شاه و نخبگان در شاهنشاهی هخامنشی: گزیده مقالاتی در باب بایگانی باروی تخت جمشید


✍ ووتر هنکلمن، آنالیزا  آتزونی، م‍ارک‌  گ‍ری‍س‍ون‌ و متیو استولپر
ترجمهٔ یزدان صفایی، حمیدرضا نیک ‌روش

📚 @ktyab

Читать полностью…

تاریخ هخامنشیان
ریشه‌های سنت اروپایی
جلد۵

✍ ویراستاران: هلن سانسیسی وردنبورخ و یان ویلم درایورس
ترجمهٔ مرتضی ثاقب‌فر

📚 @ktyab

Читать полностью…

آیین زرتشت و پارسیان

✍ اثر جان راسل هیلنز
ترجمهٔ سعید علیمحمدی

📚 @ktyab

Читать полностью…

نظریه(های) تکامل (۳): گونه‌زایی

هرچند اصطلاح گونه‌زایی (speciation) اوایل قرن بیستم توسط زیست‌شناس آمریکایی، اُرِتور کوک، عرضه شده اما ایده‌ی گونه‌زایی توسط والاس و داروین مطرح شده است. گونه‌زایی فرایندی است که طی آن یک گونه به گونه‌ای دیگر بدل می‌شود. دو نوع معروف‌تر گونه‌زایی عبارتند از: یک. یک گونه به مرور زمان آن‌قدر تغییر می‌کند که به گونه‌ی دیگری تبدیل شود؛ دو. یک گونه به دو گونه تقسیم شود (یا یک گونه‌ی دختر از گونه‌ی مادر منشعب شود.)

با اینکه داروین نخستین تصاویر درخت حیات را ترسیم می‌کند، که در آن محل‌های دوشاخه‌شدن گواهی از حالت دوم است، اما عموماً از نوع نخست گونه‌زایی سخن می‌گوید. چرا؟ زیرا این دو حالت چندان هم که به‌نظرمی‌رسد از هم متمایز نیستند. مثالی از فرآیند گونه‌زایی برای داروین ورود دسته‌ای از سهره‌ها به یکی از جزایر گالاپاگوس بود که به مرور زمان و به نحوی تدریجی و انباشتی تغییراتی می‌کنند تا حدی که قابلیت زادآوری را با جمعیتی که از آن جدا شده‌اند از دست دهند. اگر جمعیت والد را «درنظر نگیریم» این مثالی از گونه‌زایی نوع اول است زیرا شاهد تغییرات تدریجی در یک گونه طی زمان هستیم. اما اگر جمعیت والد را «درنظر بگیریم» شاهد دوشاخه‌شدن دو جمعیت هستیم. اما فارغ از «نحوه‌ی درنظرگرفتنِ» زیست‌شناس، یک رویداد واحد، و متعاقب آن یک فرایند واحد در جریان بوده است: مثالی که نشان می‌دهد گاهی اختلاف‌نظر زیست‌شناسان ناشی از نحوه‌ی مدل‌کردن جهان زیستی توسط آنها است.

انواع گونه‌زایی:
(آگاهی از انواع گونه‌زایی منبع استعاری بسیار غنی‌ای است برای تبیین‌های تکامل در علوم اجتماعی که به‌عنوان نمونه به مواردی اشاره می‌شود.)

گونه‌زایی ناهمجا یا دگروطن (allopatric): وقتی یک جمعیت به لحاظ جغرافیایی (مثلاً با ایجاد یک گسل یا احداث یک بزرگراه) به دو زیر جمعیت تقسیم می‌شود ممکن است هرکدام از دو جمعیت مسیر تکاملی جداگانه‌ای را طی کرده و به دو گونه بدل شوند. (تمثیل: برقراری مرز میان پاکستان و هند و تشکیل دو دولت متمایز)

گونه‌زایی پیرامونی (peripatric): جمعیت کوچکی از افراد پیرامونی، جمعیتِ نسبتاً مستقلی را شکل می‌دهند که معمولاً با همدیگر تولیدمثل می‌کنند و امکان تولیدمثل با جمعیت بزرگ کاهش می‌یابد. (تمثیل: حاشیه‌نشینی در کلان‌شهرها)

گونه‌زایی مجاورتی (parapatric): در یک جمعیت جداییِ تولیدمثلی رخ می‌دهد اما نه به‌طورکامل. (تمثیل: تشکیل طبقات اجتماعی متفاوت در یک کشور تا رسیدن به حدی مانند موقعیت کاست‌ها در هند)

گونه‌زایی همجا یا هموطن (sympatric): در این حالت که بیشتر در حشرات و ماهی‌ها مشاهده می‌شود یک جمعیت بدون آنکه جدایی جغرافیایی را تجربه کند دو یا چند گونه را به‌وجود می‌آورد. (تمثیل: تشکیل احزاب سیاسی و گروه‌های عقیدتی در یک کشور)

همان‌طور که از تمثیل‌ها نیز برمی‌آید تمایز قائل شدن دقیق میان این گونه‌زایی‌ها با ابهام‌های زیادی مواجه است و وجوهی قراردادی دارد.

 برخی مکانیسم‌های اصلی:
برای زیست‌شناس شرح مکانیسم‌ها تا حدی مهم است که ارنست مایر منکر وقوع گونه‌زایی همجا (هموطن) بود زیرا نمی‌توانست مکانیسمی برای آن تصور کند: چگونه ممکن است بدون جدایی جغرافیایی و بنابراین بدون جدایی تولیدمثلی در یک میهن دو یا چند گونه ایجاد شوند؟
تقویت: تقویت مکانیسمی است که طی آن انتخاب طبیعی پس از جدایی دو جمعیت، علیه هیبریدهای ناشی از میان‌زادگیری میان دودسته وارد می‌شود و بنابراین تولیدمثل جداگانه در هر گروه را تقویت می‌کند. (به احترام والاس که نخستین‌بار این پدیده را معرفی کرد به آن «اثر والاس» نیز گویند.)
اثر بنیان‌گذار: گروه جداشده از جمعیت بزرگ تنوع ژنتیکی کمتری دارند و هر چه گروه کوچک‌تر باشد تنوع ژنتیکی آن نسبت به جمعیت والد کمتر است و اگر چنین جمعیت کوچکی موفق به تولید تباری شود احتمال۷ شکل‌گیری گونه‌ای جدید بالا خواهد بود.
انتخاب جنسی: وقتی ملاک‌های جفت‌گزینی در زیرگروه‌ها متفاوت باشد بخت گونه‌زایی بالا می‌رود.

به‌طورخلاصه:
یک. اصل وقوع گونه‌زایی یک فکت است. الف. مدل‌سازی‌های ریاضیاتی، ب. آزمایش‌های بسیار گسترده بر روی مگس سرکه، و مهم‌تر از این دو، ج. مشاهده‌ی مکرر گونه‌زایی در جهان طبیعت پذیرش گونه‌زایی به مثابه‌ی یک فکت را ممکن ساخته است.

دو. اما در مورد تمییز انواع گونه‌زایی و مکانیسم‌های اصلی در ایجاد هرکدام اختلاف‌نظر وجود دارد. به‌عبارتی، مثلاً در اینکه در ماهی سیکلید گونه‌زایی رخ‌داده تردیدی نیست. اما ممکن است در مورد نوع گونه‌زایی، علل و مکانیسم‌هایی که به گونه‌زایی انجامیده‌اند اجماعی نباشد که البته در موارد بسیاری نیز اجماع‌ حاصل شده است.
به عبارتی "واقعیت گونه‌زایی" را به اشکال مختلفی می‌توان مدل‌سازی کرد که در بسیاری از رخدادهای گونه‌زایی، اجماعی‌ست که برخی مدل‌ها بازنمود بهتری از واقعیت‌اند.
  

✍ هادی صمدی


📚 @ktyab

Читать полностью…

‍ 🌌 آیا کهکشان‌ها از جمله راه شیری به دور چیزی در جهان می‌چرخند؟


برای پاسخ به این پرسش باید به دنبال منبع جرم بزرگ‌تری باشیم. به نظر می‌رسد همه چیز در این جهان در حال چرخش است. قمرها به دور سیاره‌ها، سیاره‌ها به دور ستاره‌ها و ستاره‌ها به دور مرکز کهکشان‌ها می‌چرخند؛ اما فراتر از کهکشان‌ها، تجسم همه چیز اندکی دشوارتر می‌شود. با توجه به این مسئله، آیا می‌توان گفت که کهکشان‌ها و به‌طور خاص راه شیری خودمان به دور چیزی در جهان می‌چرخند؟

برای پاسخ به پرسش فوق در درجه‌ی اول باید بدانیم مدارها چگونه کار می‌کنند. دو جرم را درنظر بگیرید که به دور یکدیگر می‌چرخند. این دو کششی گرانشی که آن‌ها را متصل به هم نگه می‌دارد، روی یکدیگر اعمال می‌کنند. این اجرام در واقع به دور مرکز جرم مشترک می‌چرخند. اگر بتوانید منظومه را کوچک کنید، مرکز جرم نقطه‌ای خواهد بود که می‌توانید آن را روی انگشت خود متعادل نگه دارید.

اما در مورد منظومه‌ شمسی یا منظومه‌ی زمین و ماه، یکی از اجرام همیشه بزرگ‌تر از دیگری است. مرکز جرم در واقع درون جرم بزرگ‌تر قرار می‌گیرد، بنابراین جرم بزرگ‌تر چندان حرکت نمی‌کند و جرم کوچک‌تر در مسیری تقریبا دایره‌ای به دور آن می‌چرخد.

در مقیاس‌های بزرگ‌تر، پیچیدگی افزایش می‌یابد. کهکشان راه شیری بخشی از یک گروه کهکشانی موسوم به گروه محلی است که شامل کهکشان ما، کهکشان آندرومدا، یک کهکشان مارپیچی کوچک‌تر به نام مثلث و چند کهکشان کوتوله از جمله ابرهای ماژلانی کوچک و بزرگ است.

راه شیری و آندرومدا بزرگ‌ترین جرم‌های گروه محلی به شمار می‌روند. از آنجا که جرم آن‌ها مشابه یکدیگر است، مرکز جرم بین دو کهکشان قرار می‌گیرد. از آنجا که چیزی بزرگ‌تر از این کهکشان‌ها در اطراف وجود ندارد، در نتیجه این دو به دور یکدیگر می‌چرخند.

با این‌حال، مدار راه شیری مانند مدار سیاره‌های منظومه شمسی، دایره‌ای یا بیضوی نیست. سانگمو تونی سوهن، ستاره‌شناس مؤسسه‌ی علوم تلسکوپ فضایی مریلند، به لایوساینس می‌گوید:

عجیب خواهد بود اگر راه شیری به دور چیزی بچرخد، زیرا برای تحقق این مسئله باید جرمی بزرگ‌تر وجود داشته باشد.

داستان کهکشان‌ها کمی متفاوت است. راه شیری و آندرومدا هر دو روی مدارهایی شعاعی قرار دارند. کریس میهوس، ستاره‌شناس وضعیت کهکشان‌ها را این گونه توصیف می‌کند:

تصور کنید گرانش دو جسم آن‌ها را به سمت هم می‌کشاند و به‌جز کشش گرانشی عامل دیگری در حرکت آن‌ها دخیل نیست. آن‌ها روی یک خط به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند. این مدار از نوع شعاعی محض است. مدار راه شیری کاملا شعاعی نیست، زیرا اندکی حرکت‌های جانبی بین دو کهکشان وجود دارد.

چرخش راه شیری و‌ آندرومدا به دور یکدیگر، به این معنی است که این دو کهکشان در ۴٫۵ میلیارد سال آینده با هم برخورد خواهند کرد. بااین‌حال، ستاره‌های کهکشان‌ها با یکدیگر برخورد نمی‌کنند، زیرا مسافت‌های بسیار زیادی بین آن‌ها وجود دارد. در این برخورد دو کهکشان از میان یکدیگر می‌گذرند و دوباره جدا می‌شوند که مدت زیادی به طول نخواهد انجامید. میهوس می‌گوید:

دو کهکشان دور زده و دوباره به یکدیگر بازمی‌گردند. در نهایت طی صدها میلیون یا میلیاردها سال، با یکدیگر ادغام شده و کهکشانی بزرگ را شکل می‌دهند.

برهم‌کنش‌های گرانشی احتمالا آن‌قدر ستارگان دو کهکشان را در مواجهه‌ی نزدیک با یکدیگر قرار می‌دهد که کهکشان ترکیبی به جای مارپیچی مانند راه شیری یا آندرومدا، به کهکشانی بیضی‌شکل تبدیل خواهد شد. این ادغام می‌تواند باعث داغ شدن گازها در راستای بازوهای مارپیچی کهکشان‌ها شود و زمینه را برای شکل‌گیری ستاره‌های جدید فراهم کند.

به‌گفته‌ی میهوس، مدارها در مقیاس‌های بزرگ‌تر از گروه‌های کهکشانی چندان تعریف‌شده نیستند، اما به طور قطع می‌دانیم که گروه محلی نیز در حال حرکت است. گروه محلی به سمت یک خوشه‌ی کهکشانی عظیم به نام دوشیزه کشیده می‌شود که دارای چند صد کهکشان است و در فاصله‌ی تقریبی ۶۵ میلیون سال نوری از ما قرار دارد. اما گروه محلی هرگز به آنجا نمی‌رسد، زیرا انبساط جهان کهکشان‌ها را با سرعتی فراتر از کشش گرانشی خوشه‌ی دوشیزه از یکدیگر دور می‌کند.

📚 @ktyab

Читать полностью…

شرح تاریخ فلسفه راتلج
فرانسیس بیکن


🎙 جلال پیکانی

📚 @ktyab

Читать полностью…

‍ 🧠 رقیب نورالینک با قراردادن 4096 الکترود در مغز، رکوردشکنی کرد


شرکت تراشه مغزی Precision Neuroscience اعلام کرده که با قراردادن 4096 الکترود عصبی در مغز، رکورد جدیدی را در این زمینه ثبت کرده است. رکورد ثبت‌شده قبلی در این مورد، 2048 الکترود بوده است که سال گذشته به ثبت رسید.

مؤسس این شرکت در بیانیه مطبوعاتی آن می‌گوید:

«این رکورد گام مهمی به سوی عصر جدید است. توانایی جمع‌آوری اطلاعات قشر مغز در این بزرگی و مقیاس می‌تواند به ما اجازه دهد مغز را به روشی بسیار عمیق‌تر درک کنیم.»

طبق گزارش CNBC، این چهاردهمین باری است که Precision دستگاه خود را روی مغز یک انسان قرار می‌دهد. همچنین این شرکت انتظار دارد که تا سال 2025 بتواند اولین دستگاه خود را وارد بازار تجاری کند.

تفاوت تراشه مغزی Precision و نورالینک

رابط مغز و رایانه Precision به هیچ‌وجه داخل مغز نفوذ نمی‌کند، بلکه در بالای آن قرار می‌گیرد. این دستگاه حاوی حداقل یک لایه زرد است که گفته می‌شود ضخامت یک پنجم موی انسان را دارد و حاوی 1024 الکترود است. در مقابل، رابط نورالینک حاوی 1024 الکترود در 64 سیم نازک‌تر از مو است که توسط یک ربات جراح در مغز کاشته می‌شود. در اولین بیمار دریافت‌کننده ایمپلنت این شرکت، سیم‌هایی با اندازه 3 میلی‌متر تا 5 میلی‌متر در بافت مغز قرار داده شدند، اما ظاهراً 85 درصد آن‌ها در هفته‌های پس از جراحی از مغز بیمار خارج شدند.

نورالینک هفته گذشته مجوز FDA برای دومین جراحی کاشت تراشه در مغز انسان را دریافت کرد.

تعداد بالای الکترودها به دانشمندان علوم اعصاب کمک می‌کند تا فعالیت نورون‌ها را با وضوح بیشتری بررسی کنند. Precision Neuroscience نیز مانند بسیاری از رقبای خود، قصد دارد از رابط مغز و کامپیوتر (BCI) با هدف بازگشت توانایی گفتار و حرکات بیمارانی استفاده کند که به‌ویژه دچار سکته مغزی یا آسیب نخاعی شده‌اند.

شرکت Precision توسط یک جراح مغز و‌ اعصاب و مهندس به‌نام «بن راپوپورت» که در سال 2016 نیز یکی از بنیانگذاران نورالینک بود، در سال 2021 تأسیس شد. همچنین سه مدیر قبلی نورالینک نیز در این شرکت حضور دارند.

📚 @ktyab

Читать полностью…

👑مستند سلسله قاجار از آغاز تا پایان


(اطلاعات کلی و ناقص)

📚 @ktyab

Читать полностью…

‍ 🦃 بزرگ‌ترین و دقیق‌ترین شجره‌نامه تاریخ پرندگان ایجاد شد


یک تیم بین‌المللی از دانشمندان با استفاده از روش‌های محاسباتی پیشرفته بزرگ‌ترین و دقیق‌ترین شجره‌نامه پرندگان تابه‌امروز را ایجاد کردند. در این پژوهش، پروفسور «سیاوش میرعرب»، محقق ایرانی دانشگاه کالیفرنیا نیز حضور داشته است. این شجره‌نامه شامل نمودار پیچیده‌ای از حدود 93 میلیون سال روابط تکاملی بین 363 گونه پرنده است که تقریباً 92 درصد از همه خانواده‌های پرندگان را نشان می‌دهد.

براساس مقاله‌های منتشرشده در نیچر و PNAS، این شجره‌نامه به تفصیل الگوهای تکاملی پرندگان را پس از انقراضی که دایناسورها را در 65 تا 67 میلیون سال پیش نابود کرد، نشان می‌دهد. پروفسور میرعرب درباره این پژوهش می‌گوید:

«هدف ما بازسازی کل تاریخ تکامل همه پرندگان است.»

درواقع پژوهش حاضر بخشی از پروژه «10000 ژنوم پرنده» (B10K) است که در آن دانشگاه کپنهاگ دانمارک، دانشگاه ژجیانگ چین و دانشگاه کالیفرنیا، سن‌دیگو آمریکا همکاری می‌کنند و هدف آن نیز تولید پیش‌نویس توالی ژنوم برای حدود 10,500 گونه پرنده موجود است.

برای ایجاد این شجره‌نامه، محققان مجموعه‌ای از الگوریتم‌ها به نام ASTRAL استفاده کردند که پروفسور سیاوش میرعرب و همکارانش آن‌ها را برای استنتاج روابط تکاملی، با مقیاس‌پذیری، دقت و سرعتی بی‌سابقه توسعه داده‌اند. با استفاده از این الگوریتم‌ها، محققان داده‌های بیش از 60 هزار منطقه ژنومی را ادغام کردند و یک پیکره آماری قوی برای تجزیه‌وتحلیل فراهم کردند.

با کمک این الگوریتم‌ها، سپس محققان تاریخچه تکاملی بخش‌های منفرد را بررسی و ایجاد کردند. پس از آن بخش‌های جداگانه این درخت را کنار هم قرار دادند و شجرنامه جامع پرندگان را گردآوری کردند. به گفته محققان، برای بازسازی این شجرنامه از دو استراتژی توالی‌یابی ژن‌های هر گونه و همچنین توالی‌یابی گونه‌های مختلف استفاده شده است.

همچنین دانشمندان در مطالعات قبلی خود فلامینگوها و کبوترها را به اشتباه به‌عنوان خویشاوند تکاملی در کنار هم قرار داده بودند. بااین‌حال، با تکرار تجزیه‌و‌تحلیل ژنوم 363 گونه، درخت خانوادگی دقیق‌تری پدید آمد که کبوترها را از فلامینگوها دورتر کرد.

📚 @ktyab

Читать полностью…

از رویای جهان عرب تا خاطره‌ای تلخ در مصر
جمال عبدالناصر

کیفیت: 128Kbps


📚 @ktyab

Читать полностью…

نظریه(های) تکامل (۲): نسب (نیای) مشترک

مادربزرگ و پدربزرگی چندین فرزند دارند و هر کدام از فرزندان نیز چندین فرزند. شباهت میان نوه‌ها را چگونه توضیح می‌دهیم؟ با این توضیح ساده که همگی، نوه‌های آن زوج مسن هستند.
حالا به موجودات زنده نگاهی کنیم. شیرها، ببرها و گربه‌ها شبیه‌اند. گرگ‌ها، سگ‌ها و روباه‌ها نیز همچنین. در این میان جانورانی مانند کفتارها را داریم که از وجوهی به دسته‌ی اول شبیه‌اند و از وجوهی نیز به دسته‌ی دوم.
اگر از تمثیلی بهره گیریم شاید سرراست‌ترین تبیین ما برای آنکه جانوران یادشده به هم شبیه هستند این باشد که همگی زادگان نیاکانی مشترک‌اند. اما می‌توان همین کار را در تبیین شباهت همه‌ی موجودات زنده به کار گرفت. دراین‌صورت تبیین شباهت‌های مشاهده‌شده میان همه‌ی موجودات زنده به وجود نیایی مشترک باز می‌گردد. این تمثیل بسیار قبل از داروین رواج داشته است و در این زمینه نیز نمی‌توان نوآوری این ایده را به داروین نسبت داد، هرچند خوانش داروین وجوهی نوآورانه نیز دارد.

ریشه‌های این نظریه:
موپرتیوس در فرانسه، کانت در آلمان، و اراسموس داروین در انگلیس همین نظر را داشته‌اند. معمولاً در مورد نحوه‌ی تأثیر کانت بر داروین این جمله از کانت نقل می‌شود که بدبینانه گفته بود «هیچ‌گاه نیوتنی برای علف‌ها [زیست‌شناسی] پیدا نخواهد شد». و داروین در راه ابطال پیشگویی کانت تلاش داشته است نیوتنِ زیست‌شناسی شود.

اما از سوی دیگر به نقل‌قولی از کانت بنگریم که نشان می‌دهد به نسب مشترک باور داشته است:
«به رغم تنوع در اشکالِ [جانداران]، به نظر می‌رسد که همگی بر اساس یک کهن الگوی مشترک تولید شده‌اند، و این شباهت میان آنها، این حدس را تقویت می‌کند که شباهت آنها ریشه‌ای واقعی دارد و توسط یک مادر اصلی مشترک تولید شده‌اند.»
اینکه داروین شخصاً این نوشته‌ی کانت را خوانده باشد محل تردید است اما شکی نیست که سخنان مشابهی را از پدربزرگ خود اراسموس داروین شنیده است: «آیا تصور این‌که همه‌ی حیوانات خونگرم از یک رشته‌ی زنده [موجودی کرم‌مانند] نشأت گرفته‌اند، بسیار جسورانه خواهد بود؟ جایی‌که اولین علت بزرگ پیدایی جانوران وجود داشته باشد...؟»

قدرت تبیینی این نظریه
علاوه‌بر عرضه‌ی دلایل ریخت‌شناسی و فسیل‌شناسی باید افزود که کدهای ژنتیکی در همه‌ی موجودات زنده مشابه‌اند. همچنین مکانیسم‌های حیاتی پایه نیز به نحو اعجاب‌آوری میان همه‌‌ی موجودات زنده مشترک‌اند. بهترین تبیین کنونی ما برای این شباهت‌ها‌ آن است که همگی نیای مشترکی داشته‌اند. برخی شباهت‌ها در خصیصه‌هایی دیده می‌شود که خنثی هستند و بنابراین هدف انتخاب طبیعی نیستند و نمی‌توان آن را با نظریه‌ی تکامل همگرا توضیح داد (ادامه را ببینید). این احتمالاً قوی‌ترین و قانع‌کننده‌ترین شاهد به نفع نظریه‌ی نیای مشترک است. (این به حالتی شبیه است که بخواهیم وجود یک خال روی چهره‌ی نوادگان را با مشاهده‌ی همان خال در پدربزرگ خانواده توضیح دهیم. وجود چنین خصیصه‌های مشترکی در جانداران گواهی بر وجود نیای مشترک است.)

نقدهایی به این نظریه
الف. هنوز به نظریه‌ای درباره‌ی آغاز حیات نرسیده‌ایم که بازآفرینی حیات در آزمایشگاه را ممکن سازد. چه بسا با رسیدن به‌ آن نظریه‌ دریابیم که آغاز حیات در شرایطی که تک سلولی اولیه شکل نگرفته چندان که گمان می‌کنیم نامحتمل نبوده و در جهان آر.ان.ای شکل‌گیری چند نیای مشترک به همان میزان محتمل است که شکل‌گیری یک نیای مشترک. (داروین نیز از یک یا «چند» نیای مشترک سخن می‌گوید.)

ب. مطابق نظریه‌ی "تکامل همگرا" کافی است شرایط مشابهی وجود داشته و فشارهای انتخابی به نحوی باشند که خصیصه‌های مشابهی را شاهد باشیم بدون آنکه خاستگاه آن خصیصه‌ها مشترک باشند. مثلاً سیستم‌های ردیابی صوتی در خفاش‌ و دلفین‌، و سیستم‌های پروازی در خفاش و گنجشک به نحوی مستقل از یکدیگر تکامل یافته‌اند. پس همواره با صِرف ردیابی شباهت‌ها نمی‌توان خاستگاه مشترک را استنباط کرد. (داروین نیز می‌گوید ممکن است شباهت‌ها ما را به خطا بیاندازند.)

ج. به‌علاوه مطابق نظریه‌ی «انتقال افقی ژن‌ها» امکان انتقال ژن‌ها از یک گونه (به‌ویژه‌ از ویروس‌ها) به دیگر گونه‌ها نه فقط ناممکن نیست بلکه پدیده‌ای بسیار شایع در جهان زیستی است.

اگر الف. چند نیای اولیه داشته باشیم، و ب. «تکامل واگرا» و ج. «انتقال افقی ژن‌ها» نیز از همان ابتدا در جهان با چند نیای اولیه در کار باشند استعاره‌ی درخت حیات، که استعاره‌ی پایه‌ای ما در درک نیای مشترک است، با مشکلی جدی مواجه خواهد شد. از اکنون نیز برخی معتقدند این استعاره نیازمند بازبینی است.
اما حتی در آن‌ شرایط نیز کماکان درخت حیات چنان نقش مهمی در فهم ما از تکامل حیات بازی می‌کند که به نظر نمی‌رسد یکسره ریشه‌کن شود. احتمالاً در چنان شرایطی خواهند گفت این درخت به مقدار زیادی ایده‌آل‌سازی شده است.


✍ هادی صمدی


📚 @ktyab

Читать полностью…

🎙 پادکست تکامل

🔶 اپیزود هفتم - جهش اجتماعی
🔹 قسمت اول

🔷 جهش اجتماعی
🔸 مجموعه جدید جهش اجتماعی برگرفته از کتابی با همین نام به قلم ویلیام فون هیپل است. در این مجموعه، همگام با این کتاب، انسان‌شناسی، زیست‌شناسی، تاریخ و روان‌شناسی را با علم تکامل درهم می‌آمیزیم و تاریخ تکامل انسان را قدم به قدم دنبال می‌کنیم تا نشان دهیم چگونه رویدادهایی در گذشته بسیار دور هنوز هم زندگی امروز ما را شکل می‌دهد.


🔗 کست‌باکس
🔗 گوگل‌پادکست
🔗 ناملیک
🔗 شنوتو


@evolution_ir

Читать полностью…

چشم انداز یک خداناباور چیست؟
گفتگو با اشکان مهر روشن در باب محتوی اندیشه در چارچوب یک جهان‌بینی


📚 @ktyab

Читать полностью…

چه باید کرد


«نظام آموزشی انحصاری کنونی به‌ اندازه‌ی نظام عدالتی و حفاظتی انحصاری مشکل‌آفرین است. در حقیقت، آموزش و پژوهش و توسعه‌ی حکومتی ابزار اصلی است که دولت با آن برای محافظت از خود در برابر مقاومت عمومی استفاده می‌کند. امروز، روشنفکران از نظر حکومت برای حفظ وضع موجود به همان اندازه مهم و یا حتی مهم‌تر از قضات، شهربانان و سربازان‌اند.»

✍ اثر هانس هرمان هوپ
ترجمهٔ شیدوش سپهرداد

📚 @ktyab

Читать полностью…

🪖 جنگ‌های اعراب و اسرائیل
تاریخچه، دلایل و نتایج این نبردها

(اطلاعات کلی و ناقص)

📚 @ktyab

Читать полностью…

تاریخ هخامنشیان
آسیای صغیر و مصر: فرهنگ‌های کهن در یک شاهنشاهی نوین
جلد۶

✍ ویراستاران: هلن سانسیسی وردنبورخ و آملی کورت
ترجمهٔ مرتضی ثاقب‌فر

📚 @ktyab

Читать полностью…

شهرستان‌های ایرانشهر

✍ اثر تورج دریایی
ترجمهٔ شهرام جلیلیان

📚 @ktyab

Читать полностью…

🎞 آیا سیاهچاله فیلم اینتراستلار و اتفاقات پیرامونش از نظر علمی دقیق بود؟


📚 @ktyab

Читать полностью…

🇦🇫 اشغال افغانستان توسط شوروی چگونه رخ داد؟


📚 @ktyab

Читать полностью…

✈ هواپیما چطور پرواز می‌کند؟


📚 @ktyab

Читать полностью…

‍ 29 مه 1999 شاتل دیسکاوری در مأموریت اس‌تی‌اس 96 به ایستگاه فضایی پیوست


دیسکاوری تعدادی بار را طی این مأموریت به ایستگاه فضایی تحویل داد. از محموله‌های اصلی دیسکاوری می‌توان به جرثقیل باری روسی STRELA، جرثقیل OTD ایالات‌متحده و اقیانوس‌پیمای اسپیس‌هاب اشاره کرد.

اس‌تی‌اس 96 دومین مأموریت به ایستگاه فضایی بین‌المللی توسط برنامه شاتل فضایی بود. اولین مأموریت، اس‌تی‌اس 88 بود که ماژول آمریکایی یونیتی را در دسامبر 1998 به ایستگاه تحویل داد. در مجموع 34 مأموریت شاتل در طول ساخت ایستگاه فضایی انجام شد.

ایستگاه فضایی بین‌المللی به‌عنوان آزمایشگاهی پیشرو در جهان عمل می‌کند. محققان در آنجا تحقیقاتی در جهت توسعه فناوری پیشرفته‌ انجام می‌دهند که امکان اکتشافات انسان و رباتیک در مقاصدی فراتر از مدار پایین زمین، ازجمله سیارک‌ها و مریخ را فراهم می‌کند.

مرکز عملیات و ادغام محموله باربری مارشال ناسا، کلیه عملیات علمی در ایستگاه فضایی را فرماندهی می‌کند.

📚 @ktyab

(سرنشینان اس‌تی‌اس 96؛ فرمانده کنت رومینگر، خلبان ریک هازبند، متخصصان مأموریت الن اوچوا، تامارا جرنیگان، دانیل بری، جولی پایت و والری ایوانوویچ توکارف)👇

Читать полностью…

مستند سلسله قاجار از آغاز تا پایان


کیفیت: 128Kbps

(اطلاعات کلی و ناقص)

📚 @ktyab

Читать полностью…

‍ 🛰 اولین ماهواره چوبی جهان توسط محققان ژاپنی ساخته شد


اولین ماهواره چوبی جهان به‌دست محققان ژاپنی ساخته شد. این ماهواره قرار است در ماه سپتامبر (شهریور-مهر 1403)، با کمک فضاپیمای اسپیس ایکس به فضا پرتاب شود.

اندازه هر طرف این ماهواره آزمایشی که توسط دانشمندان دانشگاه کیوتو و شرکت Sumitomo Forestry ساخته شده، تنها 10 سانتی‌متر است. به گزارش Phys، سازندگان این ماهواره چوبی انتظار دارند با بازگشت دستگاه به اتمسفر زمین، مواد چوبی کاملاً بسوزد، و این رویکرد احتمالاً راهی برای جلوگیری از تولید زباله‌های فلزی در هنگام بازگشت ماهواره‌ها به زمین فراهم کند. این ذرات فلزی می‌تواند تأثیر منفی بر محیط‌زیست و ارتباطات ازراه‌دور داشته باشد.

«تاکائو دوی»، فضانورد و استاد ویژه دانشگاه کیوتو در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت:

«ماهواره‌هایی که از فلز ساخته نمی‌شوند، باید بیشتر مورد توجه و استفاده قرار گیرند.»

تست دوام ماهواره چوبی ژاپن

توسعه‌دهندگان قصد دارند این ماهواره را که از چوب ماگنولیا ساخته شده و «LignoSat» نام دارد، هفته آینده به آژانس فضایی ژاپن (JAXA) تحویل دهند. انتظار می‌رود در ماه سپتامبر، LigniSat با فضاپیمای اسپیس ایکس، از مرکز فضایی کندی به سمت ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) به فضا فرستاده شود. سپس از محل ایستگاه، ماهواره از ماژول آزمایشی ژاپن در ISS رها می‌شود تا قدرت و دوام آن آزمایش شود.

سخنگوی واحد جنگل‌داری سومیتومو روز چهارشنبه به خبرگزاری فرانسه گفت:

«داده‌های این ماهواره برای محققانی که می‌توانند میزان فشار و آستانه تحمل دمایی آن را بررسی کنند، ارسال می‌شود.»

در واقع این ماهواره در زمینه حفظ محیط‌زیست جو کره زمین کاربرد دارد و برای همین هدف ساخته شده است. باید منتظر ماند و دید که این ماهواره می‌تواند بعداً راه را برای ساخت ماهواره‌های غیرفلزی هموار کند یا خیر.

علاوه‌براین، امروز موشکی حامل یک ماهواره پیچیده مجزا - که با همکاری آژانس فضایی اروپا (ESA) و JAXA ساخته شده است - در مأموریتی برای بررسی نقش ابرها در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی از کالیفرنیا به فضا پرتاب شد.

این ماهواره که «EarthCARE» نام دارد، به مدت سه سال در مداری نزدیک به 400 کیلومتر بالای زمین خواهد چرخید.

📚 @ktyab

Читать полностью…

📖 دلهره‌های کودکی
جستجوی خود واقعی

📚 @ktyab

Читать полностью…

🇪🇬 از رویای جهان عرب تا خاطره‌ای تلخ در مصر
جمال عبدالناصر


📚 @ktyab

Читать полностью…

🎙 Evolution
🔶 Episode 7
🦍 the social leap 1



@evolution_ir

Читать полностью…

⚖ نظریهٔ حقوق طبیعی (1)
✍🏻 برایان بیکس
♻️ ترجمه: یحیی شعبانی


● نظریه‌ی حقوق طبیعی تاریخچه‌ای طولانی و ویژه دارد؛ تاریخچه‌ای که حاوی نظریه‌ها و نظریه‌پردازان متعدد و متنوعی است؛ هرچند، احتمالاً هیچ اعتقاد یا روش‌شناسی مشترکی در همه‌ی این دیدگاه‌ها-که مدعی عنوان «حقوق طبیعی‌»اند یا این برچسب به آن‌ها اختصاص داده شده است، وجود ندارد. در نظریه‌ی حقوقی، اغلب رویکردهای موسوم به «حقوق طبیعی» را می‌توان در درون یکی از دو گروه گسترده‌ای جای داد که من آن‌ها را نظریه‌ی «سنتی» و «مدرن» حقوق طبیعی می‌نامم و به نوبت در ادامه به آن‌ها می‌پردازم.

نظریهٔ سنتی حقوق طبیعی

● ما مسلم می‌دانیم که می‌توانیم قوانین و سیستم حقوقی‌ای را که ذیل آن زندگی می‌کنیم، برحسب مبانی اخلاقی، نقد کنیم. معیارهایی وجود دارد که هنجارهای حقوقی را می‌توان با آن‌ها مقایسه کرد و گهگاه آن هنجارهای حقوقی را ناقص یافت.

● معیارهایی که قانون برحسب آن‌ها قضاوت می‌شود گاهی به مثابه‌ی «قوانین والاتر» توصیف شده‌اند. به نظر برخی چنین قانونی معنایی تحت‌اللفظی دارد: معیارهایی قانون‌مانند وجود دارند که در وحی الهی، متون دینی، مطالعات دقیق درباره‌ی سرشت بشر یا طبیعت بیان شده است یا می‌تواند از این منابع مشتق شود.

● به نظر دیگران، ارجاع به «قوانین والاتر» معنایی استعاری دارد که در آن، لااقل شهودهای مختلط ما درباره‌ی وضعیت اخلاقی قانون را منعکس می‌کند: از یکسو، این [امر را منعکس می‌کند] که هر چیزی که به طور شایسته به عنوان قانون وضع می‌شود از حیث اخلاقی الزام‌آور نیست؛ از سوی دیگر، تلویحاً اشاره می‌کند که قانون بماهو قانون، وزنی اخلاقی دارد. (اگر این‌گونه نبود، نیازمند اشاره به «قوانین والاتر» به عنوان توجیهی برای نادیده انگاشتن الزامات قوانين جامعه خود نبودیم.)

🆔 @Liberty_lib

#فلسفه‌ی_حقوق #حقوق_طبیعی #قانون #سیسرو #آکویناس

🔻مشاهده متن کامل مقاله 🖇️

Читать полностью…

‍ 🔬 قدیمی‌ترین ویروس‌های انسانی شناخته‌شده، در بقایای نئاندرتال‌ها یافت شدند


تجزیه‌وتحلیل ژنتیکی اسکلت‌های ۵۰ هزار ساله‌ی نئاندرتال‌ها، بقایای سه ویروس مرتبط با عوامل بیماری‌زای انسان‌های مدرن را آشکار کرده است.

گروهی از محققان با استفاده از توالی‌یابی ژنتیکی، سه ویروس رایجی را که امروزه نیز به انسان‌ها سرایت می‌کنند، از بقایای نئاندرتال‌هایی که بیش از ۵۰هزار سال پیش می‌زیسته‌اند، جدا کرده‌اند.

مارسلو بریونز از دانشگاه فدرال سائوپائولو در برزیل، می‌گوید امکان‌پذیر است که بتوانیم این ویروس‌ها را در آزمایشگاه سنتز و سپس، سلول‌های انسان امروزی را به آن‌ها آلوده کنیم. او می‌افزاید:

«سپس، می‌توان ویژگی‌های تولیدمثلی و بیماری‌زایی این ویروس‌های باستانی را مطالعه و با همتایان امروزی مقایسه کرد.»

بریونز و همکارانش، دی‌ان‌ای اسکلت دو نئاندرتال مذکر را که در کاوش غار چاگیرسکایا در کوه‌های آلتای، روسیه، کشف شده بود، تشریح و بررسی کردند.

محققان در استخوان‌ها، بقایای آدنو ویروس (Adenoviridae) را شناسایی کردند که باعث ایجاد علائم سرماخوردگی در انسان امروزی می‌شود. ویروس دوم، هرپس‌ ویروس (Herpesviridae) بود که عامل بیماری‌های مختلف و ایجاد تبخال است. سومی، ویروس پاپیلومای مقاربتی (Papillomaviridae) بود که عامل ابتلا به زگیل تناسلی و سرطان است.

سه ویروس یافت‌شده در استخوان‌های نئاندرتال‌ها، اکنون در فهرست باستانی‌ترین عوامل بیماری‌زا، جایگزین ویروس ۳۱ هزار ساله‌ای شده‌اند که در دندان‌های انسان خردمند کشف‌شده در شمال شرق سیبری، یافت شد.

برخی محققان احتمال می‌دهند که ویروس‌ها، متعلق به انسان‌های معاصری هستند که با استخوان‌ها سروکار داشته‌اند یا ممکن است متعلق به شکارچیانی باشند که از آن‌ها تغذیه کرده‌اند. اما بریونز می‌گوید گروه محققان مطالعه پس از مقایسه‌ی توالی‌یابی ژنتیکی این ویروس‌ها با ویروس‌های امروزی، تمام این احتمالات را رد کرده‌اند.

بریونز می‌گوید:

«داده‌های ما با در نظر گرفتن تمامی جنبه‌ها، نشان می‌دهد که این ویروس‌ها، ممکن است ویروس‌هایی باشند که واقعاً نئاندرتال‌ها را آلوده کرده بودند.»

حتی برخی محققان گمان می‌کنند که ویروس‌ها، ممکن است در انقراض نئاندرتال‌ها نیز نقش داشته باشند.

بریونز می‌گوید یافته‌های تیم نیز فرضیه‌ی نقش ویروس‌ها در انقراض نئاندرتال‌ها را تقویت می‌کند، اما آن را تأیید نمی‌کند. او می‌گوید:

«برای اثبات این فرضیه‌ی بحث‌برانگیز و جالب، در ابتدا لازم است ثابت شود که ژنوم این ویروس‌ها در بقایای نئاندرتال‌ها یافت می‌شود؛ یعنی همان کاری که ما انجام دادیم.»

بریونز خاطرنشان می‌کند که نئاندرتال‌ها نیز ممکن است به سه ویروس آلوده شوند و این امر شگفت‌آور نیست. انسان‌های امروزی ​​در طول عمرشان، به‌طور میانگین توسط حدود ۱۰ گونه‌ی ویروسی مختلف آلوده می‌شوند.

سلی ویسف از دانشگاه فناوری کوئینزلند در استرالیا، می‌گوید این مطالعه نشان می‌دهد که شانس بسیاری برای پیشبرد اکتشافات در زمینه‌ی بیماری‌هایی وجود دارد که ممکن است انسان‌های خردمند و بستگان انسان‌تبار منقرض‌شده‌ی ما را مبتلا کرده باشند.

با این حال، مطالعه‌ی ویروس‌های باستانی، زمینه‌ای تازه است و به کاوش بیشتری نیاز دارد. ویسف می‌گوید ابزارهای فعلی مورد استفاده برای تأیید نتایج دی‌ان‌ای انسان‌ها، ممکن است برای ویروس‌هایی که به طور پیش‌فرض رشته‌های دی‌ان‌ای کوتاه‌تری دارند، کاربردی نباشد.

هدف بریونز از بازسازی ویروس‌های باستانی نیز چالش‌برانگیز خواهد بود، ویسف می‌افزاید:

با توجه به کمبود دانش در زمینه‌ی چگونگی آسیب‌دیدن دی‌ان‌ای ویروس‌ها و نحوه‌ی بازسازی قطعه‌های بازیابی‌شده به ژنوم ویروسی کامل، من شک دارم که این امر محقق شود. همچنین، تعامل میزبان و ویروس نیز باید در نظر گرفته شود، به ویژه در محیطی که کاملاً متفاوت است.

یافته‌های مطالعه در پایگاه مقاله‌های پیش‌انتشار بایوآرکایو منتشر شده است.

📚 @ktyab

Читать полностью…

جنگ‌های اعراب و اسرائیل
تاریخچه، دلایل و نتایج این نبردها

کیفیت: 320Kbps


(اطلاعات کلی و ناقص)

📚 @ktyab

Читать полностью…

رویکردهای اصلی در فلسفه اخلاق


🎙 جلال پیکانی

📚 @ktyab

Читать полностью…