مطالعات راهبردی شرق

15 May 2025 10:03

🔻بحران کشمیر و تأثیر تحولات آسیای جنوبی بر پویایی‌های امنیتی آسیای مرکزی

✍️امید رحیمی؛ پژوهشگر موسسه مطالعات راهبردی شرق

محیط امنیتی آسیای مرکزی از سال 2021 متعاقب خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی از افغانستان و به قدرت رسیدن طالبان و همچنین وقوع جنگ در اوکراین در یک دورۀ گذار قرار گرفت. پویایی‌های امنیتی در این منطقه از آن زمان در حال تغییر بوده و به‌نظر می‌رسد همچنان به یک پایداری نسبی نرسیده است. این موقعیت و نقش به دلیل قرار گرفتن آسیای مرکزی در میانۀ بازی قدرت‌های بزرگ و چالش‌های بین‌المللی بوده که باعث شده است بعضاً این منطقه به یک زمین بازی برای این قدرت‌ها تبدیل شود. از این حیث تنش‌های امنیتی حساس در آسیای جنوبی به‌عنوان یک منطقه در محیط پیرامونی آسیای مرکزی می‌تواند بر پویایی‌های امنیتی این منطقه تأثیر بگذارد. در این گزارش تلاش می‌شود تا این تأثیرات با تمرکز بر تنش‌های امنیتی اخیر در کشمیر مورد بررسی قرار بگیرد.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4017/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

14 May 2025 07:55

🔻نشست تخصصی
"جایگاه فعلی فرهنگ و تمدن ایرانی در آسیای مرکزی و چشم‌انداز پیش رو"

مؤسسۀ «مطالعات راهبردی شرق»، روز سه‌شنبه 23 اردیبهشت 1404، میزبان تعدادی از کارشناسان، اساتید و صاحب‌نظران از کشورهای آسیای مرکزی و ایران بود که به بررسی جایگاه فعلی فرهنگ و تمدن ایرانی در آسیای مرکزی و چشم‌انداز پیش رو پرداختند.

👉https://www.iess.ir/fa/roundtable/4015/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

08 May 2025 09:25

🔻چالش‌ها و فرصت‌های «نظام روادید مشترک» در روند هم‌گرایی منطقه‌ای آسیای مرکزی

✍️ «بهروز قزل»؛ پژوهشگر مؤسسۀ مطالعات راهبردی شرق

تاکنون، الگوهای مختلفی برای تحلیل و ارزیابی هم‌گرایی منطقه‌ای در آسیای مرکزی مطرح شده و مصادیق متفاوتی نیز برای اشاره به واقعیت‌های بیرونی آن در نظر گرفته شده است. با وجود این، هرگونه ارزیابی و استنباط از روندها و فرایندهای منطقه‌گرایی در آسیای مرکزی، نیازمند توجه به سطوحی از الزام‌های ساختاری و تفاوت‌های ملی است که گاه در تعارض با یکدیگر نقش‌آفرینی می‌کنند. در این ‌بین، پیشنهاد اخیر رئیس‌جمهور قرقیزستان مبتنی بر راه‌اندازی «نظام روادید مشترک» در این منطقه، گامی راهبردی (و همچنین نمادین) برای ایجاد فرصتی جدید در جهت تحقق سطح نوینی از «منطقه‌گی»(هویت‌سازی منطقه‌ای) در آسیای مرکزی است. با وجود این، این گام راهبردی نیز با دشواری‌هایی مواجه بوده و مسیر تحقق آن، چندان هموار به نظر نمی‌رسد.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4009/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

06 May 2025 09:28

🔻تشدید تنش در روابط هند و پاکستان

حملۀ مرگبار به گردشگران در منطقۀ مورد مناقشۀ کشمیر، بحران جدیدی را بین همسایگانِ مجهز به سلاح هسته‌ای، ایجاد کرده است. کارشناسان سیاست خارجی، وضعیت دیپلماتیک و سیاسی فعلی را «بسیار پرتنش» توصیف کرده و خاطرنشان کردند که هدف قرار دادن غیرنظامیان، این حمله را تکان دهنده کرده است.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/4012/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

04 May 2025 08:43

🔻بحران در روابط هند و پاکستان؛ ریشه‌ها و پیامدها

✍️ دکتر امین پرتو، کارشناس مطالعات امنیتی و نظامی

حملۀ تروریستی رخ داده در چمن بایسران نزدیک پهلگام در منطقۀ اننت‌ناگ تحت ادارۀ هند در جامو و کشمیر که به کشته شدن 26 نفر انجامید موجب وخامت جدیِ روابط هند و پاکستان شده است. در حالی که احتمالِ وقوع یک درگیری نظامی مانند سال 2019 میان دو کشور بالاست، اقدام‌های هند مانند تعلیق معاهدۀ مربوط به تقسیم آبِ سرشاخه‌‏های رود سند به پاکستان و تهدید به انجام عملیات تلافی‌جویانۀ گسترده، ممکن است سطح درگیری را به سطحی بسیار فراتر از درگیری سال 2019 برساند. چرایی وقوع این حمله در موقعیت زمانی کنونی دلایلی دارد که باید آن را پیامد دگرگونی در جایگاه جهانی هند و تحول در موقعیت امنیتی و راهبردی پاکستان مشاهده کرد. ریشه‌‏های این درگیری جدید، پیامدهای بالقوۀ آن و احتمالات آتی در درگیری نظامی هند و پاکستان، موضوع نوشتۀ حاضر است.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4008/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

03 May 2025 09:27

آنچه در این شماره می‌خوانید:

✅ افغانستان
▪️«داعش خراسان» و تحریف مفهوم تاریخی- تمدنی «خراسان»
▪️کارکرد «بیعت» در بقا و انسجام حکومت طالبان
▪️تعامل دیپلماتیک حکومت طالبان
▪️جدال چین و افغانستان بر سر «دالان واخان»

✅ آسیای مرکزی
▪️عدم قطعیت ها در توسعۀ مشارکت راهبردی ایران و تاجیکستان
▪️بحران کشمیر و تأثیر تحولات آسیای جنوبی بر پویایی های امنیتی آسیای مرکزی
▪️آسیای مرکزی: بین اتحادیۀ اروپا و چین


✅ پاکستان
▪️بحران در روابط هند و پاکستان؛ ریشه ها و پیامدها
▪️چالش های مهاجرت کارگران پاکستانی به خارج از کشور
▪️تشدید تنش در روابط هند و پاکستان

✅ بازشناسی فرهنگ و تمدن
▪️شکوه تمدنی در اندیشۀ علامه «اقبال لاهوری»

https://www.iess.ir/fa/weekly/4005/

مطالعات راهبردی شرق

29 April 2025 14:14

🔻«قبرس» عامل تهدید هم‌گرایی ترکی در آسیای مرکزی

در اوایل ماه جاری میلادی، اولین اجلاس سران «اتحادیۀ اروپا و آسیای مرکزی» در شهر سمرقند برگزار شد. این رویداد نماد گسترش همکاری‌ها بین اتحادیۀ اروپا و کشورهای منطقه بود.با توجه به بیانیه پایانی این نشست، به نظر می‌رسد پنج کشور آسیای مرکزی پس از اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه، روابط خود را با اتحادیۀ اروپا تقویت کرده‌اند. حتی کشورهای ترک منطقه این نظر اتحادیۀ اروپا را که تنها «جمهوری قبرس» کشور رسمی جزیره است، پذیرفته‌اند. می‌توان گفت این کشورها وضعی اتخاذ کرده‌اند که به معنای بی‌اعتنایی به همبستگی ترک‌ها است.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/4002/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

27 April 2025 12:10

🔻 پاکستان و جنگ تعرفه‌ای آمریکا
با افزایش ناگهانی، وحشتناک و بی‌سابقۀ تعرفه‌ها‌ توسط ایالات‏‌متحده بر کالاهای وارداتی از سراسر جهان در ماه آوریل و بالا گرفتن تنش‌های تجاری، چشم‌انداز اقتصاد جهانی بیش از پیش تیره ‌و تار شده است.
در این میان، کشورهای منطقۀ جنوب آسیا، دلایل بسیاری برای نگرانی دارند. آسیا با 4.7 میلیارد نفر جمعیت، بزرگترین منطقۀ جهان است که بیش از 2 میلیارد نفر در جنوب آن زندگی می‌کنند و این ویژگی‌ها، آن را به دومین منطقۀ بزرگ جهان تبدیل کرده است. جنوب آسیا در مجموع از اقتصادی با حجم بیش از 5 تریلیون دلار برخوردار است، اما برخی از بالاترین تعرفه‎‌های ترامپ بر کشورهای جنوب آسیا- 44 درصد برای سریلانکا، 37 درصد برای بنگلادش، 29 درصد برای پاکستان و نپال و 26 درصد برای هند، اِعمال شده است.
برای برخی کشورها، مانند پاکستان، ایالات‏‌متحده، بزرگترین شریک تجاری دوجانبه است و روند افزایش تعرفه، شرایط اقتصادی این کشورها را به خطر می‏‌اندازد.

https://www.iess.ir/fa/translate/3994/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

25 April 2025 20:13

🔻 جنگ آب هند و پاکستان؛ دو قدرت‌ هسته‌ای جنوب آسیا

دکتر سید رسول موسوی

هند در واکنش به حمله تروریستی در منطقه پهلگام واقع در کشمیر، معاهده آبی ۱۹۶۰ با پاکستان درباره تقسیم آب رودخانه سند را تعلیق کرد. در واکنش به این تصمیم دهلی، اسلام آباد اعلام کرد اگر یک قطره آب سند به سمت پاکستان کم شود، اقدام جنگی محسوب شده و واکنش در پی خواهد داشت.

معاهدۀ آب‌های سند (Indus Waters Treaty) یک توافق بین‌المللی است که در سال ۱۹۶۰ بین هند و پاکستان با میانجیگری بانک جهانی امضا شد. این معاهده به منظور تعیین چگونگی تقسیم و استفاده از آب‌های رودخانه‌های حوضۀ سند (Indus Basin) بین دو کشور تنظیم شده است

اگر تنش بین هند و پاکستان افزایش یابد و دامنۀ آن به معاهدۀ آب‌های سند کشیده شود، این موضوع می‌تواند یک مساله مهم برای امنیت بین‌المللی محسوب شود.

لازم است کشورهایی مانند ایران که دوست هر دو کشور و علاقه‌مند به صلح و ثبات در آسیای جنوبی هستند برای کاهش سطح بحران و تنش بین هند و پاکستان وارد عمل شوند.

https://www.iess.ir/fa/analysis/3998/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

22 April 2025 10:45

🔻مزایای توسعۀ حمل‌ونقل افغانستان برای آسیای مرکزی

کشورهای آسیای مرکزی برای توسعۀ کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی، توجه ویژه‌ای به مسیرهای جنوبی دارند؛ جایی که ایران و افغانستان از نقش مهمی برخوردارند. این دو کشور، با فراهم‌سازی امکان دسترسی به دریاهای آزاد، ارتباط با جهان را برای منطقۀ جغرافیایی بستۀ آسیای مرکزی ممکن می‌کنند. ایران مدت‌هاست که به‌عنوان یک گذرگاه کلیدی عمل می‌کند و نقش تاریخی خود را در اتصال این منطقه به آب‌های آزاد حفظ کرده است. اما افغانستان هم به‌تازگی در مسیر تحقق این هدف گام برداشته است که این موضوع را می‌توان از اقدام‌های قاطع دولت طالبان در زمینۀ اجرای طرح‌های بزرگ حمل‌ونقلی با همکاری همسایگان نزدیک درک کرد.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/3996/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

20 April 2025 10:12

🔻501مین نشریه تخصصی "مطالعات شرق" منتشر شد.

مطالعات راهبردی شرق

16 April 2025 10:32

🔻بازخوانی نظام اقتصادی پاکستان در پرتو تغییرات ساختاری منطقه‌ای و جهانی

✍️ماشاء الله شاکری، کارشناس ارشد مسائل پاکستان

خوانش شرایط روز هر جامعه‌ای، مستلزم بررسی گذشتۀ آن جامعه به اضافۀ نگاه به فرایند تحولات جامعۀ مزبور در پرتو عناصر موثر بر این فرایند است. پاکستان از آغاز پیدایش تا به امروز، مقاطع پُر چالشی را گذرانده و فراز و نشیب‌های سیاسی و اقتصادی آن در بیشتر موارد، متاثر از نیروهای بیرونی و عناصر فراسرزمینی بوده است.
پاکستانِ امروز را، باید در مختصات سیاسی، امنیتی و اقتصادی آن نگریست. سه عنصر یاد شده هم دارای تاثیرات متقابل بوده و هم به تنهایی هر کدام، واجد کارویژه‌اند که بر سرنوشتِ جامعه تاثیرگذارند.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/3987/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

15 April 2025 09:13

ویژه‌نامۀ «گزارش و تحلیل تحولات افغانستان در سال 1403»

بررسی و ارزیابی تحولات افغانستان در طول یک سال به دلایل مختلفی اهمیت دارد. این ارزیابی‌ نه تنها برای تحلیل وضعیت کنونی این کشور بلکه برای پیش‌بینی روندهای آینده و تصمیم‌گیری‌های مؤثر ضروری است.
هر چند بازه‌‌ی زمانی یکسال، فرصت محدودی است اما برای اتخاذ سیاست‌ها و راهبرد‌های ملی فرصتی مهم و رهگشا است که از دست دادن آن، روند پیشرفت و توسعه‌ را در عرصه‌های حکومتداری و سیاست خارجی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این نوشتار تلاش دارد تا تحولات افغانستان را در سال 1403 در حوزه‌های حکومتداری، روابط خارجی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار دهد.

https://www.iess.ir/fa/report/3984/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

14 April 2025 09:26

🟠 پربازدیدترين مطالب #آسیای_مرکزی در سالی که گذشت

🔸 انتقال قدرت در تاجیکستان: چالش‌ها، تهدیدها و چشم‌اندازها
🔸 پیامدهای جنگ غزه بر روابط کشورهای آسیای مرکزی و رژیم صهیونیستی
🔸 موقعیت تاجیکستان در فرایند هم‌گرایی ترکی در آسیای مرکزی
🔸 واکاوی نفوذ و راهبرد‌های اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی
🔸 بررسی تعاملات دفاعی و امنیتی کشورهای آسیای مرکزی با سازمان کشورهای ترک
🔸 بازخوانی سیاست خارجی ج.ا.ایران در آسیای مرکزی؛ میراث دولت سیزدهم و بایسته‌های دولت چهاردهم
🔸 چشم‌ انداز سیاست خارجی ترکیه در آسیای مرکزی
🔸 بازخوردهای اسلام‌گرایی در آسیای مرکزی
🔸 ترامپ و آسیای مرکزی: ادامۀ وضعیت موجود یا تغییر اولویت‌ها؟
🔸 آئین شب «یلدا» در آسیای مرکزی؛ چالش‌ها و فرصت‌های بازیابی یک میراث مشترک
🔸 چشم‌انداز توسعه روابط شورای همکاری خلیج فارس با آسیای مرکزی
🔸 زمینه‌های شکل‌گیری ژئوپلیتیک جدید انرژی در آسیای مرکزی
🔸 بازی غرب با مهره «سازمان کشورهای ترک» در آسیای مرکزی
🔸 تأملی بر تعاملات و همکاری‌های سیاسی آمریکا با آسیای مرکزی
🔸 زمینه‌های تغییر رفتار سیاست خارجی رژیم صهیونیستی در آسیای مرکزی
🔸 چرا «مختومقلی فراغی»؟ چرا ایران و ترکمنستان؟
🔸 دورنمای ابتکار تاجیکستان برای شکل‌دهی به کمربند امنیتی افغانستان
🔸 ابعاد جدید همکاری‌های دفاعی ازبکستان و قزاقستان با غرب
🔸 اهداف راهبردی سیاست خارجی چندوجهی قزاقستان؛ روندها و پیامدها
🔸 الزامات راهبردی دولت چهاردهم در تعامل با قزاقستان


▫️مطالعات راهبردی شرق▫️
🌐 https://www.iess.ir/
🔗 @iran_sharghi

مطالعات راهبردی شرق

12 April 2025 16:39

🔻 آثار و پیامدهای مذاکرات حکومت طالبان و آمریکا

میراحمد مشعل؛ کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

با وجود آنکه پس از حاکمیت مجدد طالبان بر افغانستان، دولت جو بایدن فاصله ظاهری با کابل را حفظ کرد اما ترامپ این قاعده را بر هم زد و با فرستادن هئیتی به افغانستان، باب تعامل مستقیم با طالبان را گشود. این تعامل که تا حدودی غیر مترقبه و دور از انتظار است، در ظاهر دارای اثرات مثبت بر اوضاع افغانستان و حکومت طالبان است و مقامات طالبان حضور هیئت آمریکایی را در کابل روزنۀ روشنی برای آیندۀ حکومت خود ارزیابی می‌کنند اما برخلاف این نگاه خوشبینانه، ورود آمریکا به افغانستان احتمالا بار دیگر این کشور را به میدان رقابت‌ تبدیل خواهد کرد.

https://www.iess.ir/fa/analysis/3979/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

14 May 2025 08:51

🔻چالش‌‎های مهاجرت کارگران پاکستانی به خارج از کشور

تعداد قابل‌توجهی از پاکستانی‌ها، در حالی که این کشور با چالش‌های کلان اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، برای داشتن سطح زندگی بهتر به دنبال فرصت‌های شغلی در خارج از کشور هستند. عربستان سعودی، امارات متحدۀ عربی و سایر کشورهای خلیج فارس، مقاصد اصلی کارگران ماهر و غیرماهر پاکستان هستند که وجوه ارسالی آنها برای این کشور که با کمبود پول مواجه است، حیاتی است.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/4011/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

12 May 2025 09:55

🔻 کارکرد «بیعت» در بقا و انسجام حکومت طالبان

عبدالرحیم کامل؛ کارشناس مسائل افغانستان

بیعت معنای معاهده، عهد و پیمان، پذیرش ریاست و فرمانبرداری و اعلام وفاداری است.
نتیجۀ عمل بیعت، تعهد به پیروی از فرمانروایی او است. مبتنی بر آن، نافرمانی از رهبر، نه تنها خلاف نظم سیاسی است بلکه گناه و معصیت الهی نیز تلقی می‌شود و خروج از بیعت، تنها به معنای نقض معاهده نیست بلکه به مفهوم خیانت و عدم وفای به عهد نیز هست. بر اساس رویکرد فقهی، شکستن بیعت گناه و شورش علیه حاکم است.
در تئوری نظری و سیاسی طالبان، بیعت به همان میزان که در دوام تبعیت از رهبر و حفظ انسجام داخلی نقش دارد، به همان پیمانه عدول از آن در گسست و از هم پاشیدگی موثر است.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4003

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

06 May 2025 12:13

🔻 «داعش خراسان» و تحریف مفهوم تاریخی- تمدنی «خراسان»

کارگروه افغانستان

یکی از نواقص تحلیلی در رابطه با علل و بسترهای رشد داعش در آن سوی مرزهای شرقی ایران، غفلت از «سطح تحلیل منطقه‌‏ای» است. در سطح تحلیل منطقه‌ای، می‌توان به یک مفهوم فرهنگی- اجتماعیِ بیناکشوری به نام «خراسان بزرگ» اشاره کرد که بستر و زمینۀ «ذهنی» و «فرهنگی- اجتماعی» ظهور داعش را در یک جغرافیای به هم پیوسته فراهم می‏‌کند.

«قرینه‏‌سازی تاریخی» به گونه‌‏ای که بر بازتولید و بازآفرینی برخی ادوار شکوهمند حکومت‏داری اسلامی تأکید کرده و نوید احیای آن را می‏‌دهد، یکی از شاخص‌‏های راهبردی عملکرد و جذب نیرو توسط داعش است. این گروه تلاش دارد با توسل به «انگاره‏‌های تاریخی» از جمله اندیشۀ «خراسان بزرگ»، بسترهای فکری- تاریخی رشد خود را در آسیای مرکزی و افغانستان فراهم کند.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4004/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

04 May 2025 11:38

🔻دورنمای صادرات نفت قزاقستان در پرتو رفتارهای آنارشیستی دولت اوکراین

✍️«امید رحیمی»؛ پژوهشگر موسسه مطالعات راهبردی شرق

قزاقستان یک اقتصاد نفتی محسوب می‌شود که بر اساس آمارهای سال 2023 صادرات نفت این کشور بالغ بر 70 میلیون تن، معادل روزانۀ 1.42 میلیون بشکه بوده است. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که این میزان صادرات، درآمد بیش از 50 میلیارد دلاری را با احتساب مشتقات نفتی برای این کشور در بر داشته است که در تولید ناخالص ملی 262 میلیارد دلاری این کشور درسال 2023 رقم قابل توجهی (حدوداً 19 درصد) را تشکیل می‌دهد. سهم 38.3 درصدی نفت درسبد صادراتی قزاقستان به‌وضوح اهمیت صادرات این محصول را بر اقتصاد این کشور نشان می‌دهد. از این رو هر تنش و چالشی در حوزۀ صادرات نفت می‌تواند تأثیری عمیق بر وضعیت اقتصادی قزاقستان و متعاقب آن تحولات اجتماعی-سیاسی آن داشته باشد. در این گزارش تلاش می‌شود تا با بررسی حملات اخیر اوکراین به زیرساخت‌های صادرات نفت قزاقستان در روسیه، محرکه‌ها و پیامدهای آن بر اقتصاد این کشور ارزیابی شود.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4010/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

04 May 2025 07:21

گوادر: فرصت‌ها و چالش‌های کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC)

طرح کمربند و جاده (BRI) که مسیرهای زمینی (کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم اوراسیا) و دریایی (جادۀ ابریشم دریایی) را به هم پیوند می‌دهد، نشانگر جاه‌‏طلبی‌های چین برای نفوذ راهبردی ، سیاسی و اقتصادی در اقیانوس هند است. پاکستان، به عنوان متحد کلیدی چین، نقشی محوری در این معماری ایفا می‌کند و به عنوان نقطۀ اتصال بین‌القاره‌ای و دریایی طرح کمربند و جاده (BRI) عمل می‌کند. این هم‏افزایی در کریدور اقتصادی چین و پاکستان(CPEC) در یک پروژۀ 70 میلیارد دلاری با هدف توسعۀ زیرساخت‌های انرژی، جاده‏ای، صنعتی و مخابراتی محقق شده است. بندر گوادر، عنصر حیاتی و ضروری کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) در مسیرهای تجاری اقیانوس هند تلقی می‌شود، اما نگرانی‌هایی در مورد استفاده‌های بالقوه دوگانۀ اقتصادی و هم نظامی وجود دارد.

https://www.iess.ir/fa/translate/3993/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

03 May 2025 09:26

🔻 502مین نشریه تخصصی "مطالعات شرق" منتشر شد.

مطالعات راهبردی شرق

28 April 2025 10:48

🔻 بررسی رویکرد و رفتار طالبان در قبال «معاهدات بین‌المللی»

میراحمدرضا مشرف؛ پژوهشگر مسائل افغانستان

از زمان استقرار مجدد حاکمیت طالبان در افغانستان، موضوع تعهدهای این کشور در عرصۀ بین‌المللی همواره در کانون توجه قرار داشته و حتی اغلب جنبۀ مناقشه برانگیز پیدا کرده است. اعلان رسمی طالبان در خروج افغانستان از تعهدهای مبتنی بر «اساسنامۀ رم» و همچنین خروج از دیوان کیفری بین‌المللی که در پی صدور حکم بازداشت رهبر و چند مقام برجستۀ طالبان از سوی این نهاد انجام گرفت، توجه فزاینده‌ای را نسبت به آیندۀ تعاملات میان جامعۀ جهانی و طالبان برانگیخت. در این مطلب تلاش شده است تا رویکرد و رفتار کلی حاکمیت طالبان در مورد تعهدهای بین‌المللی افغانستان در قبال جامعۀ جهانی و پیامدهای آن بر روندهای کلی دیگری همچون شناسایی رسمی طالبان مورد تحلیل قرار گیرد.


https://www.iess.ir/fa/analysis/3989

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

26 April 2025 10:42

🔻ویژه‌نامه
«گزارش و تحلیل روندهای آسیای مرکزی در سال 1403 و چشم‌انداز 1404»

آسیای مرکزی یکی از مناطق پیرامونی و به‌طور دقیق‌تر محیط همسایگی ج.ا.ایران است و از این حیث تحولات و روندهای آن می‌تواند مستقیماً بر منافع و موقعیت ایران تأثیرگذار باشد. با عنایت به این امر فهم تحولات و روندهای آن و ارائۀ بازخوردها، قطعاً بر فرایند تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری در ج.ا.ایران تاثیرگذار است و تلاش برای درک بهتر این موارد کاملا ضروری دانسته می‌شود.

در این راستا، در گزارش حاضر تلاش شده است تا در چهار بخش کلی «روندنگاری کیفی تحولات»، «روندنگاری کمی سیاست و روابط خارجی»، «تحلیل گفتمان‌های سیاسی غالب» و «آینده‌پژوهی تحولات سال 1404» این مهم انجام پذیرد.

👉https://www.iess.ir/fa/report/3999/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

22 April 2025 11:33

🔻«خط لوله صلح» و دوراهی پاکستان؛ پرداخت خسارت به ایران یا تحریم‌­های آمریکا؟
✍️مریم خالقی‌نژاد، پژوهشگر فوق دکترای علوم سیاسی

احداث «خط لولۀ صلح» برای صادرات گاز ایران به پاکستان، یکی از مهمترین قراردادهای استراتژیک بین ایران و پاکستان است که دستاورد آن، منجر به تامین برخی نیازهای حیاتی پاکستان برای گاز می­شود. طرح خط لولۀ صلح در سال ۱۹۹۴ مطرح و در ابتدا خط لولۀ ایران، هند، پاکستان نامیده شد که حتی انتقال گاز ایران به پاکستان، بنگلادش و چین نیز در این طرح برنامه‌ریزی شده بود. با کناره­گیری هند، تمرکز این طرح بر ساخت خط لوله بین پاکستان و ایران معطوف شد که آن نیز به دلایل مختلف تکمیل نشده است. این قرارداد از همان ابتدا با تهدید آمریکا به مجازات پاکستان در صورت پیگیری این طرح به عنوان یک مانع مهم روبرو شد.
به جهت اهمیت منطقه‌ای این طرح و نیز حاد بودن موضوع انرژی در پاکستان، در این نوشتار، به بررسی ابعاد مختلف این طرح می­پردازیم.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/3992/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

20 April 2025 10:12

آنچه در این شماره می‌خوانید:

✅ افغانستان
▪️بررسی رویکرد و رفتار طالبان در قبال «معاهدات بین المللی»
▪️تحلیل رویکرد تهاجمی و تدافعی پاکستان در قبال افغانستان
▪️رمزگشایی حملات هوایی پاکستان به افغانستان در سال 2024

✅ آسیای مرکزی
▪️چالش ها و فرصت های «نظام روادید مشترک» در روند هم گرایی منطقه ای آسیای مرکزی
▪️دورنمای صادرات نفت قزاقستان در پرتو رفتارهای آنارشیستی دولت اوکراین
▪️«قبرس» عامل تهدید هم گرایی ترکی در آسیای مرکزی


✅ پاکستان
▪️«خط لولۀ صلح» و دوراهی پاکستان؛ پرداخت خسارت به ایران یا تحریم های آمریکا؟
▪️گوادر: فرصت ها و چالش های کریدور اقتصادی چین و پاکستان
▪️پاکستان و طوفان تعرفۀ آمریکا

✅ بازشناسی فرهنگ و تمدن
▪️حکمت سیاسی- عملی در حکمرانی امیر «علیشیر نوائی»

مطالعات راهبردی شرق

20 April 2025 10:08

🔻 وضعیت «داعش خراسان» در 2024

موسسۀ اقتصاد و صلح استرالیا

در سال 2024 فعالیت‌های تروریستی در افغانستان عمدتاً در ولایت‌های شمالی متمرکز بود و کابل و تخار بیشترین تعداد حملات را در سال 2024 به ثبت رساندند. اگرچه کابل برای یازدهمین سال متوالی همچنان بیشترین آسیب را از تروریسم دید و تعداد حملات در آن 78 درصد افزایش داشت اما تعداد کشته‌ها 48 درصد کاهش پیدا کرد.

«داعش خراسان» همچنان مرگبارترین گروه در افغانستان باقی ماند و مسئول 57 درصد از کل کشته‌ها و یک‌پنجم حملات در سال 2024 بود.

در سال‌های اخیر، این گروه تمرکز عملیاتی خود را تغییر داده است، به‌نحوی که تعداد حملات کاهش پیدا کرده اما گسترۀ جغرافیایی آنها افزایش یافته است. این وضعیت شاید نتیجۀ سرکوب «داعش خراسان» توسط طالبان و یا نتیجۀ یک تغییر راهبردی وسیع‌تر در درون «داعش خراسان» باشد.

https://www.iess.ir/fa/translate/3980/

مطالعات راهبردی شرق

15 April 2025 11:53

🔴 پربازدیدترين مطالب #افغانستان در سالی که گذشت...

🔻 وضعیت حکومت طالبان 3 سال پس از به قدرت رسیدن
🔻 اینفوگرافیک حملات داعش خراسان
🔻 تحلیل و ارزیابی عملکرد حکومت طالبان پس از 3 سال حکمرانی
🔻 دولت جدید پاکستان و آینده روابط آن با حکومت طالبان افغانستان
🔻 نگاهی به ماهیت ساختار نظامی- امنیتی حکومت طالبان
🔻 ارزیابی اثرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر افغانستان
🔻 نگاه آسیای مرکزی به افغانستان تحت حاکمیت طالبان
🔻 سوء استفاده داعش خراسان از شکاف‌های موجود در حوزه مبارزه با تروریسم
🔻 ارزیابی تهدیدهای محلی و فراملی «داعش خراسان»
🔻 بحران دولت- ملت‌سازی در افغانستان و روی کار آمدن طالبان بر اساس نظریه اسپریگنز
🔻 دورنمای جایگاه زنان افغانستان بر مبنای اصول فکری قاضی‌القضات طالبان
🔻 آیا تعامل با حکومت طالبان دستاوردی برای انگلیس خواهد داشت؟
🔻 پر کردن خلأ ابرقدرت در پساخروج آمریکا از افغانستان
🔻 تبعات زیست‌محیطی سد بخش‌آباد افغانستان بر تالاب هامون
🔻 خروج از بن‌بست؛ فرصت‌هایی برای تعامل غرب با حکومت طالبان


▫️مطالعات راهبردی شرق▫️
🌐 https://www.iess.ir/
🔗 @iran_sharghi

مطالعات راهبردی شرق

15 April 2025 08:20

🔻بازخوانی تجربه ترکیه در نهادسازی منطقه‌ای در آسیای مرکزی

✍️«بهروز قزل»؛ پژوهشگر مؤسسۀ مطالعات راهبردی شرق

«سازمان دولت‌های ترک» به‌عنوان آخرین مرحلۀ هم‌گرایی ترکی از سویی و یکی از آخرین تجربه‌های نهادسازی منطقه‌ای در سدۀ بیست‌ویکم از سوی دیگر، مبتنی بر طیفی از فرصت‌ها و دینامیسم‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مثبت بوده و هم‌زمان، در بر دارندۀ برخی از چالش‌ها و آسیب‌ها در سطح ملی و فراملی است. بر این ‌اساس، هرگونه استنباط خوش‌بینانه و یا بدبینانه از پویایی‌های جاری، ظرفیت‌های موجود و چالش‌های آتی آن، دچار میزانی از خطای ارزیابی و تحلیلی است. از این ‌رو، متن پیش‌ رو در صدد است تا حتی‌الامکان، با نگاهی واقع‌گرایانه به‌مرور تحولات نوین ژئوپلیتیک منطقۀ «اوراسیای مرکزی» پرداخته و بازخوانی تجربۀ نهادسازی ترکیه بر محور هم‌گرایی ترکی (با تمرکز بر آسیای مرکزی) را در کانون توجه خود قرار دهد. در این میان، عوامل تقویت‌کنندۀ هم‌گرایی مذکور و چالش‌های پیش‌روی آن، به طور ویژه مدنظر بوده است.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/3985/

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

13 April 2025 11:45

🔵 پربازدیدترين مطالب #پاکستان در سالی که گذشت....

🔹 نگاهی به دورنمای سیاسی پاکستان، در دولت جدید
🔹 بودجه نظامی جدید پاکستان؛ مشکلات و چالش‏ها
🔹 تلاش طالبان پاکستان (TTP) برای تصویر سازی مطلوب از خود
🔹 بودجۀ 25-2024 پاکستان؛ باتلاق بدهی‌های داخلی و خارجی
🔹 صنایع دفاعی پاکستان؛ افق و موانع پیش رو
🔹 تداوم تنش‌‌ها در روابط پاکستان و حکومت طالبان؛ سناریوها و پیامدها
🔹 چشم‌انداز روابط دو جانبه آمریکا و پاکستان در دوران ترامپ
🔹 خطاهای راهبردی استراتژی پاکستان در قبال حکومت طالبان
🔹 بررسی ابعاد و تبعات گذار نسلی در پاکستان
🔹 نقش و کارکرد احزاب مذهبی در ساختار سیاسی- اجتماعی پاکستان
🔹 اعتراض‌های پاکستان و امکان سنجی وقوع تحولات سیاسی گسترده
🔹 بررسی عوامل توسعه‌‏نیافتگی پاکستان
🔹 اهداف و پیامدهای راهبردی سفر رئیس جمهور ایران به پاکستان
🔹 اقتصاد و امنیت؛ بحران‌های مزمن پاکستان
🔹 پیامدهای همکاری ایران و پاکستان در مبارزه با تروریسم


▫️مطالعات راهبردی شرق▫️
🌐 https://www.iess.ir/
🔗 @iran_sharghi

مطالعات راهبردی شرق

09 April 2025 10:47

ویژه‌نامه «گزارش و تحلیل تحولات پاکستان در سال 1403»

در سال 1403 دولت پاکستان، با چالش‌های چندوجهی در سیاست مواجه بود که ضمن درهم آمیختگی با رکود اقتصادی، نرخ بالای بیکاری و افزایش خشونت توسط گروه‌های شبه نظامی مسلح، مجموعه‌ای از آشفتگی‌های سیاسی را در نهادهای دولتی و همچنین اغتشاش‌ها را سطح خیابان‌های کشور به وجود آورد. همچنین دولت پاکستان با سیاست فرقه‌ای از جانب رهبران سیاسی- نظامی و احزاب اصلی کشور رو به رو بود که هر یک به نوبۀ خود، بخش مهمی از تنش‌سازی و فشار داخلی را بر بدنۀ حاکمیت تحمیل و شرایط را به سمت آشفتگی سیاسی هدایت کردند. به‌خصوص بی‌ثباتی سیاسی به دلیل برکناری عمران‌خان، مجموعه‌ای از تنش‌ها را در پاکستان به‌وجود آورد. از سوی دیگر، مذاکرات دولتی با تحریک طالبان پاکستان به طور مکرر شکست خورد چراکه طالبان افغانستان، کمکی برای مقابله با تحریک طالبان پاکستان نکرد.

کارگروه پاکستان مؤسسه مطالعات راهبردی شرق در این گزارش، تلاش کرده است مهمترین رویدادهای پاکستان را در سال 1403 بررسی و تحلیل کند.

https://www.iess.ir/fa/report/3983/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی