مردم نامه مجله ای است به مدیریت و سردبیری داریوش رحمانیان ( هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران ). کار این کانال در پیوند با آن مجله است در حوزه تاریخ مردم ( People's ( History ارتباط با کانال مردم نامه: mardomnamehmag@gmail.com
عبدالهادی حائری و تاریخ اندیشه
دربارهی نقش و جایگاه حائری در تاریخنگاری ایران تاکنون چندین گفتار و یک کتاب نوشته و منتشر شده و سمینار و نشست نیز برگزار شده است. پارهای از صاحبنظران نیز دربارهی آثار وی، اینجا و آنجا، اظهارنظرهای پراکنده کردهاند. آنچه که تاکنون انجام شده سودمند و ارزشمند است و شایستهی سپاس و ستایش؛اما موضوع هنوز جای بحثوفحص دارد.حق مطلب، دربارهی آثار حائری چنانکه باید و شاید ادا نشده است. دربارهی دیگر مورخان و تاریخنویسان معاصر نیز وضعیت از همین قرار است.
در میان آثار حائری کتابهای تشییع و مشروطیت و نخستین رویاروییهای اندیشهگران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب از بقیه مشهورترند و در صدر جا گرفتهاند. این دو اثر تاکنون چنانکه باید و شاید در تراوزی نقد قرار نگرفتهاند. بویژه از نظر منطق و روش تحقیق در تاریخ اندیشه سنجش نشدهاند. ملاحظات و نقدهایی که پیرامون این آثار تاکنون گفته و نوشته شده بسنده نیستند.
آثار و آراء حائری را بایستی در زمینهی تاریخیشان خواند.از تأثیرات زمانه و گفتمانهای رایج بر صورت و محتوای آنها غافل نباید بود.
در یک داوری کلی، فارغ از نقدهایی که از نظر روششناسی بر آثار وی وارد است، میتوان گفت که بدرجات در رشد و رونق تاریخنگاری اندیشه، و بطور خاص تاریخ اندیشهی سیاسی، مؤثر و بدرجات نوآورانه و رهگشا بودهاند.
امید است در آینده، در ادامه و تکمیل کارها و گامهای پیشین، نشستها و میزگردهایی پیرامون زندگی و آثار حائری برگزار شود. به چنین کاروکوششهایی نیاز داریم. نه تنها دربارهی حائری، که دربارهی همه یا بسیاری از مورخان و تاریخپژوهان و تاریخنویسان ایران. نه تنها نشست و میزگرد و سمینار که نوشتن تکنگاریهای دقیق و درست و روشمند از جمله در قالب پایاننامهها و رسالههای دانشگاهی و یا گشودن پروندههای ویژه در پارهای مجلهها و نشریات.
نقد و سنجش تاریخنگاری معاصر ایران یکی از کارهای بایسته است. هرچه بیشتر به ان بپردازیم راه رشد و رونق و بالندگی تاریخنگاری بیشتر و بهتر گشوده و هموار خواهد شد. رشد و تحول تاریخنگاری بدرجات در رشد و پویایی دیگر علومانسانی و اجتماعی و در توسعهی عمومی و همهجانبهی کشور مؤثر خواهد افتاد. نوکردن تاریخنگاری و بویژه اصلاح و بلکه بازسازی نظام دانش تاریخ، به مثابهی یک رشتهی علمی تخصصی دانشگاهی، یکی از شروط لازم توسعه است.
متأسفانه نیمنگاهی به تاریخ برنامههای توسعه و اقدامات اصلاحی و نوسازانه از روزگار قاجاریه تاکنون، نشان میدهد که برنامهریزان و سررشتهداران و مصلحان و نوگرایان بدرجات نسبت به این موضوع غفلت داشتهاند. در واقع در تاریخ اصلاحات و نوسازی و برنامههای توسعه میتوان از غیاب تاریخ سخن گفت. حس استغنای کاذب از علل و دلایل غیبت تاریخ بوده و هست. گونهای از توهم ناشی از جهلمرکب. سیاستگذاران و سیاستپیشهگان و پارهای از صاحبنظران و دانشمندان ما نمیدانند که تاریخ نمیدانند. نمیدانند که تاریخ چیست و چه جایگاهی دارد یا باید داشته باشد. فکر میکنند که فکر میکنند و نمیدانند که در غیبت اندیشهی تاریخی فکرکردن به آدمی و جهان تاریخی چه کاستیها و سستیهایی دارد. تاریخ را سهل گرفتهاند. تاریخ را خوار کردهاند.
بازگردیم به حائری و به یک نمونه اشاره کنیم و بگذریم:
در دهههای اخیر موضوعی در تاریخنگاری باب شده است به نام تاریخ خواندن. خواندن چیست؟ متنها چگونه خوانده میشوند یا نمیشوند؟ چگونه دیده میشوند یا نمیشوند؟ چه کسی و چرا و چگونه و کی و کجا میخواند؟ زمانه و زمینه در خواندهشدن و دیدهشدن یا خواندهنشدن و دیدهنشدن فلان متن چه تأثیری دارد؟ با متنها در تاریخ چگونه برخورد شده است؟ چرا و چگونه پارهای متنها بالادستی و پاییندستی، والا یا پیشپاافتاده میشوند؟
چرا ارزش و اهمیت پارهای از متنها در زمانهی خود شناخته نمیشود و پارهای دیگر، بیآنکه شایستگی داشته باشند، با اقبال عمومی مواجه میشوند و در صدر مینشینند؟ و...
به تاریخ تشیع و مشروطیت بنگریم. جامعهی علمی با این متن چگونه برخورد کرد؟ چرا چنانکه باید و شاید در همان زمان انتشار و سالهای پس از آن مورد نقد قرار نگرفت؟ چرا چنانکه باید و شاید خوانده نشد؟
#داریوش_رحمانیان
بیست و چهارم تیرماه هزار و چهارصد و سه
/channel/mardomnameh
افسانهی «کُرهی ابروباد»، یکی از قصههای عامیانهی جنوب ایران است که بهصورت شفاهی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. در یک دستهبندی دقیقتر این داستان را میتوان زیرمجموعهی قصههای پریان قرارداد که بهدلیل درآمیختگی، مایههایی از اسطوره و افسانه نیز در آن بهچشم میخورد. این قصه در استان بوشهر با نام «کُرهی اُور و باد»، و در استان فارس با عنوان «کُرهاسبِ سیاه» شناخته میشود. احمد شاملو در فرهنگ کوچه، و ذیل قصهومتل، این نام را بهصورت «قصهی ملکجمشید و کُرّهی بادی» آورده است. در روایت دیگری که سودابه شاملو ضبط کرده، نام شاهزادهی قصه «ملک ابراهیم» است. همچنین صبحی مهتدی در جلد دوم افسانهها این عنوان را «کُرّهی دریائی» ذکر کرده. منیرو روانیپور و حسین آزاده از دیگر کسانی هستند که روایتهای شفاهی این قصه را از افراد محلی در بوشهر و فارس شنیده و اقدام به نگارش آن کردهاند. این روایتهای چندگانه، که همگی به نثر بوده و به همانگونه هم ثبت شدهاند، اندکتفاوتهایی بهویژه در آغاز و پایان دارند. متن حاضر اما بازگفتی است منظوم از این قصهی کهن، که ازسوی خسرو کیانراد به زبان عامیانه سروده شده.
#ابروباد
🔰 تا فهم ما از ایران و تاریخش «نو» نشود، جامعه ما «نو» نخواهد شد!
▪️ مفهوم «تاریخ» با دو مفهوم اساسی دیگر، یعنی تغییر و مرگ گره خورده است. انسان مدرن نیز به این دلیل، به اضطراب دچار شده؛ برای همین است که دوربین عکاسی برای ثبت هر چیزی، در عصر مدرن به یک نیاز تبدیل شده و اختراع میشود.
🔸 سومین جلسه از سلسلهنشستهای «علوم انسانی و مسائل جامعه ایرانی»، با موضوع «امکانات و محدودیتهای رشتهی تاریخ دانشگاهی در طرح و صورتبندی مسائل ایران معاصر» که با حضور دکتر داریوش رحمانیان و دکتر علیرضا ملایی توانی، در تاریخ ۱۲ تیر ۱۴۰۳، در فرهنگسرای اندیشه و به همت مؤسسه حامی علوم انسانی و با مشارکت خانه اندیشهورزان، برگزار شد. فیلم کامل این نشست را مشاهده میکنید.
🔹 برای مشاهدهی فیلم کامل این نشست، روی لینک زیر بزنید:
➖ https://www.aparat.com/v/mod8pn6
@andishe_farhangsara
✅ خواستم تماشا کنم، تماشا شدم!
نگاهی به عکسهای منتشرشده از آلبومخانهٔ کاخ گلستان و امکانهای مردمنامهنویسی
✍ اشکان شریعت، دانشآموختهی کارشناسیارشد ادبیاتنمایشی از دانشگاه تربیتمدرس، پژوهشگر حوزه اسطورهشناسی و تاریخ، ۸ تیر ۱۴۰۳
Wie es eigentlic gewesen
«واقعا چگونه رخ داده است.»
نزدیک به دو قرن از این جملهي لئوپولد فن رانکه که در ابتدای کتاب تاریخ ملل لاتین و توتونی نوشته میگذرد و از آن زمان تا به امروز سنت تاریخنگاری دستخوش تحولات گستردهای شده است.
این تحول بیشک تا حد زیادی مدیون رانکه است که با نگاه انتقادی خویش به منابع مورد نظرش شیوهي رونویسی تاریخ را آنطور که پیش از این رایج بود کنار گذاشت. رانکه، همانطور که بولت مینویسد، دو چیز را مورد توجه قرار داد که زمینه ساز تحول مهمی در سنت تاریخ نگاری و ظهور تاریخنگاری مدرن شد: نخست اینکه تاریخنویس باید «در همهي آثارش از منابع متنوعی از جمله منابع دست اول، منابع دست دوم و فرعی، منابع ادبی و منابع شفاهی استفاده کند» و دوم اینکه «دورههای تاریخی را نباید بر اساس ارزشها یا افکار امروزی از پیش تعیین شده مورد قضاوت و داوری قرار دهد، بلکه باید بکوشد آن را بر اساس شرایط تاریخیشان، همانگونه که واقعا بودهاند، بفهمد.»
📌ادامهٔ این نوشتار را در وبگاه مردمنامه؛ با ورود به لینک زیر بخوانید:👇👇
🔗 خواستم تماشا کنم، تماشا شدم!
🔴 پشتیبانی از مردمنامه
🗓 برگی از تقویم تاریخ 🗓
۲۰ تیر زادروز تورج دریایی
(زاده ۲۰ تیر ۱۳۴۶ تهران) استاد تاریخ
او استاد «تاریخ ایران و جوامع پارسیزبان» و رئیس مرکز مطالعات ایرانی دکتر سموئل جردن در دانشگاه کالیفرنیا، ارواین است. از او تاکنون چندین کتاب و دهها مقاله به چاپ رسیده و بخشی از آثار انگلیسی او به فارسی نیز ترجمه شدهاست. مدیریت پروژه «ساسانیکا» ویراستاری نشریه «نامه ایران باستان» و انتشار مقالات در گاهنامههای مهم ایرانشناسی از دیگر فعالیتهای اوست.
وی دوران دبستان و دبیرستان را در ایران و یونان گذراند و در سال ۱۹۹۹ از دانشگاه کالیفرنیا در لُسآنجلس دکترای تاریخ گرفت. او در صفحه شخصی در مورد پیشینه خانوادهاش نیز توضیح داده و آنگونه که از این اطلاعات برمیآید، او از نوادگان ناخدا ابراهیم دریایی، ناخدای کشتی پرسپولیس است که در بوشهر فعالیت داشت. کشتی پرسپولیس نخستین ناو جنگی مدرن بود که دولت ایران در زمان ناصرالدینشاه وارد خلیج پارس کرد.
وی در گفتگو با روزنامه توقیفشده اعتمادملی، انگیزهاش از پژوهش تاریخ ساسانیان را، وقف زندگی علمیاش به تاریخ ساسانیان میداند و درباره علت آن گفتهاست: «برای اینکه فراموش شدهاند؛ در ایران به نوعی و در خارج کاملاً. به هرحال باید یک ناجی داشته باشند.»
در سال ۲۰۱۰ «انجمن بریتانیایی مطالعات خاورمیانه» (BRISMES) کتاب «ایران ساسانی» (Sasanian Persia) نوشته تورج دریایی را بهعنوان یکی از سه برنده جایزه امسال «انجمن دوستی بریتانیایی-کویتی» در زمینه پژوهشهای خاورمیانه معرفی کرد.
«انجمن بریتانیایی مطالعات خاورمیانه» این کتاب را «یک شاهکار» و «کتابی واقعاً عالی» توصیف کرد.
بهگفته داوران اهدای جوایز این انجمن، کتاب ایران ساسانی، «در روزگاری که اروپامحوری، باعث شده تا مطالعات دوران باستان با تحریف روبهرو شود، وزنهای به موقع در برابر این تحریفها قرار دادهاست.»
جوایز این انجمن هرساله به بهترین آثار دانشوران تعلق میگیرد که به زبان انگلیسی در موضوع خاورمیانه نوشته شده باشد و نخستین بار در بریتانیا به چاپ رسیده باشد.
او در کتاب «ایران ساسانی» تلاش کردهاست تا به آن بخش از تاریخ که معمولاً مورد غفلت قرار گرفته، یعنی تاریخ اجتماعی بپردازد و با استفاده از منابعی تازه، روند شکلگیری نهادهای اداری ایران را از زمان اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی تا دوران یزدگرد سوم، آخرین شاه این دودمان پیگیری کند. بررسی فراز و نشیب کوششهای نوادگان یزدگرد سوم برای برپایی حکومتی ایرانی، در حدود یک قرن پس از شکست ساسانیان از اعراب، بخشی دیگر از اثر تحقیقی وی را تشکیل میدهد.
شایان ذکر است که کتاب «ایران ساسانی» (Sasanian Persia) با نام «شاهنشاهی ساسانی» و البته با نام اشتباه انگلیسی The Sasanian Empire توسط انتشارات ققنوس و به ترجمه مرتضی ثاقبفر بهزبان فارسی چاپ شده است.
علاوه بر تاریخ دوران ساسانی، او در حوزه پژوهش در زبان و ادبیات فارسی میانه، دین زرتشت و سکهشناسی ایرانی نیز از دانشگاهیان فعال است و ویراستار کتابی درباره احمد تفضلی زبانشناس ایرانی "نوشته محمود امیدسالار" است.
از جمله کتابهای وی که به فارسی چاپ شدهاند، «شاهنشاهی ساسانی»، «شهرستانهای ایرانشهر» و «غروب یک امپراطوری» است
🔥
🏆
🆔 @payammehrzartosht🌼
مرام مردمنامه
مردمنامه نمایندهی یک مرام است. مرام مردمنامه در برابر کیش شخصیت قرار میگیرد.
مردم نامهنویسی میکوشد تاریخ را از زندان سیاست و کلانروایت دولت درآورد. مردم نامهنویسی با تاریخ شخصیتزده تقابل دارد.
در این رویکرد شخصیت یا قهرمان و قهرماننما حذف نمیشود؛ اما محوریت ندارد. در این نگاه شخصیت کسی نیست که در ماه بنشیند و تبار از خورشید و ستاره و آسمان داشته باشد. از دل جامعه و از درون خود مردم برمیآید. این مردماند که قهرمانان یا قهرماننماها را میزایند و میپرورند و برمیکشند و یا میافکنند و به زیر میآورند. مردم اصل و اساساند. تاریخ را برپایهی کنش و منش و بینش و باورها و خلقیات و روحیات مردم باید نوشت. بد و خوب و زشت و زیبا و تلخ و شیرین تاریخ محصول خود مردم است.
#داریوش_رحمانیان
/channel/mardomnameh
📣 ثبتنام کمکهزینه فرصت مطالعاتی حامی | فصل پاییز
موسسه حامی به منظور گسترش علوم انسانی در کشور از دانشجویان این رشتهها جهت شرکت در دورههای فرصت مطالعاتی در حین دورهی دکتری حمایت مالی مینماید.
🗓 مهلت ثبتنام: تا ۱۵ مرداد
✅ تا سقف ۷ هزار دلار
🔗 برای اطلاعات بیشتر و ثبتنام از طریق سایت حامی
🎥 ویدیوی راهنما برای ثبتنام در کمکهزینه فرصت مطالعاتی حامی
نکته قابل توجه این است که با توجه به فعالیت حدود یک دهه موسسه حامی، دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد، ظاهرا میتوانند برای استفاده از فرصتهای موسسه حامی در سالهای آینده، از اکنون میتوانند برنامهریزی کنند.
کانال جامعه و فرهنگ | پیمان اسحاقی
/channel/peymaneshaghi110
✅ آیینهای نمایشی مردمان ایران - یادداشت سوم
✍ محمدحسین پیوند، دانشآموختهٔ رشتهٔ تاریخ در مقطع کارشناسی در دانشگاه تهران و علاقهمند به تئاتر و نمایشهای ایرانی، ۱۰ اسفند ۱۴۰۲
خودآگاهی فرهنگی یک ملت از منظر تاریخی، زمانی شکل میگیرد که آداب زندگی، سنتها و آیینهای اجدادی ایشان از منظرگاه نسل جدید معنا شود. (منظور از نسل جدید، صرفاً اشاره به امروز نیست، بلکه در یک نگاه خطی، مردمان ایرانشهر در دوره ساسانی هم میتوانند به نسبت اجداد هخامنشی خود، نسلی جدید محسوب شوند.)
به این ترتیب، کلان روایت پیرامون آیینها نیز به صورت نقل قولهایی تفسیرپذیر و سیال (با قابلیت کم و زیاد شدن روایت و نحوه استدلال راوی از وجوه تشابه مناسک به روایتها) در میان اعضای ملت باقی میماند. همانطور که در بخشهای قبلی یادداشت اشاره شد، ارزش این روایتهای شفاهی و محلی در شناخت مختصات فرهنگی یک ملت، دست کمی از اسناد و میراث مکتوب ندارد.
بر این اساس و با تکیه بر این استدلال، قصد دارم آیینهای نمایشی ایرانی در ارتباط با نوروز را طبقهبندی یا دستهبندی کنم. معیار تفکیک ماهیت آیینهای نمایشی نوروز، نباید براساس شکل برگزارشدن آنها باشد، بلکه کلانروایت پنهان شده در پس آیینها یا به زبان سادهتر، داستان شکلدهنده به آیینها تعیینکننده است. (در برخی موارد داستانی وجود ندارد و تنها وجه تشابه انجام یک عمل نمادین به یک ایده یا پیشفرض یا باور عوامانه به عنوان استدلال بیان میشود.)
📌ادامهٔ این نوشتار را در وبگاه مردمنامه؛ با ورود به لینک زیر بخوانید:👇👇
🔗 آیینهای نمایشی مردمان ایران - یادداشت سوم
🔴 پشتیبانی از مردمنامه
جلسات کتابخوانی _ بررسی و گفتگو درباره ی کتاب
تاریخ علت شناسی انحطاط و عقب ماندگی ایرانیان و مسلمانان
داریوش رحمانیان
https://youtu.be/zl6L1ssnl8A?si=z8D2xNjhCPygIou8
https://www.instagram.com/reel/C9B4ZObOWy9/?igsh=MXJ0YTk1eWtkMmt3eg==
15 تیر 1403
کتابخانه پارسی کلگری
🔴 بخش های پایانی با قطعی اینترنت همراه است
انتشار با ذکر منبع بلامانع است .
کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :
/channel/Vortrags
علل و عوامل بیرونی انحطاط و عقبماندگی ایران
توسعهی سیاسی ایران، و بهتبع توسعهی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگیاش، در روزگار معاصر همواره با موانع برونی و سیاست بیگانه برخورد کرده است.
اجازه بدهید یک مقدمهی کوتاه بیاوریم و یکی دو نمونهی تاریخی نقل کنیم.
در اندیشیدن به مسألهی بسیار پیچیدهی علل و عوامل انحطاط و عقبماندگی ایران از کلانروایتها و یکسویهنگریها پرهیز باید کرد.
علل و عوامل مؤثر در روند ضعف و زوال و انحطاط ایران و درجازدناش در وضعیت عقبماندگی و توسعهنیافتگی پرشمار و گونهگوناند و درجات تاثیرگذاریشان را بایستی در یک شبکهی پیچیدهی درهمتنیدهی تاریخمند ملاحظه و مطالعه کرد. در این راه بایستی از درغلتیدن و گرفتار شدن در دام افسانهی علتالعلل پرهیز کرد. رفتن در پی علتالعلل یعنی درگیرشدن با سفسطهی معروف مرغ و تخممرغ که از نظر منطقی غلط است و راه بجایی نمیبرد. رابطهی علل و عوامل تأثیرگذار در همهی رویدادها و پدیدههای جهان تاریخی آدمی رابطهای چندسویه و سیال و پویا و تاریخمند و پیچیده است و نه یکسویه و ثابت و ساده.
در یک ملاحظه کلی و اولیه شاید بتوان علل و عوامل انحطاط و عقبماندگی ایران را در دو دسته علل و عوامل درونی و بیرونی جای داد.
تردید نیست که این دو دسته علل و عوامل رابطهای دوسویه با هم داشته و بدرجات در هم و بر هم تاثیر نهاده و از هم تاثیر پذیرفتهاند.
گذشته از رویدادهای تاریخ ایران روزگار قدیم، همچون یورش مغولان و...، در عصر جدید و با پیدایش و گسترش روند بینالمللی شدن مناسبات و روابط ملتها و دولتها و کشورها و پیدایش و گسترش استعمار غربی و نظام-جهان و بویژه از اوایل روزگار قاجاریه به اینسو به هیچ عنوان نمیتوان نقش علل و عوامل بیرونی را نادیده گرفت یا اندک ارزیابی کرد. البته در این باره نباید چنان و چندان پیش رفت که به ورطهی ذهنیت توطئه گرفتار آییم و اصل و اساس بودن علل و عوامل درونی را از یاد ببریم. راه بسیار باریک است و لغزشگاه فراوان.
در روزگار قاجاریه جایگاه ایران در نظام سیاست و اقتصاد بینالملل بگونهای بود که قدرتهای مسلط همسایه، یعنی روسیه و انگلیس، با توسعهی ایران موافق نبودند و منافع خود را در نگاهداشتن ایران در وضعیت ضعف و عقبماندگی میجستند. قدرتهای اروپایی و آمریکا نیز پروای ایران نداشتند و نمیتوانستند چندان تأثیری در تغییر وضعیت ایران داشته باشند. بعدها که آلمان نیرو گرفت و برای توسعهی نفوذ خود در ایران اندک کوششی کرد به سد استوار روس و انگلیس برخورد کرد. قرارداد ۱۹۰۷ که به نزدیک یکسده واگرایی روس و انگلیس در منطقه پایان داد و آنان را به همگرایی کشاند از یکسو نتیجهی بالاگرفتن خطر نفوذ آلمان در شرق، از جمله ایران، و از دیگرسو، و بیشتر، بر اثر نگرانی آنان- بویژه روسیه- از پیامدهای انقلاب مشروطه ایران بود.
انقلاب مشروطه ایران منافع و موقعیت آنان را به خطر افکنده بود. پیشرفت و بالندگی مشروطهی نوپای ایرانی بویژه برای روسیهی تزاری استبدادی که خود در تب و تاب انقلاب و ناآرامی میسوخت بسبار نگرانکننده بود. در راه ایرانیان باید سنگ انداخت. این بود آنچه روسیه و دولت وقت انگلیس میخواستند. چندی بعد که پای نفت و شرکتنفت و منافع نفتی درمیان آمد قضیه پیچیدهتر شد. علل و عوامل درونی و ضعفها و کاستیهایی که ایران و ایرانی در همهی ابعاد داشت و میراث قرون و اعصار بود نیز به کمک میآمد.و...
اگر نظری به تاریخ معاصر بیندازیم خواهیم دید که ریشهی نهال تجدد و نوخواهی و توسعهی ایران همواره و بارها توسط این دو لبهی قیچی بریده شده است. در نهضت ملی نیز نه گروههای داخلی و نه نیروهای بیگانه هیچیک بهتنهایی توان و امکان این را نداشتند که طومار آن حرکت را درهم بپیچند.همسویی و پیوند ناخجستهی نیروهای درونی و برونی بود که رخداد شوم کودتای ۲۸مرداد را رقم زد. و...
اوضاع ایران در چند دههی اخیر بسیار پیچیدهتر شده است. اینجا نمیخواهم کلانروایت بسازم. نمیخواهم سویههای گوناگون موضوع را نادیده بگیرم. بنا ندارم پیچیدگی مسأله را فدای وسوسهی سادهسازی کنم. اما میتوانم بگویم که در یک تحلیل کلی وضعیت ایران عزیز ما بگونهای است که برای همسایگان و پارهای از کشورهای منطقه و جهان به گاو نهمنشیرده تبدیل شده است. توسعهی ایران، بویژه و در وهلهی نخست توسعهی سیاسیاش، به سود هیچیک از قدرتها و کشورهای همسایه و منطقه نیست. نه ترکیه و عربستان و نه چین و روسیه و نه اسرائیل و... خوش ندارند ایران بهپیش برود. بویژه نمیخواهند توسعه و گشایش سیاسی در ایران را ببینند. به سود هیچیک نیست.
متأسفانه این فرضیهای است که ناچاریم آن را بسیار جدی بگیریم. هرکس دغدغهی ایران دارد و به اکنون و آیندهی ایران میاندیشد باید آن را جدی بگیرد.
و...
#داریوش_رحمانیان
/channel/hichestandr
مرتضی فرهادی و مردمنامه
آثار مرتضی فرهادی در روش و رویکرد و صورت و محتوی نمونههایی درخشان از رویکرد مردممدار در پژوهشهای حوزهی علومانسانی هستند. این آثار برای کسانی که در پویش مردمنامه گام برمیدارند ارزش و اهمیت ویژه دارند. دانشجویان رشتههای گوناگون علومانسانی و ازجمله تاریخ از آثار مرتضی فرهادی چیزهایی خواهند آموخت که در کلاسهای درسشان به غفلت برگزار شده است.
#داریوش_رحمانیان
/channel/mardomnameh
http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/142546/چراغ-فروزان-مردم%E2%80%8Cشناسي-ايران
#چراغ_فروزان_مردمشناسی_ایران/
اعتماد، ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ شماره ۴۵۸۱ -
صفحه آخر
ایران عزیز، این سرزمین بی نظیر بی بدیل را گمنامان ساخته اند. از مهندس و متخصص حفر قنات در ۲۵ قرن پیش که در گناباد با عزمی آهنین و آینده نگری معجزه گونه احداث قنات عظیم قصبه را آغاز کرد تا امروز که بی نام نشان های بسیاری بار کشور را به دوش کشیده اند.
بی هیچ ادعا و طلبکاری و سهم از سفره انقلاب و ملک و ملت خواستن، فداکارانه غالباً با لقمه نان کارمندی و کارگری ساخته اند و نان حلال بر سر سفره هاشان برده و به معنای واقعی به میهن خدمت کرده اند. از این دست میهن دوستان شرافتمند که عمرشان را در راه اعتلای فرهنگ ملی و پیشرفت گذرانده اند در دانشگاه ها و مراکز تحقیقی فراوان پیدا می شوند. دانشمندانی فرهیخته و البته بی نام و نشان که در سکوت کارهای بزرگ انجام می دهند و برگ های زرین فراوانی به گنجینه علم و ادب و فرهنگ ایران می افزایند. #دکتر_مرتضی_فرهادی، دانشمند برجسته، جامعه شناس و مردم شناس و استاد دانشگاه از این قبیل مردان بی ادعا و ایران دوستی است که عمری را در راه شناسایی رمز و رازهای این سرزمین سپری کرده.
بی طمع، از جیب خود سفرها رفته و پژوهش کرده. دکتر فرهادی، پیمودن راه توسعه بر اساس نقشهٔ راهی که غربی ها ترسیم و برای همهٔ دنیا تجویز می کنند را نقد می کند و به درستی مسیر توسعه متوازن و پایدار را استفاده از الگوهای بومی و ملی ایرانی می داند. ایشان برخلاف بسیاری از متفکران و نویسندگان حوزه های جامعه شناسی و مردم شناسی، که جامعهٔ سنتی و باورها و سبک زندگی ایرانیان را به دیده تحقیر می نگرند، شیوهٔ زندگی و باورهای سنتی مردم ایران را عمیقاً باور دارد. در آثار نویسندگان دسته اول که متاثر از آرای قرن نوزدهمی جامعه شناسی هستند، جامعهٔ سنتی ایرانی، جامعه ای عقب افتاده، کوتاه مدت، خرافی، ایستا و استبداد زده خوانده می شود. اما در آثار دکتر فرهادی، اهمیت و درستی و ریشهٔ تاریخی و عقلانی بسیاری از پدیده های اجتماعی ایرانی کاویده شده و ایشان به درستی الگوی توسعه پایدار و مناسب برای ایران را همین پدیده های اجتماعی می دانند که در طی قرون متمادی و در پاسخ به نیازهای جامعه ایرانی و براساس امکانات ان به وجود آمده اند. ایشان با شناسایی الگوی
« #واره » که نوعی تعاونی روستایی ایرانی است، این الگوی کارآمد را برای نخستین بار در آثار خود معرفی کردند.
#نظرات_دکتر_مرتضی_فرهادی در خصوص شیوه های برداشت آب و نقد و اعتراض ایشان به حفر چاه های عمیق، تحقیق ژرف و موثر در جوامع روستایی ایران، پژوهش درباره تجربیات صنعتی و فن آوری ایرانیان در قرون گذشته، بخش کوچکی از نتایج سال ها زحمت و کار مداوم ایشان هستند. از مهمترین دغده های پژوهشی دکتر فرهادی، تحقیق درباره فرهنگ کار در ایران و اسلام بوده که امروز بیش از همیشه برای پیدا کردن الگوی مناسب و بومی توسعه و فرهنگ کار به آن نیازمندیم.
هفتهٔ گذشته خوشبختانه به همت مجله #بخارا #شبی به بزرگداشت مقامشان اختصاص یافت و انبوه جمعیت، شاگردان و فرهیختگان و بسیاری از مردم عادی خواننده مقالات و نوشته های ایشان برای سپاسگزاری در این مراسم شرکت کردند.
جدای از آثار و تالیفات بسیار مهمی که بارها مورد توجه قرار گرفته و جایزه بهترین کتاب سال ایران را برای ایشان به ارمغان آورده اند، مقالات دکترفرهادی در نشریات تحقیقی و دانشگاهی به ویژه «فصلنامه علوم اجتماعی» از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، بسیار خواندنی هستند. خواندن یکی از مقالات ایشان که اتفاقاً در اینترنت هم در دسترس است را پیشنهاد می کنم. مقالهٔ « #دانشها_و_فنآوریهای_سنتی:
« #نان_شب_مردمنگاران_ایران».
این مقاله را بجویید و بخوانید.
چنین مردان بی ادعا و پاکدست و میهن دوستی در همهٔ ادوار این کشور را برپای خود نگاه داشته اند. خداوند به عمر پربرکت ایشان بیفزاید.
#نیوشا_طبیبی
#روزنامه_اعتماد
#دکتر_مرتضی_فرهادی
#شب_مرتضی_فرهادی
#بازنشر
#به_بهانه_روز_قلم
@kaveh_farhadi
کتابخانه پارسی کلگری (IGSA)
جلسه بررسی و گفتگو دربارهی کتاب
تاریخ علتشناسی انحطاط و عقبماندگی
ایرانیان و مسلمانان از آغاز دورۀ قاجاریه تا پایان دورۀ پهلوی
با حضور نویسنده: داریوش رحمانیان
دبیر گفتگو: حامد کاظمزاده
📗درباره کتاب:
متفکرانی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفتهاند بیشتر در مورد جریان تجددگرایی و نوخواهی و نواندیشی در ایران است و به طور کلی میتوان در چهار گروه دستهبندی کرد: الف) گروه متجددان مسلمان یا نمایندگان جریان تجددگرایی اسلامی یا نوگرایی دینی؛ ب) گروه نواندیشان و روشنفکران تجددگرای غیردینی و غربگرا؛ ج) گروه اندیشهگران ناسیونالیست و باستانگرا؛ د) گروه اندیشهگران مارکسیست یا متأثر از مارکسیسم.
کتاب در کتابخانه موجود است. برای خواندن مقدمه آن به این لینک مراجعه کنید.
مکان📍: دانشگاه کلگری،
Craigie Hall block D, room 401
زمان🗓: پنجشنبه 4 ژوئیه، ساعت ۶ تا ۸ عصر (بوقت کلگری)
زمان🗓: جمعه 15 تیر، ساعت ۳:۳۰ تا ۵:۳۰ صبح (بوقت تهران)
لینک حضور مجازی از گوگل میت:
https://meet.google.com/xpz-gbtu-zgm
💬Telegram
📷Instagram
میرزاصالح شیرازی مورخ
نقش و جایگاه میرزاصالح شیرازی در پیدایش تاریخنگاری جدید در ایران
سخنرانی در همایشی که گروه تاریخ دانشگاه بیرجند دربارهی تاریخنگاری ایران برگزار کرد.👆
داریوش رحمانیان
/channel/hichestandr
🔸 فرهنگسرای اندیشه و موسسه حامی، با همکاری خانه اندیشهورزان برگزار میکنند:
🔰 سلسلهنشستهای علوم انسانی و مسائل جامعه ایرانی
▫️ نشست سوم:
🔹 امکانات و محدودیتهای رشته تاریخ دانشگاهی در طرح و صورتبندی مسائل ایران معاصر
🔸 میهمانان:
➖ داریوش رحمانیان؛ استاد تاریخ دانشگاه تهران
➖ علیرضا ملایی توانی؛ استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
➖ دبیر نشست: مالک شجاعی
▪️ زمان: سهشنبه، ۱۲ تیر ۱۴۰۳ | ساعت ۱۹
▪️ مکان: خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان، بوستان شهید منفرد نیاکی، فرهنگسرای اندیشه
https://youtu.be/Ct4uYMzCaME?si=VzYC9-iZYCtVGxpK
Читать полностью…✓ سیویک سال پیش در چنین روزی (۲۳ تیر ۱۳۷۲) استاد نامدار و تاریخپژوه برجسته دکتر عبدالهادی حائری درگذشت. چندسال پیش زندگینامه بسیارکوتاهی از ایشان برای چاپ در تکمله جلد پایانی دایرةالمعارف تشیع نوشتم که در ادامه میآید:
▪️حائری، عبدالهادی (قم-حدود سالهای ۱۳۱۲-۱۳۱۴- مشهد ۱۳۷۲ش). تاریخپژوه و استاد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد. در خاندان مذهبی و نامدار حائری زاده شد؛ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم پدربزرگ مادریاش بود. زندگی وی در کودکی و نوجوانی در تنگدستی و سختی بسیار گذشت و به دلیل مخالفت شدید پدر «هرگز برای آموزش و پرورش به دبستان یا دبیرستان گام نگذارد» و آموزش وی به «خواندن قرآن» در مکتبخانه و «مقدمات عربی» نزد پدرش محدود شد. وی که به دلایلی از جمله شرایط زمانه به تحصیلات حوزوی «نادلبسته» بود، چند سالی به اجبار پدر به پیشۀ «پارچهبافی» و «شَعربافی» روی آورد. از ۱۳۲۷ش و پس از آن زندگی حائری دچار دگرگونی بزرگی شد و ضمن نگارش و چاپ مقالاتی در نشریات محلی، با شرکت در امتحانات متفرقه گواهینامه ششم ابتدایی را کسب کرد (۱۳۲۹ش)؛ سپس با گذراندن سیکل اول و دوم متوسطه در ۱۳۳۴ش موفق به اخذ دیپلم ادبی شد. در این سالها وی برای گذران زندگی در ادارۀ بهداری قم به کار آبلهکوبی سیار در روستاها مشغول بود. در ۱۳۳۶ش در آزمون ورودی دانشکده معقول و منقول (سپستر: الهیات و معارف اسلامی) دانشگاه تهران پذیرفته شد و سه سال بعد مدرک کارشناسی خود را اخذ کرد (۱۳۳۹ش). در ۱۳۴۳ش پس از دریافت بورس تحصیلی در رشتۀ خاورشناسی و اسلامشناسی از دانشگاه مکگیل کانادا راهی آنجا شد و در نه سال آینده، بهرغم سختیها و دشواریهای بسیار، موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد (۱۳۴۷ش) و دکتری (۱۳۵۲ش) از آن دانشگاه شد. پس از آن چهار سال در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تدریس کرد. در ۱۳۵۷ش چند ماهی پیش از انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و با مرتبه دانشیاری به استخدام گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد درآمد. در این دانشگاه وی با تکیه بر تخصص و پیشینه پژوهشی خود در تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام به تدریس دروسی چون «نهضت مشروطیت»، «تاریخ خاورمیانه» و «تاریخ احزاب سیاسی ایران» پرداخت. وی که در ۱۳۶۳ش به مرتبه استادی دست یافته بود، در سال تحصیلی ۱۳۷۰-۱۳۷۱ش به عنوان استاد نمونه کشوری برگزیده شد. حائری در آغاز دهه هفتم زندگی خود، در اوج پختگی علمی و فعالیتهای پرثمر پژوهشی و دانشگاهی، دچار بیماری سرطان خون شد و به همین بیماری درگذشت. عبدالهادی حائری تاریخپژوهی روشمند، نوگرا و نظریهپرداز بود و کارنامۀ پژوهشی او شامل مطالعاتی بدیع و اصیل در تاریخ ایران بهویژه تاریخ دوران معاصر است. او بسیار پرکار بود و در کمتر سه دهه فعالیت دانشگاهی و پژوهشی کتابها و مقالات بسیاری به زبان فارسی و انگلیسی از خود برجای نهاد. وی افزون بر حضور فعال در بسیاری از کنگرههای اسلامشناسی و ایرانشناسی در اروپا و آمریکا، مدخلهایی برای دایرةالمعارف اسلام(ویرایش دوم) و دانشنامه ایرانیکا نگاشت. از آثار وی این کتابها در خور ذکر است: تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق؛ نخستین رویاروییهای اندیشهگران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب (برنده جایزه کتاب سال ۱۳۶۷ش)؛ تاریخ جنبشها و تکاپوهای فراماسونگری در کشورهای اسلامی؛ ایران و جهان اسلام: پژوهشهایی تاریخی پیرامون چهرهها، اندیشهها و جنبشها؛ و آزادیهای سیاسی و اجتماعی از دیدگاه اندیشهگران: گذری بر نوشتههای پارسی در دو سده واپسین. حائری همچنین زندگینامه خودنوشتی با نام آنچه گذشت: نقشی از نیم قرن تکاپو از خود بهجای گذاشته است که در آن رک و بیپرده زندگی شخصی و حرفهای خود را به تصویر کشیدهاست.
منابع: آنچه گذشت: نقشی از نیم قرن تکاپو، عبدالهادی حائری، انتشارات معین، تهران ۱۳۷۲ش؛ زندگی، آثار و اندیشههای تاریخنگارانه دکتر عبدالهادی حائری، حجت فلاح توتکار، پژوهشکده تاریخ اسلام، ۱۳۹۴ش؛ «کتابشناسی دکتر عبدالهادی حائری»، سوسن اصیلی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش۲۲(مرداد ۱۳۷۸)، ۳۰-۳۱؛ «گذری بر زندگی، پژوهشها و آثار زندهیاد استاد دکتر عبدالهادی حائری»، شهرام یوسفیفر، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش ۳۹ (دی ۱۳۷۹)، ۳۵-۳۶.
📚معصومعلی پنجه، «حائری، عبدالهادی»، دایرةالمعارف تشیع، تهران، حکمت، ۱۴۰۱، ج۱۶، صص ۴۲۹-۴۳۰.
🆔 t.me/HistoryandMemory
🏛به فرهنگ باشد روان تندرست🏛
🏛ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکیها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنیاند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمیخورد.
🏛فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گسترهیِ گستردهیِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین میکوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
🏛پـــــــایــنده ایــــــــــران🏛
🏛دکتر محمّدعلی اسلامینُدوشن
🏛کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).
🏛زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).
🏛کتابخانه تخصصی ادبیات
🏛بهترین داستانهای کوتاه جهان
🏛رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).
🏛رازها و نمادها و آموزههای شاهنامه
🏛مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)
🏛 حافظ // خیام ( صوتی )
🏛بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس).
🏛رمانهای صوتی بهار
🏛مردمنامه، فصلنامه مطالعات تاریخ مردم.
🏛خردسرای فردوسی
(آینهای برای پژواک جلوههای دانش و فرهنگ ایران زمین).
🏛چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)
🏛آرخش، کلبه پژوهش حماسههای ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).
🏛سرو سایـهفکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).
🏛شاهنامه کودک هما
🏛منابع تاریخ ساسانیان
🏛مطالعات قفقاز
🏛ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)
🏛زبان شناسی و فراتر از آن (محفلی برای آموختن زبانهای ایرانی).
🏛شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).
🏛تاریخ اشکانیان
🏛انجمن شاهنامه خوانی آنلاین (دبی، کانادا، ایران، لندن).
🏛مأدبهی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).
🏛شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری
🏛بوستان سعدی با امیر اثنی عشری
🏛کانون پژوهشهای شاهنامه
(معرفی کتابها و مقالات و یادداشتها پیرامون شاهنامه).
🏛گاهگفـت
(دُرُستخوانیِ شعرِ کُهَن).
🏛شرح و بررسی آکادمیک تاریخ اشکانیان
🏛ملیگرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی
🏛رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).
🏛فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بومداری
🏛تاریخ روایی ایران
🏛اهل تمییز
(معرفی و نقد کتاب، پاسداشت یاد بزرگان)
🏛حافظخوانی - محمدرضا کاکایی
🏛کتابخانه متون و مطالعات زردشتی
🏛کتاب گویای ژیگ
🏛انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)
🏛تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین
🏛سفر به ادبیات (خوانش و شرح گلستان صوتی، معرفی کتاب و...)
🏛تاریخ میانه
🏛کتاب و حکمت
🏛سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).
🏛انجمن شاهنامهخوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).
🏛کانال میهمان:
🏛دکتر محمد دهقانی(نویسنده، مترجم، منتقد ادبی)
🏛فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🏛
🏛هماهنگی جهت شرکت در تبادل
🏛@Arash_Kamangiiir
✅ نیازمند انقلاب آرشیوی هستیم؛ عکس و تاریخ در گفتوگو با محمد غفوری
📍 به مناسبت انتشار عکسهای قاجاری مجموعهٔ گلستان
✍ محسن آزموده
📌برای مطالعهٔ این گزارش در وبگاه روزنامهٔ اعتماد، وارد لینک زیر شوید: 👇👇
🔗https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/219304/
تاریخ قهرمانپرستی و کیش شخصیت در ایران
یکی از کارهای بایسته که مورخان ایران باید هرچه زودتر به انجام رسانند نوشتن تاریخ قهرمانپرستی و کیش شخصیت است. این مذهب و این مرام برای ایران مصیبتهای بزرگ به بار آورده است. بویژه در روزگار جدید و در تاریخ معاصر ایرانیان از این سوراخ بارها گزیده شده و از سر این سنگ بارها لغزیدهاند. تاریخ ایران و بویژه تاریخ معاصر ایران را نمیتوان بدون توجه به نقش منجیان دروغین و قهرماننماهای پندارزده خواند و نوشت. قهرماننماهایی که به پندار خود مآموریت آسمانی و رسالت تاریخی داشتهاند. با وعدهی بهشت آمده و جهنم آفریدهاند. از مردم سخن گفتهاند اما میدان و سررشته را به نامردم سپردهاند. این درد و این آفت را جز از راه دانش و آگاهی تاریخی نمیتوان علاج کرد. مادامیکه این بیماری مهلک علاج نشده باشد از توسعهی سیاسی خبری نیست و بدون توسعهی سیاسی توسعه در ابعاد و حوزههای دیگر شدنی نیست و اگر هم شدنی باشد نه مطلوب است و نه ریشهدار و نه پایدار.
نسخهی درمان این درد را در مردم نامهنویسی باید جست. مردم نامهنویسی نه شرط کافی که شرط لازم است. در کنار شماری از کارهای اساسی و فوری دیگر یکی از کارهایی که ضرورت و فوریت دارد کوشش برای گسترش و بالندگی پویش مردمنامه است.
مادامیکه تاریخ قهرمانپرستی را ننوشته باشیم در خطر گرفتارآمدن به چنگال قهرماننماها هستیم و گذشته را تکرار خواهیم کرد.
از یاد نبریم که موسولینیها و هیتلرها و امثال آنان در اطراف و اکناف جهان از فکر و فرهنگ قهرمانجوی قهرمانپرست سربرآوردند.
#داریوش_رحمانیان
/channel/mardomnameh
قهرمانجویی
قهرمانجویی و شخصباوری یکی از آفات فرهنگ سیاسی جوامع است. تاریخ نشان داده است که جامعهی قهرمانجو در بیشتر موارد گرفتار قهرماننماها و منجیان دروغین میشود.
#داریوش_رحمانیان
/channel/hichestandr
✅ آیینهای نمایشی مردمان ایران - یادداشت چهارم
✍️ محمدحسین پیوند، دانشآموختهٔ رشتهٔ تاریخ در مقطع کارشناسی در دانشگاه تهران و علاقهمند به تئاتر و نمایشهای ایرانی، ۲ تیر ۱۴۰۳
میرنوروزی، پادشاه نوروزی یا شاهبازی
در یادداشت قبلی، با بررسی چندنمونه از آیینهای نمایشی مردم در فصل زمستان و انتظارکشیدن زمان آغاز اعتدال بهاری و گرمشدن هوا و فصل باروری دوبارهٔ زمین، متوجه شدیم که براساس منابع دینی زردشتی بنمایه اساطیری روشنی در پس هر کنش وجود دارد، اما گذر زمان و تحول پیدا کردن ظاهر فرهنگ از روزگار باستان تا کنون (که به فراخور تحولات تاریخی امری طبیعی است)، موجب شده مفاهیم جدیدی در بطن آیینها پدیدار شوند یا حداقل، مفاهیم کهن و قدیمی پیش چشمان مردمان امروزی غیرقابل خوانش یا با معنایی محو و مغشوش جلوه کنند.
دقیقاً در نقطه مقابل این وضعیت، آیین نمایشی دیگری وجود دارد که در ایام نوروز بازی میشود. این آیین اتفاقاً حاصل نوعی خودآگاهی تاریخی است. میرنورزی متداولترین بازی نوروزی است که تقریباً بین تمام اقوام ایرانی بازی میشود.
در ابتدای این سلسله یادداشتها، به یادداشتی از علامه قزوینی در شماره ۳ مجلهٔ یادگار (آبانماه سال ۱۳۲۳ شمسی) اشاره کردیم. استاد فقید در این جستار با ارجاع به بیتی از غزلهای حافظ، بخشهایی از تاریخ جهانگشای جوینی و تذکره دولتشاه سمرقندی توانسته بود برای اولین بار نحوه بازی شدن این نمایش را صورتبندی کند.
📌ادامهٔ این نوشتار را در وبگاه مردمنامه؛ با ورود به لینک زیر بخوانید:👇👇
🔗 آیینهای نمایشی مردمان ایران - یادداشت چهارم
🔴 پشتیبانی از مردمنامه
مردم چیست و مردمان کیاناند؟
مردم یک مفهوم بسیار پیچیده است که به آسانی تن به تعریف نمیدهد؛ اما در گفتارهای سیاسی معمولاً ساده میشود و به مثابهی یک ابزار در کارزارهای سیاسی به کار میافتد. تاریخ نشان میدهد که در بیشتر موارد حتی ضدمردمیترین حکومتها کوشیدهاند خود را نمایندهی مردم و برآمده از خواست آنان بدانند و بنامند. اگر شیطان هم روزی بخواهد حکومت برپا کند این کار را به نام خدا و مردم میکند.شیطان نیز حکومتاش را نمایندهی خدا و مردم معرفی خواهد کرد.
مردم مفهومیست پیچیده که دمدستی و پیشپاافتاده شده است.
این روزها از مردم بسیار گفته شد. واژهی مردم یکی از واژههای پرکاربرد روزهای اخیر بود. در بسیاری موارد کسانی که له یا علیه این گروه و ان گروه و این نظر و ان نظر گفتند و نوشتند رأی و نظر و تحلیل خود را به نام مردم و به پای مردم تبلیغ و ترویج کردند. در این گفتارها فراوان دیده شد عبارتها و گزارههایی چون این: رأی مردم، نظر مردم، خواست مردم، حق مردم، مردمچنین میگویند، مردم چنین میخواهند، مردم از فلان گروه خسته شدهاند، مردم از فلان جریان سرخورده شدهاند، مردم دیگر چنین و چنان نمیکنند، و...
پارهای از صاحبان اینگونه گفتارها از کسانی که رأی و نظری خلاف آنان داشتند میخواستند که به آغوش مردم بازگردند و دنبالهرو مردم باشند!
در این میان کمتر توجه و گفته و نوشته شد که مردم متکثرند و هرگز نمیتوان و نمیباید که آنان را یگانه و همسو و همنظر و همفکر کرد. گیریم که چنین کاری شدنی باشد، مطلوب نیست. کشنده است. نابودکننده است. ناهمگونی و گونهگونی رآی و نظر مردم خجسته و همایون است. مایهی برکت و حرکت و پویایی جامعه است. گفتهاند و چه درست و دقیق و زیبا گفتهاند: آنجا که همه مانند هم میاندیشند در حقیقت کسی نمیاندیشد.
از پیامبر گرامی اسلام صلواتالله علیه و آله نیز نقل است که فرمود: اختلاف امتی رحمة و نیز نقل است که فرمود: لو تساویالناس لهلکوا.
اختلاف اراء و دیدگاهها طبیعیست و زیبا و دوستداشتنی. آنچه ناخجسته و شوم است کوشش کسانیست که میخواهند همه را مانند خود کنند. میخواهند همه مانند آنان زندگی کنند.
اینان دوست دارند که دیگران و همگان باورهایشان را باور و روشهای شان را پیروی کنند. خدا این را دوست ندارد ولی شیطان چرا.
خدا گونهگونی را دوست دارد. گونهگونی اصل و اساس و قانون آفرینش خداست. دون تفاوت و گونهگونی جامعه میمیرد. هلاک میشود.
راه دموکراسی و آزادی و آبادی و شادی از رواداری و مدارا و بردباری و شکیبایی و آسانگیری در برابر اندیشه و دیدگاه مخالف میگذرد. راهی جز این نیست.
پس دوباره و همواره بپرسیم:
مردم چیست و مردمان چه کسانیاند؟
تاریخ گواه است که از مفهوم-واژهی مردم و مترادفات آن بسیار علیه مردم و منافع و مصالح آنان سواستفاده شده است.
و...
#داریوش_رحمانیان
/channel/hichestandr
🔰 سلسله نشستهای علوم انسانی و مسائل جامعه ایرانی
▫️ نشست سوم:
🔹 امکانات و محدودیتهای رشته تاریخ دانشگاهی در طرح و صورتبندی مسائل ایران معاصر
🔸 میهمانان:
➖ دکتر داریوش رحمانیان ؛ استاد تاریخ دانشگاه تهران
➖ دکتر علیرضا ملایی توانی ؛ استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
➖ دبیر نشست: دکتر مالک شجاعی
▪️ زمان: سهشنبه ، 12 تیر 1403 | ساعت ۱۷
🔸 فرهنگسرای اندیشه و موسسه حامی، با همکاری خانه اندیشهورزان
▪️ مکان: خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان، بوستان شهید منفرد نیاکی، فرهنگسرای اندیشه.
@andishe_farhangsara
انتشار با ذکر منبع بلامانع است .
کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :
/channel/Vortrags
مرتضی فرهادی و تاریخ روستایی ایران
همواره دریغ خوردهام که چرا در گرایشبندی رشتهی تاریخ در ایران تاریخ روستایی مغفول مانده است. تاریخ تمدن و فرهنگ ایران با روستا پیوند خورده است. امروزه نیز بخش عمدهی مشکلات و بحرانهای ایران به ضعف و زوال زندگی و جمعیت روستایی برمیگردد. مشکلات و بحرانهای حوزهی آب و محیطزیست و... را در نظر آوریم.
آثار مرتضی فرهادی، به سهم خود و بدرجات، - در کنار پارهای از آثار امثال باستانیپاریزی، خسرو خسروی، حواد صفینژاد، احمد اشرف، هوشنگ ساعدلو، مصطفی ازکیا و... - ما را نسبت به ضرورت و فوریت توجه به تاریخ روستایی ایران هشیار میکنند
تاریخ روستایی ایران را جدی بگیریم.
#داریوش_رحمانیان
/channel/mardomnameh
بازنشر #هفت_دقیقه
از #هفتاد_سال_پژوهش! 👆👆
به مناسبت #شب_مرتضی_فرهادی
#چهاردهم_بهمن_۹۸
#خانه_اندیشمندان_علوم_انسانی
نگاهی کوتاه به زندگی و اندیشههای خالقِ
آثار :
کتاب #فرهنگ_یاریگری_در_ایران ( کتاب سال ایران- ۱۳۷۳؛ کتاب برگزیدهی دانشگاه تهران همان سال و..)
کتاب #موزه_هایی_در_باد (پژوهش_سال_ایران_۱۳۷۴؛ کتاب برگزیدهی دانشگاهِ تهران همان سال و...)
کتاب #واره_درآمدی_بر_مردم_شناسی_تعاون ( کتاب سال ایران - ۱۳۸۰، کتاب برگزیده دانشگاه تهران همان سال و جایزه نخست جشنواره بین المللی فارابی ، آبان ۱۳۸۹، جایزه نخست یونسکو، آیسسکو و...)
کتاب #انسانشناسی_یاریگری
کتاب #مکتب_نوسازی_و_دشواریهای_بومیسازی
کتاب #به_راه_بادیه_رفتن
کتاب #کشتکاری_و_فرهنگ
کتاب #موزههای_بازیافته
کتاب #صنعت_برفراز_سنت_یا_در_برابر_آن
و...
#دکتر_مرتضی_فرهادی
www.mortezafarhadi.ir
#شب_مرتضی_فرهادی
#چهارده_بهمن_۹۸
#خانه_اندیشمندان_علوم_انسانی
#بازنشر
#به_بهانه_روز_قلم
@kaveh_farhadi
نگاهی کوتاه به #مجموعه_آثار
دکتر #مرتضی_فرهادی
www.mortezafarhadi.ir
با سپاس از تصویربردار: مهیار محمدی
#شب_مرتضی_فرهادی
#به_بهانه_روز_قلم
@kaveh_farhadi
📔بررسی کارنامه تاریخ نگاری دکتر منصوره اتحادیه
سخنرانان:
#دکتر_علی_قیصری
#دکتر_الهام_ملک_زاده
#دکتر_اسماعیل_شمس
#سمیرا_دردشتی
#دکتر_منصوره_اتحادیه
دبیر نشست:
#دکتر_محمد_بی_طرفان
🗓 چهارشنبه 20 تیر 1403 ساعت 17
🏡سالن حافظ
🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.
🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.
💢انجمن ایرانی تاریخ💢
💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢
🆔 @iranianhht
✅ تاریخچهٔ شکلات
✍ فاطمه زارعی، دانشجوی کارشناسیارشد تاریخ ایران دورهٔ اسلامی دانشگاه تهران، ۲۸ خرداد ۱۴۰۳
تاریخ اجتماعی پر از موضوعات به ظاهر ساده اما مهم و حائز اهمیت است که هر کدام فراز و نشیب و داستان های مختص به خود را در تاریخ دارند. تاریخچۀ مواد غذایی و ورود تنقلات و مواد غذایی جدید در ایران، از مباحث مهم در تاریخ اجتماعی است زیرا دریچههای جدیدی را در پیش چشم ما میگشاید که تا پیش از آن نسبت به آن بیاطلاع بودیم.
شکلات به عنوان یک ماده ی غذایی از نوع تنقلات خوراکی تاریخچه ای طولانی دارد در حالی که بسیاری تصور میکنند قدمت و تاریخچۀ شکلات مربوط به دوران مدرن است، اما این ماده از دوران باستان وجود داشته و تاریخچه و داستان مختص به خود را دارد. در این پژوهش تلاش شده تا در ابتدا این ماده را از دوران باستان بررسی کرد و سپس به زمانی که این مادهی خوراکی متداولتر از گذشته شد رفت و در نهایت پرسش و ابهام این است که این خوراکی چه زمانی وارد ایران شد و در ایران چه سیری را گذراند.
📌ادامهٔ این نوشتار را در وبگاه مردمنامه؛ با ورود به لینک زیر بخوانید:👇👇
🔗 تاریخچهٔ شکلات
🔴 پشتیبانی از مردمنامه
🔺به فرهنگ باشد روان تندرست🔺
🔴ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکیها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنیاند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمیخورد.
🔴فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گسترهیِ گستردهیِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین میکوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
🔺پـــــــایــنده ایــــــــــران🔺
🟥دکتر محمّدعلی اسلامینُدوشن
🟥کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).
🟥زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).
🟥کتابخانه تخصصی ادبیات
🟥بهترین داستانهای کوتاه جهان
🟥رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).
🟥رازها و نمادها و آموزههای شاهنامه
🟥مولانا و باغ سبز عشق
🟥 حافظ // خیام ( صوتی )
🟥بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس).
🟥رمانهای صوتی بهار
🟥مردمنامه، فصلنامه مطالعات تاریخ مردم.
🟥خردسرای فردوسی
(آینهای برای پژواک جلوههای دانش و فرهنگ ایران زمین).
🟥چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)
🟥آرخش، کلبه پژوهش حماسههای ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).
🟥سرو سایـهفکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).
🟥شاهنامه کودک هما
🟥منابع تاریخ ساسانیان
🟥مطالعات قفقاز
🟥ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)
🟥زبان شناسی و فراتر از آن (محفلی برای آموختن زبانهای ایرانی).
🟥شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).
🟥تاریخ اشکانیان
🟥انجمن شاهنامه خوانی آنلاین (دبی، کانادا، ایران، لندن).
🟥مأدبهی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).
🟥شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری
🟥بوستان سعدی با امیر اثنی عشری
🟥کانون پژوهشهای شاهنامه
(معرفی کتابها و مقالات و یادداشتها پیرامون شاهنامه).
🟥گاهگفـت
(دُرُستخوانیِ شعرِ کُهَن).
🟥شرح و بررسی آکادمیک تاریخ اشکانیان
🟥ملیگرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی
🟥رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).
🟥فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بومداری
🟥تاریخ روایی ایران
🟥اهل تمییز
(معرفی و نقد کتاب، پاسداشت یاد بزرگان)
🟥حافظخوانی - محمدرضا کاکایی
🟥کتابخانه متون و مطالعات زردشتی
🟥کتاب گویای ژیگ
🟥انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)
🟥تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین
🟥سفر به ادبیات (خوانش و شرح گلستان صوتی، معرفی کتاب و...)
🟥تاریخ ترجمه(یادداشتها و جستارها دربارهٔ تاریخنگاری و تاریخ ترجمه در ایران).
🟥تاریخ میانه
🟥کتاب و حکمت
🟥سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).
🟥انجمن شاهنامهخوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).
🟥کانال میهمان:
🔴انجمن زبانهای باستانی آژیار
🔺فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🔺
🔴هماهنگی جهت شرکت در تبادل
🟥@Arash_Kamangiiir