1260
📚📚📚 کاناڵێک بۆ فێرکاریی زمانی کوردی و هەروەها بۆ ناساندنی شاعیران و نووسەران.☟ @f_zimanikurdi دەستپێکی کاناڵ: https://t.me/f_zimanikurdi/200
🔳 ڕۆنانی وشەی (سێزدەبەدەر) چۆنە؟
🟢 (سێزدەبەدەر) وشەیەکی لێکدراوە.
🔳 پێکهاتەکەی چۆنە؟
🟢 ئەم وشەیە پێک هاتووە لە:
ژمارە + ئامرازی لێکدەر + هاوەڵکار
سێزدە + بە + دەر = سێزدەبەدەر
🌻 @renusisaratayi
تەواوکەری وانەی شەست و سێ
🟡هاوەڵناوی لێکدراو: لە ناوەکەی دیارە لە دوو وشەی واتادار یان زیاتر پێک دێت.
نموونە👇👇👇👇
1⃣(چاوکاڵ، بەژنچنار)
2⃣(گوڵبەدەم، ڕووبەخاڵ، دەستبەسەر)
3⃣(دووڕوو، دووزمان، دوودڵ)
4⃣(بۆرەهەژار، پاکوخاوێن)
5⃣(ڕەشئەسمەر، تازەپێگەتشتوو)
6⃣(بەدبەخت، خۆشباوەڕ)
7⃣(ڕۆژنامەنووس، قورئانخوێن)
8⃣(جلشۆر، ڕاوکەر، خەباتکەر، ڕەنجدەر)
9⃣(ڕەشپۆش، گەشبین، خۆشنووس)
تێبینی/یاسای وانەی ڕابردوو سەرەتا ڕەگی کار، (دە...م) بۆ زیاد بکەن ئەگەر وەری گرت، ڕەگی کارە.
لێکدانەوەی نموونەکان.
1⃣:چاو+باز، بەژن+چنار.
بە یاسای (ناو+ناو)
2⃣:گوڵبەدەم، ڕووبەخاڵ، دەستبەسەر.
بە یاسای(ناو+ئامرازی ناوبەندی"بە"+ناو)
3⃣:دوو+ڕوو، دوو+زمان، دوو+دڵ.
گوتمان هەموو ژمارەکان هاوەڵناون.
کەواتە: بە یاسای(هاوەڵناو+ناو)
4⃣:بۆر+ە+هەژار، پاک+و+خاوێن.
بە یاسای (هاوەڵناو+ناوبەند+هاوەڵناو )
5⃣:ڕەش+ئەسمەر، تازە+پێگەیشتوو.
بە یاسای(هاوەڵناو+هاوەڵناو)
6⃣:خۆش+باوەڕ، بەد+بەخت.
بە یاسای(هاوەڵناو+ناو)
7⃣:قورئان+خوێن، ڕۆژنامە+نووس.
بە یاسای(ناو+ڕەگی کار)
8⃣:خەبات+کە+ر، ڕەنج+دە+ر، جل+شۆ+ر.
بە یاسای(ناو+ڕەگی کار+پاشگر)
9⃣:ڕەش+پۆش، گەش+بین، خۆش+نووس.
بە یاسای(هاوەڵناو+ڕەگی کار)
ئامادەکردنی:ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
🔴مۆرفیمی(یش) یەکێک لەو مۆرفیمانەی زۆر چالاکە لە زمانی کوردیدا.
لێرە باسی کۆمەڵێک هەڵە دەکەین، کە زۆر کەس هەستی پێ ناکەن، کاتێک مۆرفیمی(یش) دەچێتە سەر وشەکە جاری وا هەیە پێویستی بە دوو(ی) دەبێت چونکە مانای وشەکە دەگۆڕێت ئەم دوو(ی)یەش، ئێمەی زیادی ناکەین، بەڵکوو خۆی پێکهاتەی وشەکە دوو (ی) هەیە، بەبێ ئەوەی هەستی پێ بکەین.
🟣لە خوارەوە چەند نموونەیەک دەنووسین بۆ ئەوەی ئیتر نەکەوینە ئەو هەڵەیەوە.
نموونە:
1️⃣(بەیانیش کچێکی باشە.)
(بەیانییش باران دەبارێت.)
سەرنج بدەنە هەردوو وشەی(بەیانیش و بەیانییش)، دەبینن هەردووکیان واتایان جیاوازە(بەیان)ی یەکەم ناوی کەسێکە،(بەیانی)ی دووەمیش باسی کات دەکات، هەروەها خۆشی دوو (ی) گرت.
2️⃣(کوردیش میللەتێکی مەردە.)
(کوردییش زمانێکی دەوڵەمەندە.)
سەرنج بدەنە هەردوو وشەی(کوردیش، کوردییش)پێکهاتەی یەکەم لە (کورد)ەوە هاتووە، باسی نەتەوە دەکات، یەک (ی)دەگرێت.
بەڵام وشەی(کوردییش) خۆی لە (کوردی)ەوە هاتووە، کە باسی زمان دەکات.
3️⃣(هەژاریش نەهاتووە بۆ فێرگە.)
(هەژارییش دەردێکی کوشندەیە.)
سەرنج بدەنە هەردوو وشەی(هەژاریش و هەژارییش)، پێکهاتەی هەردووکیان جیایە، یەکەمیان (هەژار)، هاوەڵناوە، مۆرفیمی (یش) دەچێتە سەری کردوویەتی بە ناو، بەڵام (هەژاری) ناوی واتایییە، مۆرفیمی (یش)دەچێتە سەری بە واتای هەژاری دێت.
بۆمان دەرکەوت بە لابردنی یەک(ی) تەواوی واتاکەی دەگۆڕێت.
ئامادەکردنی:ئازاد هەولێری.
@Fergyrezmanikurdi63
🔺افزون بر تفاوت ساختار زبانی روزه و جشن رمضان در کردستان با جهان عرب شیوه برپایی جشن رمضان در میان کردان با اعراب متفاوت بود. شاید جوانان خبر نداشته باشند، اما نسل ما هنوز خاطرات خوش روز جشن رمضان را با خود به همراه دارد. روز جشن برای ما روزی کاملاً متفاوت و خلاف عادت بود. همگان زیباترین و جدیدترین لباسهای خود را می‌پوشیدند.از نیمه‌شب در هر خانه‌ای غذای مخصوص جشن(دو چاشته) که معمولاً پلوخورش یا آبگوشت بود، بارگذاشته می‌شد. این نوع غذا که همیشە در ناهار یا شام صرف می‌شد، در روز جشن، خاص صبحانه بود. اگر خانواده‌ای"کم‌دست" [فقیر] بودند در سایه سنت نیک "کاسه هامسا" [ کاسه همسایه] بیشترین تنوع غذایی را داشتند،زیرا همسایگان از غذای جشن خود برای آنان می‌بردند. در برخی نواحی غذا را به مسجد می‌بردند و مردم از غذای یکدیگر می‌خوردند.مهم‌ترین مراسم روز جشن، "گردن آزادی" بود و مردان در مسجد و زنان در خانه‌ها همدیگر را درآغوش می‌گرفتند و عطر خوش صلح و دوستی همه‌جا را فرا می‌گرفت. بازدید از خانه‌های یکدیگر تا دم غروب ادامه داشت. شلوغ‌ترین خانه، مال کسی بود که "نوجشن" داشت، یعنی در فاصله جشن قبلی تا جشن جدید عزیزی را از دست داده بود. اموات در این روز فراموش نمی‌شدند و مردم سر مزار عزیزانشان هم می‌رفتند. "جَژنانه" یا عیدی دادن، به‌ویژه برای کودکان زیباترین سکانس این جشن ملی بود و هیچ کس از این حس خوب بی‌بهره نمی‌ماند. پرسش، این است که کدام ویژگی این جشن در جهان عربی دیده می‌شود؟ این جشن هرچند به یک مناسبت دینی برگزار می‌شد، اما کاملاً رنگ و بوی کردی داشت و همگان حتی آنانی که روزه نمی‌گرفتند، در آن سهیم بودند. به راستی کدام امر ملی و اجتماعی تا این اندازه می‌تواند بنیانهای وحدت جامعه و شادی جمعی را تحکیم کند؟ چه کسی می‌تواند جشنی با چنین ویژگیهای کردانه را که تاروپود جامعه کردی را درنوردیده و در مسیر خیر و صلاح اجتماعی قرار داده است،جشنی عربی و ضد کردی بنامد؟
🔺در آن سوی دیگر جشن نوروز هم کاملاً با جغرافیا و جامعه کرد عجین بود. تا پیش از ورود مدرنیته و گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی نوروز هر منطقه و گاه هر روستا جدا از مناطق همجوار بود. در مناطق گرمسیر کردستان بهار کردی یا جشن سرسال معمولاً از ابتدای ماه بهمن آغاز می‌شد و به تدریج تا نواحی شمالی و کوهستانی‌تر امتداد می‌یافت. نوروز جشن پایان سرمای سیاه زمستان و آغاز زندگی دوباره برای طبیعت و جانداران بود. نوروز جشن آغاز کار دهقانان و باغداران و دامداران بود و روشن کردن آتش و شادی در دور آن نماد غلبه نور و گرما بر سرما و سیاهی بود. معمرین ما نقل می‌کردند که پیش از آغاز عصر ایدئولوژی و دوگانه سازی مفاهیم، امام جمعه و جماعت روستا در نوروزگاه کنار مردم آتش روشن می‌کرد و با آنان نوروز و سرسال کردی را جشن می‌گرفت و اگر این رویداد با روز جمعه مقارن بود به اتفاق مردم به مسجد می‌رفتند و فریضه جمعه را هم ادا می‌کردند. هیچ عالم کردزبانی پیش از ورود ایدئولوژیهای اسلام سیاسی عربی و ترکی در چند دهه اخیر به کردستان نوروز را حرام نخوانده است. علمای عرب یا ترک چون چنین جشنی نداشتند، عجیب نبود که از ماهیت آن بی‌خبر بمانند و آن را نماد مجوسیگری و آتش‌پرستی بدانند، اما عالم کردی که از دل فرهنگ و جامعه خود برخاسته بود همراه با مردمش آن را جشن می‌گرفت و هرگز آن را رویاروی دیانت نمی‌دید.
🔺به باور من مهم‌ترین وظیفه اهل قلم کرد که دغدغه امروز و فردای جامعه و جغرافیای خود را دارند،چه سکولار و چه دیندار، این است که اجازه ندهند ایدئولوژیهای رنگارنگ وارداتی سبب گسترش دوگانه کردیت و اسلامیت در جامعه کردی شوند. در اینجا البته بحث من اعتقادی نیست.اعتقاد یا التزام به قوانین دین امری شخصی است، اما در حوزه اجتماعی و فرهنگی نباید چنین دوگانه بنیادافکنی ترویج شود. اگر ما فارغ از اندیشه و تفکر خویش هم در جشن نوروز و هم در جشن رمضان و ... همچون اجدادمان با هم شرکت می‌کردیم، سرمایه اجتماعی خود را تحکیم می‌نمودیم، اما اگر هم چنین نمی‌کنیم بهترین راه احترام به هر دو جشن به عنوان یک سنت کردی است. راه دور نرویم کریسمس که در غرب سکولار توسط همگان و حتی آتئیستها جشن گرفته می‌شود، چیست؟ آیا به مناسبت زادروز عیسی مسیح(ع) نیست؟ کدام چپگرا یا ملی‌گرای سکولار غربی آن را به سبب اینکه عیسی اهل فلسطین و دینش غیر غربی است، نفی می‌کند؟
🔺امروزه متفکران برجسته جهان به این نتیجه رسیده‌اند که مختصات جامعه دوقطبی همان نشانگان یک بیمار دوقطبی است و جامعه‌ای که بخشی از آن در مقابل بخشی دیگر قرار گیرد و فاقد یک وجه مشترک مورد پذیرش دو طرف باشد، جامعه‌ای بیمار است. نباید اجازه داد دوگانه سازی اسلامیت و کردیت، جامعه را گرفتار اختلال شخصیت دو قطبی کند که نتیجه‌ای جز سقوط و انحطاط تدریجی پیکره اجتماعی و سرزمینی ما نخواهد داشت.
@kurdistanname
بابەتێک، کە زۆر کەس پرسیار دەکەن ئایە لە کوردیدا بوونی هەیە؟
🔴ئەویش بابەتێی کۆکردنە بۆ بەرانبەر.
واتا بەرانبەرەکەت تاکە، بەڵام تۆ بە شێوازی کۆ قسە دەکەیت.
نموونە: دەڵێی (بژین، بەخێر هاتن، دەستتان خۆش، بەڕێزن، وا مەفەرموون... هتد)
جارێ دەبێت بزانین ئەمە بۆ بەگەورەدانانی بەرانبەرەکەیە، لە کوردیدا نەبووە لە عەرەبی هاتووەتە نێو کوردی، هەم ئەوەی کورد زۆرینەی موسڵمانە هەمیش بەهۆی جوگرافیاوە بەرکەوتەی زۆرمان هەیە لەگەڵ عەرەب و زمانەکەی.
لە پێشتردا لەنێو زمانی عەرەبییش بوونی نەبوو، دوای دابەزینی ئایەتەکانی قورئان ئەم دیاردەیە سەری هەڵدا.
خودای گەورە ویستی وەکوو تەحدایەک بۆ قوڕەیش و شاعیرەکانی ئەوکات زمانێکی جیاوازتر بەکار بهێنێت بۆ قورئانی پیرۆز، کە تا ئێستاش هیچ کەسێک نەیتوانیوە بەم شێوازە بەلاغییە، نەک کتێبێک تەنانەت چیڕۆکێکیش وەکوو ئایەتی قورئان بنووسێت.
ئێمەی موسڵمان گومانمان نییە، قورئان قسەی خودایە، هەر خۆی خاوەنی ئەرز و ئاسمانە، بەڵام لە قورئان وشەی (کۆ، واتا ئێمە)ی زۆر بەکار هێناوە، بۆ گەورەیی و شکۆ و جیاوازیی زمانی قورئان.
چەند نموونەیەک.
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
به‌ڕاستی ئێمه ئه‌م ئایه‌تانه‌مان دابه‌زاندووه له شێوه‌ی قورئانێکی پاراودا به زمانی عه‌ره‌بی بۆ ئه‌وه‌ی ئێوه لێی تێ بگه‌ن و ژیریتان بخه‌نه‌کار.
سووڕەتی یووسف ئایەتی ۲
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا
سوێند بە خودا بەڕاستی ئێمە مووسامان ڕەوانە کرد.
سووڕەت ئیبڕاهیم ئایەتی ٥
يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا
خوای گه‌وره نزاکه‌ی گیرا کردوو فه‌رمووی: ئه‌ی زه‌که‌ریا به‌ڕاستی ئێمه مژده‌ت ده‌ده‌ینێ به‌وه‌ی که کوڕێکت پێ ده‌به‌خشین و ناویشی - یه‌حیا - یه، پێش ئه‌و که‌سمان هاوناوی ئه‌و نه‌کردووه
سووڕەتی مەڕیەم ئایەتی ۷
وَإِنَّا لَجَاعِلُونَ مَا عَلَيْهَا صَعِيدًا جُرُزًا
بێگومان ئێمه سه‌رئه‌نجام هه‌رچی له‌سه‌ر ئه‌م زه‌ویه‌دا هه‌یه ته‌ختی ده‌که‌ین و ده‌یکه‌ینه گۆڕه‌پانێکی وشك و برنگ و ساف
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٧٧. فەرهەنگی ئەستێرەزانی
دانەر: کەمال جەلال غەریب
ئینگلیزی - عەرەبی - کوردی
عەرەبی - کوردی - ئینگلیزی
١٧٥ لاپەڕ/ ٣١ م. ب.
https://www.mediafire.com/file/s5v3h7lj1x4lw9h/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25A6%25DB%2595%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%258E%25D8%25B1%25DB%2595%25D8%25B2%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C_%255B%25DA%25A9%25DB%2595%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2584_%25D8%25AC%25DB%2595%25D9%2584%25D8%25A7%25D9%2584_%25D8%25BA%25DB%2595%25D8%25B1%25DB%258C%25D8%25A8%255D.pdf/file?fbclid=IwAR3nk4hWcBRo12Qwsdr4OM9ZNDLr6AAcQT6zjYHBbbYvhjk64pVcdz6iBOo
٧٨. فەرهەنگۆکی زانستی
دانەر: جەمال نەبەز.
هەولێر، ١٩٦٠
https://www.mediafire.com/file/0b8esmlu4550kpw/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%2586%25DA%25A9%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%258C_%255B%25D8%25AC%25DB%2595%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2584_%25D9%2586%25DB%2595%25D8%25A8%25DB%2595%25D8%25B2%25D8%258C_%25DB%25B1%25DB%25B9%25D9%25A6%25DB%25B0%255D.pdf/file
٧٩. کەمالنامە
فەرهەنگی زانستی
عەرەبی - ئینگلیزی - کوردی
١٧١٦ لاپەڕ/ ٣٩ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/2c9nw3ixmdx1zoo/%25D9%2583%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2584%25D9%2586%25D8%25A7%25D9%2585%25D9%2587%25E2%2580%258C_-_%25D9%2581%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D8%25B1%25D9%2587%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%258C.pdf/file
٨٠. فەرهەنگی وێنەداری گیاندارەکان
بە تایبەتی لە کوردستاندا
کوردی - عەرەبی - ئینگلیزی
١٨٤ لاپەڕە/ ٢٠.٦ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/h651rlpbr62l734/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D9%2588%25DB%258E%25D9%2586%25DB%2595%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25B1%25DB%258C_%25DA%25AF%25DB%258C%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25B1%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586_%25D8%25A8%25DB%2595_%25D8%25AA%25D8%25A7%25DB%258C%25D8%25A8%25DB%2595%25D8%25AA%25DB%258C_%25D9%2584%25DB%2595_%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%25AF%25D8%25B3%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AF%25D8%25A7.PDF/file
٨١. کەڵە فەرهەنگی ڕووەکە ئابوورییەکان
بە تایبەتی لە کوردستاندا
کوردی - عەرەبی - ئینگلیزی
http://www.mediafire.com/file/0fbdcesws486mo2/%25DA%25A9%25DB%2595%25DA%25B5%25DB%2595_%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25DA%2595%25D9%2588%25D9%2588%25DB%2595%25DA%25A9%25DB%2595_%25D8%25A6%25D8%25A7%25D8%25A8%25D9%2588%25D9%2588%25D8%25B1%25DB%258C%25DB%258C%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586.pdf/file
٨٢. پڕۆژەی زاراوەی زانستیی کوردی
١٤٩ لاپەڕە/ ١.٩ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/pzi9oflly02ckoc/%25D9%25BE%25DA%2595%25DB%2586%25DA%2598%25DB%2595%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2588%25DB%2595%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%258C%25DB%258C_%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%25AF%25DB%258C.pdf/file
٨۳. فەرهەنگی شەبەکی - ئینگلیزی
Shabaki–English Dictionary
دانەر: عەبباس سوڵتان
٤٠٤ لـاپەڕە/ ٣ م. ب.
https://www.mediafire.com/file/mrn4pwyckjvhfx8/Shabaki_%25E2%2580%2593_English_Dictionary-_Farhangi_Shabaki_%25E2%2580%2593_Inglizi_%255BAbbas_Sultan%255D.pdf/file
٨٤. فەرهەنگی شیکارانەی زاراوەی ئەدەبی بەرگی 1
بەرگی یەکەم
دانانی: بەختیار سەجادی و محەمەد مەحمودی
https://archive.org/download/1_20230407_20230407_2120/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%B4%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%95%DB%8C%20%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%95%DB%8C%20%D8%A6%DB%95%D8%AF%DB%95%D8%A8%DB%8C%20-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%201.pdf
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٦١. فەرهەنگی پزیشکی ئینگلیزی - عەرەبی - کوردی.
دانانی: د. عەبدولڕەحمان عەبدوڵڵا.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1923/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%BE%D8%B2%DB%8C%D8%B4%DA%A9%DB%8C%20%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%20-%20%D8%B9%DB%95%D8%B1%DB%95%D8%A8%DB%8C%20-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.PDF
٦٢. فەرهەنگی پزیشکی کوردی.
٨٢ لاپەڕە.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1924/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%86%DA%A9%DB%8C%20%D9%BE%D8%B2%DB%8C%D8%B4%DA%A9%DB%8C%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.PDF
٦٣. فەرهەنگا کوردی - تورکی.
دانانی: د. ئیزۆلی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/ferhenga%20kurd%C3%AE%20-%20tirk%C3%AE%20-%20D.%20%C3%AEzol%C3%AE.pdf
٦٣. Hezarav Perwîz Cîhanî Ferhenga Thematîk li ser avê.
٦٤. فەرهەنگێ کوردی - تورکی.
Ferhenga-Zimane Kurdi-Tirki
By: Sinan-Alptekin
ئامادەکردنی: سینان ئالپتەکین.
ژ. ل: ١٢١.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/Ferhenga-Zimane-Kurdi-Tirki-Sinan-Alptekin.pdf
٦٥. فەرهەنگۆکی پزیشکی فارسی کوردی.
د. کامران ئەمین ئاوە.
٦٦. ئەناتۆمییا بەدەنا مرۆڤان
Enatomîya Bedena Mirovan.
Doç. Dir. Hûseyîn bektaş.
68 L/ 5 MB.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/Anatom%C3%AEya%20Bedena%20Mirovan.pdf
٦٧. فەرهەنگا کورمانجی - ئینگلیزیی.
دانانی: میشێل ل.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/Kurdish-English%20Dictionary%20-%20%5BMichael%20L.%20Chyet%5D.pdf
٦٨. فەرهەنگی باڵندە - ئەحمەد بەحری
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D8%A8%D8%A7%DA%B5%D9%86%D8%AF%DB%95%20-%20%D8%A6%DB%95%D8%AD%D9%85%DB%95%D8%AF%20%D8%A8%DB%95%D8%AD%D8%B1%DB%8C.pdf
٦٩. بەرزاییەکانی وشە. (ناسنامەی وشە.)
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D8%A8%DB%95%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%20%D8%B3%DB%95%D8%B1%DA%A9%DB%95%D9%88%D8%AA%D9%86%20-%20%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%95%DB%8C%20%D9%88%D8%B4%DB%95.pdf
٧٠. کولتوور و فەرهەنگی کوردی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1921/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%88%D8%B1%20%D9%88%20%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.PDF
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٤١. فەرهەنگی زەردو. عەرەبی - کوردی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1922/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%B2%DB%95%D8%B1%D8%AF%D9%88.pdf
٤٢. فەرهەنگ زانستی. ئینگلیزی کوردی. کۆکردنەوەی: تاریق وەیسی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1923/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C%20%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%20-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.pdf
٤٣. فەرهەنگی زاراوەی شانۆیی. کوردی - عەرەبی - ئینگلیزی.
http://www.mediafire.com/file/g83esdrqh103f9w/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2588%25DB%2595%25DB%258C_%25D8%25B4%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%2586%25DB%258C%25DB%258C.pdf/file
٤٤. فەرهەنگی زاراوەکانی ئینتەرنێت و چات. ئینگلیزی - کوردی.
نوسین و ئامادەکردنی: هێمن مەلا کەریم بەرزنجی.
http://www.mediafire.com/file/a26xwudxfa01eyf/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2588%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C_%25D8%25A6%25DB%258C%25D9%2586%25D8%25AA%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2586%25DB%258E%25D8%25AA_%25D9%2588_%25DA%2586%25D8%25A7%25D8%25AA.pdf/file
٤٥. فەرهەنگی زاراوەکانی فەلسەفە و زانستە کۆمەڵایەتییەکان.
ئینگلیزی - فارسی - کوردی. ئامادەکردنی: فەرشید شەریفی.
http://www.mediafire.com/file/nu5jp6yuwkyzcbe/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2588%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C_%25D9%2581%25DB%2595%25D9%2584%25D8%25B3%25DB%2595%25D9%2581%25DB%2595_%25D9%2588_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%2595_%25DA%25A9%25DB%2586%25D9%2585%25DB%2595%25DA%25B5%25D8%25A7%25DB%258C%25DB%2595%25D8%25AA%25DB%258C%25DB%258C%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586.pdf/file
٤٦. فەرهەنگی داتا ئینگلیزی کوردی.
http://www.mediafire.com/file/7izptru0bwp3bxz/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25AA%25D8%25A7_-_%25D8%25A6%25DB%258C%25D9%2586%25DA%25AF%25D9%2584%25DB%258C%25D8%25B2%25DB%258C_-_%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%25AF%25DB%258C.pdf/file
٤٧. فەرهەنگی تەکنەلۆژیای زانیاری. کوردی، ئینگلیزی کوردی. زانستپەروەرانی کورد.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1923/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%AA%DB%95%DA%A9%D9%86%DB%95%D9%84%DB%86%DA%98%DB%8C%D8%A7%DB%8C%20%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%8C%20%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%20-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.pdf
٤٨. فەرهەنگی باڵندە. دانانی: ئەحمەد بەحری.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1923/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%A8%D8%A7%DA%B5%D9%86%D8%AF%DB%95.pdf
٤٩. فەرهەنگی نوێ. (زاراوەی نوێ). وەرگێڕانی لە فارسییەوە: بورهان قانع.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1922/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%86%D9%88%DB%8E%D8%8C%20%D9%84%DB%95%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%DB%8C%DB%95%D9%88%DB%95%20%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%A7%D9%86%D8%B9.PDF
٥٠. فەرهەنگی عەرەبی - کوردی.
http://www.mediafire.com/file/cag5u58mz5q5s7l/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%2586%25DA%25A9_%25D8%25B9%25DB%2595%25D8%25B1%25DB%2595%25D8%25A8%25DB%258C_-_%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%25AF%25DB%258C.PDF/file
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٢١. مەوسوعەی جودی. (بۆ چەمک و زاراوەکانی سەردەم).
بەرهەمی: مەسعوود عبدالخالق.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%85%DB%95%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%B9%DB%95%DB%8C%20%D8%AC%D9%88%D8%AF%DB%8C%20-%20%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%20%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%82.pdf
٢٢. فەرهەنگی هەرمان. کوردی - کوردی.
بەرهەمی: عەلی نانەوازادە.
بەرگی یەکەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%87%DB%95%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%20-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%95%D9%85.PDF
بەرگی دووەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%87%DB%95%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%20-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%D8%AF%D9%88%D9%88%DB%95%D9%85.pdf
٢٣. فەرهەنگی شێخانی. کوردی - کوردی.
دانانی: عەبدولوەهاب شێخانی.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D8%B4%DB%8E%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf
٢٤. فەرهەنگی شاسوار.
(سەرجەمی ئەو وشە و پەراوێزانەی سیامەند شاسواری لە شیعر و نووسین و وەرگێڕانەکانی، بەکاری هێناون).
دانانی: سیامەند شاسواری.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%20-%20%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85%DB%95%D9%86%D8%AF%20%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C.PDF
٢٥. فەرهەنگی نڤار. (فارسی - کوردی)
دانانی: زاهیر محەمەد ڕەشید.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%86%DA%A4%D8%A7%D8%B1%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.pdf
٢٦. فەرهەنگی دانشگاه کوردستان. فارسی - کوردی. (هەرسێ بەرگەکەی).
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.pdf
٢٧. فەرهەنگی هەژیر. فارسی - کوردی.
بەرهەمی: هەژیر عەبدوڵڵا پور.
بەرگی یەکەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%87%DB%95%DA%98%DB%8C%D8%B1%20-%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%8C%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%95%D9%85.pdf
بەرگی دووەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%87%DB%95%DA%98%DB%8C%D8%B1%20-%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%8C%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%D8%AF%D9%88%D9%88%DB%95%D9%85.pdf
٢٨. وشە گوڵینەکانی ئاویەر. کوردی - کوردی - فارسی.
موحسین ڕازی
https://archive.org/download/20200115_20200115_1842/%D9%88%D8%B4%DB%95%20%DA%AF%D9%88%DA%B5%DB%8C%D9%86%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%20%D8%A6%D8%A7%D9%88%DB%8C%DB%95%D8%B1.pdf
٢٩. فەرهەنگی پزیشکی دەوەن. (ئینگلیزی - عەرەبی - کوردی)
بەرهەمی: دکتۆر جەمال ڕەشید.
بەرگی یەکەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%BE%D8%B2%DB%8C%D8%B4%DA%A9%DB%8C%20%D8%AF%DB%95%D9%88%DB%95%D9%86%20-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%95%D9%85.pdf
بەرگی دووەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%BE%D8%B2%DB%8C%D8%B4%DA%A9%DB%8C%20%D8%AF%DB%95%D9%88%DB%95%D9%86%20-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%D8%AF%D9%88%D9%88%DB%95%D9%85.pdf
بەرگی سێیەم:
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%BE%D8%B2%DB%8C%D8%B4%DA%A9%DB%8C%20%D8%AF%DB%95%D9%88%DB%95%D9%86%20-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%D8%B3%DB%8E%DB%8C%DB%95%D9%85.pdf
٣٠. فەرهەنگی ئاڤێستا. کوردی - کوردی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1921/%D8%A6%D8%A7%DA%A4%DB%8E%D8%B3%D8%AA%D8%A7.pdf
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١. فەرهەنگی هەنبانەبۆرینە. (کوردی - کوردی - فارسی). (ڕوونترین نوسخەی فەرهەنگەکەیە.) بەرهەمی: هەژار.
١٠٦۰ لـاپەڕە/ ١٨٢ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%87%DB%95%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%95%D8%A8%DB%86%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%95%20-%20%D9%87%DB%95%DA%98%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf
٢. فەرهەنگی خاڵ. (کوردی - کوردی).
دانانی: شێخ محەمەدی خاڵ.
٥٧١ لـاپەڕە/ ٦٣ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D8%AE%D8%A7%DA%B5.pdf
٣. فەرهەنگی کوردستان. (کوردی - کوردی).
دانانی: گیوی موکریانی.
۹٥۱ لـاپەڕە/ ۲۹ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%20-%20%DA%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%20%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf
٤. فەرهەنگی ڕێژگە. (ئەو وشانەی لە هەنبانەبۆرینەدا نەهاتوون). (کوردی - کوردی - فارسی).
فەرهەنگنووس: ئەمین گەردیگلانی.
۲۸۲ لـاپەڕە/ ۲ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%DA%95%DB%8E%DA%98%DA%AF%DB%95.pdf
٥. فەرهەنگی مەردۆخ. (کوردی - کوردی - فارسی - عەرەبی).
نووسینی: زانای بەناوبانگ و هەرەبلیمەت
جەنابی ئایەتوڵڵا شێخ موحەممەد مەردۆخی کوردستانی.
لێکۆڵینەوە و ئامادەکردنی: ڕەئووف رەهنموون.
بەرگی یەکەم؛ (ئـ ... ژ)
۹٦٥ لـاپەڕە/ ۸۹ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%85%DB%95%D8%B1%D8%AF%DB%86%D8%AE-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20-%D8%B9%DB%95%DA%95%DB%95%D8%A8%DB%8C%20-%20%28%D8%A6%D9%80-%DA%98%29-%20%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%95%D9%85.pdf
بەرگی دووەم؛ (س ... ی)
۸٥۳ لـاپەڕە/ ۱۳۲ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%85%DB%95%D8%B1%D8%AF%DB%86%D8%AE%20-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20-%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20-%D8%B9%DB%95%DA%95%DB%95%D8%A8%DB%8C%20-%28%D8%B3-%DB%8C%29-%D8%A8%DB%95%D8%B1%DA%AF%DB%8C%20%D8%AF%D9%88%D9%88%DB%95%D9%85.pdf
٦. فەرهەنگی ئازادی. (باشترین فەرهەنگی ئینگلیزی بۆ کوردیی.)
دانانی: د. ڕەشید قەرەداغی.
١٢٦٣ لـاپەڕە/ ٥٩ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%A6%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%20-%20%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%20-%20%D9%83%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.pdf
٧. فەرهەنگی مەهاباد.
فەرهەنگێکی قوتابخانەیی کوردی و ئارەوییە!
گیوی موکریانی.
٥٥۲ لـاپەڕە/ ۷ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%85%DB%95%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF%20-%20%DA%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%20%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf
٨. فەرهەنگی ناهید. (کوردی-کوردی-فارسی).
محەممەد ناهید.
٧١٤ لـاپەڕە/ ٨ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AF.pdf
٩. فەرهەنگی هەرزە.
فەرهەنگێکی کوردی کوردییە.
ئامادەکردنی: سادق ئەحمەد عوسمان ڕۆستایی-جنان سعید محەمەد-ڕەسووڵ عەلی
- بێگەرد تەها - حەیدەر ئەحمەد خدر.
پێداچوونەوەی: سەلام ناوخۆش.
٢٦٨ لـاپەڕە/ ٨ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%87%DB%95%D8%B1%D8%B2%DB%95.pdf
١٠. فەرهەنگی دوانەی ئۆکسفۆرد. ''سەلام ناوخۆش''.
''ئینگلیزی - کوردی
کوردی - ئینگلیزی''.
(ئینگلیزی - سۆرانی - بادینی).
نووسینی: سەلام ناوخۆش.
(ئۆکسفۆردی نوێ).
پێداچوونەوەی: محمد هەریری.
ژمارەی لاپەڕەکان: ٧٥٦.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%95%DB%8C%20%D8%A6%DB%86%DA%A9%D8%B3%D9%81%DB%86%DA%95%D8%AF.PDF
🔴پرسیاری فێرخوازان...(دا) لە چ کاتێک دەلکێت لە چ کاتێک جیا دەنووسرێت؟
جارێ پێش ئەوەی وەڵام بدەینەوە دەبێ بزانین سێ جۆر (دا)مان هەیە کە هەر یەکێک دەکرێت واتای ڕستەکە بگۆڕێت بەتایبەت لە کۆتاییی ڕستەکە.
🟡(دا) وەکوو پێشگر.
هەمیشە دەلکێت بە وشەی دوای خۆیەوە چاوگی داڕێژراو دروست دەکات، تەنیا کاتێک جێناوە لکاوەکان دەچنە سەری مەودا هەیە لەنێوانیان.
نموونە(داخستن، داڕشتن، داگرتن، داهێنان... هتد)
بۆ گەردانکردن(دام خست، دام گرت، دام ڕشت)
🟣(دا)دۆخی دووەم وەکوو پاشبەند.
لەم دۆخەدا هەمیشە دەلکێت و هیچ کاتێک جیا نانووسرێت.
نموونە(لە دەستمدا گوڵ هەیە،
لە بنەڕەتدا مافی مرۆڤ درۆیە.
لە شەڕدا ترسنۆکەکان دەردەکەون.
زۆربەی کات(دا) دەچێتە سەر هاوەڵکار و هاوەڵناو دەلکێت.
لە خۆشیدا، لە بەیانیدا.
🟤(دا) لە دۆخی سێیەم وەکوو کار هەمیشە جیا دەنووسرێت تکایە ڕەچاوی ئەم خاڵە و هیی دووەم بکەن.
چونکە زۆر جار دەبێتە هۆی گۆڕینی واتا، کە لە خوارەوە ئاماژەی پێ دەدەین.
(دا) وەکوو کار لە چاوگی (دان) وەرگیراوە.
نموونە( لە دەرگام دا.
بەردێکم لە دیوار دا.
مامۆستا لە منی دا.
سەرنج بدەنە نموونەکان هەموو(دا)کان کارن و جیا نووسراون.
چەن جیاوازییەک لەنێوان لکانی(دا) نەلکانی.
نموونە: لە سەرمدا، لە سەرم دا.
لە سەرمدا گرێ هەیە. واتا لەناو سەرم گرێ و خوێن هەیە.
لە سەرم دا، لەهۆش چوو.
واتا شتێکم لە سەری داوە، وەکوو لێدان.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
Miĥemed kurdî:
تداعی= وەبیرهێنانەوە، بیرهێنانەوە، وەبیرخستەوە، بیرئانین
✅✅✅
متداعی= وەبیرهێن، وەبیرهێنەرەوە، وەبیرخەرەوە، بیرهێنەر، بەبیرهێنەر
✅✅✅
متداول= باو، برەو، بەبرەو، برەودار، لەگەڕ، ئاسایی
✅✅✅
سُلاله= بەرەباب، تۆرەمە، ڕەچەڵەک
✅✅✅
بە همین منوال= بەم شێوازە، بەم چەشنە، هەر بەم شێوەیە، بەم جۆرە
✅✅✅
بر طبقِ= بەپێی، بەگوێرەی
✅✅✅
طبق روال گذشته= وەکوو جاران، وەک ڕابردوو، وەک هەمیشه
✅✅✅
منطبق= یەکسان، بەرانبەر، هاوتا، هاوڕێک، دەقاودەق، پێکەوەگونجاو
✅✅✅
انطباق= هاوتایی، یەکسانی، بەرانبەری، هاوڕێکی، هاواهەنگی، دەقاودەقی، سازان، گونجان
✅✅✅
مغایر= دژ، ناتەبا، ناسازگار، جیاواز، نەگونجاو
✅✅✅
مغایرت= ناتەبایی، ناسازگاری، دژی، دژایەتی، جیاوازی
✅✅✅
متقاعد شدن= ڕازیبوون، باوەڕهێنان، قایلبوون
✅✅✅
متقاعد کننده= باوەڕپێهێنەر، ڕازیکەر، قایلکەر
✅✅✅✅
(لە ناو.. یان... لەناو)
(بە ناو... یان... بەناو)
وەڵام/ هەموویان جیاوازن.
لە ناو..... لێرە (لە) پێشبەندە بۆیە جیا دەنووسرێت.
🔴(لە ناو)
نموونە: لە ناوی دیارە کەسێکی باشە.
یان.. لە ناوی ئازاد دەگەڕام، نەمدۆزییەوە.
🟣(لەناو) وشەیەکی داڕێژراوە، دەبێتە هاوەڵکاری شوێنی(لە) پێشگرە دەلکێت.
نموونە: لەناو شەڕ بەزەیی نییە.
یان.. دەستی لەناو گیرفانی دەرنەهێنا
🟡(بە ناو) لێرە (بە) پێشبەندە نالکێت.
نموونە: بە ناوی خودای گەورە.
یان بە ناوی خۆت قسە بکە.
🟤(بەناو) هاوەڵکاری شوێنی داڕێژراوە، (بە)، پێشگرە دەلکێت.
نموونە: سندان بەناوی دەمت.
یان.... بەناو بازاڕ ڕۆیشتم.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
تەواوکەری وانەی شەست و یەک
🔴چوارەم:ئەگەر کاری ڕستەکە، ڕابردووی تێپەڕ بوو، ئەو دوو کۆمەڵە جێناوی لکاو دەبنە، ت. بەیاریدە، بەم شێوەیە.
ئــ/ ئەگەر کۆمەڵەی یەکەم(م، مان، ت، تان، ی، یان) بەکار هات، وەکوو ت. بەیاریدە ئەوا ڕاستەوخۆ دەچنە دوای ئامراز.
نموونە:
۱. کراسەکەی بۆم شووشت.
۲. زەوییەکەی بۆمان کێڵا.
سەرنج بدەنە ڕستەکان، جێناوەکانی (ی، ی) هەردووکیان بکەرن.
جێناوەکانی(م، مان) هەردووکی ت. بەیاریدەن، چونکە کەوتوونەتە دوای ئامراز.
تێبینی/ ئەگەر بەرکارەکان لا بدەین جێناوی(ی، ی) دەچن بۆ کوێ؟
و/ دەچنە دوای ت. بەیاریدە.
دەبێتە.. ۱. بۆمی شووشت.
۲. بۆمانی کێڵا.
سەرنج بدەن بەبێ ئەوەی ئەرکەکانیان گۆڕانکاری بە سەردا بێت، بکەرەکان ڕاستەوخۆ چوونە دوای ت. بەیاریدە
ب/ ئەگەر کۆمەڵەی دووم، بەکار هات(م، ین، یت، ن،🔇،ن) وەکوو تەواوکەری بەیاریدە، دەچنە کۆتاییی کار.
نموونە
۱. گوڵەکەی لێ وەرگرتم.
۲. ماڵەکەیان لێ داگیر کردین.
تێبینی/
*ئەگەر ئامرازی پەیوەندی هەبوو. *کارەکەش ڕابردوو بوو.
*هەروەها جێناوی لکاو لە کۆتاییی کار هەبوو ئەوا جێناوەکەی کۆتاییی.
ت. بەیاریدەیە.
سەرنجی ڕستەکان بدەن، جێناوەکانی کۆمەڵەی دووەم(م، ین) دەبنە تەواوکەری بەیاریدە، هەروەکوو لە یاساکە باسمان کرد.
پرسیار/ کەی جێناوی لکاو بۆ کەسیی سێیەمی تاک وەکوو ت. بەیاریدە دەرناکەوێت.
وەڵام/ ئەگەر کارەکە ڕابردووی تێپەڕ بوو.
نموونە: پارەکەم لێ برد.
وەکوو دەبینن تەواوکەری بەیاریدە دەرنەکەوتووە.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
وانەی شەست.
(ئەرکی جێناوی کەسیی لکاو لە دەوری بەرکاردا)
بەرکار: تەنیا لەگەڵ کاری تێپەڕ بەکار دێت.
لەگەڵ بەرکار هەمیشە دوو جێناوی لکاو دێن یەکێکیان بکەرە، یەکێکیان بەرکار.
🔴یەکەم: ئەگەر کاری ڕستەکە داخوازی تێپەڕ بوو، ئەوا جێناوەکانی ک۱ (م، مان، ❌، ❌، ی، یان) دەبنە بەرکار بەم جۆرە.
۱/لە سادە جێناوەکانی بەرکار دەچنە دوای نیشانەی(ب).
نموونە:
بیانکڕە... بمبەخشە.
سەرنج بدەن، لە وشەی یەکەم(یان) کەوتۆتە دوای نیشانەی(ب) بەرکارە.
لە وشەی دووەم(م) کەوتۆتە دوای نیشانەی (ب) بەرکارە.
۲/ لە سادەی نەرێ، جێناوەکانی بەرکار دەچنە دوای ئامرازی(مە).
نموونە:
مەیبەخشە، مەیانخۆن.
۳/ لە داڕێژراو و لێکدراو، جێناوەکانی بەرکار، دەچنە دوای بەشی یەکەم.
وەکوو: بانگی بکەن.
ڕای بخەن.
تێبینی/ لە کۆمەڵەی یەک(ت، تان) نابنە بەرکار.
هەروەها، لەگەڵ کاری داخوازی هەمیشە(ە، ن) دەبنە بکەر و دەچنە کۆتاییی ڕەگی کار.
🟠دووەم: ئەگەر کارەکە ڕانەبردووی تێپەڕ بوو.
ئەوا جێناوەکانی ک۱ (م، مان، ت، تان، ی، یان)
دەبنە بەرکار
۱/ لە سادە جێناوەکانی بەرکار، دەچنە دوای نیشانەی (دە، ب).
نموونە: دەتانگرم.
ڕەنگە بیانگرم.
سەرنج بدەن، (ت) بەرکارە کەوتۆتە دوای نیشانەی(دە) ڕانەبردوو.
هەروەها لە ڕستەی دووەم، جێناوی (یان) کەوتۆتە دوای نیشانەی(ب) ڕانەبردوو.
۲/ لە سادەی نەرێ جێناوەکانی بەرکار، دەچنە دوای ئامرازی نەرێی(نا، نە).
نموونە: ناتگرم.
لەوانەیە نەیانگرم.
۳/ لە داڕێژراو و لێکدراو، جێناوەکانی بەرکار دەچنە دوای بەشی یەکەم.
نموونە:
هەڵت دەگرم.
ڕەنگە چاپیان بکەم.
سەرنج بدەن، جێناوەکانی(ت، یان)، کەوتنە دوای بەشی یەکەم و بوونە بەرکار.
تێبینی/ کۆمەڵەی سێ(م، یت، ات، ێت، ین، ن، ن) هەمیشە دەبنە بکەر و دەچنە کۆتاییی کار.
🟤سێیەم: ئەگەر کارەکە ڕابردووی تێپەڕ بوو، ئەوا دوو کۆمەڵەی جێناوی لکاو دەبنە بەرکار، بەم جۆرە.
۱/ ئەگەر کۆمەڵەی یەکەمی(م، مان، ت، تان، ی، یان)، بەکار هات، ئەوا دوو جێناوی هەمان کۆمەڵە بەدوای یەکدا دێن، جێناوی یەکەم بەرکارە، دووەمیش بکەر.
نموونە: لێمی دا، سوپاستم کرد.
هەڵمانیانواسی.
سەرنج بدەنە نموونەکان جێناوەکانی(م، ت، مان) لە سەرەتادا هاتوون بوونەتە بەرکار، جێناوەکانی(ی، م، یان) کەوتوونەتە دوای جێناوێکی تری هەمان کۆمەڵە بکەرن.
۲/ ئەگەر جێناوەکانی کۆمەڵەی دووەم(م، ین، یت، ن، 🔇، ن) هاتن ئەوا یەکسەر دەچنە کۆتاییی کارەکە و دەبنە بەرکار.
نموونە: خۆشی ویستن، بانگی کردین، هەڵت بژاردین.
سەرنج بدەن ئەو خاڵە پێچەوانەی، خاڵەکانی ترە سەرەتا بکەر ئینجا بەرکار.
جێناوەکانی کۆمەڵەی یەک بکەرن وەکوو(ی، ی، ت)، هەروەها کۆمەڵەی دوو (ن، ین، ین) بەرکارن.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
وانەی شەست و چوار
🟣گۆڕینی ڕستە.
1️⃣داخواز بۆ ڕابردوو
داخوازی دوو جێناوی هەیە(ە، ن)
🟪ڕابردووی تێپەڕ، ک١.. (ە) بەرانبەر(ت).. (ن) بەرانبەر(تان).
🟨ڕابردووی تێنەپەڕ، ك٢.. (ە)بەرانبەر(یت).. (ن) بەرانبەر (ن).
نموونە: پارەکە ببە.
دەیگۆڕین بۆ ڕابردوو(پارەکەت برد).
(نامەکە بنووسن) ڕابردوو(نامەکەتان نووسی)
یان...(لە شاخەکان سەر بکەوە) ڕابردوو(لە شاخەکان سەر کەوتیت)
2️⃣ڕابردوو بۆ داخوازی
ت/یت....(ە)
تان/ن... (ن)
نموونە: *️⃣جلەکەتان کڕی. دەیگۆڕین بۆ داخوازی.. (جلەکە بکڕن)
*️⃣نامەکەت نووسی. دەگۆڕین بۆ داخوازی(نامەکە بنووسە)
3️⃣داخوازی بۆ ڕانەبردوو.
(ە)⬅️(یت)
(ن)⬅️(ن)
نموونە:*️⃣کتێبەکە بکڕن. دیگۆڕین بۆ ڕانەبردوو(کتێبەکە دەکڕن)
*️⃣جلەکان هەڵواسە. دیگۆڕین بۆ ڕانەبردوو(جلەکان هەڵدەواسیت)
4️⃣ڕانەبردوو بۆ داخوازی.
(یت)⬅️(ە)
(ن)⬅️(ن)
نموونە:*️⃣دەبێت وانەکە بنووسیت. دیگۆڕین بۆ داخوازی(وانەکە بنووسە)
لەوانەیە گوڵەکان بکڕن... دەگۆڕین بۆ داخوازی(گوڵەکان بکڕن)
دارەکان دەسووتێن... (دارەکان بسووتێنن)
5️⃣ڕابردوو بۆ ڕانەبردوو.
ئەگەر ڕستەکە پەیوەندیی بە بابەتی بکەر هەبوو یەک جێناو دێت.
ڕابردوو.
لە تێپەڕ (م، مان، ت، تان، ی، یان) دەگۆڕین⬅️بۆ (م، ین، یت، ن، 🔇، ن)
لە تێنەپەڕ (م، ین، یت، ن، 🔇، ن) دەگۆڕین⬅️بۆ(م، مان، ت، تان، ی، یان)
دەبێت کۆمەڵەی یەک دوو کە لەگەڵ ڕابردوو دێن بیگۆڕین بۆ کۆمەڵەی سێ(م، ین، یت، ن، ات، ێت، ن) کە هەمیشە لەگەڵ کاری ڕانەبردوو دێن.
نموونە:*️⃣جانتات کڕی.
دەگۆڕین بۆ ڕانەبردوو.. (جانتا دەکڕیت)
شیعرەکەمان خوێند. دەیگۆڕین بۆ ڕانەبردوو(شیعرەکە دەخوێنین)
نموونە بۆ تێنەپەڕ*️⃣چوو بۆ هەولێر. دەگۆڕین بۆ ڕانەبردوو(دەچێت بۆ هەولێر)
ئەم وانەیە درێژەی هەیە.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
وانەی شەست و سێ
هاوەڵناو لە ڕووی پێکهاتەوە
🔴پێناسە.. هاوەڵناو: وشەیەکە وەسفی ناوێک یان جێناوک دەکات.
نموونە:۱. کچەکە ژیرە.
۲. ئەو جوان بوو.
سەرنج بدەن وەسفی ناو و جێناوی کرد.
🟣تێبینی/هاوەڵناو لە ڕستەدا چوار ئەرکی هەیە.
۱.دیارخەری ناو. مرۆڤی ڕاستگۆ سەردەکەوێت.
۲. دیارخەری جێناو. تۆی ڕاستگۆ سەردەکەویت.
۳.تەواوکەری کاری ناتەواو. ئەو پاکە.
٤.تەواوکەری هاوەڵناوێکی تر. کچێکی سپیی جوانم بینی.
🟠هاوەڵناو لە ڕووی دروستبوونەوە دەبێتە دوو جۆر.
یەکەم: سادە: لە وشەیەکی واتاداری سەربەخۆ پێک دێت، پێشگر و پاشگری لەگەڵ نییە وەکوو(جوان، ژیر، سپی، یەک.... هتد)
دووەم: ناسادە... (داڕێژراو، لێکدراوە).
🔵ناسینەوەی ناو.
1️⃣ئەندامانی لەشی مرۆڤ(سەر، دەست، دڵ، چاو... هتد)
2️⃣ئەندامانی خێزان(باوک، دایک، کچ، کوڕ، ژن، پیاو)
3️⃣شتەکانی دەوروبەر(دۆڵ، شاخ، دەشت، کێو، بەرد)
🟣ناسینەوەی هاوەڵناو.
1️⃣ژمارە(یەک، دوو، دە... هتد)
2️⃣ڕەنگ(سپی، سەوز، شین.. هتد)
3️⃣وەسف(پاک، خۆش، ڕاستگۆ.. هتد)
🔴ناسینەوەی ڕەگی کار.
1️⃣ئەگەر وشەکە.. دە... م، وەرگرت ئەوا ڕەگی کارە(زان، مر، کوژ، پۆش).
🟠ناسینەوەی قەدی چاوگ: دەبێ نوونی لێ کرابێتەوە.(شکا، کڕی، دزی، کەوت، برژا)
تێبینی/وشەکانی(یار، نۆک، چی، وان، دار)دەبنە پاشگر، ئەگەر لەدوای وشەیەکەوە هاتن.
وەکوو:(ترسنۆک، ڕاوچی، کڕیار.. هتد).
تێبینی/ئەگەر(او، ەو، ە، و، بە)، بکەونە نێوان دوو وشە دەبنە ئامراز. وەکوو(دەستبەسەر)
چۆنیەتی وشە لێکدانەوە.
1️⃣(نەمر، نەگۆڕ، نەزان)
پێشگر+ڕەگی کار.... لە سەرەوە باسمان کرد دە... م.. بخەنە پێش کارەکان... وەری گرت ڕەگی کارە.
2️⃣(ناپاک، نەخۆش).
پێشگر+هاوەڵناو... وەکوو دەبینن زیادەکان دەبنە پێشگر، وشەکانی دوای ئەویش دە... م، وەرناگرێت، کاری ناتەواوی(ە)بخەرە سەری وەری دەگرێت، پاکە،، خۆشە.. کەواتا هاوەڵناوە.
3️⃣(یەکەم، نەرمان، ڕووناک).
هاوەڵناو+پاشگر. وشەکانی(یەک، نەرم، ڕوون)هاوەڵناون، بە یارمەتیی پاشگری(ەم، مان، اک)پاشگرن.
4️⃣(بەختیار، ئاسنگەر، زێڕین، دەشتەکی، گۆشتن)
ناو+پاشگر، وشەکانی (بەخت، ئاسن، گۆشت، دەشت)ناون، بە یارمەتیی پاشگرەکانی(یار، گەر، ین، ن،) بوونەتە هاوەڵناو.
ئەم بابەتە درێژەی هەیە.
ئامادەکردنی:ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
پرسیاری فێرخوازان ئایە(بە) و (بن)لە کۆتاییدا دەلکێن یان جیا دەنووسرێن؟
🔴پێش وەڵامدانەوە دەبێت بزانین.. ئەوە (بە)و (بن) نیین... (ببە)(ببن) کورت کراوەنەتەوە.
چۆن (بە) نییە، (ببە)؟
وەڵام/ هەموو ئەو کارانەی کۆتایییەکەیان (بە) لە چاوگی (بوون)ەوە وەرگیراون.
نموونە: چاوگی (بەردەوامبوون)
دەیخەینە دۆخی داخوازی.
یاسای داخوازی(ب+ڕەگی کار+ە یان ن)
بەردەوام ببە... بەردەوام ببن.
بەڵام چونکە لە دەم خۆش نییە، دەربڕینی تۆزێک قورسە، (ب) دەقرتێنین ئەمەش شتێکی ئاسایییە لە هەموو زمانێک قرتان هەیە، بەڵام نەبێتە هۆی تێکدانی وشەکە.
🟤نموونەی دووەم: (ئاگاداربوون)
بەپێی یاسا.
بۆ تاک... ئاگادار ببە.
بۆ کۆ... ئاگادار ببن.
کورتکراو...ئاگادار بە.
ئاگادار بن.
تێبینی/ ئەو (ب)کە دەقرتێ هیی ڕەگی کاری بوون... نییە، هیی ڕێژەی داخوازییە، کە لە زۆر کات دەقرتێ و کێشە بۆ وشەکە دروست ناکات.
وەکوو: ڕاکە، ڕابکە.
🟣لە کۆتاییدا بۆمان دەرکەوت هەمیشە(بە) و (بن)جیا دەنووسرێن.
وریا بە✅... نەک وریابە.❌
ئازا بە✅.... نەک ئازابە.❌
ئارام بن✅... نەک ئارامبن.❌
سوور بن✅... نەک سووربن.❌
ئامادەکردنی:ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
🔴 دوگانگی اسلامیت و کردیت، بدعتی بیهوده و بنیادبرافکن؛ به بهانه تقارن جشن رمضان و ایام نوروز
✍ اسماعیل شمس
🔺این روزها بیشتر از هر زمان دیگری می‌شنویم که جماعتی از اسلامگرایان کرد جشن نوروز را عید مجوسان و ضد اسلام می‌نامند و گروهی دیگر هم اعیاد رمضان و قربان را عید عربی و اسلامی و بیگانه با جامعه کردی می‌خوانند. این دوگانگی تا زمانی که در سطح عقیدتی و مسٲله خواص جامعه است، چندان مهم نیست، اما وقتی به سطح فرهنگی و میان عامه مردم کشیده شود، بسیار خطرناک و مشکل‌آفرین است. به بیان دیگر وقتی بخشی از مردم کرد جشن نوروز را برپا می‌کنند، اگر از سوی گروهی دیگر از مردم به آنان برچسپ ضد دین داده شود؛ و در مقابل، آنگاه که همین گروه روزه می‌گیرند و عید فطر را جشن می‌گیرند، از سوی گروه دیگر، عرب‌پرست و ضد کرد خوانده شوند؛ اینجا دقیقاً همان لحظه‌ای است که باید هشدار داد.
🔺 پیش از هر چیز، به اعراب غبطه می‌خورم که خداوند خاتم پیامبرانش را از میان آنان برگزید و کتاب قرآن را هم به زبان عربی بر او نازل کرد. همین مسئله سبب شد که در دیار عرب، دیگر دغدغه هیچ نویسنده‌ای دوگانگی میان اسلامیت و عربیت نباشد، زیرا بدون اسلام، عرب هرگز اعتباری در جهان نداشت و همه چیزش را با اسلام به دست آورد. در زمینه اعیاد سالانه هم مطالعه کتاب "المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام"، نوشته جواد علی نشان می‌دهد که بسیاری از اعیاد اسلامی مانند قربان و فطر جزو احکام امضایی و نه تٲسیسی اسلام‌اند و پیش از اسلام در میان اعراب رواج داشته و اسلام با اندکی تغییرات آنها را پذیرفته است. نظریه "چرخش زبانی" امروز به ما یاد داده است که زبان تنها کلمه و لفظ نیست، بلکه تاریخ، فرهنگ و سنت سیاسی، اجتماعی و اعتقادی یک جامعه است. برای نمونه ریشه‌شناسی واژه عقل نشان می‌دهد که مفهوم آن در جامعه عربی عصر ظهور اسلام صددرصد با آن چیزی که ما امروز از آن می‌فهمیم، یعنی خرد تفاوت دارد و همینطور بسیاری از اصطلاحات دیگر که اینجا مجال بیان آنها نیست. منظور من این است که هر زبانی در پیوست با زمینه و پیشینه فرهنگی و اجتماعی محل تولد آن فهمیده می‌شود و اگر کلمات و جملات آن زبان وارد جامعه دیگری شوند، مردم آن جامعه هم آنها را بر اساس فرامتن خاص خود یعنی بستر تاریخی و فرهنگی گذشته و حال خویش درک می‌کنند.بالفرض اگر دین اسلام در جامعه کردی و به زبان کردی ظهور می‌کرد هیچ ضرورتی به طرح دوگانه کردیت و اسلامیت نبود، زیرا چنین بحثی اصلاً موضوعیت نداشت، اما چون کتاب قرآن و دین اسلام با زبان عربی نازل شده و سنت آن هم در چارچوب فرهنگ حاکم بر جامعه عرب تدوین شده است، وقتی به جامعه کردی و هر جامعه غیر عربی وارد می‌شود، خواه ناخواه بحث نسبت دین با زبان، فرهنگ و هویت بومی مطرح می‌شود.
🔺نگارنده بر این باور است که اکثریت مردم کرد پس از سپری کردن دوران ستیز و چالش با دین اسلام و سیاست عربی سرانجام زیر بار زبان عربی و سلطه اعراب نرفتند، اما مسلمان شدند و دین اسلام را با زبان و فرهنگ و سنن بومی جامعه خود سازگار کردند. پیش از آغاز دوران معاصر و نفوذ ایدئولوژیهای مدرن غربی و شرقی و اسلام سیاسی عربی و ترکی در کردستان، ما شاهد هیچ نوع دوگانگی میان اسلامیت و کردیت نبودیم و اسلامیت به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر کردیت پذیرفته شده بود.حق هم همین است، زیرا اگر جغرافیا و جامعه و فرهنگ کردی را یک ظرف در نظر بگیریم،اسلام همانند یک مظروف وارد آن شده است و به هیچ وجه مظروف را نمی‌توان از ظرف جدا کرد. از سوی دیگر نباید انتظار داشت که فرهنگ اسلامی و رویکرد مسلمانان در جامعه کردی دقیقاً همان چیزی باشد که در جامعه عربی هست.
🔺به این اصطلاحات نگاه کنید. مردم ما به شکلی هوشمندانه حتی برای روزه و عید فطر اصطلاحات خاصی را به زبان خود آفریده‌اند که طبق نظریه چرخش زبانی، لفظ و مفهومی خاص و البته متفاوت از مبدٲ در دل آنها قابل ردیابی است.
صوم: ڕۆچێ/ڕۆژوو
مبارک: پیرۆز
سحر: پارشەو/پارشێو
افطار: ڕۆچەکەرڐەی/ڕۆچەماڕای/ڕۆژوو شکاندن
افطاری: وەربانگ/بەربانگ
عید فطر: جەژنە/جێژنی ڕەمەزان
روزە شش روز شوال: شێشڵان/شەشڵان/شەشەڵان
اذان: بانگ
🔺 هدف از آوردن این اصطلاحات چیست؟ با یک تمثیل، موضوع را بیشتر باز می‌کنم. در آیات ۲۷ تا ۳۰ سوره حجر خداوند از خلقت فیزیک و ماده بشر و سپس دمیدن روح خود در او می‌گوید و آنگاه از فرشتگان می‌خواهد که به سبب روح خدایی به او سجده کنند.اگر ما جامعه و فرهنگ و زبان عربی را همان کالبد و ظرف مادی و مانند جسم انسان در نظر بگیریم، دین اسلام نیز همان روح خدایی است که در آن دمیده شده است. اتفاقی که در جامعه کردی رخ داد،چه بود؟ مردم روح اسلام را گرفتند و آن را وارد جسمی جدید(جامعه کردی) کردند، به‌همین سبب به صوم، ڕۆچێ/ڕۆژوو، به سحر، پارشه‌و/پارشێو و به عید فطر، جشن رمضان گفتند.
@kurdistanname
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
🔴پرسیاری فێرخوازان...(دا) لە چ کاتێک دەلکێت لە چ کاتێک جیا دەنووسرێت؟
جارێ پێش ئەوەی وەڵام بدەینەوە دەبێ بزانین سێ جۆر (دا)مان هەیە کە هەر یەکێک دەکرێت واتای ڕستەکە بگۆڕێت بەتایبەت لە کۆتاییی ڕستەکە.
🟡(دا) وەکوو پێشگر.
هەمیشە دەلکێت بە وشەی دوای خۆیەوە چاوگی داڕێژراو دروست دەکات، تەنیا کاتێک جێناوە لکاوەکان دەچنە سەری مەودا هەیە لەنێوانیان.
نموونە(داخستن، داڕشتن، داگرتن، داهێنان... هتد)
بۆ گەردانکردن(دام خست، دام گرت، دام ڕشت)
🟣(دا)دۆخی دووەم وەکوو پاشبەند.
لەم دۆخەدا هەمیشە دەلکێت و هیچ کاتێک جیا نانووسرێت.
نموونە(لە دەستمدا گوڵ هەیە،
لە بنەڕەتدا مافی مرۆڤ درۆیە.
لە شەڕدا ترسنۆکەکان دەردەکەون.
زۆربەی کات(دا) دەچێتە سەر هاوەڵکار و هاوەڵناو دەلکێت.
لە خۆشیدا، لە بەیانیدا.
🟤(دا) لە دۆخی سێیەم وەکوو کار هەمیشە جیا دەنووسرێت تکایە ڕەچاوی ئەم خاڵە و هیی دووەم بکەن.
چونکە زۆر جار دەبێتە هۆی گۆڕینی واتا، کە لە خوارەوە ئاماژەی پێ دەدەین.
(دا) وەکوو کار لە چاوگی (دان) وەرگیراوە.
نموونە( لە دەرگام دا.
بەردێکم لە دیوار دا.
مامۆستا لە منی دا.
سەرنج بدەنە نموونەکان هەموو(دا)کان کارن و جیا نووسراون.
چەن جیاوازییەک لەنێوان لکانی(دا) نەلکانی.
نموونە: لە سەرمدا، لە سەرم دا.
لە سەرمدا گرێ هەیە. واتا لەناو سەرم گرێ و خوێن هەیە.
لە سەرم دا، لەهۆش چوو.
واتا شتێکم لە سەری داوە، وەکوو لێدان.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٧١. فەرهەنگی زاراوەکانی ئەدەب و زانستە مرۆڤایەتییەکان.
نەوزاد ئەحمەد ئەسوەد
http://www.mediafire.com/file/uiexcani1bxzg0t/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2588%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C_%25D8%25A6%25DB%2595%25D8%25AF%25DB%2595%25D8%25A8_%25D9%2588_%25D8%25B2%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%2595_%25D9%2585%25D8%25B1%25DB%2586%25DA%25A4%25D8%25A7%25DB%258C%25DB%2595%25D8%25AA%25DB%258C%25DB%258C%25DB%2595%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2586.pdf/file
٧٢. قامووسی زبانی کوردی
دانەری: عەبدولڕەحمان زەبیحی.
بڵاوکەرەوە: ناوەندی بڵاوکردنەوەی فەرهەنگ و ئەدەبیاتی کوردی (ئینتشاراتی سەڵاحەددینی ئەییوبی)
٥٩٠ لاپەڕە/ ١٤.٦٨٩ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/l8xyi9grizs4hea/%25D9%2582%25D8%25A7%25D9%2585%25D9%2588%25D9%2588%25D8%25B3%25DB%258C_%25D8%25B2%25D8%25A8%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C_%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%25AF%25DB%258C_%255B%25D8%25B9%25DB%2595%25D8%25A8%25D8%25AF%25D9%2588%25D9%2584%25DA%2595%25DB%2595%25D8%25AD%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2586_%25D8%25B2%25DB%2595%25D8%25A8%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%255D.pdf/file?fbclid=IwAR1j4L3fcECKa6mKaDueZgYRJpgu_2l_pOAXIUgBgiUlpzQTp2yW0nZBmD8
٧٣. فەرهەنگی کاوە [هەرسێ بەرگەکەی]
دانەری: عەبدوڵڵا ئیبراهیمی.
١٩٨٠ لاپەڕە/ ٣٣.٩٢ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/fsxb6rjda3w4s5a/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25DA%25A9%25D8%25A7%25D9%2588%25DB%2595_%255B%25D9%2587%25DB%2595%25D8%25B1%25D8%25B3%25DB%258E_%25D8%25A8%25DB%2595%25D8%25B1%25DA%25AF%25DB%2595%25DA%25A9%25DB%2595%25DB%258C%255D.pdf/file
۷٤. فرهنگ لغت منصوريان؛ ايلامی بفارسی
لغات زبان محلی ایلامی
حبیب الله منصوریان
١٦٨ ص/ ٦.٥٨ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/i0gvqivg4wv0w0s/%25D9%2581%25D8%25B1%25D9%2587%25D9%2586%25DA%25AF_%25D9%2584%25D8%25BA%25D8%25A7%25D8%25AA_%25D9%2585%25D9%2586%25D8%25B5%25D9%2588%25D8%25B1%25DB%258C%25D8%25A7%25D9%2586_%255B%25D8%25AD%25D8%25A8%25DB%258C%25D8%25A8_%25D8%25A7%25D9%2584%25D9%2584%25D9%2587_%25D9%2585%25D9%2586%25D8%25B5%25D9%2588%25D8%25B1%25DB%258C%25D8%25A7%25D9%2586%255D.PDF/file
۷٥. زاراوەی کارگێڕی
ئامادەکردنی: لێژنەی فەرهەنگ لە ئەکادیمیای کوردی
٢٨٦ لاپەڕ/ ٩١٨.٥ ک. ب.
http://www.mediafire.com/file/r6g4trq7qan364h/%25D8%25B2%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2588%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2589_%25D9%2583%25D8%25A7%25D8%25B1%25DA%25AF%25DB%258E%25DA%2595%25D9%2589_%25E2%2580%2593_%25D9%2584%25DB%258E%25DA%2598%25D9%2586%25DB%2595%25DB%258C_%25D9%2581%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D8%25B1%25D9%2587%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2586%25DA%25AF_%25D9%2584%25D9%2587%25E2%2580%258C_%25D8%25A6%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2583%25D8%25A7%25D8%25AF%25D9%258A%25D9%2585%25D9%258A%25D8%25A7%25D9%2589_%25D9
٧٦. فەرهەنگی باشوور
چاپی تازە، ڕەنگاوڕەنگ
دانەر: ئاکۆ جەلیلیان
١٢٤٠ لاپەڕ/ ٤٢ م. ب.
http://www.mediafire.com/file/sfe82azvwin3h80/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25A8%25D8%25A7%25D8%25B4%25D9%2588%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%258C_%25DA%2586%25D8%25A7%25D9%25BE%25DB%258C_%25D9%2586%25D9%2588%25DB%258E%25D8%258C_%25DA%2595%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25D8%25A7%25D9%2588%5DA%2595%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF_%255B%25D8%25A6%25D8%25A7%25DA%25A9%25DB%2586_%25D8%25AC%25DB%2595%25D9%2584%25DB%258C%25D9%2584%25DB%258C%25D8%25A7%25D9%2586%255D.pdf/file
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٥١. فەرهەنگی سایکۆلۆژی. کوردی - عەرەبی - ئینگلیزی. سابیر بەکر بۆکانی.
http://www.mediafire.com/file/sjkvtwe8n1lh2g5/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25B3%25D8%25A7%25DB%258C%25DA%25A9%25DB%2586%25D9%2584%25DB%2586%25DA%2598%25DB%258C.pdf/file
٥٢. فەرهەنگی کوردی کرمانجی کوردی کرمانجی. جەلادەت عەلی بەدرخان.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1921/%D9%85%DB%8C%D8%B1%20%D8%AC%DB%95%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%95%D8%AA%20%D8%A8%DB%95%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%20-%20%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%D8%A7%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.pdf
٥٣. پێناسە و ڕاڤەی زاراوەکانی کۆمپیوتەر. نووسینی: ئاراس نوری ئەحمەد.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D9%BE%DB%8E%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%95%20%D9%88%20%DA%95%D8%A7%DA%A4%DB%95%DB%8C%20%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%20%DA%A9%DB%86%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%95%D8%B1.pdf
٥٤. الهدیة الحمیدیة في الغة الكردية. نووسینی: ضياء الدين باشا الخالدي.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%A9%20%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D8%AF%D9%8A%D8%A9%20%20.pdf
٥٥. Ferhenga Erebi Kurdi.
Zaravaye Kurdmanci
D. Cano. M. Shergo.
109 L.
٥٦. فەرهەنگی دانیمارکی - کوردی کرمانجی.
http://www.mediafire.com/file/wkf8n2u1u60dbdx/%25D9%2581%25DB%2595%25D8%25B1%25D9%2587%25DB%2595%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C_%25D8%25AF%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C%25D9%2585%25D8%25A7%25D8%25B1%25DA%25A9%25DB%258C_-_%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25B1%25D8%25AF%25DB%258C_%25DA%25A9%25D8%25B1%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AC%25DB%258C.pdf/file
٥٧. فەرهەنگۆک. عەرەبی - کوردی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1924/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%D9%89%20%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%89%D8%8C%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%89.pdf
٥٨. مافنامە (فەرهەنگی وشە دادوەرییەکان). ئینگلیزی - کوردی.
https://archive.org/details/sarabia_20160121_1833
٥٩. فەرهەنگی ئارین. (فێربوونی وشەی ئینگلیزیی بە هۆنراوە.)
ئامادەکردنی: دوکتۆر یاسین سەردەشتی.
ژ.ل: ۹۱.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1921/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%A6%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%20-%20%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%20-%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.PDF
٦٠. فەرهەنگی لەک و لوڕ.
دانان و کۆکردنەوەی: حەمیدی ئێزەد پەناه.
لێدوان و بەراوردکردنی: مەحموود زامدار.
چاپخانەی کۆڕی زانیاری کورد - بەغدا. ١٩٧٨ز.
٢٣٢ لاپەڕە/ ٧ م. ب.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1922/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%84%DB%95%DA%A9%20%D9%88%20%D9%84%D9%88%DA%95.PDF
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
٣١. فەرهەنگا گولی. فارسی - کوردی. بەرهەمی: مەسعود خالد گولی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%D8%A7%20%DA%AF%D9%88%D9%84%DB%8C.pdf
٣٢. فەرهەنگا کانی. کوردی - کوردی (کرمانجی ژووری - ژێری). بەرهەمی: جگەرسۆز.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%D8%A7%20%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf
٣٣. فەهەنگی زاراوە. (زاراوەگەلی ڕاگەیاندن و کارگێڕی و قوتابخانەیی). بەدران ئەحمەد حەبیب.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%20%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%95.pdf
٣٤. فەرهەنگی ئەتڵەسی توێکاری لەشی مرۆڤ. کوردی - ئینگلیزی. دانانی: موستەعین لەیلانی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1921/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%A6%DB%95%D8%AA%DA%B5%DB%95%D8%B3%DB%8C%20%D8%AA%D9%88%DB%8E%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%D9%84%DB%95%D8%B4%DB%8C%20%D9%85%D8%B1%DB%86%DA%A4.pdf
٣٥. فەرهەنگی ئینگلیزی - کوردی کرمانجی.
https://archive.org/download/kurdishenglishdictionarymichaell.chyet_202001/ferheng%20enclizi%20kurmanci.pdf
٣٦. فەرهەنگی واتاناسی. نووسینی: ئێلمیرا داوود. وەرگێڕانی: مەسعوود بابایی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1921/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C.pdf
٣٧. فەرهەنگی ناوی کوردی. (ناوی کچ و کوڕانی کوردی). بەرهەمی: گیوی موکریانی. ئامادەکردن و پێداچوونەوەی: د. کوردستان موکریانی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1922/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.pdf
٣٨. فەرهەنگی کوردی - ئینگلیزی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1816/ferheng%20enclizi%20kurmanci.pdf
٣٩. فەرهەنگی قانوونی. عەرەبی - کوردی - ئینگلیزی - فەڕەنسی. د. نوری تاڵەبانی.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1922/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C%20-%20%D8%AF%DA%A9%D8%AA%DB%86%D8%B1%20%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%20%D8%AA%D8%A7%DA%B5%DB%95%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C.pdf
٤٠. فەرهەنگی زەویناسی (Geology). ئینگلیزی - کوردی. دانانی: د. ئیبڕاهیم م. محێدین.
https://archive.org/download/20200115_20200115_1922/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%B2%DB%95%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C.pdf
گەنجینەی فەرهەنگە کوردییەکان
نوێ کراونەتەوە.
ئامادەکردنی: زیاد ئەسعەد
Ziyad Es'ed
🌻 @renusisaratayi
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١١. فەرهەنگی باشوور. (کوردی - کوردی - فارسی)
نووسەر: عەباس جەلیلیان (ئاکۆ)
ژمارەی لاپەڕەکان: ٨٣٤.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%88%D9%88%D8%B1.pdf
١٢. فەرهەنگی بێستوون.
سۆرانی - هەورامی.
دانانی: حامید درودی - حاتەم مەنبەری.
۲۲٦ لـاپەڕە/ ۱۳ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D8%A8%DB%8E%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%88%D9%86%20%D8%B3%DB%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%20-%20%D9%87%DB%95%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C.PDF
١٣. گوڵ چنینەوە لە خەرمانی ''هەنبانەبۆرینە''ی هەژار
(ئەو وشانەی لە هەنبانەبۆرینەدا نەهاتوون، یا بە هەڵە هاتوون).
نووسەر: عەبدوڵڵا حەسەن زادە.
١٥١ لـاپەڕە/ ٢ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%DA%AF%D9%88%DA%B5%20%DA%86%D9%86%DB%8C%D9%86%DB%95%D9%88%DB%95%20-%20%D8%B9%DB%95%D8%A8%D8%AF%D9%88%DA%B5%DA%B5%D8%A7%20%D8%AD%DB%95%D8%B3%DB%95%D9%86%20%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%95.pdf
١٤. فەرهەنگی ئاسان. (عەڕەبی-کوردیی)
فەرهەنگیار: ئاکۆ فاتیح.
ژ. ل: ٥٥٢.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%A6%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86.pdf
١٥. فەرهەنگا کوردی-ئەڵمانی. (نوسخەی ئەمازۆن.)
دانانی: دارا میرخان.
http://www.mediafire.com/file/dzfbqy881mom0q9/ferhenga+kurd%C3%AE+-+alman%C3%AE+%28dara+am%C3%AErxan%29.pdf
١٦. فەرهەنگی ئینگلیزی - کوردی - فەڕەنسی.
دانانی: جۆیس بڵاو.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/K%C3%BCrt%C3%A7e-t%C3%BCrk%C3%A7e-fransizca-ingilizce%20s%C3%B6zl%C3%BCk.pdf
١٧. فەرهەنگی فەرمانبەران!
دانانی: عەبدولستار فەتاح حەسەن - ئەنوەر محەمەد تاهر.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%D8%A7%20%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%95%D8%B1%D8%A7%20%28%D8%B9%DB%95%D8%B1%DB%95%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%29.PDF
١٨. فەرهەنگا سپیرێز. (عەڕەبی-کوردی.)
دانان: محەمەد ئەمین دۆسکی.
١١٠٨. لـاپەڕە/ ١٤ م. ب.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%81%DB%95%D8%B1%D9%87%DB%95%D9%86%DA%AF%D8%A7%20%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DB%8E%D8%B2%20%D8%B9%DB%95%DA%95%DB%95%D8%A8%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C.PDF
١٩. وشەنامە. (وشەنامەکی ئێتیمۆلۆژیای زمانی کوردی).
بەرهەمی: جەمال نەبەز.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%20-%20%D8%AC%DB%95%D9%85%D8%A7%D9%84%20%D9%86%DB%95%D8%A8%DB%95%D8%B2.pdf
٢٠. سەرنجێک لە چەند زاراوەیەکی بەکارهاتوو و کۆڕی زانیاری کورد.
نووسینی: جەمال نەبەز.
https://archive.org/download/20200114_20200114_2024/%D8%B3%DB%95%D8%B1%D9%86%D8%AC%DB%8E%DA%A9%20%D9%84%DB%95%20%DA%86%DB%95%D9%86%D8%AF%20%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%95%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%8C%20%D8%A8%DB%95%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%88%20%D9%88%20%DA%A9%DB%86%DA%95%DB%8C%20%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF.PDF
بابەتێک، کە زۆر کەس پرسیار دەکەن ئایە لە کوردیدا بوونی هەیە؟
🔴ئەویش بابەتێی کۆکردنە بۆ بەرانبەر.
واتا بەرانبەرەکەت تاکە، بەڵام تۆ بە شێوازی کۆ قسە دەکەیت.
نموونە: دەڵێی (بژین، بەخێر هاتن، دەستتان خۆش، بەڕێزن، وا مەفەرموون... هتد)
جارێ دەبێت بزانین ئەمە بۆ بەگەورەدانانی بەرانبەرەکەیە، لە کوردیدا نەبووە لە عەرەبی هاتووەتە نێو کوردی، هەم ئەوەی کورد زۆرینەی موسڵمانە هەمیش بەهۆی جوگرافیاوە بەرکەوتەی زۆرمان هەیە لەگەڵ عەرەب و زمانەکەی.
لە پێشتردا لەنێو زمانی عەرەبییش بوونی نەبوو، دوای دابەزینی ئایەتەکانی قورئان ئەم دیاردەیە سەری هەڵدا.
خودای گەورە ویستی وەکوو تەحدایەک بۆ قوڕەیش و شاعیرەکانی ئەوکات زمانێکی جیاوازتر بەکار بهێنێت بۆ قورئانی پیرۆز، کە تا ئێستاش هیچ کەسێک نەیتوانیوە بەم شێوازە بەلاغییە، نەک کتێبێک تەنانەت چیڕۆکێکیش وەکوو ئایەتی قورئان بنووسێت.
ئێمەی موسڵمان گومانمان نییە، قورئان قسەی خودایە، هەر خۆی خاوەنی ئەرز و ئاسمانە، بەڵام لە قورئان وشەی (کۆ، واتا ئێمە)ی زۆر بەکار هێناوە، بۆ گەورەیی و شکۆ و جیاوازیی زمانی قورئان.
چەند نموونەیەک.
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
به‌ڕاستی ئێمه ئه‌م ئایه‌تانه‌مان دابه‌زاندووه له شێوه‌ی قورئانێکی پاراودا به زمانی عه‌ره‌بی بۆ ئه‌وه‌ی ئێوه لێی تێ بگه‌ن و ژیریتان بخه‌نه‌کار.
سووڕەتی یووسف ئایەتی ۲
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا
سوێند بە خودا بەڕاستی ئێمە مووسامان ڕەوانە کرد.
سووڕەت ئیبڕاهیم ئایەتی ٥
يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا
خوای گه‌وره نزاکه‌ی گیرا کردوو فه‌رمووی: ئه‌ی زه‌که‌ریا به‌ڕاستی ئێمه مژده‌ت ده‌ده‌ینێ به‌وه‌ی که کوڕێکت پێ ده‌به‌خشین و ناویشی - یه‌حیا - یه، پێش ئه‌و که‌سمان هاوناوی ئه‌و نه‌کردووه
سووڕەتی مەڕیەم ئایەتی ۷
وَإِنَّا لَجَاعِلُونَ مَا عَلَيْهَا صَعِيدًا جُرُزًا
بێگومان ئێمه سه‌رئه‌نجام هه‌رچی له‌سه‌ر ئه‌م زه‌ویه‌دا هه‌یه ته‌ختی ده‌که‌ین و ده‌یکه‌ینه گۆڕه‌پانێکی وشك و برنگ و ساف
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
سڵاو و ڕێز هاوڕێیانی هێژا، شەوتان باش، لە لایەن خۆم و بەڕێوەبەران پیرۆزبایی جێژنی ڕەمەزان لە باوەڕمەندانی کۆڕ دەکەم، پیرۆز بێت لێتان و دڵخۆش بژین.
Читать полностью…
چاوگ ئەگەر لێکدراو بوو، هەمیشە لە گەردانکردن جیا دەنووسرێت، جێناوی لکاو بگرێت یان نا.
نموونە(چاپکردن، سەرکەوتن، خۆشویستن... هتد)
لە دۆخەکانی کار بەبێ جێناو.
چاپ کردووە، چاپ کردبوو، چاپ دەکرد، چاپ کرد.
سەر کەوت، سەر کەوتووە، سەر کەوتبوو، سەر دەکەوت.
🔴چاوگی داڕێژراو جیا دەنووسرێت. بە مەرجێک یەکێک لەم پێشگرانەی لەگەڵ نەبێ،(وەر، دا، هەڵ، ڕا)
نموونە(پێکردن، تێکردن، لێدان،... هتد)
لە دۆخی کار
پێ کرد، پێ کردووە، پێ کردبوو، پێ دەکرد.
تێ کرد، تێ کردووە، تێ کردبوو، تێ دەکرد.
لێ دا، لێ داوە، لێ دابوو، لێ دەدا.
بۆ ڕانەبردووش وایە،( تێ دەکەم، پێ دەکەم، لێ دەدەم)
بۆ داخوازیش(پێ بکە، تێ بکە، لێ بدە)
ئەگەر بە پێشگری(وەر، دا، هەڵ، ڕا)دەست پێ بکات ئەوا جیا نانووسرێت.
نموونە(هەڵکردن، داخستن، ڕاگرتن، وەرگرتن)
لە دۆخی کار ڕابردوو
هەڵکرد، هەڵکردووە، هەڵکردبوو، هەڵدەکرد.
داخست، داخستووە، داخستبوو، دادەخست.
ڕاگرت، ڕاگرتووە، ڕاگرتبوو، ڕادەگرت.
بۆ کاری ڕانەبردوو
نموونە: هەڵدەکەم، دادەخەم، ڕادەگرم.
بۆ داخوازی(هەڵبکە، دابخە، ڕابگرە)
🟤سەبارەت بە پێشگری(دەر) پسپۆڕانی زمان بۆچوونی جیاوازییان هەیە لەسەری بەشێکیان دەڵێن: پێشگرە و بەسەریەکەوە دەنووسرێت، بەشێکی تریان دەڵێن: وشەی سەربەخۆیە لە دۆخی کار و گەردانکردندا جیا دەنووسرێت.
من لەگەڵ بۆچوونی یەکەمم، کە بەسەریەکەوە بنووسرێت.
دەرچوون.
دەرچوو، دەرچووبوو، دەردەچوو، دەرچووە.
ئامادەکردنی:ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
وانەی شەست و دوو
ئەرکی جێناوی لکاو لە دەوری دیارخەری ناو
ئەوەیە جێناوێکی لکاو بەدوای ناوێکەوە بێ، هەروەها ئامرازی دانەپاڵی(ی) ناوێت بچێتە نێوانیان، بەڵکوو ڕاستەوخۆ دەلکێت.
نموونە: کوڕەکەم خەوت.
تێبینی/ناسینەوەی جێناوی لکاو وەکوو دیارخەری ناو.
۱. جێناوە لکاوەکە لەتەنیشت ناوەکەوە دێت.
۲. دەبێت فراوان بکرێت.
جێناوە لکاوەکە دەکەینە سەربەخۆ(ی) دەخەینە نێوانیان.
سەرنجی ڕستەی(هاوڕێکەم هات)بدەن، فراوانی دەکەین.
(هاوڕێکەی من هات.)کەواتە ئەرکی(م) بوو بە دیارخەری ناو.
🔴یەکەم: ئەگەر کارەکە ڕابردووی تێنەپەڕ بوو، پاشان ڕانەبردووی تێپەڕ و تێنەپەڕ بوو.
کاری ناتەواو بوو.
کاری داخوازی بوو.
بکەر نادیار بوو.
ئەوا کۆمەڵەی یەکەم(م، مان، ت، تان، ی، یان) دەبنە دیارخەری ناو، دەچنە دوای ناوەکەی سەرەتای ڕستە.
نموونە:
🟢یەکەم: بۆ ڕابردووی تێنەپەڕ.
(نەخۆشەکەمان مرد).
فراوانی بکەین(نەخۆشەکەی ئێمە مرد).
سەرنج بدەن ئەرکی(مان) بوو بە دیارخەری ناو.
🟠دووەم: بۆ ڕانەبردووی تێپەڕ و تێنەپەڕ.
(خانووەکەت دەسووتێت.)
فراوانی بکەین(خانووەکەی تۆ دەسووتێت.)
سەرنج بدەن دووبارە ئەرکی(ت) بوو بە دیارخەری ناو.
🟣سێیەم: بۆ کاری ناتەواو.
(کچەکەیان ئازایە.)
فراوانی دەکەین(کچەکەی ئەوان ئازایە.)
سەرنج بدەن جێناوی لکاوی(یان) بوو بە دیارخەری ناو.
🟠چوارەم: بۆ کاری داخوازی
(کتێبەکەم بکڕە.)
فراوانی بکەین(کتێبەکەی من بکڕە. )
سەرنج بدەن ئەرکی (م) بوو بە دیارخەری ناو.
🟤پێنجەم: بۆ بکەر نادیار.
(براکەیان کوژرا.)
فراوانی دەکەین(براکەی ئەوان کوژرا.)
سەرنج بدەن جێناوی لکاوی(یان) بوو بە دیارخەری ناو.
⚪شەشەم: ئەگەر ناوەکە چەند ناوێکی لەپاش هات، ئەوا جێناوە لکاوەکە دەچێتە سەر ناوی کۆتاییی.
نموونە: مۆزەخانەی وڵاتەکەمان نۆژەن دەکەنەوە.
ئەگەر فراوانی بکەین دەبێتە(مۆزەخانەی وڵاتەکەی ئێمە نۆژەن دەکەنەوە.)
کەواتە ئەرکی(مان)، بوو بە دیارخەری ناو.
🟡حەوتەم: ئەگەر ناوەکە هاوەڵناوێکی لەدوا هات، ئەوا جێناوە لکاوەکە دەچێتە دوای هاوەڵناوەکە.
نموونە: کراسە سوورەکەت دەبەم.
ئەگەر فراوانی بکەین دەبێتە(کراسە سوورەکەی تۆ دەبەم.)
کەواتە ئەرکی(ت)بوو بە دیارخەری ناو
2️⃣: ئەگەر کارەکە ڕابردووی تێپەڕ بوو، ئەوا دوو کۆمەڵەی جێناوی لکاو دەبنە دیارخەری ناو.
بەم شێوەیە.
ئەگەر کۆمەڵەی یەکەم بەکار هات(م، مان، ت، تان، ی، یان) ئەوا دوو جێناوی هەمان کۆمەڵە بەدوای ناوەکەدا دێن، جێناوی یەکەم دیارخەری ناوە، هیی دووەم بکەرە.
نموونە: پارەکەتم برد.
فراوانی دەکەین دەبێتە(پارەکەی تۆم برد.)
نموونەی تر:(مۆزەخانەی وڵاتەکەمانیان نۆژەن کردەوە.)
فراوانی دەکەین دەبێتە(مۆزەخانەی وڵاتەکەی ئێمەیان نۆژەن کردەوە.
سەرنج بدەن لە هەردوو ڕستە دوو جێناو بەدوای یەکدا هاتوون، یەکەمیان دەبنە دیارخەری ناو.
🟣ئەگەر کۆمەڵەی دووەم بەکار هات، وەکوو دیارخەری ناو(م، ین، یت، ن، 🔇، ن) ڕاستەوخۆ دەچنە کۆتاییی کار.
نموونە: کراسەکەت بردم.
فراوانی دەکەین دەبێتە(کراسەی تۆ بردم)وەکوو دەبینن هەڵەیە❌.
کەواتە(ت) دیارخەری ناو نییە.
(م) دیارخەر ناوە، چۆتە کۆتاییی کارەکە.
نموونە:خانووەکەیان پاراستین.
لێرەش فراوانی بکەن واتای نییە، کەواتە(ین) دیارخەری ناوە.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
وانەی شەست و یەک.
ئەرکی جێناوی کەسیی لکاو لە دەوری تەواوکەری بەیاریدە، یان بەرکاری ناڕاستەوخۆ.
🟠ناسینەوەی بابەتەکە.
۱. مەرجە ئامرازی پەیوەندی(بۆ، پێ، تێ، لێ) لە ڕستەدا هەبن.
۲. ئەگەر ئەو وشەیەیی، کە جێناوە لکاوەکەی پێوەیە لای ببەین، جێناوەکەش بچێتە دوای ئامرازی پەیوەندی، ئەوا دەبێتە(تەواوکەری بەیاریدە)
نموونە: گوڵەکەم بۆ هات.
ئێستا وشەی پێش جێناوە لکاوەکە، لا دەبەین.
دەبێتە... بۆم هات.
کەواتە، ئەرکی(م)، تەواوکەری بەیاریدەیە.
تێبینی/ ئەگەر بە لادانی وشەی پێش جێناوە لکاوەکە، جێناو نەچوویە دوای ئامرازی پەیوەندی، ئەوا ئەرکەکەی دەبێتە(بکەر)
نموونە: چووم بۆ بازاڕ.
وشەی پێش جێناو لا دەبەین.
دەبینین کە،(م) ناچێتە دوای ئامرازی پەیوەندی.
🟢یەکەم: ئەگەر کاری ڕستەکە ڕابردوو یان ڕانەبردووی تێنەپەڕ بوو، ئەوا جێناوەکانی ک۱ (م، مان، ت، تان، ی، یان) دەبنە تەواوکەری بەیاریدە، دەچنە دوای ناوەکەی سەرەتای ڕستە، کە بکەرە.
نموونە:
۱. کتێبەکەم لێ کەوت.
۲. پارەکەمان پێ گەیشت.
۳. گوڵمان بۆ دێت.
سەرنجی ڕستەکان بدەن، ئەگەر وشەکان پێش جێناوە لکاوەکان، لا بدەین، دەبینین کە جێناوەکان دەکەونە دوای ئامرازە پەیوەندییەکان.
۱. لێم کەوت. ڕابردووی تێنەپەڕ.
۲. پێمان گەیشت. ڕابردووی تێنەپەڕ.
۳. بۆمان دێت. ڕانەبردووی تێنەپەڕ.
لە هەموو ڕستەکان، ئەرکی جێناوی لکاو، دەبێتە تەواوکەری بەیاریدە.
تێبینی/ ئەگەر کاری ڕستەکە(بکەر) نادیار بوو، واتا کۆتاییی کار بە(را، رێ) هاتبوو، جێناویک۱، دەبنە ت. بەیاریدە، دەچنە دوای جێگری بکەر.
نموونە: خانووەکەمان پێ دەفرۆشرێ.
پێمان دەفرۆشرێ.
کەواتە: جێناوی لکاو بوویە ت. بەیاریدە.
🔴دووەم: ئەگەر کاری ڕستەکە، ڕانەبردووی تێپەڕ بوو، ئەوا جێناوەکانی ک۱ (م، مان، ت، تان، ی، یان)، دەبنە ت. بەیاریدە، دەچنە دوای(بەرکار)، واتا دوای وسەی سەرەتای ڕاستە.
نموونە:
۱. کتێبەکەمان بۆ چاپ دەکات.
۲. گوڵەکەم لێ دەکڕێت.
تێبینی/ ئەگەر ئامرازی پەیوەندی هەبوو، هەروەها دوو جێناوی لکاویش هەبوو، ئەوا یەکێک دەبێتە(بکەر، ت. بەیاریدە).
سەرنجی ڕستەکان بدەن، لە یەکەم(مان) ت. بەیاریدەیە، (ات) بکەرە.
ڕستەی دووەمیش بە هەمان شیوە.
🔴سێیەم: ئەگەر کاری ڕستەکە، داخوازی تێپەڕ و تێنەپەڕ بوو، ئەوا جێناوەکانی ک۱(م، مان، ❌، ❌، ی، یان)، دەبنە ت. بەیاریدە، بەم شێوەیە.
ئــ/ لە تێپەڕ جێناوەکانی ت. بەیاریدە، دەچنە دوای بەرکار، واتا دوای وشەکەی س سەرەتای ڕستە.
نموونە: شیعرەکەم بۆ بخوێنە.
سەرنج بدەن وشەی پێش جێناو لا دەدەین. دەبێتە: بۆم بخوێنە.
(م): ت. بەیاریدە.
(ە): بکەر.
ب/ لە تێنەپەڕ جێناوەکانی ت. بەیاریدە ڕاستەوخۆ دەچنە دوای ئامرازی پەیوەندی.
نموونە:بەجوانی بۆم بنووسن.
(م): ت. بەیاریدە.
(ن): بکەر.
بەخێرایی بۆمان باس بکە.
(مان): ت. بەیاریدە.
(ن) بکەر.
ئەم بابەتە درێژەی هەیە.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63
تەواوکەری وانەی پەنجا و نۆ
🟤خاڵی سێیەم: ئەگەر کارەکە ڕانەبردووی تێپەڕ و تێنەپەڕ بوو، ئەوا جێناوەکانی ک۳ (م، ین، یت، ن، ات، ێت، ن) دەبنە بکەر و دەچنە کۆتاییی ڕەگی کار، لە سادە و داڕێژراو و لێکدراو.
نموونە: نانەکە دەخۆم.
کوردستان دەپارێزین.
لە شەڕەکە سەر دەکەوین.
کتێبەکان چاپ دەکەن.
پ/ کەی جێناوی لکاوی(ات) بەکار دێ، هەروەها کەی جێناوی لکاوی(ێت) بەکار دێ؟
وەڵام/ ئەگەر کۆتاییی ڕەگی کار، بە بزوێنی(ۆ، ە) بوو، ئەوا (ات) بەکار دێت.
وەکوو:، منداڵەکە دەشوات.
پارەکەم دەبات.
سەیرکەن لە هەردوو ڕستە ات بەکار هاتووە، چونکە ڕەگی چاوگی شووشتن(شۆ)کۆتایییەکەی بە(ۆ) هاتووە، هەروەها ڕستەی دووەم دووبارە(ات) بەکار هاتووە چونکە ڕەگی چاوگی بردن (بە) کۆتایییەکەی (ە)
چ کاتێک(ێت) بەکار دێ، ئەگەر ڕەگی کار کۆتاییی نەهاتبوو بە(ۆ، ە).
وەکوو: منداڵەکە دەخەوێت.
کتێبەکە دەکڕێت.
بۆچی (ێت) بەکار هاتووە، چونکە کۆتاییی ڕەگی کار بە(ۆ، ە) نەهاتووە.
ڕەگی خەوتن(خەو)، ڕەگی کڕین(کڕ)
⚫چوارەم: ئەگەر کارەکە داخوازی بوو، ئەوا جێناوەکانی ک٤ (ە، ن) دەبنە بکەر و دەچنە کۆتاییی ڕەگی کار.
وەکوو: وانەکە بنووسە.
خانووەکە بفرۆشن.
سەرنجی هەردوو ڕستەکە بدەن، کار لە ڕێژەی داخوازییە، هەردوو جێناوە لکاوەکانی(ە، ن) بوونەتە بکەر و چوونەتە کۆتاییی کارەکە.
نموونەی تر:
زوو بخۆ.
زوو بڕۆ.
زوو بنوو.
زوو بکە.
کوا بکەری ڕستە؟
وەڵام بکەر دەرنەکەوتووە، چونکە کۆتاییی ڕەگەکە بزوێنە، تەنیا لە کەسی دووەمی تاک بکەر هەندێک جار دەرناکەوێت، بەڵام بۆ کەسی دووەمی کۆ هەمیشە دەردەکەوێت.
نموونە:
زوو بخۆن.
زوو بڕۆن.
زوو بنوون.
زوو بکەن.
ئامادەکردنی: ئازاد هەولێری
@Fergyrezmanikurdi63