FATVO.UZ | Расмий канал

10 August 2023 17:05

ВИТРНИ ЎҚИБ БЎЛГАЧ ХУФТОННИНГ ФАРЗИДА ХАТО ҚИЛГАНИНИ БИЛСА
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Хуфтон намозини ва витри вожиб намозини ўқидим. Ўқиб бўлганимдан кейин фарзида ўқиган сурамда маъно бузиладиган хато қилибман. Фарзини ўқиб олдим. Шунда витри вожибни ҳам қайта ўқишим керакми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бу ҳолатда икки хил гап бор. Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ қайтармайди деганлар. Чунки витр намози у кишининг наздида вожибдир. Икки шогирдлари қайтариб ўқийди дейишган.

Аммо хуфтоннинг фарзи ва витр орасида тартибга, яъни аввал фарзи кейин витрни ўқиш лозим. Агар кимдир била туриб аввал витрни кейин фарзини ўқиса, кейин яна витрни қайта ўқийди. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

10 August 2023 08:35

ГАРОВ БОҒЛАБ ТАОМ ЕЙИШ ЖОИЗМИ?
#гаров #таом #савдо

❓1107-CАВОЛ: Бир танишим: “Бир тандир сомсани ҳаммасини еб юбора оламан”, деди. Сотувчи эса унга: “Агар, ҳаммасини еб юборсанг, пулини тўламайсан, лекин бир дона ёки бир луқма қолса ҳам, ҳамма пулини тўлайсан”, деб шарт қўйди. Мазкур савдо жоизми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Йўқ, бундай савдо дуруст эмас. Чунки, биринчидан бу шарт билан савдолашишдир. Ҳолбуки, динимизда савдо тақозо қилмайдиган ҳар қандай шарт билан савдолашишдан қайтарилган. Бу ҳақида “Фосид бай”, яъни нотўғри савдо турларини санаб, шундай дейилган:
"وَالبَيْعُ بِشَرْطٍ لاَ يَقْتَضِيهِ العَقْدُ وَفِيهِ نَفْعٌ لأحَدِهِمَا" (مختصر الوقاية).
Яъни: “Савдо тақозо қилмайдиган ва унда сотувчи ёки харидордан бирига манфаат мавжуд бўлган шарт билан савдо қилиш ҳам фосид байдир (нотўғри савдодир)”. (“Мухтасарул-виқоя” китоби).
Юқоридаги савдода ҳам айнан шундай шартли келишув амалга оширилмоқда. Яъни маълум бир таом (сомса)ни ҳаммасини еб юборса, пул тўламайди. Демак, бунда харидор учун манфаат бор. Аксинча, шарт бажарилмаса, ҳамма пулини тўлайди ва бунда сотувчи учун манфаат бор. Чунки у бир тандир сомсани пулини олади. Бу шарт эса, байни фосид қилади.

Иккинчидан, бу келишувда гаров бойлаш ҳам мавжуд бўлиб, икки томондан бирига манфаат, иккинчи томонга зарар бўлса, бу ерда қимор маъноси юзага чиқади. Маълумки, Ислом динида қимор қаттиқ қораланган ва гуноҳи кабиралардан биридир. Аллоҳ таоло “Моида” сурасида шундай хитоб қилган:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
Яъни: «Эй иймон келтирганлар! Албатта, хамр (ароқ), қимор, бутлар ва (фол очадиган) чўплар ифлосдир. Шайтоннинг ишидир. Бас, ундан четда бўлинг. Шоядки, нажот топсангиз». (Моида: 90-оят).

Учинчидан, динимизда тўйганидан кейин таомланиш ҳаром қилинган. Бу борада шундай дейилган:
"وَإِذَا أَكَلَ الرَّجُلُ فَوْقَ الشِّبَعِ فَهُوَ حَرَامٌ فِي كُلِّ مَأْكُولٍ" (البحر الرائق شرح كنز الدقائق)
Яъни: "Киши агар, тўйганидан ортиқ таом еса, ҳар қандай емак бўлсин, ҳаром бўлади". (“Баҳрур-роиқ шарҳу канзуд дақоиқ” китоби). Чунки тўйганидан кейин таомланишда инсон саломатлиги учун жиддий зарар бор.
Шунга кўра, юқоридаги каби шарт ва гаров ўйнаш аралашган ҳамда инсон саломатлиги учун хавф туғдирадиган савдо турлари шаръан ножоиздир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

Fatvouzb">YouTube | Instagram | Facebook | Telegram

FATVO.UZ | Расмий канал

09 August 2023 15:35

УЛАМА КИПРИКНИНГ ҲУКМИ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Улама киприкдан фойдаланиш жоизми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Киприк улаш масаласи уламолар ўртасида ихтилоф қилинган масалалардан. Аксар уламолар киприк улашни соч улашга қиёслаб ҳаром ҳисоблаганлар. Яъни шаръан ножоиз деб билганлар. Айрим уламолар жоиз деганлар. Энг муносиб қавл шуки, агар аёл кишининг табиий киприклари нуқсонли бўлса, чиройига халал берадиган даражада сийрак бўлса, ёки калта бўлса, эри учун улама киприкдан фойдаланиши жоиз. Аммо таҳоратга халал бермайдиган бўлиши лозим. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

09 August 2023 10:56

#аудио
#Ота_она

Ота-онани рози қилиш

Саидаҳмад домла Сайдаралиев

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси

YouTube | Instagram | Facebook

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

09 August 2023 07:43

ЁШ АЁЛ УЗОҚ МУДДАТ, ҚАРИ АЁЛ ҚИСҚА МУДДАТ ИДДА САҚЛАЙДИМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Эр вафот қилганда кейинги идда муддати қанча бўлади? Мен икки хил бўлади деб эшитган эдим. Ёш аёл узоқ муддат, қари аёл қисқа муддат идда сақлар экан. Шу тўғрими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эри вафот этган аёлнинг иддаси узун ёки қисқа бўлиши ёшга боғлиқ эмас. Балки аёлнинг ҳомиладорлиги ёки ҳомиладор эмаслигига боғлиқ.

Эри ўлган аёлнинг иддаси икки хил бўлади:
1. Аёл ҳомиладор бўлмаса 4 ойу 10 кун идда сақлайди.
2. Ҳомиладор аёл туққунича идда ўтиради.

Эрнинг вафот этиши ҳижрий қамарий ойнинг бошига тўғри келса, ҳилол (янги чиққан ой)лар билан ҳисобланади. Агар вафот этиш ойнинг ўртасида бўлса, идда кунлар билан ҳисобланади. Валлоҳу аълам.

Идда ва унинг ҳукми
Идда вақтида мумкин бўлмаган ишлар

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

08 August 2023 15:03

ОЙ РАМЗИ ҚАЙ ҲОЛАТДА БЎЛИШИ КЕРАК?
#ой #рамз #масжид

❓1105-CАВОЛ: Масжид гумбазлари тепасига ўрнатиладиган ҳилол яъни янги ойнинг рамзи қайси томонга қараб ўрнатилиши керак?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ислом уламолари, масжид ва миноралар устига ўрнатиладиган ҳилол рамзининг учли қирраларини қибла томонга қараб ўрнатилиши мақсадга мувофиқ, деганлар.

Бирлашган Араб Амирликлари ва Қатар давлатида жойлашган фатво ҳайъатларининг жавоблари қуйидагича бўлган:
“Аллоҳ таоло ўз каломида шундай марҳамат қилади:
“يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأهِلـَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ”
Яъни: “Сиздaн (Эй, Муҳaммaд), ҳилoллaр (янги oйлaр) ҳaқидa сўрaйдилaр. "Улaр oдaмлaргa (йил ҳисoби) вa ҳaж учун вaқт ўлчoвлaридир", -дeб aйтинг” (Бақара сураси, 189-оят).

وما دامت هذه الأهِلـَّة هي مواقيت للناس فلتكن أهلة المآذن لتحديد القبلة للناس عملاً بالقاعدة جواز وقبول كل ما ينفع الناس ولا يخالف الشرع. (الفتوى رقم 1687 الصادرة عن الهيئة العامة للشؤون الإسلامية والأوقاف بدولة الإمارات العربية المتحدة)
Яъни: “Модомики, осмондаги ҳилол (янги ойлар) инсонлар учун вақт ўлчови бўлиб, хизмат қилар экан, масжид мезаналарига ўрнатилган ҳилол рамзлари одамларга қиблани белгилашлари учун хизмат қилсин. Зеро, шаръий қоидага кўра, инсонларга манфаат келтиручи ва шариатга мухолиф бўлмаган ҳар бир ишни жоиз эканлиги қабул қилинган” (БАА вақф ва ислом ишлари бош ҳайъати №1687 рақамли фатво).

Малайзия Халқаро Ислом Университетининг профессор ўқитувчиси Аммар Фазлнинг айтишича: "Ой рамзи бутун мусулмон умматига Усмонли турклар тамонидан XV асрдан бошлаб тарқатила бошлагач деярли барча масжид ва мадрасалар тепасида буни кўриш мумкин бўлди. Орадан вақт ўтгач уламолар мажлисида ислом диёрлари кенгайиб бораётгани ва узоқ ўлкаларда қиблани белгилаш муаммо бўлаётгани айтила бошланди. Шунда уламолар масжид, мадраса ва идоралар гумбазидаги ой рамзини айнан шу мақсадда қўллашга қарор қилдилар. Улар ойнинг яъни Гумбаз тепасидаги ҳилолни учли қирраларини қибла тамонга қаратиб қўйиш ҳақида келишиб олдилар. Токи, келган мусофир шу рамзни кўргач қибла қайси томонда эканини ҳонақоҳга кирмасдан билиб олсин.

Муқаддас каъба жойлашган Масжидул Ҳарамни тепасидаги ҳилол белгисини қирраларини юқорига қаратишга амр қилдиларки, у Аллоҳ таолони ҳар нарсадан олий эканлигини билдирсин”.
Демак, юқоридаги маълумотларга асосан масжид ва миноралар устига ўрнатиладиган ҳилол рамзининг учли қирраларини қибла томонга қараб ўрнатилиши мақсадга мувофиқдир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

Fatvouzb">YouTube | Instagram | Facebook | Telegram

FATVO.UZ | Расмий канал

08 August 2023 07:50

#Аудио
#Ота_она
#яхшилик #ибодат

Ота-онага яхшилик қилиш ҳам ибодатдир

Ҳикматуллоҳ домла ТОШТЕМИРОВ

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси

YouTube | Instagram | Facebook | fatvouz">Tiktok

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

07 August 2023 14:52

ТУНДА ТАҲАЖЖУД НАМОЗИНИ ЎКИСА, ВИТР НАМОЗИ ҚАЙТА ЎҚИЛАДИМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Витр намозини ўкилгани ҳолда таҳажжуд ўкишни хоҳлаб тунда таҳажжуд намозини ўкиса, витр намози қайта ўқиладими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Расули акрам саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Кечасидаги охирги намозингизни витр қилинглар", деганлар (Имом Насаий ривояти).

Ушбу ҳадисга кўра, кечаси таҳажжуд намозига туриши аниқ бўлган киши витр намозини таҳажжуд намозидан кейинга кечиктириши мустаҳаб амал саналади.

Агар кечаси таҳажжуд намозига туриши аниқ бўлмаса, ухлаб қолиш хавфи бўлса, витр намозини ётишидан аввал ўқигани афзал. Агар витр намозини ўқиб ётганидан кейин ярим тунда таҳажжуд намози учун турса, витрни қайта ўқиши шарт эмас. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

07 August 2023 10:41

#Гуноҳ #ширк
#сеҳр #фолбинлик

🎬 Сеҳр ва фолбинликнинг хатарлари

🎙Абдувоҳид домла Аҳмадалиев

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази мутахассиси

YouTube | Instagram | Facebook

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

06 August 2023 14:32

ҲОМИЛАДОР АЁЛ ҚИБЛАГА ЮЗЛАНИБ ЁТИШИ МУМКИН ЭМАСМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Ҳомиладор аёл қибла тарафга бош қўйиб ухлаши мумкин эмас деб эшитдик. Шу қанчалик тўғри?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Одамлар орасида шундай нотўғри тушунча мавжуд. Бу гап диний асосга эга эмас. Албатта суннатга мувофиқ ётиш яъни қиблага юзланиб, ўнг ёнбош билан ётиш мақсадга мувофиқдир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

06 August 2023 07:12

БИРИНЧИ АЗОН ТУГАГАНДА НАМОЗНИ ЎҚИСАК БЎЛАДИМИ?
#қисқа_савол_жавоблар #намоз

❓CАВОЛ: Ишхонамизнинг уч томонида масофаси деярли бир хил масжид бор учаласи навбати билан азон айтади. Деярли бир хил эшитилади биринчи азон тугаганда намозни ўқисак дуруст бўладими ёки учаласи ҳам тугаши керакми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Азон намознинг вақти кирганини эълон қилувчи ва намозхонларни жамоъатга чорловчи калималардир. Намоз ўқишингиз учун биргина масжидни азонини эшитишингиз кифоя қилади. Атрофингиздаги барча масжидларнинг азони тугашини кутишингиз шарт эмас.
Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

05 August 2023 11:06

СОТУВЧИ САВДОНИ ПУЛИДАН ЭҲСОН ҚИЛА ОЛАДИМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Дўстим бизни дўконимизда ишлайди. Ҳар куни қилган савдосидан 100 дан 1ни эҳсон қилаётганини билиб қолдим. Шу иши ўғирликка кирмайдими?

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Дўстингиз бу ишдан аслида яхшиликни қасд қилганликлари маълум, лекин улар томонидан эҳсон қилинаётган молда ўзгаларнинг ҳаққи ҳам бўлгани учун бу ишлари тўғри бўлмайди.

Сотувчи дўстингиз ўзига тегишли ҳаққини умумий молдан ажратиб олгандан кейин хоҳлаганча эҳсон қилишлари мумкин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

04 August 2023 14:34

#ДОЛЗАРБ
#ФАТВО

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги Фатво маркази уламолар ҳайъати фиқҳий манбаларни атрофлича ўрганган ҳолда азондаги икки такбирни қўшиб айтишга доир ўзининг навбатдаги фатвосини эълон қилди. Ушбу Фатвонинг хулосаси Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, Фатво маркази директори, муфтий, Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари томонларидан тасдиқланди.

Фатвонинг тўлиқ шакли билан қуйидаги ҳавола орқали танишишингиз мумкин:

✅ ҲАНАФИЙ МАЗҲАБИГА КЎРА АЗОНДАГИ ИККИ ТАКБИРНИ ҚЎШИБ АЙТИШГА ДОИР ФАТВО

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

04 August 2023 11:06

ПУЛ ЭВАЗИГА УРУШДА ҚАТНАШИШ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Ҳозирги кунда Россияда пул эвазига эмигрантларимизга урушда қатнашиш учун шартнома таклиф қилиняпти экан. Агар ушбу урушда фуқароларимиз ҳалок бўлсалар қандай ажрга эга бўладилар? Яьни шаҳидлик мақомини оладиларми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Асло шаҳидлик мақомида бўлмайдилар. Аксинча гуноҳи азимга қоладилар. Ҳаргиз бундай урушларда ёлланма аскар сифатида иштирок этмасинлар. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

03 August 2023 18:08

#Тўй #эркак

Тӯй қилиш эркакнинг зиммасида.

Абдуғофур домла Ниёзқулов

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси

YouTube | Instagram | Facebook

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

10 August 2023 11:32

"ЙЎЛ ЙЎҚ ҚИЛИБ ҚИЗИНГИЗНИ ТАЛОҒИНИ БЕРГАНМАН" ДЕСА
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Эр аёлининг ота-онасига "Йўл йўқ қилиб қизингизни талоғини берганман, ўзи хам эшитган" деса (аслида у гапни чиндан хам айтмаган). Ниятидан катъий назар йўл йўқ бўлиб қоладими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Талоқ масалаларини бирор аҳли илм — имом домла ҳузурига эр хотин биргаликда бориб, бўлган ҳолатни тўлиқ баён қилиб, домланинг хулосасини олиш тавсия этилади. Чунки талоқда ҳар бир сўз аҳамиятли ҳисобланади. Сизнинг саволингизда ҳам мужмаллик бор. Агар эр ўша қайнота қайнонасига шу гапни хотинига талоқ бериш учун айтган бўлса, талоқ тушади. Чунки буни уламолар иншо, яъни талоқни пайдо қилиш, талоқ қилиш учун айтилган бўлади деганлар. Агар талоқ қилиш мақсади бўлмай айтаётган бўлса, бу ёлғон гап гапирган бўлади, бунда талоқ тушмайди. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

10 August 2023 07:05

УЙ ОЛИШ УЧУН БУЙРАГИМНИ СОТСАМ БЎЛАДИМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Уйимиз йуқ. Уй олиш учун буйрагимни сотсам бўладими? Бу ҳаром ёки гуноҳмасми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Инсон ўзининг аъзоларига ҳақиқий эга ҳисобланмайди, балки улар Аллоҳники ва инсонга омонатга берилган. Шунинг учун шариатимизда одам ўз аъзоларини сотишга ҳаққи йўқ. Бу савдо ботил-бекор. Бу ишини қилган киши ва бунга ёрдам берганлар гуноҳкор бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

09 August 2023 12:37

ХОТИННИ ОНАДАН УСТУН ҚЎЙИШ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Хотинни онадан устун қўйиш ҳақида динимизда нима дейилган?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Динимизда уларни бир-биридан устун қўйиш керак, деган гап йўқ. Бирининг ҳаққи деб иккинчисининг ҳаққини поймол қилинмайди. Чунки фарзанднинг она олдидаги бурчлари бор. Уларни жойига қўйишга у мажбур. Ҳадиси шарифда эркак кишида энг ҳақи кўп бўлган шахс онаси экани айтилади (Отанинг ҳам ҳаққи бундан кам эмас. Лекин ҳадиси шарифда меҳрибонлик кўрсатишга кўпроқ она ҳақли эканига урғу берилган).

Эр сифатида хотини олдида ҳам бурчлари бор: уни едириб ичириши, кийинтириши ва уй-жой билан таъминлаши керак.

Агар эркак инсоф билан, шариат ва адолат тарозусини ушласа, бу икки бурчни бажариш бир-бирига тўсиқ бўлмайди. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

09 August 2023 09:35

#Ота_она

Ота-онани рози қилиш

Саидаҳмад домла Сайдаралиев

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси

YouTube | Instagram | Facebook

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

09 August 2023 03:11

ШАРТНОМАНИ СОТИШ ЖОИЗМИ?
#шартнома #машина #автосалон

❓1106-CАВОЛ: Бугунги кунда баъзилар автосалонлардан шартнома олиб, бошқасига маълум бир маблағ эвазига сотмоқдалар. Шу иш жоизми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Йўқ, бу иш шаръан жоиз эмас. Чунки биринчидан, бу ерда бир қарашда шартноманинг ўзи сотилаётганга ўхшаб кўрингани билан, аслида шартнома предмети бўлган машина савдо моли бўлиб, унга қилинадиган тўлов шартнома эгасининг номидан амалга оширилади ва машина ҳам унинг номига чиқади. Яъни сотувчи ҳали қўлига кирмаган машинани устига фойда қўйиб сотади. Бу иш эса, шаръан жоиз эмасдир.

Бу ҳақида фуқаҳоларимиз шундай дейдилар:
( لَا بَيْعُ الْمَنْقُولِ ) أَيْ لَا يَصِحُّ لِنَهْيِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ بَيْعِ مَا لَمْ يُقْبَضْ ، وَلِأَنَّ فِيهِ غَرَرَ انْفِسَاخِ الْعَقْدِ عَلَى اعْتِبَارِ الْهَلَاكِ (البحر الرائق)
Яъни: “Кўчар мол-мулкларни савдоси уларни қўлга киритишдан олдин жоиз эмасдир. Зеро, Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам қўлга киритилмаган нарсанинг савдосидан қайтарганлар. Чунки, бу савдода сотилган нарса (харидор қўлига етиб боришидан олдин) ҳалок бўлиши яъни унга талофат етиши мумкинлиги эътиборидан, савдо келишуви бузилиши хавфи мавжуд” ("Баҳрур-роиқ" китоби).

Иккинчидан: машинага тўлов қилаётган шахс шартнома эгасининг номидан тўлов қилгани учун, машина ҳам шартнома эгасининг номига чиқади ва қачонки у нотариал идора орқали харидор номига ўтказиб бермагунича мулк ҳам унинг ихтиёрида бўлиб, харидор алданиб қолиш эҳтимоли мавжуд. Бу эса, шариатда ман қилинган ғарар – алдов устига қурилган савдо ҳисобланади.

Учинчидан: аксарият ҳолатларда бу каби шартнома сотувчилар бир нечта шартномани қўлга киритиб, уларни сотишга ҳаракат қилади. Масалан 134 млн 294 минг сўмлик автомашина устига шартномани олиб бергани учун 1200 доллар устама қўяди. Табиийки бу нарса автоулов нархининг ошишига сабаб бўлади. Сунъий равишда нархларни оширишдан Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам қайтарганлар:
عن عبد الله بن عباس قال : "نَهَى رَسولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ أنْ يُتَلَقَّى الرُّكْبَانُ، ولَا يَبِيعَ حَاضِرٌ لِبَادٍ. قُلتُ: يا ابْنَ عَبَّاسٍ، ما قَوْلُهُ: «لايَبِيعُ حَاضِرٌ لِبَادٍ»؟ قَالَ: لا يَكونُ له سِمْسَارًا" (رواه البخاري و مسلم).
Яъни: Абдуллоҳ ибн Аббос разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам карвондаги деҳқонларнинг йўлига пешвоз чиқиб, уларни бозорга киритмасдан маҳсулотларини арзон сотиб олиб, кейин шаҳар аҳолисига қиммат нархда сотишдан қайтардилар ва “Шаҳарлик киши ташқаридан келган одам учун сотувчилик қилмасин”, дедилар. Мен сўрадим: Эй, Аббоснинг ўғли, у зотнинг: “Шаҳарлик киши ташқаридан келган одам учун сотувчилик қилмасин” деганларининг маъноси нима? Шунда, у деди: “Унга даллоллик қилмасин” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).
Демак, ушбу ҳадиси шариф ҳукмига кўра, нарх-навони сунъий равишда оширишдан қайтарилган. Бу ишда кароҳият бор.
Шуларни эътиборга олган ҳолда автомашина сотиб олиш учун тузилган шартномани сотиш шаръан ножоиздир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

Fatvouzb">YouTube | Instagram | Facebook | Telegram

FATVO.UZ | Расмий канал

08 August 2023 12:44

ҚАЗО НАМОЗЛАРДА МУҚИМ МУСОФИРГА ИМОМЛИК ҚИЛА ОЛАДИМИ?
#мусофир #намоз #имомлик

❓1104-CАВОЛ: Мусофир киши билан муқим кишини пешин намози қазо бўлса қайси бирлари имом бўлиб намозни адо этади?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Мусофир билан муқимнинг тўрт ракатлик намози қазо бўлса, муқим мусофирга имом бўла олмайди. Бу борада “Мухтасарул-виқоя” китобида шундай зикр қилинган:
"مُسَافِرٌ أَمَّهُ مُقِيمٌ في الوَقْتِ يُتِمُّ وبَعْدَهُ لا يَؤُمُّهُ وَلَوْ أَمَّهُ بَطَلَ اقْتِدَاؤُهُ (مختصر الوقاية)
Яъни: “Мусофирга муқим намознинг вақтида имомлик қилса, мусофир тўлиқ ўқийди. Аммо муқим киши намознинг вақти чиққанидан кейин мусофирга имомлик қила олмайди. Агар имомлик қилса, мусофирнинг иқтидоси бекор бўлади”. (“Мухтасарул-виқоя” китоби).
Демак, муқим киши мусофирга қазо намозида имомлик қила олмайди. Аммо аксинча, яъни мусофир муқимга имомлик қилса жоиз бўлиб, бу ҳақида шундай дейилган:
"وفي عَكْسِهِ أَتَمَّ المُقِيمُ وقَصَرَ المُسَافِرُ قَائِلاً نَدْباً أَتِمُّوا صَلاَتَكُمْ فَإِنِّي مُسَافِرٌ"(مختصر الوقاية)
“Унинг аксида эса, яъни муқимга мусофир имомлик қилса, муқим тўлиқ ўқийди ва мусофир қаср қилади. Мусофир намозни тугатгач: “Намозингизни тўлиқ қилиб олинг. Чунки мен мусофирман”, дейиши мандуб (мустаҳаб)дир. (Мухтасарул-виқоя).

Шунга кўра, мусофир вақтлик намозда ҳам, қазо намозда ҳам муқимга имомлик қилаверади ва икки ракатдан кейин салом бериб, намозини тугатади. Муқим эса, қолган икки ракатини туриб ўқиб олади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

Fatvouzb">YouTube | Instagram | Facebook | Telegram

FATVO.UZ | Расмий канал

08 August 2023 06:43

#Ота_она
#яхшилик #ибодат

Ота-онага яхшилик қилиш ҳам ибодатдир

Ҳикматуллоҳ домла ТОШТЕМИРОВ

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси

YouTube | Instagram | Facebook | fatvouz">Tiktok

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

07 August 2023 11:51

#Аудио
#Гуноҳ #ширк
#сеҳр #фолбинлик

🎬 Сеҳр ва фолбинликнинг хатарлари

🎙Абдувоҳид домла Аҳмадалиев

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази мутахассиси

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

07 August 2023 06:51

"COINLIST AKKAUNT" ОЧТИРИБ ЭВАЗИГА ПУЛ ОЛИШ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: "Coinlist akkaunt" очиш учун паспорт рақам сўрашяпти. Номимдан аккант очгани эвазига 210.000 сўм берар экан. У бир марта очилади ва бошқа очилмас экан. Шуни очтириб пулини олсам ҳалолми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
“Сoinlist akkaunt” очишдан асосий мақсад криптавалюталар савдосида қатнашиш, уларнинг аукцион бозорларида иштирок этиш бўлади. Ҳолбуки, крипта валюталар савдосини дунёдаги кибор уламолар ҳалол деб фатво бермаганлар. Шунинг учун аккаунт очиб унинг эвазига пул олиш гуноҳ ишларга ёрдам бериш ҳисобланади. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда “Яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилинг. Гуноҳ ва душманлик йўлида ҳамкорлик қилманг. Аллоҳга тақво қилинг. Албатта, Аллоҳ иқоби шиддатли Зотдир” дея марҳамат қилган. (Моида сураси 2 оят). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

06 August 2023 11:10

ЎҒЛИ БОРЛАР ҲАМ ШУНДАЙ МАҚОМГА УМИД ҚИЛСА БЎЛАДИМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Мени 4 нафар фарзандим бор, ҳаммаси ўғил, қизим йуқ. Биламизки қиз фарзанд дўзахдан парда бўлади. Қизи борлар жаннатга тушади, дейилади. Қизи йўқ ўғли борлар ҳам шундай мақомга умид қилса бўладими ёки фақат қизи борларга айтилганми, бу гаплар?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Жаннатга киришга имон-эътиқод ва солиҳ амаллар, энг асосийси Аллоҳ таолонинг фазлу марҳамати сабаб бўлади. Қизларни дин-диёнатли, билим-маърифатли ва одобли қилиб тарбиялаш ҳам солиҳ амаллардан биридир.
Лекин қизи борлар албатта жаннатга кираркан, деб хотиржам бўлиб қолмаслик керак. Ҳадиси шарифда келган башорат қизлар ва опа-сингилларнинг қадрини кўтариш, уларга алоҳида эътибор қаратиш ва эл орасида қиз туғилса, хафа бўлиш ҳолатларини бартараф этиш маъноларида келган. Фарзанд қизми ўғилми улар Аллоҳ таолонинг бизга берган неъматларидир. Бизнинг бурчимиз уларга тўғри тарбия бериш, дин-диёнатли, илм-маърифатли ва салоҳиятли қилиб ўстиришдир. Мана шу вазифани чиройли бажарган мўмин-мусулмонларнинг охиратда катта ажрлар олиши умид қилинади. Қиз болалар тарбиясига зиёда савоблар ваъда қилиниши — Аллоҳ таолонинг фазли марҳаматидир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

05 August 2023 14:05

УМРАДА ТАВОФИ ҚУДУМ ҚИЛИШ ШАРТМИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Ҳаждаги каби умрада ҳам узоқдан борган кишилар тавофи қудум қилиши шартми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ҳаждан фарқли равишда умрада тавофи қудум бўлмайди. Тавофи қудум мийқот ташқарисидан қирон ва ифрод ҳажи учун келганлар учун суннатдир. ("Ал-Маслакул мутақассит филмансакил мутавассит", Мулла Али ал-Қори, “Ғуниятун носик”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

🔗 Улашинг: @diniysavollar

FATVO.UZ | Расмий канал

05 August 2023 06:51

СУННАТ НАМОЗИНИ ЎҚИГАНДА БОШҚА ЖОЙГА ЎТИБ ОЛИШ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Намоз ўқигандан кейин бошқа жойга ўтиб олиш шартми? Масжидда шу ҳолатга кўп гувоҳ бўламан.

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Шартмас. Мустаҳаб амал. Фарз намозни ўқиб бўлгандан кейин намозхон фарз намозини ўқиган жойидан ўнг, чап, олд ёки орқа тарафга ўтиб қолган намозларни ўқиш мустаҳаб амал эканлиги "Раддул муҳтор" каби китобларимизда келтириб ўтилган. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

04 August 2023 13:52

КЕЛИННИНГ МАОШИ КИМГА ТЕГИШЛИ?
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Аёл кишининг маошида қайнона-қайнотанинг ва турмуш ўртоқнинг ҳаққи қандай? Ҳозирда келинни ойлигини олиб, келиннинг ўзини эҳтиёжларини ота-онасига қилдириш ҳолатлари кўп учраяпти.

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Аёл киши ишлаб топган пулига ўзи эга бўлади.

Хотинни таъминлаш фақат ва фақат эрнинг зиммасида. Лекин аёл ихтиёрий равишда қайнота-қайнона ва оиласига пул сарфласа, эҳсон қилганлик савобга эга бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

04 August 2023 07:11

ПЕШИН НАМОЗИНИНГ ВАҚТИ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Пешин намозини аниқ вақти 13:00 да деб белгиланган. Ушбу намозни 12:50 ёки 12:55 ўқисак нима бўлади? Қандай зарари бор?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Пешин соат 13-00 да бўлиши бу масжидда намоз ўқиладиган вақт ҳисобланади. Агар тақвим бўйича бу вақтдан олдин, масалан, 12-40 да пешин вақти кирган бўлса, мана шу вақтда пешинни ўқиш мумкин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

FATVO.UZ | Расмий канал

03 August 2023 13:53

ҒУСЛ ҚИЛМАСДАН КИЙИЛГАН КИЙИМ
#қисқа_савол_жавоблар

❓CАВОЛ: Ғусл қилмасдан кийилган кийимни ғусл қилгандан сўнг кийиш мумкинми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Албатта мумкин. Ғусл вожиб бўлган одам ҳақиқий нопок эмас. Балки ҳукмий нопок ҳисобланади. Ғуслдан сўнг ўша ҳукмий нопоклик кетади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.