208706
आम्ही आपले मराठी भाषेचे शब्दभांडार, आकलन आणि व्याकरणची समज वाढवण्यासाठी , विस्तारित करण्यासाठी मदत करू , आजच आपल्या मित्रांनाही आपल्या चॅनेल वर आमंत्रित करा. लगेच जॉईन करा @Marathi
🌷🌷iii) पूर्ण भूतकाळ🌷🌷
एखादी क्रिया मागील काळात पूर्ण झालेली असते किंवा ती क्रिया पुर्णपणे संपलेली असते, असा जेव्हा अंदाज येतो तेव्हा त्याला 'पूर्ण भूतकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. सिद्धीने गाणे गाईले होते.
b. मी अभ्यास केला होता.
c. त्यांनी पेपर लिहिला होता.
d. राम वनात गेला होता.
🌷🌷i) साधा भूतकाळ🌷🌷
एखादी क्रिया ही अगोदर घडून गेलेली असते व त्या संदर्भात जेव्हा बोलले जाते तेव्हा त्या काळास 'साधा भूतकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. रामने अभ्यास केला
b. मी पुस्तक वाचले.
c. सिताने नाटक पहिले.
🌷🌷iv) रीती वर्तमानकाळ / चालू पूर्ण वर्तमानकाळ🌷🌷
वर्तमानकाळात एखादी क्रिया सतत घडत असल्याची रीत दाखविली तर त्याला 'रीती वर्तमानकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. मी रोज फिरायला जातो.
b. प्रदीप रोज व्यायाम करतो.
c. कृष्णा दररोज अभ्यास करतो.
🌷🌷ii) अपूर्ण वर्तमान काळ / चालू वर्तमानकाळ🌷🌷
जेव्हा एखादी क्रिया वर्तमान काळात असून ती अपूर्ण किंवा चालू असे तेव्हा त्या वर्तमान काळाला 'अपूर्ण किंवा चालू वर्तमानकाळ'म्हणतात.
उदा.
a. सुरेश पत्र लिहीत आहे.
b. दिपा अभ्यास करीत आहे.
c. आम्ही जेवण करीत आहोत.
🌿🌿वर्तमानकाळ :🌿🌿
क्रियापदाच्या रूपावरून क्रिया आता घडते आहे असे जेव्हा समजते तेव्हा तो काळ 'वर्तमानकाळ' असतो.
उदा.
a. मी आंबा खातो.
b. मी क्रिकेट खेळतो.
c. ती गाणे गाते.
d. आम्ही अभ्यास करतो.
वर्तमानकाळाचे 4 उपप्रकार घडतात.
3. अनुनासिक वर्ण - ज्या वर्णाचा उच्चार त्याच्या उच्चार स्थानासोबत काही अंशी नाकातूनही केल्या जातो त्यास अनुनासिक असे म्हणतात.
🌿
· उदा. ड, त्र, ण, न, म
🌿1. कठोर वर्ण - ज्या वर्णाचा उच्चार करण्यास जोर द्यावा लागतो त्यांना कठोर वर्ण असे म्हणतात.
· उदा. क, ख
· च, छ
· ट, ठ
· त, थ
· प, फ
🌷3.व्यंजन : एकूण व्यंजन 34 आहेत.
· ज्याचा उच्चार करतांना जिभेचा कंठ, टाळू, मुर्धा, दात, ओठ, या अवयवांशी स्पर्श होतो त्यांना व्यंजन असे म्हणतात.
· व्यंजनाचे पाच प्रकारात वर्णन केले जाते.
1. स्पर्श व्यंजन (25)
2. अर्धस्वर व्यंजन (4)
3. उष्मा, घर्षक व्यंजन (3)
4. महाप्राण व्यंजन (1)
5. स्वतंत्र व्यंजन (1)
🍀🍀स्वरांचे इतर प्रकार🍀🍀
🌷· 1. सजातीय स्वर : एकाच उच्चार स्थांनामधून जाणार्‍या स्वरांना सजातीय स्वर असे म्हणतात.
· अ-आ, उ-ऊ, ओ-औ, इ-ई, ए-ऐ
🌷· 2. विजातीय स्वर : भिन्न उच्चार स्थांनामधून उच्चारल्या जाणार्‍या स्वरांना विजातीय स्वर असे म्हणतात.
· अ-ई, उ-ए, ओ-ऋ
· 🌸 3. संयुक्त स्वर : दोन स्वर मिळून तयार होणार्‍या स्वरांना संयुक्त स्वर असे म्हणतात.
· याचे 4 स्वर आहेत.
· ए - अ+इ/ई
· ऐ - आ+इ/ई
· ओ - अ+उ/ऊ
· औ - आ+उ/ऊ
❇️ एक शब्दाबद्दल शब्दसमूह ❇️
● कृतज्ञ : उपकार जाणणारा
● असंख्य,अमाप : संख्या मोजता न घेता येणारा
● मनमिळाऊ : मिळून मिसळून वागणारा
● वसतिगृह : विद्यार्थ्यांसाठी राहण्याची जागा
● गुप्तहेर : गुप्त बातम्या कढणारा
● विनातक्रार : कोणतीही तक्रार न करता
● दीर्घद्वेषी : सतत द्वेष करणारा
● कवयित्री : कविता करणारी
● तट : किल्ल्याच्या सभोवतालची भिंत
● स्वार्थी : केवळ स्वतःचाच फायदा करू
पाहणारा
● तुरुंग : कैदी ठेवण्याची जागा
● दानशूर : खूप दानधर्म करणारा
● दीर्घायुषी : खूप आयुष्य असणारा
● अतिवृष्टी : खूप पाऊस पडणे
● गुराखी : गुरे राखणारा
● निर्वासित : घरदार नष्ट झाले आहे असा
● अंगण : घरापुढील मोकळी जागा
● गवंडी : घरे बांधणारा
● चौक : चार रस्ते एकत्र येतात ती जागा
Follow करा eMPSCKatta WhatsApp चॅनल.
https://whatsapp.com/channel/0029Va9YcKQ1noz2YIkvNP1c
4. संकेतबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· या उभयान्वयी अव्ययामुळे एखादी कृती घडण्यामागे विशिष्ट अट सूचित असते. गौण वाक्यात अट (संकेत) दर्शवली जाते व प्रधान वाक्यात त्याचा परिणाम झालेला दिसतो.
· उदा. जर-तर, जारी-तरी, म्हणजे, की, तर इत्यादी
1. जर दळण आणल तर स्वयंपाक होईल.
2. नोकरी मिळविली म्हणजे गाडी घेऊन देईल.
3. तू घरी आला की, आपण सिनेमाला जाऊ.
🌷🌷संकेत बोधक उभयान्वी बोधक🌷🌷
2. उद्देशबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· या उभयान्वयी अव्ययांमुळे प्रधान वाक्याचा उद्देश/हेतु हा गौण वाक्यात कळतो.
· उदा. म्हणून, सबब, यास्तव, कारण,की इत्यादी.
1. चांगले उपचार मिळावेत, यास्तव तो मुंबईला गेला.
2. चांगले गुण मिळावेत, म्हणून ती खूप अभ्यास करते.
🌷🌷उद्देश बोधक अव्यव🌷🌷
1. स्वरूपबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· या उभयान्वयी अव्ययामुळे एका वाक्याचे स्वरूप दुसर्‍या वाक्यात कळते.
· उदा. म्हणून, म्हणजे, की, जे इत्यादी.
1. एक किलोमीटर म्हणजे एक हजार मीटर
2. तो म्हणाला, की मी हरलो.
3. मी मान्य करतो की, माझ्याकडून चुकी झाली.
🌷🌷स्वरूपबोधक अव्यव🌷🌷
4. परिणामबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· पहिल्या वाक्यातील एखाधा गोष्टीचा परिणाम हा समोरील वाक्यात दर्शवण्यासाठी परिणामबोधक उभयान्वयी अव्यय वापरतात.
· उदा. म्हणून, याकरिता, सबब, यास्वत, तेव्हा, तस्मात इत्यादी.
1. तू गृहपाठ करीत नाहीस म्हणून तुला शिक्षक रागवतात.
2. ती नेहमी अभ्यास करते याकरिता ती नेहमी प्रथम येते.
3. गोडी येतांना बंद पडली, सबब मला उशीर झाला.
🌷🌷ii) अपूर्ण/चालू भूतकाळ🌷🌷
एखादी क्रिया मागील काळात चालू होती किंवा घडत होती म्हणजेच त्यावेळेस ती क्रिया अपूर्ण होती तेव्हा क्रियेच्या त्या अवस्थेला 'अपूर्ण भूतकाळ/चालू भूतकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. मी आंबा खात होतो.
b. दीपक गाणे गात होता.
c. ती सायकल चालवत होती.
🌷🌷भूतकाळ :🌷🌷
जेव्हा क्रियापदाच्या रूपावरून क्रिया पूर्वी घडून गेलेली असते. असा बोध होतो तेव्हा त्या काळाला 'भूतकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. राम शाळेत गेला.
b. मी अभ्यास केला.
c. तिने जेवण केले.
भूतकाळचे 4 उपप्रकार पडतात.
🌷🌷iii) पूर्ण वर्तमान काळ🌷🌷
जेव्हा क्रिया ही वर्तमानकाळातील असून ती नुकतीच पूर्ण झालेली असेल तेव्हा त्याला 'पूर्ण वर्तमानकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. मी आंबा खाल्ला आहे.
b. आम्ही पेपर सोडविला आहे.
c. विधार्थ्यांनी अभ्यास केला आहे.
i) साधा वर्तमान काळ
🌿जेव्हा क्रिया ही वर्तमानकाळात घडते तेव्हा त्याला 'साधा वर्तमानकाळ' असे म्हणतात.
उदा.
a. मी आंबा खातो.
b. कृष्णा क्रिकेट खेळतो.
c. प्रिया चहा पिते.
🌷🌷काळ व त्याचे प्रकार🌷🌷
·🌿 वाक्यात दिलेल्या क्रियापदावरून जसा क्रियेचा बोध होतो, तसेच ती क्रिया कोणत्या वेळी घडत आहे याचाही बोध होतो त्याला 'काळ'असे म्हणतात.
·🌿 काळाचे प्रमुख 3 प्रकार पडतात.
1. वर्तमान काळ
2. भूतकाळ
3. भविष्यकाळ
🌿2. मृद वर्ण - ज्या वर्णाचा उच्चार सौम्यपणे होतो त्यांना मृद वर्ण असे म्हणतात.
· उदा. ग, घ
· ज, झ
· ड, ढ
· द, ध
· ब ,भ
🌿1. स्पर्श व्यंजन : एकूण व्यंजन 25 आहेत.
· ज्याचा उच्चार करतांना फुफुसातील हवा तोंडावाटे बाहेर पडतांना टाळू, कंठ, मुर्धा, दात, व ओठ यांचा स्पर्श
· करून बाहेर निघते म्हणून त्यांना स्पर्श व्यंजन म्हणतात.
· उदा. क, ख, ग, घ, ड
· च, छ, ज, झ, त्र
· ट, ठ, ड, द, ण
· त, थ, द, ध, न
· प, फ, ब, भ, म
·🌺 2. स्वरादी : ज्याचा उच्चार करण्याअधी स्वर येतो त्यांना स्वरादी असे म्हणतात.
· स्वर + आदी - स्वरादी
· दोन स्वरादी - अं, अः
· स्वरादी मध्ये अनुस्वार व विसर्ग यांचा समावेश होतो.
· दोन नवे स्वरदी : ओ, औ
· हे नवे स्वरादी इंग्लिश भाषेतून आलेले आहेत.
· उदा. बॅट, बॉल
🌿🌿वर्णमाला🌿🌿
🌷· वर्ण - आपल्या तोंडावाटे पडणार्‍या मूल ध्वनीला वर्ण असे म्हणतात.
· मराठीत एकूण 48 वर्ण आहेत.
1. स्वर
2. स्वरादी
3. व्यंजन
· 🌺 1. स्वर : ज्यांचा उच्चार करतांना जिभेचा मुखातील कोठल्याही अवयवांशी स्पर्श होत नाही त्यांना स्वर असे म्हणतात.
· अ, आ, इ, ई, ल्र, उ, ऊ, ए, ऐ, ओ, औ, ऋ
· स्वरांचे मुख्य प्रकार दोन आहेत.
· 🌾 1. र्‍हस्व स्वर : ज्या स्वरांचा उच्चार करण्यास कमी वेळ लागतो त्या स्वरांना र्‍हस्व स्वर असे म्हणतात.
· अ, इ, ऋ, उ
·🌾 2. दीर्घ स्वर : ज्या स्वरांचा उच्चार करण्यास जास्त वेळ लागतो त्यांना दीर्घ स्वर असे म्हणतात.
· आ, ई, ऊ, ए, ऐ, ओ, औ
❇️ मराठी व्याकरण - समानार्थी म्हणी ❇️
● गाढवापुढे वाचली गीता अन - नळी फुंकले सोनारे इकडून
● काळाचा गोंधळ बरा - गेले तिकडे वारे
● घरोघरी मातीच्या चुली - पळसाला पाने तीनच
● चोरावर मोर - शेरास सव्वाशेर
● जशी देणावळ तशी खानावळ - दाम तसे काम
● पालथ्या घड्यावर पाणी - येरे माझ्या मागल्या ताककण्या चांगल्या
● नव्याचे नऊ दिवस - तेरड्याचे रंग तीन दिवस
● नाव मोठं लक्षण खोटं - नाव सोनुबाई हाती कथलाचा वाळा नाही, बडा घर पोकळ वासा
● बेलाफुलाची गाठ पडणे - कावळा बसायला आणि फाटा तुटायला
● पी हळद अन हो गोरी - उतावळा नवरा गुडघ्याला बाशिंग
● वराती मागून घोडे - बैल गेला अन झोपा केला
● वासरात लंगडी गाय शहाणी - गावंढया गावात गाढवीण सवाशीण
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
👉 स्पर्धा परीक्षेची तयारी करण्याऱ्या आपल्या सर्व विद्यार्थी मित्र/मैत्रिणींना शेअर करा .....
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
🌷🌷बहुव्रीही समास :🌷🌷
§ ज्या समासातील कोणतेच पद प्रमुख नसून त्या पदाच्या अर्थापेक्षा वेगळ्या अशा वस्तूंचा किंवा व्यक्तींचा त्यामधून बोध होतो त्या समासाला बहुव्रीही समास असे म्हणतात.
§ उदा.
1. नीलकंठ - ज्याचा कंठ निळा आहे असा (शंकर)
2. वक्रतुंड - ज्याचे तोंड वक्र आहे असा (गणपती)
3. दशमुख - ज्याला दहा तोंड आहे असा (रावण)
§ बहुव्रीही समासाचे खालील 4 उपपक्रार पडतात.
3. करणबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· या उभयान्वयी अव्ययामुळे एका वाक्याचे कारण हे दुसर्‍या वाक्यामध्ये कळते.
· उदा. कारण, का, की इत्यादी.
1. त्याला यश मिळाले कारण त्याने खूप मेहनत घेतली.
2. मला गृहशास्त्राची माहिती नाही, कारण की, माझ्या अभ्यासक्रमात तो विषय नव्हता.
🌷🌷कारणबोधक अव्यव🌷🌷
2. उद्देशबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· या उभयान्वयी अव्ययांमुळे प्रधान वाक्याचा उद्देश/हेतु हा गौण वाक्यात कळतो.
· उदा. म्हणून, सबब, यास्तव, कारण,की इत्यादी.
1. चांगले उपचार मिळावेत, यास्तव तो मुंबईला गेला.
2. चांगले गुण मिळावेत, म्हणून ती खूप अभ्यास करते.
🌿🌿उद्देशबोधक अव्यव🌿🌿
🌷🌷असमानत्वदर्शक किंवा गौणत्वसूचक उभयान्वयी अव्यय :🌷🌷
· उभयान्वयी अव्ययांनी जोडलेल्या दोन वाक्यांपैकी एक वाक्य प्रधान व त्याच्या तुलनेत दुसरे वाक्य गौण असते तेव्हा अशा अव्ययांना 'असमानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्यय' असे म्हणतात.
· यांचे पुढील 4 प्रकार पडतात.
3. न्यूनत्वबोधक उभयान्वयी अव्यय -
· पहिल्या वाक्यातील कमीपणा किंवा उणीव दर्शवणारे वाक्य या उभयान्वयी अव्ययाने जोडले जातात.
· उदा. परंतु, पण, बाकी, किंतु, परी इत्यादी.
1. मरावे, परी किर्तीरूपी उरावे.
2. लग्न छान झाले पण जेवण बरोबर नव्हते.
3. त्याने अभ्यास केला, परंतु नापास झाला.