-
🔰 کانال مطالعات تاریخ صفویه کتب و مقالات معرف آراء نویسندگان آن‌هاست و نقل هریک از مطالب تنها با ذکر مأخذ و نام کانال مجاز است.
📜حلقۀ قزلباش، بازی‌گردان قدرت‌گیری صفویان
👤 علی انوشهر
قدرت‌گیری صفویان نه خیزشی ناگهانی، بلکه کارزاری برنامه‌ریزی‌شده بود که محتاطانه توسط سران کارآزمودۀ قزلباش هدایت می‌شد؛ همان فرماندهانی که مهار اسماعیل نوجوان را محکم در دست داشتند. صرف‌نظر از جاذبۀ کاریزماتیک اسماعیل یا پدرش حیدر برای عموم قزلباشان، شخصیت معنوی آن دو نزد فرماندهان ارشدی که راهنمای رهبر جوان خود در مسیر سیاسی و نظامی بودند، اهمیت چندانی نداشت. این نکته بسیار حائز توجه است که روایت فتوحات شاهی دربارهٔ پیشینیان اسماعیل یعنی برادرش سلطانعلی و پدرش حیدر و پدربزرگش جنید، اطلاعات اندکی از دستاوردهای آنان به دست می‌دهد و بیشتر بر ناکامی‌ها و شکست‌های آن‌ها تأکید دارد. به بیان دیگر، درمی‌یابیم که کهنه‌سربازانی که راوی ما از آنان خبر گرفته، آن رخدادها را به‌عنوان دوره‌ای سرشار از تجربه‌های تلخ و عبرت‌آموز در خاطر داشتند که درس‌های آن را به‌غایت دقیق و بااحتیاط در نبردهای زمان اسماعیل به کار بستند. در واقع، آنان نه رهبر بلکه شاگرد نوجوان وابسته و دست‌پروردۀ خود را در سلسله‌ای از یورش‌های غارتگرانه به حرکت درآوردند که سرانجام قدرت و ثروت و قوای لازم را برای صفویان مهیا کرد تا بتوانند پایتخت دولت آق‌قویونلو را تصرف کنند.
📚Source: Anooshahr, Ali. 2015. "The Rise of the Safavids According to their Old Veterans: Amini Haravi's Futuhat-e Shahi". Iranian Studies 48(2): 249–267. p. 249, 250-251.
📌نیز بنگرید:
🔻نقش مربیان قزلباش در رهبری نهضت صفویه
🔻نقش پوشالی شاه اسماعیل اول در تأسیس صفویه
🔻بررسی نقش شاه اسماعیل در ایجاد حاکمیت صفوی
🕋 با ما تاریخ اسلام را علمی و مستند بشناسید!
🔹 فضایی پژوهشی و آکادمیک برای مطالعه و بررسی تاریخ اسلام؛
🔹 ارائۀ مطالب بر اساس منابع معتبر تاریخی و پژوهش‌های دانشگاهی؛
🔹 بیان نظرات مورخان معتبر و معروف در حوزۀ مطالعات اسلام‌شناسی و...
🔰با عضویت در کانال تاریخ اسلام به مرجعی جامع از منابع معتبر و مآخذ علمی دسترسی خواهید داشت!
🔻تاریخ اسلام را نه با کلیشه‌ها، بلکه با رویکرد پژوهشی بشناسید:
🔖 کتاب‌سوزی عرب‌ها در ایران: واقعیت یا افسانه؟!
🔖 مسلمان شدن ایرانیان؛ پذیرش داوطلبانه یا اجبار و زور؟!
🔖 اختراعات مسلمانان؛ نوآوری‌هایی که جهان را تغییر داد
🔖 تسامح دینی فاتحان مسلمان؛ دروغ یا حقیقت؟
😤 پژوهشکدهٔ تاریخ و فرهنگ بلوچستان 😝
🌼 کـانالی بـرای دوستداران فرهنگ بـلوچ
☕️ داستان‌های عاشقانه بلوچی
🤴 معرفی پادشاهان بلوچ
☀️ معرفی اسطوره‌های تاریخی بلوچ؛ بانو بانَلی، میرچاکر خان، میران، میر همل هوت و...
🌳 زیبایی‌های طبیعت منحصر به‌فرد بلوچستان
🔸 @balochs_history
🔸 @balochs_history
● صفویان، وارثان واقف بر سنت ترکی و مغولی
• رودولف پی. مته (رودی متی)
شاهان صفوی به‌طور کاملاً آگاهانه‌ای خود را وارثان سنت ترکی-مغولی تلقی می‌کردند و به‌ویژه سعی داشتند خود را شبیه به جنگجوی بزرگ قرن چهاردهم میلادی یعنی تیمور لنگ دربیاورند. حتی شاه طهماسب اول بر این نکته تأکید می‌کند که یکی از عادات روزمرۀ او خواندن تاریخ تیموری بوده است. به‌ویژه در زمان‌های بعدتر که این دودمان، دیگر همچون قبل یک طائفۀ ستیزه‌جو نبود، این گذشتۀ رمانتیکِ احیاشده، با جلال و شکوه بسیاری تبلیغ می‌شد.
Source: Mathee, R. 2021. “The Idea of Iran in the Safavid Period.” The Idea of Iran, V. 10. London: I.B. Tauris. p. 85.
● نیز بنگرید:
• صفویان و تداوم میراث مغولان
• ماهیت ارجاعات صفویان به اساطیر ایران
🔻حتماً بخوانید:
● نقد ادعای مقصودعلی صادقی دربارۀ زبان ترکی در ایران صفوی
● مکاتبات ترکی صفویان با عثمانی: رد ادعای مقصودعلی صادقی
● چرا شیخ‌علی‌خان زنگنه (صدراعظم شاه سلیمان صفوی) نزد برخی اروپاییان وزیری سنی‌مذهب انگاشته شد؟!
• علیرضا کریمی
شیخ‌علی‌خان با درک صحیح وضعیت کلی و به‌ویژه نظامی ایران در زمان دولتش، طریقی زیرکانه را در برخورد با دول آلمان، لهستان و روسیه در پیش گرفت. او نه‌تنها بر اساس تجارب خود و اسلافش به‌علل متعدد به ناممکن بودن اقدام نظامی هماهنگ ایران و اروپا علیه دولت عثمانی پی برده بود، بلکه خطراتی جدی که مرزهای شمالی، شمال شرقی، شرق و جنوب ایران را تهدید می‌کرد از نظر دور نمی‌داشت. برخورد شیخ‌علی‌خان با دول مزبور به‌اندازه‌ای عاقلانه بود که حتی سانسون را به تمجید از سیاست او واداشته است.
وزیر اعظم به فرستادۀ امپراتور آلمان گفته بود که شاه ایران به پادشاه عثمانی وعده داده است که با یکدیگر در صلح و آرامش زندگی کنند و شاه ایران هیچ نفعی را از محترم شمردن قولی که به شاه عثمانی داده است بالاتر نمی‌شناسد. نیز افزوده بود که شاه ایران حتی پیمان‌شکنی احتمالی عثمانی را تلافی نخواهد کرد. اعتمادالدوله به سفیر لهستان گفته بود که گرفتن شهرهای بصره و بغداد و ارزروم برای ایران، بیش از شهر کامینیک (در دست عثمانی) برای لهستان اهمیت ندارد.
وزیر اعظم به نمایندۀ مسکو نیز پاسخ داده بود که ایران نمی‌خواهد دولت عثمانی تضعیف و نابود بشود، زیرا اگرچه عثمانی برای صفویان همسایه‌ای قوی و گاهی مایۀ ناراحتی است، اما اگر به‌جای همین همسایه دولتی غیرمسلمان بود، تحمل او برایشان دشوارتر می‌بود؛ یعنی برای دولت ایران نفعی ندارد که دولت عثمانی به‌کلی ضعیف شود و نتواند از خود دفاع کند؛ زیرا ممالکی را که سلطان عثمانی در اختیار دارد در حکم سد مستحکمی است که از هجوم سلاطین مسیحی به کشور ایران جلوگیری می‌کند.
در جواب آخرین اصرارها و التماس‌هایی که نمایندگان نام‌برده کرده بودند، شیخ‌علی‌خان به آن‌ها گفته بود که «آقایان فراموش نفرمایید که باز کردن سر کندوی بسته کار خطرناکی است؛ زیرا کسی که سر کندو را باز کند، ممکن است در معرض هجوم زنبورها قرار گیرد و نیش زنبورها به او آسیب جدی برساند.» او با بیان این عبارت و تعبیر می‌خواست به آنان بفهماند تا وقتی که سلطان عثمانی سرگرم مبارزه با مسیحیان است، دولت ایران در کمال آرامش به سر می‌برد، ولی اگر شاه علیه پادشاه عثمانی به اتحادیه‌ای بپیوندند، قطعاً ازبک‌ها و هندی‌ها که با ترکان عثمانی از یک مذهب (اهل سنت و جماعت) می‌باشند، برای دفاع از پادشاه عثمانی بر ایران خواهند تاخت، بدون اینکه از طرف کشورهای مسیحی که از ایران دور می‌باشند امید کمکی وجود داشته باشد.
از مطالب بالا جواب عاقلانۀ وزیر به‌خوبی فهمیده می‌شود. همچنین این موضوع استنباط می‌شود که ممکن است وزیر از جریانات جهانی و تغییر و تحولات در عثمانی و اروپا اطلاع دقیق داشته و احتمالاً خواسته است همان معامله‌ای را که اروپاییان با اسماعیل اول و طهماسب اول و عباس اول انجام دادند مقابله‌به‌مثل کند.
به‌واسطۀ سیاست عاقلانه و دلسوزانه‌ای که شیخ‌علی‌خان در روابط خود با دول غربی در پیش گرفته بود، همۀ سیاحانی که به ایران آمده و آثار مکتوبی از خود بر جای گذاشته‌اند، نارضایتی خود را از او مخفی نکرده و درعین‌حال نتوانسته‌اند کارهای بخردانۀ او را هم نادیده بگیرند. شاردن خود یکی از این افراد است. حتی کمپفر یکی از علل عدم موافقت شیخ‌علی‌خان با خواسته‌هایشان را حسادت وی نسبت به فتوحات مسیحیان می‌داند و طرز فکر وی را ناشی از احتیاط کاری و رعایت تمام جوانب که یک حس انتقام‌جوئی مستتر در آن بود می‌داند.
کمپفر از عدم موافقت و همراهی شیخ‌علی‌خان با خواسته‌های سیاسی و نظامی هیأت آن‌ها به‌قدری ناراحت بود که حتی یکی از علل این عمل صدراعظم را «سنی‌مذهب بودن وی» معرفی می‌کند!
کمپفر می‌گوید که «گویا شیخ‌علی‌خان پنهانی از اهل‌سنت باشد که تقریباً شامل تمام مسلمانان غیرایرانی و خصوصاً ترک‌های عثمانی است.» اما مسلماً کذب محض این سخن بدیهی است. چگونه ممکن است یک سلسلۀ متعصب شیعه و خصم تسنن در آستین خود مار بپرورد، بدون آنکه خود متوجه شده باشد و تنها یک فرد بیگانه که جز مدت بسیار اندکی در ایران اقامت نداشته است بدان پی برده باشد؟! به‌یقین کمپفر یا واقعاً احتمال سنی بودن وزیر را داده که آن امر می‌توانست از عدم توافق صدراعظم با اهداف هیأت سیاسی مذکور در حمله به اهل‌سنت (عثمانیان) باشد و یا اینکه کمپفر صرفاً برای جوسازی و تخریب شخصیت وزیر و در مظان اتهام قرار دادن او بدین حیله متوسل شده است. در کل می‌توان تا اندازه‌ای سیاست خارجی شیخ‌علی‌خان را با سیاست خارجی امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه در زمان قاجاریان قابل انطباق دانست.
• مأخذ: کریمی، علیرضا. ۱۳۹۲. «سیاست در نظر ایرانیان عصر صفوی». نشریۀ پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، ۷(۱۲): ۱۵۲-۱۲۷. ص ۱۵۰ـ۱۴۷.
🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه
● مفهوم ایران، از شرف‌الدین بدلیسی تا آرش رئیسینژاد
• امین داودی
این یادداشت با نقدی بر دیدگاه آرش رئیسینژاد، چهرۀ نزدیک به محافل قدرت و فعال در حوزۀ ژئوپلیتیک، رویکرد نادرست او در تعریف هویت ایرانی بر پایۀ تشیع و نوروز (از هلال شیعی تا هلال نوروزی) را با تحلیل محتوای اثری تاریخی به چالش می‌کشد. نویسنده با استناد به کتاب «شرفنامه» اثر شرف‌الدین بدلیسی، مورخ سنی‌مذهب و کُرد ایرانی معاصر صفویان، نشان می‌دهد که مفهوم «ایران» نزد بدلیسی مفهومی فرامذهبی و فراقومی و مبتنی بر هم‌زیستی مسالمت‌آمیز است. در واقع، رئیسینژاد در تحلیل خود از تشیع به‌عنوان بنیان هویت ایرانی، به تفاوت تاریخی معانی این مفهوم در دوران‌های مختلف توجهی ندارد و آن را در خدمت سیاست ایدئولوژیک منطقه‌ای قرار می‌دهد. به باور ناقد، آرش رئیسینژاد پس از شکست ایدۀ «هلال شیعه»، به سراغ ارائۀ ایدۀ «هلال نوروز» می‌رود و یک امر آیینی و ملی را به امری سیاسی و ایدئولوژیک و ناسیونالیستی تبدیل می‌کند؛ رویکردی که مسلماً نتایج مشابهی با «هلال شیعه» در پی خواهد داشت.
📣 به‌مناسبت روز بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیلی،
انجمن علمی عرفان اسلامی ایران برگزار می‌کند:
﴿درگاه و فضای تشرّف به بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی﴾
👤 سخنران: رامینا رضوان
(دانشجوی دکتری مطالعات ادیان-دانشگاه ماربورگ آلمان)
🗓 شنبه، ۴ مرداد ماه، ساعت ۱۸
🔗 لینک شرکت در جلسه:
Skyroom.online/ch/anjomanerfaneslami/shaykhsafi
🔹بزرگترین کانال کتاب تاریخی تلگرام به زبان فارسی
📗تاریخ ایران باستان
📙تاریخ ایران دوره اسلامی
📘تاریخ معاصر ایران
📔تاریخ جهان
📓تاریخ ادیان
📒تاریخ اسلام
📚کانال کتاب های تاریخی 👇
@ketabtarikhim
@ketabtarikhim
@ketabtarikhim
📣به ما بپیوندید🌷
● نقش مربیان قزلباش در رهبری نهضت صفویه
• رضا ییلدریم
باید به این نکتۀ بسیار مهم توجه داشت که شیوخ نهضت قدرت‌طلبی طریقت صفوی که جنید آغازگرش بود، افرادی جوان و حتی خردسال بودند. ما از سن دقیق شیخ جنید در زمان جانشینی پدرش شیخ ابراهیم اطلاع نداریم، اما دلایل معقولی داریم که فرض کنیم او هنوز در سنین نوجوانی (اگر نگوییم کوچک‌تر) بود. حتی با قتل او پسرش حیدر نیز قبل از تولد به مقام «مرشد کامل» رسید. بعدها وقتی شیخ حیدر هم کشته شد، پسر بزرگش سلطانعلی هنوز به سن بلوغ نرسیده بود و دیگر پسرش اسماعیل نیز تنها یک سال داشت. این بدان معناست که بعد از جنید، رهبری واقعی و بالفعل طریقت صفوی در عمل به دست مربیان این شیوخ کم‌سن‌وسال افتاد که هم‌زمان مسئول رشد و تربیت آن‌ها نیز بودند. در واقع، قدرت‌گیری صفویه محصول یک حرکت نظامی کاملاً برنامه‌ریزی‌شده بود که توسط همین مربیان یعنی سران قبایل قزلباش رهبری می‌شد؛ کسانی که نظارت کامل و مداومی بر اسماعیل نوجوان داشتند.
● رویکرد علمای شیعه به شعائر و آداب عامه‌پسند
• احمد کاظمی موسوی
«ما همه نوکر و خدمتگزار امام حسین (ع) هستیم. این حرف را که بارها از زبان اهل منبر و حتی فقها شنیده‌ایم، بهتر از هر سخن دیگر رابطۀ دوجانبۀ علما و عزاداری و زیارت را خلاصه می‌کند». نویسنده ضمن تأکید بر اهمیت نقش آداب و شعائر مشترک اسلامی نزد عموم مسلمانان، با تذکر اینکه شیعه اضافه بر آن‌ها مراسم متفاوت دیگری را نیز در ابتدا روایت کرده و سپس از دورۀ صفویه آن‌ها را نهادینه ساخته، به بحث دربارۀ ریشۀ پیدایش و تاریخچۀ برگزاری زیارت مزارات و عزاداری به‌عنوان شعائر اصلی تشیع در ادوار پیشاصفوی می‌پردازد. اما در ادامه، بحث اصلی مقاله به عصر صفویان اختصاص دارد که ضمن مروری مختصر بر مناسک متصوفه و عادات غالیان قزلباش، مفصلاً رویکرد عالمان شیعی به مناسک و مراسم عامه‌پسند در دورۀ صفویان و ازمنۀ بعد را شرح داده و تحلیل کرده است تا روشن سازد که «در حقیقت، بیشتر به‌خاطر شعائر زیارت و برگزاری عزای حسینی است که علمای شیعه به مرجعیت و رونق و اریکۀ قدرت رسیده‌اند.»
• همچنین بخوانید:
● مقالۀ «سابقۀ تاریخی القاب و عناوین علمای شیعه»
🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه
● جستاری تاریخی در اصالت مقبرۀ حربن یزید ریاحی
• ابراهیم صالحی حاجی‌آبادی
این مقاله به نقد و بررسی ادعای معروف دفن مجزای جنازۀ حربن یزید ریاحی در مقبرۀ فعلی منتسب به او در مکانی خارج از میدان نبرد کربلا اختصاص دارد. حتی جهت اثبات صحت انتساب مقبره، این شایعه در منابع متأخر شیعه وارد شده که متعاقب تصرف بغداد توسط صفویان، شاه اسماعیل اول صفوی قبل از رفتن به زیارت کربلا، با اطلاع از طعن برخی افراد به حر ریاحی، قبر منتسب به او را نبش کرد و با جنازۀ سالم و تازۀ حر مواجه شد. سپس وقتی پیشانی‌بند او را به‌قصد تبرک باز کرد، ناگهان خون از جبین جسد بیرون جهید و قبرش خونین شد و دریافتند که جز همان سربندی که روز عاشورا توسط امام حسین (ع) بر سر ضربت‌خوردۀ او بسته شده بوده، هیچ پارچه‌ای خونش را بند نمی‌آورد. اما این حکایت که اولین بار توسط نعمت‌الله جزایری (متوفای قرن دوازدهم هجری) نقل شده، فقط یک قصۀ جعلی بوده که حتی جزئیات آن خلاف روایات معتبر تاریخی دربارۀ نحوۀ قتل حر و محل دفن وی در معیت ابدان سایر یاران در کربلا بوده است. همچنین در مقاله اثبات می‌شود که قبر و مقبرۀ فعلی تعلقی به حر ریاحی نداشته است.
🔰 @SafavidStudies
● نقش ابراهیم شیخ شاه شروانی در مناسبات شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی (با تکیه بر مجموعۀ منشآت‌السلاطین)
• مقالۀ مشترک علی سالاری شادی و محسن مؤمنی و سینا حسین‌پور اصل
پس از جنگ چالدران، اسماعیل و قزلباشان که از یورش دوبارۀ عثمانیان در هراس بودند، به مکاتبۀ ناموفق برای صلح با سلیم پرداختند. در همین مقطع برخی حکام محلی از روابط نزدیک خود با سلطان عثمانی استفاده کردند. حاکم سنی‌مذهب و مستقل شروان یعنی ابراهیم شیخ شاه نیز برای حفظ منافع خویش و ایجاد تعادل در منطقه نقش واسطه را بین طرفین ایفا کرد. در حقیقت، ملاطفت ناگهانی صفویان با حکام محلی را باید ناشی از همین وضعیت و ترس از حملۀ مجدد سلیم دانست. آنچه منابع صفوی دربارۀ ارسال افرادی برای رفع شبهات شیخ‌شاه در باب تشیع نوشته‌اند، در واقع پیگیری راهی تازه برای جلوگیری از خطر قریب‌الوقوع حملۀ مجدد سلطان عثمانی بوده است. شروان‌شاه توانست در موقعیتی مناسب سلیم را برای مدتی از حمله منصرف سازد؛ امری که منجر به استقبال صفویان از شروان‌شاه و حتی عقد دو ازدواج سیاسی شد، ولی منابع صفوی دربارۀ زمینۀ گرمی این مناسبات ساکت هستند.
🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه
🚩 دولت عثمانی و خلافت اسلامی
👤 خلیل اینالچیک
این مفهوم خلافت بی‌تردید جدای از مفهوم رایج آن در عهد عباسیان است، چراکه سلطان عثمانی از قبیلهٔ قریش نبود. در زمان سلطنت سلیمان بزرگ این سؤال مطرح شد که آیا استفادۀ سلاطین عثمانی از القابی همچون امام و خلیفه، آن هم در حالی که از تبار قریش نیستند، قانونی است؟ بر اساس نظر لطفی‌پاشا، «سلیمان به‌عنوان حاکم واقعی سرزمین‌های اسلامی از مرزهای هابسبورگ گرفته تا یمن، امام عصر است که خود صیانت از دین و سرزمین‌های مسلمین را بر عهده دارد... او بی‌تردید امام عصر و زمان است و مدافع حقیقی شریعت، اطاعت از او واجب است.» خلافت بزرگ و امامت عظمی همچنان که عثمانی‌ها مطرح می‌کردند، مفهومی جدید و برآمده از اوضاع تاریخی بود. سلاطین عثمانی موقعیت بالفعل خود را به‌عنوان مقتدرترین حکام و مدافع اسلام تلقی می‌کردند و آن را نتیجۀ مشیت الهی می‌دانستند. این تصور در واقع گسترش تفکر خلافت بود که در جهان اسلام قرن هشتم هجری / چهاردهم میلادی رواج داشت؛ پدیده‌ای که زاییدۀ تحولات جدید تاریخی بود. بدین‌ترتیب هر حاکم مسلمانی که حکومت بالفعل را در اختیار داشت و به اجرای شریعت می‌پرداخت، خودْ خلیفه به حساب می‌آمد.
● بحثی دربارۀ سابقۀ تاریخی القاب و عناوین علما در مذهب شیعه
• جلال متینی (درگذشتۀ ۳۰ دی ۱۴۰۳)
مقالۀ حاضر ضمن بررسی سابقۀ تاریخی استعمال ترکیب عربی «آیت‌الله» در زبان فارسی، به تحلیل القاب و عناوینی می‌پردازد که مسلمانان و خصوصاً شیعیان، از صدر اسلام تا عصر حاضر برای پیشوایان دینی و رهبران و روحانیون خود به کار برده‌اند. فارغ از کاربرد این لقب برای مراجع تقلید شیعی در ایران، بررسی وضعیت چنین عنوانی در میان مسلمانان جهان، ضمن کسب اطلاع از دلیل استعمال و شرایط اطلاق یا اعطای آن نزد شیعیان، از مطالب و موضوعات مورد بررسی نویسنده، در همین مقالۀ برگرفته از شمارۀ چهارم سال نخست مجلۀ ایران‌نامه (چاپ تابستان ۱۳۶۲ هجری شمسی) می‌باشد: «در چند سال اخیر در اخبار ایران کلمۀ «آیت‌الله» زیاد به کار می‌رود، ولی معنی و مورد استعمال آن برای عموم اروپاییان و آمریکایی‌ها مبهم است. در ایران هم سابقه و سرگذشت این لفظ برای اکثر ایرانیان روشن نیست. در این مقاله ضمن توضیحاتی دربارۀ «آیت‌الله»، به‌اختصار القاب و عناوین عام پیشوایان و رهبران و مجتهدان از صدر اسلام تا کنون مورد مطالعه قرار گرفته است.»
🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه
📕کتابهای دست‌دوم مطرح را از کتاب‌‌فروشی فرصت با قیمت منصفانه تهیه کنید!👌
Читать полностью…
📜 جهانگشای خاقان، کتاب داستان، نه منبع دست‌اول!
✍ حسین شیخ
در ایران باور عمومی پژوهشگران بر آن است که جهانگشای خاقان منبعی است دست‌اول از زندگانی شاه اسماعیل اول که در زمان جانشین و پسرش شاه طهماسب اول نوشته شده است. اما واقعیت آن است که این کتاب بنا بر پژوهش‌های اخیر متنی است متأخر و داستانی از بیجن نامی که در دورۀ شاه سلیمان اول صفوی آن را به رشتۀ تحریر درآورده بوده است. در این مقاله نخست یکی از دو ویراست و چاپ جدید این کتاب معرفی و نقد می‌شود و سپس به پژوهش‌هایی پرداخته شده است که نشان می‌دهد این متن فاقد آن اعتباری است که عموماً در ایران به آن قائل‌اند.
پژوهشی در باب مؤلف و زمان تألیف جهانگشای خاقان
⚖️ انجمن علمی‌دانشجویی حقوق دانشگاه پیام‌نور شیراز برگزار می‌کند:
📚کارگاه پرونده‌خوانی با محوریت:
💰اخلال در نظام اقتصادی، پولشویی و افساد فی‌الارض
👤مدرس کارگاه حقوقی:
☑️ جناب آقای سید علیرضا طباطبایی
🔘 وکیل پایه‌یک دادگستری
🔘 متخصص جرایم اقتصادی
🔘 معاون فنی سابق پلیس فتا
🗓 تاریخ و زمان برگزاری:
🕗 پنجشنبه ۲۰ شهریور ۱۴۰۴؛ ساعت ۲۰
🖥 برگزاری در پلتفرم بیگ بلو باتن
🏅همراه با اعطای گواهی معتبر
🔻جهت ثبت‌نام و کسب اطلاعات بیشتر، به شمارۀ زیر در تلگرام یا واتساپ پیام دهید:
📲 09174858930
🔹 @Law_spu
🔸 @IRcyberlawyer
● پژوهشی در باب مؤلف و زمان تألیف جهانگشای خاقان
• نوشتۀ الکساندر مورتون؛ ترجمۀ محمدتقی مشکوریان
حتماً بخوانید: کتاب شبه‌تاریخی معروف به جهانگشای خاقان جزو آثار متأخر عصر صفوی دربارۀ شاه اسماعیل اول است که توسط یک نویسندۀ گرجی‌تبار که بیژن تاریخ‌صفوی‌خوان یا بیجن قصۀصفوی‌خوان اسم و عنوان داشته، در زمان شاه سلیمان اول نگاشته شده که صرفاً روایتی حماسی و عامیانه از فتوحات مقطع قدرت‌گیری صفویان بوده است. عدم تعلق اثر مزبور به عصر شاه طهماسب اول، اولین بار به‌طور مجزا در دو مقاله توسط دو محقق خارجی به‌اسامی کوئیچی هاندا (ژاپنی) و الکساندر مورتون (انگلیسی) به‌ترتیب در سنوات ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ میلادی اثبات شد، که البته مورتون با دقت بیشتری هویت مؤلف و قدمت تألیف را مشخص کرد. اما متأسفانه در غفلت محض از نتایج تحقیقات آن‌ها، قریب چهل سال است که اغلب محققان ایرانی کتاب موسوم به جهانگشای خاقان را تألیف زمان جانشین شاه اسماعیل اول و حتی جزو منابع مورد استفادۀ مورخان بعدی عهد صفوی می‌پندارند. حتی غیر از طبع نخست اثر توسط مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان در سال ۱۹۸۶ میلادی، متن کتاب در سنوات اخیر نیز دو مرتبه با همان تصور غلط در ایران تجدیدچاپ شده است. اما حقیقت این است که اثر مذکور فاقد اعتبار تاریخی دست‌اول است و تأیید محتوای آن منوط به تصریح در منابع معتبر متقدم و خاصه تواریخ معاصر شاه اسماعیل اول خواهد بود. اما حتی علی‌رغم گذشت قریب ده سال از ترجمۀ فارسی مقالۀ مورتون توسط محمدتقی مشکوریان، هنوز هم ذهنیت غلط اکثر صفویه‌پژوهان غافل ایرانی دربارۀ این کتاب تغییر نکرده است. البته در فضای همین تصور غالب، تعداد انگشت‌شماری از صفویه‌شناسان ایرانی در بررسی محتوای این اثر با دقت و احتیاط برخورد کرده‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به علی سالاری شادی اشاره کرد که مقاله‌ای نیز در نقد و رد تصوری برخاسته از محتوای همین کتاب نوشته است: «شمس‌الدین گیلانی معلم شاه اسماعیل صفوی، واقعیت یا افسانه؟!»
🪶 سفر به اعماق تاریخ اسلام؛ از شکوه خلفای راشدین تا عظمت عثمانی و افتخارات علم و معماری مسلمانان
♦️ تسامح مذهبی ♦️ حب اهل بیت
♦️ تمدن اسلام ♦️ گسترش اسلام
🔖افسانه کتاب سوزی🔖
♦️ ایران و اسلام ♦️ خلافت عثمانی
♦️ معماری اسلامی ♦️ جزیه
🔖اختراعات مسلمین🔖
♦️ رفتار مسلمانان ♦️ایرانیان و اسلام
🔖کتابخانه ها🔖
⏩️ هر عنوان، دریچه‌ای به دانشی نو و روایتی از گذشته است؛ بر موضوع دلخواه خویش کلیک کنید و به جمع همراهان ما بپیوندید ⬅
▫️ /channel/islam_his_tory
🟢 کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:
سلسله نشست‌های
▫️از دل خاک تا متن زندگی:
گفتارهایی در کاربست دانش باستان‌شناسی در جهان امروز
▫️به شکل برخط(آنلاین)
▫️ با سخنرانی:
دکتر حکمت‌الله ملاصالحی
دکتر مصطفی ده‌پهلوان
دکتر کامیار عبدی
دکتر محمدابراهیم زارعی
دکتر حمیدرضا ولی‌پور
دکتر محمداسماعیل اسمعیلی جلودار
دکتر مژگان جایز
دکتر مژگان خانمرادی
زمان: چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه‌ها ساعت ۲۰
از ۶ شهریورماه تا ۲۸ شهریور ماه ۱۴۰۴
📝 بازهٔ نام‌نویسی از ۱۵ مردادماه الی ۳۰ مرداد ماه ۱۴۰۴
📜با ارائه گواهی حضور در پایان دوره
▫️ سلسله نشست‌ها رایگان اما نیازمند نام نویسی است.
برای نام‌نویسی به نشانهٔ زیر در تلگرام مراجعه بفرمایید:
@jahaneiraniut
کانال تلگرامی کانون جهان ایرانی:
@jahaneirani_ut
● روابط ایران و عثمانی در قبل از ظهور صفویه
• عبدالحسین نوایی
روابط ایران با عثمانی در روزگار پیش از صفویه، مبتنی بر احترام متقابل بود، زیرا هر دو دولت مسائل مشترک فراوان داشتند. مردم این دو کشور به یک خدا و یک پیامبر و یک کتاب آسمانی معتقد بودند و سالیان دراز در مجاورت یکدیگر در آرامش به سر برده بودند و بازرگانان هر دو کشور، به سرزمین همسایۀ خود رفت‌وآمد داشتند و برای تجارت با سرزمین‌های دور نیز از خاک یکدیگر می‌گذشتند. از آن گذشته فرهنگ و ادب و شعر و هنر ایران در سراسر آناتولی و دیگر متصرفات دولت عثمانی ساری و جاری بود. ترکان عثمانی زبان فارسی را گرامی می‌داشتند و دانشمندان ایرانی را حرمت می‌نهادند و به ادب و فرهنگ ایران به چشم عزت و حشمت می‌نگریستند. به همین جهات، حتی وقتی اوزون‌حسن آق‌قویونلو با هدف تصرف ترابوزان با سلطان عثمانی درافتاد و بالمآل شکست خورد، باز هم سلطان محمد دوم (فاتح قسطنطنیه) به تعقیب دشمن شکست‌خورده نرفت و به مرزهای ایران پای نگذاشت و شیرازۀ دولت آق‌قویونلو را نگسست. پس از درگذشت اوزون‌حسن، باز روابط طرفین به همان صورت حُسن همجواری برگشت.
● همچنین بخوانید:
• تأثیر ظهور دولت صفویان بر قدرت عثمانیان
• ماهیت تهاجمی رسمیت تشیع توسط صفویان
• خشنودی اروپاییان از دشمنی صفویان با عثمانیان
• عدم ضرورت تلازم تشیع صفویان با استقلال ایران
● ماهیت ارجاعات صفویان به اساطیر کهن ایران
• رودولف پی. مته (رودی متی)
اما در ارتباط با کم‌وکیف ارجاعات صفویان به گذشتۀ اساطیری ایران که قدمتی کهن‌تر از سنت ترکی داشته است، برای نمونه می‌توان به شاه اسماعیل اول اشاره کرد. او در اشعارش خود را با شاهان و قهرمانان پیشااسلامی همچون ضحاک و فریدون و جمشید مقایسه می‌کند و در نام‌گذاری فرزندان خود نیز از اسامی کلاسیک فارسی (شاهنامه‌ای) استفاده می‌کند. به همین سیاق، اشارات و ارجاعاتی از این دست را می‌توان تا پایان دورۀ صفویه نیز مشاهده کرد. اما باید دانست که صفویان با توسل به این نوع ارجاعات و اشارات، در واقع همچون سلسله‌های پیشین حاکم بر ایران عمل می‌کردند؛ سلسله‌هایی که علی‌رغم نداشتن تصویری واضح و روشن از تاریخ گذشته، به‌هرحال، به‌قدری از آن آگاهی داشتند که بخواهند خود را بدان منتسب کنند. بااین‌حال، این اصلاً بدان معنا نیست که صفویان با هدف «احیای» هویتی اصیل، درگیر کندوکاوی نظام‌مند و تمام‌عیار در تاریخ گذشته شده بودند.
😤 پژوهشکدهٔ تاریخ و فرهنگ بلوچستان 😝
🌼 کـانالی بـرای دوستداران فرهنگ بـلوچ
☕️ داستان‌های عاشقانه بلوچی
🤴 معرفی پادشاهان بلوچ
☀️ معرفی اسطوره‌های تاریخی بلوچ؛ بانو بانَلی، میرچاکر خان، میران، میر همل هوت و...
🌳 زیبایی‌های طبیعت منحصر به‌فرد بلوچستان
🔸 @balochs_history
🔸 @balochs_history
دانلود کتابهای نایاب تاریخی و ممنوعه
دیگه در این گرونی نیاز نیست کتاب بخرید بیا کانال ما هر کتابی ک خواستی رو رایگان دانلود کن 👇
🔸کتابهای تاریخی و سیاسی
🔹کتابهای فلسفه و منطق
🔸کتابهای ریاضیات وفیزیک
🔹کتاب های دانشگاهی و کنکوری
🔸کتابهای حدیثی چهارده معصوم
🔹نسخه های خطی کمیاب
🔸رمان های عاشقانه
🔹کتابهای تخیلی و روانشناسی
🔺صوتی و pdf
👇
@yortci_bosjin_pdf
@yortci_bosjin_pdf
✅ کتاب رو نخوانید تا بخوابید
کتاب را بخوانید تا بیدار شوید🌹
● شراب‌وشاهدزدایی از زندگی شاه اسماعیل صفوی!
• بهزاد کریمی
تشیعی که علی‌اکبر ولایتی و اقران او در پی معرفی آن‌اند، باید تشیعی همخوان با آموزه‌هایی فقاهتی باشد که امروز ترویج و بر آن تأکید می‌شود. از همین رو، تصویری که تاریخ‌نگاری ایدئولوژیک رسمی از مؤسس حکومت شیعۀ صفوی ارائه می‌کند، می‌بایست عاری از هرگونه شرب خمر، شاهدبازی (لواط) و زن‌بارگی باشد. مثلاً عدم گزارش باده‌پیمایی و مجالس بزم در جنگ‌ها و پیروزی‌ها و همچنین ده سال پایانی عمر شاه اسماعیل، نمونه‌ای از این تلاش‌هاست. اسماعیل به‌شهادت منابع صفوی، به‌علت تبعات روحی و روانی شکست چالدران، در ده سال پایانی عمرش خود را تسلیم شراب و شاهد و شکار کرد. عدم اشاره به جزئیات مرگ او نیز نمونۀ بارز دیگر است. این فقره از آن رو اهمیت دارد که بدانیم زمینه یا علت اصلی مرگ او، افراط در روابط جنسی و شرب خمر بود.
📣 ۳۴ کانال طلایی برای عاشقان تاریخ و فرهنگ و ادبیات!
📚دنبال محتوای خاص و مفید هستید؟
👇کلیک کنید: این لیست مخصوص شماست!
📌 /channel/addlist/POZ7IO6_lf5hZWZk
🔍 یه نمونه کانال عالی هم این پایین هست، همین حالا ببینش!👇
● سرآغاز حرکت تشیع برای تشکیل دولت کجاست؟
• مصاحبۀ علی سالاری شادی با پایگاه فرهنگ سدید
چکیده: ماهیت نفوذ اسلام در ایران را نمی‌توان با دورۀ صفویه و حرکت قزلباش‌ها مقایسه کرد. پیش از صفویه، اقلیت شیعه در ایران پراکنده بود و تشیع منسجمی وجود نداشت. حدود ۹۵ درصد ایرانیان سنی‌مذهب بودند و شیعیان تنها در چند شهر محدود و مناطق معدود بودند و هیچ نقشی هم در قدرت‌گیری صفویان ایفا نکردند. همچنین، نظرات برخی که تصوف و تشیع را یکی می‌دانند، نادرست است، زیرا تصوف بیشتر در میان اهل‌سنت رایج بود و نباید با برساختن مفاهیمی چون «تسنن دوازده‌امامی» محبت اهل‌سنت نسبت به ائمه (ع) را مصادره کرد. قدرت صفویان فقط به‌واسطۀ قبایل قزلباش و رویکرد غالیانۀ آن‌ها بود و اگر این قبایل غالی را کنار بگذاریم، حکومتی به‌نام صفویه شکل نمی‌گرفت. شما هرچه از مرکز قلمرو صفویان دور می‌شوید به اهل‌سنت می‌رسید و جمعیت سنی‌ها بسیار زیاد بوده است. موفقیت نسبی صفویان در تغییر مذهب به‌قدری لرزان بود که نهایتاً به سقوط آن توسط افغانان انجامید. نقطۀ ثقل هویت صفویه تولی و تبری از نوع شدید مقابل اهل‌سنت در کانون تشیع بود.
🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه
⚱️تابه‌حال در اطراف محیط زندگی خود با نمادهای ناشناخته و علائم و نشانه‌های حک‌شده روی سنگ‌ها مواجه شده‌اید؟!
🏺 آیا کنجکاوید بدانید که جوغن‌های دایره‌ای و مربعی و مثلثی یا نقوشی مثل رخ شیر، شتر، فیل، انسان و پرنده چه راز پنهانی دارند؟!
🎓 ما در کانال آموزشی خود، به بررسی تاریخی و معناشناسی این نمادها می‌پردازیم!
🔍 اینجا محفلی برای علاقه‌مندان به نمادشناسی است! 👇
🔻لینک عضویت در کانال:
🆔 @BestKarshenasi
🗣 همچنین با عضویت در گروه پرسش و پاسخ، می‌توانید عکس‌ها و ویدیوهای خود از نمادهای ناشناخته را با ما به اشتراک بگذارید!
👥 کارشناسان ما با دقت آن‌ها را بررسی کرده و برایتان تفسیر و تحلیل می‌کنند.
🔻لینک عضویت در گروه:
💢 @bestkarshenasi0024
تاریخ همچون قالیچه ای است که با رشته‌های زنده و پرفروغ بی‌شماری از زندگانی بشر تنیده شده است،هر پود آن نجواگر پیروزی‌ها و تراژدی‌هایی‌ست که در اعماق زمان طنین‌انداز می‌شود تا اکنون را با حکمت و عبرت‌های گذشته روشنی بخشد.
✍ما در این انجمن بر آنیم تا سیر تکامل تاریخ جهان را از سپیده‌دم تمدن تا وضعیت‌کنونی آن در سده‌ی‌معاصر تفضیلاً مورد ارزیابی قرارداده ودر این راستا به نظرات گرانبهای هریک‌از شما عزیزان نیازمندیم.از این رو هریک از شما عزیزان می توانید از طریق لینک مندرج در بیوی کانال با ما در ارتباط بوده و مطالب ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارید🌹
پیشاپیش از حُسن همراهی شما گرامیان سپاسگزاریم🙏
✅Channel:CTGL | تاریخ جهان
● تداوم صنایع و هنرهای تیموری در دوران صفویان
• علیرضا ملایی توانی
واقعیت این است که صفویان بنیان‌گذار یک تمدن خاص و نوین نبودند. آن‌ها همان راه تیموریان را به‌نحوِ ناقصی ادامه دادند. همۀ نقاشان و خوش‌نویسان دوره‌های بعدی شاگردان و تربیت‌شدگان مستقیم مکتب هرات بودند. همۀ صنایع و هنرهای دورۀ صفویه، از جمله معماری، کاشی‌کاری، نقاشی، بافندگی، تذهیب، فلزکاری، خوش‌نویسی و مانند آن که از شهرت کافی برخوردار شدند، دنبالۀ مستقیم صنایع و هنر دورۀ تیموری بودند که راه رشد و کمال خود را در دورۀ صفویه پیمودند و در عهد شاه عباس اول به اوج خود رسیدند. خط تعلیق و شکسته که در دورۀ صفویه شکوفا شد در دورۀ تیموری پا به مرحلۀ کمال نهاده بود.
_uxgz.jpg){kind=link}
