مطالعات راهبردی شرق

18 June 2025 10:51

🔻واکاوی رویارویی نظامی اخیر هند و پاکستان
✍️ ماشاالله شاکری، کارشناس ارشد مسائل پاکستان

حادثۀ ۲۲ آوریل به عنوان یک هشدار جدی برای دستگاه‌های امنیتی هند تلقی شد. این حمله نشان داد که حتی در مناطقی با نظارت شدید مانند کشمیر، همچنان شکاف‌های امنیتی وجود دارد که گروه‌های شبه‌نظامی توانسته‌اند از آنها سوءاستفاده کنند.
بعضی از تحلیلگران (عمدتاً پاکستانی) ادعا می‌کنند که حادثۀ 22 آوریل پهلگام، «پرچم دروغین» بود. به عبارت دیگر این حادثه، عمداً طراحی شده بود برای بدنام نمودن پاکستان و به تبع آن دست به انتقام زدن و اعمال سیاست‌های آتی در کشمیر.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4046/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

17 June 2025 10:22

🔻505مین نشریه تخصصی "مطالعات شرق" منتشر شد.

مطالعات راهبردی شرق

15 June 2025 09:21

🔻چرایی حمایت ترکیه از پاکستان در مناقشه با هند
✍️ شهرام پیرانی دکترای علوم سیاسی و پژوهشگر مسائل بین‌الملل

مناقشۀ دیرینه بین هند و پاکستان، همواره یکی از مناقشات پُرتنش در عرصۀ بین‌المللی بوده است. در این میان، حمایت آشکار ترکیه از پاکستان در این مناقشه، پرسش‌های مهمی را در مورد انگیزه‌ها و اهداف آنکارا برانگیخته است. این گزارش تحلیلی، به بررسی دلایل اصلی این حمایت می‌پردازد و تلاش می‌کند تا لایه‌های پنهان این همبستگی را آشکار سازد.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4027/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

10 June 2025 08:16

🔻 تلاش تحریک طالبان پاکستان (TTP) برای نمایش قدرت

تحریک طالبان پاکستان (TTP)، با اعلام شروع حملات بهاری خود با عنوان «الخندق» موج جدیدی از حملات تروریستی را در پاکستان در ماه مارس، پس از دو سال وقفه، آغاز کرد. این دومین‌ باری است که تحریک طالبان پاکستان، حملات بهاری خود را اعلام و از شیوۀ شورش طالبان افغانستان الگوبرداری می‌کند. پیش از این، در مارس 2022 هم تحریک طالبان پاکستان آغاز عملیات بهاره «البدر» را اعلام کرده بود، اما به دلیل فشار طالبان افغانستان از اعلام چنین کمپین‌هایی، در دو سال گذشته خودداری کرد. اعلام حملات بهاره موجب شد که قدرت عملیاتی و سازمانی رو به رشد تحریک طالبان پاکستان به شدت در کانون توجه قرار گیرد.

https://www.iess.ir/fa/translate/4028/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

08 June 2025 09:56

🔻پیوندهای فرهنگی ایران با ​تاجیک‌های آسیای مرکزی : فرصت‌ها و چالش‌های امنیتی

✍️پرهام پوررمضان؛ پژوهشگر و دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران

تاجیک‌های آسیای مرکزی به‌عنوان بازماندگان فرهنگی و زبانی تمدن ایرانی در آسیای مرکزی، نقش مهمی در تقویت پیوندهای فرهنگی ـ تمدنی میان ایران و این منطقه ایفا می‌کنند. این پیوندهای فرهنگی، ضمن آنکه فرصتی راهبردی برای گسترش نفوذ نرم جمهوری اسلامی ایران در حوزۀ ژئوپلیتیکی آسیای مرکزی فراهم می‌آورد، با چالش‌های امنیتی متعددی نیز همراه است. در این نوشتار، با رویکردی تحلیلی، فرصت‌ها و تهدیدهای امنیتی ناشی از این پیوندها بررسی می‌شود تا ابعاد راهبردی تعامل ایران با جوامع فارسی‌زبان منطقه، به‌ویژه تاجیک‌ها، در چارچوب تحولات منطقه‌ای و رقابت‌های ژئوپلیتیکی مورد واکاوی قرار گیرد.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4040/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

02 June 2025 11:10

🔻 ارزیابی سیاست خارجی دولت دوم ترامپ؛ ملاحظات مربوط به افغانستان

سیدا حمد فاطمی‌نژاد؛ عضو هیئت علمی موسسه مطالعات شرق و مدیر گروه علوم سیاسـی دانشگاه فردوسی

راهبرد خارجی دولت دوم ترامپ شباهت‌های زیادی با دولت اول او دارد. از مهمترین این شباهت‌ها می‌توان به آشفتگی و تعارض‌های گفتاری و رفتاری، طرح ادعاهای بزرگ بی‌فرجام، پرهیز از نهادگرایی و چندجانبه‌گرایی، اتخاذ مواضع افراطی متزلزل به‌ویژه در زمینه‌های تجاری اشاره کرد. دولت دوم ترامپ در سیاست خارجی، به‌ویژه در رابطه با افغانستان، احتمالاً منافع ملی ایالات متحده مانند مبارزه با تروریسم، خروج نظامی و ملاحظات اقتصادی را بر نگرانی‌های حقوق بشری اولویت خواهد داد. سیاست خارجی دولت دوم ترامپ احتمالاً افغانستان را در موقعیتی متزلزل و به دور از توجه جامعۀ بین¬‌المللی قرار خواهد داد و فشار بین‌المللی محدود برای تضمین حفاظت از زنان و دختران تداوم خواهد یافت.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4032/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

02 June 2025 05:49

🔻 504مین نشریه تخصصی "مطالعات شرق" منتشر شد.

مطالعات راهبردی شرق

31 May 2025 08:10

گاهنامۀ جدید کارگروه پاکستان
🔻شورش بلوچ‌ها‌ در پاکستان و پیامدهای امنیتی آن در منطقه‌

شورش بلوچ‌ها در پاکستان از آغاز سال ۲۰۲۵، با حملات پیچیده‌ای مانند ربودن قطار جعفر اکسپرس توسط ارتش آزادی‌بخش بلوچ - جناح جیاند(BLA-J)در ۱۱ مارس ۲۰۲۵ که به گروگانگیری بیش از ۴۰۰ مسافر و مرگ حداقل ۲۶ گروگان منجر شد، تشدید شده است. گروه‌هایی مانند ارتش آزادی‌بخش بلوچ - جناح جیاند، جبهۀ آزادی‌ بخش بلوچستان(BLF) و ارتش آزادی‌بخش بلوچ - جناح آزاد(BLA-A) همچنان به حمله‏‌های انتحاری، بیشتر توسط زنان و اشغال موقت سرزمین‌ها، هدف قراردادن اتباع چینی و کارگران و کارمندان طرح‌های کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) ادامه می‌دهند. گسترش شورش در منطقه به‌ویژه به ایران و رقابت برای کسب منابع بیشتر و برتری در میان جناح‌های شورش، تامین امنیت داخلی پاکستان را پیچیده‌تر می‌کند.


👉https://www.iess.ir/fa/periodical/4025/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

27 May 2025 11:46

🔻شکوه تمدنی در اندیشۀ علامه «اقبال لاهوری»
✍️ «مجتبی سیبویه» پژوهشگر مسائل بین الملل

شخصیتِ علامۀ اقبال لاهوری، یکی از ابزارهای مهم در هم‌گرایی ایران و پاکستان در دیپلماسی فرهنگی و میراث تمدنی مشترک دو کشور است. این میراث گرانبها باید در فرصت‌های مختلف، یادآوری و بازخوانی شود. با تأملی هر چند کوتاه در افکار و آثار علامۀ اقبال درمی‌یابیم که اندیشۀ وی علاوه بر غنای معنایی، از بسیاری جهات، بسیار جلوتر از زمان خود بوده است.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4013//

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

26 May 2025 08:46

🔻بررسی ماهیت چالشِ آبی هند و پاکستان

بعد از تعیین خطوط مرزی میان هند و پاکستان، مسئلۀ تقسیم آب، همچنان چالش برانگیز باقی ماند. نخستین توافق‌‌های میان دو کشور در این زمینه، در سال 1948 حاصل شد که طی آن، هند به پاکستان اطمینان داد که روند انتقال آب به شرق، بدون اطلاع قبلی و مهلت زمانی برای توسعۀ منابع جایگزین، هیچ‌گاه متوقف نخواهد شد. در مقابل پاکستان هم، نیازِ مشروع هند برای توسعۀ زیرساخت‌ها و منابع در پنجاب هند را که بدین لحاظ با کمبود شدیدی مواجه بود، به رسمیت شناخت. اما توافق به علت بی‌اعتمادی دو طرف به یکدیگر دوام چندانی نیافت. در نهایت پس از ده سال مذاکرات فشرده و پر‌فشار، با وساطت و حمایت «بانک جهانی»، توافق کنونی با نام معاهده آب‌های سند (IWT) در سال 1960 میان دو کشور به امضاء رسید. این توافق، از پشتیبانی بین‌المللی وسیعی هم برخوردار شد، کما این که بانک جهانی به عنوان متولی آن انتخاب شد و چندین کشور اروپایی و آسیایی نیز، حاضر به سرمایه‌گذاری‌های کلان در طرح‌های این حوزۀ آبی شدند.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4019/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

21 May 2025 08:07

🔻پیامدهای استقرار دولت جولانی در سوریه بر آسیای مرکزی

🎙مصاحبه اختصاصی با «سرگئی کوژمیانگین»؛ تحلیلگر سیاسی روزنامۀ «پراودا» چاپ مسکو

در دهه‌های اخیر، تحولات منطقه‌ای در خاورمیانه و سوریه به شدت بر توازن قوا و امنیت در سایر مناطق اثر گذاشته است. یکی از موضوع‌های مهم و حساس در این حوزه، تثبیت قدرت گروه‌های مسلح مانند دولت جولانی و تحریرالشام در سوریه است که پیامدهای آن نه تنها در داخل سوریه و مناطق پیرامونی بلکه در آسیای مرکزی نیز نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است. این تحولات بر بسیاری از روابط منطقه‌ای و بین‌المللی این کشورها تأثیرگذار بوده است. از سوی دیگر، نقش گروه‌های اسلام‌گرای افراطی را نیز برجسته کرده است که با توجه به حضور تعداد زیادی از اتباع آسیای مرکزی در گروه‌های افراطی حاضر در سوریه می‌تواند به بروز چالش‌های امنیتی برای کشورهای آسیای مرکزی منجر شود. برای بررسی دقیق‌تر ابعاد مختلف این موضوع، کارگروه آسیای مرکزی «مؤسسۀ مطالعات راهبردی شرق» مصاحبه‌ای با دکتر «سرگئی کوژمیانگین» انجام داده است.

👉https://www.iess.ir/fa/interview/4023/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

19 May 2025 11:36

آنچه در این شماره می‌خوانید:

افغانستان
ملاحظات افغانستانی سیاست خارجی دولت ترامپ
تأثیرات تنش های اخیر هند و پاکستان بر افغانستان
تغییر سیاست آمریکا در قبال طالبان: از مبارزه با تروریسم تا تعامل راهبردی

آسیای مرکزی
پیامدهای استقرار دولت جولانی در سوریه برای آسیای مرکزی
چشم انداز بازیگری عمل گرایانۀ جدید اروپا در آسیای مرکزی
چالش های فراروی اروپا در بهره برداری از منابع طبیعی آسیای مرکزی

پاکستان
تنش بین هند و پاکستان و آیندۀ بحرانِ کشمیر
بررسی ماهیت چالشِ آبی هند و پاکستان

بازشناسی فرهنگ و تمدن
امیرعلی شیر نوایی؛ مفصل فرهنگی- تمدنی منطقه‌ای

https://www.iess.ir/fa/weekly/4020/

مطالعات راهبردی شرق

18 May 2025 11:09

🔻 تحلیل رویکرد تهاجمی و تدافعی پاکستان در قبال افغانستان

محمد امین حبیبی‌تبار؛ کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

پاکستان از محدود کشورهایی است که رویکرد رئالیستی او نسبت به بازیگران منطقه‌ای در جنوب آسیا به‌ویژه افغانستان، پیشینه‌ای به وسعت تاسیس این کشور دارد. حضور پررنگ ارتش این کشور در تعیین خط‌مشی سیاست خارجی اسلام‌آباد، باعث شده که نگاه رئالیستی و احساس تهدید بقای این دولت، تعیین‌کنندۀ روابط آن با کشورهای منطقه باشد. با روی‌کار آمدن طالبان در افغانستان و افزایش حمله‌های تی‌تی‌پی و بلوچ‌های جدایی‌طلب در پاکستان بقای این کشور با تهدید مواجه شده است. در این نوشته تلاش می‌شود به رویکرد تهاجمی و تدافعی پاکستان در برابر افغانستان از منظر چشم‌انداز رئالیسم پرداخته شود و اینکه چرا اسلام‌آباد در مواجهه با افغانستان، نگاه رئالیستی دارد.

https://www.iess.ir/fa/analysis/3988

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

14 May 2025 08:51

🔻چالش‌‎های مهاجرت کارگران پاکستانی به خارج از کشور

تعداد قابل‌توجهی از پاکستانی‌ها، در حالی که این کشور با چالش‌های کلان اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، برای داشتن سطح زندگی بهتر به دنبال فرصت‌های شغلی در خارج از کشور هستند. عربستان سعودی، امارات متحدۀ عربی و سایر کشورهای خلیج فارس، مقاصد اصلی کارگران ماهر و غیرماهر پاکستان هستند که وجوه ارسالی آنها برای این کشور که با کمبود پول مواجه است، حیاتی است.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/4011/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

12 May 2025 09:55

🔻 کارکرد «بیعت» در بقا و انسجام حکومت طالبان

عبدالرحیم کامل؛ کارشناس مسائل افغانستان

بیعت معنای معاهده، عهد و پیمان، پذیرش ریاست و فرمانبرداری و اعلام وفاداری است.
نتیجۀ عمل بیعت، تعهد به پیروی از فرمانروایی او است. مبتنی بر آن، نافرمانی از رهبر، نه تنها خلاف نظم سیاسی است بلکه گناه و معصیت الهی نیز تلقی می‌شود و خروج از بیعت، تنها به معنای نقض معاهده نیست بلکه به مفهوم خیانت و عدم وفای به عهد نیز هست. بر اساس رویکرد فقهی، شکستن بیعت گناه و شورش علیه حاکم است.
در تئوری نظری و سیاسی طالبان، بیعت به همان میزان که در دوام تبعیت از رهبر و حفظ انسجام داخلی نقش دارد، به همان پیمانه عدول از آن در گسست و از هم پاشیدگی موثر است.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4003

توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

17 June 2025 10:23

آنچه در این شماره می‌خوانید:

✅ افغانستان
▪️ عوامل تأثیرگذار بر بهبود روابط پاکستان و حکومت طالبان
▪️پیامدهای تنش سیاسی- اجتماعی در بدخشان افغانستان
▪️ابهام در ارزش سرمایه گذاری روی منابع معدنی افغانستان

✅ آسیای مرکزی
▪️چالش های ثبات قدرت سیاسی در آسیای مرکزی
▪️"سعیده میرضیایف"؛ چهرهای نوظهور در ساختار قدرت ازبکستان
▪️زین: آسیای مرکزی "محکوم" به اجرای سیاست چندجانبه است
▪️اینفوگرافیک تعاملات نظامی و دفاعی آسیای مرکزی با شرکای خارج از منطقه

✅ پاکستان
▪️اهداف و آثار سفر نخست وزیر پاکستان به ایران
▪️واکاوی رویارویی نظامی اخیر هند و پاکستان
▪️شورش بلوچ ها در پاکستان و پیامدهای امنیتی آن در منطقه


✅ بازشناسی فرهنگ و تمدن
▪️زبان فارسی در پاکستان؛ مهجوریت یک "میراث مشترک"

https://www.iess.ir/fa/weekly/4045/

مطالعات راهبردی شرق

16 June 2025 09:30

🔻 راهبرد جدید روسیه در قبال حکومت طالبان

میراحمد مشعل؛ کارشناس مسائل افغانستان

صحنه و محیط افغانستان پساخروج آمریکا از این کشور که یک جزء مهم آن بازگشت مجدد طالبان به قدرت بود، فرصت‌ها و افق‌های تازه‌ای برای بازیگران منطقه‌ای و جهانی به‌وجود آورد. در این فضای جدید، قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی به‌ویژه روسیه راهبرد خود را در قبال افغانستان بازتعریف و بازترسیم کرده‌اند. هر چند روسیه قبل از خروج آمریکا، راهبرد نزدیکی غیر‌حساسیت‌‌‌برانگیز به طالبان را از طریق مکانیسم «فرمت مسکو» اتخاذ کرده بود اما پس از خروج آمریکا و به قدرت رسیدن مجدد طالبان در افغانستان، راهبرد تعامل کنترل‌شده را روی دست گرفت. با وجود این نشانه‌های عینی گویای افزایش سرعت روند تعامل روسیه با حکومت طالبان است که دلالت بر ارتقای راهبرد روسیه دارد. اینکه فضای جدید چه فرصت‌هایی برای روسیه در افغانستان به ارمغان آورده و در پاسخ به آن، روسیه چه راهبردی اتخاذ کرده و مبتنی بر چه اهداف و با کدام مکانیسم‌ها آن را دنبال می‌کند، مسائلی‌ است که در این جستار مورد بررسی قرار می‌گیرد.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4035/

مطالعات راهبردی شرق

12 June 2025 17:13

🔻آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی در آستانۀ تحولات بزرگ

«الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهور آذربایجان اخیراً اظهار داشته است که «آسیای مرکزی، قفقاز جنوبی و دریای خزر در حال تبدیل شدن به یک منطقۀ ژئوپلیتیکی واحد هستند». به علاوه این منطقه تغییرات قابل توجهی را تجربه می‌کند که بیشتر تحت تأثیر عوامل خارجی قرار دارد. در واقع به اعتقاد علی‌اف نفوذ سنتی روسیه در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی در حال کاهش است و در عوض، قدرت‌های جدیدی مانند ایالات متحده، اتحادیۀ اروپا، ترکیه، چین و کشورهای حوزۀ خلیج فارس وارد صحنه شده‌اند.
در حال حاضر، کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی در حال گذر از یک هزارتوی ژئوپلیتیکی پیچیده هستند که با چالش‌های داخلی و تحولات ظاهراً غیرقابل اجتناب همراه است. بنابراین به نظر می‌رسد که دوران تحولات بزرگ در این مناطق آغاز شده است.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/4041/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

09 June 2025 09:00

🔻 تأثیرات تنش‌های اخیر هند و پاکستان بر افغانستان

میراحمد مشعل؛ کارشناس مسائل افغانستان

منطقۀ جنوب آسیا با عضویت کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، بنگلادش، نپال و ... یک مجموعۀ امنیتی منطقه‌ای محسوب می‌شود که دو عضو مهم این ساختار هند و پاکستان با توانایی هسته‌‌ای می‌باشند. در این مجموعه امنیتی، فقط افغانستان است که نقش مهم موازنه‌گر را دارد و همین جایگاه، افغانستان را به یکی از بازیگران اصلی این مجموعۀ امنیتی تبدیل کرده است.

به دلیل همین جایگاه است که هر دو کشور هند و پاکستان پیوسته تلاش می‌کنند تا افغانستان را با خود همراه کنند. افغانستان که به‌تازگی وارد مرحلۀ جدیدی شده و با اتخاذ سیاست خارجی بی‌طرفی در صدد دور شدن از منازعات و درگیری‌های منطقه‌ای است، در آزمون دشوار عبور از منازعات هند و پاکستان قرار گرفته است.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4033/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

03 June 2025 08:35

🔻بررسی زوایای پیدا و پنهان چالش‌ آبی پاکستان و افغانستان
✍️«میراحمدرضا مشرف» کارشناس مسائل افپاک

تنش اخیر سیاسی و نظامی میان پاکستان و هند و به دنبال آن، بالاگرفتن مباحث مربوط به معضلات آبی میان دو کشور، باعث شده است تا موضوع شرایط آبی پاکستان و چالش‌های این کشور در این حوزه، یک‌‌ بار دیگر در کانون توجه قرار گیرد. پاکستان با وجود برخورداری از رودخانه‌های متعدد و بسیار پرآبی همچون سند، با دو معضل اساسی مواجه است:
اول اینکه، عمدۀ منابع آبی از حوضه‌های مشترک و فرامرزی سرمنشاء گرفته‌اند
معضل دوم و شاید مهمتر، آنکه پاکستان به لحاظ جغرافیایی و جریان رودها، اغلب در موقعیت پایین‌دست کشورهای همسایه قرار دارد.
افغانستان یکی از همین همسایگان به شمار می‌آید که موقعیت خاص توپوگرافیک این امکان را برای آن فراهم آورده است که در جایگاه یک حوزۀ آبی بالادست و به عنوان یکی از تامین‌کنندگان اصلی آب‌های فرامرزی، چالش‌های مهمی را در مسائل آبی برای پاکستان رقم بزند.
👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4026/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

02 June 2025 05:49

آنچه در این شماره می‌خوانید:

✅ افغانستان
▪️راهبرد جدید روسیه در قبال حکومت طالبان
▪️اثرگذاری خروج مهاجران افغانستانی از ایران بر روابط دو ملت
▪️از کابل تا خیبر؛ نگاهی به روند انتقال مزارع خشخاش از افغانستان به پاکستان

✅ آسیای مرکزی
▪️پیوند فرهنگی تاجیک های آسیای مرکزی با ایران
▪️واکاوی سیاست خارجی قزاقستان در دوران نظربایف و توکایف
▪️آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی در آستانۀ تحولات بزرگ


✅ پاکستان
▪️بررسی زوایای چالش آبی پاکستان و افغانستان
▪️چرایی حمایت ترکیه از پاکستان در مناقشه با هند
▪️تلاش تحریک طالبان پاکستان برای نمایش قدرت، با اعلام حملات بهاری

✅ بازشناسی فرهنگ و تمدن
▪️وجوه حکمت حکمرانی در نظام فکری «واعظ کاشفی سبزواری»

https://www.iess.ir/fa/weekly/4037/

مطالعات راهبردی شرق

31 May 2025 11:38

🔻چالش‌های بهره‌برداری اروپا از منابع طبیعی آسیای مرکزی

اتحادیۀ اروپا، تحت تأثیر جنگ در اوکراین و روابط تجاری پرتنش خود با ایالات متحده، در جستجوی منابع طبیعی جدید است. اجلاس اخیر سران اتحادیۀ اروپا و آسیای مرکزی در سمرقند نشان داد، این جستجو به‌طور فزاینده‌ای بر آسیای مرکزی متمرکز شده است.
اکنون که لفاظی‌های اغراق‌آمیز پس از نشست سران کشورهای آسیای مرکزی و اتحادیۀ اروپا در سمرقند فروکش کرده است، کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که مسیر دستیابی اتحادیۀ اروپا به منابع طبیعی در آسیای مرکزی طولانی و پر پیچ و خم است.

👉https://www.iess.ir/fa/translate/4031/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

30 May 2025 11:59

🔻 اهداف و آثار سفر نخست‌وزیر پاکستان به ایران

مریم خالقی نژاد؛ دکتری علوم سیاسی و پژوهشگر مسائل پاکستان

سفر شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان به تهران، در چارچوب سفرهای چهارگانه‌ به کشورهای منطقه، نشان‌دهندۀ اهمیت راهبردی روابط پاکستان و ایران در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. این سفر در شرایطی صورت می‌گیرد که هر دو کشور با چالش‌های متعدد داخلی، منطقه‌­ای و بین‌المللی مواجه هستند و لزوم تقویت همکاری‌های دوجانبه برای مقابله با تحریم‌ها، بحران‌های اقتصادی و تنش‌های ژئوپلیتیکی از الزامات تعمیق روابط دو کشور است.

https://www.iess.ir/fa/analysis/4030/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

27 May 2025 11:24

🔻چشم‌انداز بازیگری عمل‌گرایانۀ جدید اروپا در آسیای مرکزی

✍️امید رحیمی؛ پژوهشگر موسسه مطالعات راهبردی شرق

علی‌رغم نگاه عمل‌گرایانۀ اروپا و آسیای مرکزی به توسعۀ مشارکت راهبردی، چالش‌های زیادی پیش‌روی این توسعۀ روابط وجود دارد. مهم‌ترین چالش اروپا در سطح ساختاری برای تحقق این بازیگری دسترسی ژئواکونومیکی است. چالش دیگر برای آسیای مرکزی رویکردهای ایدئولوژیک اروپا است. موضوع دیگری که در این زمینه قابل ذکر است عدم اشاره به مکانیزم‌های اجرایی برای سنجش عمل‌گرایی اروپا است.

👉 https://www.iess.ir/fa/analysis/4024/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

24 May 2025 10:58

🔻 نگاه‌های متفاوت چین و افغانستان به «دالان واخان»

پس از سال‌ها رابطۀ محاسبه شده بین چین و طالبان، حالا دالان راهبردی «واخان» به یک نقطۀ تنش بین این دو بدل شده است. پکن خواهان استفاده از این دالان برای گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی خود بر افغانستان بوده و این در حالی است که طالبان به دنبال کنترل این دالان، به‌منظور تضمین ثبات خود و همچنین توسعۀ افغانستان است. نسل جدید طالبان که گاهی با عنوان طالبان 2 شناخته می‌شوند، این دالان را حیاتی می‌داند، چراکه دسترسی افغانستان را به بازارهای چین و منطقه فراهم کرده و نیازهای راهبردی و ژئوپلیتیکی این کشور را تأمین می‌کند. در مقابل، چین این دالان را ابزاری برای تأمین امنیت استان سین‌کیانگ خود و همچنین سرمایه‌گذاری‌هایش در پاکستان، تحت پروژۀ «راه‌گذر اقتصادی چین-پاکستان»، می‌داند. این یادداشت دیدگاه‌های طالبان و چین دربارۀ دالان واخان را بررسی کرده و منافع آنها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

https://www.iess.ir/fa/translate/4006/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

20 May 2025 11:09

🔻تنش ‌بین هند و پاکستان و آیندۀ‌ بحرانِ کشمیر

✍️ دکتر منصوره اسکندران، دکترای جغرافیای سیاسی

تنش‌ بین هند و پاکستان که در ماه می‏۲۰۲۵ به اوج خود رسید، ریشه در مناقشۀ دیرینه بر سر منطقۀ کشمیر دارد. این بحران که از زمان استقلال دو کشور در ۱۹۴۷ آغاز شد، اکنون با مطرح شدن حملۀ هسته‌ای و مداخلات قدرت‌های منطقه‌ای، پیچیده‌تر شده است. تحولات اخیر پس از حملۀ مرگبار ۲۲ آوریل ۲۰۲۵ به گردشگران هندی در پهلگام (کشمیر تحت کنترل هند) شتاب گرفت، حادثه‌ای که هند، پاکستان را مسئول آن دانست و اسلام‌آباد، هرگونه دخالت در آن را رد کرد. در هرحال این حمله و حمله‌های زنجیر‏وار پس از آن، به نقطۀ عطفی در روابط بین دو کشور تبدیل شده و کارشناسان بر این باورند که با بالا گرفتن تنش بین هند و پاکستان ممکن است شاهد یکی از خطرناک‌ترین چالش‌های امنیتی جنوب آسیا در دهۀ جاری باشیم،

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4018/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

19 May 2025 11:35

🔻 503مین نشریه تخصصی "مطالعات شرق" منتشر شد.

مطالعات راهبردی شرق

15 May 2025 10:03

🔻بحران کشمیر و تأثیر تحولات آسیای جنوبی بر پویایی‌های امنیتی آسیای مرکزی

✍️امید رحیمی؛ پژوهشگر موسسه مطالعات راهبردی شرق

محیط امنیتی آسیای مرکزی از سال 2021 متعاقب خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی از افغانستان و به قدرت رسیدن طالبان و همچنین وقوع جنگ در اوکراین در یک دورۀ گذار قرار گرفت. پویایی‌های امنیتی در این منطقه از آن زمان در حال تغییر بوده و به‌نظر می‌رسد همچنان به یک پایداری نسبی نرسیده است. این موقعیت و نقش به دلیل قرار گرفتن آسیای مرکزی در میانۀ بازی قدرت‌های بزرگ و چالش‌های بین‌المللی بوده که باعث شده است بعضاً این منطقه به یک زمین بازی برای این قدرت‌ها تبدیل شود. از این حیث تنش‌های امنیتی حساس در آسیای جنوبی به‌عنوان یک منطقه در محیط پیرامونی آسیای مرکزی می‌تواند بر پویایی‌های امنیتی این منطقه تأثیر بگذارد. در این گزارش تلاش می‌شود تا این تأثیرات با تمرکز بر تنش‌های امنیتی اخیر در کشمیر مورد بررسی قرار بگیرد.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4017/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

14 May 2025 07:55

🔻نشست تخصصی
"جایگاه فعلی فرهنگ و تمدن ایرانی در آسیای مرکزی و چشم‌انداز پیش رو"

مؤسسۀ «مطالعات راهبردی شرق»، روز سه‌شنبه 23 اردیبهشت 1404، میزبان تعدادی از کارشناسان، اساتید و صاحب‌نظران از کشورهای آسیای مرکزی و ایران بود که به بررسی جایگاه فعلی فرهنگ و تمدن ایرانی در آسیای مرکزی و چشم‌انداز پیش رو پرداختند.

👉https://www.iess.ir/fa/roundtable/4015/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی

مطالعات راهبردی شرق

08 May 2025 09:25

🔻چالش‌ها و فرصت‌های «نظام روادید مشترک» در روند هم‌گرایی منطقه‌ای آسیای مرکزی

✍️ «بهروز قزل»؛ پژوهشگر مؤسسۀ مطالعات راهبردی شرق

تاکنون، الگوهای مختلفی برای تحلیل و ارزیابی هم‌گرایی منطقه‌ای در آسیای مرکزی مطرح شده و مصادیق متفاوتی نیز برای اشاره به واقعیت‌های بیرونی آن در نظر گرفته شده است. با وجود این، هرگونه ارزیابی و استنباط از روندها و فرایندهای منطقه‌گرایی در آسیای مرکزی، نیازمند توجه به سطوحی از الزام‌های ساختاری و تفاوت‌های ملی است که گاه در تعارض با یکدیگر نقش‌آفرینی می‌کنند. در این ‌بین، پیشنهاد اخیر رئیس‌جمهور قرقیزستان مبتنی بر راه‌اندازی «نظام روادید مشترک» در این منطقه، گامی راهبردی (و همچنین نمادین) برای ایجاد فرصتی جدید در جهت تحقق سطح نوینی از «منطقه‌گی»(هویت‌سازی منطقه‌ای) در آسیای مرکزی است. با وجود این، این گام راهبردی نیز با دشواری‌هایی مواجه بوده و مسیر تحقق آن، چندان هموار به نظر نمی‌رسد.

👉https://www.iess.ir/fa/analysis/4009/

🖇توئیتر فارسی| توئیتر انگلیسی| فیسبوک | تلگرام فارسی| تلگرام انگلیسی