113768
Here u can get all useful info about economics for competitive exams. Join us @MPSCEconomics
उद्दिष्ट्य :
1. स्थानिक पातळीवर पूर्ण निर्मितीचे उद्दीष्ट उद्दीष्ट पुरेशा उभारणीसाठी संधि निर्माण करणे.
2. लोकसंख्या वाढीचा वेग नियंत्रित करणे.
3. 15 ते 35 वर्षे वायोगटातील प्राथमिक शिक्षण त्यांच्यातील निरक्षरतेचे संपूर्ण उच्चाटन करणे.
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
योजना खर्च :
प्रास्ताविक खर्च : ४,३४,१२० कोटी रु.
वास्तविक खर्च : ४,७४,१२१ कोटी रु.
वृद्धी दर – ५.६%
प्रत्यक्ष वृद्धी दर – ६.८%
🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺
विशेष घटनाक्रम :
१ . 1992 मध्ये सार्वजनिक उद्योगांमध्ये निर्गुंतवणुकीची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली.
2. 1992-93 मध्ये रुपया व्यापार खात्यात आंशिक बदली, 1993-94 मध्ये व्यापार खात्यात पूर्ण बदली, तर 1994-95 मध्ये व्यापार खात्यात पूर्ण बदल करण्यात आला.
3. 1992 मध्ये (SEBI) ला संवैधानिक प्रविष्ट करण्यात आला.
4. 1992 मध्ये 73 आणि 74 व्यावसाय घटनादुरुस्तीने पंचायत राज राज्याला संवैधानिक दर्जा देण्यात आला.
5. 1993-94 मध्ये खाजगी डोमेन पुन्हा बँक आली.
6. 1996 मध्ये व्यक्तिवादी प्रणाली डीपॉझिटची पुनरावृत्ती करण्यात आली.
विभाग आर्थिक वाटप :
१. ऊर्जा (२६%)
२. व दाळणवळण (१८%)
३. शेती व इतर (१२%)
आठवी पंचवार्षिक योजना (Eighth Panchwarshik Scheme)
महिना : १ एप्रिल, १९९२ ते ३१ मार्च, १९९७
मुख्यभर : मनुष्य विकास किंवा मनुष्यबळ विकास
प्रतिमा : पी.व्ही. राव व मनमोहन सिंग
मुख्य भर : मनुष्य विकास
सातव्या पंचवार्षिक योजनेनंतरचा सुट्टीचा कालावधी
वार्षिक योजना (1990 – 92):
सातवी योजना संपुष्टात आणली नाही. मराठा राजकीय अस्थैर हे त्यामागील कारण होते.
ती दोन वार्षिक योजना राब योजना.
1. 1990-91
2. 1991-92
कार्यक्रम :
1. इंदिरा आवास योजना – RLEGP चा भाग म्हणून 1985-86 पासून ही योजना सुरू करण्यात आली.
2. दशलक्ष विहिरींची MWS - ग्रामीण योजना (NREP चा भाग म्हणून 1988-89 पासून ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.
3. पुनर्स्थित २० कलमी कार्यक्रम – राजीव गांधी कलमी कार्यक्रम २० कलमी कार्यक्रमात बदल करण्याचा निर्णय १९८६ मध्ये घेण्यात आला. त्याची अंमलबजावणी 1 एप्रिल 1987 पासून सुरू करण्यात आली.
4. 1986 -87 मध्ये ग्रामीण भागांचा समुचित विकास आणि तेथे आर्थिक घडामोडींना प्रोत्सान मार्केट कपार्ट योजना सुरू करण्यात आली.
1 एप्रिल, 1989 पासून जवाहर निर्मिती योजना – सहाव्यापी योजना सुरू करण्यात आली आहे . स्वतंत्रपणे आरएलई जीपीमध्ये एक योजना तयार करण्यात आली आहे.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
योजना खर्च :
प्रास्ताविक खर्च : १,८०,००० कोटी रु.,
वास्तविक खर्च : २,१८,७२ ९, कोटी रु.
आपण वृद्ध दर : ५%
प्रत्यक्ष वृद्धी दर : ७%
🌷🌷🌷🌷🌷🌸🌸🌷🌷🌷🌷🌷
मूल्यमापन :
योजना यशस्वी ठरली. संतुलित विकास व सर्व लक्ष्ये पूर्ण करण्याच्या दृष्टीने विचार केल्यास ही योजना सर्वाधिन यशस्वी मानली जाते.
वाढीचा दर5 टक्यांपेक्षा अधिक साध्य होण्यास सुरवात झाली.
🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷
कार्यक्रम :
एकात्मिक ग्रामीण विकास कार्यक्रम : प्रत्येक्ष अंमलबाजावणी 2 ऑक्टोंबर.1980 पासून.
NREP – राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार कार्यक्रम : 2 ऑक्टोंबर.1980
RLEGP – ग्रामीण भूमिहीन रोजगार हमी योजना : 15 ऑगस्त 1983
DWCRA -development of women and children in rural area : सप्टेंबर 1982
नवीन वीस कलमी कार्यक्रम – मूळच्या वीस कलमी कार्यक्रमात बदल करून हा कार्यक्रम 14 जानेवारी 1982 रोजी सुरू करण्यात आला.
दोन नवीन पोलाद प्रकल्प स्थापन करण्यात आले : विशाखापट्टणम पोलाद प्रकल्प आणि समेल पोलाद प्रकल्प.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
योजना खर्च :
प्रास्ताविक खर्च : 96,500 कोटी रु.
वास्तविक खर्च : 1,09,292 कोटी रु.
अपेक्षित वृद्धी दर : 5.2%
प्रत्यक्ष वृद्धी दर : 5.7%
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
सहावी पंचवार्षिक योजना (Sixth Panchwarshik Scheme)
कालावधी : 1 एप्रिल, 1980 ते 31 मार्च, 1985
मुख्य भार : दारिद्र्य निर्मूलन व रोजगार निर्मिती.
प्रतिमान : अॅलन मान व अशोक रुद्र
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
विभाग आर्थिक वाटप :
१. ऊर्जा (२६%)
२. व दाळणवळण (१८%)
३. शेती व इतर (१२%)
🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀
आठवी पंचवार्षिक योजना (Eighth Panchwarshik Scheme)
महिना : १ एप्रिल, १९९२ ते ३१ मार्च, १९९७
मुख्यभर : मनुष्य विकास किंवा मनुष्यबळ विकास
प्रतिमा : पी.व्ही. राव व मनमोहन सिंग
मुख्य भर : मनुष्य विकास
🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺
योजना सुरू करणे:
1. राष्ट्रीय महिला कोष – 1992-93 मध्ये राष्ट्रीय महिला कोष तयार करण्यात आला.
2. 2 ऑक्टोबर 1993 रोजी तीन योजना सुरू करण्यात आल्या
अ. आश्वासीत योजना
ब. रोजगार योजना
क. महिला समृद्धी – ग्रामीण महिला बचतीची प्रगती विकास योजना ही योजना उद्दीष्ट आहे.
3. 23 डिसेंबर 1993 रोजी स्थानिक क्षेत्र विकास योजना सुरू करण्यात आली.
4. 15 ऑगस्ट 1995 रोजी तीन योजना सुरू करण्यात आल्या
अ. मध्यान्न आहार योजना
ब. राष्ट्रीय सामाजिक सुविधा योजना
क. इंदिरा महिला योजना
उद्दिष्ट्य :
1. स्थानिक पातळीवर पूर्ण निर्मितीचे उद्दीष्ट उद्दीष्ट पुरेशा उभारणीसाठी संधि निर्माण करणे.
2. लोकसंख्या वाढीचा वेग नियंत्रित करणे.
3. 15 ते 35 वर्षे वायोगटातील प्राथमिक शिक्षण त्यांच्यातील निरक्षरतेचे संपूर्ण उच्चाटन करणे.
4. सर्व खेड्यातील सर्व लोकांना स्वच्छ व पिण्याची सोय करणे, प्राथमिक आरोग्य सुविधा देणे, त्यांना रोगराईपासुन मुक्त करणे इ.
5. कृषी क्षेत्राचा विकास आणि विविधांगी अन्नधान्य देश स्वयंपूर्ण करणे व योग्यतेसाठी शेतमालाचा प्रश्न निर्माण करणे.
6. ऊर्जा, बिघाड, दळणवळण, बांधसोई इ सोई-विकास सुविधा उपलब्ध करून देवून भावी काळातील देशाच्या आर्थिक विकासाचा भक्कम पाया घालणे.
योजना खर्च :
प्रास्ताविक खर्च : ४,३४,१२० कोटी रु.
वास्तविक खर्च : ४,७४,१२१ कोटी रु.
वृद्धी दर – ५.६%
प्रत्यक्ष वृद्धी दर – ६.८%
1990-92 दरम्यानचा अर्थ अनेक रचना निर्माण झाल्या होत्या.
1. व्यवहारोलाचे संकट ( BOP संकट )
2. परकीय चलनाचा अत्यल्प साठा
३. प्रगती राजकोषीय तू
4. चलन वाढचा मोठा दर. उदा. १९९१ -९२ साल चालन वाढचा वार्षिक दर १३.७% एवढा होता.
5. उद्योक धोरण
6. 1991-92 साल आर्थिक प्रगती दर फक्त 0.9% एवढाच घडी.
7 .21 जून, 1991 या दिवशी पी.व्ही. नरसिंहराव बाजारपेठ सरकार अस्तीत्वात आले. नवीन तारीख 1 एप्रिल,1992 रोजी आपली आठवडा योजना सुरू केली.
मूल्यमापन :
1. समाधानकारक पार्श्वभूमी केली. योजना यशस्वी ठरली. लक्षे पूर्ण करण्यात आली. प्रगतीचा द 6% पेक्षा अधिक होबला क्रमवारी .
2. दारिद्र्य रेषे खाली लोकसंख्येचे प्रमाण 37% (1983 – 84) 30% पर्यंत (1987) कमी.
🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷
प्राधान्य क्षेत्र:
1. ऊर्जा (28%)
2. शेती (21%)
3. उद्योग (13%)
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
सातवी पंचवार्षिक योजना (Seventh Panchwarshik Scheme)
कार्यकाळ : 1 एप्रिल, 1985 ते 31 मार्च, 1990
घोषवाक्य : 'अन्न , व उत्पादकता '
घोषणा : कॉग्रेस वायरी एप्रिल 1988 आपल्या वार्षिकोत्सवात 'बे हटाओ' ही घोषणा दिली.
मुख्यभार : उत्पादकता
प्रतिमान : ब्रम्हानंद व वकील यांच्या “ मजू वस्तु प्रतिमाना ” चा आधार आधारी .
याला " उत्पादक " योजना असे म्हणतात.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
विशेष घटनाक्रम :
15 एप्रिल, 1980 रोजी 6 बँकांचे राष्ट्रीयकरण करण्यात आले.
जानेवारी 1982 मध्ये एक्झिम बँक ऑफ इंडियाची तर जुलै 1982 मध्ये नाबार्डची स्थापना करण्यात आली.
या योजनेदरम्यान देशास अन्नधान्याच्या बाबतीत स्वयंपूर्ण घोषित करण्यात आले.
🌷🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌷
उद्दिष्टे :
5.2% इतका वाढीचा दर संपादित करणे.
3 कोटी 40 लक्ष लोकांसाठी रोजगार निर्मिती.
आर्थिक व तांत्रिक स्वावलंबन इ.
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
जाहिरात क्रमांक 52/2022 पोलीस उपनिरीक्षक मर्यादित विभागीय स्पर्धा मुख्य परीक्षा 2021 भरतीप्रक्रियेची सर्वसाधारण गुणवत्ता यादी व तात्पुरती निवड यादी आयोगाच्या संकेतस्थळावर प्रसिध्द करण्यात आली आहे. तसेच भरतीप्रक्रियेतून बाहेर पडण्याकरीता दि.10 डिसेंबर 2022 पर्यंत वेबलिंक उपलब्ध करुन देण्यात येत आहे.
MPSC चे अधिक अपडेट जाणून घेण्यासाठी जॉईन करा. @MPSCAlerts