9822
اندیشکده تهران در تهران پیرامون سیاست و اقتصاد و جامعه گفت‌وگو می‌کنیم. ارتباط با ما: @InstituteTehranAdmin آدرس سایت اندیشکده تهران: https://institutetehran.com
🌐 انتخابات ریاست‌جمهوری شیلی و چرخش به راست
#تحلیل_کوتاه
#شیلی
🔹آبان امسال (نوامبر ۲۰۲۵) انتخابات ریاست‌جمهوری شیلی برگزار خواهد شد. این رقابت میان پنج نامزد اصلی خواهد بود که دو تن از آنان راست‌گرا (خوزه کاست، یوحانس کایسر)، دو میانه‌رو (اِولین متهی و فرانکو پاریسی) و یک چپ‌گرا (جینیت خارا) هستند. نظرسنجی‌ها حکایت از موقعیت بهتر راست‌گرایان دارد. این انتخابات در حالی برگزار می‌شود که شیلی با مشکلات اقتصادی، افزایش جرائم و مسئله مهاجرین روبرو است.
💢نظرسنجی‌ها
🔸آخرین نظرسنجی‌ها پیشتازی کاست را با در اختیار داشتن ۲۹٪ آرا نشان می‌دهند. پس از او خارا، ماتهی، پاریسی و کایسر با ۲۵٪، ۱۴٪، ۱۲٪ و ۷٪ به ترتیب دوم تا پنجم هستند. چنین ارقامی تغییر افکار عمومی مردم را در مقایسه با ماه‌های اخیر نشان می‌دهند. پیشتر ماتهی پیشتاز بود و کاست در جایگاه دوم قرار داشت. پیروزی خارا از حزب کمونیست بر کارولینا توها در انتخابات مقدماتی ائتلاف چپ‌گرایان (اتحاد برای شیلی) باعث شد که نماینده جناح چپ در نظرسنجی‌ها از جایگاه چهارم به دوم صعود کند. با این حال، کفه ترازو به نفع مجموع رأی راست‌گرایان سنگینی می‌کند.
💢بحران مهاجرت
🔸شیلی در دو دهه گذشته مقصد بسیاری از مهاجران از سایر کشورهای منطقه، مخصوصاً از حوزه کارائیب بوده است؛ چرا که در مقایسه با این کشورها از رونق و ثبات اقتصادی بیشتری بهره‌مند بوده است. از سال ۲۰۱۷ مهاجران بسیاری از ونزوئلا، کلمبیا و هائیتی که وضعیت اقتصادی-اجتماعی بغرنجی دارند به سمت شیلی حرکت کرده‌اند. طبق آمار، حدوداً ۵۳٪ مهاجرین غیرقانونی از این سه کشور هستند. مهم‌ترین اثر منفی آن، افزایش جرائم و فعالیت باندهای تبهکاری بوده که نگرانی مردم و سیاستمداران شیلی را برانگیخته است.
💢مشکلات اقتصادی و افزایش جرائم
🔸اگرچه شیلی در دو سال اخیر در هر دو مورد بهبودهایی را تجربه کرده است، با این حال، هنوز هم با وضعیت مطلوب فاصله دارد. رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۴، ۲.۴٪ بوده که غالباً از افزایش صادرات مواد معدنی (هچمون مس) نشئت می‌گیرد. نرخ بیکاری با ۰.۷٪ کاهش ۷.۲٪ است و نرخ اشتغال غیررسمی شیلی نیز حدودا ۲۶٪ بوده است. وضعیت اقتصادی شیلی باعث نارضایتی‌های فزاینده مردمی همچون اعتراضات گسترده ۲۰۱۹ شد که به دو رفراندوم قانون اساسی در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۳ انجامید، هرچند هیچ‌کدام از پیش‌نویس‌های قانون اساسی رأی نیاوردند.
🔸وضعیت جرائم و خشونت‌های اجتماعی نیز اگرچه به وخامت کشورهایی همچون اکوادور و السالوادور نیست، اما می‌تواند بحرانی گردد. نرخ قتل در شیلی طی یک دهه دو برابر شد و در سال ۲۰۲۲ به ۶.۷ در هر ۱۰۰ هزار نفر رسید که رقم نگران کننده‌ای است. بخشی از این افزایش ریشه در مهاجرین غیرقانونی دارد. در چنین شرایطی نامزدهای راست‌گرا فرصت بیشتری برای رأی‌گیری دارند. یکی از وعده‌های کاست، بستن مرزها به روی مهاجرین بوده است. رأی‌دهندگان احتمالاً تحت‌تأثیر سیاست‌های راست‌گرایان در آرژانتین و آمریکا به کاست رأی بدهند.
💢مسئله بومیان
🔸یکی از مشکلات دیرین شیلی، درگیری‌های بعضاً خشونت‌آمیز دولت با بومیان ماپوچه بوده که در جنوب این کشور زندگی می‌کنند. این بومیان همواره خواستار خودمختاری، بازپس‌گیری زمین‌های تصاحب‌شده، رسمی‌شدن زبان ماپوچه و ایجاد سیستم قضایی متناسب با فرهنگ‌شان بوده‌اند. مسئله بومیان یکی دیگر از شکاف‌های چپ و راست در شیلی است. به عنوان نمونه پیش‌نویس نخست قانون اساسی که مورد حمایت چپ‌ها بود، این خواسته‌ها را به نحوی پذیرفت، اما در در پیش‌نویس دوم که محافظه‌کاران طراحی کرده بودند، این موارد لحاظ نشدند. در صورتی که محافظه‌کاران پیروز گردند وضعیت بومیان سختتر خواهد شد.
💢روابط با آمریکا
🔸روابط غالب کشورهای منطقه با آمریکا در دوران ترامپ پرنوسان بوده است، اما مورد شیلی تفاوت مهمی دارد که از نیازمندی آمریکا ناشی می‌شود. شیلی غنی از عنصر مس است و طبق آمار ۷۰٪ مس آمریکا را تأمین می‌کند. به همین دلیل شیلی از تعرفه‌های گسترده ترامپ مستثنی شد. علیرغم اینکه رئیس جمهور مستقر در شیلی چپ‌گراست و ترامپ معمولاً روابط خوشایندی با آنها ندارد، چنین اهرمی ثبات را به روابط دو کشور آورده است. بعید است نتایج انتخابات تأثیر بنیادینی بر روابط دو کشور داشته باشد.
✅ وضعیت انتخابات، به نفع راست‌گرایان است. با وجود کثرت نامزدها که احتمال کشیده‌شدن به دور دوم (رقابت کاست با خارا) را بالا می‌برد، اما وزن نامزدهای محافظه‌کار سنگین‌تر است که به پیروزی کاست منجر می‌شود. وضعیت اقتصادی و بحران مهاجرین شانس کاست را بالاتر می‌برد. به نظر می‌رسد بازگشت محافظه‌کاران به قدرت بیشتر بر داخل شیلی اثر بگذارد تا بر سیاست خارجی این کشور با آمریکا.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/616
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 دیدار اردوغان و ترامپ: مناسبات رسمی در سایه روابط شخصی
#مقاله_تحلیلی
#ترکیه #آمریکا
📝احسان فلاحی
🔹روابط ترکیه و آمریکا، مدت‌هاست از چارچوب مفاهیمی مانند «اتحاد» یا «شراکت استراتژیک» فاصله گرفته و تحت تاثیر انتظارات شخصی و وضعیت روانی اردوغان- ترامپ قرار گرفته است. ماندگاری ۲۳ ساله اردوغان در قدرت و تمایل ترامپ برای ایجاد یک برَند سیاسی، تاثیرگذاری روابط شخصی بر مناسبات آنکارا- واشنگتن را تشدید کرده است. دیدار ۲۵ سپتامبر میان اردوغان و ترامپ در کاخ سفید نتیجه دوستی شخصی میان دو رئیس جمهور با واسطه‌گری پسر ترامپ در استانبول بوده است.
💢پیچیدگی روابط
🔸واشنگتن در سال ۲۰۱۹ در اعتراض به خرید سامانه‌های اس-۴۰۰ روسی، آنکارا را از پروسه تولید و خرید جنگنده‌های اف-۳۵ حذف نمود. ترکیه پس از ناامیدی از دریافت جنگنده‌های اف- ۳۵ در پی خرید ۴۰ فروند جنگنده اف-۱۶ و یوروفایترهای اروپایی بوده است. اما ترامپ اخیراً در شبکه اجتماعی خود بیان کرده است که «ما در حال کار بر روی بسیاری از قراردادهای تجاری و نظامی با رئیس‌جمهور ترکیه هستیم؛ از جمله خرید گسترده هواپیماهای بوئینگ و یک قرارداد بزرگ اف-۱۶، مذاکره در مورد فروش اف-۳۵ نیز ادامه دارد» اما اگر آمریکا قصد فروش اف-۳۵ به آنکارا را داشته باشد؛ خرید گسترده جنگنده‌های اف-۱۶ منطقی نخواهد بود؛ مگر این که مذاکره در مورد دریافت یک ترکیب منطقی از اف-۱۶ و اف-۳۵ در جریان باشد. لذا ابهامات جدی در این خصوص مطرح است.
🔸در حال حاضر معامله شرکت بوئینگ با ترکیه بیشترین اولویت را برای ترامپ دارد. برخی از رسانه‌های ترکیه آماری بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ بوئینگ را برای خریداری مطرح کرده‌اند. ارزش چنین قراردادی رقمی بین ۳۰ تا ۳۵ میلیارد دلار خواهد بود که به احتمال زیاد ترامپ آن را به عنوان پیش شرط فروش جنگنده‌ها می‌داند. در عین حال، برخی رسانه‌های ترکیه از توافق اولیه «ترکیش ایرلاینز» با دو شرکت «بوینگ» و «لاکید مارتین» آمریکا خبر داده‌اند.
💢انگیزه‌های شخصی
🔸اردوغان برای حفظ قدرت، در پی هر کنش دیپلماتیکی برای مصارف داخلی است. رقبای اردوغان وی را به انزوای بینالمللی و فاصله گرفتن از شرکای سنتی(آمریکا) متهم می‌کنند. برای پاسخ به این انتقادات، محتوای تصویری از نشست اردوغان در کاخ سفید، می‌تواند بارها در قالب مستند و تبلیغ انتخاباتی بازپخش شود؛ تا بدین وسیله اردوغان را در صف اول دیپلماسی جهان نشان دهند. همچنین اردوغان در صورت موفقیت در دریافت جنگنده‌های اف-۳۵ در جبهه مخالفان داخلی شکاف ایجاد نموده و اقدامات قضایی علیه شهرداران مخالف را تشدید خواهد کرد.
🔸ترامپ نیز تلاش دارد؛ نفوذ سیاسی خود را حتی بعد از دوران ریاست جمهوری حفظ کند. وی از طریق «مدیریت رهبرانی چون اردوغان» می‌تواند خود را به عنوان پدرخوانده‌ی جناح MAGA معرفی کند و نامزد مورد نظر خود را در انتخابات ۲۰۲۸ تقویت کند. به علاوه انتخابات میان دوره سنا در سال ۲۰۲۶ برگزار خواهد شد. اگر قراردادهای تسلیحاتی به ایالت‌هایی با صنایع نظامی منفعت برساند، نمایندگان جمهوری‌خواه در این ایالت‌ها به شدت از آن بهره تبلیغاتی خواهند برد.
💢معادلات ساختاری
🔸بر خلاف انگیزه‌های شخصی که نقش پیشران در روابط ایفا کرده است، معادلات منطقه‌ای بیشتر به شکل بازدارنده عمل کرده‌اند. بعد از فروپاشی حکومت اسد، بسیاری از اطلاعات تائید نشده حکایت از حملات پی‌درپی اسرائیل به مواضع ترکیه در سوریه دارد. سایر محدودیت‌های ساختاری در غرب آسیا که به عنوان عامل بازدارنده در روابط ترکیه و آمریکا عمل می‌کند شامل حمایت آمریکا از کردها، مساله قبرس و وضعیت غزه است. آنکارا انتظار دارد که آمریکا هر گونه حمایت از YPG و PYD را در راستای پروژه موسوم به «ترکیه بدون ترور» متوقف کند.
🔸همچنین آنکار انتظار دارد که ترامپ تحریم‌های تسلحیاتی قبرس شمالی را نیز لغو نماید. در حالی که یونان به عنوان عضو ناتو به شدت مخالف چنین اقدامی است. همچنین، طرح اسرائیل برای اشغال کرانه باختری و نوار غزه همچنان از موضوعات مورد مناقشه مرتبط با ساختار منطقه است. در کنار تمام موانع ساختاری به احتمال زیاد انتظار اصلی اردوغان از ترامپ تعریف یک مکانیسم پیشگیری از اقدامات تهاجمی اسرائیل در سوریه بوده است.
💢دستاوردهای احتمالی
✅ترامپ و اردوغان به واسطه انگیره‌های قدرت‌طلبانه نه می‌توانند از رابطه با یکدیگر چشم‌پوشی کنند، و نه به لحاظ محدودیت‌های ساختاری می‌توانند شرکای راهبردی یکدیگر باشند. بنابراین دیدار اخیر اگرچه دستاوردهای اقتصادی داشته باشد؛ اما تبدیل توافقات اقتصادی به مناسبات راهبردی از رهگذر ارتباط شخصی دشوار است.
🔗برای مطالعه متن کامل اینجا کلیک کنید!🔗
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/614
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐موج جدید شناسایی فلسطین؛ بازتعریف نقش اروپا
#تحلیل_کوتاه
#اروپا #فرانسه
📝علی محبی
🔹در روزهای اخیر، موجی از شناسایی رسمی کشور فلسطین از سوی چند کشور اروپایی و غربی از جمله فرانسه، بلژیک، مالت، بریتانیا و پرتغال شکل گرفت. این روند با محوریت فرانسه، نشان‌دهنده تغییراتی در رویکرد دیپلماتیک اروپا است. با این حال، پرسش اصلی این است که این موج جدید شناسایی تا چه اندازه می‌تواند در فشار بر اسرائیل و پایان جنگ غزه تاثیرگذار باشد؟
💢فرانسه و اروپا؛ بازتعریف نقش خود در غرب آسیا
🔸با کاهش نفوذ مؤثر آمریکا در سطح جهانی، اروپا تلاش دارد جای خالی ابتکارهای دیپلماتیک را پر کند. در این میان، فرانسه با تکیه بر سیاست دیرینه «راه‌حل دو دولتی»، سعی دارد نقش تاریخی خود را در خاورمیانه به عنوان میانجی‌گر صلح و هدایت‌گر سیاست خارجی اروپا احیا کند. در همین راستا، رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون، به دنبال شکل‌دهی یک بلوک اروپایی تازه است که بتواند در برابر رویکرد یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا و اسرائیل در قبال مسئله فلسطین ایستادگی کند و حتی از این مسئله به عنوان ابزاری برای بازی در برابر سیاست اروپایی آمریکا استفاده کرد.
🔸از زمان آغاز جنگ اوکراین، این باور در اروپا تقویت شده که برای کاهش وابستگی‌های سیاسی و اقتصادی خود به آمریکا و چین، باید روابط گسترده‌تری با کشورهای «جنوب جهانی» از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس برقرار کنند. فرانسه نیز در این چارچوب، علاوه بر تلاش برای شناسایی دولت فلسطینی و ایجاد کنفرانس مشترک «راهکار دو دولتی» به جهت نزدیک کردن کشورهای عربی، می‌کوشد با مشروعیت‌بخشی به اسرائیل در میان کشورهای جنوب، شکاف موجود را کاهش دهد و روابطی متوازن‌تر بین اسرائیل و کشورهای عربی ایجاد کند.
💢چالش‌های مشروعیت سیاسی و فشارهای داخلی
🔸تجربه تاریخی اروپا، به‌ویژه در مورد هولوکاست، نوعی وظیفه اخلاقی و سیاسی برای حفاظت از امنیت یهودیان و اسرائیل در دستگاه دیپلماسی اروپا ایجاد کرده است. به همین دلیل، اقدامات آشکاری مانند تحریم اسرائیل معمولاً در دستور کار قرار نمی‌گیرد. در عین حال، فشار افکار عمومی برای توقف نسل‌کشی در غزه، به شدت افزایش یافته است. علاوه بر این، دولت فرانسه نیز دچار بحران سیاسی بی‌سابقه‌ای ناشی از عدم توانایی کسب اکثریت پارلمان برای تصویب بودجه مواجه شده است. در چنین شرایطی، شناسایی فلسطین می‌تواند گامی در جهت کاهش فشار افکار عمومی و جلب حمایت جناح‌های چپ باشد؛ اقدامی که بدون به خطر انداختن امنیت اسرائیل، با سیاست محافظه‌کارانه اروپا در قبال اسرائیل نیز سازگار است.
💢تلاش برای مقابله با رادیکالیسم
🔸ابتکار دیپلماتیک جدید فرانسه در واقع تلاشی برای رسیدن به صلح از طریق توقف حکام رادیکال هر دو سوی درگیری است؛ بدین معنا که از دید پاریس، تنها در صورت کنار گذاشتن مقاومت مسلحانه فلسطینی‌ها و توقف سیاست‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل، صلح قابل تحقق خواهد بود. برای نمونه، ماکرون در ماه گذشته در توییتی تأکید کرد که فلسطینی‌ها حق داشتن کشوری مستقل اما بدون حضور حماس را دارند. او همچنین در مصاحبه‌ای تلویزیونی به بنیامین نتانیاهو پیامدهای منفی اقدامات تهاجمی‌اش بر امنیت اسرائیل را گوشزد کرد. در واقع هدف از این سیاست، جلوگیری از گسترش گرایش‌های ضداسرائیلی در جوامع اروپایی از طریق مهار سیاست‌های افراطی نتانیاهو و مقاومت فلسطین به طور همزمان است.
💢پیامد دور جدید به رسمیت شناختن فلسطین
🔸گرچه اقدام فرانسه، بریتانیا و دیگر کشورها در به رسمیت شناختن فلسطین را می‌توان یک تابوشکنی مهم در فضای سیاسی غرب به نفع فلسطین دانست، اما این اقدام به خودی خود نمی‌تواند تأثیر فوری و ملموسی بر حل مسئله فلسطین در خاورمیانه داشته باشد. چنین تصمیم‌هایی در عمل مانعی برای تداوم سیاست‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل ایجاد نمی‌کنند و تا زمانی که آمریکا نیز در اعمال فشار بر اسرائیل مشارکت نکند، بعید است تغییری اساسی رخ دهد. تجربه تاریخی نیز نشان می‌دهد که اسرائیل تنها زمانی به فشارهای بینالمللی واکنش نشان می‌دهد که ایالات متحده در این فشارها نقش داشته باشد. بنابراین، اگرچه این موج شناسایی‌ها دارای اهمیت نمادین و سیاسی است، تأثیر عملی آن در کوتاه‌مدت بسیار محدود خواهد بود.
✅شناسایی دولت فلسطین توسط فرانسه و متحدان اروپایی‌اش بیانگر تلاش اروپا برای بازتعریف جایگاه خود در تحولات خاورمیانه است. با این حال، این تصمیم بیشتر جنبه‌ای سیاسی، نمادین و تاکتیکی دارد که در راستای منافع داخلی و دیپلماتیک اروپا قابل تفسیر است. در شرایطی که آمریکا همچنان حامی اصلی اسرائیل باقی مانده، اقدامات اروپا بدون هماهنگی با واشنگتن عملا ظرفیت تأثیرگذاری نخواهد داشت.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/612
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐پیشران‌های مواجهه ایران و غرب پس از فعال‌سازی ماشه
#تحلیل_کوتاه
#مذاکرات_هسته‌ای
📝احسان کیانی
🔹عدم تصویب قطعنامه تداوم تعلیق تحریم‌های ایران، نشان داد که فرصت چندانی برای توافق باقی نمانده و به احتمال فراوان، قطعنامه‌های پیش از برجام، در پایان سپتامبر، اجرایی می‌شوند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد اگر ایران نیز حاضر به ارائه امتیازات هسته‌ای، حتی در زمینه غنی‌سازی نیز باشد، آمریکا و اروپا از پذیرش آن امتناع کرده و اِعمال تحریم‌ها را برگزینند. زیرا ترجیح می‌دهند ایران را پس از بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت، مجبور به پذیرش توافق جدیدی نمایند که در ازای لغو این قطعنامه‌ها، امتیازاتی غیرهسته‌ای در زمینه برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای‌اش بدهد. در شرایط کنونی می‌توان مهم‌ترین پیشران‌های مواجهه ایران با غرب پس از بازگشت تحریم‌ها را چنین برشمرد:
💢انسجام داخلی
🔸آمریکا و اسرائیل به افزایش نارضایتی‌های اجتماعی به عنوان پیشرانی برای افزایش عملیات‌های ضداطلاعاتی و حتی حمله دوباره به ایران، چشم دوخته‌اند. به همین دلیل حفظ وحدت ملی و جلوگیری از خدشه بر یکچارچگی اجتماعی که در جریان حمله اول اسرائیل پدید آمده، ضرورتی انکارناپذیر برای عدم تحقق سناریوهای مطلوب واشنگتن و تل‌آویو در قبال تهران است.
💢بازدارندگی اطلاعاتی
🔸ایران لازم است علاوه بر حفظ و توسعه برنامه موشکی، بتواند خلأها و کاستی‌های بازدارندگی اطلاعاتی‌امنیتی را جبران نماید. این موضوع دو بُعد سلبی و ایجابی دارد. بُعد سلبی بر کاهش دامنه نفوذ اسرائیل در کشور از طریق بهبود وضعیت معیشتی جهت کاهش احتمال جذب افراد ضعیف به سوی اسرائیل و اجرای مجازات‌های قاطع برای جاسوسان متمرکز است. بُعد ایجابی بر طراحی و اجرای برنامه‌های ضدامنیتی علیه منافع اسرائیل در داخل مناطق اشغالی و همچنین در دیگر نقاط جهان، تمرکز دارد که می‌تواند بازدارندگی ایران در برابر رژیم اشغال‌گر قدس را احیا نماید.
💢ائتلاف دیپلماتیک
🔸تداوم و ارتقای روابط دوجانبه با چین و روسیه و همچنین بهره‌مندی از حضور ایران در ائتلاف‌های بریکس و سازمان همکاری شانگهای، نه‌تنها از منظر کاهش تأثیر تحریم‌های اقتصادی شورای امنیت، بلکه از نظر جلوگیری از انعکاس تصویری منزوی از ایران، اهمیت دارد.
🔸آمریکا، اتحادیه اروپا و اسرائیل اکنون، فارغ از اختلافات واقعی و غیرقابل‌انکاری که ممکن است در پرونده‌های دیگر، اعم از جنگ اوکراین، مهار چین و حتی جنگ غزه داشته باشند، ولی در وادارسازی ایران به عقب‌نشینی از عمق راهبردی‌اش در منطقه و برنامه دفاعی‌اش در داخل، مصمم هستند. به همین دلیل در صورت مخالفت ایران با پذیرش توافق جدیدی که شامل امتیازات غیرهسته‌ای باشد، احتمال حمله نظامی دیگری، دور از ذهن نیست.
🔸جبهه غرب در صورتی از اقدام نظامی دست کشیده و مذاکره را ترجیح خواهد داد که عمیقاً به این باور برسد که هرگونه اقدام نظامی علیه ایران، نه‌تنها اهداف‌شان را محقق نخواهد ساخت، بلکه آنها را از این اهداف، دورتر می‌سازد. آنچه می‌تواند این بازیگران را از صرافت حمله‌ای دیگر به ایران، منصرف سازد، ارتقای بازدارندگی در سه حوزه یادشده (اجتماعی، اطلاعاتی و دیپلماتیک) است.
✅در شرایطی که غرب نبردی ترکیبی علیه ایران را شدت بخشیده، اتکای صرف ایران بر بازدارندگی نظامی (آن هم صرفاً موشکی) نمی‌تواند امنیت ملی ایران را تأمین نماید. ارتقای بازدارندگی در ابعاد اجتماعی، اطلاعاتی و دیپلماتیک، در سناریوی خوش‌بینانه به توافقی مطلوب برای ایران و در سناریوی میانه نیز، به تداوم وضع موجود و جلوگیری از حمله نظامی خواهد انجامید.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/610
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️جنگنده‌ها بر فراز استونی؛ جدیدترین آزمایش پوتین برای سنجش عزم آمریکا و ناتو
◾️شورای روابط خارجی
📝مکس بوت
#تهران_ریویو
#ناتو #جنگ_اوکراین
🔸کارشناسان غربی هنوز در حال بحث بودند که آیا نفوذ حداقل نوزده پهپاد روسی به حریم هوایی لهستان در هفته گذشته تصادفی بوده یا عمدی که در روز جمعه خبری مبنی بر ورود سه جت جنگنده روسی میگ-۳۱ برای مدت زمانی غیرمعمول و طولانی دوازده دقیقه به حریم هوایی استونی منتشر شد. هواپیماهای جنگنده ناتو، اف-۳۵های ایتالیایی، مجبور به پرواز شدند تا آنها را دور کنند. این موارد نشان می‌دهد که ممکن است این اتفاقات صرفا تصادفی نباشند بلکه روسیه در حال وارسی و آزمایش ناتو برای ارعاب این اتحاد است.
💢تجاوزهای هوایی روسیه؛ تصادف یا آزمایش ناتو؟
🔹شواهدی وجود دارد که این نتیجه‌گیری را تائید می‌کند. عملیات خرابکاری روسیه در اروپا از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ بیش از سه برابر افزایش یافته است. علاوه بر این، در حمله هوایی روسیه در ۲۸ اوت به کی‌یف به دفاتر اتحادیه اروپا (EU) و شورای بریتانیا آسیب وارد شد. این حمله رهبران اروپایی ناتو را خشمگین و نگران کرد. شاید یک یا دو حادثه تصادفی باشد اما مجموعه این موارد احتمال تصادفی بودن آنها را تضعیف می‌کند.
🔹یکی از راه‌های تفسیر همه این اقدامات این است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در حال ارسال پیامی به اروپا است تا حمایت خود از اوکراین را کاهش دهد. امکان نگران‌کننده‌تر دیگر این است که پوتین در حال آزمایش واکنش ناتو به تجاوز روسیه علیه کشورهای عضو مانند جمهوری‌های بالتیک است. آیا دیگر اعضای ناتو، به رهبری ایالات متحده، به کمک آنها خواهند آمد یا نه؟
🔹اگر پوتین واقعاً می‌خواهد واکنش ناتو را بسنجد، پاسخ ضعیفی که تا اینجا دریافت کرده، جای نگرانی دارد. البته، رهبران ناتو ابتکار جدیدی به نام نگهبان شرقی را اعلام کرده‌اند تا از حریم هوایی کشورهای خط مقدم دفاع کنند. دانمارک دو اف-۱۶ و یک ناوچه، فرانسه سه جت جنگنده رافال، آلمان چهار یوروفایتر، و احتمالاً کمک‌های بیشتری ارائه می‌دهد.
💢ترامپ و انفعال آمریکا در برابر پوتین
🔹اما واکنش ایالات متحده ناامیدکننده بوده؛ در واقع، عملا پاسخی وجود نداشته است. رئیس‌جمهور دونالد ترامپ بارها گفته بود که نفوذ پهپادهای روسی به لهستان ممکن است تصادفی بوده باشد. به جای محکوم کردن اقدام روسیه، ترامپ در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «قضیه چیه که روسیه حریم هوایی لهستان رو با پهپاد نقض کرده؟ باز شروع شد!» این بیشتر شبیه مقدمه‌ای برای شوخی یک کمدین است تا هشدار جدی از رهبر جهان آزاد.
🔹این بخشی از یک الگوی نگران‌کننده است. برای ماه‌ها، ترامپ از پوتین انتقاد می‌کرد اما هیچ اقدامی علیه روسیه انجام نمی‌دهد، حتی زمانی که پوتین حملات هوایی خود به اوکراین را به طور چشمگیری افزایش داده است. در ۱۳ سپتامبر، ترامپ در تروث سوشیال بهانه جدیدی برای عدم اقدام ارائه داد: «من آماده‌ام تحریم‌های عمده‌ای علیه روسیه اعمال کنم، زمانی که تمام کشورهای عضو ناتو با این کار موافقت کرده باشند و آن را آغاز کرده باشند، و زمانی که همه‌ی کشورهای ناتو خرید نفت از روسیه را متوقف کرده باشند.»
🔹تعرفه‌هایی که به اقتصاد اروپا و جهان آسیب می‌رسانند غیرقابل اجرا هستند. واردات انرژی اروپا از روسیه از سال ۲۰۲۲ تاکنون ۸۹ درصد کاهش یافته است. اروپا اکنون برنامه‌ریزی کرده تا تمام واردات گاز طبیعی مایع روسیه را تا پایان سال ۲۰۲۶ و یک سال زودتر از برنامه حذف کند. تنها دو کشور اروپایی که هنوز مقادیر قابل توجهی نفت روسیه می‌خرند، مجارستان و اسلواکی هستند، که هر دو توسط متحدان پوپولیست ترامپ رهبری می‌شوند.
🔹اگر هدف افزایش فشار بر پوتین برای پایان دادن به تجاوز او است، ایالات متحده نباید منتظر بماند تا ویکتور اوربان، رئیس‌جمهور مجارستان، و رابرت فیکو، نخست‌وزیر اسلواکی، دو رهبر اتحادیه اروپا که بیشترین دوستی را با پوتین دارند، به این امر بپیوندند. اما در حالی که ترامپ هند را به دلیل خرید نفت از روسیه با تعرفه‌های ۵۰ درصدی تنبیه کرده، هیچ تحریم اضافی بر مسکو از زمان تصدی مقام اعمال نکرده است. ترامپ حتی روسیه را از تعرفه‌های «متقابل» که بر تمامی کشورها اعمال کرده، معاف کرده است.
✅با توجه به عدم تمایل ترامپ به سخت‌گیری با پوتین، زمان آن رسیده که کنگره آمریکا منتظر اجازه او نماند و علاوه بر کمک نظامی اضافی برای اوکراین، تحریم‌های سختی علیه روسیه نیز تصویب کند. این تنها راه برای هشدار دادن به پوتین است تا او هزینه غیرقابل قبولی برای ادامه جنگ در اوکراین و گسترش تجاوز خود به کشورهای همسایه ناتو پرداخت کند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/608
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🔵بحران برق آمریکا و تاثیرات ژئوپلیتیک آن
▪️فارن افرز
#اکوتهران
#انرژی #آمریکا
🔹علیرغم یک ثبات حدود 20 ساله در مصرف برق آمریکا، این کشور با سریع‌ترین نرخ رشد تقاضای برق از زمان جنگ جهانی دوم تا کنون مواجه شده است. علت اصلی آن نیز سیاست‌های برقی‌سازی(electrification)، رشد چشم‌گیر تاسیسات ساخت نیمه‌هادی و افزایش سرسام‌آور مراکز داده‌ای است که زیربنای بلندپروازی‌های آمریکا در حوزه هوش مصنوعی هستند. مطابق برآوردها با ادامه این روند، در طول دهه آتی مصرف برق ایالات متحده بیش از 18% از وضعیت فعلی بیشتر خواهد بود.
💢 فشار ناشی از افزایش قیمت
🔸برای دهه‌ها، آمریکا از مزیت نسبی انرژی برخوردار بود. قیمت برق صنعتی تقریباً نصف قیمت برق رقبای اروپایی بود و خانوارها و کسب‌وکارهای آمریکایی از منابع انرژی وسیع کشور بهره‌مند می‌شدند. با این حال، افزایش شدید تقاضای برق باعث شده که قیمت انرژی در سراسر آمریکا به سرعت بالا برود. قیمت برق خرده‌فروشی در سال ۲۰۲۵ تقریباً دو برابر نرخ تورم کلی افزایش یافته است. همچنین طبق اعلام یک اپراتور منطقه‌ای، قبض برق ۶۷ میلیون آمریکایی در منطقه تحت پوشش آن، تا ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت.
💢 کاهش پایداری شبکه
🔸با افزایش قیمت‌ها، هزینه تعمیر و نگهداری شبکه برق نیز افزایش یافته و به تبع آن، پایداری شبکه برق کاهش یافته است. بازارهای برق آمریکا دیگر قادر نیستند برای جلوگیری از خاموشی‌ها هنگام افزایش شدید تقاضا، مانند روزهای بسیار گرم یا سرد، ذخیره کافی برق نگه دارند. امسال، انتظار می‌رود ۹ بازار از مجموع ۱۳ بازار برق آمریکا زیر آستانه حیاتی پایداری قرار گیرند، یعنی سطحی که نشان می‌دهد تأمین ذخیره برق کافی برای جلوگیری از خاموشی‌ها وجود دارد و احتمال خاموشی در این 9 منطقه بسیار بالا است.
💢 تهدیدات ژئوپلیتیک ناشی از بحران برق
🔸ترکیب قیمت بالاتر و پایداری کمتر، تهدید مستقیمی برای امنیت ملی و رقابت اقتصادی آمریکا با سایر قدرت‌ها به‌شمار می‌رود. اقتصاد جهانی وارد دوره‌ای شده است که تعداد کمی از صنایع فناوری پیشرفته، شامل هوش مصنوعی، تکنولوژی‌های نوآورانه انرژی و نیمه‌هادی‌های پیشرفته، محرک و پیشران رشد اقتصادی خواهند بود. رهبری در این بخش‌ها نیازمند شبکه برق قوی، پایدار و مطمئن است. چین که رقیب اصلی آمریکا در بسیاری از این زمینه‌ها به‌شمار می‌رود، به‌طور بلندمدت در تولید برق سرمایه‌گذاری کرده تا بخش بیشتری از اقتصاد خود را متکی به برق اداره کند.
💢 راهکارهای آمریکایی
🔸باتوجه به زمانبر بودن احداث نیروگاه‌های گازی و هسته‌ای جدید تا دهه 2030، برخی اقدامات نظیر کاهش تلفات انتقال و توزیع و افزایش ظرفیت انتقال خطوط تا 50% با استفاده از فناوری‌های موجود، استفاده از ظرفیت نیروگاه‌های پراکنده با فعال‌سازی سیستم‌های انرژی موجود در خانه‌ها و کسب‌وکارها شامل میلیون‌ها ژنراتور، پنل خورشیدی، باتری و سیستم‌های گرمایش و سرمایش در خانه‌ها و کسب‌وکارها، نصب باتری به‌عنوان ذخیره‌کننده انرژی و الزام مصرف‌کنندگان بزرگ جدید به انعطاف‌پذیری زمانی در مصرف از جمله مواردی است که برای مدیریت مصرف و جلوگیری از خاموشی انجام گرفته است. هرچند مجموعه این اقدامات کفاف افزایش 18% مصرف برق در آمریکای دهه بعد را نخواهد داد و لازم است احداث نیروگاه‌های جدید در دستور کار قرار بگیرد.
💢 اصلاحات ساختاری و عبور از موانع بروکراتیک
🔸بحران قریب‌الوقوع انرژی نیازمند این است که سیاست‌گذاران فدرال، ایالتی و منطقه‌ای اصلاحاتی را اجرا کنند که مصرف‌کنندگان را در اولویت قرار دهد. کمبود برق فعلی فرصتی عالی برای شکستن چرخه‌های قدیمی و ناکارآمد سیاست‌گذاری را فراهم می‌کند. اصلاح سیستم برق، جایی است که قوه مجریه باید انگیزه لازم برای عبور از موانع بروکراتیک و پیشبرد اصلاحات را اتخاذ کند.
✅در سیاست، راه‌حل‌ها هرگز ارزان یا آسان نیستند. اما وقتی پای انرژی در میان باشد، مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها وجود دارد که می‌تواند برق ارزان‌تر و پایدارتر را هم‌اکنون فراهم کند. اگر سیاست‌گذاران، شرکت‌های برق و فعالان انرژی منابع موجود را بهینه کنند و تمرکز خود را بر استفاده بیشتر از سیستم موجود قرار دهند، می‌توانند قبض برق مصرف‌کنندگان را کاهش دهند و کشور را برای پیشتازی در موج بعدی نوآوری آماده کنند. با انگیزه‌های درست، ایالات متحده می‌تواند کمبود انرژی را به یک مزیت رقابتی تبدیل کند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/606
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐ساخت نظم لیبرال پساآمریکایی
◾️فارن افرز
📝فیلیپس اوبرایِن
#روندهای_استراتژیک
🔸ایالات متحده که دهه‌ها محور نظم لیبرال جهانی بود، امروز به بازیگری غیرقابل اعتماد تبدیل شده است. سیاست‌های ترامپ و تضعیف نهادهای داخلی موجب شده متحدان دیگر نتوانند مطمئن باشند واشنگتن در مواقع بحرانی از آنها دفاع خواهد کرد. این تحول، پرسشی اساسی ایجاد کرده: دموکراسی‌ها چگونه می‌توانند نظم نوینی بسازند که امنیت و ارزش‌های لیبرال بدون تکیه کامل بر آمریکا را تضمین نمایید؟
💢افول رهبری آمریکا و بحران اعتماد
🔹اعتماد تاریخی به آمریکا به‌عنوان ضامن نظم بینالمللی رو به فروپاشی است. ترامپ با تردید در تعهدات جمعی (ماده ۵ ناتو)، تهدیدهای تجاری و تحریمی و تصمیمات کوتاه‌مدت، پیش‌بینی‌پذیری روابط را از بین برد. پیامد عملی این اقدامات دوگانه است: متحدان مجبور به تنوع‌بخشی سیاست خارجی و افزایش مخارج دفاعی شدند و بازارهای بینالمللی ریسک همکاری با آمریکا را بازقیمت‌گذاری کردند. تضعیف نهادهای تخصصی داخلی و فشار بر رسانه‌ها و دانشگاه‌ها نیز تصویر «پایگاه اخلاقی و نهادی» آمریکا را لکه‌دار کرده و هزینه‌های مشارکت دفاعی و اقتصادی شرکا را بالا برده است.
💢چرخش به سمت اقتدارگرایان
🔹رفتار ترامپ نشان داد ترجیح عملی نسبت به رهبران اقتدارگرا وجود دارد و این دو اثر دارد: مشروعیت‌بخشی سیاسی به بازیگران غیرلیبرال و ایجاد انگیزه برای تعمیق روابط راهبردی با آمریکا. این روند، بلوک‌های ژئوپلیتیک جدیدی شکل داده که منافع دموکرات‌ها را در معرض تضعیف قرار می‌دهد. نتیجه عملی آن، رقابت نظامی، اقتصادی و فناوری بیشتر و افزایش قطبی‌شدن فضای بینالمللی است.
💢ضرورت استقلال راهبردی دموکراسی‌ها
🔹استقلال راهبردی به خوداتکایی دفاعی (تولید و نگهداری تسلیحات و سامانه‌های هشدار)، خودکفایی فناوری (زنجیره‌های تأمین امن، امنیت سایبری) و استقلال اقتصادی (دسترسی به منابع کلیدی و شبکه‌های تجاری قابل اعتماد) نیاز دارد. دستیابی به این استقلال مستلزم سرمایه‌گذاری سنگین، هماهنگی سیاسی و ایجاد نهادهای چندملیتی جدید است. موانع شامل هزینه‌های بالای صنایع دفاعی و فناوری، مقاومت داخلی و اختلافات میان دموکراسی‌ها درباره اولویت‌هاست. بنابراین استقلال راهبردی باید مرحله‌ای و هوشمند باشد و ابتدا در حوزه‌هایی آغاز شود که هزینه نسبت به منافع قابل توجیه است.
💢معماری همکاری‌های دفاعی و اقتصادی
🔹راهکار دو رکن دارد: یک — همگرایی دفاعی هوشمند و شبکه‌ای: ترکیب ظرفیت‌های اروپا (صنایع کشتی‌سازی و هوایی) با مزیت‌های آسیا (سامانه‌های موشکی و پرتابی) و تمرکز روی سیستم‌های مقیاس‌پذیر و ارزان‌تر مانند پهپادها و کشتی‌های کوچک. دو — همکاری اقتصادی هدفمند: ایجاد «بازارهای اعتماد» برای سرمایه‌گذاری متقابل، قراردادهای طولانی‌مدت تأمین مواد خام، صندوق‌های مشترک تحقیق‌و‌توسعه و خطوط اعتباری ویژه پروژه‌های استراتژیک. این همکاری‌ها باید هم فنی و هم نهادی باشند و سازوکارهای شفاف برای مدیریت ریسک، اشاعه و امنیت تسلیحاتی داشته باشند.
💢تمرکز ویژه بر روسیه
🔹اروپا می‌تواند با برتری اقتصادی و فناورانه نسبت به روسیه، بازدارندگی ایجاد کند و همزمان مشروعیت رژیم را تضعیف کند. اقدامات عملی شامل حمایت مستمر از اوکراین، مسئول‌سازی شبکه‌های اقتصادی مرتبط با جنگ روسیه و مقابله با فعالیت‌های نظامی سایه‌دار است. همزمان، ترویج مزایای دموکراسی برای نسل جوان روسیه یک مؤلفه طولانی‌مدت مهم خواهد بود. این استراتژی اروپا را از موقعیت تدافعی به موقعیت فعال و تأثیرگذار تغییر می‌دهد.
💢جمع‌بندی
✅آینده نظم لیبرال نه بازگشت مطلق به قبل، نه پذیرش کامل واگرایی است؛ بلکه شبکه‌ای از دموکراسی‌های هم‌پیمان خواهد بود که خوداتکایی نسبی در دفاع، فناوری و اقتصاد را با سیاست‌های همکاری متقابل ترکیب می‌کنند. این شبکه باید توان بازدارندگی نظامی و فناورانه، سرمایه‌گذاری مشترک و زنجیره‌های اعتماد تجاری را داشته باشد. سه شرط کلیدی موفقیت شامل اراده سیاسی برای تقسیم هزینه‌ها و ریسک‌ها، نهادهای کارآمد و شفاف فراملی و سازوکارهای نظارتی برای مدیریت پیامدهای ناخواسته است. اگر این شرایط رعایت شود، دموکراسی‌ها می‌توانند نه‌تنها بقای خود را تضمین کنند، بلکه ارزش‌های لیبرال را در جهان چندقطبی گسترش دهند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/604
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️مسیر پرخطر بازگشت ایران به قدرت
◾️فارن افرز
📝افشون استوار
#تهران_ریویو
#چین #تحولات_منطقه
🔸در پی تحولات اخیر منطقه‌ای از جمله تضعیف گروه‌های متحد ایران مانند حماس و حزب‌الله و سقوط دولت اسد در سوریه، ایران بخشی از ابزارهای سنتی خود برای اعمال نفوذ در منطقه را از دست داده است. این وضعیت به اسرائیل امکان داد تا در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران، بدون نگرانی از واکنش گسترده نیروهای نیابتی، حملات گسترده‌ای انجام دهد؛ حملاتی که توان دفاع هوایی، موشکی و بخشی از برنامه هسته‌ای ایران را تحت تأثیر قرار داد. در چنین شرایطی، تلاش ایران برای بازسازی قدرت و نفوذ منطقه‌ای‌اش با موانع جدی روبه‌روست، به‌ویژه تا زمانی که نتواند دفاع مؤثرتری از خاک خود داشته باشد.
🔹در کوتاه‌مدت، ایران احتمالاً برای بازسازی توان دفاعی خود به گسترش همکاری‌های نظامی با چین روی خواهد آورد. هرچند پکن پیشتر در خاورمیانه رویکردی بی‌طرفانه داشت، اما با افزایش تنش‌ها میان اسرائیل و کشورهای عرب، به‌ویژه پس از حملات اسرائیل به رهبران حماس در قطر، ممکن است چین اکنون فرصت‌هایی برای تقویت نقش خود از طریق حمایت از ایران ببیند.
💢مسیر پرمانع
🔹با سقوط دولت اسد و روی کار آمدن دولتی با مواضع ضدایرانی در دمشق، مسیر سنتی ایران برای پشتیبانی از حزب‌الله از طریق سوریه با مانع جدی مواجه شده است. رئیس‌جمهور جدید سوریه، احمد الشرع، نه‌تنها نفوذ ایران را مردود دانسته بلکه آن را عامل بی‌ثباتی منطقه معرفی کرده و به‌دنبال نزدیکی با رقبای تهران است. با وجود این، ضعف دولت جدید در متحد کردن کشور، می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا از شکاف‌های داخلی سوریه و روابط پیشین با برخی گروه‌های سنی برای حفظ نفوذ خود بهره‌برداری کند، به‌ویژه اگر آمریکا از سوریه به‌طور کامل عقب‌نشینی کند.
💢در موضع دفاعی
🔹در حال حاضر، ایران توانایی لازم برای بازسازی مسیرهای تأمین تسلیحات به حزب‌الله را ندارد و این موضوع بازدارندگی سنتی آن را در برابر اسرائیل تضعیف کرده است. درحالی‌که دیگر نیروهای نیابتی مانند حوثی‌ها یا گروه‌های شیعه در عراق، تهدیدی هم‌سطح حزب‌الله محسوب نمی‌شوند، گزینه روی آوردن به سلاح هسته‌ای نیز با ریسک‌های بالای اطلاعاتی و نظامی مواجه است. با وجود ذخایر اورانیوم و دانش فنی موجود، هر تلاش برای تسلیح هسته‌ای می‌تواند واکنش شدید اسرائیل یا آمریکا را در پی داشته باشد و در نبود دفاع هوایی مؤثر چنین زرادخانه‌ای بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود.
🔹از این رو، بازسازی بازدارندگی ایران مستلزم تقویت فوری توان نظامی متعارف، به‌ویژه دفاع هوایی، است. جنگ اخیر نشان داد که موشک‌های ایران بازدارندگی کافی ایجاد نمی‌کنند و سامانه‌های دفاعی آن نیز به‌شدت آسیب‌پذیرند. ایران احتمالاً بر پایه تجربیات جنگ، سرمایه‌گذاری در تسلیحات پیشرفته‌تری همچون موشک‌های هایپرسونیک و برد بلند را در اولویت قرار خواهد داد. اما به دلیل محدودیت‌های صنعتی داخلی، برای نوسازی سیستم‌های دفاعی و هوایی خود ناگزیر بر شرکای خارجی متکی است. در عین حال، همکاری با روسیه با موانع متعددی مواجه شده و ممکن است ایران را به‌سمت گزینه‌های جایگزینی همچون چین سوق دهد.
💢آخرین دستاویز
🔹با توجه به فشارهای نظامی و کاهش توان دفاعی ایران، چین به گزینه‌ای کلیدی برای تأمین تجهیزات نظامی بدل شده است. پکن که پیشتر رویکردی متعادل در خاورمیانه داشت، ممکن است اکنون با توجه به افزایش تنش با آمریکا و نزدیکی دیپلماتیک ایران و عربستان، تمایل بیشتری به حمایت نظامی از تهران داشته باشد. چین می‌تواند با فروش سامانه‌های دفاع هوایی مانند HQ-9 و جنگنده‌های J-10، به ایران در تقویت توان هوایی‌اش کمک کند. گرچه این کمک‌ها در کوتاه‌مدت برتری ایران را نسبت به رقبای منطقه‌ای تغییر نمی‌دهند، اما در میان‌مدت می‌توانند هزینه حملات را برای دشمنان افزایش داده و زمان لازم برای بازیابی توان موشکی داخلی ایران را فراهم کنند.
✅فارغ از واکنش چین به شرایط، ایران در وضعیت دشواری قرار دارد. رهبران آن ممکن است همچنان در وضعیتی ناامن و بی‌ثبات باقی بمانند. آنها ممکن است راهی حتی خطرناک‌تر، یعنی تولید سلاح هسته‌ای، را انتخاب کنند. اما زیرساخت‌هایی که امنیت ایران را در دو دهه گذشته حفظ کرده بود فرو ریخته‌اند و تا وقتی نقص‌های نظامی متعارف آن برطرف نشود، کشور به طور بنیادی آسیب‌پذیر باقی خواهد ماند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/602
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 برقراری روابط دیپلماتیک اسلامآباد- ایروان در پرتو نظم نوین قفقاز جنوبی
#تحلیل_کوتاه
#قفقاز #پاکستان
📝احسان فلاحی
🔹 ۳۱ آگوست در حاشیه نشست سران شانگهای در چین، وزرای خارجه اسلامآباد و ایروان بیانیه برقراری روابط دیپلماتیک را امضاء کردند. بیانیه مذکور فارغ از اهمیت دو جانبه آن، نشانه‌ای برجسته از فروپاشی نظم قدیمی حاکم بر قفقاز و شکلگیری نظمی نوین در منطقه است.
💢 از ریشه‌های تقابل تا دلایل تعامل
🔸همزمان با فروپاشی شوروی در اثنای جنگ اول قره‌باغ، اسلامآباد شناسایی ارمنستان را منوط به بازگرداندن مناطق اشغال شده به باکو نمود. در مقابل آنکارا و باکو از مواضع پاکستان در مورد بحران کشمیر حمایت کرده‌اند. بر این اساس مثلث راهبردی ترکیه، آذربایجان و پاکستان حول دو بحران قره‌باغ و کشمیر شکل گرفته است. لذا در سوی دیگر معادله، هند به سمت همکاری با ارمنستان سوق یافته است.
🔸بعد از جنگ دوم قره‌باغ (پائیز ۲۰۲۰) مناطق هفت‌گانه تحت کنترل ارمنستان به آذربایجان واگذار شد و پس از حمله برق‌آسای سپتامبر ۲۰۲۳ تنها منطقه باقی مانده نیز به کنترل باکو درآمد. اما اسلامآباد تا اطمینان از تحقق کامل صلح میان باکو و ایروان از به رسمیت شناختن ارمنستان خودداری نمود و منتظر هماهنگی بیشتر با آنکار و باکو ماند. تا این که پس از «بیانیه سه‌جانبه کاخ سفید» بررسی روابط دیپلماتیک با ارمنستان در دستور کار اسلام آباد قرار گرفت.
💢 انگیزه‌های پاکستان
🔸 انگیزه‌های پاکستان از برقراری روابط دیپلماتیک با ارمنستان را می‌توان در چارچوب «دکترین منیر» به عنوان رویکرد نوین سیاست خارجی این کشور برسی کرد که علاوه بر توصیه به مصون‌سازی استراتژیک همکاری راهبردی با کشورهای کوچک را نیز توصیه می‌کند. تا از این طریق استقلال راهبردی خویش را در برابر قدرت‌های بزرگ را با هزینه کمتری حفظ کند.در همین راستا سخنگوی وزارت خارجه پاکستان «بیانیه سه‌جانبه کاخ سفید» را «لحظه‌ای تاریخی» و دوره‌ای جدید از «صلح، ثبات و همکاری» در قفقاز جنوبی دانسته است.
🔸بنابراین از نظر پاکستان معادلات قفقاز از این پس، در بستر رقابت دو قدرت بزرگ یعنی روسیه و آمریکا تفسیر خواهد شد که بر اساس «دکترین منیر» اسلامآباد دیگر تمایلی به حمایت از یک طرف در برابر دیگری را ندارد. بنابراین عادی سازی روابط با ارمنستان به معنای مصون‌سازیی پاکستان در رقابت قدرت‌های بزرگ در قفقاز است. همچنین افزایش اهمیت مولفه‌های ژئواکونومیکی در «دکترین منیر» باعث شده است که این کشور نگاه ویژه‌ای به ارمنستان به عنوان دروازه ورود به «اتحایه اقتصادی اوراسیایی» داشته باشد.
💢 انگیزه‌های ارمنستان
🔸ایروان در تلاش است که با هر نوع گشایشی انزوای ژئوپلیتیکی خود را کاهش دهد. در همین راستا نفوذ روسیه بر ارمنستان، مانع از دستیابی به این هدف بود. اما عواملی از قبیل به قدرت رسیدن پاشینیان در ۲۰۱۸، جنگ دوم قره‌باغ ۲۰۲۰، بی‌میلی نیروهای روسی در حفظ دالان لاچین، انحلال دولت خودمختار آرتساخ ۲۰۲۳ و اقدامات تنبیهی مسکو بر علیه ایروان باعث شده است که اعتماد ارمنی‌ها به روسیه کاهش یابد. بنابراین به رسمیت شناخته شدن توسط پاکستان اهمیتی نمادین در استقلال خارجی ایروان در عرصه بینالمللی دارد.
🔸به رسمیت شناخته شدن توسط پاکستان به ارمنستان اجازه می‌دهد وابستگی غالب به یک کشور را خنثی کرده و انعطاف‌پذیری بیشتری در سیاست خارجی داشته باشد. از سوی دیگر ایروان نیز همانند اسلامآباد انگیره‌های چندجانبه گرایانه نیز دارد. اگر پاکستان بعد از به رسمیت شناختن ارمنستان خواهان جلب حمایت ایروان در چارچوب «اتحادیه اقتصادی اوراسیایی» است؛ ایروان نیز مابه ازای چندجانبه آن در «سازمان همکاری شانگهای» (SCO) را از اسلامآباد طلب می‌کند. همچنین برقراری روابط با پاکستان یک سرمایه‌گذاری دیپلماتیک برای دولت پاشینینان به شمار می‌رود که می‌تواند در انتخابات ۲۰۲۶ از آن بهره‌برداری کند.
💢 سخن پایانی
✅اگر چه قضاوت در مورد نایج بیانیه تیانجین هنوز زود است؛ اما بُعد نمادین آن ذات دیپلماسی معاصر را نشان می‌دهد که عدم قطعیت‌ها و همسویی‌های سیال حتی با کشورهای کوچک را نشان می‌دهد. تحولات آهسته اما پیوسته‌ای که در قفقاز جنوبی در حال وقوع است نشان می‌دهد که نظم منطقه‌ای بر مبنای گزاره‌های جزم اندیشانه مانند «همکاری با این یا آن» طراحی نشده؛ بلکه حول محور ایده‌های آشتی‌جویانه‌تری مانند «همکاری با این و آن» بنیان نهاده شده است. از این رو نه تنها برقراری روابط ارمنستان- پاکستان تعجب آور نبوده بلکه گسترش مناسبات هند و آذربایجان در آینده نزدیک بسیار محتمل است.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/600
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️عصر طلایی چندجانبه‌گرایی به پایان رسیده است!
◾️فارین پالیسی
📝جو اینگه بکفولد
#تهران_ریویو
#آمریکا #چین
🔹نظام چندجانبه‌ای که در پایان جنگ جهانی دوم، با تأسیس سازمان ملل متحد و دیگر نهادها پایه‌گذاری شد، اکنون در برابر چشمان ما در حال فروپاشی است. این وضعیت نیازمند بحثی جدی درباره‌ی دلایل این فروپاشی، امکان نجات آن، و جایگزین‌های احتمالی‌اش در صورت نجات‌ناپذیری است. دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش اذعان کرده است که مردم به چندجانبه‌گرایی بی‌اعتماد شده‌اند. عینی‌ترین مصداق از زوال این سیستم را می‌توان در سیاست تعرفه‌ای دولت ترامپ مشاهده کرد.
🔸در واقع، دوران تک‌قطبی ایالات متحده پس از فروپاشی شوروی تا دو دهه بعد از آن، احتمالاً اوج چندجانبه‌گرایی را رقم زد. واشنگتن همواره نگهبان بی‌نقصی برای این سیستم نبود؛ در تمامی قالب‌های همکاری بینالمللی مشارکت نکرد، گاه از قدرت خود در خاورمیانه و دیگر مناطق سوءاستفاده کرد و سیاست‌هایش بیشتر بر منافع ملی استوار بود تا نوع‌دوستی. با این حال، ایالات متحده در آن دوران تسهیل‌گر بی‌سابقه‌ای برای همکاری‌های چندجانبه بود، در شرایطی که هم در سطح جهانی و هم در داخل این کشور، از نظام چندجانبه حمایت گسترده‌ای وجود داشت.
💢نقش سه عامل کلیدی در طلایی شدن این عصر از چندجانبه‌گرایی:
🔸نخست و مهم‌تر از همه، ایالات متحده آن‌قدر قدرت داشت که می‌توانست به منافع مطلق برای کل سیستم جهانی بیندیشد. شاید متناقض به نظر برسد، اما تک‌قطبی‌گری و نه چندقطبی‌گری بهترین بستر برای همکاری چندجانبه است. در وضعیت آنارشی بینالمللی حضور دو یا چند قدرت بزرگ باعث می‌شود هر یک نگران آن باشد که دیگری سود نسبی بیشتری از همکاری ببرد و موقعیت خود را تقویت کند. در نتیجه، قدرت‌های بزرگ، همبستگی را تهدیدی بالقوه می‌دانند و بستر همکاری در ساختار چندقطبی ضعیف‌تر می‌شود.
🔸دومین عامل دوران طلایی چندجانبه‌گرایی، ماهیت ایالات متحده به‌عنوان یک «لویاتان لیبرال» بود. ایالات متحده مدافع دموکراسی، اقتصاد بازار و تجارت آزاد بود. این کشور گرچه بارها در کشورهای دیگر مداخله کرد و حتی رژیم‌های سیاسی را تغییر داد، اما هرگز به دنبال فتح سرزمینی نبود. این در حالی است که یک لویاتان منزوی، اقتدارگرا یا ملی‌گرای افراطی ممکن بود باری بسیار سنگین‌تر بر دوش همکاری‌های بینالمللی و چندجانبه‌گرایی باشد.
🔸سومین عامل، خاستگاه ساختار قدرت تک‌قطبی ایالات متحده بود که به تقویت باور به راه‌حل‌های چندجانبه کمک کرد. در دوران جنگ سرد، کاملاً مشخص بود که بلوک غرب تحت رهبری آمریکا رشد اقتصادی بیشتر و سطح زندگی بالاتری نسبت به بلوک شوروی داشت. بنابراین، زمانی که آمریکا در این رقابت پیروز شد، هم در داخل کشور و هم در سطح جهانی تمایل زیادی برای ادغام کشورهای بیشتر در نظام موفق و کارآمد پس از جنگ جهانی دوم به‌وجود آمد. حتی چین نیز علاقه‌مند به پیوستن به این سیستم بود.
💢شرایط متفاوت هر سه شرط ذکر شده در وضعیت کنونی
🔸در سطح بنیادی‌تر، ساختار قدرت جهانی تغییر کرده است. ساختار قدرت جهانی از تک‌قطبی به دوقطبی (میان آمریکا و چین) تغییر یافته و تمرکز این دو قدرت بر منافع نسبی، موجب کاهش همکاری‌های چندجانبه شده است. آمریکا رویکردش را از تعامل اقتصادی به سیاست‌های محدودکننده علیه چین تغییر داده و در قبال جنگ اوکراین و تعهدات ناتو رفتاری مبهم دارد. چین از روسیه حمایت می‌کند تا جایگاهش در برابر آمریکا تقویت شود و هند نیز برای حفظ تعادل، روابط خود با روسیه را حفظ کرده است.
🔸افزون بر این، در گذار کنونی دولت آمریکا از تک‌قطبی به دوقطبی، ذهنیتی کمتر مساعد پیرامون این ساختار ایجاد شده است. دولت ترامپ باور دارد که نظام چندجانبه علیه منافع ایالات متحده عمل می‌کند و این گرایش در بین کشورهای اروپایی نیز در حال گسترش است؛ برگزیت یکی از نمودهای برجسته این روند است. علاوه بر این، ملی‌گرایی در ایالات متحده، اروپا، چین، هند و روسیه در حال افزایش است. رژیم‌های ملی‌گرا معمولاً نسبت به مداخله‌ی نهادهای جهانی در امور داخلی خود، نگرانی و حساسیتی بیشتر از دولت‌های دموکراتیک دارند.
✅باید بپذیریم دوران طلایی چندجانبه‌گرایی برای همیشه به پایان رسیده است چرا که نه چین، نه آمریکا و نه حتی اروپا مایل به تداوم چندجانبه‌گرایی نیست. با این حال، حتی یک نظام چندجانبه ناقص و ناکارآمد نیز ارزش حفظ شدن دارد زیرا جایگزین آن بسیار بدتر خواهد بود. نظام چندجانبه آینده به احتمال زیاد، سیستمی پراکنده‌تر خواهد بود؛ جایی که گروه‌های کوچک‌تری از کشورهایی با ذهنیت و منافع مشترک برای حل مسائل مشخص با هم همکاری خواهند کرد.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/598
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🔵 رونق تجارت چین با وجود حملات آمریکا
◾️اکونومیست
#اکوتهران
#جنگ_تجاری
#چین #آمریکا
🔹از زمان قدرت‌گیری دوباره ترامپ، بیش از همه کشورها چین هدف خشم او بوده است. او در آوریل گفت: «همه کشورهای جهان ما را سرکیسه کرده‌اند، اما چین... سرکرده آنان است». حرف و عمل ترامپ یکی بود. تعرفه‌ها بر کالاهای چینی در بالاترین سطح خود قرار دارند. توافق‌هایی با کشورهای جنوب‌شرق آسیا برای جلوگیری از ورود کالاهایی که مظنون به «انتقال» از چین هستند انجام شده و آمریکا بر اتحادیه اروپا نیز فشار آورده تا فلزات چینی وارد زنجیره‌های تأمینش نشود. اگرچه بخش بزرگی از دستورکار ترامپ پراکنده و ناپیوسته است، اما تلاش برای منزوی کردن چین به‌نظر یک برنامه منسجم جلوه می‌کند.
🔸شی جین‌پینگ، با وضع تعرفه‌های متقابل به ترامپ پاسخ داده و اکنون در حال جلب حمایت بخش‌های دیگری از جهان، از جمله اتحادیه اروپا، هند، مالزی و ویتنام است. نمایش جسورانه او در نشست «سازمان همکاری شانگهای» در اول سپتامبر رقم خورد؛ جایی که چین را به‌عنوان بدیلی برای آمریکا معرفی کرد و اعضا را فراخواند تا با «تفکر جنگ سرد... و زورگویی» مقابله کنند.
🔸اما در عمل همه این‌ها واجد چه معنایی است؟ چند ماه پس از «روز آزادی» ترامپ، آمار گمرک چین نشان می‌دهد طی سه ماه گذشته صادرات به آمریکا نسبت به سال قبل یک‌چهارم کاهش یافته و سهم آمریکا از صادرات چین در اوت از ۱۵ درصد به ۱۰ درصد سقوط کرد.
🔸با این حال، هدف بزرگتر ترامپ که ضربه به ماشین تجاری چین بود ناکام مانده است. از ماه ژوئن تا اوت، کل صادرات چین نسبت به سال گذشته ۶ درصد افزایش یافت. فروش به آفریقا یک‌سوم رشد کرد، صادرات به کشورهای عضو آسه‌آن 20% بالا رفت و ارسال کالا به اروپا نزدیک به 10% افزایش یافت. یک سال پیش، سهم اتحادیه اروپا و آمریکا از کالاهای چین تقریباً برابر بود؛ امروز اروپا افزون بر 60% درصد بیشتر می‌خرد.
🔸جهان خارج از آمریکا بیش از هر زمان دیگری در حال جذب کالاهای چینی است. این امر به‌ویژه در «جنوب جهانی» صادق است؛ جایی که ابتکار «کمربند و جاده» چین زیرساخت‌های محکمی ایجاد کرده است. با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، سرعت این ابتکار بیشتر هم شده است. در نیمه نخست 2025 فعالیت‌های BRI به رکوردی تازه رسید: بیش از 120 میلیارد دلار قرارداد و سرمایه‌گذاری جدید. نزدیک به نیمی از قراردادهای ساخت‌وساز این ابتکار که به شرکت‌های چینی سپرده می‌شود مربوط به پروژه‌های آفریقا بود؛ رقمی بیش از 30 میلیارد دلار، پنج برابر همان دوره در سال قبل.
🔸چنین قراردادهایی محرک تجارت‌اند. صادرات چین به نیجریه در سه ماه اخیر بیش از 50% افزایش یافته که عمدتاً ناشی از تقاضا برای تجهیزات ساخت راه‌آهن‌ها و نیروگاه‌های تأمین‌مالی شده توسط چین است. مصر هم از وام‌های BRI استفاده کرده است. سرمایه‌گذاری مالی چین در زمینه‌های دیگر نیز پیشرفت داشته است. کنیا قصد دارد وام‌های دلاری چین را به یوآن تبدیل کند؛ مصر، نیجریه و آفریقای جنوبی هم توافق‌های سوآپ ارزی امضا کرده‌اند.
🔸در همین حال، چین جایگاه خود را در زنجیره‌های تأمین تثبیت می‌کند. بین ژوئن و اوت، ارسال کالا از چین به تایلند و ویتنام 25% بیشتر از سال پیش شد. بیشترین رشد در بخش الکترونیک و ماشین‌آلات بود که صادرات به هر دو کشور بیش از 40% بالا رفت. شاید بخشی از این افزایش ناشی از «پیش‌دستی» برای فرار از تعرفه‌ها باشد، اما تغییرات عمیق‌تری در زیر سطح رخ می‌دهد. چین بخشی از تولید خود را به داخل کشورهای آسه‌آن از جمله اندونزی، مالزی و ویتنام منتقل می‌کند تا قوانین مبدأ این بلوک را برآورده سازد. این کار شاید «ترانشیپمنت» را کاهش دهد، اما جایگاه شرکت‌های چینی را در تجارت تثبیت می‌کند.
🔸تنها استثنا به این الگو در نزدیکی آمریکا دیده می‌شود. از مه تا ژوئیه، واردات مکزیک از چین نسبت به سال گذشته 6% کاهش یافت و احتمالاً باز هم کاهش پیدا کند. در 4 سپتامبر رئیس‌جمهور مکزیک، از تعرفه‌های تازه بر خودروها، منسوجات و پلاستیک‌های چینی خبر داد؛ اقدامی برای هم حمایت از صنایع داخلی و هم جلب رضایت ترامپ، که مدت‌هاست به دنبال ایجاد «دژ آمریکای شمالی» بوده است.
✅با این حال، او باید بداند که دژها به‌ندرت نشانه اعتمادبه‌نفس‌اند. در قرن پانزدهم، دودمان مینگ در چین رو به درون آورد، تجارت را محدود کرد و دیوار بزرگ را ساخت. این عقب‌نشینی نیروی حیاتی کشور را تحلیل برد و زوال آن را شتاب داد. آمریکا با ساختن دیوارهای خودش، امروز خطر تکرار همان اشتباه را به جان می‌خرد. چنانکه که آمارهای تجاری هم نشان می‌دهند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/596
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️گزینه‌های ایران برای بازسازی برنامه هسته‌ای
◾️مؤسسه واشنگتن
📝ریچارد نفیو
#تهران_ریویو
#ایران #آمریکا
#مذاکرات_هسته‌ای
🔹دولت ترامپ پس از حملات به تاسیسات هسته‌ای ایران ادعا کرد که برنامه هسته‌ای این کشور «کاملاً محو» شده و برای اینکه جلوی هرگونه برنامه زمانی بالقوه برای بازسازی را بگیرد، هشدار داد که ایران نباید توانمندی غنی‌سازی خود را بازسازی کند. اندکی بعد، مقامات آمریکا ادبیات نسبتاً فنی‌تری را انتخاب کردند. سیا، اسرائیل، فرانسه، آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دیگران نتیجه گرفتند که ایران ممکن است ظرف چند ماه به نوعی برنامه هسته‌ای خود را از سر گیرد. از سوی دیگر، مقامات ایرانی اعلام کردند که این برنامه به شدت آسیب دیده تا دسترسی بیشتر بازرسان آژانس را ناممکن کنند. این در حالی بود که رهبری عالی ایران [آیت‌الله] علی خامنه‌ای آسیب را نسبتاً کم و حتی ناچیز توصیف کرد. در حال حاضر، گویا ایران چهار گزینه دارد که می‌توانند به عنوان یک برنامه هسته‌ای بازسازی شده لحاظ گردند.
💢همکاری خارجی برای برنامه هسته‌ای غیرنظامی
🔸این حالت از بازسازی باعث می‌شود ایران همچنان برنامه هسته‌ای داشته باشد، هرچند در مقایسه با سایر گزینه‌ها در مقیاس بسیار کوچک‌تری خواهد بود. تهران اسماً می‌تواند با شرکت‌های خارجی برای ساخت رآکتورهای جدید (که مکمل رآکتور دومی هستند که روسیه در حال ساخت آن در بوشهر است) قرارداد ببندد و سوخت این تأسیسات را تأمین کند. ایران همچنین می‌تواند فعالیت‌های تحقیقاتی را در ابعاد کوچک‌تر در مکان‌هایی همچون رآکتورهای تحقیقاتی‌اش ادامه دهد.
🔸اگرچه این گزینه نگرانی عمیق ایران از نیازهای بلندمدتش به انرژی را برطرف می‌کند و خطر جنگ در آینده را کاهش می‌دهد، احتمالا گزینه کمتر محتمل نظام ایران باشد. این گزینه عقب‌نشینی بزرگی برای مواضع و شعارهای تهران محسوب می‌شود. رهبران ایران در گذشته مکرراً استدلال می‌کردند که آنها غنی‌سازی اورانیوم را رها نخواهند کرد؛ زیرا خون و سرمایه ملت برای آن صرف شده است. به همین دلیل، اکنون هرگونه واگذاری امتیاز را پس از حمله نظامی خارجی نمی‌پذیرند. همچنین این گزینه به وابستگی ایران به عرضه خارجی انرژی هسته‌ای می‌انجامد.
💢بازسازی کامل اعلام‌شده
🔸این گزینه ضرورتاً مستلزم آغاز مجدد برنامه هسته‌ای پیشا-ژوئن، بازسازی اجزای مختلف برنامه (احتمالاً در مکان‌های مختلف و بیشتر ایمن در برابر حمله) و دادن مجوز به بازرسان آژانس است. این برنامه پرهزینه و زمانبر خواهد بود، اگرچه مزیت‌های فنی و سیاسی مشخصی دارد که از همه مهم‌تر این است که ایران را قادر می‌سازد تا بگوید اهداف هسته‌ای خود صلح‌آمیز و مطابق با الزامات ان‌پی‌تی است. البته تهران دریافته است که اگر اسرائیل و آمریکا به هرگونه خطر اشاعه‌ای مشکوک شوند، حتی تأسیسات تحت بازرسی آژانس هم به سادگی مورد حمله قرار می‌گیرد. به این دلیل، بعید است که این گزینه از بازسازی را دنبال کند.
💢بازسازی کامل اعلام‌نشده
🔸این گزینه در عمل همان گزینه پیشین است، با این تفاوت که ایران برای همیشه یا تا جای ممکن به آژانس دسترسی محدودی به اماکن بدهد. نظام برای انجام چنین کاری، در مقاصد و تعهدات خود ابهام ایجاد می‌کند و در عین حال از مزایای یک بازسازی کامل بهره می‌برد. با توجه به احتمال برملاشدن هرگونه نقض تعهد هسته‌ای این سناریو همچون گزینه پیشین هزینه بالایی و همچنین خطر بالاتر و توجیه مضاعف برای وقوع جنگ را دارد.
💢کنار هم قراردادن اجزای بمب
🔸برنامه تسلیحاتی می‌تواند کوچک‌تر از یک برنامه غیرنظامی باشد. اگر تهران بخواهد سلاح هسته‌ای بسازد اما به این نتیجه برسد که نخواهد توانست آن را در مکان‌های بزرگ مخصوص برنامه انرژی غیرنظامی بسازد، ممکن است به دنبال گزینه ارزان‌تر و امن‌تر برود و آن را با فعالیت‌های کوچک‌تر که مختص ساخت سلاح هستند همراه کند. تأسیسات مورد نیاز برای چنین برنامه‌ای کوچک‌تر هستند، به مواد هسته‌ای کمتری نیاز دارند، امن‌تر هستند و در اعماق زمین قرار گیرند، زیرا پیچیدگی‌ها و هزینه‌های چنین کاری کاهش می‌یابد. در نتیجه، این نوع از برنامه برای مخفی‌کردن از نظارت‌های آژانس و حتی آمریکا می‌تواند آسان‌تر باشد.
✅این احتمالات پیامدهای متعددی برای سیاست‌گذاران در واشنگتن و خارج از آن دارد. پیش از هر چیز، مقامات ایالات متحده باید از هرگونه اظهارنظری که توانایی ایران در بازسازی برنامه هسته‌ای خود را زیر سؤال ببرد، خودداری کنند. مگر آنکه خلاف این امر به‌طور قطعی ثابت شود، دولت ترامپ باید بر این فرض عمل کند که ایران توانایی بازسازی این برنامه را، دستکم در شکلی، دارد و ممکن است تصمیم به انجام آن بگیرد.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/594
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 کاتماندو در آتش: «اعتراضات نسل زد» و سقوط دولت در نپال
#مقاله_تحلیلی
#نپال #جنوب_آسیا
📝امیرمحسن شاه شرقی
🔹«اعتراضات نسل زد» در نپال به سرعت به یک بحران سیاسی فراگیر مبدل گردید و علیرغم مخابره خبر استعفای «کی. پی. اولی»، نخست وزیر نپال، بسیاری از ساختمان‌های دولتی و منازل شخصی مقامات ارشد در جریان اعتراضات خیابانی به آتش کشیده شد و تصاویر گسترده‌ای از فرار برخی مقامات و ضرب و شتم برخی دیگر توسط معترضان منتشر شد. در حال حاضر، ارتش نپال اوضاع را تحت کنترل خود درآورده است و معترضان، ضمن توقف صدور فراخوان برای اعتراض خیابانی از مشارکت در گفتگوهای صلح خبر داده اند.
💢زمینه‌ها و جرقه اعتراضات
🔸علیرغم اینکه وضع ممنوعیت علیه 26 پلتفرم و شبکه اجتماعی توسط دولت نقطه شروع اعتراضات خشونت‌بار خیابانی در نپال بود، زمینه آن وسیع‌تر و پیچیده‌تر است. درست قبل از ممنوعیت‌ها، کمپین‌های مجازی ذیل هشتگ‌هایی همچون #nepokids زندگی پرتجمل و لوکس فرزندان و نزدیکان مقامات ارشد را در مقیاس وسیع در مقابل چشمان نسل جوان و فقیر نپال قرار داد که از نرخ بیکاری بالا، مهاجرت گسترده به خارج برای کار و فشارهای اقتصادی ناشی از اجرای برنامه تعدیل ساختاری به ستوه آمده‌اند. کما اینکه اعتراضات، علیرغم عقب‌نشینی دولت از ممنوعیت وضع‌شده، متوقف نشد. در ابتدای سال جاری میلادی نیز مجموعه اعتراضات سلطنت‌طلبان با انتشار یک ویدئو از سوی پادشاه مخلوع نپال، «گیانندرا شاه» آغاز شد که در آن وضعیت نپال را شدیدا مورد انتقاد قرار می‌داد.
💢جمهوری دولت‌های مستعجل
🔸پادشاهی در نپال پس از یک دهه جنگ داخلی خونبار در سال 2008 به پایان رسید. الگوی پیچیده تخصیص کرسی‌های مجلس در کنار رقابت میان جریان‌های سیاسی موجود از زمان گذار به نظام پارلمانی موجب شده که چهارده کابینه در فاصله هفده سال تشکیل شوند و بدون اتمام دوره کامل سقوط کنند. در تمامی این سال‌ها، حزب میانه‌روی کنگره نپال و دو انشعاب اصلی از حزب مائوئیست سه بازیگر اصلی در عرصه رقابت سیاسی بوده اند. نخست وزیر مستعفی نپال را باید بخت‌یارترین بازیگر دانست؛ چرا که چهار مرتبه موفق به تشکیل دولت شده و طولانی‌ترین دوره نخست وزیری در عصر جمهوریت را تجربه نموده است. وی به عنوان رهبر یکی از انشعاب‌های اصلی مائوئیست، دولت فعلی را در سال 2024 و نه در قالب ائتلاف با سایر مائوییست‌ها، که در یک توافق تقسیم دوره‌ای قدرت با حزب کنگره نپال تشکیل داده بود. حالا اما در مطالبات تظاهرکنندگان، کمترین نمود تمایل به این سه گروه سیاسی مشاهده نمی‌شود.
💢از داکا تا کاتماندو
🔸بررسی‌ها نشان داده که این تظاهرات همچون انقلاب ژوئیه بنگلادش، فاقد رهبری سیاسی شاخص است و اکثریت معترضان متعلق به نسل زد و رنج سنی 13 تا 28 سال هستند. تشکل‌های دانشجویی و دانش‌آموزی هسته اصلی هدایت‌کننده اعتراضات بودند و هیچ چهره شاخص سیاسی رهبر تظاهرکنندگان نیست. «بالندرا شاه»، شهردار 35 ساله کاتماندو، یکی از معدود چهره‌های محبوب میان معترضان است که در سال 2022 به عنوان نامزد مستقل به کرسی شهرداری پایتخت دست یافت. رسانه‌ها از «سوشیلا کارکی»، رئیس سابق دیوان عالی نپال، به عنوان محتمل‌ترین گزینه نخست‌وزیری موقت یاد نموده اند که به انعطاف ناپذیری در مقابل فساد مشهور است.
💢ردپای رقابت‌های ژئوپولیتیک
🔸علیرغم اینکه نخست وزیر مستعفی نپال، چین‌گرا به شمار می‌رفت و به تازگی تلاش‌های وافری را برای مشارکت در طرح کمربند-راه چین سازمان داده بود، دولت ساقط شده وی را باید مولود ائتلاف دو جریان متمایل به چین (مائویست‌ها) و متمایل به هند (کنگره نپال) دانست و طومار هر دو جریان، اکنون در هم پیچیده شده است. همزمانی این بحران با تنش‌های آمریکا با هند و چین در کنار تحرکات اخیر نخست وزیر مستعفی نپال همچون مشارکت در رژه پیروزی چین و برنامه‌ریزی سفر قریب‌الوقوع به هند، به این فرضیه دامن زده است که ممکن است با اعتراضات مهندسی شده مورد حمایت ایالات متحده مواجه باشیم؛ هر چند که در عمل، نمی‌توان بر نقش‌آفرینی نیروهای خارجی در این تحولات صحه گذارد.
💢جمع‌بندی
✅کیفیت حکمرانی در نپال به شکل کلافه‌کننده‌ای پایین بوده و انباشت عناصری چون فقر، فساد، تبعیض و ناکارآمدی نسل جوان را در این منطقه پرجمعیت و کم‌بنیه به ستوه آورده است. در واقع، ممنوعیت پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی در نپال، منجر به انفجار انبار باروتی شد که خود، حاصل انباشتی از چند دهه بی‌ثباتی و فروماندگی دولت‌ها بود و علیرغم ابهام‌آلود بودن آینده تحولات، به طور قطع می‌توان گفت که نپال شاهد ظهور نیروی سیاسی متفاوتی در داخل خواهد بود.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/592
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️محک روابط هند و آمریکا در بحبوحه تغییرات ژئوپلیتیک
▪️بنیاد تحقیقاتی آبزرور
📝قیصر شمیم
#تهران_ریویو
#هند #آمریکا
🔹چندی پیش ایالات متحده آمریکا با استناد به ادامه واردات نفت خام هند از روسیه، تعرفه‌ی سنگین ۵۰ درصدی بر کالاهای هندی اعلام کرد که از ۲۷ اوت ۲۰۲۵ اجرایی می‌شود. هند که مدت‌ها توسط واشنگتن به عنوان «شریک استراتژیک» و سدی در برابر گسترش‌طلبی چین معرفی شده بود، اکنون خود را در تیررس یک اقدام اقتصادی تنبیهی می‌بیند. این لحظه گویای شکاف‌های عمیق‌تر در بازآرایی قدرت جهانی است.
💢رئال‌پالیتیک پشتِ لفاظی‌ها
🔸این تهدید تعرفه‌ای رویکردی قدیمی است که کاملاً با سنت دیرینه آمریکایی، یعنی استفاده از ابزارهای اقتصادی برای امتداد سیاست خارجی، همخوانی دارد. اقدامات اخیر تعرفه‌ای، یادآور قانون تعرفه اسمووت-هاولی در سال ۱۹۳۰ است که تعرفه‌های ایالات متحده بر بسیاری از کالاها را افزایش داد. در نتیجه آن قانون رکود بزرگ تعمیق پیدا کرد. امروز، توجیه آن ژئوپلیتیک است اما خطر عواقب ناخواسته و شکاف در اتحادهای دوجانبه همچنان باقی است.
💢فراتر از روسیه: انگیزه‌های زیربنایی
🔸تفسیر تعرفه صرفاً به عنوان تحریم مرتبط با اوکراین، نادیده گرفتن تصویر استراتژیک بزرگتر است. سیاست «آتمانیربهار بهارات» هند که خوداتکایی اقتصادی را ترویج می‌کند، بسیاری در واشنگتن را نگران کرده است.
🔸در همین حال، امتناع هند از هم‌راستایی صریح با غرب در مورد اوکراین و ادامه تعامل با بازارهای انرژی روسیه، توسط واشنگتن با ناخرسندی نگریسته می‌شود. استقلال استراتژیک دهلی نو، که زمانی تحسین‌برانگیز بود، اکنون به یک عامل آزاردهنده تبدیل شده است.
💢چه کسی برنده می‌شود، چه کسی بازنده؟
🔸در این بازی برندگان واضح زیادی وجود ندارد. گرچه برخی تولیدکنندگان آمریکایی ممکن است از رقابت هندی فراغت موقتی بیابند. با این حال، برای اکثر مصرف‌کنندگان هزینه واردات کالاهای هندی افزایش خواهد یافت. برای صادرکنندگان به هند نیز آسیب حادی وارد خواهد شد. همچنین برای رابطه گسترده‌تر دو طرف، اعتماد قربانی خواهد شد. در واقع، نگران‌کننده‌ترین جنبه این اقدام تعرفه‌ای نه تأثیر اقتصادی آن، بلکه پیام نمادین آن است که می‌گویند شراکت با ایالات متحده همچنان مشروط باقی می‌ماند.
💢پاسخ هند: حل و فصل، نه تلافی
🔸هند حداقل هنوز به دام نیفتاده است. شایان ذکر است که روسیه در حال حاضر ۴۰ درصد از نفت خام هند (۲۵۰ میلیون تن در سال) را تأمین می‌کند. امنیت انرژی یک رابطه اختیاری نیست. اما در عین حال هند می‌داند که چرخش کامل اقتصادی به مسکو غیرواقعی است. ایالات متحده همچنان بزرگترین شریک تجاری آن و منبع کلیدی برای فناوری، سرمایه‌گذاری و تجهیزات دفاعی است.
💢توازن مجدد با ذکاوت
🔸حال هند چگونه باید پاسخ دهد؟ نه با تقلید از تعرفه‌ها یا درگیر شدن در دیپلماسی تلافی‌جویانه، بلکه هند می‌تواند استراتژی بلندمدت را در پیش بگیرد که شامل:
1️⃣ تنوع‌بخشی به مقاصد صادراتی از طریق پیوندهای قوی‌تر با آسه‌آن، آفریقا و اتحادیه اروپا.
2️⃣ گسترش تجارت روپیه-روبل و توسعه سیستم‌های مالی جایگزین کمتر وابسته به دلار.
3️⃣ بهره‌برداری از اصلاحات داخلی برای تبدیل هند به جایگزینی جذاب‌تر برای چین در زنجیره‌های تأمین جهانی.
4️⃣ تقویت اتحادهای تجاری مانند چارچوب اقتصادی هند-اقیانوسیه (IPEF) و تعامل مجدد با مجامع تجارت چندجانبه که هند اغلب در حاشیه آنها بوده است.
✅تاریخ در این خصوص به ما یک الگو ارائه می‌دهد. در اوایل دهه ۱۹۹۰، پس از انکار کمک و افزایش فشار بر سیاست هسته‌ای، هند اقتصاد خود را باز کرد، اتحادهای جدیدی ساخت و مقاوم‌تر ظاهر شد. گاهی اوقات، ناملایمات می‌تواند معمار تحول باشد.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/590
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐از دفاع به جنگ؛ علل تغییر نام وزارت دفاع توسط ترامپ
#تحلیل_کوتاه
#آمریکا #ترامپ
🔹آخرین باری که منصبی تحت عنوان وزیر جنگ در دولت ایالات متحده وجود داشت، به دوران ریاست جمهوری هری ترومن (۱۹۴۵_۱۹۵۳) باز می‌گردد. در این دوران بود که این وزارتخانه برای اولین بار از زمان استقلال آمریکا (۱۷۸۱) به وزارت دفاع تغییر نام داد. چند روز پیش ترامپ، طی یک فرمان اجرایی، مجدداً نام وزارت جنگ را احیا کرد. اگرچه طبق همین فرمان، «جنگ» به عنوان نام دوم و فرعی وزارتخانه رسمی می‌شود و تغییر نام اصلی نیازمند تصویب کنگره است، اما از همین اقدام نیز می‌توان پیام‌های متعددی را دریافت کرد.
🔸استفاده ترامپ از نمادها و عناوین سنتی و قدیمی سیاست آمریکا برای اقدامات خود امر تازه‌ای محسوب نمی‌شود. او یک بار در نطق افتتاحیه دور دوم خود گفت که «عصر طلایی» (The Golden Age) در تاریخ آمریکا آغاز شده است. این عبارت برای کسانی که با تاریخ آمریکا آشنایی دارند، یادآور عصر طلایی (The Gilded Age) آمریکا در نیمه دوم قرن نوزدهم بود که در آن آمریکا به رشد اقتصادی و توسعه صنعتی چشمگیری رسید. او یک بار دیگر تصمیم به فعال‌سازی قانون بیگانگان (The Alien Act of 1789) برای اخراج مهاجران غیرقانونی گرفت. افزون بر این، ترامپ در سخنانش مکرراً خود را با جرج واشنگتن و آبراهام لینکلن مقایسه می‌کند.
🔸برای ترامپ، ساخت تصویری نجات‌دهنده از خود مستلزم بهره‌برداری از نمادهای سنتی است که معنای بازگشت به نوعی آمریکای حقیقی در گذشته را می‌دهند. این را در شعار برجسته ماگا، یعنی «آمریکا را دوباره باشکوه خواهیم کرد» نیز می‌توان یافت. ترامپ برای اینکه بتواند خود را منجی نشان دهد، نخست لازم است وضعیت کنونی را فاجعه‌بار نشان دهد و سپس بازگشت به گذشته را راهکار آمریکای کنونی معرفی کند. پیت هگزت، وزیر دفاع آمریکا، پیرامون این تغییر نام ادعا کرد که آمریکا هنگامی وزارت جنگ داشت در تمامی نبردهای بزرگ پیروز بود و پس از آن در هیچ جنگ بزرگی پیروز نشده است.
🔸احیای نام وزارت جنگ، استفاده‌های داخلی دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. ترامپ در ماه‌های اخیر نشان داده است که از به کارگیری ارتش علیه ایالات -که به ندرت رخ می‌دهد- واهمه‌ای ندارد. او به بهانه برقراری نظم و اخراج مهاجران گارد ملی آمریکا و تفنگداران نیروی دریایی را وارد کالیفرنیا کرد. ترامپ اخیرا در پیام‌رسان خود، تروث سوشیال، بیان کرد که شهر شیکاگو در ایالت ایلینویز که در اجرای سیاست‌های مهاجرتی او کارشکنی می‌کند «به زودی درخواهد یافت که چرا نام این وزارتخانه به جنگ تغییر کرده است.» به عبارت دیگر، این تغییر ظاهری می‌تواند نشانه‌ای از اتخاذ رویکرد خشن‌تر و نظامی‌تر علیه ایالت‌های دموکرات باشد.
🔸در میان نتایج احتمالی این تغییر اسمی، باید به راهبردهای سیاست خارجی آمریکا نیز توجه کرد. همانطور که هگزت در جلسه امضای فرمان اجرایی گفت، این عنوان جدید به معنای کُشندگی بیشتر، حمله به جای دفاع صرف و پیروزی قاطع به جای جنگ بی‌پایان خواهد بود. دولت ۲۰۲۵ ترامپ، علیرغم شعارهای صلح‌طلبانه او در مبارزات انتخاباتی، دارای نمونه‌های فراوانی از فداکردن دیپلماسی برای اقدام نظامی بوده است و این سخنان هگزت بیانگر این هستند که در راهبرد سیاست خارجی دولت ترامپ سریع‌تر و با ریسک بیشتر، ابزارهای نظامی را علیه دشمنان آمریکا به کار خواهد برد. به عبارت دیگر، اقدام نظامی نه آخرین گزینه، بلکه یکی از گزینه‌های قابل استفاده و بسیار محتمل است.
🔸البته امضای فرمان اجرایی به معنای تمام‌شدن ماجرای تغییر نام نیست. همانطور که پیشتر گفته شد، وزارت جنگ به عنوان نام دوم در اسناد مورد استفاده قرار خواهد گرفت و هگزت نیز ملزم است تا ظرف ۶۰ روز طرح پیشنهادی تغییر نام وزارتخانه را به رئیس جمهور جهت ارسال به کنگره ارائه دهد. افزون بر این، این تغییر نام دشواری‌ها و سردرگمی‌های اداری متعددی را ایجاد خواهد کرد. زیرا در کنار هزینه بالا، این تغییر نام باید در هزاران ساختمان این وزارت در داخل و خارج آمریکا انجام شود.
✅در مجموع، احیای نام «وزارت جنگ» در دولت ترامپ، حتی اگر صرفاً جنبه نمادین داشته باشد، حامل پیام‌های سیاسی و امنیتی پررنگی است. این اقدام نشان‌دهنده تمایل او به بازنمایی خویش در قامت منجی و استفاده از میراث تاریخی آمریکا برای مشروعیت‌بخشی به سیاست‌های سخت‌گیرانه داخلی و خارجی است. چنین تغییری می‌تواند به معنای افزایش اتکا به ابزار نظامی، تشدید تنش با مخالفان داخلی و خارجی و کاهش جایگاه دیپلماسی در سیاست خارجی ایالات متحده باشد.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/588
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 ترامپ و بازگشت معاهدات به قرون وسطا
◾️فارن پالیسی
📝سرگئی رادچنکو
#روندهای_استراتژیک
🔸در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، روند سنتی و قانون‌محور در سیاست خارجی آمریکا کنار گذاشته شد. معاهدات بینالمللی که طبق قانون اساسی باید با تصویب کنگره مشروعیت می‌یافتند، به توافقات شخصی رئیس‌جمهور با رهبران خارجی بدل شدند. این توافق‌ها در ظاهر دستاورد دیپلماتیک معرفی می‌شوند، اما در عمل بیشتر به معاملات فردی شباهت دارند و پایه حقوقی و نهادی محکمی ندارند. چنین تغییری یادآور الگوی قرون وسطایی است که معاهدات به اراده و حیات پادشاه گره می‌خورد.
🔹سنت سیاسی آمریکا تأکید دارد که معاهدات مهم با رأی دو سوم سنا یا اکثریت کنگره تصویب شوند تا هیچ رئیس‌جمهوری به‌تنهایی سرنوشت کشور را تغییر ندهد. امروز اما ده‌ها توافق بدون دخالت کنگره اعلام می‌شوند و رئیس‌جمهور به بازیگر یگانه سیاست خارجی بدل شده است؛ وضعیتی که بنیان‌گذاران آمریکا برای جلوگیری از آن نظام کنترل و توازن را طراحی کرده بودند.
🔹مشکل اینجاست که چنین توافقاتی ممکن است بار مالی یا تعهد نظامی ایجاد کنند، در حالی که اختیار بودجه و بخش عمده قدرت جنگی در دست کنگره است. توافقات بدون رأی نمایندگان مردم مشروعیت داخلی ندارند و در حقوق بین‌الملل نیز اعتبارشان محل تردید است. بنابراین بسیاری از این تعهدات عملاً بر پایه‌ای سست استوارند.
🔹بعد دیگر ماجرا، پنهان‌کاری گسترده است. بسیاری از توافق‌ها علنی نمی‌شوند و حتی نمایندگان کنگره هم از جزئیات آنها بی‌اطلاع‌اند. این وضع شباهت زیادی به معاهدات محرمانه دارد که در قرن بیستم بارها موجب بحران‌های بینالمللی شد. در برخی موارد، طرف‌های توافق نیز ادعاهای واشنگتن را رد کرده‌اند و همین موضوع بی‌اعتمادی داخلی و خارجی را افزایش داده است.
🔹نمونه‌های مشخص نشان می‌دهد این مشکل واقعی است. توافق مربوط به منابع معدنی در اوکراین و قراردادهای بازگرداندن مهاجران به السالوادور و غنا نمونه‌هایی بودند که متنشان تا مدت‌ها پنهان ماند. در پرونده‌های قضایی مرتبط، حتی دیوان عالی هم با کمبود سند روبه‌رو شد و در نهایت مجبور شد احکام موقت صادر کند تا دولت بتواند اقدام کند. این روند نشان داد نبود شفافیت حقوقی می‌تواند به آشفتگی جدی منجر شود.
🔹ادامه این مسیر خطرناک است، زیرا توافقات فردی رئیس‌جمهور جایگزین معاهدات رسمی می‌شوند. این یعنی با هر تغییر در کاخ سفید، تعهدات خارجی آمریکا نیز زیر و رو خواهد شد. چنین وضعیتی برای متحدان نشانه بی‌ثباتی است و برای رقبای آمریکا فرصتی برای سوءاستفاده. کشوری که مدعی رهبری نظم جهانی است، نمی‌تواند سیاست خارجی خود را بر مبنای تصمیمات شخصی و موقتی بنا کند.
🔹تجربه تاریخی نشان داده است معاهدات زمانی پایدارند که پشتوانه نهادهای قانون‌گذار را داشته باشند. در غیر این صورت بیشتر به تفاهم‌نامه‌های موقتی شباهت دارند که با تغییر اراده یک فرد فرو می‌ریزند. بنیان‌گذاران آمریکا هشدار داده بودند که تمرکز اختیار معاهدات در دست یک فرد، کشور را به سمت سلطنت انتخابی خواهد برد.
🔹افزون بر این، پنهان‌کاری و نبود شفافیت به بی‌اعتمادی در داخل و خارج دامن می‌زند. شهروندان نمی‌دانند چه تعهداتی پذیرفته شده است، متحدان نمی‌توانند به وعده‌های واشنگتن تکیه کنند و رقبای جهانی از این بی‌ثباتی برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. در نتیجه، سیاست خارجی آمریکا بیش از آنکه نشانه‌ای از ثبات باشد، به مجموعه‌ای از اقدامات شخصی و غیرقابل پیش‌بینی تبدیل می‌شود.
✅سیاست خارجی آمریکا در دوره دوم ترامپ نشان‌دهنده تمرکز قدرت در دست رئیس‌جمهور است. توافقات پنهانی و بدون تصویب کنگره، نه مشروعیت داخلی دارند و نه اعتبار بینالمللی. این روند متحدان را مردد و رقبا را جسور می‌کند. شعارها و وعده‌های «معاملات بزرگ» جایگزین سازوکارهای نهادینه برای ثبات و شفافیت نمی‌شوند. اگر این مسیر اصلاح نگردد، آمریکا به‌جای رهبری نظم جهانی، به کشوری بدل خواهد شد که سیاست خارجی‌اش هر بار با تغییر رئیس‌جمهور از نو نوشته می‌شود؛ الگویی که بیشتر به سلطنت‌های گذشته شباهت دارد تا جمهوری مدرن.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/615
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️چرخش ۱۸۰ درجه‌ای ترامپ در موضوع اوکراین
◾️فارین پالیسی
📝سام اسکوف
🔸رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، روز سه‌شنبه به نظر می‌رسید که از تغییر عمده‌ای در سیاست آمریکا نسبت به اوکراین حمایت می‌کند. او اعلام کرد که معتقد است کی‌یف می‌تواند «تمام اوکراین را در شکل اصلی‌اش» پس بگیرد. این اظهارات، که پس از دیدار با رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، در نیویورک مطرح شد، برخلاف باور پیشین ترامپ است که جنگ بین روسیه و اوکراین تنها زمانی پایان خواهد یافت که اوکراین بخشی از قلمرو خود را واگذار کند.
💢حمایت بی‌سابقه ترامپ از تمامیت ارضی اوکراین
🔹ترامپ در شبکه اجتماعی‌اش تروث سوشیال نوشت: «فکر می‌کنم اوکراین با حمایت اتحادیه اروپا، در موقعیتی قرار دارد که بتواند مبارزه کند و تمام اوکراین را در شکل اولیه‌اش پس بگیرد.»
🔹ترامپ همچنین ظاهراً اشاره کرد که اوکراین ممکن است در نهایت قلمروهایی از روسیه را نیز تصرف کند، همانطور که پیشتر برای مدتی مناطقی از استان کورسک روسیه را در اختیار داشت: «اوکراین قادر خواهد بود کشورش را در شکل اولیه‌اش پس بگیرد و چه کسی می‌داند، شاید حتی فراتر از آن هم برود!»
🔹از بیانیه او مشخص نبود که منظور ترامپ از «شکل اولیه» اوکراین، مرزهای پیش از سال ۲۰۱۴، که شبه‌جزیره کریمه ضمیمه‌شده توسط روسیه را نیز شامل می‌شود، است یا مرزهای پیش از حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲. در حال حاضر، نیروهای روسی حدود یک‌پنجم خاک اوکراین را در اختیار دارند، که بیشتر آن در ماه‌های اولیه تهاجم اشغال شد.
🔹رئیس‌جمهور آمریکا همچنین ارتش روسیه را بی‌کفایت توصیف کرد و گفت: «روسیه سه سال و نیم است که بی‌هدف درگیر جنگی شده که یک قدرت نظامی واقعی باید در کمتر از یک هفته آن را به پایان می‌رساند.»
💢حمایت از اوکراین بدون دخالت مستقیم
🔹ترامپ کمک نظامی مستقیم بیشتری از سوی ایالات متحده ارائه نکرد. او گفت: «ما به ارسال سلاح برای ناتو ادامه خواهیم داد تا ناتو بتواند هر طور می‌خواهد از آنها استفاده کند.» او در اینجا به طرح جدیدی اشاره کرد که طی آن اعضای ناتو سلاح‌هایی از ایالات متحده خریداری کرده و به اوکراین ارسال می‌کنند.
💢موضع ترامپ مثبت است، اما کافی نیست
🔹جان هربست، سفیر پیشین آمریکا در کی‌یف و مدیر ارشد مرکز اوراسیا در اندیشکده شورای آتلانتیک، گفت: بیانیه ترامپ «مثبت‌نگرانه» است. او در ادامه اشاره کرد ترامپ درک کرده که پیروزی روسیه در این جنگ اجتناب‌ناپذیر نیست و اوکراین در میدان نبرد عملکرد بدی نداشته است.
🔹اظهارات ترامپ ممکن است بازتابی از نارضایتی فزاینده‌اش از رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، باشد؛ کسی که علیرغم شرکت در نشستی در آلاسکا در ماه اوت به دعوت ترامپ، همچنان به شلیک گسترده موشک و پهپاد به اوکراین ادامه داده است. همچنین در اوایل سپتامبر پس از دیدار ترامپ با رئیس‌جمهور لهستان، کارول ناوروکی، روسیه پهپادهایی را به قلمرو لهستان فرستاد. هفته گذشته نیز، استونی، کشور عضو ناتو، سه جنگنده روسی را به ورود به حریم هوایی خود متهم کرد. در عین حال، این بیانیه ممکن است نشان‌دهنده بهبود روابط ترامپ با زلنسکی نیز باشد؛ فردی که چندی پیش در دیدار فوریه در کاخ سفید با او دچار تنش شده بود.
✅ با این حال، نشانه‌های متناقضی از سوی دولت ترامپ درباره میزان تمایل آن برای مقابله با روسیه وجود دارد. به طور مثال، او به واکنش ترامپ به نقض حریم هوایی لهستان اشاره کرد که در آن ترامپ گفته بود احتمال دارد پهپادها «تصادفی» وارد آن منطقه شده باشند. او گفت: «این نوعی پیام است به این معنا که «لازم نیست کاری انجام دهم» و این پیام حامل قدرت نیست.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/613
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🔵دستورالعمل بازدارندگی اقتصادی چین
◾️اندیشکده رند
#اکوتهران
#چین #جنگ_تعرفه‌ای
🔸اندیشکده رند به تازگی مطالعه‌ای با عنوان «دستورالعمل بازدارندگی اقتصادی چین» منتشر نموده که در آن، بر معماری راهبردها و رویکردهای جمهوری خلق چین برای مقابله با اهرم‌سازی، اجبار و جنگ اقتصادی تمرکز شده است. نگارندگان این گزارش 20 صفحه‌ای معتقدند که چین با اقدامات و سیاست‌های خود، در حقیقت منظومه‌ای را طراحی نموده که دیگران را از بکارگیری اجبار، جنگ و اهرم‌های اقتصادی منصرف می‌کند و به طبع موفقیت این منظومه، می‌توان مدعی شد که چین در واقع سطحی از بازدارندگی اقتصادی را به شکل موفقیت‌آمیز ایجاد نموده است.
🔹به باور نگارندگان، تنش‌های تعرفه‌ای پس از روز آزادی ترامپ و تمدید مداوم توقف‌های 90 روزه در اعمال تعرفه‌های ایالات متحده علیه چین، این واقعیت را به ذهن متبادر می‌سازد که چین احتمالا در ایجاد بازدارندگی در مقابل هزینه‌های بیشتر و عمیق‌تر اقتصادی موفق بوده است. آنها تاکید دارند که علیرغم عدم وجود دکترین رسمی بازدارندگی اقتصادی در چین، مجموعه‌ای از عناصر را می‌توان در رویکرد عمومی و کلی این کشور مشاهده نمود که از اشکال مختلف بازدارندگی اقتصادی مبتنی بر انکار، درهم‌تنیدگی و مجازات تمرکز نموده اند.
🔹این گزارش مفصل، برای هر یک از اشکال بازدارندگی پیش‌گفته نمونه‌های مطرح نموده است. در خصوص بازدارندگی مبتنی بر انکار، اقداماتی همچون اولویت‌بخشی به بخش‌های راهبردی در برنامه‌های پنج ساله، تاکید بر راهبرد «چرخه دوگانه»، انعقاد قراردادهای بلندمدت خرید LNG، اعطای یارانه، مشوق و وام‌های ترجیحی به بخش‌های مقوم تاب‌آوری، برنامه‌های جذب نخبگان و تسهیل‌گری فضای کسب و کار در سطوح محلی، استانی و ملی ذکر شده اند. به عنوان مثال، قریب به نیمی از قراردادهای جاری خرید LNG برای بیست سال آینده معتبر خواهند بود و صنایعی همچون تسلیحات، انرژی، ماشین‌آلات، ساختمان و حمل دریایی از یارانه‌های متعدد بهره‌مند شده اند.
🔹برای بازدارندگی مبتنی بر درهم‌تنیدگی، این گزارش قیدها و ملاحظاتی را مطرح نموده و از تحول رویکرد چین به سمت ایجاد وابستگی یک‌طرفه خبر داده است. با مطالعه روندها، بالاخص پس از سال 2019، می‌توان دریافت که چین در تجارت خارجی خود دو روند متمایز را کلید زده است. اول اینکه وابستگی اقتصادهای ثالث را به خود افزایش داده که از این رهگذر مانع اقدام تهاجمی آنها علیه اقتصاد خود، بدون تحمیل هزینه متقابل ناشی از وابستگی، گردد. همزمان، تلاش نموده تا وابستگی تجاری خود را به اقتصادهای پیشرفته همچون آمریکا و اروپا، با توجه به احتمال اهرم‌سازی آنها از این وابستگی، کاهش دهد.
🔹برای بازدارندگی مبتنی بر مجازات نیز، کاربست محدودیت‌ها در صادرات عناصر کمیاب معدنی (REEs) در دوره تنش تعرفه‌ای روز آزادی مهم‌ترین نمونه در سال اخیر ذکر شده و بر سویه اعتباربخش آمادگی این کشور برای محقق ساختن تهدیدها به عنوان یک عنصر مهم و حیاتی در ایجاد بازدارندگی تاکید شده است. نگارندگان تاکید نموده اند که پس از تنش‌های تعرفه‌ای اخیر، خوشبین‌ترین تحلیل‌گران نیز درباره آمادگی چین برای عملی‌ساختن تهدیدهای این چنینی شک ندارند.
🔹مثال‌های دیگری همچون وضع ممنوعیت واردات سالمون از نروژ پس از اعطای جایزه صلح نوبل به یکی از فعالان حقوق بشر چینی و محدودیت صادرات عناصر کمیاب معدنی به ژاپن در پاسخ به بازداشت ناخدای یک کشتی ماهیگیری چینی در سال 2010 نیز به عنوان نمونه‌های قدیمی‌تر مقوم اعتبار چین در عمل متقابل یا مجازات اقتصادی نقل شده اند. این گزارش همچنین بر تمرکز چین بر اقناع افکار عمومی داخلی انگشت گذارده و با مرور اظهارات رسمی طرف‌های چینی، بر این نکته تاکید داشته که چین اتباع خود را در خصوص آسیب‌پذیری طرف مقابل و توانایی و ضرورت مقابله از سوی خود توجیه کرده است.
🔹در مجموع، بازدارندگی اقتصادی چین مبتنی بر پنج مولفه یا عنصر اصلی در گزارش اندیشکده رند به تصویر کشیده شده که به ترتیب عبارتند از: افزایش تاب‌آوری تولیدات و مواد اولیه (بازدارندگی مبتنی بر انکار)، توسعه ارتباطاتی با طرف‌های ثالث (کشورها یا شرکت‌ها) با هدف اهرم‌سازی (بازدارندگی مبتنی بر وابستگی)، بکارگیری مجموعه‌ای از ابزارها برای تحمیل سریع هزینه (بازدارندگی مبتنی بر مجازات)، مخابره پیام و معتبر جلوه دادن تاب‌آوری و آمادگی چین برای اقدام متقابل (اعتباربخشی به بازدارندگی در خارج) و اقناع افکار عمومی (اعتباربخشی به بازدارندگی در داخل).
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/611
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
عملیات ارابه‌های گیدئون۲؛ ابعاد و چالش‌ها
#تحلیل_کوتاه
#تحولات_منطقه
📝محسن فایضی
🔹در آستانه دومین سالگرد عملیات ۷ اکتبر حماس که براساس تحلیل و اطلاعات این جنبش مبنی بر قریب‌الوقوع بودن نبرد بزرگ از سوی اسرائیل برای نابودی مقاومت غزه و سپس مقاومت منطقه انجام شد، ارتش رژیم صهیونیستی حمله زمینی دیگری به مرکز شهر غزه را آغاز کرده است.
🔸از دوشنبه هفته پیش با اعلام نتانیاهو عملیات حمله به شهر غزه که اکنون پناهگاه ۱.۱ میلیون از ۲.۳ میلیون جمعیت غزاوی است، آغاز شد. عملیاتی که نام آن ارابه‌های گیدئون۲ نامیده شده است تا پوششی بر ناکامی عملیات‌های پیشین باشد که نتانیاهو هر بار با صراحت تکرار می‌کرد پس از این عملیات حماسی باقی نخواهد ماند.
🔸حمله به شهر غزه بواسطه شرایط موجود پس از حدود ۷۰۰ روز جنگ چند ویژگی مهم دارد:
💢نوع نبرد حماس
در عملیات‌های پیش‌رو شاهد نبردی به همان گستردگی که در ماه‌های اول جنگ دیدیم از سوی حماس نخواهیم بود؛ بلکه عملیات‌های متمرکزتری، از تونل‌ها یا خانه‌های نیمه‌ویران شده، سپس بازگشت فوری به مخفیگاه و یا انتظار برای فراهم شدن فرصت فعال کردن تله‌های انفجاری خواهد بود. این همان چیزی است که ارتش اسرائیل را خسته خواهد کرد و چالش‌هایی را هم ساخته است.
💢چالش ارتش اسرائیل پس از دو سال جنگ
🔸کشته شدن ۴ نفر در منطقه‌ای از رفح که ارتش اسرائیل مدت‌هاست بر آن کنترل دارد و از حدود یک سال و نیم پیش عملیات‌های مداومی در آن انجام می‌داد، در کنار تعدد عملیات‌های حماس در شهر غزه طی این روزها، نشان می‌دهد که حماس به روندی از عملیات‌ها دست زده که ارتش را دچار تردید کرده است.
🔸به روایت یک تحلیلگر اسرائیلی ارتش اسرائیل نفوذ زمینی به قلب شهر غزه را در حالی آغاز کرد که اختلافات، چالش‌ها و نگرانی‌ها موجب تأخیری طولانی در شروع آن شد. اکثریت نهادهای امنیتی و نظامی با این عملیات مخالفند و شک و تردید گسترده‌ای در میان فرماندهان نظامی و جامعه اسرائیلی در خصوص موفقیت‌آمیز بودن آن در نسبت به میزان تلفات وجود دارد.
🔸به همین دلیل پیشروی نیروهای اسرائیلی در این مرحله نسبتاً کند و با احتیاط زیاد انجام می‌شود. برای مقایسه، زمانی که ارتش اسرائیل در اواخر اکتبر ۲۰۲۳ وارد نوار غزه شد، واحدها با سرعت زیادی به عمق پیش رفتند، اگرچه موضع دفاعی حماس آن زمان سختتر از حال حاضر بود. به گزارش رادیو ارتش اسرائیل، ارتش عبری دارای ۵۰۰۰ نفربر قدیمی است و از آنها برای منفجر کردن خانه‌های فلسطینی‌ها در شهر غزه استفاده می‌کند. این اقدام برای کاهش نگرانی از گیر افتادن نیروهای مهندسی در تله‌های انفجاری است.
🔸اما چالش جدی و مهم دیگر ارتش برای عملیات در شهر غزه که پیش‌بینی می‌شود بیش از 5 ماه به درازا بکشد، نیروی انسانی و فراخوان نیروهای ذخیره است. ارتش و مقامات آن تاکید دارند که بدون فراخوان نیروهای حریدی به سربازی این عملیات که نیاز به بیش از ۱۰۰ هزار نیرو در چند ماه دارد، ممکن نیست. چالشی که موجب شده هفته اخیر شاهد درگیری‌های زیادی میان نیروهای حریدی و پلیس اسرائیل باشیم.
🔸در حال حاضر حدود ۱۰۰ نفر از حریدی در زندان نظامی هستند، بیشتر آنها هنگام تلاش برای ترک اسرائیل و فرار از سربازی در فرودگاه دستگیر شدند و به دوره‌هایی تا ۲۰ روز زندان محکوم شده‌اند. باید دید نتانیاهو آیا موفق می‌شود میزان قابل‌توجهی از حریدی‌ها را به سربازی مجبور کند؟ یا این مسئله چالش‌های او با اعضای ائتلاف را تشدید خواهد کرد؟
💢تخلیه شهر غزه
🔸مسئله مهم دیگر در عملیات شهر غزه، حضور بیش از یک میلیون فلسطینی در داخل شهر غزه است. جمعیتی که طبق برآوردها بیش از دو سوم آنها در چادرها مستقرند و بارها در طول جنگ جابجا شده‌اند و بیشترشان در آتش‌بس ۴۲ روزه ۶ ماه پیش به غزه برگشته‌اند. این بار هم اسرائیلی‌ها تلاش دارند این جمعیت را مجبور به جابجایی کنند و در برآوردهای نهادهای امنیتی اسرائیل ادعا می‌شود تا امروز ۵۲۰ هزار فلسطینی مجبور به ترک شهر غزه شده‌اند. این رقم طبق برنامه چندین هفته عقب و ناکافی است. برخی معتقدند حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر در شهر غزه خواهند ماند و این مسئله عملیات در دل شهر را بسیار سخت خواهد کرد.
💢نتانیاهو و فشارهای انتخاباتی
✅مسئله آخر در عملیات ارابه‌های گیدئون۲، موضوع داخلی و انتخابات است. طیف مخالف نتانیاهو بسیار به دنبال بهره‌گیری از طولانی شدن جنگ و عدم اراده نتانیاهو برای آزادسازی اسرا در توافق با حماس است. موضع‌گیری‌های فراوان شخصیت‌های مخالف و متهم کردن او به طولانی کردن جنگ به‌خاطر منافع سیاسی شخصی، عامل دیگری است که عملیات را با چالش روبرو کرده است.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/609
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 سخنان شیخ نعیم قاسم درباره عربستان سعودی نشانه چیست؟
#تحلیل_کوتاه
#لبنان #عربستان
📝محمد خواجوئی
🔸شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب الله لبنان در تازه ترین سخنرانی خود در روز جمعه 28 شهریور-19 سپتامبر از عربستان سعودی خواست تا صفحه جدیدی را در روابط با مقاومت باز کند.
🔹دعوت دبیرکل حزب الله به "باز کردن صفحه ای جدید" با عربستان که توجهات زیادی را معطوف به خود کرده، حاوی پیام‌‌هایی هم به داخل لبنان و هم به بازیگران منطقه‌ای است. قاسم در سخنرانی روز جمعه صراحتاً پیشنهاد داد اختلافات گذشته کنار گذاشته شود و بر دشمن مشترک-اسرائیل-تمرکز شود؛ تأکیدی که نشان می دهد این اظهارنظر بیش از آنکه صرفاً یک ژست نمادین باشد، در متن یک محاسبه راهبردی قرار دارد.
🔹در سطح داخلی، اظهارنظر قاسم دو هدف را دنبال می کند: اول آنکه تصویر حزب‌الله را از یک بازیگر صرفاً نظامی و بی میل به تعامل، به نیرویی مسئول و در عینِ حال مقتدر تبدیل کند؛ و دوم آنکه از فشارهای سیاسی و اقتصادی بر بدنه اجتماعی حزب الله بکاهد. وقتی رهبر اصلی حزب الله از "صفحه جدید" سخن می‌گوید، برای شهروند لبنانی این معنا را دارد که حزب الله خواهان ثبات و کاهش اصطکاک‌‌های فرقه‌ای است، بی‌آنکه هویت بنیادینِ مقاومت در برابر اسرائیل را نفی کند. این ترکیبِ پیام (تعامل مشروط در برابر حفظ بازدارندگی) از نظر سیاسی برای مخاطبان داخلی کارکردی ملموس دارد و می‌تواند در کوتاه مدت فضای سیاسی لبنان را آرام‌تر کند.
🔹اما به همان اندازه که این دعوت جنبه داخلی مهمی دارد، جنبه منطقه‌ای و دیپلماتیک آن نیز قابل توجه است. سخنان قاسم همزمان شد با دور تازه ای از رایزنی‌های تهران و ریاض؛ از جمله سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، به عربستان و دیدار او با مقامات سعودی که تلاشی از سوی تهران با هدف ایجاد زبان و هدف مشترک با ریاض در ضرورت مهار اسرائیل به عنوان اصلی ترین عامل تهدید منطقه‌ای بود. چنین تطابق زمانی نشان می‌دهد که پیام حزب الله را باید در چارچوب تلاش‌های هماهنگ‌تر ایران برای مدیریت خطرات ناشی از افزایش تنش‌ها در منطقه فهمید.
🔹واکنش سعودی‌ها اما تاکنون مثبت و روشن نبوده است. ریاض که در سال‌های گذشته حزب‌الله را گروهی مخاطره‌آفرین و حتی تروریستی دانسته و روابط خود با لبنان را براساس منافع امنیتی و سیاسی تنظیم کرده، پاسخ گرمی به این دعوت نداده است. سکوت یا پاسخ محتاط سعودی را نباید نفی مطلق، بلکه علامت شرط‌گذاری و احتیاط خواند: یعنی احتمال ورود به گفتگو تنها در ازای تضمین‌های روشن امنیتی و سیاسی، و با شروطی که نفوذ نظامی و سیاسی حزب‌الله را در لبنان محدود سازد. به بیان دیگر، درِ دیپلماسی بسته نیست اما آستانهٔ ورود به آن بالا و پر از پیش‌شرط است.
🔹بنابراین پرسش اصلی این است که آیا این اعلام آمادگی می‌تواند به یک تحول راهبردی در سیاست سعودی نسبت به لبنان و حزب الله بینجامد؟ پاسخ واقع گرایانه این است که در کوتاه‌مدت، نه.
🔹ملاحظات ساختاری و سابقهٔ خصومت و بدگمانی، انگیزه‌های متحدان منطقه‌ای ریاض و نیز نیاز سعودی به امتیازات ملموس در برابر هرگونه انعطاف‌پذیری از جمله موانع کلیدی است. با این حال تجربه‌های دیپلماتیک اخیر در منطقه نشان داده که وقتی منافع راهبردی دو طرف همپوشانی پیدا کند، به‌ویژه در شرایطی که خطر نظامی اسرائیل بالا می‌گیرد، امکان انعطاف مشروط وجود دارد. آنچه می‌تواند فضای گفت‌وگو را باز کند، تضمین‌های ملموس در زمینه کاهش تنش، تعهد به عدم مداخله فرامرزی و ترتیبات امنیتی و حقوقی مشخص است.
✅بنابر آنچه گفته شد سخنان نعیم قاسم را نباید صرفاً یک ژست یا نمایش تبلیغاتی تلقی کرد؛ این دعوت قطعه‌ای از پازل بزرگتر است که تهران، ریاض و بازیگران لبنانی در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. اگر قرار باشد این جمله به فعل تبدیل شود، نیازمند صبر دیپلماتیک، تضمین‌های عملی و مرحله‌بندیِ اعتمادسازی است. تا آن زمان، آنچه بیش از همه محتمل به نظر می‌رسد، گفت‌وگوهای مشروط و تدریجی است؛ دیالوگی که شاید آتشِ فوران را فرو نشاند اما بعید است فوراً به عادی‌سازی کامل یا تغییر راهبردیِ یکباره بینجامد.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/607
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️استفاده مصر از مسئله هسته‌ای ایران برای شکل‌دهی به ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای
◾️مفتاحک للحقیقه
#رویة_العربیة
#ایران #مصر
🔸در میان افزایش تنش‌ها در منطقه و شدت گرفتن جنگ اسرائیل و ایران، قاهره به‌عنوان بازیگری دیپلماتیک کلیدی ظاهر شده و موفق شد در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ توافقی میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) میانجیگری کند. این موفقیت در مقطع بسیار حساسی رخ داد؛ درست پس از آنکه اتحادیه اروپا (سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان) در ۲۸ اوت سازوکار ماشه را فعال کردند و تهران را با تهدید بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل روبه‌رو ساختند.
💢اقدام دیپلماتیک در بن‌بست هسته‌ای
🔹کشورهای اروپایی سه شرط اصلی برای جلوگیری از فعال شدن کامل سازوکار ماشه تعیین کرده بودند که شامل ارائه گزارشی شفاف درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا، همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و ازسرگیری مذاکرات با ایالات متحده بود. ایران ابتدا این شروط را رد کرد، اما بعداً گام‌های عملی برای برآورده ساختن آنها برداشت.
🔹قاهره میزبان نشست سه‌جانبه‌ای بود که با حضور عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، و بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر برگزار شد. این نشست به امضای توافقی انجامید که بر اساس آن ایران موظف شد ظرف یک ماه گزارشی درباره وضعیت ذخایر اورانیوم با غنای بالا ارائه دهد؛ وارد مذاکرات با آژانس برای راستی‌آزمایی گزارش شود و پایبندی خود را به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) تأیید کند. گروسی از «تمایل اعلام‌شده ایران برای باقی‌ماندن در معاهده» استقبال کرد و عراقچی هشدار داد که هرگونه «اقدام خصمانه» مانند بازگرداندن تحریم‌ها توافق را بی‌اعتبار خواهد ساخت. او همچنین ایده‌ی یک «توافق موقت» با اتحادیه اروپا را مطرح کرد.
💢تغییرات در موازنه قوا
این تحولات با آمادگی بیشتر ایران برای مذاکره با واشنگتن با میانجیگری قطر و عمان همزمان شد. از منظر فنی، حملات آمریکا و اسرائیل در ژوئن آسیب جدی به برنامه هسته‌ای ایران وارد کرده و هزاران سانتریفیوژ را از بین برده یا از کار انداخت. این حملات عملاً توان ایران برای رسیدن به غنای ۹۰ درصدی موردنیاز جهت ساخت سلاح هسته‌ای را متوقف کرد. این شرایط فرصتی سیاسی و دیپلماتیک در اختیار تهران قرار داد تا خود را دوباره بازتعریف کند، به‌ویژه پس از آنکه توانایی دنبال کردن یک برنامه نظامی هسته‌ای را از دست داد.
💢مصر: از میانجی‌گر تا رهبر منطقه‌ای
🔹این توافق برای مصر دستاوردی راهبردی محسوب می‌شود و قاهره آن را نقطه اوج تلاش‌های خود برای «ایجاد شرایط و بازگرداندن ثبات» می‌داند. مصر با یک چشم‌انداز استراتژیک روشن حرکت می‌کند که شامل موارد زیر است:
1️⃣جلوگیری از فروپاشی ایران: قاهره بر این باور است که فشار بیش از حد غرب می‌تواند تهران را به خروج از معاهده NPT سوق دهد و تنش‌های هسته‌ای منطقه‌ای را تشدید کند.
2️⃣حفظ توازن در برابر اسرائیل: مصر نمی‌خواهد ایران از معادله‌ی تقابل با اسرائیل حذف شود، زیرا حضور تهران را وزنه‌ای در برابر نفوذ فزاینده اسرائیل می‌بیند.
3️⃣معرفی اسرائیل به‌عنوان تهدید: قاهره تلاش می‌کند خود را رهبر تلاش‌های بینالمللی برای مهار رفتار «بی‌مهار» اسرائیل معرفی کند، به‌ویژه پس از جنگ اخیر که نشان داد تل‌آویو آماده عبور از همه خطوط قرمز است.
4️⃣ائتلاف‌های جدید: مصر اکنون کشورهای ضد اسرائیل مانند ایران را متحدان بالقوه راهبردی می‌بیند، درحالی‌که نقش حماس در غزه را پس از جنگ پایان‌یافته تلقی می‌کند.
🔹با توجه به افزایش احتمال رویارویی نظامی با اسرائیل، مصر در کنار فعالیت دیپلماتیک گسترده، در حال تقویت آمادگی‌های سیاسی و نظامی خود است. این توافق نشان می‌دهد که قاهره نه تنها در پی میانجیگری فنی است، بلکه چشم‌اندازی وسیع‌تر برای بازسازی موازنه قدرت منطقه‌ای و تثبیت جایگاه رهبری خود دارد.
✅توافق امضا‌شده در قاهره جایگاه مصر را به‌عنوان میانجی منطقه‌ای که توان ارائه راه‌حل‌های عملی دارد، تثبیت می‌سازد. همچنین روزنه‌ای را که اسرائیل می‌کوشید برای گسترش نفوذ خود بهره‌برداری کند، مسدود می‌نماید. این توافق می‌تواند زمان بیشتری به ایران بدهد تا جایگاه خود را باز تنظیم کرده و برای رویارویی احتمالی آماده شود. در نهایت، اجرای توافق بزرگترین چالش باقی خواهد ماند؛ اما در عین حال، به قاهره برگه‌ای قدرتمند برای مقابله با آنچه «تکبر اسرائیل» می‌نامد می‌دهد و صحنه را برای مرحله‌ای آماده می‌کند که ممکن است معادلات از طریق تقابل نظامی مستقیم حل‌وفصل شود؛ هرچند مصر همچنان به راه‌حل سیاسی امید دارد تا منطقه از بلای جنگ در امان بماند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/605
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 مولود اضطرار: «توافقنامه راهبردی دفاع متقابل» ریاض و اسلامآباد
#مقاله_تحلیلی
#پاکستان #عربستان
📝امیرمحسن شاه شرقی
🔹با فاصله چند روز از تهاجم اسرائیل به دوحه و در تحولی کم‌سابقه، ریاض و اسلام آباد از انعقاد یک توافقنامه دفاعی جدید خبر دادند که به موجب آن، طرفین هرگونه تهاجم ثالث به دیگری را همچون تهاجم به خود قلمداد خواهند کرد. به نظر می‌رسد که پاکستان به عنوان تنها کشور اسلامی هسته‌ای، پس از گسترش جنون‌آمیز جنگ غزه به محیط منطقه‌ای نقش پررنگ‌تری در ترتیبات امنیتی خلیج فارس و غرب آسیا پیدا کرده است. هر چند که تا انتشار جزئیات بیشتر و کشیده شدن این توافق به ورطه آزمون، نمی‌توان درباره ابعاد این نقش نظر قطعی ابراز کرد.
💢جزئیات توافق
🔸بیانیه مشترکی که پس از سفر نخست وزیر پاکستان، با همراهی ژنرال عاصم منیر، رئیس ستاد کل ارتش پاکستان، به ریاض منتشر شده، از امضای «توافقنامه راهبردی دفاع متقابل» با هدف «توسعه جوانب همکاری دفاعی میان دو کشور و تقویت بازدارندگی مشترک در مقابل هرگونه تهاجم» خبر داده است و در آن بر این نکته تاکید شده است که براساس این توافقنامه «هرگونه تهاجم به هر یک از کشورها به مثابه تهاجم به هر دو کشور تلقی خواهد شد».
🔸این سند از منظر حقوقی یک «توافقنامه» است و در ظاهر، از شکل مرسوم پیمان‌های دفاع مشترک، یعنی «معاهده»، ضعیف‌تر است؛ با این وجود، محتوای آن می‌تواند تعهدات حقوقی و اجرایی جدی میان دو کشور برقرار کرده باشد که فعلا درباره حدود و ثغور این تعهدات بالاخص در موضوع چتر حمایتی هسته‌ای ابهام قابل‌توجهی وجود دارد.
💢چتر حمایتی هسته‌ای پاکستان؟
🔸یک مقام ارشد سعودی در پاسخ به یک رسانه غربی درباره حمایت هسته‌ای، به صراحت توافقنامه حاضر را «یک توافقنامه جامع دفاعی» خوانده که «در برگیرنده کلیه ابزارهای نظامی است». وزیر دفاع پاکستان در مصاحبه با یک رسانه اردو، بر موجود بودن کلیه توانمندی‌های پاکستان ذیل توافق حاضر تاکید نموده و همزمان، بر شهرت پاکستان یه یک «قدرت هسته‌ای مسئولیت‌پذیر» تاکید نموده است. ابهام عامدانه مشهود در اظهارنظرهای این‌چنینی، به ظهور برداشت‌های متعارض در سطح تحلیلی دامن زده است.
🔸به عنوان مثال، حسین حقانی، سفیر سابق پاکستان در آمریکا، با تاکید بر ارجاع پاکستان به برنامه‌های هسته‌ای و موشکی خود با عنوان «دارایی‌های راهبردی»، قید عنوان «راهبردی» در نام توافقنامه را به معنی شمول دفاع هسته‌ای و موشکی دانسته است که استدلال قدرتمندی به نظر نمی‌رسد. در مقابل، عده‌ای معتقدند دستکم در مرحله فعلی، عربستان هنوز ذیل چتر حمایت هسته‌ای پاکستان قرار نگرفته و با ارجاع به دکترین هسته‌ای غیررسمی پاکستان، خاطر نشان می‌کنند که این کشور توانایی هسته‌ای خود را منحصرا در ازای قرار گرفتن در تهدید وجودی در یکی از چهار آستانه قلمرویی، نظامی، اقتصادی و سیاسی بکار خواهد گرفت.
💢دلالت‌های امنیتی
🔸اشتراک تمام تحلیل‌ها تاکید بر بروز تحولی جدی پس از جنگ غزه و تنش‌های متاخر در محیط منطقه‌ای در انگاره‌های امنیتی کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون عربستان است. اسرائیل، به عنوان یکی از مهم‌ترین نیروهای تهدید کننده امنیت عربستان، از زمان آغاز جنگ غزه تاکنون از حمایت بی‌دریغ ایالات متحده برخوردار بوده و سعودی‌ها به این ادراک رسیده اند که بعید است ایالات متحده تضامین امنیتی کافی را برای آنها فراهم نماید.
🔸انگاره هژمونیک شدن اسرائیل با نسل‌کشی وحشیانه در غزه و حملات گسترده از بعلبک و بیروت گرفته تا تهران و دوحه برای عربستان قوت گرفته و مخالفت با تشکیل کشور مستقل فلسطینی، چشم انداز عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل را مخدوش نموده است. عربستان از برونداد احتمالی منازعه ایران، اسرائیل و طرف‌های غربی نیز برآورد دقیقی ندارد و مایل است خود را در مقابله تبعات احتمالی این تحولات بیمه کند. از این منظر، زمانبندی انتخاب شده برای امضا و اعلام این توافق حامل چند پیام سیاسی و امنیتی مشخص در سطح منطقه‌ای است.
💢جمع‌بندی
✅ارتقای همکاری دفاعی ریاض و اسلام آباد، بیش از هر چیز مولود اضطرار است. از یکسو، عربستان انعقاد توافقنامه دفاع متقابل و اخذ تضمین امنیتی از پاکستان را، به عنوان یک قدرت هسته‌ای نیازمند منابع مالی و واگرا با اسرائیل، راه حل مطلوبی برای ریسک‌زدایی امنیتی در پاسخ به شرایط اضطراری غرب آسیا دریافته و از سوی دیگر، پاکستان به اتکای ادراک تهدید مشابه از اسرائیل و نیاز اضطراری به متحدان اقتصادی و امنیتی در سطح منطقه (هم در موازنه‌سازی با هند و هم در مقابله با معضلات داخلی) مایل است ریسک ورود به معادلات امنیتی در حال تحول در غرب آسیا را بپذیرد.
🔗برای مطالعه متن کامل اینجا کلیک کنید!🔗
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/603
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 ریشه‌های تنش: چرا تقابل اروپا با ایران تشدید شده است؟
#تحلیل_کوتاه
#ایران #اروپا
🔸در سال‌های اخیر، روابط میان ایران و اروپا وارد یکی از پرتنش‌ترین مراحل خود شده است. این وضعیت میان کارشناسان بر سر ریشه‌های تعارضات جدید اختلاف‌نظر ایجاد کرده؛ برخی، عامل اصلی را در حمایت نظامی ایران از روسیه و برخی دیگر مسائل حقوق بشری می‌دانند. با وجود اهمیت این عوامل، روابط ایران و اروپا از پیچیدگی‌های عمیق‌تری برخوردار است که نمی‌توان تنها با ارجاع به یک یا دو متغیر آنها را توضیح داد. آنچه امروز در حال شکلگیری است، بازتابی از تحولات ژئوپلیتیکی کلان، تغییر ادراک امنیتی در اروپا و اولویت‌بندی جدید ارزشی است. این روندها در سه سطح قابل بررسی هستند که در ادامه، تلاش می‌شود تا درک جامعی از آنها ارائه شود.
💢جنگ اوکراین و ظهور دوقطبی جهانی
🔹یکی از دلایل کلیدی که کارشناسان بر آن تأکید دارند، مشارکت ایران در جنگ اوکراین است. این عامل اما تبیین‌کننده ماهیت اصلی این تعارض نیست. جنگ اوکراین در واقع نشانه‌ای از گذار به نظم جهانی نوین است که دوقطبی‌سازی عرصه بین‌الملل را به همراه دارد؛ یعنی روسیه، چین و ایران در یک جبهه، و اروپا و آمریکا در جبهه مقابل. در این شرایط، اروپا برای مهار چالشگران نظم موجود و بازسازی نقش جهانی خود، نه تنها با تهران و روسیه تقابل می‌کند، بلکه رویکرد منطقه‌ای‌اش را بر مقابله با محور مقاومت متمرکز کرده تا متحدان تازه‌ای مانند حکومت جدید سوریه و کشورهای حاشیه خلیج فارس بیابد. این استراتژی، ریشه در افزایش احساس تهدید از سوی محور چالشگران نظم فعلی جهانی دارد و تنش را فراتر از مسائل امنیتی می‌برد. نقطه اوج این رویکرد را می‌توان در جنگ ۱۲ روزه اخیر دید؛ جایی که اروپا تمام‌قد از اسرائیل حمایت کرد، تا جایی که صدراعظم آلمان، مرتس، در اظهاراتی جنجالی گفت: « این (جنگ) همان کار کثیفی است که اسرائیل به نیابت از همه ما انجام می‌دهد».
🔹در همین راستا، نزدیک شدن موعد مکانیسم ماشه و فشار آمریکا و اسرائیل برای فعال‌سازی آن، باعث شده اروپا به‌جای تنش‌زدایی، از این ابزار به‌عنوان اهرم فشار و امتیازگیری استفاده کند. این رویکرد، بی‌اعتمادی را تشدید کرده و به تعمیق شکاف در روابط ایران و اروپا دامن زده است.
💢لابی یهود و تغییر ادراک اروپا
🔹عامل دیگری که نقش فزاینده‌ای در روابط ایران و اروپا ایفا کرده، اسرائیل و لابی‌های قدرتمند آن در پایتخت‌های اروپایی است. پس از رویدادهای ۷ اکتبر و تشدید درگیری‌های نظامی-امنیتی ایران و اسرائیل، اروپا که خود را ملزم به حمایت از اسرائیل می‌بیند تحت تأثیر لابی‌گرها به تنش‌زایی با ایران به بهانه یهودی‌ستیزی روی آورد. این امر مستقیماً به دور جدیدی از تنش‌ها دامن زد زیرا اروپایی‌ها و مخصوصا آلمانی‌ها در سیاست خارجی خود رسالتی جهت حمایت از اسرائیل در منطقه می‌بینند که به واسطه تشدید درگیری‌های مستقیم ایران و اسرائیل باید به مقابله با ایران بپردازند. علاوه بر این، لابی یهود در اروپا با تأثیر بر سیاستمداران، نهادهای امنیتی و رسانه‌ها، ادراک از محور مقاومت را به عنوان تهدیدی علیه امنیت ملی و شهروندان اروپایی تغییر داده، که این تغییر تنش را عمیق‌تر و ساختاری‌تر کرده است.
💢ترجیح ارزش‌ها به جای منافع
🔹پس از اعتراضات ۱۴۰۱ نگاه منفی به تهران در افکار عمومی اروپا تقویت شد و کشورهای اروپایی تحت فشار سازمان‌های مدنی قرار گرفتند تا روابطشان با ایران را بازنگری کنند. همچنین، اپوزیسیون ایرانی با حضور پررنگ‌تر در نهادهای سیاسی اروپا، تحلیل‌های گمراه‌کننده‌ای ارائه داده که رویکرد اروپا را به سمت تشدید تنش و فشار حداکثری سوق داده است. افزون بر این، تغییر ائتلاف‌های حاکم از سوسیالیست‌ها به محافظه‌کاران و راست‌گرایان، سیاست خارجی اروپا را از عمل‌گرایی به سمت ارزش‌محوری کشانده، تا ایران نه تنها تهدیدی امنیتی-نظامی، بلکه چالشی جدی علیه ارزش‌ها و ایدئولوژی اروپایی تلقی شود.
✅با بررسی ریشه‌های تشدید تنش بین ایران و اتحادیه اروپا، می‌توان متوجه شد که مجموعه‌ای از عوامل متنوع بر آن تأثیرگذارند. در نتیجه نه تنها اقدامات تنش‌زدایی متوقف شده، بلکه اروپا عمداً به تقابل روی می‌آورد، زیرا ادراکش از ایران به عنوان کشوری تهدیدکننده امنیت، نظم جهانی و هنجارهای مطلوبش تغییر یافته است. از طرف دیگر، طرف ایرانی نیز به دلیل سابقه انفعال و عدم پایبندی به تعهد اروپایی‌ها در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، علاقه چندانی به تنش‌زدایی و حفظ روابط نداشته است. این مسائل موجب بی‌اعتمادی و احساس تهدید نسبت به یکدیگر شده است که تنها راهکار برون‌رفت از آن، بازگشت به اصول رئال‌پالیتیک و درک خطوط قرمز یکدیگر است.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/601
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐طرح E1؛ از پیشینه تاریخی تا پیامدها و سازوکارهای اجرا
#مقاله_تحلیلی
#تحولات_منطقه
📝محمدرضا مرادی
🔹طرح E1 یکی از بحث‌برانگیزترین پروژه‌های استعماری اسرائیل در کرانه باختری از دهه ۱۹۹۰ مطرح شده و در سال‌های اخیر با حمایت چهره‌هایی مانند اسموتریچ، وزیر دارایی و مسئول امور شهرک‌سازی در کرانه باختری با سرعت بیشتری پیش می‌رود.
💢پیشینه و ریشه‌ها
🔸طرح E1 ریشه در سیاست‌های استعماری اسرائیل پس از اشغال قدس در جنگ ۱۹۶۷ دارد. در سال ۱۹۷۵، شهرک معالیه ادومیم به دستور اسحاق رابین نخست‌وزیر وقت تأسیس شد تا ارتباط فلسطینیان کرانه باختری با قدس را قطع کند.در دهه ۱۹۹۰، آریل شارون، وزیر مسکن وقت، ایده گسترش معالیه ادومیم را با طرحی موسوم به E1 مطرح کرد.
🔸این طرح در سال ۱۹۹۴ به‌طور رسمی در کابینه اسحاق رابین کلید خورد و در سال ۱۹۹۹ با تصویب نقشه ساختاری و مصادره ۱۲ هزار دونم از اراضی فلسطینیان، به مرحله برنامه‌ریزی جدی رسید. مذاکرات اسلو در سال ۱۹۹۲ این طرح را موقتاً به حاشیه برد.
🔸در سال ۲۰۰۴، حمایت جورج بوش از شهرک معالیه ادومیم به‌عنوان بخشی از اسرائیل، به طرح جان تازه‌ای داد، اما فشارهای اتحادیه اروپا و دولت اوباما در سال ۲۰۰۹ دوباره آن را متوقف کرد. در سال ۲۰۱۲، پس از به‌رسمیت‌شناخته‌شدن فلسطین به‌عنوان دولت ناظر غیرعضو در سازمان ملل، اسرائیل در اقدامی تلافی‌جویانه E1 را احیا کرد، اما فشارهای بینالمللی در سال ۲۰۱۳ بار دیگر مانع شد.
🔸با این وجود، اسرائیل به‌صورت غیررسمی زیرساخت‌هایی مانند جاده‌ها و پایگاه‌های امنیتی را پیش برد. در سال ۲۰۲۰، طرح «معامله قرن» ترامپ الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری را به رسمیت می‌شناخت و به نتانیاهو اجازه داد ساخت ۳۵۰۰ واحد مسکونی در قالب طرح E1 را کلید بزند.
اخیراٌ عواملی مانند تسلط کابینه راست‌گرای افراطی و نرم‌تر شدن موضع آمریکا در دوره ترامپ، به اسرائیل جرأت داد تا این طرح را با شتاب بیشتری پیش ببرد. لابی شهرک‌نشینان و احزاب راست‌گرا نیز فشارهای داخلی را برای اجرای طرح E1 افزایش داده‌اند.
💢سازوکار اجرا
🔸اجرای طرح E1 یک پروژه پیچیده و چندلایه است. این طرح در منطقه‌ای به مساحت ۱۲ کیلومتر مربع، بین شهرک‌های معالیه ادومیم و بسگات زئیف اجرا می‌شود. این منطقه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، کلید تسلط بر کرانه باختری و قدس شرقی محسوب می‌شود. اولین گام، مصادره گسترده اراضی فلسطینیان است. در کنار این، اسرائیل شبکه‌ای از جاده‌های استراتژیک ساخته است که حرکت فلسطینیان را محدود و مسیرهای انحصاری برای شهرک‌نشینان ایجاد می‌کند.
🔸طرح E1 که از جمله شامل ساخت ۳۴۰۱ واحد مسکونی است برای اسکان ده‌ها هزار شهرک‌نشین جدید طراحی شده و بخشی از پروژه «قدس بزرگ» است که می‌خواهد محدوده قدس را به ۱۰ درصد کرانه باختری گسترش دهد. این پروژه با اتصال شهرک‌های معالیه ادومیم، جفعات زئیف و گوش عتصیون به قدس، ارتباط فلسطینیان بین رام‌الله و بیت‌لحم را قطع می‌کند.
🔸یکی از جنبه‌های تاریک این طرح، جابجایی اجباری جوامع بومی، به‌ویژه بادیه‌نشینان روستای خان الأحمر است. این روستا تنها منطقه فلسطینی باقی‌مانده در طرح E1 است و ارتباط شمال کرانه باختری با جنوب آن را بر قرار می‌کند. اسرائیل قصد دارد ۴۶ منطقه بادیه‌نشین را از شرق قدس و دره اردن منتقل کند. همچنین با ایجاد پایگاه‌های پلیس و تأسیسات امنیتی، کنترل شدیدتری بر فلسطینیان اعمال می‌شود.
💢پیامدها و تهدیدات طرح
🔸از نظر جغرافیایی، این طرح کرانه باختری را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند و قدس شرقی را از بافت فلسطینی‌اش جدا می‌سازد. این انزوا، قدس را از جایگاه تاریخی و فرهنگی‌اش به‌عنوان قلب فلسطین محروم می‌کند. از نظر جمعیتی، اسکان هزاران شهرک‌نشین جدید، تعادل جمعیتی را به نفع اسرائیلی‌ها تغییر می‌دهد. کوچ اجباری بادیه‌نشینان و تخریب خانه‌ها، نقض آشکار حقوق بشر است و زندگی جوامع بومی را نابود می‌کند.
🔸از نظر اقتصادی، با طولانی کردن مسیرها، هزینه‌های تردد و تجارت فلسطینیان را افزایش می‌دهد. مصادره زمین‌های کشاورزی، معیشت فلسطینیان را به خطر می‌اندازد و اقتصاد محلی را تضعیف می‌کند. از منظر سیاسی، E1 راه حل دو دولت را غیرممکن می‌کند، زیرا قدس شرقی به‌عنوان پایتخت فلسطین از دسترس خارج می‌شود و کرانه باختری به مناطق پراکنده و غیرمنسجم تبدیل می‌شود.
💢نتیجه
✅طرح E1 یک پروژه استعماری عمیقاً مخرب و یک نقشه راهبردی برای بازنویسی جغرافیا، جمعیت و هویت سیاسی فلسطین است که با هدف تقویت سلطه اسرائیل بر قدس و از بین بردن امکان تشکیل دولت فلسطینی مستقل طراحی شده است.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/599
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐نوآوری‌ها و تسلیحات جدید رونمایی شده در رژه پیروزی چین
#مقاله_تحلیلی
#چین #نظامی
📝سید رضا میرطاهر
🔹مراسم رژه پیروزی چین که در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۲۵ (۱۲شهریور ۱۴۰۴) در میدان «تیان‌آنمن» پکن برگزار شد، به مناسبت هشتادمین سالگرد پیروزی چین بر ژاپن در جنگ جهانی دوم، شاهد رونمایی از نسل جدیدی از تسلیحات چین در تمامی حوزه‌های جنگی بود. در این رژه، ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) انواع سلاح‌های پیشرفته خود از جمله تفنگ‌های تهاجمی جدید تا هواپیماهای استیلث نسل پنجمی را به نمایش گذاشت. این مراسم نه تنها جدیدترین تجهیزات زمینی، هوایی و دریایی چین را معرفی کرد، بلکه پیامی قوی از قدرت نظامی این کشور به ویژه به آمریکا ارسال کرد.
🔸چین برای نخستین بار از قابلیت‌های «سه‌گانه هسته‌ای» خود رونمایی کرد که شامل توانمندی‌های هسته‌ای در سه حوزه زمینی، دریایی و هوایی می‌شود. موشک‌های «چینگ‌لی-۱» که از بمب‌افکن‌های استراتژیک H-6 پرتاب می‌شوند، موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای زیردریایی‌پرتاب «جولانگ-۳» با برد ۱۰ هزار کیلومتر، و موشک‌های قاره‌پیمای زمین‌پایه مانند «دونگ‌فنگ-۶۱» و «دونگ‌فنگ-۳۱»، همگی برای نشان دادن قدرت هسته‌ای چین و قابلیت‌های حملات جهانی به نمایش درآمدند. موشک «جولانگ-۳»، به‌ویژه با عملکرد جدید خود، امکان پرتاب از زیردریایی‌های هسته‌ای چین را فراهم می‌کند بدون اینکه نیاز به ورود به آب‌های آزاد که آسیب‌پذیرتر هستند، باشد.
🔸یکی از نوآوری‌های کلیدی دیگر در این رژه، معرفی موشک‌های بالستیک جدید مانند «DF-5C» بود که به عنوان یکی از دوربردترین موشک‌های جهان شناخته می‌شود. این موشک قابلیت حمل چندین کلاهک و سرعت‌های بالا را داراست و به دلیل طراحی ماژولار، آماده‌سازی آن برای پرتاب سریع‌تر شده است. به علاوه، چین در این رژه از موشک‌های هایپرسونیک «YJ» رونمایی کرد که در طراحی و عملکرد خود تفاوت‌های چشمگیری با انواع قبلی داشتند. این موشک‌ها به ویژه برای عملیات ضدکشتی در نظر گرفته شده‌اند.
🔸در زمینه سامانه‌های پدافند هوایی و ضد موشکی، چین شش سامانه اصلی را معرفی کرد که از جمله آنها می‌توان به «HQ-11»، «HQ-20»، «HQ-22A»، «HQ-9C» و «HQ-19» اشاره کرد. این سامانه‌ها قابلیت‌های دفاعی گسترده‌ای را برای چین فراهم می‌کنند و تلاش این کشور را برای دستیابی به توانایی‌های دفاعی مشابه با آمریکا و روسیه نشان می‌دهند.
🔸در بخش هوایی، جنگنده «J-20S» که یک جنگنده رادارگریز نسل پنجم دو سرنشین است، برای نخستین بار به نمایش درآمد. این جنگنده با قابلیت‌های جنگی پیشرفته خود، به چین این امکان را می‌دهد که علاوه بر حملات هوایی، نقش مهمی در همکاری با پهپادها داشته باشد. همچنین، جنگنده «J-35» که برای عملیات روی ناوهای هواپیمابر طراحی شده است، نمایانگر ورود چین به دوران جدیدی در عرصه جنگنده‌های ناوپایه است.
چین همچنین از یک هواپیمای هشدار زودهنگام ناوپایه به نام «KJ-600» رونمایی کرد که به‌عنوان یک قطعه کلیدی در ساختار ناوگان هوایی چین به شمار می‌رود. این هواپیما با رادارهای بزرگتر و استقامت پروازی طولانی‌تر، قادر است تهدیدات هوایی را در فاصله‌ای بسیار دورتر از برد حسگرهای کشتی شناسایی کند.
🔸در بخش دریایی، چین از سلاح‌های لیزری جدید مانند «LY-1» رونمایی کرد که برای استفاده در ناوهای جنگی طراحی شده است. این سلاح لیزری به‌عنوان اولین سامانه انرژی هدایت‌شده در زرادخانه نیروی دریایی چین شناخته می‌شود و قابلیت نابود کردن تهدیدات هوایی و موشک‌ها را با سرعت نور دارد. علاوه بر آن، چین از خودروهای جنگی زیرآبی بدون سرنشین و اژدرهای جدید نیز پرده‌برداری کرد که می‌توانند به‌ویژه در عملیات ضدزیردریایی و محاصره‌های دریایی استفاده شوند.
🔸در بخش زمینی، چین از تانک‌های پیشرفته مانند «T-99B» و «T-100» و همچنین خودروهای زرهی جدید رونمایی کرد. این خودروها با ویژگی‌هایی چون حسگرهای فوتوالکتریک و ایستگاه‌های تسلیحاتی کنترل از راه دور، به ارتش چین این امکان را می‌دهند که در نبردهای پیچیده و به‌ویژه در نبردهای شهری، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند.
🔸در نهایت، چین در این رژه همچنین از تسلیحات جدیدی مانند راکت‌انداز «PHL-16» و تفنگ تهاجمی «QBZ-191» رونمایی کرد. این تسلیحات نشان‌دهنده پیشرفت چین در زمینه سلاح‌های سبک و جنگ‌های دوربرد هستند.
✅رژه نظامی چین در سال ۲۰۲۵ به‌طور چشمگیری قدرت نظامی و توانمندی‌های تکنولوژیکی چین را به نمایش گذاشت و گامی مهم در جهت تقویت موقعیت این کشور در عرصه جهانی محسوب می‌شود.
🔗برای مطالعه متن کامل اینجا کلیک کنید!🔗
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/597
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐چالش‌های روابط آمریکا و برزیل در دوران ترامپ
#تحلیل_کوتاه
#آمریکا #برزیل
🔹برزیل جزو تعداد کثیری از کشورهایی است که روابطش با آمریکا به شدت تحت تأثیر منفی بازگشت ترامپ به کاخ سفید قرار گرفته است. حملات لفظی کاخ سفید به مقامات برزیلی در کنار تنش تعرفه‌ای، نمایانگر وضعیت نامساعد روابط دو کشور هستند. برزیل که تا پیش از این، در قبال شرق و غرب بازیگری متوازنی انجام می‌داد، اکنون ممکن است فاصله خود را از غرب افزایش دهد.
💢تعرفه‌های تلافی‌جویانه
🔸ترامپ در دوم آوریل ۲۰۲۵ -که او آن را روز آزادسازی (Liberation Day) خواند- تعرفه‌های گسترده بر تعداد زیادی از کشورهای جهان اعمال کرد که برزیل یکی از آنها بود. ترامپ اعلام کرد که بر تمام کالاهای وارداتی از برزیل ۱۰٪ تعرفه گذاشته می‌شود. اما این پایان ماجرا نبود. در ماه ژوئیه، ترامپ طی یک فرمان اجرایی، تعرفه‌های کالاهای برزیلی را به ۵۰٪ افزایش داد که بر تنش میان دو کشور افزود. مجلس برزیل نیز در پاسخ، قانونی را تصویب کرد که به دولت اجازه پاسخ تعرفه‌ای به آمریکا را می‌دهد.
🔸علت اصلی آغاز این نبرد تعرفه‌ای به سوابق تجارت برزیل با آمریکا باز می‌گردد. تا پیش از ترامپ میانگین نرخ تعرفه‌های برزیل بر کالاهای آمریکایی بسیار بیشتر از تعرفه‌های آمریکا بود. طبق آمار ۲۰۲۴، در حالی که میانگین تعرفه برزیل بر محصولات غیرکشاورزی آمریکایی نزدیک به ۱۵٪ بود؛ آمریکا بر واردات همین محصولات از برزیل زیر ۵٪ تعرفه اعمال می‌کرد. با این حال، چنین آماری لزوماً به معنای صحیح یا موفق‌بودن سیاست تعرفه‌ای کنونی ترامپ نیست. علاوه‌بر اثر منفی تعرفه تلافی‌جویانه بر کالاهای آمریکایی، سیاست‌های ترامپ می‌تواند برزیل را مجاب کند که به دنبال مقاصد صادراتی دیگری -همچون چین یا روسیه- بگردد.
💢حرکت برزیل بر روی شکاف ابرقدرت‌ها
🔸برزیل همواره تلاش کرده است تا خود را بازیگری میان‌رو نشان دهد که نمی‌خواهد هویت خود را براساس نزدیکی به چین یا آمریکا تعریف کند. این را می‌توان از رد پیشنهاد چین توسط برزیل برای عضویت رسمی در ابتکار کمربند-جاده دریافت. با این حال، لزوماً قرار بر نیست که آمریکا نیز چنین درکی از روابط برزیل و چین داشته باشد. چین بزرگترین شریک تجاری برزیل است. همچنین دو کشور در حال کار بر روی پروژه ریلی بزرگی هستند که بنادر برزیل در اقیانوس آتلانتیک را به سواحل پرو در اقیانوس آرام متصل می‌کند. در این چارچوب، آمریکا ممکن است برزیل را در زمین بازی چین برای تسلط بر نیمکره غربی ببیند.
🔸تالی منطقی چنین ادراکی این است آمریکا رویکرد تندتری در قبال برزیل اتخاذ کند. به عبارت دیگر، تعرفه‌های آمریکا علیه برزیل را باید در چارچوب راهبرد مهار چین در آمریکای لاتین نیز دید. آمریکا پیشتر نیز اقدامات تندی علیه کشورهای نزدیک به چین (تهدید نظامی پاناما که منجر به خروج این کشور از ابتکار کمربند-جاده شده بود و همچنین ارسال نیروهای نظامی به نزدیکی ونزوئلا) انجام داده بود. معنای مجموعه این اقدامات برای برزیل این است که رویکرد متوازن میان ابرقدرت‌ها در آمریکای لاتین که منطقه‌ای حیاتی برای آمریکاست شاید چندان در دوران ترامپ کارساز نباشد و به شدت چالش‌برانگیز شود.
💢پرونده بولسونارو
🔸یکی از بهانه‌های ترامپ برای افزایش تعرفه‌های تجاری، محکومیت بولسونارو، رئیس جمهور پیشین و راست‌گرای برزیل به اتهام برنامه‌ریزی برای کودتا بود. حمایت ترامپ از «آزادی بیان» و عدم تعقیب قضایی رقبای سیاسی در برزیل می‌تواند روابط نسبتا متشنج میان دو کشور را پیچیده‌تر کند. همانطور که تعرفه‌های ترامپ علیه کانادا، راست‌گرایان در این کشور را تضعیف و مردم را علیه ترامپ متحد کرد، در خصوص برزیل نیز ممکن است اتفاق مشابه رخ دهد. تعرفه‌های ترامپ در کنار حمایت علنی‌اش از بولسونارو می‌تواند کاملاً نتیجه معکوس داده و به تقویت چپ‌گرایان، افزایش حمایت مردم از آنها و درنتیجه تشدید تنش تعرفه‌ای بیانجامد که برزیل را بیش از پیش از آمریکا دورتر می‌کند.
✅سیاست‌های ترامپ در قبال برزیل تاکنون با هدف تغییر وضعیت تجاری به نفع آمریکا، دور کردن برزیل از چین و حمایت‌های راست‌گرایان این کشور بوده است. با این حال، روش اجرای این سیاست‌ها به گونه‌ای بوده است که می‌تواند به نتیجه معکوس برسد. به نظر می‌رسد آمریکا ابزارهای نرم محدودی برای تغییر معادلات آمریکای لاتین به نفع خود دارد یا اگر داشته باشد تمایلی به استفاده از آنها ندارد، به همین دلیل به سراغ ابزارهای سختتر همچون تعرفه‌های تجاری می‌رود. این سیاست‌ها می‌تواند برزیل را به روسیه و چین نزدیک‌تر کرده و موقعیت منطقه را برای آمریکا دشوارتر کند.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/595
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐بحران دولت و بن‌بست سیاسی بی‌سابقه در فرانسه
#تحلیل_کوتاه
#اروپا #فرانسه
📝علی محبی
🔹روز دوشنبه، ۱۷ شهریور، با رأی عدم اعتماد ۳۶۴ نماینده از مجموع ۵۷۷ نماینده مجلس ملی فرانسه، چهارمین دولت این کشور در کمتر از دو سال سقوط کرد. این اتفاق، آغازگر فصل تازه‌ای در بحران سیاسی مزمن فرانسه است؛ بحرانی که چشم‌انداز آن به‌شدت تیره و مبهم به نظر می‌رسد. از سال ۲۰۲۴، فرانسه گرفتار یک پارلمان معلق (hung parliament) شده است؛ وضعیتی که در آن هیچ حزب یا ائتلافی قادر به کسب اکثریت قاطع نیست و تصویب قوانین کلیدی، از جمله بودجه، با بن‌بست مواجه می‌شود. در این میان، بحران فزاینده بدهی عمومی نیز بر شدت مشکلات افزوده و این کشور را به‌لحاظ مالی به شرایطی مشابه بحران بدهی یونان نزدیک کرده است.
🔸در ادامه، سه سناریوی پیشروی فرانسه و پیامدهای احتمالی آنها بررسی می‌شود
💢استعفای ماکرون؛ هرج و مرج بیشتر
🔸گرچه استعفای امانوئل ماکرون ممکن است در ظاهر به حل بحران مشروعیت دولت کمک کند، اما این اقدام عملاً بنیان‌های جمهوری پنجم را بیشتر متزلزل خواهد کرد. چنین استعفایی نه‌تنها تأثیری بر حل بحران بدهی و بن‌بست در پارلمان نخواهد داشت، بلکه احتمالاً منجر به تشدید بی‌ثباتی سیاسی و هرج‌ومرج بیشتر در فضای حکمرانی خواهد شد چرا که فضای رقابتی جدید باعث تشدید رقابت‌های سیاسی و دوری اذهان از مشکلات اصلی نظیر بحران بدهی خواهد شد.
💢انتخابات پارلمانی جدید؛ تشدید قطبیت سیاسی
🔸گزینه دیگر، انحلال مجلس و برگزاری انتخابات زودرس است. اما این سناریو نیز، با توجه به نظرسنجی‌ها، بعید است به تشکیل یک اکثریت پایدار بینجامد. احتمال تقویت جناح‌های راست و چپ افراطی در انتخابات بعدی، تنها بر قطبیت شدیدتر سیاسی و دشواری بیشتر در ایجاد ائتلاف اکثریت خواهد افزود. در واقع، برگزاری انتخابات جدید به‌جای حل بحران، می‌تواند آن را عمیق‌تر کند.
💢نخست‌وزیر جدید؛ گزینه‌ها و چالش‌های پیش رو
🔸محتمل‌ترین سناریو در کوتاه‌مدت، معرفی نخست‌وزیر جدید از سوی ماکرون است. سه گزینه اصلی در این مسیر عبارت‌اند از سباستین لوکورنو، وزیر نیروهای مسلح، ژرالد دارمانن، وزیر دادگستری و اریک لومبا، وزیر اقتصاد. حتی در صورتی که هرکدام از این افراد محبوبیت بیشتر و توانایی بهتری در مذاکره با احزاب در نسبت با بایرو داشته باشند اما باز هم امکان عبور از بن‌بست و ایجاد تفاهم بین احزاب چپ و راست امری بسیار بعید به نظر می‌رسد.
💢راه باریک روشن؛ امکان اتحاد میان چپ و راست
🔸تنها روزنه‌ی ممکن برای عبور از بحران، تشکیل ائتلافی موقت و شکننده میان سوسیالیست‌ها و میانه‌روهای راست‌گراست. چنین توافقی می‌تواند با امتیازدهی در لایحه بودجه شکل گیرد؛ به‌گونه‌ای که سوسیالیست‌ها در ازای برخی خواسته‌های اقتصادی، از سرنگونی دولت جدید خودداری کنند.
🔸با این حال، خصومت تاریخی و شکاف عمیق میان چپ و راست، مانعی جدی بر سر این راه است. حتی برخی نمایندگان ممکن است از دستور حزب خود نیز برای مصالحه پیروی نکنند. تنها عاملی که ممکن است احزاب را به سمت همکاری سوق دهد، ترس از انتخابات مجدد و از دست رفتن کرسی‌ها در برابر جناح‌های افراطی است.
✅بحران کنونی فرانسه تنها ناشی از ناکارآمدی دولت نیست، بلکه بازتابی از ناتوانی کل ساختار سیاسی در رسیدن به اجماع است. در حالی که هیچ‌یک از احزاب اصلی علاقه‌ای به سقوط دولت‌ها ندارند، اختلاف‌نظرهای عمیق، امکان هرگونه مصالحه را به حداقل رسانده است. اگر این بن‌بست سیاسی ادامه یابد و احزاب حاضر به تفاهم نباشند، کشور به سمت یک انتخابات زودهنگام دیگر سوق پیدا خواهد کرد؛ انتخاباتی که به‌جای حل بحران، احتمالاً به افزایش قدرت افراط‌گرایان و ورود به مرحله‌ای خطرناک‌تر از بی‌ثباتی منجر خواهد شد. در چنین وضعیتی، آینده سیاسی-اقتصادی فرانسه و حتی اروپا بیش از هر زمان دیگر در معرض تهدید قرار خواهد گرفت، و تنها راه برون‌رفت، پذیرش مصالحه‌ای دشوار اما ضروری از سوی نیروهای میانه‌رو است.
🔁مطالب مرتبط:
نزدیکی فرانسوا بایرو به راست افراطی برای گذر از چالش بودجه در فرانسه
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/593
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐حمله اسرائیل به دوحه؛ مرحله‌ای جدید در نظم‌سازی منطقه‌ای
#تحلیل_کوتاه
#تحولات_منطقه
📝مهدی آشنا
🔹حمله اسرائیل به رهبران حماس در دوحه قطر نقطه عطفی دیگر در دوره پساطوفان الاقصی محسوب می‌شود. این حمله را از منظر اهداف و رفتار عملیاتی اسرائیل و همچنین تاثیرات منطقه‌ای آن می‌توان مورد تحلیل قرار داد.
🔸نکته نخست درباره این حمله استفاده اسرائیل از الگوی ضربه روی میز مذاکره است. حمله به دوحه در حالی انجام شد که رهبران حماس در حال بررسی پیشنهاد جدید آمریکا برای آتش‌بس بودند؛ در واقع پیشنهاد آمریکا دامی برای جمع کردن رهبران حماس در یک جا با هدف حذف آنها توسط اسرائیل بوده است. اسرائیل و آمریکا پیش از این در ترور سید حسن نصرالله و دیگر رهبران حزب‌الله، ترور محمد سنوار در زمان آزادی یک اسیر آمریکایی-اسرائیلی و حمله به ایران در میانه مذاکرات هسته‌ای از این الگو استفاده کرده‌اند. ضربه خوردن مکرر مقاومت از این الگو تغییر کلی رویکرد مذاکراتی را ایجاب می‌کند.
🔸در حالی که پیش از عملیات طوفان الاقصی رژیم با سرعت فرایند ادغام منطقه‌ای را با پشتیبانی آمریکا از طریق عادی‌سازی با کشورهای عربی پیش می‌برد این عملیات چنان ضربه ای به اسرائیل وارد کرد که نه تنها چشم‌انداز تداوم این فرایند را به شکل سابق از بین برد بلکه بار حیثیتی سنگینی برای این رژیم داشت و به همین دلیل به راحتی و سادگی نمی‌توانست دوباره با نظمی که منجر به آن عملیات شد کنار آید. بخش از این نظم، وجود حماس و دیگر گروه‌های مسلح مقاومت در غزه بوده و بنابراین اسرائیل نابودی حماس یا دست کم خلع سلاح آن را به عنوان هدف اصلی خود دستور کار قرار داد.
🔸در یک سال اول جنگ، اسرائیل تمرکز خود را بر غزه گذاشته بود اما علیرغم ویرانی شدید و کشتار وسیع در غزه اسرائیل به لحاظ نظامی نتوانست بر غزه مسلط شود و مقاومت فلسطین را وادار به تسلیم کند. بنابراین رژیم در سال دوم تمرکز خود را بر جبهه نظامی پشتیبان غزه یعنی حزب‌الله، سوریه، مقاومت عراق، یمن و در نهایت و بالاتر از همه ایران معطوف ساخت تا با تغییر نظم در منطقه و تضعیف محور مقاومت، فلسطینی‌ها نیز تسلیم شوند. علیرغم ضرباتی که اسرائیل به محور وارد کرد این ضربات نیز به گونه‌ای نبوده که جبهه پشتیبان کاملا غره را رها کند و بنابراین تاثیر چشمگیری در موضع حماس و مقاومت ایجاد نشد. نتیجه این شد که نزدیک به دو سال از جنگ می‌گذرد و اسرائیل هنوز در غزه گرفتار است و نتوانسته ضربات و دستاوردهای نظامی خود را به موفقیت سیاسی تبدیل کند.
🔸بنابراین اگر چه پیش از این اسرائیل با ترور اسماعیل هنیه در تهران تلاش کرده بود با ارسال این پیام که رهبران سیاسی حماس در هیچ جا در امان نخواهند بود آنها را به تسلیم وادارد اما اکنون در آستانه دومین سالگرد طوفان‌الاقصی مرحله جدیدی از حذف رهبران سیاسی حماس را در منطقه در دستور کار داده است.
🔸حمله به قطر نخستین حمله اسرائیل به یکی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از ابتدای تاسیس خود و یک تغییر بنیادین در الگوی رفتار جنگی اسرائیل با گسترش جغرافیای جنگ به منطقه خلیج فارس است که می‌تواند تاثیراتی عمیق بر ادراک ذهنی و الگو رفتاری کشورهای این منطقه داشته باشد.
🔸حمله به قطر در حالی انجام می‌شود که پس از سقوط بشار اسد در سوریه و استقرار جولانی با حمایت ترکیه به عنوان پشتیبان اصلی آن، اسرائیل محور اخوانی ترکیه، قطر و سوریه را به عنوان یک تهدید جدید در نظر گرفته است و با حملات متعدد تلاش کرده است مانع از شکلگیری هر گونه توان تهدید از این ناحیه علیه خود شود و در همین راستا اخیرا تاسیسات امنیتی مرتبط با ترکیه در سوریه را نیز هدف قرار داده بود. بنابراین می‌توان گفت در نظم چهارقطبی غرب آسیا (محور مقاومت، محور اخوانی، اسرائیل و محور محافظه‌کار عربی) اسرائیل تلاش می‌کند با تمرکز جدید بر محور اخوانی پس از ضربات به محور مقاومت، سیطره خود را بر منطقه به رخ بکشد و یک نظم نوین با برتری بی‌‌چون‌وچرای خود را حاکم سازد.
✅نکته آخر این است که چنین رفتاری از سوی اسرائیل مبتنی بر درک جامعه‌شناسانه اسرائیل از رفتار جامعه عربی است. اندیشکده‌های آمریکایی و اسرائیلی در سال‌های اخیر شاید به درستی تکرار کرده‌اند که سبک زندگی جامعه عربی عوض شده و توجه آن از مسائل هویتی به معیشت و عیش‌ونوش تغییر یافته است و بر همین اساس هم رویکرد سختتر علیه فلسطینی‌ها و در عین حال پیشبرد عادی‌سازی را توصیه کرده‌اند. اکنون سوال این است که آیا گسترش جغرافیای جنگ توسط اسرائیل به پشت در خانه‌های آنها، می‌تواند جامعه عربی را تکان دهد یا خیر؟
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/591
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️قمار اروپا بر مکانیسم ماشه علیه ایران
◾️موسسه خاورمیانه
📝جان کالابریس
#تهران_ریویو
#ایران #اروپا
🔸در هفته‌های پیش‌رو، اروپا با یک چالش مهم روبه‌رو خواهد شد تا بتواند تلاش‌های مدید خود برای مدیریت برنامه هسته‌ای ایران را به سرانجام برساند. در تاریخ 18 اکتبر، ظرفیت قانونی کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان برای فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک به‌طور یک‌جانبه به پایان خواهد رسید. این به معنای از دست دادن آخرین ابزار چانه‌زنی قانونی باقی‌مانده است. نتیجه‌ی این فرآیند تعیین‌کننده است چرا که مشخص می‌کند آیا ایران همچنان در چارچوب معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) باقی خواهد ماند یا به سمت انزوا و رویارویی حرکت خواهد کرد که پیامدهایی فراتر از خاورمیانه خواهد داشت.
💢شکاف داخلی ایران
🔹علیرغم تهدیدات ایران به اقدام قاطع و حتی خروج از معاهده NPT، در درون نظام ایران شکاف‌های عمیقی وجود دارد. رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پیشنهاد کرده که غنی‌سازی اورانیوم در ازای کاهش تحریم‌ها متوقف شود، در حالی که تندروها معتقدند که غنی‌سازی آخرین اهرم چانه‌زنی ایران در برابر ایالات متحده است. اصلاح‌طلبان انزوای فزاینده را تهدیدی جدی برای بقای کشور می‌دانند.
🔹این شکاف‌ها نمایانگر نگرانی‌های راهبردی ایران است. از طرفی، از دست دادن ذخایر ۶۰ درصدی اورانیوم، تهران را از داشتن اهرم چانه‌زنی در مذاکرات با واشنگتن محروم می‌کند. از طرف دیگر، افشای محل‌های ذخیره اورانیوم نیز ممکن است ایران را در معرض حملات بیشتر از سوی اسرائیل یا ایالات متحده قرار دهد و حتی توافق برای تمدید مهلت‌ها به معنای پذیرش مکانیسمی خواهد بود که ایران آن را غیرقانونی می‌داند.
💢تحریم‌ها و قدرت نمادین: آیا اروپا می‌تواند فشار واقعی اعمال کند؟
🔹اگر مکانیسم ماشه فعال شود، تحریم‌هایی چون ممنوعیت فروش سلاح، محدودیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک و تحریم‌های مالی به حالت اجرایی درمی‌آیند. این تحریم‌ها بیشترین ضربه را به برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران خواهند زد. با این وجود تأثیرات نمادین و روانی محکومیت سازمان ملل ممکن است از اثرات مادی آن بیشتر باشد چرا که اجرای تحریم‌ها در گذشته ناهماهنگ بوده است و ایالات متحده به طور مستمر صادرات 1.5 میلیون بشکه نفت ایران به چین و صادرات برق به عراق را پذیرفته است بدون اینکه اقدام مؤثری علیه آنها انجام دهد.
🔹این سوابق موجب تردید جدی درباره تأثیرگذاری فشار اروپا از طریق مکانیسم ماشه می‌شود. ایران در مقابله با تحریم‌ها به‌طور فزاینده‌ای ماهر شده است و با وابستگی به خریدهای چین، کانال‌های مالی موازی و تجارت منطقه‌ای، توانسته است تحریم‌ها را دور بزند. بنابراین، تأثیر مکانیسم ماشه بستگی زیادی به توانایی اروپا و آمریکا در اجرای مؤثر تحریم‌ها خواهد داشت.
💢راه حل تدریجی
🔹ترسیم یک نقشه راه تدریجی تنها مسیر باریک باقی مانده است. به جای درخواست شفافیت کامل و دسترسی فوری به تأسیسات، که از نظر سیاسی در نظر تهران غیرممکن است، اروپا می‌تواند یک نقشه راه تدریجی پیشنهاد کند. در این رویکرد،در حالی که تروئیکای اروپایی در شورای امنیت زمان می‌خرد و هماهنگ با واشنگتن عمل می‌کند، ایران اقداماتی محدود و قابل بازگشت برای بازگرداندن نظارت جزئی آژانس انرژی اتمی انجام خواهد داد. مسئله حساس ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد ایران به مراحل بعدی موکول می‌شود تا هم اهرم چانه‌زنی برای هر دو طرف حفظ شود و هم محاسبات تهران مبنی بر اینکه اجرای فوری ممکن است امکانپذیر نباشد، در نظر گرفته شود.
🔹این نقشه راه تدریجی، چالش‌های اصلی شناسایی شده در معضل اعمال تحریم‌ها را منعکس می‌کند. یعنی تعادل بین درخواست ایران برای تضمین‌های آمریکا، نیاز اروپا به راستی‌آزمایی و قدرت محدود تحریم‌های مکانیسم ماشه. بدون چنین مصالحه‌ای، محتمل‌ترین نتیجه افزایش تقابل است، به طوری که تحریم‌ها تهران را به سمت خروج از NPT پیش خواهد برد.
✅اکنون اروپا با یک معضل بزرگ روبروست؛ یا باید تحریم‌ها را اجرا کند و ریسک خروج ایران از معاهده NPT را بپذیرد، یا آخرین تلاش‌های دیپلماتیک را انجام دهد. هفته‌های پیش‌رو آزمون اروپا در تبدیل اهرم قانونی به اهرم واقعی خواهد بود. موفقیت این اقدام نه تنها به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بلکه به اجرای معتبر آن در هماهنگی با واشنگتن، عبور از بن‌بست‌های ژئوپلیتیکی و مدیریت سرکشی تهران بستگی دارد. اینکه آیا ریسک اروپا موفق می‌شود یا دیپلماسی هنوز می‌تواند از رویارویی کامل جلوگیری کند، آینده معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی و اعتبار اروپا به عنوان یک بازیگر استراتژیک را تعیین خواهد کرد.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/589
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
♦️تغییر در شورای عالی امنیت ملی؛ بازسازی سیستماتیک یا تنظیمات ظاهری؟
▪️مؤسسه مطالعات امنیت ملی
📝راز زیمیت
#تهران_ریویو
#ایران #اسرائیل
🔹در تاریخ ۳ اوت ۲۰۲۵، شورای عالی امنیت ملی ایران (شعام) اعلام کرد که «شورای دفاع» را ایجاد کرده است. این شورا تحت رهبری رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان فعالیت خواهد کرد. وظیفه شورای دفاع، بررسی متمرکز برنامه‌های دفاعی ایران و ارتقای توانمندی‌های نیروهای مسلح خواهد بود. همزمان با تشکیل این شورا، رهبر معظم انقلاب آیت‌الله علی خامنه‌ای مشاور خود و رئیس پیشین مجلس، علی لاریجانی، را به‌عنوان دبیر شعام و نماینده خود در شورا منصوب کرد و او جایگزین علی‌اکبر احمدیان شد.
🔸لاریجانی به‌عنوان یک محافظه‌کار عملگرا شناخته می‌شود که همانند بسیاری از همتایانش به ضرورت انطباق ایدئولوژی انقلابی جمهوری اسلامی با شرایط و واقعیات روز اعتقاد دارد. او در دوران ریاست بر مجلس از سیاست‌های رئیس‌جمهور وقت، حسن روحانی، حمایت می‌کرد که خشم جناح‌های رادیکال مجلس را برانگیخت. شورای نگهبان حتی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ و ۲۰۲۴ صلاحیت او را رد کرد. با این حال، در سال گذشته حضور لاریجانی در عرصه سیاسی پررنگ‌تر شد. در پایان سال ۲۰۲۴، آیت‌الله خامنه‌ای او را به‌عنوان نماینده ویژه خود به لبنان و سوریه (پیش از سقوط رژیم اسد) اعزام کرد و اخیراً نیز وی به مسکو سفر کرد و با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیدار نمود.
🔸بازگشت لاریجانی می‌تواند بازتاب‌دهنده تمایل رهبری ایران به ادغام سیاستمداران باتجربه در دایره تصمیم‌گیری باشد؛ تمایلی که پس از جنگ با اسرائیل و به‌ویژه در پی از دست رفتن بخش قابل‌توجهی از فرماندهان عالی ایران پررنگ‌تر شده است. بازگماری لاریجانی به شعام همچنین می‌تواند نشانه‌ای آشتی‌جویانه، چه در داخل و چه در خارج، تلقی شود. محافل عملگرا و اصلاح‌طلب در ایران از حضور لاریجانی در شعام استقبال کرده و امیدوارند که آغازگر فصلی آشتی‌جویانه‌تر و میانه‌روانه‌تر در سیاست خارجی کشور باشد.
🔸به باور محافل میانه‌رو، تجربه دیپلماتیک و رویکرد عملگرایانه لاریجانی، نفوذ جلیلی در شعام را کاهش خواهد داد. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور سابق حسن روحانی، تأکید کرد که بازگشت لاریجانی نماد تغییر رویکرد، اصلاح مسیر سیاستی و قدردانی از مردمی است که در جریان جنگ حمایت بی‌سابقه‌ای از نظام نشان دادند. هواداران ایجاد شورای دفاع نیز بر این باورند که چنین اقدامی در پرتو جنگ اخیر، چالش‌های فزاینده امنیتی و احتمال بازگشت تحریم‌ها در صورت فعال شدن مکانیسم «ماشه» ضروری بوده است. آنان معتقدند که این شرایط نیازمند تسهیل روند تصمیم‌گیری در شرایط اضطراری و بهبود آمادگی برای سناریوهای پیچیده امنیتی است.
🔸در مقابل، برخی محافل تندرو نسبت به این تحولات ابراز نگرانی کرده‌اند. آنان هشدار می‌دهند که این اقدامات می‌تواند توازن قدرت در رأس حاکمیت ایران را برهم زند و به اتخاذ سیاستی آشتی‌جویانه با غرب منجر شود؛ رویکردی که به‌زعم آنان ناکارآمدی آن با حملات اسرائیل و آمریکا به ایران اثبات شده است. این منتقدان همچنین تأکید می‌کنند که تشکیل شورای دیگری ذیل شعام می‌تواند اقتدار نهادهایی همچون مجلس را تضعیف کرده و فرآیند تصمیم‌گیری را پیچیده‌تر سازد.
✅این تغییرات سازمانی در شرایطی اعمال شد که ایران در حال بازنگری درس‌آموخته‌های جنگ با اسرائیل و ارزیابی دوباره دکترین امنیتی، ساختار نیرو و شیوه‌های عملیاتی خود است. تکرار تهدیدات اسرائیل و آمریکا مبنی بر آمادگی برای حمله مجدد به ایران، از منظر تهران بیش از پیش ضرورت آمادگی برای سناریوهای تشدید تنش را برجسته ساخته است. شواهدی از این روند درس‌آموزی در هفته‌های اخیر دیده می‌شود، از جمله تلاش برای بازسازی و ارتقای سامانه‌های پدافند هوایی و موشکی و نصب بلندگوها و آژیرهای اضطراری در نقاط مرکزی تهران به‌منظور افزایش آمادگی عمومی در شرایط اضطراری.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/587
📲http://ble.ir/InstituteTehran
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1