2879
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура. Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner boosty.to/belaruskipioner Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s Сувязь: @pionerbel
#фотабсср
Адна з маіх любімых тэм - амаль аднолькавыя ракурсы на гістарычных фотаздымках розных часоў.
Тут два здымкі ўніверсітэцкага гарадка БДУ у Мінску зробленыя, першы ў 1935 годзе, другі ў пачатку нямецкай акупацыі ў 1941 годзе. Першы здымак зроблены з былога даходнага дома Кастравіцкай, другі - з Дома Урада (дом Кастравіцкай бачны на першым плане). Усю тэрыторыю ў ніжняй палове здымкаў - цэлы ў 1935-м і спалены ў 1941-м квартал, дарэвалюцыйныя дамы справа- зараз займае плошча Незалежнасці, а на месцы будынка медфака БДУ у цэнтры здымкаў (яшчэ да вайны рэарганізаваны ў медыцынскі інстытут) - будынак кіраўніцтва мінскага метро. На нямецкім здымку на гарызонце бачны масіўны будынак чыгуначнага вакзала, якім ён стаў пасля рэканструкцыі 1940 года, на фота 1935 года там яшчэ стары дарэвалюцыйны вакзал, які нават не бачны за корпусам БДУ.
Вітаю!
Здароўе па-беларуску — гэта канал, дзе я распавяду пра здаровы лад жыцьця, павелічэньне прадуктыўнасьці ды самыя разнастайныя вэрсіі самаўдасканаленьня, а ў дадатак распавяду вам пра гэта па-беларуску!
Далучаймася ды дбайма аб здароўі нацыі!
/channel/zdarouje
/channel/zdarouje
/channel/zdarouje
Даследчык гісторыі шашак у Беларусі Віталь Аніська працягвае даследванні, гэтым разам піша пра ўраджэнцаў Віцебска Сямёна і Барыса Леўманаў. У 1920-я гады яны былі віднымі дзеячамі шахматна-шашачнага руху ў СССР. Аднак у адзін дзень Сямён быў выключаны з Усесаюзнай секцыі і зняты з усіх пасадаў. Стаў літаратарам: пісаў сам, перакладаў Коласа, Броўку, Труса і іншых беларускіх паэтаў, склаў анталогію беларускай літаратуры, што выйшла ў Маскве. Барыс жа стаў адным з найлепшых савецкіх шашачных кампазітараў.
https://telegra.ph/Syamyon-%D1%96-Barys-Le%D1%9Emany-08-18
#архітэктурабсср
Менскія журналісты адразу неўзлюбілі будынак клуба харчавікоў, які быў пабудаваны паводле праекта маскоўскага архітэктара Антона Бурава ў 1927-1929 гадах на рагу вуліц Камсамольскай і Інтэрнацыянальнай. Журналіст "Звязды" 1929 года Оршын параўноўвае клуб з турмой, а неназваны архітэктурны крытык з той жа "Звязды" 1936 года адносіць будынак да "стылю каробак і перагародак" (дарэчы, у 1936 знешні выгляд будынка памяняўся - быў надбудаваны паверх).
Але калі б клуб харчавікоў захаваўся да нашага часу ў нязменным выглядзе - то гэта была б перліна савецкага канструктывізма Мінска. Дарэчы, пэўная частка будынка такі захавалася - рэшткі клуба пасля вайны былі перабудаваныя ў кінатэатр "Перамога".
Напрыканцы прыведзена 3D-рэканструкцыя клуба ад Жуцяева і Палонскага.
Падчас прагляду міжваенных газет натыкнуўся на адзін факт з біяграфіі мінскага архітэктара Герасіма Якушкі, які не згадваецца ні ў воднай ягонай біяграфіі. Напрыклад, той жа гісторык архітэктуры В.Чарнатаў пісаў, што Якушка быў галоўным архітэктарам Мінска з 1936 па 1941 год без перапынкаў.
Але ў газеце "Звязда" №122 ад 29 мая 1937 знайшоўся артыкул "Закрылася ўсебеларуская канферэнцыя архітэктараў", які амаль цалкам прысвечаны выкрыванню Якушкі, як "шкодніка, контрэвалюцыянера і кулацкага памагатая". Да цкавання архітэктара далучыўся сам Іосіф Лангбард, які прыехаў на канферэнцыю з Ленінграда: "...ён [Якушка] увогуле не заслугоўвае гэтага высокага і ганаровага ў нашай краіне звання [архітэктара]".
Іншыя калегі па мастацкаму цэху не засталіся ў баку, у артыкуле пералічаны архітэктары Воінаў, Барысаў, Жадовіч, скульптар Бембель і іншыя, хто "рашуча асудзіў антысавецкае выступленне Якушкі".
Працяг ніжэй.
#рабочий
Сталоўкі Менска на пачатку 1931 года. Заметка з газеты "Рабочий" №27 1931 г.
Шмат цікавостак зберагае канал Куфар старажытнасцяў.
Там мноства звестак і пра стогадовую даўніну.
А на здымках Вашай увазе:
✍️ як Купала адпачываў у гасцініцы.
✍️ Як Колас ратаваўся ад павадка.
✍️ Якія крутыя будынкі ў Мінску зіхацелі рознымі агнямі.
і шмат што яшчэ.
Дык падпісвайцеся. І шануйце сваё.
t.me/kufar_starazytnasc
#звязда
Перадавіца святочнага нумара газеты "Зьвязда", прысвечанага 10-й гадавіне выдання, 9 жніўня 1927 года.
«Красный Фронтовик» перепрыгнул через четырехтысячную планку, и поэтому публикую традиционную для такого повода подборку. На этот раз она небольшая и узкоспециализированная. В ней каналы, связанные с историей РККА, военной и политической пропагандой первой половины XX века, а также по теме ранних Советов, Коминтерна и профсоюзного движения:
/channel/poimenno - канал о полевом поиске и архивах советской Украины;
/channel/Rotnyjagitator - национальная и языковая политика в РККА в годы Великой Отечественной войны (и не только), агитация и пропаганда на языках народов СССР;
/channel/andrey_ganin - просветительский канал доктора исторических наук Андрея Ганина, посвященный событиям 1917-1922 годов;
/channel/roter_frontkaempferbund - канал молодых да ранних экспертов, изучающих наследие Коммунистической партии Германии и смежных организаций;
/channel/belaruskipioner - канал на белорусском языке по истории БССР 1920-30-х годов. Документы, фото, газеты и литература.
/channel/international_labour - паблик Александра Нурика о профсоюзном движении (там не только про историю).
Лісты першых асоб з кіраўніцтва БССР пра важнасць выдання 12-цітомнага збору твораў Леніна на беларускай мове, 1928 год.
Лісты напісалі: Першы сакратар ЦК КП(б)Б Вільгельм Кнорын, Старшыня ЦВК БССР Аляксандр Чарвякоў, Прэзідэнт ІнБелКульта Усевалад Ігнатоўскі, Народны камісар асветы БССР Антон Баліцкі і інш.
Ярлык от чулков Витебской государственной чулочно-трикотажной фабрики им. КИМ. Фабрика была основана в начале 1930-х годов и проработала до 2010-х, правда, к этому времени КИМ расшифровывали уже не как «Коммунистический интернационал молодёжи», а как «классика индустрии моды».
Промграфика | Изотека
#звязда
6 верасня 1933 года паміж СССР і Польшчай адбыўся абмен палітзняволенымі беларусамі: драматургам Францішкам Аляхновічам з савецкага боку і палітыкам і мовазнаўцам Браніславам Тарашкевічам з польскага. Зацемка з газеты “Зьвязда” №198 1933 года.
До конца года в планах закончить подготовку издания по истории ордена.
Из 141 персонального награжденного пока не нашли биографии на 10, на остальных в разной степени, от минимума, до полного жизнеописания
Будет история ордена, все варианты документов (а только орденских книжек три), биографии с фото и годами жизни, плюс таблицы с номерами и другой информацией
Планируемый тираж около 300 штук
Стоимость пока кусается, но...
Если кому интересно, в выходные дам почту
#фотабсср
Дэманстрацыя з нагоды гадавіны Кастрычніцкай рэвалюцыі ў Рагачове каля будынка настаўніцкага інстытута (былая рэальная вучэльня, будынак захаваўся), 1938 год.
Сегодня у нас пост на образное мышление.
Вот такие советские социалистические карнавалы были почти сто лет назад. Минск, 1927 год.
Здесь прекрасно практически всё. Читаешь, представляешь и получаешь несказанное удовольствие.
Только вот честно, безумно жаль, что вычеркнули пункт 6. В наше время бы точно не вычеркнули!
Источник: Ф. 6. Оп. 2. Д. 1416 (Госархив Минской области)
#генеалогия #источники #Минск
#фотабсср
Купанне ў Свіслачы на тэрыторыі парка Горкага ў Мінску, 1940 год.
#кнігібсср
Вокладка і першая старонка кнігі Янкі Купалы "Для дзяцей", Мінск, 1940 год.
Поўны тэкст даступны на сайце электроннай бібліятэкі НББ.
#советскаябелоруссия #піонэрскізагаловак
"Под знаком перестройки" - загаловак з другой паловы 1980-х гадоў у газеце 1940 года ("Советская Белоруссия" №219).
Пачатак вышэй.
У выніку канферэнцыя пастанавіла выключыць Якушку з Саюза архітэктараў і зняць з пасады гарадскога архітэктара (пра што згадваецца яшчэ ў газеце "Рабочий" №151 1937 года).
Дык вось, здавалася, 1937 год, Якушка выкрыты як "шкоднік", выключаны з Саюза і зняты з пасад, ягоная біяграфія павінна была скончыцца ў гэтым годзе ўзгадкай у растрэльным спісе, але нічога такога.
Ужо ў 1939 годзе ў газеце "Советская Белоруссия" №275 у артыкуле пра стварэнне ў Мінску гарадскога возера (будучае Камсамольскае возера) Герасім Якушка ўзгадваецца як гарадскі архітэктар. І далей ў пазнейшых артыкулах ад 1939 і да пачатку вайны ён узгадваецца спрэс як галоўны архітэктар Мінска.
Вось і застаюцца пытанні: як яму ўдалося вярнуцца на сваю пасаду, пасля такога разгрому, які быў зладжаны на канферэнцыі 1937 года і ў якім, нагадваю, удзельнічаў сам Лангбард? Што рабіў Якушка ў гэты перыяд з мая 1937 да лістапада 1939? Ці быў ён рэпрэсаваны, а потым апраўданы? Чаму ў біяграфіі архітэктара гэты эпізод не згадваецца?
#рабочий
Гарачыя туры і кошты на іх з рэкламы ў менскай газеце "Рабочий" №108 1936 года.
Вокладка і тытульны ліст зборніка "Пастаноў Першага з'езду Саветаў СССР", выдадзенага на беларускай мове ў Маскве ў 1923 годзе.
Крыніца: кніга цалкам на сайце электроннай бібліятэкі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі.
#зарязапада
Віцебск часоў НЭПа. 1926 год.
- Непралазны бруд на Полацкім рынку.
- П'яныя прастытуткі на начным чыгуначным вакзале.
- Хуліганы зрываюць насценгазеты, якія іх выкрываюць.
Заметка з газеты "Заря Запада" ад 22 красавіка 1926 года (знайшоў С.Марціновіч).
#Деньвистории
▶️9 августа 1917 года вышел первый номер газеты «Звязда» — орган Минского комитета РСДРП (б).
☝🏻На страницах «Звязды» печатались самые известные белорусские писатели, такие как Кузьма Чорный, Кондрат Крапива, Андрей Макаенок и т.д.
Организаторы и первые редакторы — В.Кнорин, К.Ландер, А.Мясников, В.Фомин, М.Фрунзе. В годы Великой Отечественной войны издавалась в Могилеве, Гомеле, нелегально в Минске
#фотабсср
Вуліца Карла Маркса ў Менску на фота 1930-х гадоў.
Пытанні і задачы ўрбанізма ў БССР 1920-х гадоў.
Урыўкі з пастановы VIII Усебеларускага з'езду саветаў па дакладу аб становішчы гарадоў і гарадскога будаўніцтва Беларускай ССР 12 красавіка 1927 года.
Таемны код Аркадзя Астаповіча
У Смілавічах да кастрычніка 2024 года працуе выстава «17 імгненняў з жыцця і творчасці мастака Аркадзя Астаповіча».
zviazda.by
Даследчык гісторыі шашак у Беларусі Віталь Аніська піша пра першы жаночы чэмпіянат Беларусі па шашках, які пачынаўся роўна 90 гадоў таму:
https://telegra.ph/Pershy-zhanochy-chehmp%D1%96yanat-Belarus%D1%96-pa-shashkah-08-01-2
Кстати, недавно коллеги написали, что 25 июля исполнилось 100 лет с момента учреждения ордена Трудового Красного Знамени БССР.
Не верьте😜
Юбилей осенью и мы к нему готовимся
Вот замечательное фото одного из краснознаменцев
Ошлей Петр Матвеевич
Лідар эскадравых мінаносцаў Балтыйскага флота эсмінец "Мінск" прыняты на ўзбраенне ў 1938 годзе. У 1935 годзе пры спуску карабля на ваду ў Паўночнай верфі прысутнічала дэлегацыя з БССР.
Читать полностью…
#рэчыбсср
Сёння спаўняецца роўна 100 гадоў з дня зацверджання першай найвышэйшай узнагарды Савецкай Беларусі - 25 ліпеня 1924 года Прэзідыумам ЦВК БССР зацвердзіў ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга БССР. Ордэн уручаўся ў 1924–1933 гадах. Ім узнагароджваліся асобныя грамадзяне, прадпрыемствы, установы, арганізацыі і калектывы працоўных за асаблівыя заслугі ў справе сацыялістычнага будаўніцтва і абароны краіны. Праект ордэна і граматы (ілюстрацыі 2 і 3) распрацаваў мастак Генадзь Змудзінскі. Першае ўзнагароджанне найвышэйшым знакам адзнакі БССР адбылося 19 снежня 1924 года. Тады ордэна ўдастоіліся меліярацыйныя таварыствы вёскі Васількі Бялыніцкага раёна і вёскі Астроні Чавускага раёна. Усяго за час існавання ордэна яго кавалерамі сталі каля 170 чалавек і калектываў (тэкст паводле "Звязды").