2879
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура. Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner boosty.to/belaruskipioner Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s Сувязь: @pionerbel
Понедельник - день тяжелый, и окружающая нас действительность это доказывает. Попробуем разбавить эту хрень свежими архивными находками.
Решил я тут плотненько поработать с анкетами учителей 1927 года, которые в большом количестве хранятся в НАРБ и вот - первая находка. Учительская карточка Михаила Петровича Станюты, уроженца Игумена (он же Червень), весьма солидного художника, который в тот момент учил в Минской объединенной школе Западных железных дорог.
Кстати, вполне серьезная по наполнению анкетка - и год/месяц рождения есть, и национальность есть, и карьерный путь, и даже сколько человек в семье. Небесполезно, в общем.
Источник: Ф. 30. Оп. 2. Д. 5059 (НАРБ)
#генеалогия #источники #НАРБ
#рабочий #архітэктурабсср
Вось артыкул з газеты "Рабочий" №108 1936 года, дзе сцвярджаецца, што дом спецыялістаў Макляцовай быў ружовы.
#рабочий
Праверка выканання сацыялістычнага абавязацельства па вывучэнню беларускай мовы сярод рабочых менскага станкабудаўнічага завода імя Варашылава. Прыязджаў з праверкай нават першы сакратар ЦК КПБ Шаранговіч і абяцаў у наступны раз размаўляць з рабочымі выключна па-беларуску.
Артыкул з газеты "Рабочий" №124 1931 года.
#фотабсср
Купанне ў Свіслачы на тэрыторыі парка Горкага ў Мінску, 1940 год.
#кнігібсср
Вокладка і першая старонка кнігі Янкі Купалы "Для дзяцей", Мінск, 1940 год.
Поўны тэкст даступны на сайце электроннай бібліятэкі НББ.
#советскаябелоруссия #піонэрскізагаловак
"Под знаком перестройки" - загаловак з другой паловы 1980-х гадоў у газеце 1940 года ("Советская Белоруссия" №219).
Пачатак вышэй.
У выніку канферэнцыя пастанавіла выключыць Якушку з Саюза архітэктараў і зняць з пасады гарадскога архітэктара (пра што згадваецца яшчэ ў газеце "Рабочий" №151 1937 года).
Дык вось, здавалася, 1937 год, Якушка выкрыты як "шкоднік", выключаны з Саюза і зняты з пасад, ягоная біяграфія павінна была скончыцца ў гэтым годзе ўзгадкай у растрэльным спісе, але нічога такога.
Ужо ў 1939 годзе ў газеце "Советская Белоруссия" №275 у артыкуле пра стварэнне ў Мінску гарадскога возера (будучае Камсамольскае возера) Герасім Якушка ўзгадваецца як гарадскі архітэктар. І далей ў пазнейшых артыкулах ад 1939 і да пачатку вайны ён узгадваецца спрэс як галоўны архітэктар Мінска.
Вось і застаюцца пытанні: як яму ўдалося вярнуцца на сваю пасаду, пасля такога разгрому, які быў зладжаны на канферэнцыі 1937 года і ў якім, нагадваю, удзельнічаў сам Лангбард? Што рабіў Якушка ў гэты перыяд з мая 1937 да лістапада 1939? Ці быў ён рэпрэсаваны, а потым апраўданы? Чаму ў біяграфіі архітэктара гэты эпізод не згадваецца?
#рабочий
Гарачыя туры і кошты на іх з рэкламы ў менскай газеце "Рабочий" №108 1936 года.
Вокладка і тытульны ліст зборніка "Пастаноў Першага з'езду Саветаў СССР", выдадзенага на беларускай мове ў Маскве ў 1923 годзе.
Крыніца: кніга цалкам на сайце электроннай бібліятэкі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі.
#зарязапада
Віцебск часоў НЭПа. 1926 год.
- Непралазны бруд на Полацкім рынку.
- П'яныя прастытуткі на начным чыгуначным вакзале.
- Хуліганы зрываюць насценгазеты, якія іх выкрываюць.
Заметка з газеты "Заря Запада" ад 22 красавіка 1926 года (знайшоў С.Марціновіч).
#Деньвистории
▶️9 августа 1917 года вышел первый номер газеты «Звязда» — орган Минского комитета РСДРП (б).
☝🏻На страницах «Звязды» печатались самые известные белорусские писатели, такие как Кузьма Чорный, Кондрат Крапива, Андрей Макаенок и т.д.
Организаторы и первые редакторы — В.Кнорин, К.Ландер, А.Мясников, В.Фомин, М.Фрунзе. В годы Великой Отечественной войны издавалась в Могилеве, Гомеле, нелегально в Минске
#фотабсср
Вуліца Карла Маркса ў Менску на фота 1930-х гадоў.
Пытанні і задачы ўрбанізма ў БССР 1920-х гадоў.
Урыўкі з пастановы VIII Усебеларускага з'езду саветаў па дакладу аб становішчы гарадоў і гарадскога будаўніцтва Беларускай ССР 12 красавіка 1927 года.
Таемны код Аркадзя Астаповіча
У Смілавічах да кастрычніка 2024 года працуе выстава «17 імгненняў з жыцця і творчасці мастака Аркадзя Астаповіча».
zviazda.by
Даследчык гісторыі шашак у Беларусі Віталь Аніська піша пра першы жаночы чэмпіянат Беларусі па шашках, які пачынаўся роўна 90 гадоў таму:
https://telegra.ph/Pershy-zhanochy-chehmp%D1%96yanat-Belarus%D1%96-pa-shashkah-08-01-2
#кнігібсср
Вокладкі польскамоўных выданняў дзяржвыдавецтва БССР пісьменніка Янкі Нёманскага (сапраўднае імя Іван Пятровіч (1890-1937)) "Рамэо і Джульета на Беларусі" (1929) і "Матка"(1928).
#рабочий
Вось і сам тэкст абавязацельства рабочых менскага станказавода імя Варашылава аб стварэнні ўдарнай брыгады па вывучэнню беларускай мовы, апублікаваны ў газеце "Рабочий" №112 1931 года.
#фотабсср
Адна з маіх любімых тэм - амаль аднолькавыя ракурсы на гістарычных фотаздымках розных часоў.
Тут два здымкі ўніверсітэцкага гарадка БДУ у Мінску зробленыя, першы ў 1935 годзе, другі ў пачатку нямецкай акупацыі ў 1941 годзе. Першы здымак зроблены з былога даходнага дома Кастравіцкай, другі - з Дома Урада (дом Кастравіцкай бачны на першым плане). Усю тэрыторыю ў ніжняй палове здымкаў - цэлы ў 1935-м і спалены ў 1941-м квартал, дарэвалюцыйныя дамы справа- зараз займае плошча Незалежнасці, а на месцы будынка медфака БДУ у цэнтры здымкаў (яшчэ да вайны рэарганізаваны ў медыцынскі інстытут) - будынак кіраўніцтва мінскага метро. На нямецкім здымку на гарызонце бачны масіўны будынак чыгуначнага вакзала, якім ён стаў пасля рэканструкцыі 1940 года, на фота 1935 года там яшчэ стары дарэвалюцыйны вакзал, які нават не бачны за корпусам БДУ.
Вітаю!
Здароўе па-беларуску — гэта канал, дзе я распавяду пра здаровы лад жыцьця, павелічэньне прадуктыўнасьці ды самыя разнастайныя вэрсіі самаўдасканаленьня, а ў дадатак распавяду вам пра гэта па-беларуску!
Далучаймася ды дбайма аб здароўі нацыі!
/channel/zdarouje
/channel/zdarouje
/channel/zdarouje
Даследчык гісторыі шашак у Беларусі Віталь Аніська працягвае даследванні, гэтым разам піша пра ўраджэнцаў Віцебска Сямёна і Барыса Леўманаў. У 1920-я гады яны былі віднымі дзеячамі шахматна-шашачнага руху ў СССР. Аднак у адзін дзень Сямён быў выключаны з Усесаюзнай секцыі і зняты з усіх пасадаў. Стаў літаратарам: пісаў сам, перакладаў Коласа, Броўку, Труса і іншых беларускіх паэтаў, склаў анталогію беларускай літаратуры, што выйшла ў Маскве. Барыс жа стаў адным з найлепшых савецкіх шашачных кампазітараў.
https://telegra.ph/Syamyon-%D1%96-Barys-Le%D1%9Emany-08-18
#архітэктурабсср
Менскія журналісты адразу неўзлюбілі будынак клуба харчавікоў, які быў пабудаваны паводле праекта маскоўскага архітэктара Антона Бурава ў 1927-1929 гадах на рагу вуліц Камсамольскай і Інтэрнацыянальнай. Журналіст "Звязды" 1929 года Оршын параўноўвае клуб з турмой, а неназваны архітэктурны крытык з той жа "Звязды" 1936 года адносіць будынак да "стылю каробак і перагародак" (дарэчы, у 1936 знешні выгляд будынка памяняўся - быў надбудаваны паверх).
Але калі б клуб харчавікоў захаваўся да нашага часу ў нязменным выглядзе - то гэта была б перліна савецкага канструктывізма Мінска. Дарэчы, пэўная частка будынка такі захавалася - рэшткі клуба пасля вайны былі перабудаваныя ў кінатэатр "Перамога".
Напрыканцы прыведзена 3D-рэканструкцыя клуба ад Жуцяева і Палонскага.
Падчас прагляду міжваенных газет натыкнуўся на адзін факт з біяграфіі мінскага архітэктара Герасіма Якушкі, які не згадваецца ні ў воднай ягонай біяграфіі. Напрыклад, той жа гісторык архітэктуры В.Чарнатаў пісаў, што Якушка быў галоўным архітэктарам Мінска з 1936 па 1941 год без перапынкаў.
Але ў газеце "Звязда" №122 ад 29 мая 1937 знайшоўся артыкул "Закрылася ўсебеларуская канферэнцыя архітэктараў", які амаль цалкам прысвечаны выкрыванню Якушкі, як "шкодніка, контрэвалюцыянера і кулацкага памагатая". Да цкавання архітэктара далучыўся сам Іосіф Лангбард, які прыехаў на канферэнцыю з Ленінграда: "...ён [Якушка] увогуле не заслугоўвае гэтага высокага і ганаровага ў нашай краіне звання [архітэктара]".
Іншыя калегі па мастацкаму цэху не засталіся ў баку, у артыкуле пералічаны архітэктары Воінаў, Барысаў, Жадовіч, скульптар Бембель і іншыя, хто "рашуча асудзіў антысавецкае выступленне Якушкі".
Працяг ніжэй.
#рабочий
Сталоўкі Менска на пачатку 1931 года. Заметка з газеты "Рабочий" №27 1931 г.
Шмат цікавостак зберагае канал Куфар старажытнасцяў.
Там мноства звестак і пра стогадовую даўніну.
А на здымках Вашай увазе:
✍️ як Купала адпачываў у гасцініцы.
✍️ Як Колас ратаваўся ад павадка.
✍️ Якія крутыя будынкі ў Мінску зіхацелі рознымі агнямі.
і шмат што яшчэ.
Дык падпісвайцеся. І шануйце сваё.
t.me/kufar_starazytnasc
#звязда
Перадавіца святочнага нумара газеты "Зьвязда", прысвечанага 10-й гадавіне выдання, 9 жніўня 1927 года.
«Красный Фронтовик» перепрыгнул через четырехтысячную планку, и поэтому публикую традиционную для такого повода подборку. На этот раз она небольшая и узкоспециализированная. В ней каналы, связанные с историей РККА, военной и политической пропагандой первой половины XX века, а также по теме ранних Советов, Коминтерна и профсоюзного движения:
/channel/poimenno - канал о полевом поиске и архивах советской Украины;
/channel/Rotnyjagitator - национальная и языковая политика в РККА в годы Великой Отечественной войны (и не только), агитация и пропаганда на языках народов СССР;
/channel/andrey_ganin - просветительский канал доктора исторических наук Андрея Ганина, посвященный событиям 1917-1922 годов;
/channel/roter_frontkaempferbund - канал молодых да ранних экспертов, изучающих наследие Коммунистической партии Германии и смежных организаций;
/channel/belaruskipioner - канал на белорусском языке по истории БССР 1920-30-х годов. Документы, фото, газеты и литература.
/channel/international_labour - паблик Александра Нурика о профсоюзном движении (там не только про историю).
Лісты першых асоб з кіраўніцтва БССР пра важнасць выдання 12-цітомнага збору твораў Леніна на беларускай мове, 1928 год.
Лісты напісалі: Першы сакратар ЦК КП(б)Б Вільгельм Кнорын, Старшыня ЦВК БССР Аляксандр Чарвякоў, Прэзідэнт ІнБелКульта Усевалад Ігнатоўскі, Народны камісар асветы БССР Антон Баліцкі і інш.
Ярлык от чулков Витебской государственной чулочно-трикотажной фабрики им. КИМ. Фабрика была основана в начале 1930-х годов и проработала до 2010-х, правда, к этому времени КИМ расшифровывали уже не как «Коммунистический интернационал молодёжи», а как «классика индустрии моды».
Промграфика | Изотека
#звязда
6 верасня 1933 года паміж СССР і Польшчай адбыўся абмен палітзняволенымі беларусамі: драматургам Францішкам Аляхновічам з савецкага боку і палітыкам і мовазнаўцам Браніславам Тарашкевічам з польскага. Зацемка з газеты “Зьвязда” №198 1933 года.
До конца года в планах закончить подготовку издания по истории ордена.
Из 141 персонального награжденного пока не нашли биографии на 10, на остальных в разной степени, от минимума, до полного жизнеописания
Будет история ордена, все варианты документов (а только орденских книжек три), биографии с фото и годами жизни, плюс таблицы с номерами и другой информацией
Планируемый тираж около 300 штук
Стоимость пока кусается, но...
Если кому интересно, в выходные дам почту