايطي را تعريف كنند. در اين صورت ممكن است تغيير شرايط اجتماعي و سياسي موجب شود كه محرمانگي از بين برود. يا با منقضي شدن بازه زماني مد نظر راوي نيز سبب از بين رفتن ممنوعيت شود. در مواقعي مصاحبه‌شونده(مشاركت‌كننده) استفاده گروه، طبقه يا صنفي را ممكن است محدود كند. در تمام موارد فوق تبعيت از اصل محرمانگي براي عوامل پروژه تاريخ شفاهي الزامي است. يكي از ويژگي‌هاي تاريخ شفاهي حفظ حافظه جمعي است كه مي‌تواند تاريخ‌ساز و هويت‌بخش باشد. از اين‌روست كه دولت تدبير و اميد در مرداد 1395 طي مصوبه‌اي به شماره 56470/52105 به تمامي دستگاه‌هاي اجرايي كشور مقرر كرد تا بر اساس اصول ابلاغي سازمان اسناد و كتابخانه ج.ا.ا نسبت به تدوين تاريخ شفاهي دستگاه متبوع خود اقدام و يك نسخه از آثار توليد شده را به سازمان مزبور ارسال كنند. در سال 1396 سازمان اسناد و كتابخانه ج.ا.ا در جهت هدايت و عملياتي شدن اين مصوبه در اقدامي شايسته نخستين همايش تدوين تاريخ شفاهي دستگاه‌هاي اجرايي را برگزار كرد. در اين همايش تلاش شد تا نحوه تعامل ميان دستگاه‌هاي مختلف با هم و سازمان اسناد تبيين و اصول راهبردي تاريخ شفاهي با ارايه مقاله‌ها و گزارش‌ها آموزش داده شود. در راستاي اجرايي شدن مصوبه دولت، بسياري از دستگاه‌ها و نهادها مثل وزارت نفت، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و كميته ملي المپيك فعالانه دواير تاريخ شفاهي خود را بنا نهادند. حسام‌الدين آشنا نيز كه پيش‌تر سابقه همراهي و همكاري با پروژه تاريخ شفاهي و تصويري ايران را داشت در مركز بررسي‌هاي استراتژيك رياست‌جمهوري، پروژه «تاريخ شفاهي دولت تدبير و اميد» را بنا نهاد. سعيد ليلاز به عنوان محقق و كارشناس ذيل اين پروژه مصاحبه‌هايي با اعضاي دولت روحاني از جمله دكتر محمدجواد ظريف ترتيب و انجام داده است. اكنون انتشار غيرمترقبه مصاحبه دكتر ظريف توسط جريان رسانه‌اي اپوزيسيون، چالش‌هاي اخلاقي و حقوقي پيش روي تاريخ شفاهي ايجاد كرده است. چالشي كه لزوم تدوين نظامنامه حقوقي و مرامنامه اخلاقي را يادآور است. در صورت داشتن و رعايت چنين نظامنامه و مرامنامه‌اي، انتشار مصاحبه‌هاي تاريخ شفاهي به سامان خواهد شد؛ چنانكه با درز و انتشار مصاحبه‌هاي محرمانه، سليقه‌اي و سياسي برخورد نخواهيم كرد.
🌐روزنامه اعتماد
🆔 @oralhistoryiran
🔺اولین زنان دندان‌پزشک
✔️با ورود پزشکی نوین به ایران، هر یک از شاخه‌های پزشکی با تحولات گسترده‌ای روبه‌رو بودند. دندان‌پزشکی نیز از جمله این علوم است که از اواخر دوره قاجار با ورود دندان‌پزشکان تحصیل‌کرده خارجی همچون دکتر آرتین استپانیان، دکتر فالک کوش ملچارسکی، آتکین اشتومپ و دکتر محسن سیاح، شاهد گذر از دندان‌پزشکی تجربی به نوین هستیم.
زنان نیز در دنیای دندان‌پزشکی فعال و سرآمد بودند. از جمله، آملیا آشور سوئدی و خانم املین روبرت جونز از اولین زنانی محسوب می‌شوند که در نیمه‌های قرن نوزدهم میلادی به دندان‌پزشکی پرداخته‌اند. اما در ایران، بانو آنیک استپانیان (آویدیان) پس از کسب تحصیلات ابتدایی در مدرسه هایکازیان ارامنه تهران و مدرسه ژاندارک، تحصیلات عالی خویش را در رشته دندان‌پزشکی پی گرفت و در سال ۱۳۲۰ به عنوان اولین زن دندان‌پزشک در این رشته فارغ‌التحصیل شد. او از سال ۱۳۲۴ به طبابت نزد پدر و برادرانش پرداخت و تا سال ۱۳۴۹ به فعالیت ادامه داد.
در شهر مشهد، علاوه بر دندان‌پزشکان تجربی که سابقه دیرینه‌ای دارند، از اوایل دوره پهلوی، اولین دندان‌پزشکان تحصیل‌کرده در این شهر به درمان مشغول بودند از جمله ورادیکتیاروف، دندان‌ساز روسی. همچنین دکتر ابراهیم ستاره در سال 1318 خورشیدی در چهارراه خسروی نخستین مطب دندان‌پزشکی‌اش را به راه انداخت که با استقبال مردم همراه بود.
اما نخستین زن دندان‌پزشک در مشهد خانم تیمورتاش است. بدری تیمورتاش در سال 1287 خورشیدی در روستای «نردین» به دنیا آمد. او خواهر کوچک‌تر عبدالحسین‌خان تیمورتاش بود. در سه‌سالگی به همراه خانواده‌اش به تهران مهاجرت کرد و دوران کودکستان، دبستان و دبیرستان را در مدرسه ژاندارک به تحصیل پرداخت. وی تحصیلات دندان‌پزشکی را در دانشکده بروکسل به پایان رساند. مدتی در پاریس برای تخصص، دوره بیماری‌های مخاط دهان و پوست را گذراند. در سال 1312 خورشیدی پس از کشته شدن برادرش، عبدالحسین تیمورتاش، خانواده‌شان به کاشمر تبعید شدند و تا 1318 خورشیدی در تبعید بودند. دکتر تیمورتاش پس از پایان تبعید از سال 1319 تا 1321 خورشیدی برای گذراندن دوره تکمیلی دندان‌پزشکی رهسپار تهران شد. سال 1321 به مشهد بازگشت و به شغل دندان‌پزشکی در خیابان خسروی اشتغال داشت. دکتر تیمورتاش اواخر فروردین 1339 طی قراردادی به مدت 2 سال به ریاست بخش دندان‌پزشکی بیمارستان شاه‌رضا منصوب شد. بنابر مفاد این پیمان، وی روزی 2 ساعت در بخش دندان‌پزشکی بیمارستان به مداوای بیماران می‌پرداخت و ماهانه 8 هزار ریال حقوق دریافت می‌کرد.
دکتر تیمورتاش در کنار کار در مطب، در دانشکده پزشکی هم تدریس می‌کرد و از همان‌جا فکر تأسیس مرکزی مستقل برای آموزش دندان‌پزشکی در مشهد در او شکل گرفت. مهر سال 1344 با تلاش ایشان دانشکده دندان‌پزشکی تأسیس و دکتر اسماعیل سندوزی به معاونت این دانشکده انتخاب شد. ابتدا با یک کلاس و پذیرش 27 دانشجو فعالیتش شروع شد. خانم تیمورتاش از سال 1347 تا 1349 به ریاست دانشکده دندان‌پزشکی منصوب شد.
خانم تیمورتاش اولین زن دندان‌پزشکی است که به مشهد آمد و مشغول به کار شد. سرانجام در ۱۷ مهر 1374 پس از سال‌ها فعالیت پزشکی از دنیا رفت و در حرم مطهر به خاک سپرده شد.
🌐شهربانو23فروردین1400
🆔 @oralhistoryiran
🔺تاریخ شفاهی خاندان منبتی
طی مراسمی مجموعه اسناد و مدارک مرتبط با تاریخ شفاهی خاندان منبتی به مرکز اسناد آستان قدس رضوی اهدا شد.
@oralhistoryiran
📚طلای سیاه در مس داستان
✍نسیم خلیلی
در این کتاب کوشیده‌ام ملی شدن نفت را از زبان توده مردم، از زبان زنان، کاگران، کودکان و سایر گروه‌های اجتماعی بیان کرده و همچنین تاثیر این واقعه تاریخی و اساسا نفت را بر زندگی روزمره مردم عادی بررسی کنم...
🆔 @oralhistoryiran
