Telegram-канал namoz_vaqtlari - Namoz Vaqtlari: Unsorted

Namoz Vaqtlari

07 May 2025 07:14

КEЛИН ТАНЛАШ

«Дуррул Мухтор» номли фиқҳ китобининг «Никоҳ фасли» шу сатрлар билан бошланади:

«Одамзот учун никоҳ ва иймондан бошқа ҳатто жаннатда ҳам давом этадиган ибодат йўқ. Оила шундай саодатманд бир боғки, ҳатто жаннатда ҳам давом этади. Ҳар қандай шартнома ҳам маълум муддатдан сўнг ўз кучини йўқотади, аммо бир-бирларидан мамнун бўлган умр йўлдошларнинг ҳаёти эса ўлим билан ҳам тугамайди».

Ўзимизга умр йўлдоши танлар эканмиз, бир ёстиқда кексайиш ниятидагина эмас, балки жаннатда ҳам бирга бўлиш орзусида йўлга чиқишимиз керак. Шунинг учун муносиб умр йўлдоши танлаш инсон ҳаётидаги энг муҳим, балки ҳаёт-мамот масалалардан бири ҳисобланади.

Насл-насабнинг қандай давом этиши, фарзандларнинг таълим-тарбияси, ахлоқ-одоби, соғлик-саломатлиги, ҳатто қариндош-уруғ, ака-сингил ва дўст-биродарлар билан бўладиган алоқа, яқинлик, борди-келдининг рисоладагидай сақланиб қолиши ҳам бевосита бўлажак умр йўлдошига боғлиқ. Қолаверса, уйланаётган киши турмуш ўртоғи билан ҳаётининг асосий қисмини ўтказади, шубҳасиз, маънавий камолот ва моддий фаровонликка эришишда аҳли аёлнинг ўрни ва аҳамияти ўта муҳимдир.
Бу ишга шу даражада диққат қилиш керакки, келиннинг аслу наслида, ҳатто қариндош-уруғларида мавжуд бўлган иқтидор, қизиқиш, хулқ, қиёфа, феъл-атвор ва бошқа ўзига хос ижобий ва салбий хусусиятлар бўлажак фарзандларга ирцият орқали ўтиши, таъсир кўрсатиши мумкин. Шунинг учун ота-боболаримиз етти аждодини, қариндош-уруғини сўраб-суриштириб, маъқул топсалар, кейин совчи қўйганлар.
Бироқ бугунги кунда бундай қадриятлар ўрнини диний ва миллий ғуруримизга ёт бўлган айрим бемаъни одатлар эгалламоқдаки, бу ҳол ўзлигини билган ҳар бир кишини ташвишлантириши, изтиробга солиши шубҳасиз. Масалан, бировнинг бойлиги, обрўси, амали учун қуда бўлиш, бошлиғининг беодоб ва номуносиб қизини келин қилиш, қизнинг чиройига учиб уйланиш ёки касбига, ҳунарига қараб келин танлаш ва бошқаларни айтиш мумкин. Шубҳасиз, бу борада энг тўғри ечим суннатга, фозилу доно кишилар маслаҳатига амал қилмоқдир.

Аввало Аллоҳ таоло Қуръони каримда уйланиш ҳақида берган кўрсатмасини келтириб ўтайлик.
وَلَا تَنكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتَّىٰ يُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ۗ وَلَا تُنكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤْمِنُوا ۚ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ ۗ أُولَـٰئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ ۖ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ

«То иймонга келмагунларича мушрика аёлларга уйланмангиз! Шубҳасиз, озод мушрика аёлдан – гарчи у сизга ёқсада, – иймонли чўри яхшидир. То иймонга келмагунларича мушрик эрларни (қизларингизга) уйламангиз!
Шубҳасиз, озод мушрикдан – гарчи у сизга ёқсада – мўъмин қул яхшироқдир. Улар (мушриклар) дўзахга чақирадилар. Аллоҳ Ўз изни-иродаси билан жаннатга даъват қилади. Ва одамлар эслатма олишлари учун ўз оятларини баён қилади». («Бақара» сураси, 221-оят).

الزَّانِي لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ ۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ

«Зинокор эркак фақат зинокор аёлга ёки мушрикага уйланур. Зинокор аёлга фақат зинокор эркак ёки мушрик уйланур. Ва бу (яъни зинокор аёлларга уйланиш) мўъминларга ҳаром қилингандир». («Нур» сураси, 3-оят).

Демак, Парвардигори олам бизларни аввало мўъминаларга уйланишга буюрса, кейинги оятда иймон келтирмаган мушрикаларга ва зинокорларга уйланишдан қайтаради. Бу биз учун жуда муҳим тавсиядир. Айниқса, зинокор эр ёки аёл билан турмуш қуриш ҳақидаги огоҳлантиришга қаттиқ эътибор қаратишимиз зарур.

Уйланаётган киши аслу насаби олий (баланд) аёлни ихтиёр қилсин. Чунки асл (она) фарзандни ўз томонига тортади. Молу мулкда, иззату ҳурматда ўзидан пастроқ аёлни талаб қилсин, чунки бу жиҳатларда эркакнинг аёлдан устун бўлиши, уни фитна ва маломатлардан сақлайди. Шунингдек, харажати ва эҳтиёжи кам аёлга уйланиш керак.
Ҳадиси шарифда: «Эҳтиёжи кам, маҳри оз ва фарзанд кўриши осон бўлган аёл баракотли аёлдир», дейилган.

«НИКОҲ ВА ОИЛА РИСОЛАСИ» китобидан.