✅تورکها به چه کسانی مـــانقـــورد میگویند ؟
افـسـانـۀ مـانقـورد
📝این افسانه ترکان قیرقیز توسط «چنگیز آیتماتف» بشکل رمانی به نام “گون وار عصره بدل” (روزی به درازی قرن) آمده است.
مانقورد به کسانی که فاقد “شعور ملی” بوده و نسبت به ایل و تبار و قوم و خویش خود بیگانه شده اند گفته می شود.
واژه “مان” در ترکی علاوه بر معنی مثل و مانند «ترکمان: ترک مانند، ائلمان :ائل مانند، معنی عیب و نقص را می دهد و مانقورد یعنی «گرگ ناقص» و به بیان واضحتر “انسان ناقص” است.
افسانه مانقورد در مورد منشا و چگونگی مانقورد شدن بوز قوردها چنین است.
روز و روزگاری در صحرای “ساری اؤزیه” آسیای مرکزی اقوام مختلف از جمله قوم ترک نایمان زندگی میکردند. نایمانها دشمنانی به نام ژوان ژوان داشتند که طرفدار چین بودند. ژوان ژوانها مبتکر مانقورد گردانیدن اسرای خود بودند، آنها اسیران جوان قبیله نایمان را گرفته و آنها را شکنجههای سخت و طاقتفرسا می دادند.
افسانه میگوید : ژوان ژوانها وقتی کسانی را اسیر میگرفتند آنها را به صحرا برده موهای سرشان را از ته می تراشیدند، بعد شتری را سر بریده و از پوست سفت گردن شتر را در اب جوش قرار داده و بلافاصله به سر اسیر می چسباندند.
بعد از مدتی موی سر آنها رشد کرده و چون جایی برای رشد خود نمییافتند برگشته بتدریج داخل مغز اسیر میشدند . عده ای می مردند آنهایی که میماندند در اثر برخورد موها با سلولهای حافظه تمام خاطرات گذشته خود را از دست داده و تنها مهارتهای آنان در تیراندازی میماند . آنها فقط به دستور ارباب خود گوش می دادند.
افسانه میگوید: روزی پسر جوانی بنام “ژول آمان” (یول آمان) فرزند پیرزنی بنام نایمان آنا اسیر میشود . ژوان ژوانها او را مانقورد کرده و به چوپانی گلههای خود میگمارند .نایمان آنا برای نجات پسرش به منطقه ژوان ژوانها رفته و پسر خود را میبیند که چوپان گله شده است . مادر به فرزند نزدیک شده و اسمش را میپرسد . پسر جواب میدهد که نامش مانقورد است. مادر در میان حسرت و ناامیدی از پدر و مادر و ایل و تبارش میپرسد . پسر جوان تنها یک جواب دارد آنهم : من مانقورد هستم . مادر سعی میکند حافظهی پسر جوانش را به کار بیاندازد.
چنگیز آیتماتف بقیه ماجرا را چنین به رشته قلم میکشد که مادر خطاب به پسرش میگوید : ” اسم تو ژول آمان است میشنوی؟ اسم پدرت هم دوْنان بای است پدرت یادت نیست؟ تو از قبیله نایمان هستی متوجه شدی؟
او با بیاعتنایی به سخنان مادر گوش می داد، نایمان آنا باز دوباره تلاش کرد که حافظه پسرش را بکار بیاندازد لذا با التماس گفت: اسمت را بیاد بیاور . . .ببین اسمت چیست مگر نمیدانی که پدرت دونن بای است؟ اسم تو مانقورد نیست ژول آمان است. برای این اسمت را ژول آمان گذاشتهایم که تو در زمان کوچ بزرگ نایمانها در راه بدنیا آمدی.
نایمان آنا برایش ترانه و لالایی و بایاتی میخواند ولی تاثیری ندارد . در این موقع ارباب ژول آمان پیدا شده و نایمان آنا از ترس او پنهان میشود.ارباب از زن می پرسد؟ ژول آمان میگوید او به من گفت که من مادرت هستم . ارباب ژل آمان میگوید تو مادر نداری او را با تیر بزن و بکش . نایمان آنا وقتی میبیند او رفت از مخفیگاه خویش خارج شده میخواهد که دوباره حافظه تاریخی و قومی و خانوادگی پسر جوان را بکار بیاندازد لذا به او نزدیک میشود .
اما ژول امان با دیدن نایمان آنا بدون هیچ ترحمی در اطاعت کورکورانه از دستورات اربابش قلب مادرش را نشانه گرفته و او را از پشت شتری که سوارش شده بود سرنگون میسازد . قبل از اینکه پیکر بیجان نایمان آن به زمین بیفتد روسری او به شکل پرندهای بنام دونن بای درآمده و پرواز میکند . گویی این پرنده روح نایمان آنا را در جسم خود دارد. از آن زمان پرندهای در صحرای ساری اؤزیه پیدا شده و به مسافرین نزدیک گردیده و دایماً تکرار می کند: “به یاد آر از چه قبیلهای هستی، اسمت چیست؟ اسم پدرت دونن بای است، دونن بای، دونن بای . . .”
پیکر بیجان نایمان آنا در محلی که بعدها بنام او به قبرستان “آنا بیت” معروف گردیده به خاک سپرده میشود .
ماجرای مان قوردها در کتاب : «گون وار عصره برابر: روزی به درازی قرن» نوشته چنگیز آتیماتف، در سال 2000 نمایشنامهای در تئاتر شهر استانبول با نام اصلی «مان قورد) و با نام «گون اوزار یوز ییل اولور» به صحنه برده شده است.
مانقورد اوچ شی بیلمز:
توپراق،
آنا
و آنا دیلی.
این فیلم مربوط به ترکیه است و به نوعی حیوان دوستی مردم آن کشور را نشان میدهد و حیواناتی که در نهایت آرامش و امنیت روزگار میگذرانند. این فیلم همچنین یادآور رابطه گربه و موسیقی در فرهنگ شفاهی ماست که در آن گربه نوازنده مجالس اجنه و حیوانات است.
موجودی به نام آل، اصلیترین کاراکتر مربوط به اجنه در فرهنگ ماست که با نامهای آل آروادی، آلئیبانی، قولئیبانی، آلیابان، قولیابان، آلبیس و... شناخته میشود. آل در تفکر ما همان خدای شر است که در برابر خدای خیر یا اومای قرار دارد. اومایآنا، آیسیتآنا و مایگیلآنا به زنان نازا نوزاد داده و مسئولیت حفاظت از نوزادان را بر عهده دارند و آل نوزاد زنان زائو را دزدیده و گاهی جگر زن زائو را برداشته و باعث مرگ او میشود. اومای خدای تداوم نسل و آل خدای انقطاع نسل است.
آل از آهن میترسد، برای همین هنگام تولد من، عمهی مادرم با یک آهن سرکج (ارسین) دور تا دور دیوار خانه را خط انداخته و ارسین را کنار آن گذاشته تا آل وارد نشود و من این واقعه را در شعر «دیب دام» بازگو کردهام و سیدحیدر بیات نیز سالها پیش با اشاره به آن ماجرا، متنی با عنوان نقش ارسین بر دیوار نوشته بود.
آلها، شبها در دره برای خود جشن برپا میکنند و لباسهای زنان را برای پوشیدن در جشنهایشان میبرند. برای همین قدیمیها، روی یقه لباس زنان سکهای چسبانده یا روی بقچه لباس زنان سنجاقی میزدند تا آل به آنها دست نزند.
میگویند مردی که شبهای مدیدی برای آبیاری مزرعه در دشت و دره مانده بود با آلها دوست شده و به جشن آنها میرفته است که متوجه لباس زن خودش در تن یک آل میشود و یواشکی مقداری روغن به آن لباس زده و فردا همان لباس روغنی را در بقچه لباسهای زنش میبیند.
آلها برای شروع جشن، تا آمدن نوازندهای به نام زیرناچی صبر میکنند و مرد با تعجب میبیند که گربه زرد خودش از راه میرسد و زورنا میزند تا آلها برقصند. آن مرد چند روز بعد گربه خودش را با نام زیرناچی صدا میکند و گربه که میفهمد رازش برملا شده، به صورت مرد پریده و با چنگ یک چشم او را کور کرده و برای همیشه از آنجا میرود.
-----------
#ابراهیم_ساوالان
@dedekatib
▫️عؤمرون ایکی طرفی
ایکی طرفی وار هر عؤمرون...ایکی:
گؤروندویون طرف، گؤردویون طرف.
هانسینا دوشهجک، نه بیلهسن کی-
عؤمرون آخیریندا اؤلدویون طرف؟
بلکه ده، سنی بو طرفده آسدیراجاقلار،
سونرا او طرفده باسدیراجاقلار.
بیر قیز سئوهجکسن سن بو طرفده،
اونا دئیهجکسن: - دونیادا تکسن.
سونرا او طرفده بیر پینتی ائوده،
بیر قادینلا عؤمور چورودهجکسن.
نه قلبین یاناجاق هیجران اودوندا،
نه ده سئودیگین قیز یادین اولاجاق.
چونکی ائله او قیز دا، او قادین دا،
هر ایکیسی عئینی آدام اولاجاق.
ایکی طرفی وار هر عؤمرون... ایکی.
هر ایکی طرفده یئری اولمایان،
نفَسی گلسه ده، دیری اولمایان،
سنین کیمیلری او قدَردی کی.
سن او فرسیزلرین سیراسینداسان،
نه فرقی، بئشینجی، یا اونونجوسان.
خۏردا اوخویانلار آراسینداسان،
ان آرخا جرگهده، ان سونونجوسان.
نهدیر اوخودوغون؟ بیلمیرسن... حئییف!
بیر ده کی، هئچ سیزی دینلهینمی وار؟
نه چوخدو او خۏردا بیر سؤز دئمهییب
یالاندان آغزینی آچیب-یومانلار!
نه فرقی، باشداسان، یوخسا آخیردا؟
هامیدان بیریسن سن ده او خۏردا.
هامیدان بیریسن،- نه پیس، نه یاخشی،
آمّا یوخ، ناشوکور اولماغا دَیمز.
شوکور، هر شئیین وار-
ائوین-ائشیگین، آرواد-اوشاغین،
بیر ده کی، ایچینده گیزلهدیگین سس.
بو ایللر اۇزۇنۇ بو جور، گیزلیجه،
نئجه ساخلامیسان او سسی- نئجه؟
او سس نه صاف قالؽب سنین ایچینده!
صاف قالؽب- بو قدر حیرصین، آجیغین،
آغرینین، آجینین، غمین ایچینده.
زیلی ایچیندهدی، بمی ایچینده.
او سسدی هامیدان گیزلهدیگین سیرّ،
او سسدن قیمتلی آخی نهیین وار؟
آرواددان، اوشاقدان خلوت، آرابیر،
او سسله زومزومه ائلهمهیین وار:
«عزیزیم، اولو داغلار،
چئشمهلی، سولو داغلار،
بوردا بیر غریب اؤلوب،
گؤی کیشنر، بولود آغلار.»
#رامیز_رؤوشن
@dedekatib
هاکان فیدان که از اویغورها در ترکستان شرقی چین دیدن کرده بود با مادربزرگ آمینه در بازار صحبت کرد. کلمه "خوب" و بسیاری از عبارات دیگر از زبان مادربزرگ نیز یادآور ترکی آذربایجانی است.
@dedekatib
هم و غم ترکیه از جهان اسلام تا جهان تورک
سیاست ترکیه فراتر از مهر مادری برای جهان تورک
هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه از مسجد یانهنگ و بازار بزرگ بین المللی در ارومچی، پایتخت منطقه خودمختار تورک های اویغورستان بازدید کرد. فیدان در این دیدار گفت: "اویغور بخشی جدایی ناپذیر از جهان تورک و اسلام است. ما به حقوق ، نگرانی ها ، مشکلات آنها گوش کردیم و همچنان به حمایت از آنها ادامه دادیم. ترکیه معتقد است که این پل مشترک را در روابط با چین توسعه داده و باید این مشکل مشترک را حل کند. اویغورها بخشی جدایی ناپذیر از دنیای تورک هستند.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در دیدار با رئیس جمهمور اوکراین گفت: "ترکیه هرگز الحاق غیرقانونی کریمه به روسیه را به رسمیت نشناخته و نمیشناسد."
_همانطور که می بینیم ترکیه علی رغم متفق سیاسی و دارای روابط حسنه اقتصادی و سیاسی با روسیه وقتی پای تورک ها به میدان می آید از اصول اساسی خود و از مدافع حقوق تورک های جهان چشم پوشی نمی کند.
_هنوز از یاد نبرده ایم که در جریان رفراندوم خانواده بارزانی در کرکوک و متعاقبا با زیاده خواهی کُردهای تروریست در این شهر،5 لشکر داوطلب از اولکو اوجاقلاری(گرگ های خاکستری) آماده اعزام به کرکوک بودند که کُردها و بارزانی ها عقب نشستند.
_ تورک ها با توجه به سرنوشتی که در 200 سال اخیر دچار شدند در کشورهای مختلف به عنوان بزرگترین گروه های جمعیتی پراکنده هستند. از تورک های اویغور در چین گرفته تا تورک ها در سیبری،باشقورد،تاتارستان در روسیه، کریمه در اوکراین، تورک های ساکن در کشورهای حوزه بالکان، تورکمن ها در سوریه، قبرس،عراق،افغانستان و قشقایی ها،آزربایجانی ها،تورکمن ها و...در ایران که به عنوان گروه های اپوزیسیونی به حیات سیاسی خود ادامه می دهند به عبارتی تمامی تورک ها در جهان و در کشورهای تابعه خود اپوزوسیون هستند و این تا حدودی هزینه سیاسی را برای ترکیه سنگین تر کرده است مثلا تایلند چند سال قبل در صدد دیپورت بیش از 200 تورک اویغور بود که ترکیه اجازه نداد و با هواپیمای مخصوص به ترکیه انتقال داد، و بیش از 140 هزار نفر از تورک های آهیسکا را اسکان داده است. علی رغم داشتن روابط حسنه سیاسی با روسیه همچنان مدافع تورک های شبه جزیره کریمه می باشد و...البته ده ها مورد می توانیم بشماریم که ترکیه برای تورک های جهان هزینه می دهد در این میان می بینیم انصافا تمامی تورک های جهان هم قدردان سیاست های ترکیه هستند و هر تورک در جهان این کشور را وطن خود حساب می کند. (قدرت ترکیه در شرق و مرکز آسیا)
متقابلا:
_در شب کودتای 15 ژوئن 2016 کاربران شبکه های اجتماعی تورک های ایران مدام می نوشتند:" دیرن ترکیه، وارلیغین بیزه یئتر" یعنی محکم باش ترکیه به وجودت نیاز داریم.
_در جریان انتخاب تبریز بعنوان میزبان نشست روسای جمهور ترکیه،روسیه و ایران، حضور میلیونی مردم آزربایجان از تمامی شهرها در استقبال از اردوغان احساس شد اینبار میزبان برای التماس به کشور ترکیه رفت تا این نشست به تهران تغییر یابد در اصل اینبار دستگاه دیپلماسی ایران به ترکیه پناهنده شد.
_وقتی کودتا شکست خورد مردم کشورهای مسلمان همچون لیبی،مصر،تونس، قطر،امارات،بحرین، کویت و...در خیابان ها شادی کردند.(قدرت ترکیه در جهان اسلام)
_با درک شرایط فوق این را هم بدانیم مردم ترکیه بجای شعار "مرگ بر" در مراسمات ملی شعار می دهند:"دونیا بئشدن بؤیوک دیر" و همان را رئیس جمهور این کشور در سازمان ملل می گوید:"جهان از 5 کشور دارای حق وتو بزرگتر است"(قدرت ترکیه در جهان)
_ترکیه از تورک های جهان حمایت می کند در میانمار یاور مسلمانان است و در آفریقا برعکس کشورهای استعمارگر مدافع انسانیت است تورک ها ششصد سال بر آفریقا حکومت کردند هیچ وقت آنها تورک زبان نشدند. اما در قرن بیستم که فرانسوی ها،انگلیسی ها، اسپانیایی ها وارد این قاره شدند در 60 سال زبان ساکنان این قاره عوض شد. این همان عدالتی است که تورک ها در گذشته بودند و اکنون هم دارند. پس ترکیه ابهت تاریخی ما تورک ها را در حال احیا کردن است کافی است اعتماد بنفسمان را بالا ببریم.(ذات تاریخی امپراطوری تورک ها در جهان)
_ذکر این نکته هم ضروری است در میان کشورهای مستقل تورک در جهان هم حاکمیت و هم مخالفت در رابطه با ترکیه سیاست واحده اتخاذ می کنند یعنی پیشرفت ترکیه را موفقیت خودشان محسوب کرده و در این راستا حرکت می کنند تا مبادا ترکیه متحمل هزینه های ناخواسته در این خصوص نشود در کشورهای جهان تورک و در میان تورک های اپوزوسیون پراکنده در کشورهای جهان حتی یک نشریه هم یافت نمی شود که قدردان ترکیه نباشند و در مخالفت و در تخریب ترکیه فعالیت رسانه ای داشته باشند.
حسن کریمزاده دیوان
خار ایچینده بیتن غونچه گوله میننت ائیلهمم
عربی فارسی بیلمم، دیله میننت ائیلهمم
صیراط موستقیم اوزره گؤزهتلهرم راهیمی
ابلیسین تعلیم ائتدیگی بیر یولا منت ائیلهمم
بیر عجاییب درده دوشدوم، هر کس گئدر کارینا
بوگون بولدوم، بوگون یئرم، حق کریمدیر یارینا
درهجه طاماهیم یوخدور شو دونیانین وارینا
رزقیمی وئرن خودادیر، قولا میننت ائیلهمم
ای نسیمی، جان نسیمی اول غنی میهمان ایکن
یارین شفاعتلرین احمد موختار ایکن
جوملهنین رزقینی وئرن اول غنی ستتار ایکن
یئر اوزونون خلیفهسی خونکارا میننت ائیلهمم
🍃غول نسیمی
@dedekatib
"اویغور بخشی جدایی ناپذیر از جهان ترک و اسلام است. ما به حقوق ، نگرانی ها ، مشکلات آنها گوش کردیم و همچنان به حمایت از آنها ادامه دادیم. turkey ادعا می کند که این پل مشترک را در روابط با چین توسعه داده و این مشکل مشترک را حل کند. اویغورها بخشی جدایی ناپذیر از دنیای ترکی هستند.
- هاکان فیدان
@dedekatib
ریاضیدان و ستارهشناس تورک قاضیزاده رومی
صلاحالدین موسی پاشا معروف به قاضیزاده رومی، ریاضیدان و ستارهشناس تورک بود که در سال ۱۳۶۷ میلادی در شهر بورسا (در تورکیه کنونی) به دنیا آمد و در سمرقند (در اؤزبکیستان کنونی) وفات یافت. او سینوس را تا یک درجه با تقریب فوقالعاده زیاد محاسبه نمود. طبق محاسبات وی مقدار سینوس یک درجه چنین بود:
0.0174524064372835103712
که به محاسبات امروزی آن که در ذیل آمده بسیار نزدیک است:
0.0174524064372835128194
قاضیزاده همراه اولوغبیگ (نوه امیر تیمور کبیر) و چندین ستارهشناس دیگر در رصدخانه اولوغبیگ در سمرقند به تحقیق پرداخته و زیج سلطانی را که حاوی مشخصات محل قرار گرفتن ۹۹۲ ستاره است، تهیه نمودند.
آثار مهم وی عبارتند از:
- مختصر فیالحساب (در زمینه ریاضیات)
- رساله فی استخراج الجیب درجه واحده (در زمینه محاسبه سینوس یک درجه)
- شرح الملخص فی الهیئه (در زمینه ستارهشناسی)
- شرح اشکال التأسیس (در زمینه هندسه)
@dedekatib
گونل زینالوا ترانه بسیار زیبا درحضور استاد تاتلیسس اجرا میکنه واقعن شگفت زده میشید😘
@dedekatib
دستاوردهای عصر قاجار
انتشار یک آلبوم عکس کاخ گلستان فرصت دیگری برای طرفداران دیکتاتوری سابق فراهم کرده تا در وهله نخست باردیگر نسبت به قاجاریه عقده گشایی نمایند و در وهله بعدی باز هم روایت اسطوره سازی از پهلوی را دنبال نمایند ، گویی اینان که از تاثیر گذاری عملی بر حیات سیاسی و اجتماعی ایران محروم هستند تنها دلخوشی شان کوک کردن همان نغمه ناساز: ای ملت قدر ناشناس یکباره گشتی ناسپاس است ، برای این جماعت ایران منهای پهلوی ارزشی ندارد و تنها در پی اثبات این مدعا هستند که ایران پیش از پهلوی ، سیاهی و تباهی مطلق بوده و پهلوی از هیچ یک ایران مدرن و متمدن ساخته است ، در همین راستا از هر نوع جعل و تحریف دریغ نمی نمایند در حالی که همین عکس های منتشر شده کاخ گلستان نیز نشان دهنده این است که صرفا دروازه های تهران بناهای آباد و زیبایی بوده اند که آثار معماری دوره پهلوی به گرد پای آن نیز نمی رسد اما پهلویست با انتشار گزینشی این آثار تلاش دارند تا صرفا تاریخ سازی نمایند امری که با تاریخ نگاری بسیار متفاوت است ، برخلاف مدعای اینان ایران عصر قاجار ایران بیداری و روشنگری بوده است ، البته باز برخلاف اینان که همه دستاوردهای دوران پهلوی را صرفا به دو پادشاه پهلوی تقلیل داده و خسارت ها و شکست های آن دوره را به مردم و روشنفکران و....نسبت می دهند ، ما درباره دوره قاجار چنین نظری نداریم ،
دستاوردهای عصر قاجار صرفا ناشی از اقدامات پادشاهان قاجار نبوده ،ملت ایران به این کارهای مهم دست زده است و دستاوردهای مردم ایران است نه پادشاهان قاجار، اما ایران عصر قاجار ، عصر بیداری و روشنگری است نه آنچنان که طرفداران دیکتاتوری انگلیس ساخته قلمداد می کنند عصر سیاهی و تباهی، در ذیل به طور فهرست وار به مهمترین دستاوردهای عصر قاجار عصر گذار ایران از قرون وسطی به دوران مدرن اشاره می کنیم:
منع عمر کشون و منع تحقیر اهل سنت
فرمان لغو جزیه و برابری ایرانیان غیر مسلمان
فرمان های متعدد درباره منع شکنجه و آزادی و امنیت شخصی
لغو کور کردن و قطع عضو به عنوان مجازات
منع اعتقاد به نجوم برای پیشگویی امور مملکتی
تشکیل هیات وزیران
ایجاد پلیس و ژاندارمری
ایجاد گمرکات
تاسیس نیروی دریایی
ترسیم مرزهای مدرن
ایجاد واحدهای مرزبانی
نابودی ملوک الطوایفی
اخراج مسقطی ها از بندرعباس و چابهار
اخراج قواسم از بندر لنگه
تاسیس مدارس مدرن دخترانه و پسرانه
ایجاد تلگراف و پست و تمبر
انتشار اسکناس
ساخت راهها
آوردن تخم و بذر بسیاری از گیاهان و گل ها به ایران
واکسیناسیون عمومی و قرنطینه
تاسیس مدارس عالی ( دانشکده ها)
اعزام دانشجو به اروپا
آوردن اساتید خارجی به ایران
ترجمه کتاب های مهم اروپایی و چاپ آنان
ترویج صنعت چاپ
روزنامه نگاری
تاسیس سفارت خانه های ایران در اروپا و آمریکا
راه اندازی سفارت خانه های خارجی در ایران و ایجاد روابط گسترده باجهان خارج
ایجاد سرود و پرچم ملی سه رنگ شیر و خورشید نشان
تثبیت شیر و خورشید سرخ به عنوان یکی از سه نشان بین المللی کمک رسانی در کنار صلیب سرخ و هلال احمر
آشنایی ایرانیان با تاریخ مدون باستان و نگارش کتاب درباره هخامنشیان و اشکانیان (نخستین کتاب فارسی درباره اشکانیان را محمد حسن خان اعتماد السلطنه نوشت.)
تاسیس وزارت عدلیه
ایجاد مدرسه نظام و مدارس عالی نظام که امثال رزم آرا و زاهدی در همین مدارس تربیت شدند
رواج عکاسی
آوردن سینما
موسیقی مدرن غربی
نخستین انجمن های مربوط به حقوق زنان با پیشگامی زنان خاندان قاجار مانند تاج السلطنه
ساده سازی نثر فارسی و امروزی کردن آن
ایجاد راه آهن شهری در تهران
تاسیس بیمارستان های مدرن و داروخانه
راه اندازی نخستین هتل ها و رستوران ها به سبک غربی
ایجاد موزه ملی
کتابخانه مجلس
ترویج مجسمه سازی
رونق هنر کاشی سازی و معماری
اوج گیری هنرهای تذهیب و خطاطی و نقاشی
ایجاد آرشیو وزارتخارجه
تاسیس نخستین ادارات ثبت اسناد و املاک و احوال
تدوین قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری پس از مشروطه و پیش از کودتای سوم اسفند
ایجاد هیات منصفه در دادگستری پس از مشروطیت
فرمان مشروطیت و تدوین و تصویب قانون اساسی و اعطای حاکمیت از شاه به ملت و تبدیل سلطنت مطلقه به مشروطه
نگارش نخستین آثار ایرانی در زمینه حقوق بین الملل و علوم سیاسی
توسعه کشاورزی ایران به خصوص پنبه کاری
حفظ ارزش پول ملی
رونق هنر نگار گری و معرق سازی و....
تدوین و تصحیح و انتشار منابع کلاسیک ادبیات فارسی از شاهنامه تا گلستان و بوستان و چهار مقاله و.....
استفاده از همه اقوام ایران درمناصب عالی مانند عزیز خان مکری کردستانی که فرمانده کل قشون ایران بود
حفظ ایران به عنوان یکی از پنج کشور مستقل آسیا
بهمنی قاجار
/channel/pishroaz
کؤنلومون ویرانه سینده گنج پنهان بولموشام
اولموشام شول ماها قوربان، جان و جانان بولموشام
کفروم اول ماه-ین قارا زلفودور، ایمانیم اۆزو
ای بیلن ایمان و کفرو، کفره ایمان بولموشام
خضر اگر ظلمات-ا واردی، ایسته دی آب حیات
من دوداغین چشمه سینده، آب حیوان بولموشام
دیشلرین عکسی نگارا نقش اولالی کؤنلومه
گؤزلریم بحرینده هر دم. دُرّ و مرجان بولموشام.
کفر اگر ایمان دگیلسه، بس نئچون دۆشموش کی من
کفر زلفون حلقه سینده نور ایمان بولموشام؟
روضه ی رضوانا دعوت قیلما ای زاهد منی
چون من اول درگاهدان صحن گۆلوستان بولموشام
ای نسیمی! جانیمی شول قاشا قوربان ائیله دیم
گؤر نه گؤیچک، شول هلالی یایا قوربان بولموشام.
@dedekatib
سَن یاریمین قاصدیسَن
اَیلن سَنه چای دئمیشم
خیالینی گوندَریب دیر
بَسکی من آخ وای دِئمیشم
آخ گئجهلَر یاتمامیشام
من سَنه لای لای دئمیشم
سَن یاتالی ، من گوزومه
اولدوزلاری سای دِئمیشم
هر کس سَنه اولدوز دییه
اوزوم سَنه آی دئمیشم
سَننن سورا ، حیاته من
شیرین دِئسه ، زای دئمیشم
@dedekatib
رودخانه جیغاتی "زرینه رود" نام رودی است در شمال غربی کشور که در جنوب شرقی استان آزربایجان غربی قرار دارد، این رودخانه با طول ۲۳۰ کیلومتر، طولانیترین رود استان است که طول شهرستان قوشاچای و سایین قالا را میپیماید و سرانجام به دریاچه اورمیه میریزد😍
🎥 بهزاد قانونی
@dedekatib
💥شما که تورک نیستید! زبانتون تورکی هست!
کمتر نژادپرستی پیدا میشود که روی حرف خود ایستاده و عُرضه پذیرش مسئولیت گفتههایش را داشته باشد، برای همین امکان اصلاح آنها اندک است. نژادپرست سعی میکند اعمال خود را به گونهای توجیه نماید ولی نمیتواند توجیه مناسبی دست و پا کند. چون نژادپرستی قابل توجیه نیست.
آن دسته از ایرانیهایی که به تورکها توهین میکنند، در مواجه با عکسالعمل طرف مقابل میگویند که منظورم شما نبودید و منظورم تورکهای تورکیه بود، شما تورک نیستید بلکه زبانتان تورکی شده است.
نژادپرست نمیفهمد که با این توجیه نه تنها چیزی از نژادپرستانه بودن گفتارش نکاسته بلکه طرف مقابل را نیز احمق فرض کرده است. زیرا توهین و تحقیر یک مجموعه انسانی نژادپرستی است و فرقی نمیکند آن مجموعه انسانی تورکهای تورکیه یا هر گروه دیگری باشد این عذر بدتر از گناه است.
علیاکبر دهخدا در کتاب امثال الحکم، در توضیح مثل اترک التروک چند مثال از عبارتهای زشتی که شاعران و عامه مردم ایران در خصوص تورکها نوشته و گفتهاند آورده و برای اینکه بتواند سرپوشی به این همه نژادپرستی و بیفرهنگی گویندگان و سرایندگان آن عبارات بگذارد، چنین مینویسد: این نیز ناگفته نماند که نظر شعرا و عامه ایرانی در نظائر این امثال و تعبیرات به تورکان نژادی است، نه همشهریان زرتشت و فرزندان قطران و حسین خلف و نه به قسمت عمده قفقاز و بخشی بزرگ از تورکستان امروز، که زبان تورکی را آموختهاند و به شهادت دقیقترین تجسسهای تاریخی و به گواهی دانش نژادشناسی خالصترین ایرانیان و بلکه خود اصل و ریشه تمام نژاد آریایی میباشند.
جناب علامه نمیفهمد که شعرا و عامه ایرانی حق توهین به تورکان نژادی را هم نداشتند و خودش نیز حق ندارد برای سایر گروههای انسانی متر و معیار خالص و ناخالص بودگی تعیین نماید که این همان نژادپرستی است.
«ابراهیم رشیدی»
@dedekatib
MFÖ-Adımız Miskindir Bizim (Official Audio)
بیلمهین نه بیلسین بیزی؟!
بیلنلره سالام اولسون...
شعر:یونس امره
شارقی:MFÖ قروپو
@dedekatib
بسم الله الرحمن الرحیم
چهارشنبه:۱۴۰۳/۰۳/۱۶
الاربعاء:۲۷ذی القعده ۱۴۴۵
Wednesday, 5July,2024
چهارشنبه ها:
عرفان ملّی(تورکی اسلامی)۳۰
گرگ در مفکوره عرفانی تورکی۳
دکتر عبدالغفار بدیع
Ph.d Abdoulgaffar badie
١
✍هر ملّتی برای خود توتمی دارد شیر در آفریقا، گاو در هندوستان و اسکاندیناوی، عقاب در شمال آفریقا و کانگورو در استرالیا و گرگ(بز قورت) در میان تورکان. گرگ سیمبلِ برکت برای تورکان بوده است. در کتاب حماسه اوغوز خاقان که دکتر رشید رحمتی آرات چاپ کرده حکایت گرگ خاکستری(بز قورت) اینگونه آمده است:از آسمان نوری آبی بر زمین تشعشع کرد از آن نور گرگی با پوستین و موهایی کبودرنگ پدیدمی آید بر لشگر اوغوزخان راه را می نمایاند و آنجاست که پدر تورکان اوغوزخاقان خطاب به ملت خویش چنین می سراید:
من سیزلره اولدوم قاغان
آلالیم یای ایله قالقان
اوغوز بیزه اولسون نیشان
گؤک قورد بیزه اولسون اوران(ساواش نعره سی)
دمیر قارغی لاردان اورمان
آولاقدا یوروسون قولان
هم آشالیم دنیز، موران(چای)
گون توغ اولسون گؤک کوریکان(چادیر) (Kun(Hun) Dastani İSTANBUL-1936. Prof. W.Bang Ve R. Rahmeti/Arat
٢
✍مرحوم میرعلی سلامت در سال 1377 در مجله آدینه از دریچه ده قورقوت در مقاله ای به سیمبل گرگ چنین می پردازد: قورقوت یک ایمان و عقیده کهن است. وی قورقوت را قورویوجو قورت می داند. در خود کتاب ده ده قورقوت گرگ مبارک و قوتسال است وقتی قازان خان محبوس می شود قوپوز را به دست گرفته چنین می غرّد:
آزوای قورد انوگی ارکگینده بیر کؤکوم وار
آغجا یونلی تومن(10000)قویونون گزدیرمه یه
۳
در حماسه کوراوغلو می بینیم که وقتی کور اوغلو از نگار صاحب فرزندی نمی شود به خواست و خواهش وی با زنی به اسم مومنه ساکن شهر دربند ازدواج می کند و به چملی بئل برمی گردد پس از مدتی از وی صاحب پسری می شود به نام قورداوغلو. قورداوغلو پس از بزرگ شدن چون قهرمان ده ده قورقوت به دنبال یافتن پدر راه می افتد.
۴
✍در فرهنگ تورکان اسم گرگ را برای فرزندان می گذاشتند قوردعلی، در زمانهای گذشته نیز رایج بود بؤری شاد نام یکی از حکمرانان تورک بوده (تورک ادلار سؤزلویو، تبریز 1377 غفاری ص 36)یا نام همسر چنگیزخان بؤرته بوده و حتا میان تورکمنها اسم بؤجیک همان بؤری جیک عنوان گرگ را می رساند. در میان ایل قشقایی یک طایفه ای که اینک در اقلید فارس زندگی می کند اسمش قورد است. بنیانگذار سر زمین بلغارستان آس بؤروخان بوده یعنی، خان چون گرگ قبیله آس. نام یکی از سرداران سلطان مسعودغزنوی بؤری تکین بوده. که به فرمان سلطان، حاکم بلخ و تخارستان شده. یا اسم پدر یکی از وزرای نامی عثمانی بیرام پاشا قورت آغا بوده. در حماسه کوراوغلو در جایی دیگر وقتی دلی له ری(پهلوانان دلیر چملی بئل)را دور خود جمع می کند می گوید:
جوببه جیلگاوا گئیه نلر
آغیر اؤلکه لر یئیه نلر
کؤلگه ده منم دئیه نلر
کئیدان باشینا دار اولور
( جوببه جیلگاوا: لباسی بوده که از پشم گرگ بافته می شده.)
(koroglu. Baki 1956. S 413)
۵
✍در ادبیات آشیقلار که به وفور کاربرد کلمه سمبلیک گرگ را می توان یافت. مثلا آشیق دهقان در یک قوشما از زبان کوراوغلو و احساس وی نسبت به گرگ نقل می کند:
آچیلسین دان یئری، گؤرونسون صاباح
گؤرسه نسین گؤزومه قارداشیم داغلار
قیرآتین بئلینده چکه م قیلینجی
جنگ ائده م سینه ده دؤیوشوم داغلار
... آرزیم بودور ایوازخانی تاپایدیم
اونون اوچون قصیر ایوانی یاپایدیم
سورولرده ن کؤرپه قوزو قاپایدیم
یئیب قوردلارینان اولاشیم داغلار
خیلی از شهرهای آذربایجان از جمله تبریز و خوی قورت میدانی دارند که قدیمها بچه گرگها را گرفته و پرورش می دادند و در میدان از مبارزه آنها شرط بندی می کردند دیدند که نهایتا این موجود مقدّسِ وحشی اهلی بشو و دست آموز و قولچاق نیست. او عصیانگر و سرکش و مبارز خواهدماند.
۶
✍در قرآن کریم فراموش نمی کنیم که فرزندان یعقوب پیامبر از روی حسادت حضرت یوسف برادرشان را به چاه انداخته و پیراهن وی را خون آلود کرده و به پدر خود می گویند ما مسابقه گذاشته بودیم و یوسف را مسئول لباس هایمان کرده بودیم برگشتیم دیدیم گرگ یوسف را خورده و تنها این پیراهن خونین از وی مانده. ما اگر راست بگوییم هم می دانیم تو ما را باورنخواهی کرد حضرت یعقوب گفته آنان را باورنکرد و بدینسان گرگ در قرآن هم تبرئه می گردد.
گفته میشود وقتی قاضی از قاتل انور السادت (رئیسجمهور مصر) که عضو گروه جهاد اسلامی بود میپرسد چرا او را کشتی؟ قاتل جواب میدهد: او یک سکولار بود.قاضی میگوید: آيا معنی سکولار را میدانید؟ قاتل میگوید: نه نمیدانم!
در ترور نافرجام نجیب محفوظ(نویسنده مصری برنده جایزه نوبل) قاضی از ضارب میپرسد: چرا نجیب را با خنجر زدید؟ ضارب میگوید: بدلیل نوشتههایش، خصوصا کتاب بچه های محله ما. قاضی میگوید: کتاب را خوانده ای؟ ضارب میگوید: خیر!
قاضی از قاتل فرج فوده، شاعر و نویسنده مصری میپرسد چرا او را کشتی؟ قاتل میگوید:او کافر است.
قاضی به قاتل میگوید: چطور به این نتیجه رسیدی؟ قاتل: از کتاب هایش.
قاضی میگوید: آیا کتابهایش را خوانده ای؟ قاتل جواب میدهد: خیر من اصلا سواد ندارم!
اینگونه جامعه بشری تاوان جهل عده ای را داد و می دهد...
@dedekatib