अदृश्य/ प्रच्छन्न बेरोजगारी (Disguised Unemployment) –
आपल्या क्षमतेचा पूर्ण वापर करून एखादे काम जेवढे व्यक्ती करू शकतात त्यापेक्षा जास्त व्यक्ती त्या कामात गुंतलेले असल्यास ते जास्तीचे व्यक्ती अदृश्यपणे/प्रच्छन्नपणे बेरोजगार आहेत असे म्हटले जाते.
उदा. शेतीचे एक क्षेत्र जर एक व्यक्ती आपल्या क्षमतेचा वापर करून पिकवू शकतो तर त्याऐवजी 4-5 लोक तेथे काम करीत असल्यास ते प्रच्छन्नपणे बेरोजगार असतात.
सकृतदर्शनी या व्यक्तींचे काम उत्पादक स्वरूपाचे मुळीच नसते.
म्हणजेच त्यांची सीमान्त उत्पादकता (Marginal Productivity) शून्य किंवा नाममात्र असते.
कारण अशा व्यक्तींना व्यासायातून बाजूला सारले तरी त्यामुळे उत्पादनाच्या पातळीवर मुळीच विपरीत परिणाम होत नाही.
🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺
2. मुदत ठेवी –
या ठेवीत एक विशिष्ट मुदतीसाठी पैसे ठेवले जातात.
मुदत संपल्याशिवाय पैसे देण्याचे बंधन बँकेवर नसते.
मुदतपूर्व पैसे हवे असल्यास दंडात्मक व्याजदर आकारून ते पैसे दिले जातात.
💥🍀🍀💥💥🍀🍀💥💥🍀🍀💥
प्राथमिक कार्य –
ठेवी स्विकारणे व कर्ज देणे यांना बँकांची प्राथमिक कार्य मानली जातात व तसेच त्यांना बँकेची आम्ल चाचणी कार्य मानली जातात.
🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀
महाराष्ट्रातील प्रमुख कृषि संशोधन संस्था
मध्यवर्तीऊस संशोधनकेंद्र----------पाडेगाव(सातारा)
गवत संशोधन केंद्र-------------पालघर
नारळ संशोधन केंद्र----------भाट्य (रत्नागिरी)
सुपारी संशोधन केंद्र-------------श्रीवर्धन (रायगड)
काजू संशोधन केंद्र--------वेंगुर्ला (सिंधुदुर्ग
केळी संशोधन केंद्र---------यावल (जळगाव)
हळद संशोधन केंद्र-------------दिग्रज (सांगली)
🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀
स्थूल राष्ट्रीय उत्पाद GNP (Gross National product) –
GDP मधील उत्पन्न मोजणी ही भौगोलिक सीमा या घटकावर आधारभूत आहे. मात्र, GNP हे नागरिक तत्वावर आधारित देशाचे उत्पन्न आहे. देशाच्या नागरिकांनी परदेशात कमवलेले उत्पन्न आणि परकीयांनी आपल्या देशात कमवलेले उत्पन्न यांचा फरक GDP त मिळवून स्थूल राष्ट्रीय उत्पाद काढला जातो.
सूत्र – GNP = GDP + (X-M)
X = EXPORT
M = IMPORT
🍂🍃🍂🍃🍂🍃🍃🍂🍃🍂
3. समिश्र ठेवी/बचाव ठेवी –
मागील देय व मुदत ठेवींच्या अटींचे एकत्रीकरण
यात केव्हाही व कितीही पैसे ठेवता येतात मात्र पैसे काढण्यावर बंधन असतात.बचत बँका अल्पावधीसाठी गुंतऊ शकतात, म्हणून बँका त्यावर अल्पदराने व्याज ठेवतात.
💠💠💠💠💠💠💠💠💠💠
A. ठेवी स्विकारणे-
1. मागणीदेय ठेवी/चालू ठेवी –
ज्या ठेवीचे पैसे मागणी करताच परत द्यावे लागतात त्यांना मागणीदेय ठेवी म्हणतात.
खात्यातून केव्हाही व कितीही रक्कम काढता व ठेवता येते.
खात्यावर धांनादेशाची सोय असल्यास त्यादवारे व्यवहार केला जाऊ शकतो
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
व्यापारी बँकांची कार्य
व्यापारी बँका लोकांकडून ठेवी स्विकारून त्याच ठेवीतुन गरजू लोकांना कर्ज देण्याचे प्राथमिक कार्य करतात.
बँक ही ऋणको व धनको अशी दुहेरी भूमिका बजावते.
🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀
निव्वळ राष्ट्रीय उत्पादन NNP (Net national product) –
GROSS म्हणजे ढोबळ तर NET म्हणजे निव्वळ होय. ढोबळ म्हणजे एखाद्या आर्थिक क्रियेतून बाकी राहिलेले उत्पन्न.
उदा. समजा, एका कारखान्यात एक लाख रुपये गुंतवून सुरू केलेल्या व्यवसायात एका वर्षात 20 हजार उत्पन्न निघाले. मात्र यासाठी पाच हजार रुपयांची यंत्राची झीज झाली. यासाठी हे पाच हजार रुपये झीज भरून काढण्यासाठी वापरावी लागते. मिळालेल्या उत्पन्नातून हा खर्च वजा करावे लागेल. मग या व्यवसायातील निव्वळ उत्पन्न 15 हजार रुपये झाले असे म्हणता येईल.
झीज म्हणजेच घसारा होय. यालाच Depreciation असे म्हणतात. निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्न म्हणजे स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्नात हा घसारा वजा करून येणारे उत्पन्न होय.
सूत्र – NNP = GNP – D
🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁
स्थूल देशांतर्गत उत्पादन GDP (Gross Domestic product) –
राष्ट्रीय उत्पन्न समितीची व्याख्या –
राष्ट्रीय उत्पन्न म्हणजे विशिष्ट कालावधीत अर्थव्यवस्थेत उत्पादित केलेल्या व दुहेरी मोजणी टाळून मोजलेल्या वस्तू व सेवांचे मूल्य होय.
देशाच्या सीमेच्या आत उत्पादित केलेल्या वस्तू, सेवा आणि कमवलेले उत्पन्न GDP मध्ये मोजले जाते. GDP मुळे एखाद्या देशाची अंतर्गत शक्ती कळते, अर्थव्यवस्थेचे संख्यात्मक आकलन होते. GDP मोजण्यासाठी भारतात 1 एप्रिल ते 31 मार्च हा कालावधी आहे.
🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺