MPSC Economics

24 February 2023 02:57

स्वंय-रोजगारी (Self-Employed) –

हे व्यक्ती स्वत:चे कृषि किंवा गैर-कृषि उपक्रम चालवितात किंवा ते स्वतंत्र व्यवसाय किंवा व्यापारात एकटे किंवा भागीदारांसहीत गुंतलेले असतात.

त्यांचे अजून तीन गट केले जातात.

स्वयं – लेखा कामगार (Own-account Workers)  –

भाडोत्री कामगारांविना आपला उपक्रम/व्यवसाय चालविणारे

रोजगार देणारे (Employers) –

भाडोत्री कामगारांच्या सहाय्याने आपला उपक्रम/व्यवसाय चालविणारे

 मदतनीस (Helpers) –

स्वत:च्या घरगुती उपक्रमांमध्ये पूर्ण किंवा अंशकालीन काम करणारे असे व्यक्ती ज्यांना कोणताही नियमित मोबदला मिळत नाही.

💠💠💠💠💠💠💠💠💠💠💠

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

इंदिरा आवास योजना (IAY):

1985-86 मध्ये ही योजना सुरू करण्यात आली. एप्रिल 1989 पासून तिची अंमलबजावणी जवाहरलाल रोजगार योजनेचा भाग म्हणून करण्यास सुरुवात झाली. 1 जानेवारी 1966पासून

भारत सरकारने तिला स्वातंत्र्य दर्जा दिला आहे.

या योजेनेअतर्गत अनुसूचीत जाती, अनुसूचीत जमाती व मुक्त वेठबिगर या गटांतील दारिद्र्य रेषेखालील ग्रामीण कुटुंबीयांना घरे बांधण्यासाठी/सुधारण्यासाठी वित्तीय सहाय्य दिले जाते.

ही केंद्र पुरस्कार योजना असून वित्तीय संसाधनांची विभागणी केंद्र व राज्यांमध्ये 75:25 प्रमाणात केली जाते.पूर्वात्तर राज्यांसाठी हे प्रमाण 90:10 असे आहे.

टिकाऊ पदार्थाची घरे बांधण्यासाठी केंद्र शासनाने एप्रिल 2010 पासून प्रत्येक घराची किमत प्रत्येकी रु. 45000 इतकी निश्चित केली आहे. राज्य शासनाने ही किंमत प्रत्येकी रु. 70,000 एवढी सुधारित केली आहे.

🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना :

ही योजना 25 डिसेंबर 2005 पासून 100 टक्के केंद्र-पुरस्कत म्हणून सुरू करण्यात आली.

सर्व न जोडलेल्या खेडे गावांना बारमाही रस्त्यांनी जोडणे.

निधी पुरवठा; केंद्रीय रस्ते निधीमध्ये जमा झालेल्या हाय स्पीड डिझेल वरील उपकराच्या 50% रक्कम या योजनेसाठी वापरली जाते.त्याचबरोबर देशी तसेच परदेशी बहुराष्ट्रीय वित्तीय संस्थांची मदतही यासाठी घेतली जाते.

या योजनेचे उद्दिष्ट सपाट प्रदेशातील 500 पेक्षा अधिक लोकवस्तीच्या तर डोंगराळ/ आदिवासी/ वाळवंटी/ डाव्या अतिरेकाने प्रभावी प्रदेशातील 250 पेक्षा अधिक लोकवस्तीच्या वस्त्यांना

सिंगल बारमाही रस्त्याने जोडणे, हे आहे. या योजनेत आतापर्यंत रस्त्यांनी न जोडण्यात आलेल्या वस्त्यांचाच समावेश करण्यात आला आहे.

आतापर्यंत 3,41,257 किमी लांबीचे रस्ते बांधण्यात आले असून 82,019 वस्त्यांना नवीन रस्त्यांनी जोडण्यात आले आहे.

🍀🌹🍀🌹🍀🌹🍀🌹🍀🌹🍀

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

आयएमएफची उद्दिष्टे

आंतरराष्ट्रीय व्यापारातील देवाण-घेवाणीत समतोल राखणे.

परदेशी व्यापारातील असमतोल दूर करण्यासाठी परदेशी चलन प्राप्त करून देणे.

चलनविषयक आंतरराष्ट्रीय सहकार्य प्रस्थापित करणे.

एखाद्या देशाचे देय चलन फेडण्यासाठी अन्य चलन देण्याची सुविधा आस्तित्त्वात आणणे.

परदेशी चलन विनिमय दरात स्थैर्य प्राप्त करणे.

🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀

MPSC Economics

23 February 2023 13:01

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

23 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

23 February 2023 04:24

चालू घडामोडींच्या अधिक अपडेटसाठी जॉईन करा - @Chalughadamodi

MPSC Economics

23 February 2023 04:23

चालू घडामोडींच्या अधिक अपडेटसाठी जॉईन करा - @Chalughadamodi

MPSC Economics

22 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

21 February 2023 09:31

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

20 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

19 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

18 February 2023 13:00

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

17 February 2023 13:00

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

16 February 2023 13:01

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

स्वर्ण जयंती ग्राम स्वरोजगार योजना :

1 एप्रिल 1999 पासून पुढील सहा योजनांचे एकत्रिकरण करून ही योजना सुरू करण्यात आली.

एकात्मिक ग्रामीण विकास कार्यक्रम

स्वयंरोजगारासाठी ग्रामीण तरुणांना प्रशिक्षण

ग्रामीण क्षेत्रातील स्त्रीया व मुलांचा विकास

दशलक्ष विहीरींची योजना

गंगा कल्याण योजना ग्रामीण

ग्रामीण कारागीरांना सुधारित औजारांचा पुरवठा

❄️❄️❄️❄️❄️❄️❄️❄️❄️❄️❄️

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

स्वर्ण जयंती शहरी रोजगार योजना (SJSRY):

भारताच्या स्वातंत्र्याच्या सुवर्ण जयंतीच्या वर्षी 1 डिसेंबर 1997 पासून ही योजना कार्यान्वित करण्यात आली. तीन योजनांचे एकत्रीकरण करून ही योजना तयार करण्यात आली आहे.

नेहरू रोजगार योजना

अर्बन बेसिक सर्विस फॉर पुअर

प्राईम मिनिस्टर इंटिग्रटेड अर्बन प्रॉव्हर्टी    

ही योजना शहरी भागातील बेरोजगार तसेच अर्ध बेरोजगार यांना स्वयंरोजगारासाठी प्रवृत्त करते. तसेच, योजनेत माजुरी रोजगाराचीही तरतूद करण्यात आली आहे.

लाभर्थ्यांची निवड शहरातील स्थानिक स्वराज्य संस्थामार्फत घरोघरी जाऊन केली जाते.

योजनेचा वित्तपुरवठा केंद्र व राज्य सरकारमध्ये 75:25 या प्रमाणात केला जातो.

या योजनेत पुढील दोन उप-योजना राबविल्या जातात

अर्बन सेल्फ एम्प्लॉयमेंट प्रोग्रॅम

अर्बन वेज एम्प्लॉयमेंट प्रोग्रॅम

🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

योजनेची उद्दिष्टे :

या योजनेत स्वयंम रोजगाराच्या सर्व बाबींचा सर्वांगिण विचार करण्यात आला आहे. त्यामध्ये गरीब लोकांना स्वयं-सहाय्यता गटांमध्ये संघटित करणे, प्रशिक्षण, वित्तपुरवठा, तंत्रज्ञान,

पायाभूत सुविधा तसेच विपणन इत्यादींचा समावेश आहे.

या योजनेत अनेक संस्थांचे एकात्मीकरण घडवून आणण्यात आले आहे-जिल्हा ग्रामीण विकास मंडळे, बँका, पंचायत राजसंस्था, NGOs आणि इतर निम-सरकारी संस्था इत्यादी.

ग्रामीण कुटुंबांना बँक पतपुरवठा आणि सरकारी अनुदाने यांच्या सहाय्याने काही उत्पन्न मिळवून देणारी तीन वर्षाच्या कालावधीत दारिद्र्य रेषेच्या वर आणणे हे या योजनेचे मूल उद्दीष्टआहे.

या मालमत्तेतून मिळणारे उत्पन्न बँकेचा हफ्ता वजा जाता किमान 2000 रुपये प्रतिमाह मिळवा.

योजनेंतर्गत मिळणारे अनुदान प्रकल्प किमतीच्या 30%किंवा कमाल 7,500 रुपये एवढे आहे. SCs/STs साठी ते 50% किंवा कमाल 10,000 रुपये एवढे आहे. व्यक्तीच्या गटासाठी

अनुदान 50% असून कमाल 1.25 लाख रुपये आहे. जलसिंचन प्रकल्पासाठी अनुदानाची कोणतीही कमाल मर्यादा नाही.

योजनेचा निधीपुरवठा केंद्र व राज्य सरकारमध्ये 75:25 या प्रमाणात केला जातो .

ग्रामीण भागातील दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबे या योजनेचे लक्ष्य गट आहेत. मात्र त्यातही दुर्बल घटकांसाठी विशेष सुविधा आहेत. एकूण सुविधांपैकी 50% SCs/STs साठी

40%स्त्रियांसाठी तर 3% अपंगांसाठी राखून ठेवण्यात आली आहे.

ग्रामीण गरिबांच्या स्वयंरोजगारासाठी ही सध्या एकच योजना आहे.

🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁

MPSC Economics

24 February 2023 02:57

अर्थव्यवस्थेचे प्रकार
भांडवलशाही अर्थव्यवस्था

1) उत्पादने खाजगी मालकीची असतात.

2) ग्राहक सार्वभौम असतात.

3) स्पर्धेचे प्रबल्य असते.

4) मुक्त अर्थव्यवस्था असे म्हणतात.

5) Leissez faire असे म्हणतात.

6) हस्तक्षेपविरहित अर्थव्यवस्था असे म्हणतात.

7) नफा मिळवणे उत्पादनाचा उद्देश.

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

MPSC Economics

23 February 2023 12:58

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेच्या वर्णनात्मक स्वरूपाच्या परीक्षेसंदर्भातील उमेदवारांची मागणी, कायदा व सुव्यवस्थेची निर्माण झालेली परिस्थिती व उमेदवारांना तयारीसाठी द्यावयाचा अतिरिक्त कालावधी विचारात घेऊन सुधारित परीक्षा योजना व अभ्यासक्रम सन २०२५ पासून लागू करण्यात येत आहे.

MPSC चे अधिक अपडेट जाणून घेण्यासाठी जॉईन करा. @MPSCAlerts

MPSC Economics

23 February 2023 04:24

चालू घडामोडींच्या अधिक अपडेटसाठी जॉईन करा - @Chalughadamodi

MPSC Economics

23 February 2023 04:24

चालू घडामोडींच्या अधिक अपडेटसाठी जॉईन करा - @Chalughadamodi

MPSC Economics

22 February 2023 13:01

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

21 February 2023 13:01

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

20 February 2023 13:01

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

19 February 2023 13:00

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

19 February 2023 04:42

Join - @eMPSCkatta

MPSC Economics

18 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

17 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics

MPSC Economics

16 February 2023 09:30

अर्थव्यवस्था विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCEconomics