3807
✳️ یادداشت‌ها، برگزیده‌ها و پیشنهادهایی در مسیر آگاهی ✅ نقد و نظرتان به دیدهٔ منّت ⬅️ معرفی: https://kalaam.ir/?page_id=2141524168 ⬅️ آی‌دی شخصی: @hamidhosseiniii ⬇️⬇️⬇️ ✳️ https://t.me/hamidhossaini
💢 روش امام باقر در برخورد با هتاکان 💢
❇️ ابوبکر حضرمی می‌گوید: برادرم علقمه دربارهٔ نظر من در زمینهٔ جنگیدن با دیگران به‌خاطر ولایت علی (علیه‌السلام) با امام باقر (علیه‌السلام) صحبت کرده بود. به همین خاطر آن حضرت به من فرمود: «با چنین روحیه‌ای احتمالاً اگر ببینی کسی به علی دشنام می‌دهد و بتوانی بینی او را قطع کنی این کار را خواهی کرد.» عرض کردم: بله!
آن حضرت فرمود:
✅ «نه این کار را نکن. من گاهی می‌شنوم کسی به علی ناسزا می‌گوید، ولی خودم را پشت ستون از دید او پنهان می‌کنم و وقتی ناسزاگوییش تمام شد به سراغش می‌روم و با او مصافحه می‌کنم.»
📚 المحاسن، ج۱، ص۲۶۰
#حدیث
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۳: عمل به سنت و ترک بدعت
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:38 پیروی از سنت
2:48 بدعت، از بزرگ‌ترین گناهان
5:01 هر بدعتی گمراهی است
9:58 بدعت خوب!
16:28 درجات ایمان
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۱ تا ۱۸ سورهٔ انعام 💢
✳️ قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ ﴿۱۱﴾
⬅️ بگو: «در زمین بگردید، آن‌گاه بنگرید سرانجام تکذیب‌کنندگان چگونه بوده است.»
✳️ قُلْ لِمَنْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ كَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۱۲﴾
⬅️ بگو: «آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آنِ کیست؟» بگو: «از آنِ خداست که مهربانی را بر خود مقرر داشته و حتماً حتماً شما را به‌سوی روز رستاخیز گرد خواهد آورد که تردیدی در آن نیست؛ ولی کسانی که خودشان را زیانکار شدند، از همین رو ایمان نمی‌آورند.»
🔺«کتب» به‌معنی «ثبت و مقرر کردن» است.
🔺توضیحات مربوط به تعبیر «لیجمعنکم الی» در ترجمهٔ آیهٔ ۸۷ سورهٔ نساء بیان شد.
🔺مادهٔ «خسر» لازم و به‌معنی «زیانکار شدن» یا «زیان دیدن» است و مفعول نمی‌گیرد. پس منصوب شدن «أنفسهم» را باید از باب «الحسنُ وجهَه» (کسی که از نظر چهره زیباست) دانست که اسم را به مفعول شبیه می‌کند تا مفهومی نزدیک به قید و ظرف را برساند. بنا بر این تعابیری چون «به خود زیان زدن» که اغلب مترجمان به‌کار برده‌اند، دقیق نیست. تعبیر «خود را باختند» نیز با توجه به برداشت رایج از مفهوم «خودباختگی» که با خسارت و زیان دیدن تفاوت دارد، مناسب به‌نظر نمی‌رسد.
🔺با توجه به مفهوم تفریع در «فهم» از تعبیر «از همین رو» استفاده شد.
✳️ وَلَهُ مَا سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿۱۳﴾
⬅️ و آنچه در شب و روز آرام و قرار می‌گیرد از آنِ اوست و او شنوا و داناست.
🔺«سکون» به‌معنی «قرار گرفتن بدون حرکت و تنش» است و در معادلش باید «آرام و قرار گرفتن» را با هم به‌کار برد. زیرا «آرام گرفتن» و «قرار گرفتن» هر یک به‌تنهایی بر مفهومی متفاوت دلالت دارند.
✳️ قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلَا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿۱۴﴾
⬅️ بگو: «آیا جز خدا را که پدیدآورندهٔ آسمان‌ها و زمین است به‌عنوان سرپرست بر گیرم در حالی که او خوراک می‌دهد و خوراک داده نمی‌شود؟» بگو: «به‌راستی من به فرمان داده شده است نخستین کسی باشم که تسلیم حق میشود.» و هرگز از مشرکان نباش.
🔺مادهٔ «فطر» به‌معنی «شکافتن و از بین بردن حالت گذشته و ایجاد حالتی جدید» است که با توجه پیدا نشدن معادلی دقیق برای این مفهوم، در ترجمه از «پدید آوردن» استفاده شد تا با معادل ماده‌هایی چون «خلق» و «انشاء» تفاوت داشته باشد.
✳️ قُلْ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۱۵﴾
⬅️ بگو: «اگر خداوندگارم را نافرمانی کنم، به‌راستی از عذاب روزی سترگ بیم دارم.»
🔺به‌منظور ایجاد تفاوت میان «کبیر» و «عظیم» واژهٔ نخست را «بزرگ» و دومی را «سترگ» ترجمه می‌کنیم.
✳️ مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ ﴿۱۶﴾
⬅️ در آن روز هر کس از او برگردانده شود، قطعاً بر او مهر آورده است و آن است کامیابی آشکار.
🔺نزدیک‌ترین معادل برای «رحمت کردن» تعبیر «مهر آوردن» است.
🔺توضیح معنای «فوز» در ترجمهٔ آیهٔ ۱۸۵ سورهٔ آل‌عمران بیان شد.
✳️ وَإِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۷﴾
⬅️ و اگر خدا تو را دچار گزندی سازد، جز او برطرف‌کننده‌ای نخواهد داشت و اگر خیری به تو برساند که او بر هر کاری تواناست.
🔺توضیح معنای «مسّ» در ترجمهٔ آیهٔ ۸۰ سورهٔ بقره گذشت.
🔺اگرچه «ضَرّ» و «ضُرّ» هر دو از ریشهٔ «ضرر» و در بر دارندهٔ مفهوم «آسیب و زیان» هستند، ولی به‌نظر می‌رسد «ضُرّ» معنای خاص‌تر و شدیدتری دارد.
🔺«شيء» به‌معنی «چیز» است، ولی با توجه به سیاق و کاربردش در فارسی اینجا باید «کار» ترجمه شود.
✳️ وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ ﴿۱۸﴾
⬅️ و اوست چیره بالاسر بندگانش و اوست فرزانه و آگاه.
🔺اغلب مترجمان واژهٔ «فوق» را در حد «علی» ترجمه کرده‌اند، در حالی که این دو متفاوتند.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 درد بی‌درمان! 💢
✳️ امام صادق (علیه‌السلام):
🔻إِنَّ عِيسَى اِبْنَ مَرْيَمَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ دَاوَيْتُ اَلْمَرْضَى فَشَفَيْتُهُمْ بِإِذْنِ اَللَّهِ وَ أَبْرَأْتُ اَلْأَكْمَهَ وَ اَلْأَبْرَصَ بِإِذْنِ اَللَّهِ وَ عَالَجْتُ اَلْمَوْتَى فَأَحْيَيْتُهُمْ بِإِذْنِ اَللَّهِ وَ عَالَجْتُ اَلْأَحْمَقَ فَلَمْ أَقْدِرْ عَلَى إِصْلاَحِهِ فَقِيلَ يَا رُوحَ اَللَّهِ وَ مَا اَلْأَحْمَقُ قَالَ اَلْمُعْجَبُ بِرَأْيِهِ وَ نَفْسِهِ اَلَّذِي يَرَى اَلْفَضْلَ كُلَّهُ لَهُ لاَ عَلَيْهِ وَ يُوجِبُ اَلْحَقَّ كُلَّهُ لِنَفْسِهِ وَ لاَ يُوجِبُ عَلَيْهَا حَقّاً فَذَاكَ اَلْأَحْمَقُ اَلَّذِي لاَ حِيلَةَ فِي مُدَاوَاتِهِ.
📚 اختصاص، ج ۱، ص ۲۲۱.
🔺عیسی بن مریم (علیه‌السلام) گفت: «بیماران را مداوا کردم و به اذن خدا شفایشان دادم و کور مادرزاد و مبتلای به پیسی را به اذن خدا درمان کردم و حتی مردگان را معالجه و آنها را به اذن خدا زنده کردم، ولی هر چه برای درمان احمق تلاش کردم نتوانستم اصلاحش کنم.» گفتند: «ای روح خدا، منظور از احمق چیست؟» فرمود: «کسی که از نظراتش و از خودش خوشش می‌آید و از همه لحاظ خود را برتر از دیگران می‌بیند و جز خودش برای کسی حقی قائل نیست. چنین کسی همان احمقی است که راهی برای درمانش وجود ندارد.»
✳️ #حدیث
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۲: اولویت‌های عمل
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:38 توجه به اولویت‌ها
7:26 اولویت حدود الهی
10:12 اولویت کسب حلال
13:33 اولویت حقوق دیگران
15:20 اولویت نزدیکان
⭕️ @hamidhossaini
💢 قرآن در شعر حافظ 💢
حافظ به حق قرآن کز شید و زرق باز آی
باشد که گوی عیشی در این میان توان زد
گفتمش زلف به خون که شکستی گفتا
حافظ این قصه دراز است به قرآن که مپرس
حافظا می خور و رندی کن و خوش باش ولی
دام تزویر مکن چون دگران قرآن را
حافظا در کنج فقر و خلوت شب‌های تار
تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنی که اندر سینه داری
ز حافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد
لطایف حکمی با نکات قرآنی
عشقت رسد به فریاد ار خود بسان حافظ
قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت
ای چنگ فرو برده به خون دل حافظ
شرمت مگر از غیرت قرآن خدا نیست
زاهد ار رندی حافظ نکند فهم چه باک
دیو بگریزد از آن قوم که قرآن خوانند
صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ
هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم
⭕️ @hamidhossaini
🔺بپردازید، ولی اگر به سخن منتقدان دلسوز و متخصصانی که سال‌ها پیش شرایط امروز را پیش‌بینی کرده بودند توجه نکنید، ته‌ماندهٔ اعتبار حجاب و ارزش‌ها و شهدا را هم به باد خواهید داد!
⭕️ @hamidhossaini
⚡️آزادی فوق حق است
⚡️گرفتار اشعری‌گری هستیم
⚡️بهشت و جهنم اجباری نداریم
✔️آیت‌الله بیات زنجانی🔻
🔹یکی از اصولی که هم پشتوانه‌ی کلامی، هم پشتوانه‌ی فلسفی، هم پشتوانه‌ی عرفانی، هم پشتوانه‌ی قرآنی و هم پشتوانه‌ی روایی دارد، آزادی است. آیا آزادی حق است؟ ما می‌گوییم آزادی فوق حق است. آزادی بالاتر از حق است. چرا؟ برای اینکه آزادی را نمی‌شود حذف کرد. طرف می‌تواند بگوید من از حقم می‌گذرم، اما کسی نمی‌تواند بگوید من از آزادی‌ام می‌گذرم. آزادی قابل گذشت نیست. آزادی مقوّم ذات انسان است. آزادی جزء ذاتیات انسان است. آزادی را اگر از انسان بگیرید، دیگر خبری از انسان نخواهد بود. نمی‌توان گفت او انسان است، ولی آزاد نیست. انسان غیرآزاد انسان نیست. آزاد یعنی چی؟ یعنی خودش باید برای خودش تصمیم بگیرد و نه دیگری. آزادی نه قابل سلب است و نه قابل ازدیاد و کم کردن و اضافه کردن. آزادی خدادادی است. خدا من را جبراً آزاد خلق کرده است.
🔹دین با اکراه نمی‌سازد. به همین دلیل در سوره‌ی مبارکه‌ی نور آمده است که «قل للمومنین».به کسانی که ما را قبول دارند بگو. نمی‌گوید خودت بکن. نمی‌گوید خودت به سرشان چادر کن. شما به آنها بگو خدا می‌گوید شما این‌گونه خودتان را حفظ کنید. «قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ.» به مؤمنین بگویید، به مؤمنات بگویید. مؤمنین یعنی کسانی که شما را قبول دارند.
🔹ما بهشت و جهنم اجباری نداریم بلکه بهشت و جهنم انتخابی است. انسان خودش انتخاب می‌کند. انسان جوهره‌اش با این چند چیز متقوم است: فهمیدن، ارزیابی کردن، مقایسه کردن، علاقه‌مند شدن و خواستن. اگر این‌ها شد، آزادی معنا پیدا کرده است. من باید بفهمم، ارزیابی کنم، مفاسد را ببینم، تبعات را ببینم، برکات را ببینم و از آن طرف میل هم داشته باشم و بخواهم. یکی از شرایط آزادی میل است.
🔹دین نباید با تحقیر و ذلت و خواری همراه باشد. قرآن می‌فرماید: «لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ.» نمی‌گوید «عظمنا»، نمی‌گوید «فضلنا»، می گوید «کرمنا». یعنی چی؟ در تفضیل ممکن است بزرگی از بیرون باشد، اما کرامت معنایش این است که انسان ذاتاً بزرگ است، نه اینکه بزرگی را به او وصل کرده باشند. انسان به گونه‌ای آفریده شده است که با ملک فرق می کند.
🔹ما در دنیای امروز و حتی در محیط‌های علمی‌مان گرفتار دو چیز هستیم: اشعری‌گری (اشاعره آمدند و عقل را از حجیت انداختند و انسان را آوردند پایین)؛ و اینکه کتاب خدا را گذاشتیم کنار. اگر عقل و قرآن را ملاک قرار دادیم، دین‌مان قابل عرضه است و امورش قابل پیاده شدن خواهد بود و الا دینی که عقلانی نباشد، دینی که همراه با خشونت باشد، دینی که همراه با کتاب و مستند نباشدْ، نه قابل عرضه است و نه قابل حمایت.
@namehayehawzavi
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۱: مداومت در عمل مشخص
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:38 مداومت بر عملی خاص
5:23 پاداش آنچه همواره انجام می‌دادند
6:28 برنامهٔ ثابت
8:42 حداقل یک سال
11:06 هر چند کم!
16:58 ثمرات مداومت
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۱۰ تا ۱۱۶ سورهٔ مائده 💢
✳️ إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَى وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَى بِإِذْنِي وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۱۱۰﴾
⬅️ آن‌گاه که خدا گفت: «ای عیسی پسر مریم، نعمتم را که بر تو و مادرت بخشیدم یاد کن؛ آن‌گاه که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم و در گهواره و بزرگسالی با مردم سخن می‌گفتی و آن‌گاه که کتاب و حکمت و تورات و انجیل را به تو آموختم و آن‌گاه که به اذن من از گل همچون شکل پرنده را می‌آفریدی و در آن می‌دمیدی و به اذن من به پرنده‌‌ای تبدیل می‌شد و کور مادرزاد و مبتلای به پیسی را به اذن من درمان می‌کردی و آن‌گاه که مردگان را به اذن من بیرون می‌آوردی و آن‌گاه که دست بنی‌اسرائیل را از تو کوتاه کردم، وقتی برایشان دلایل روشن آوردی؛ ولی کسانی از آنان که حق‌پوشی کردند گفتند: «این جز جادویی آشکار نیست.»»
🔺توضیح ترکیب «نعمت» و «علی» در ترجمهٔ آیهٔ ۷ سورهٔ حمد بیان شد.
🔺معنای «تأیید» و دلیل ترجمه نشدن «روح القدس» در ترجمهٔ آیهٔ ۸۷ سورهٔ بقره توضیح داده شد.
🔺مادهٔ «کهل» به‌معنی «رسیدن به توانمندی در قوای جسمی و روحی» است که معمولاً بین حدود بیست‌سالگی تا سی‌سالگی به‌دست می‌آید. از آنجا که این واژه در مقابل طفولیت به‌کار رفته، منظور از آن «بزرگسالی» و رسیدن به توانایی‌های آن است و نه «میانسالی» یا دوره‌ای خاص از عمر.
🔺معنای «ابراء» در ترجمهٔ آیهٔ ۴۹ سورهٔ ال‌عمران بیان شد.
✳️ وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ ﴿۱۱۱﴾
⬅️ و آن‌گاه که به حواریان وحی کردم: «به من و به فرستاده‌ام ایمان آورید»؛ گفتند: «ایمان آوردیم و شاهد باش که ما تسلیم حقیم.»
🔺معنای واژهٔ «حواري» و دلیل ترجمه نشدن آن در ترجمهٔ آیهٔ ۵۲ سورهٔ آل‌عمران بیان شد.
✳️ إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۱۲﴾
⬅️ آن‌گاه که حواریان گفتند: «ای عیسی پسر مریم، آیا خداوندگارت می‌تواند از آسمان خوانی از غذا بر ما فرو فرستد؟» گفت: «اگر مؤمنید از خدا پروا کنید.»
🔺«مائدة» به‌معنی «سفره یا خوان حاوی غذا» است.
✳️ قَالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ ﴿۱۱۳﴾
⬅️ گفتند: «می‌خواهیم از آن بخوریم و دل‌هایمان آرام گیرد و بدانیم که به ما راست گفته‌ای و از گواهان بر آن باشیم.»
✳️ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۱۱۴﴾
⬅️ عیسی پسر مریم گفت: «خدایا، ای خداوندگار ما، از آسمان خوانی از غذا بر ما فرو فرست تا عیدی برای ما، برای اول و آخرمان، و نشانه‌ای از جانب تو باشد و به ما روزی بده که تو بهترین روزی‌دهندگانی.»
🔺«اللّهمّ» همان «یا الله» است که حرف ندای آن به میم تبدیل شده است.
✳️ قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ ﴿۱۱۵﴾
⬅️ خدا گفت: «به‌راستی من فرو می‌فرستدهٔ آن بر شمایم؛ ولی پس از آن هر کس از شما حق‌پوشی کند، قطعاً او را عذابی خواهم کرد که هیچ‌یک از جهانیان را آن‌گونه عذاب نمی‌کنم.»
🔺استفاده از «منزّل» به‌صورت اسم فاعل بیانگر قطعیت و تحقق موضوع است و این نکته باید در ترجمه لحاظ شود. البته در برخی روایات قرآن، به‌جای این واژه «سأنزّلها» خوانده شده است که در آن صورت باید «آن را فرو خواهم فرستاد» ترجمه کرد.
🔺همان‌گونه که در ترجمهٔ آیهٔ ۲۵۱ سورهٔ بقره بیان شد، با آنکه «عالمین» به‌معنی «جهان‌ها» است، ولی وقتی بر اساس سیاق دربارهٔ انسان‌ها به‌کار رود، بهتر است «جهانیان» ترجمه شود.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۰۷ تا ۱۰۹ سورهٔ مائده 💢
✳️ فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ ﴿۱۰۷﴾
⬅️ اما اگر یک‌باره مشخص شد که آن‌دو سزاوار عنوان کوتاهی کردن شده‌اند، پس دو فرد دیگر، از میان کسانی که آن دو نفر اول، استحقاق چنان عنوانی را علیه آنها پیدا کرده بودند، به‌جای آنان قرار می‌گیرند؛ آن‌گاه به خدا سوگند می‌خورند که: «گواهی ما قطعاً از گواهی آن‌دو درست‌تر است و از حق تجاوز نکرده‌ایم، که در این صورت، به‌راستی از ستمگران خواهیم بود.»
🔺مادهٔ «عثر» به‌معنی «سقوط و وقوع یک‌باره و بدون مقدمه» است که در موضوعات گوناگونی همچون افتادن بر زمین یا آگاهی یافتن به‌کار می‌رود.
🔺«استحقاق» در اصل به‌معنی «طلب ثبوت و تحقق» است و معمولاً در جایی به‌کار می‌رود که کسی یا چیزی «سزاوار ویژگی یا عنوانی خاص» باشد. بنا بر این ترجمهٔ آن به «ارتکاب» توسط اغلب مترجمان، ترجمهٔ دقیقی به‌نظر نمی‌رسد.
🔺«الأولیان» در روایت‌های دیگر به‌صورت «الأوّلان»، «الأوّلَینِ» و «الأوّلِینَ» نیز خوانده شده؛ همان‌گونه که «استَحَقَّ علیهم» را به‌صورت مجهول «استُحُقَّ علیهم» نیز خوانده‌اند که در نظر گرفتن این احتمالات، معانی گوناگون و پیچیده‌ای را برای این آیه ایجاد می‌کند. دربارهٔ نقش «الأولیان» که در قرائت مشهور حفص آمده نیز احتمالات گوناگونی وجود دارد که این آیه را به یکی از دشوارترین آیات قرآن تبدیل می‌کند. در مجموع به‌نظر می‌رسد سرراست‌ترین معنا را در حالتی می‌توان به‌دست آورد که این واژه را «الأوّلان» بخوانیم یا معنا کنیم و آن را فاعل «استَحَقَّ علیهم» در نظر بگیریم؛ یعنی دو فرد جایگزین، از میان کسانی باشند که آن دو شاهد نخست دربارهٔ آنها کوتاهی و ستم کرده‌اند و مستحق چنین عنوانی شناخته شده‌اند.
✳️ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يَأْتُوا بِالشَّهَادَةِ عَلَى وَجْهِهَا أَوْ يَخَافُوا أَنْ تُرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانِهِمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاسْمَعُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ ﴿۱۰۸﴾
⬅️ آن برای اینکه گواهی را به‌صورت درستش ادا کنند یا بیم داشته باشند که پس از سوگندهایشان سوگندهایی باز گردانده شود، مناسب‌تر است. و از خدا پروا کنید و بشنوید؛ و خدا گروه نابه‌کاران را راهبری نمی‌کند.
🔺«أدنی» در لغت به‌معنی «نزدیک‌تر و پایین‌تر» است، ولی در کاربردهای قرآنی بسته به محتوای جمله، مفاهیم مختلفی چون «نزدیک‌تر، پایین‌تر، پست‌تر، بهتر، مناسب‌تر و کمتر» را بیان می‌کند.
🔺معنای «هدایت» در ترجمهٔ آیهٔ ششم سورهٔ حمد بیان شد.
🔺معنای «فاسق» در ترجمهٔ آیهٔ ۲۶ سورهٔ بقره بیان شد.
✳️ يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَا أُجِبْتُمْ قَالُوا لَا عِلْمَ لَنَا إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ ﴿۱۰۹﴾
⬅️ روزی که خدا فرستادگان را گرد می‌آورد و می‌گوید: «چه پاسخی به شما داده شد؟» گویند: «ما اطلاعی نداریم؛ این تویی که همهٔ امور پنهانی را می‌دانی.»
🔺«لا علم لنا» به‌معنی «ما هیچ علمی نداریم» است، ولی در فارسی روزمره برای بیان این مفهوم از تعبیر «اطلاعی نداریم» استفاده میشود.
🔺در ترجمهٔ آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء توضیح لازم دربارهٔ معنای «غیب» ارائه شد.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
🔴 مقایسهٔ روند گرایش به پوشش اسلامی در کشورهایی که حجاب در آنها اختیاری یا اجباری است، نمونه‌ای مناسب برای راستی‌آزمایی این سخن است.
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۰: استقامت در عمل
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:27 ثبات بر اعتدال: استقامت
4:08 سپس استقامت کن!
5:52 کمربندها را محکم ببندید!
6:26 استقامت! استقامت!
9:25 محکم‌تر از پاره‌های آهن
11:23 برکات استقامت
14:15 مبنای استقامت
15:29 مانع استقامت
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۰۳ تا ۱۰۶ سورهٔ مائده 💢
✳️ مَا جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِيرَةٍ وَلَا سَائِبَةٍ وَلَا وَصِيلَةٍ وَلَا حَامٍ وَلَكِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَأَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ ﴿۱۰۳﴾
⬅️ خدا نه از قبیل شتر زایا و نه شتر رها و نه گوسفند ملحق‌شده و نه شتر حمایت‌شده را قرار نداده است؛ ولی کسانی که حق‌پوشی کردند بر خدا دروغ می‌بندند و بیشترشان درک نمی‌کنند.
🔺«من» بیانیه است و باید با تعابیری چون «از قبیل» ترجمه شود.
🔺«بحیرة» به‌معنی «ماده شتری که ده بار زاییده باشد» است که به‌تناسب مفهوم مادهٔ «بحر» که بر «گستردگی و فراوانی» دلالت دارد، برای اشاره به این حیوان بسیار زایا به‌کار می‌رفته است که در جاهلیت خوردن آن را حرام می‌دانسته‌اند.
🔺«سائبة» از مادهٔ «سیب» به‌معنی «جریان و حرکت آزاد» است و به‌عنوان اصطلاحی برای «شتری که به‌خاطر نذر یا داشتن فرزند یا دلیلی دیگر، آزاد گذاشته می‌شده و از شیر و گوشت و سواری آن استفاده نمی‌کرده‌اند» به‌کار می‌رفته است.
🔺«وصیلة» در لغت به‌معنی «وصل‌شده یا ملحق‌شده» است و برای «گوسفندی که با الحاقش به گوسفندی دیگر، ذبحش را حرام می‌دانستند» به‌کار می‌رفته است.
🔺«حام» یا «حامي» در اصل به‌معنی «حمایت‌کننده و نگه‌دارنده یا در اوج حرارت» است و برای «شتر نری که به پایان دوران باروری و خدماتش رسیده» به‌کار می‌رود. این کاربرد شاید به‌تناسب رسیدن به آخرین درجهٔ حمایتگری یا حرارت در باروری باشد و شاید از باب کاربرد اسم فاعل در معنای مفعولی باشد و برای شتری که تحت حمایت و نگهداری قرار می‌گرفته، تعبیر «حمایت‌شده» به‌کار رفته است.
🔺فعل «عقل» به‌معنی «درک کردن» است و نه «اندیشیدن» یا «خرد داشتن».
✳️ وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَى مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُوا حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ ﴿۱۰۴﴾
⬅️ و چون به آنها گفته شود: «به‌سوی آنچه خدا فرو فرستاده و به‌سوی پیامبر آیید»، گویند: «آنچه پدران خود را بر آن یافته‌ایم ما را بس است.» آیا هر چند که پدرانشان چیزی نمی‌دانستند و راه نیافته بودند؟!
🔺همه‌جا «رسول» را «فرستاده» ترجمه کردیم، ولی اینجا به‌خاطر قرار گرفتن در کنار «فرو فرستادن» که ترجمهٔ دقیق‌تر «انزال» است از تعبیر مشهور «پیامبر» استفاده شد.
✳️ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لَا يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۱۰۵﴾
⬅️ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، به خودتان بپردازید؛ هر گاه شما راه یافته باشید، هر که گمراه شود به شما زیانی نمی‌رساند. بازگشت همگی شما به‌سوی خداست، آن‌گاه آنچه را می‌کردید به شما خبر خواهد داد.
🔺ترجمهٔ «علیکم أنفسکم» به‌صورت تحت‌اللفظی «بر شما باد خودتان» است؛ ولی منظور از آن ضرورت رسیدگی و مراقبت نسبت به خود و با توجه به ادامهٔ آیه، ضرورت پرداختن و توجه به خود به‌جای دیگران است.
✳️ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ الْآثِمِينَ ﴿۱۰۶﴾
⬅️ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هر گاه مرگ یکی از شما فرا رسید، گواهیِ میان شما در هنگام وصیت، دو فرد عادل از خودتان باشد؛ یا اگر در سفر بودید و دچار مصیبت مرگ شدید، دو شخص دیگر از غیر خودتان. و اگر به شک افتادید، آن دو را پس از نماز نگه می‌دارید، آن‌گاه به خدا سوگند می‌خورند که: «حتی اگر خویشاوند باشد، در مقابلش هیچ بهایی نمی‌ستانیم، و گواهی خدا را کتمان نمی‌کنیم که در این صورت ما قطعاً از کوتاهی‌کنندگان خواهیم بود.»
🔺توضیح معنای «اثم» در ترجمهٔ آیهٔ ۸۵ سورهٔ بقره گذشت.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۲۹: اعتدال در عمل
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:54 میانه‌روی در عمل
2:29 اقتصاد
3:49 میانه‌رو باشید
5:24 میانه‌روی در عمل صالح
12:08 اعتدال، وابسته به شناخت
14:47 تعمق؟!
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۳: عمل به سنت و ترک بدعت
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:38 پیروی از سنت
2:48 بدعت، از بزرگ‌ترین گناهان
5:01 هر بدعتی گمراهی است
9:58 بدعت خوب!
16:28 درجات ایمان
⭕️ @hamidhossaini
💢 اعمال مشترک ماه رجب 💢
✳️ جدول اذکار، دعاها، روزه‌ها و نمازهای زیبا و آرامش‌بخش رجب
⭕️ @hamidhossaini
💢 دشمنی با علوم انسانی کار را به اینجا رسانده 💢
✳️ بخش‌هایی از سخنان مهم حجة‌الاسلام دکتر رضا غلامی، استادیار علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که پس از سال‌ها تلاش در زمینهٔ اسلامی‌سازی علوم انسانی به اشتباه خود پی برده و شجاعانه، ریشهٔ بسیاری از مشکلات فعلی کشور را معرفی کرده است:
🔸به دلیل عدم درک عمیق و ملموس جامعه علمیِ انقلابی از علم و ساختمان آن، مسیر تحول در علوم انسانی از ابتدا مسیری غلط بوده و این مسیر غلط، نه تنها اصلاح نشده بلکه به همان شکل دائماً تقویت شده است. ابتدا فکر می‌کردند با پالایش متون علوم انسانی از یک‌سری اصطلاحات و واژه‌ها یا حذف برخی دروس مثلاً نظریهٔ داروین، علوم انسانی متحول میشود؛ مدتی که گذشت، گفتند علوم انسانی را با بازنگری در سرفصل‌ها، منابع و برنامه‌ریزی آموزشی متحول می‌کنیم. دیگرانی گفتند خوبه بیاییم مانند مواجهه نظام با آموزش و‌پرورش، یک پژوهشگاه مانند سازمان پژوهش و تألیف کتب درسی در آموزش و پرورش تأسیس کنیم و در آنجا یک‌سری کتاب حکومتی و یک‌دست برای دانشگاه‌ها تهیه نموده و فقط بگوییم استاد حق دارد این کتابها را واو به واو تدریس نموده و در پایان ترم، از مطالب آن امتحان بگیرد!
🔸امثال ما هم به اشتباه رفتیم به دنبال شکل‌دهی به علوم انسانی اسلامی که از اساس غلط بود؛ چرا؟ برای اینکه علم، دینی و غیر دینی ندارد و مبانی عقلی دین، حداکثر می‌تواند در فلسفهٔ پشت سر علم، به‌مثابهٔ فلسفه حضور داشته باشد. مسأله جدی‌تری که برای نخستین بار می‌خواهم عرض کنم، توهم دشمنی و توطئه از جانب علوم انسانی در دانشگاه‌ها بود! هر کجا در فرهنگ شکست می‌خوردیم و احساس عقبگرد داشتیم، آن را گردن علوم انسانی می‌انداختیم و فکر می‌کردیم اگر علوم انسانی همان چیزی باشد که ما دوست داریم، دیگر در مواجهه فرهنگی شکست نمی‌خوریم!
🔸تا زمانی که تلقی‌های نادرست و عقب‌افتاده دربارهٔ تحول علوم انسانی وجود داشته باشد و فرصت اصلاح آنها مهیا نشود، تا زمانی که دیدن علوم انسانی با عینک دشمن و منبع توطئه و تباهی کنار زده نشود؛ تا زمانی که کار تحول به دست خود استادان و عقل جمعی نیفتد و تکثر و تنوع فکری به‌رسمیت شناخته نشود، آیندهٔ تحول در علوم انسانی، یک آینده مبهم و مأیوس‌کننده است.
⬅️ متن کامل گفتگو با روزنامهٔ فرهیختگان.
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۶ تا ۱۰ سورهٔ انعام 💢
✳️ أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَيْهِمْ مِدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ ﴿۶﴾
⬅️ آیا ندیدند که پیش از آنها چه بسیار مردمانی هم‌دوره را نابود کردیم که به ایشان اقتداری در زمین بخشیده بودیم که برای شما فراهم نیاورده‌ایم و آسمان را به‌عنوان وسیلهای برای بارش پیاپی بر آنها فرستادیم و جوی‌ها را از زیرشان روان قرار دادیم، سپس ایشان را به‌خاطر گناهانشان نابود کردیم و پس از آنها هم‌دوره‌هایی دیگر را پدید آوردیم؟
🔺«قرن» به‌معنی «قرین» و در اصل به‌معنی «نزدیک و کنار هم بودن» است. این واژه برای اشاره به «افراد، اشیاء یا زمان‌های کنار هم قرار گرفته» به‌کار می‌رود و در تاریخ برای دورهٔ زمانی صد ساله استفاده میشود.
🔺«تمکین» به‌معنی «تمکّن بخشیدن» یا «مستقر ساختن همراه با تسلط و قدرت» است.
🔺«مکناهم» صفت «قرن» است و باید بر همان اساس ترجمه شود.
🔺اگرچه «سماء» در این آیه می‌تواند کنایه از «ابر» و «باران» باشد، ولی استفاده از خود این تعبیر دارای حکمت و نکته‌ای است که باید در ترجمه نیز بازتاب داشته باشد؛ لذا روش اغلب مترجمان در جایگزین کردن مقصود کنایی به‌جای معادل، روش درستی به‌نظر نمی‌رسد.
🔺«مدرار» اسم آلت از مادهٔ «درر» به‌معنی «ابزاری برای جریان و سیلان دادن پیاپی» است. با توجه به این نکته می‌توان به راز استفاده از تعبیر «فرستادن آسمان» پی برد و مقصود از آن را مبالغه در اعطای نعمت‌های بزرگ دانست؛ یعنی «امکانات و قدرت فراوانی به آنها بخشیدیم، تا جایی که آسمان را به وسیلهای برای بارش پیاپی بر آنها تبدیل کردیم و این وسیله را در اختیار آنها قرار دادیم.»
✳️ وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۷﴾
⬅️ و حتی اگر کتابی را در کاغذی بر تو فرو می‌فرستادیم و با دستانشان لمسش می‌کردند، باز هم کسانی که حق‌پوشی کرده‌اند می‌گفتند: «این جز جادویی آشکار نیست.»
🔺«ولو» در این سیاق علاوه بر شرط، مفهوم «حتی» را نیز در بر دارد و بر همان اساس در جوابش «باز هم» می‌آید.
🔺«قرطاس» در اصل واژه‌ای سریانی و یونانی به‌معنی «صفحه‌ای نازک و لطیف که برای نوشتن ساخته شده» است. گونه‌های نخستین این محصول که امروزه به آن «کاغذ» می‌گویند، در چین تولید می‌شده است.
✳️ وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ ﴿۸﴾
⬅️ و گفتند: «چرا فرشته‌ای بر او فرو فرستاده نشده است؟» در حالی که اگر فرشته‌ای فرو می‌فرستادیم، قطعاً کار یک‌سره می‌شد و دیگر مهلت نمی‌یافتند.
🔺توضیح معنای «قضي» و «أمر» در ترجمهٔ آیهٔ ۱۱۷ سورهٔ بقره و آیهٔ ۲۱۰ همان سوره بیان شد.
✳️ وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِمْ مَا يَلْبِسُونَ ﴿۹﴾
⬅️ و حتی اگر او را فرشته قرار می‌دادیم، باز هم به‌صورت مردی قرارش می‌دادیم و قطعاً آنچه را می‌پوشانند بر آنها پوشیده می‌داشتیم.
🔺«لبس» به‌معنی «پوشاندن» و منظور از آن «آمیختن امور و مشتبه ساختن آن» است.
✳️ وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿۱۰﴾
⬅️ و قطعاً فرستادگانی پیش از تو به تمسخر گرفته شدند، ولی کسانی که آنها را مسخره کردند، همان چیزی که به تمسخرش می‌گرفتند، بر سر خودشان آمد.
🔺«حاق» از مادهٔ «حوق» یا «حیق» به‌معنی «احاطه کردن» یا «نازل شدن و فرود آمدن» است. امروزه در تعابیر رایج فارسی برای بیان این مفهوم از «بر سر کسی آمدن» استفاده میشود.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۲: اولویت‌های عمل
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:38 توجه به اولویت‌ها
7:26 اولویت حدود الهی
10:12 اولویت کسب حلال
13:33 اولویت حقوق دیگران
15:20 اولویت نزدیکان
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی پنج آیهٔ نخست سورهٔ انعام 💢
✳️ بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
⬅️ به‌نام خدای مهربار مهربان
🔺توضیحات مربوط به ترجمهٔ بسم الله در ابتدای سورهٔ حمد بیان شد.
✳️ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ ﴿۱﴾
⬅️ همهٔ سپاس‌ها و ستایش‌ها از آنِ خدایی است که آسمان‌ها و زمین را آفرید و تاریکی‌ها و نور را قرار داد؛ با این حال کسانی که حق‌پوشی کرده‌اند، برای خداوندگارشان معادل قرار می‌دهند.
🔺نکات مربوط به معنای «الحمد» و «رب» در ترجمهٔ آیهٔ دوم سورهٔ حمد ذکر شد.
🔺«جعل» به‌معنی «قرار دادن چیزی در شرایطی خاص» است و نمی‌توان آن را معادل «پدید آوردن»، «ایجاد کردن» و مانند آن دانست.
🔺یکی از معانی و کاربردهای «ثمّ» بیان «شگفتی از نابه‌جا بودن کاری خاص» است که در تعابیر فارسی به‌صورت «آن‌وقت» یا «ولی باز» یا «با این حال» به‌کار می‌رود.
✳️ هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ ﴿۲﴾
⬅️ او کسی است که شما را از گِلی آفرید و سپس سررسیدی را معین کرد و سررسیدی مشخص نزد اوست؛ با این حال شما در تردید می‌مانید.
🔺معنای «قضی» در ترجمهٔ آیهٔ ۱۱۷ سورهٔ بقره بیان شد.
🔺«امتراء» از مادهٔ «مري» به‌معنی «ادامه دادن عمل یا حالت» است و برای «باقی ماندن در حالت تردید» به‌کار می‌رود و به‌ویژه در اینجا که به‌صورت فعل مضارع به‌کار رفته، خوب است جنبهٔ «ماندن» در ترجمهٔ آن ذکر شود.
🔺در این آیه نیز «ثم» همچون آیهٔ پیش به‌کار رفته است.
✳️ وَهُوَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَفِي الْأَرْضِ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهْرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ ﴿۳﴾
⬅️ و اوست خدا در آسمان‌ها و در زمین؛ پنهان و پیدای شما را می‌داند و آنچه را به‌دست می‌آورید می‌داند.
🔺تعبیر «هو الله في السماوات ...» را نباید همچون «هو في السماوات اله» ترجمه کرد.
✳️ وَمَا تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ ﴿۴﴾
⬅️ و هیچ نشانه‌ای از نشانه‌های خداوندگارشان به‌سوی آنها نمی‌آمد مگر آنکه از آن رویگردان بودند.
🔺با توجه به «کانوا» باید این آیه به‌صورت ماضی استمراری ترجمه شود.
✳️ فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿۵﴾
⬅️ آنها حقیقت را وقتی به‌سویشان آمد تکذیب کرده‌اند؛ پس خبرهای آنچه مسخره‌اش می‌کردند به ایشان خواهد رسید.
🔺«یأتیهم أنباء» به‌صورت تحت‌اللفظی به‌معنی «خبرها به‌سوی آنها خواهد آمد» است، ولی این مفهوم در فارسی به‌صورت «خبرها به آنها خواهد رسید» بیان میشود.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۱۶ تا پایان سورهٔ مائده 💢
✳️ وَإِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ ﴿۱۱۶﴾
⬅️ و آن‌گاه که خدا گفت: «ای عیسی پسر مریم، آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را به‌عنوان دو معبود به‌جای خدا بر گیرید؟» گفت: «تو پاک و منزهی، مرا نسزد چیزی بگویم که برایم درست نیست. اگر چنین گفته بودم قطعاً آن را می‌دانستی. تو آنچه را در درون من است می‌دانی، ولی من آنچه را در توست نمی‌دانم. به‌راستی این تویی که به همهٔ امور پنهانی بسیار دانایی.
🔺«ما یکون لي» به‌صورت تحت‌اللفظی به‌معنی «برای من نیست» یا «آن را ندارم» است، ولی منظور از آن در اینجا «حق ندارم» یا «اجازه ندارم» است.
🔺«نفس» به‌معنی «خود» است و نه «ذات»، «جان»، «روح» و دیگر تعابیری که مترجمان استفاده کرده‌اند.
✳️ مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۱۱۷﴾
⬅️ جز آنچه مرا بدان فرمان دادی به آنها نگفتم: اینکه خدا را، که خداوندگار من و خداوندگار شماست، بندگی کنید؛ و تا وقتی در میانشان حضور داشتم، شاهدی بر آنان بودم؛ اما هنگامی که جانم را گرفتی، خودت مراقبشان بودی و تو بر هر چیزی گواهی.
🔺توضیح معنای «توفّي» در ترجمهٔ آیهٔ ۲۳۴ سورهٔ بقره گذشت.
✳️ إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۱۱۸﴾
⬅️ اگر عذابشان کنی که به‌راستی بندگانت هستند، و اگر آنها را بیامرزی، این تویی که به‌راستی عزتمند و فرزانه‌ای.»
🔺توضیح «عزیز و حکیم» در ترجمهٔ آیهٔ ۲۰۹ سورهٔ بقره بیان شد.
✳️ قَالَ اللَّهُ هَذَا يَوْمُ يَنْفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿۱۱۹﴾
⬅️ خدا گفت: «این روزی است که صداقت راستگویان به آنها سود می‌بخشد؛ باغ‌هایی دارند که از زیرشان جوی‌ها روان است، در حالی که برای همیشه در آنها جاودانه خواهند بود؛ خدا از آنان خشنود است و آنها از او خشنودند؛ آن است کامیابی سترگ.
🔺توضیح معنای «فوز» در ترجمهٔ آیهٔ ۱۸۵ سورهٔ آل‌عمران بیان شد.
✳️ لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا فِيهِنَّ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۲۰﴾
⬅️ زمامداری آسمان‌ها و زمین و آنچه در آنهاست تنها از آنِ خداست و خدا بر هر کاری تواناست.
🔺مقدم شدن «لله» بر مبتدا بیانگر نوعی انحصار است.
🔺«شيء» به‌معنی «چیز» است، ولی با توجه به سیاق و کاربردش در فارسی اینجا باید «کار» ترجمه شود.
🔸این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
#ترجمه_گروهی_قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 دغدغه‌ای مهم‌تر از بی‌حجابی 💢
✍️ سید حمید حسینی
✳️ گزارش اخیر* مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در زمینهٔ حجاب، دارای نکاتی مهم و هشدارهایی جدی است که به‌روشنی نادرست بودن روش‌های گذشته و تأثیر آن در کاهش اعتقاد و التزام مردم نسبت به حجاب شرعی را نشان می‌دهد.
بسیاری از این نکات باید درس عبرتی برای سیاستگذاران و متولیان امور باشد؛ ولی در میان یافته‌های این پژوهش علمی هشداری مهم‌تر وجود دارد که مسئولیتی سنگین را بر دوش تک‌تک خانواده‌های مذهبی و دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت قرار می‌دهد. کاهش شدید ارزش پوشش در نگاه افراد جامعه طی سی سال گذشته و رابطهٔ مثبت و معنادار بدحجابی با افزایش تحصیلات، از یافته‌هایی است که بیش از اصل موضوع گزارش، توجه‌ها را به خود جلب می‌کند.
چه تهاجم فرهنگی را موجب کم‌رنگ شدن باورهای دینی در ذهن جوانان بدانیم و چه عملکرد بد متولیان دینداری و استفادهٔ ابزاری و سیاسی از دین را به‌عنوان مقصر اصلی این فاجعه معرفی کنیم و چه پای موضوعاتی دیگر را به‌میان بکشیم، در اصل مسئله، یعنی سست بودن و تاب نیاوردن باورهای دینی بسیاری از مردم در برابر این آفت‌ها تغییری ایجاد نمی‌شود.
کسی که پایه‌های ایمانش مستحکم باشد، وقتی در برابر تهاجم و وسوسه قرار می‌گیرد، نه‌تنها از اصولش دست نمی‌کشد، بلکه با احساس نیاز بیشتر به پناهگاهی معنوی، دست‌به‌دامن باورهایش خواهد شد و وقتی دزدانی را می‌بیند که ارزش‌های او را به سپری برای قدرت و منافع خود تبدیل کرده‌اند، به دفاع و مراقبت بیشتر از داشته‌هایش برخواهد خاست.
اگر آمارها از ریزش فراوان باورها حکایت می‌کند، به‌جای نزاع بر سر معرفی عوامل و مقصرانی که شاید اصلاحشان از اختیار و توان ما خارج باشد، باید روش‌های تربیت و تبلیغ دینی خود را بررسی کنیم و ببینیم اشکال اصلی در کجاست که آن‌همه سازمان و هزینه و تلاش فرهنگی نه‌تنها نتیجه‌بخش نبوده، بلکه با افزایش تحصیلات مخاطبان، نتایجی معکوس به‌بار آورده است؟
قرآن، سنت، تحلیل عقلی و تجربه به ما می‌گوید استحکام پایه‌های دینداری جز با آزادی بیان، شنیدن صدای مخالف، انتخاب آگاهانه و بها دادن به علم و اندیشه تحقق نمی‌یابد و نمی‌توان به عمق و پایداری ایمانی که بر اثر اجبار، احساسات، هیجان و نقل خواب و کرامات پدید آمده باشد امید بست.
✅ اکنون باید دید روش‌های ما به کدام رویکرد نزدیک‌تر است و آیا می‌توان با اصلاح برخی رویّه‌ها، دست‌کم از شدت و سرعت این فاجعه کم کرد، یا همچنان بنا داریم اشتباهات گذشته را تکرار و تقصیر خود را انکار کنیم؟
🔺*پ.ن: این یادداشت سال ۱۳۹۸ پس از انتشار گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس دربارهٔ حجاب منتشر شد و اکنون پس از پنج سال با این توضیح بازنشر میشود که ظاهراً تنها تغییری که مسئولان امر در این مدت رقم زده‌اند، از دسترس خارج کردن آن گزارش در وب‌سایت این مرکز پژوهشی است!
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۱: مداومت در عمل مشخص
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:38 مداومت بر عملی خاص
5:23 پاداش آنچه همواره انجام می‌دادند
6:28 برنامهٔ ثابت
8:42 حداقل یک سال
11:06 هر چند کم!
16:58 ثمرات مداومت
⭕️ @hamidhossaini
🔺کاش حامیان #قانون_حجاب_و_عفاف نگاهی به وب‌سایت دانشگاه‌های برتر دارای رنکینگ جهانی در کشورهایی چون مالزی و اندونزی می‌انداختند تا ببینند باورهای عمیق چگونه در محیط آزاد و بدون اجبار رشد می‌کند و آن را با بلایی که سیاست‌های غلط در ایران بر سر فرهنگ دینی آورده است مقایسه می‌کردند.
⭕️ @hamidhossaini
💢 دین را تحمیل نکنید 💢
❇️ از نگاه امام صادق علیه‌السلام بسیاری از شیعیان هم تحمّل اجبارهای دینی را ندارند:
🔻لاتَحمِلوا عَلىٰ شيعَتِنا وَارفُقوا بِهِم؛ فَإِنَّ النّاسَ لايَحتَمِلونَ ما تَحمِلونَ.
📚 کافی، ج ۸، ص ۳۳۴.
🔺بر شيعيان ما تحمیل نکنید و با آنان مدارا کنيد؛ چرا که مردم تاب آنچه شما تحمّل می‌کنید را ندارند.
❇️ تجربه نیز نشان داد که تحمیل و اجبار، دینداری یا عفت جامعه را افزایش نمی‌دهد.
#حدیث
⭕️ @hamidhossaini
بعد از مدتی کار پژوهشی با هوش مصنوعی به نکته جالبی بر خوردم.
وقتی علاوه بر احادیث در دسترس هر موضوع، احادیث بیشتری را می‌خواهم، خودش به اسم ائمه حدیث جعل می‌کند و مضامین زیبا و هماهنگ با متون دینی را به‌عنوان حدیث جا می‌زند!
چیزی شبیه آنچه واقعاً در تاریخ حدیث اتفاق افتاده است.
پ.ن: این نکته علاوه بر ضرورت بهره‌گیری هوشمندانه‌تر از این ابزار شگفت‌انگیز و بسیار مفید، تا حدودی دلایل تبدیل شدن تدریجی برخی جملات مشهور یا ساختگی به احادیث معصومان را روشن می‌سازد.
https://x.com/seyedhamid
⭕️ @hamidhossaini
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۳۰: استقامت در عمل
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:27 ثبات بر اعتدال: استقامت
4:08 سپس استقامت کن!
5:52 کمربندها را محکم ببندید!
6:26 استقامت! استقامت!
9:25 محکم‌تر از پاره‌های آهن
11:23 برکات استقامت
14:15 مبنای استقامت
15:29 مانع استقامت
⭕️ @hamidhossaini
💢 مناظره‌ای مفید، با معمایی حل‌نشده 💢
✍️ سید حمید حسینی
مناظرهٔ استادان گرامی آقایان علیدوست و سروش با موضوع «شریعت و عقلانیت، فقه و عرف» که به همت رسانهٔ وزین «آزاد» برگزار شد، رویداد مهم و مبارکی بود که استمرار و گسترش آن میان جریان‌های گوناگون فکری می‌تواند فواید و نتایج ارزشمندی را برای رشد علمی و فرهنگی جامعه در بر داشته باشد.
اگرچه در این گفتگو همچون اغلب مناظره‌ها کسی از موضع خود کوتاه نیامد، ولی فرصتی ارزشمند در اختیار بینندگان قرار گرفت تا در فضایی باز، ولی مؤدبانه، لایه‌های عمیق‌تری از دغدغه‌های فکری خود را از دو زاویهٔ متفاوت مشاهده کنند و از نگاه مرسوم و یک‌سویه فاصله بگیرند.
در این سه جلسه نکات مهمی مطرح شد، ولی اساسی‌ترین آنها بررسی نقش عقل در دگرگون‌سازی فتاوای فقهی بود که اگر تکلیف آن مشخص شود، سایر مباحثی که به آن پرداخته شد نیز به نتیجه خواهد رسید. با این حال، به‌نظر می‌رسد هیچ‌یک از این دو بزرگوار، موفق به صورت‌بندی دقیقی از مسئله نشد و راه حلی کارآمد برای کاهش فاصلهٔ روزافزون فقه رایج از اخلاق و عقلانیت متعارف ارائه نکرد.
دکتر سروش به‌درستی بر این نکته تأکید داشت که اگر قرار است عقل و عرف را معتبر بشمارید، نمی‌توانید برای آن حد و مرز تعیین کنید و صرفاً بخش‌هایی را که با متون و باورهای قبلی شما سازگار باشد بپذیرید؛ لذا معتقد بود با وارد شدن عقل، چیزی جز اندکی از احکام عبادی برای فقه باقی نمی‌ماند و بر همین اساس، قبض و کوچک‌سازی این دانش را لازم می‌دانست.
از سوی دیگر، آیة الله علیدوست به‌درستی بر ضرورت پایبندی به دستورات متعدد و صریح قرآن و سنت در موضوعات گوناگون پای می‌فشرد و القای تقابل میان عقل و شرع را روشی نادرست می‌دانست که ریشه در بی‌توجهی به تفاوت نقل با شرع دارد. وی ضمن پذیرش برخی نارسایی‌ها در فقه رایج، معتقد بود این دانش ظرفیتی عظیم برای اصلاح و بسط تدریجی دارد و اکنون نیز فقها اگر بر پایهٔ مبانی علمی حکمی را خلاف اخلاق و مصلحت تشخیص دهند در آن تجدید نظر می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد با صورت‌بندی دقیق‌تر مسئله می‌توان به راه حل بهتری دست یافت. اگر آن‌گونه که قرآن و اهل بیت (علیهم‌السلام) به ما آموخته‌اند، عقل و وجدان بشری را همچون پیامبران، فرستاده و بیانگر حکم خدا بدانیم، ولی این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که در شرایط فعلی هم از دسترسی قطعی به سنت پیشوایان دین محروم مانده‌ایم و هم ممکن است در تشخیص حکم عقل اشتباه کنیم، روشی متفاوت را بر خواهیم گزید که نه به نفی آموزه‌های شریعت می‌انجامد و نه فهم گروهی خاص را ملاک عقلانیت قرار می‌دهد.
💢 #عمل_صالح 💢
🔸بخشی از #تفسیر_سوره_عصر
❇️ جلسهٔ ۱۲۹: اعتدال در عمل
0:00 مروری بر مباحث گذشته
1:54 میانه‌روی در عمل
2:29 اقتصاد
3:49 میانه‌رو باشید
5:24 میانه‌روی در عمل صالح
12:08 اعتدال، وابسته به شناخت
14:47 تعمق؟!
⭕️ @hamidhossaini