2879
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура. Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner boosty.to/belaruskipioner Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s Сувязь: @pionerbel
#звязда
Святочны разварот газеты "Зьвязда" №298 1930 года, прысвечаны 10-годдзю прыняцця ленінскага плана электрафікацыі "ГОЭРЛО", прынятага 22 снежня 1920 года.
Сёння ў Беларусі гэты дзень святкуецца як "Дзень энергетыка".
#звязда #савецкаябеларусь
Аказваецца ў 1929 годзе беларускія газеты віншавалі Сталіна з 50-годдзем двойчы.
Першы раз 26 лістапада ў партыйнай "Зьвяздзе" і ЦВК-шнай "Савецкай Беларусі" было апублікавана вітанне ЦК КП(б)Б да Сталіна з нагоды яго 50-годдзя.
Другі раз тыя ж газеты павіншавалі правадыра ўжо 21 снежня (афіцыйная дата яго нараджэння) вялікімі святочнымі разваротамі.
Што здарылася 26 лістапада і чаму партыйнае віншаванне пайшло ў прэсу амаль на месяц раней часу, я не ведаю, але можа быць менавіта гэты выпадак стаў прычынай зняцця Яна Гамарніка з пасады першага сакратара ЦК КП(б)Б як раз у лістападзе 1929 года.
#чырвонаязьмена
Харакіры - выбар самурая рабкора.
Зацемка з камсамольскай газеты "Чырвоная зьмена" №4 1930 года пра пераслед рабкора Вараб'ёва з боку памочніка начальніка чыгуначнай станцыі Дрыса Сямёнава.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Дзякуючы даследчыку Віталю Аніську ўдалося вызначыць дакладны год пабудовы цікавага помніка канструктывізма ў Беларусі - былой чыгуначнай паліклінікі ў Залінейным раёне Гомеля.
В.Аніська знайшоў у гомельскай газеце "Полесская правда" №302 1928 года артыкул пра адкрыццё новай паліклінікі (мал.1,2), якая, як пісалася ў газеце, стала падарункам чыгуначнікам Гомеля да 10-годдзя БССР (першае абвяшчэнне БССР адбылося 1 студзеня 1919 года).
Такім чынам паліклініка была адчынена напрыканцы 1928 года, адзіны яе вядомы даваенны фотаздымак датуецца 1930 годам (мал.3).
Будынак захаваўся да нашых дзён, але ўжо больш за 10 гадоў стаіць закінутым і паціху разбураецца (мал.4-5).
#кнігібсср
Вокладка кнігі А.Александровіча "Па беларускім бруку", Менск, 1928 год.
#беларускаяработніца
Вокладка часопіса "Беларуская работніца і сялянка" №12 1926 года.
#нашпрацаўнік
Правілы паступлення ў Беларускі Дзяржаўны мастацкі тэхнікум у Віцебску з газеты "Наш працаўнік" Калінінскай акругі, г.Клімавічы, 1926 год (знайшоў А.Дзьячкоў).
#рэчыбсср
Імянны партсігар удзельніка будаўніцтва чыгуначнай лініі Орша-Лепель лінейнага упаўнаважанага АДПУ т.Шышкіна, падораны ад імя ЦВК БССР, 1928 год.
Крыніца: інтэрнэт-аўкцыён "Мешок".
#маладняк
Вокладкі часопісаў "Маладняк" розных гадоў: 1923, 1928 і 1932.
#рабочий #звязда
Аказваецца ў 1930-я ў Маскве пры гарадской даведачнай службе ("Мосгорсправка") існаваў адзел газетных выразак, дзе збіраліся выразкі на пэўную тэматыку, прычым нават з беларускіх газет.
Вось, напрыклад, падборка выразак з менскіх газет "Рабочий" і "Звязда" (плюс адна "Вечерняя Москва" трапілася) на тэму гастролей маскоўскага тэатра імя Мейерхольда ў Менску ў 1936 годзе.
#картыбсср
Карты БССР 1925 і 1929 гадоў.
Першая - да далучэння Гомельшчыны ў снежні 1926 года, другая - пасля далучэння.
#лікбез
Роўна 97 гадоў таму 8 снежня 1926 года Прэзідыюмам ЦВК БССР была прынята пастанова аб далучэнні да БССР Рэчыцкага і Гомельскага паветаў са складу былой Гомельскай губерні РСФСР.
Тэкст пастановы на беларускай і рускай мовах пададзены са "Збора законаў і загадаў рабоча-сялянскага ураду БССР" №50 1926 года.
#архітэктурабсср
Зімовы Менск на фота 1930-х гадоў.
На здымку выяўлена вуліца Савецкая (цяперашні пр.Незалежнасці) у раёне перакрыжавання з вул.Леніна. Канструктывістскі будынак у цэнтры - гэта былое адзяленне Дзяржбанка СССР 1930 года пабудовы, да нашага часу не захаваўся (як і іншая забудова Савецкай, што бачна на фота).
#кнігібсср
На "Вікікрыніцах" з'явіўся алічбаваны і цалкам вычытаны пераклад на беларускую мову (з рускай) рамана Сервантэса "Дон Кіхот", выдадзены ў БССР у 1935 годзе.
Тэкст можна вольна спампаваць у фарматах EPUB, RTF i PDF.
Спасылка.
#палескаяпраўда
Дасуг гамельчан ў 1927 годзе: спектакль "Каханне ўтраёх", баявік "Тарас Шаўчэнка" і гастролі стэндап-коміка (ці як пісалі ў 1920-я - "расказчыка-фельетаніста") А.П.Сэмі.
Рэклама з газеты "Полесская правда" №205 1927 (знайшоў В.Аніська).
#рэчыбсср
Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь на днях апублікаваў шэгах архіўных дакументаў звязаных з дзейнасцю ўстановы "Белдзяржкіно", ад якой вядзе адлік гісторыі сучасны "Беларусьфільм".
Сярод іх - перапіска з маскоўскім "Дзяржкіно" аб пакупцы для праката на тэрыторыі БССР шэрагу фільмаў у 1925 годзе. Справа ў тым, што "Белдзяржкіно" было ў тыя часы не столькі кінастудыяй (першы ўласна беларускі фільм з'явіцца ў 1926-м), сколькі кінапракатчыкам.
Неяк заўважыў, што ў 1929 годзе беларускія цэнтральныя газеты двойчы павіншавалі Сталіна з днём нараджэння: 26 лістапада і 21 снежня (афіцыйны дзень нараджэння).
Пра тое, што гэта было і якія былі наступствы (калі былі), я нідзе звестак не знаходзіў.
#фотабсср
Трыбуна мітынга ў Шчорсах Навагрудскага раёна Гродзенскай вобласці, які праходзіў з нагоды 22-й гадавіны Рэвалюцыі 7 лістапада 1939 года.
Учора адзначалі Дзень беларускага кіно. Некалькі фактаў.
У 2024 годзе 100 гадоў споўніцца «Беларусьфільму», у 2026-м — першаму беларускаму кіно («Лесная быль»).
А першым беларускім фільмам з гукам стаў «Первый взвод». У пракат яго выпусцілі ў 1932-м.
На здымку вы можаце бачыць акцёраў і здымачную групу «Лесной были». Людзі стаяць каля сядзібы Гутэн-Чапскіх у Прылуках. Наведаць яе можна і зараз.
"Павярнуцца тварам да сьвінагадоўлі" - сяброўскі шарж на тав.Рудніцкага з беларускай савецкай прэсы, 1931 год (знайшоў С.Шапран).
Читать полностью…
Вокладка і некалькі разваротаў спецыяльнага выпуска ўсесаюзнага часопіса "Крестьянка" для Заходніх абласцей БССР з вершамі і артыкуламі на рускай і беларускай мовах, май 1940 года.
Крыніца: інтэрнэт-аўкцыён "Мешок".
#фотабсср
Вось яшчэ непарадная фотка з менскім трамваем 1930-х - забітыя бітком вагоны і чарга на пасадку на прыпынку.
Справа на фота - уваход ў Аляксандраўскі сквер, а злева шчыльная забудова на месцы дзе цяпер знаходзіцца Кастрычніцкая плошча.
#фотабсср
Фотападборка - трамваі на вуліцах Менска, 1930-я гады.
#чырвонаябеларусь
Вокладка часопіса "Чырвоная Беларусь" №2 1932 года.
#лікбез
Таксама ў той жа дзень 8 снежня 1926 года з нагоды далучэння да БССР Рэчыцкага і Гомельскага паветаў была апублікавана адозва Прэзідыюма ЦВК БССР да ўсіх працоўных Савецкай Беларусі.
Тэкст пастановы на беларускай і рускай мовах пададзены са "Збора законаў і загадаў рабоча-сялянскага ураду БССР" №50 1926 года.
#звязда
Непастаянная рубрыка - актуальныя загалоўкі з газет 100-гадовай даўніны.
"Звезда" №37 1926 года.
Найден проект Георгия Лаврова на конкурс Дома рабоче-крестьянского правительства в Минске в 1929 году, который он выполнил по заданию СНК БССР. Проект получил хорошие отзывы, но утвержден не был.
Читать полностью…
#лікбез
Выйшла кніга, прысвечаная 100-годдзю этнаграфічнай экспедыцыі па БССР Шлюбскага і Дашкевіча, арганізаванай ІнБелКультам у 1923-м годзе. Нядаўна ў Нацыянальным Гістарычным музеі ў Мінску была выстава на гэтую ж тэму.
#мастацтвабсср
Зімовы Менск на малюнках беларускага графіка Анатоля Тычыны, 1920-я, 1930-я гады.